Programma Springtij Festival september Terschelling

Transcriptie

1 Programma Springtij Festival september Terschelling

2 Plattegrond Contactgegevens Tel (tijdens festival) Website Twitter twitter.com/springtijfestiv Facebook facebook.com/springtijfestival Midsland aan Zee Oosterend West aan Zee Midsland Noord Formerum Landerum Midsland Lies Hoorn A B C Hee Kaart Baaiduinen Kinnum Striep West Terschelling 7 6 A Hotel Boschrijck 5 B Hotel Schylge C Hotel Bornholm 1 Nederlands Hervormde Kerk (Torenstraat) West End Theater (Raadhuisstraat) 2 3 Doopsgezinde Kerk (Molenstraat) 1 4 Zeilcharter Voorwaarts 5 Loods (Willem Barentszkade) 6 De Kraak (Burg. Reedekerstraat) 7 Zeevaartschool (Dellewal) 2 3

3 Welkom op Terschelling Als je eenmaal aan boord bent van de snelle catamaran dan begint het: het schoolreisje. Achter de horizon ligt Terschelling te blakeren in de zon, verwaait het in de storm, verstikt het in de witte winter, als duizenden rotganzen het gras onder de sneeuw zoeken. O Schylge myn lântse, zo zingt de eerste regel van ons volkslied. Hier zijn we drie of vier dagen samen om elkaar te leren kennen, aan te moedigen, te koesteren, te geven en te ontvangen. Op het hoge duin, het wad, het immense strand of in het schitterende bos, met vuurbakens in de nacht en zeemansliederen in de oude beton nings loods, een gastvrij geschenk van Rijks waterstaat. En veel verhalen. Energie, klimaat, banken, business, economie, de hele wereld komt voorbij. Verdwaal je op het enorme strand naar de oostpunt ( om Aest ), dan dwaalt daar nog altijd de geest van Sil de Strand jutter. Die tegen zijn zoon zegt: Jelle, daar begint de Noord pool. Eenzaam, weids en adembenemend. Wouter van Dieren, gastheer Springtij Het basisboek voor duurzaamheidsambities Voor Kees, Laurens, Marijke, Alexandra, Mark, Henk, Sylvia, Timo, Michiel, Piet en Robin. Voor iedereen die samen met ons werk wil maken van duurzame energie. Navigeren met het Kompas Nieuw op Springtij 2013 is het Kompas: een persoon die in de zee van informatie die Springtij biedt de koers uitzet en navigeert, die verbindt en samenvat. Een Kompas modereert ten minste één van de masterclasses van zijn of haar thema en presenteert aan het eind van Springtij de ideeën, voorstellen en oplossingen die tijdens de sessies zijn verzameld. De Innovatiemarkt Springtij organiseert samen met het Groene Tulp-team van Accenture de Innovatiemarkt. Op deze marktplaats krijgen duurzame innovatieve concepten de kans om zichzelf op een interactieve manier te presenteren. Springtij-deelnemers krijgen de kans om van dichtbij kennis te maken met een aantal boeiende duurzame innovaties. Accenture is vaste partner en sponsor van Springtij. De Innovatiemarkt wordt op vrijdag 27 september geopend en zal te bezoeken zijn t/m zaterdagmiddag. 5

4 De thema s Overkoepelend thema: Tipping Points A tipping point is the change from one stable state to another stable state. The tipping event may be irreversible. After the tipping point has been passed, a transition to a new state occurs. Dit thema wordt behandeld aan de hand van de subthema s: Duurzame economie & de financiële sector De vlaggenstok : Tipping Points Energie & het klimaat De vlaggenstok: trends, scenario s en politiek De grijze vlaggenstok staat voor de verbinding tussen de verschillende thema s en hoe het overkoepelend thema terugkomt Duurzaam ondernemen & innovatie in de actualiteit. De nadruk ligt dit jaar op methoden voor het creëren van positieve tipping points: van consumentengedrag tot win-win-modellen. broodnodige verbetering van het Emission Trading System (ETS), verovert steenkool tegen dumpprijzen de markt, staan gascentrales stil, was de Duitse Energiewende Voeding, landbouw & ecosystemen Leiderschap toch een succes en hebben we in Nederland Duurzame economie & de financiële sector een Energieakkoord. Wereldwijd zijn de gevolgen merkbaar van een uit de hand gelopen financiële sector. Duurzaam ondernemen & innovatie Volgens velen is dit het belangrijkste tipping In de business as usual worden kosten van - kan zo n brug zijn. We bespreken wie de point. Negatief, omdat het geld verdwijnt in klimaatverandering, ecosysteemverliezen verduurzaming van de landbouw stuurt en de onpeilbare diepten van het digitale casino. en grondstoffenuitputting niet meegenomen. in welke richting, en hoe je vanuit je eigen Positief, wellicht, als de sector zich weet te Voor de nieuwe economie zijn nieuwe in - expertise of functie mee zou kunnen sturen. ontpoppen tot aanjager van duurzaamheid. strumenten, doelstellingen en leiders nodig. Omdat de bodem centraal staat in agro- Leiderschap ecologie, gaan we ook met deskundige gidsen De leiders van gisteren zijn anderen dan die Energie & het klimaat Voeding, landbouw & ecosystemen naar buiten om die bodem zelf te zien, voelen van de duurzame toekomst. De problemen De laatste klimaatvoorspellingen laten een De inmiddels klassieke discussie over en begrijpen. Verder besteden we in een van van de wereld kunnen niet worden opgelost temperatuurstijging zien van +4 C in de biologisch óf intensief is onvruchtbaar de masterclasses aandacht aan een onder- met de antwoorden van vroeger. Leiderschap tweede helft van deze eeuw. Ondertussen gebleken. Het is tijd om bruggen te bouwen, werp dat hier enigszins los van staat maar dat voor de toekomst gaat over moed en stemt het Europees Parlement tegen een en agro-ecologie - een methode die vanuit op Terschelling natuurlijk niet mag ontbreken: verbeeldingskracht. Maar ook over het terug- verschillende hoeken enthousiasme ontmoet het Noordzee-ecosysteem. vinden van onze verbinding met de natuur.

5 Donderdag 26 september Verzamelen Harlingen Ontvangst, registratie, koffie & broodjes Piet Noordenbos (gastheer Springtij) Marianne Berendse (voorzitter Raad van Toezicht Springtij) Doeksen-terminal Harlingen Aan boord Vertrek sneldienst Afmeren Aankomst eiland Alle hens in de Loods Welkomstwoord Wouter van Dieren (gastheer Springtij) Loods Welkom op het eiland Burgemeester Rob Bats Plenair 1: The Tipping Points. Marten Scheffer (hoogleraar aquatische ecologie en waterkwaliteitsbeheer Wageningen Universiteit, winnaar Spinozaprijs 2009) Eilandsongs Hessel & Tess Plenair 1: The Great Transition to a Resource Productive Enonomy. Ernst Ulrich von Weizsäcker (president Club of Rome) De jonge generatie kantelaars is ook weer van de partij! Young Club of Rome Stijn Otten (Young Club of Rome) vertelt over de stappen die zij het afgelopen jaar hebben gezet, wat zij op Springtij komen brengen en over hun plannen. Het sleutelwoord: daadkracht. Je weg vinden op het eiland. Logistieke mededelingen. Piet Noordenbos (gastheer Springtij) Sloepenrol Koffie Promenadedek Je weg vinden op het eiland. Naar de masterclasses. Betonningsterrein Aan dek Masterclass 1: De context van Tipping Points. Waarom tipping point zo n pakkende metafoor is om klimaatverandering te omschrijven. Welke mentaliteitsgroepen sociale tipping points een zetje geven. En of wij daar als Springtij-gangers ook toe behoren. Welke gerichte acties tipping points kunnen bevorderen. Een veelzijdige masterclass die wordt verzorgd door experts van de VU, Motivaction en Stichting The Tipping Point met nieuwe inzichten en concrete tips. Martijn Lampert (onderzoeksdirecteur Motivaction) Sandra van der Hel (Vrije Universiteit) Tom van de Beek (The Tipping Point Foundation) moderator: Miriam van Gool (EcoValue) West End Theater Donderdag 26 september Masterclass 2: Het financiële trauma voorbij. Het kapitaal van de nieuwe economie. De openingssessie van het financiële thema op Springtij Masterclass 3: Land van gas en kolen. Op zoek naar een bestendige energietoekomst met het Energietransitiemodel. (Minisymposium van 3 uur) Nanno Kleiterp (CEO FMO) Ewald Engelen (professor financiële geografie UvA, columnist) moderator: Femke Rotteveel Huib de Zeeuw (De Groene Amsterdammer) Alexander Wirtz (Quintel) John Kerkhoven (Quintel, tevens moderator) Marco Witschge (Nederland Krijgt Nieuwe Energie) Hans Alders (EnergieNed) Doopsgezinde Kerk Zeevaartschool

6 Donderdag 26 september (vervolg) Masterclass 4: Unleashing the power of the circular economy. The transition towards the circular economy offers huge opportunities. How to identify and initiate concrete circular projects. And how to get the subject higher on the agenda of listed companies. Join discussions in the fishbowl setting! Arthur ten Wolde (IMSA Amsterdam) Guido Braam (Circle Economy) Douwe Jan Joustra (OPAi) Saskia Verbunt (VBDO) Marc de Wit (Circle Economy) moderator: Willem Lageweg Nederlands Hervormde Kerk Masterclass 5: Met je neus in de bodem - de ecologie van de landbouw. We fietsen naar boerderij De Gèskieker in Kinnum voor een hands-on Gijs Kuneman (directeur CLM, Centrum voor Landbouw en Milieu) Loods (verzamelen en fietsen uitreiken) bodem&biodiversiteitsexcursie. Aldaar keuze tussen twee excursiethema s: bodemvruchtbaarheid en de veerkracht van ecosystemen, of de verbinding tussen de mens en zijn voedsel. (3 uur) Neeke van Zwol (eigenaar biologisch melk/ vleeskoeienbedrijf De Gèskieker) Marleen Zanen (Louis Bolk Instituut) Martijn Ballemans (PUUR Permacultuur) Li An Phoa (Spring College) Masterclass 6: De dirigent als metafoor voor natuurlijk leiderschap. Ronald Becker (Perstretto en dirigent) De Kraak Ontdek je natuurlijke gedrag als leider met dirigent en trainer Ronald Becker en Vocal Group BANT. Met de dirigent als metafoor leer je hoe je je als leider beter kunt afstemmen op de omgeving. Een spannende en muzikale ervaring. (2,5 uur) BANT Vocal Group Promenadedek Je weg vinden op het eiland. Van de masterclasses naar de Loods voor deelnemers aan masterclasses 1, 2 en Tussendek Semi-plenair 1a: 40 years of sustainability and social enterprise in Ashok Khosla (Club of Rome, Development Alternatives Loods a developing great nation. India, vm. president IUCN) Semi-plenair 1b: The world s most famous nature photographer guiding us into Frans Lanting the extreme wonders of nature Promenadedek Je weg vinden op het eiland. Naar het Betonningsterrein Fietsen afhalen Betonningsterrein Naar de hotels Donderdag 26 september (vervolg) Op pad Bussen rijden voor bij hotels FOLLEK! Zwerfdiner. Op Terschelling staan de deuren altijd open. Je belt niet aan, maar je roept: Follek! Ofwel: volk, hier ben ik! Follek is de laatste jaren een eettafelproject: eilandgasten schuiven aan bij de mensen thuis. Op Springtij gaat Follek over eten. Deze avond zwerfdiner in Midsland aan Zee en Oosterend. Met mini-fjoertoer, een strandwandeling langs vuurbakens. Midsland aan Zee en Oosterend Op kooi Bussen terug naar hotels.

7 Vrijdag 27 september 8.30 Promenadedek Je weg vinden op het eiland. Vertrek uit accommodaties Alle hens in de Loods Eilander knipoog Loods Plenair 2: The Climate Hunt. The latest images and live experiences of a polar explorer. The song of our warming planet. Plenair 2: Weather Extremes and Heat on the Horizon. Bernice Notenboom (climate journalist, author of Poles Apart) Rose Hip (band) Dim Coumou (Potsdam Institute for Climate Impact Research) Stand-up. 5 minutes to recover. Jos Cozijnsen (Goodfibrations) 10 perspectieven uit de natuur. Douwe Jan Joustra (OPAi) moderator: Jan Paul van Soest (De Gemeynt) Sloepenrol Koffie Promenadedek Je weg vinden op het eiland. Naar de masterclasses. Betonningsterrein Aan dek Masterclass 7: Het beïnvloeden van groen gedrag: de burger wil wel, maar de Vera Dalm (MilieuCentraal) De Kraak (parallel: vrijplaatsen) consument eigenlijk niet. Hoe we de consument over het tipping point kunnen helpen. Suzanne van der Pijll (Schuttelaar & Partners) Arend Jan Boss (L eau) moderator: Marcel Schuttelaar (Schuttelaar & Partners) Masterclass 8: True Prices zijn prijzen waarin alle externe kosten zijn doorberekend. Ex tax is de verschuiving van belasting van arbeid naar grondstoffen. In deze masterclass presenteren Ex tax en True Price de laatste stand van zaken en graven ze in de impact van deze twee trends op ieders eigen project of business. Femke Groothuis (the Ex tax Project) Peter Gersen (the Ex tax Project) Michel Scholte (True Price Foundation) Lynn Zebeda (True Price Foundation) moderator: Ruud Nijs Doopsgezinde Kerk Vrijdag 27 september Masterclass 9: De 1,5% besparing per jaar van het Energieakkoord. Eneco denkt dat het kan. Eneco Esco staat voor gegarandeerde energiebesparing - en comfort - voor klanten op basis van gerichte investeringen. We geven aansprekende praktijkvoorbeelden van de potentie om besparingen te realiseren. In sommige gevallen zelfs tot energie-neutrale of nota-loze gebouwen. Maar er zijn ook barrières. Zoals tegengestelde belangen van eigenaar en huurder. Of fiscale bepalingen ten aanzien van eigendom. Wat telt is de wil om samen te werken aan nieuwe oplossingen, aan nieuwe vormen van dienstverlening. Masterclass 10: Updating the Future. Als wereldhaven heeft Rotterdam te maken met de grote en sterk verweven mondiale uitdagingen op het gebied van energie, voedsel (biomassa) en grondstoffen. Rotterdam wordt nu nog sterk geassocieerd met grootschalige industrieën. De uitdaging is om de impact van nu nog kleine oplossingen op te schalen zodat de haven kan bijdragen aan een duurzame toekomst. Elmer de Boer (Eneco) Dick van Veen (Eneco) Nico van Dooren (Havenbedrijf Rotterdam) Florens Slob (Van Gansewinkel) George Wurpel (IMSA Amsterdam) moderator: Douwe Jan Joustra Nederlands Hervormde Kerk West End Theater

8 Vrijdag 27 september (vervolg) Semi-plenair 2: Ecological intensification as the next green revolution. An introduction to the often neglected but vital natural resource for our food production: fertile soil. With agro-ecology as a new way forward and ways to orchestrate the production and supply chain. Masterclass 11: Inspiratiebronnen. Uit het hoofd, in het hart. Wat ons drijft. Dromen en verlangens, drijfveren en belemmeringen, zorgen en hoop. Pablo Tittonell (professor farming systems ecology at Wageningen Universiteit) Volkert Engelsman (Eosta) moderator: Gijs Kuneman (directeur CLM, Centrum voor Landbouw en Milieu) Dien de Boer (voorzitter Greenpeace, commissaris Douwe Egberts Nederland, leiderschapscoach) Kees den Blanken (voorzitter Cogen Nederland) Betty de Keizer (De Keizer Kennismakelaar) Loods West End Theater Training: De huidige tijd, met al zijn veranderingen, vraagt om een nieuwe manier Sandra Geisler (LIGHTHORSE) van leiding geven - aan jezelf, je omgeving en uiteindelijk aan het hele systeem. Ervaar de impact van jouw overtuigingen op je omgeving in een sessie waarin je werkt met paarden Promenadedek Je weg vinden op het eiland. Naar het Betonningsterrein FOLLEK! Lunch. Bij deze lunch schuift een aantal eilander producenten aan. Betonningsterrein Aanbieding watertappunt. Springtij biedt het eiland in samenwerking met Vitens en Join the Pipe een watertappunt aan Promenadedek Je weg vinden op het eiland. Naar de masterclasses Aan dek Masterclass 12: Cases van veranderingen, of de zoektocht naar een win-win voor Anne-Mette Jørgensen (IMSA Amsterdam, tevens Loods (parallel: vrijplaatsen) allen. Zo ging dat met de Wadden en de Maasvlakte. moderator) Chris Moes (Moes Consultancy) Tammo Oegema (IMSA Amsterdam) Masterclass 13: Financing Change. The power of precompetitive collaboration. What the Dutch financial sector can learn from emerging markets. FMO shares their experience on the effect and success of sector wide environmental and social initiative and is looking to achieve more joint standards in the financial sector world wide. Please join this panel discussion with FMO and Dutch financial sector. Linda Broekhuizen (Director Financial institutions FMO) ABN AMRO, ASN Bank, Triodos & VBDO Patience Mayaki (Environmental and social specialist FMO; video interview) moderator: Herman Mulder De Kraak Vrijdag 27 september (vervolg) Masterclass 14: Financiële participatie in duurzame energieprojecten. Wie duurzame decentrale energie wil realiseren, stuit op onverwachte financiële barrières. Je kunt echter veel opsteken van de doorbraken en successen die er wel zijn. Deze sessie gaat over die lessen. Masterclass 15: Sustainable fibers, human rights and the world of clothing. Keteninzicht en handelingsperspectief. Jan Coen van Elburg (RebelGroup) Monique Sweep (Deltawind) moderator: Bart Budding (RebelGroup) Suzanne van der Pijll (Schuttelaar & Partners) Jos Cozijnsen (Goodfibrations) Jeroen Bos moderator: Frank Kessel (Xpring) Doopsgezinde Kerk Zeevaartschool

9 Vrijdag 27 september (vervolg) Masterclass 16: De Noordzee. Een grote grauwe plas die wordt leeggevist en volgeplempt met windmolens en off-shore energie, of een nieuwe visie op de grote innovaties in diezelfde zee. Masterclass: 17: Wissels omzetten. Het kabinetsbeleid door de duurzame bril van het Planbureau voor de Leefomgeving. De directeur vertelt en gaat in gesprek met de directeur-generaal Milieu van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Eelco Leemans (Stichting De Noordzee) Thomas Rammelt (Stichting De Noordzee) Maarten Hajer (Planbureau voor de Leefomgeving) Chris Kuijpers (Ministerie I&M) moderator: Betty de Keizer Zeilcharter Voorwaarts West End Theater Excursie: Water naar de zee dragen. De toekomstverkenningen van drinkwater Arjen Kok (Vitens) Donkere Bos leren ons dat dit onder druk staat door klimaatverandering en bevolkingsgroei. Hoe Terschelling zelfvoorzienend te maken en het tij te keren door ecosysteemdiensten te benutten. Na opening van het watertappunt op het Brandarisplein een excursie naar de mooiste duinvallei van Terschelling. Birgitta Kramer (Vitens) Manon Zwart (RIVM) Promenadedek Je weg vinden op het eiland. Verzamelen in de Loods. Loods Sloepenrol Koffie Betonningsterrein Alle hens in de Loods Plenair: Opening Innovatiemarkt: De kracht van innovatie. Springtij en Accenture Anne-Marie Rakhorst (Search) Loods nodigen groene innovatoren uit om hun nieuwe ideeën te laten zien. Op een kleine markt, met commentaar van investeerders en ervaren managers. We zien en horen over energie, klimaat, voedsel, eco-efficiency en andere verrassingen. Mark Davids (Accenture) Pitches van innovatieconcepten Marktplaats De Markt op. Kennismaken met innovatieve concepten op de Innovatiemarkt. Betonningsterrein (parallel: vrijplaatsen) Promenadedek Je weg vinden op het eiland. Naar de hotels Op pad Bussen rijden voor bij hotels FOLLEK! Vis eten met je handen. Oesters, makreel, schar, mosselen, ter plaatse gebakken Oosterend en gerookt, bij vuurpotten en kampvuren, in de diepe duisternis van Oosterend. Ook voor vegetariërs Op kooi Bussen terug. Via de Groene Weide voor de liefhebbers. Vrijdag 27 september (vervolg)

10 Zaterdag 28 september 7.30 Ontvangst en incheck nieuwkomers in Harlingen Vertrek sneldienst Harlingen voor de nieuwkomers Met koffie en koek. De sneldienst arriveert om 9.15 uur op Terschelling. Doeksen-terminal Harlingen 9.30 Promenadedek Je weg vinden op het eiland. Met de fiets of bus naar de zandafgraving. Betonningsterrein 9.45 Alle hens aan dek Eilander knipoog Zandafgraving Plenair 3: World Business in Transition. The Game Change. Towards People + Planet value, the real shareholders. Marga Hoek (De Groene Zaak) Feike Sijbesma (bestuursvoorzitter DSM) Peter Bakker (World Business Council for Sustainable Development) moderator: Gail Whiteman Springtij Award Marianne Berendse (voorzitter Raad van Toezicht) Promenadedek Je weg vinden op het eiland. Fietsen naar het Betonningsterrein Sloepenrol Koffie Betonningsterrein Promenadedek Je weg vinden op het eiland. Naar de masterclasses Aan dek (parallel: vrijplaatsen) Masterclass 18: Het SER-Energieakkoord. Proces en inhoud. Beloften en hindernissen. Door de hoofdrolspelers van de SER, Nederland Krijgt Nieuwe Energie, Natuur & Milieu en VNO-NCW. Wiebe Draijer (SER) August Mesker (VNO-NCW) Tjerk Wagenaar (Natuur & Milieu) Marco Witschge (Nederland Krijgt Nieuwe Energie) moderator: Frans Rooijers (CE Delft) Nederlands Hervormde Kerk Zaterdag 28 september Masterclass 19: Financiële instellingen moeten bijdragen aan het behoud van het natuurlijk kapitaal van onze aarde. Potentiële deelnemers van de Community of Practice Financial institutes & Natural Capital horen graag tips & ideeën na een korte pitch over hun innovaties en dilemma s. Masterclass 20: Fuelling the Future. The transition of the European energy and gas market. From natural gas to renewables. A fresh view to a carbon free economy. Masterclass 21: Nieuwe businessmodellen zijn nodig om de oude economie te vervangen. Deze sessie gaat over de weg ernaartoe. Masterclass 22: De markt, de keten en het ecosysteem. De vraag is wie de verduurzaming van de voedselproductie stuurt, en in welke richting. Wat we, gezien het belang van de bodem, als ketenpartners concreet kunnen veranderen zodat boeren, consumenten en de natuur er wel bij varen. Waarom markttransformatie essentieel is voor duurzame landbouw, hoe we dit bereiken en in welke sectoren het al aan de gang is. Anne-Marie Bor (AMBOR Creatie) Caroline van Leenders (AgentschapNL) Pitches door ASN Bank (Hansje van der Zwaan - Plagman), VBDO (Jeroom Remmers) en Rabobank Ulco Vermeulen (Corporate Communications Director Gasunie) Søren Juel Hansen (Infrastrukturchef Energinet, DK) moderator: Karel Beckman Geanne van Arkel (Interface) Rudi Daelmans (Desso) moderator: Joost Brinkman Sikke Meerman (Unilever) Lucas Simons (New Foresight) Marcel Schuttelaar (Schuttelaar & Partners) moderator: Gijs Kuneman (directeur CLM, Centrum voor Landbouw en Milieu) Loods Zeevaartschool Doopsgezinde Kerk De Kraak

11 Zaterdag 28 september (vervolg) Masterclass 23: Learning from our leaders. Gail Whiteman involves us in a Feike Sijbesma (DSM) West End Theater conversation on courage, mission and heart. Peter Bakker (WBCSD) moderator: Gail Whiteman (Erasmus-universiteit) Promenadedek Je weg vinden op het eiland. Naar het Betonningsterrein FOLLEK! Lunch en vrijplaatsen. En je kunt mee met Stichting de Noordzee en de Betonningsterrein Waddenvereniging om het Groene Strand op te ruimen Promenadedek Je weg vinden op het eiland. Naar de semi-plenairen Tussendek Semi-plenair 3: Revolutie met recht. We houden de Nederlandse wetgeving, Roger Cox (schrijver, advocaat) Zeevaartschool het Verdrag van Rome, de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens en Marjan Minnesma (Urgenda) het Handvest van de Verenigde Naties tegen de spiegel van de klimaatverandering. De advocaat klaagt de staat aan die onze kinderen hun toekomst ontzegt. Met +4 graden Celsius wordt hun wereld onbewoonbaar. Semi-plenair 4: Die Energiewende. The German energy transition has an architect, the man who designed it all, at the request of the government. This is Dr. Harry Lehmann, Director of the Umweltbundesamt (UBA) in Berlin. Today, Europe is made to believe that Germany is suffering from an overshoot in renewable energy, and he is responsible... Semi-plenair 5: Samen werken aan transparantie van natuurlijk en sociaal kapitaal. Dertien partijen tekenden op de Natuurtop van 22 juni een intentieverklaring. Hun doel: een gezamenlijke visie en actieprogramma uitwerken om sneller betere informatie beschikbaar te maken over de effecten van keuzes van marktpartijen en beleidsmakers op natuurlijk en sociaal kapitaal. Tijdens deze semi-plenaire sessie zal worden toegelicht waarom partijen hun handen ineenslaan, wat ze hopen te bereiken en welke aanpak ze volgen. Met als doel: anderen interesseren om zich aan te sluiten bij dit initiatief. Training: De huidige tijd, met al zijn veranderingen, vraagt om een nieuwe manier Harry Lehmann (Umweltbundesamt) moderator: Jan Paul van Soest Keynote: Nanno Kleiterp (voorzitter van IUCN, CEO FMO) Panelleden: Peter Bakker (WBCSD), Alex Kaat (Eneco), Linda Midgley (PwC), Herman Mulder (GRI, True Price) en Rob van Brouwershaven (ministerie Economische Zaken). moderator: Elfrieke van Galen Sandra Geisler (LIGHTHORSE) Zeevaartschool Zeevaartschool Zaterdag 28 september (vervolg) van leiding geven - aan jezelf, je omgeving en uiteindelijk aan het hele systeem. Ervaar de impact van jouw overtuigingen op je omgeving in een sessie waarin je werkt met paarden Promenadedek Je weg vinden op het eiland. Op de fiets naar Natuurtheater de Nollekes Sloepenrol Koffie Natuurtheater de Nollekes Alle hens in een duinpan Eilander knipoog Natuurtheater de Nollekes Plenair 4: Kantelaars. Tippig points. Een scherpe bocht. De sprong in het duister. De transitie naar het duurzame licht. Plenair 4: Dr. Willie Smits is entering the greatest adventure in agro-forestry, the discovery of the sugar palm as the victorious tree of renewable energy. He will share with us what a traditional Dayak community can teach us about sustainability. Jan Rotmans (DRIFT en Urgenda) Willie Smits (chairman Masarang Foundation) moderator: Natasja van den Berg

12 Zaterdag 28 september (vervolg) Promenadedek Je weg vinden op het eiland. Naar de Loods FOLLEK! Duurzaam dineren in de Loods. Columns & conclusies door de Kompassen. Loods Promenadedek Je weg vinden op het eiland. Verplaatsen naar de haven voor vertrekkers Eerste afvaart De snelboot meert af om uur in Harlingen. Er is dan geen OV-aansluiting meer naar de Randstad. Gebruik de Toogethr-app en geniet van een gezellige, voordelige en natuurlijk duurzame manier van reizen. Vind passagiers of zoek een rit: lift.je/naarspringtij Op pad Je weg vinden op het eiland. Tipping Point Party. Young Club of Rome nodigt je uit voor een wonderlijk feest. Samen vieren we de natuur! Barentszbar Hotel Schylge Op kooi Naar de hotels. Zondag 29 September Springtij 2013 kent een zachte eilanduitloop op zondag. In 2010, 2011 en 2012 droomden wij weg op het Groene Strand, speelden wij met windmolentjes, luisterden wij naar peptalks en doken wij in zee: het water tot de lippen Ochtendgloren Fitness op t wad 8.30 Promenadedek Je weg vinden op het eiland. Vertrek uit accommodaties. Verzamelen om 8.45 uur bij StayOkay. Zondag 29 september 9.00 Vroege Vogels-uitzending Deze zondag is er de live radio-uitzending van VARA s Vroege Vogels. De dagen daarvoor gaan de verslaggevers in gesprek met Springtij-deelnemers in de eilander natuur. Vanaf 9 uur schuiven de Springtij-deelnemers aan. Onderdeel van de uitzending is een live talkshow met Springtij-gasten. StayOkay Promenadedek Je weg vinden op het eiland. Naar het Groene Strand Sloepenrol Onderweg drinken we koffie op het Betonningsterrein. Betonningsterrein Promenadedek Je weg vinden op het eiland. Naar het Groene Strand SpringTijdXYZ Je meldt je tevoren aan via het bord in de Loods en krijgt 3, 5 of 8 minuten voor een overtuigende boodschap. Frits Wester* Groene Strand Inspiratie De Willem Barentszlezing. Ruud Koornstra Groene Strand FOLLEK! Lunch. Nakauwen in de duintjes, met uitzicht op de Noordsvaarder De paden op De kok en de bioloog. Je gaat met een van hen de natuur in. Bij terugkomst blijk je totaal andere ervaringen te hebben opgedaan Uitzwaaien Verzamelen in de haven Tweede afvaart De snelboot meert om uur af in Harlingen. Flang Cupido (de kok) Jan van Akke (de boswachter) Groene Strand

13 Organisatie Stichting Springtij en het Springtij Festival Gastheren De Springtij-gastheren zijn: Piet Noordenbos, voor de logistiek op het eiland, en Wouter van Dieren, die de uiteindelijke compositie van het festival verzorgt. Het Springtij-team bestaat uit Mariska Weijer (projectleider/programmamanager), Mariken Betsema, Hanneke Bramer, Esther Brinkman, Kirsten de Bruijn, Ariën Cupido, Jannemieke van Dieren, Ron Dol, Eva Nijland en Gerry Visser. Onze registratiepartner is Parthen Meeting Services. Raad van Toezicht en directie In de Raad van Toezicht hebben zitting: Marianne Berendse (zakelijk directeur Scapino Ballet), Karel Noordzij (voormalig voorzitter van de hoofddirectie PGGM), Eric-Jan Tuininga (Club van Rome Nederland), Hans van der Vlist (voormalig secretaris-generaal VROM), Tjerk Wagenaar (directeur Natuur & Milieu). De directie bestaat uit Wouter van Dieren, algemeen directeur, Piet Noordenbos, adjunct-directeur, en Mariska Weijer, adjunct-directeur. De Eilander Raad Ter versteviging van de eilander betrokkenheid is een Eilander Raad ingesteld, bestaande uit: Kees van Biert (voorzitter), Arjan Berkhuysen, Marije Bijlsma, Amarins Geveke, Remi Hougee, Henk Keizer, Hessel van der Kooij, Gerrit van Leunen, Paul Melles, Joop Mulder, Willemijn Steentjes, Melis de Vries, Albert Wiegman, Ronald van Zandwijk, Neeke van Zwol. De Springtij-ambassadeurs Velen dragen Springtij een warm hart toe. Dat geldt zeker voor onze 26 ambassadeurs. Zij helpen ons met het vergroten van onze community, het ontwikkelen van een inhoudelijk goed programma en het uitdragen van de Springtij-boodschap. De ambassadeurs kun je ontmoeten op onder het kopje Organisatie. To solve global challenges we need local innovations The UN Global Compact Accenture CEO Study on Sustainability 2013 is the leading voice of CEOs globally on sustainability issues. The 2013 CEO study is based on insights from over CEOs across 103 countries and 27 industries. Key findings: Only 32% of CEOs believe that the global economy is on track to meet the demands of a growing population. 33% report that business is making sufficient efforts to address global sustainability challenges. 84% believe that business should lead efforts to define and deliver sustainable development goals. 38% believe they can accurately quantify the value of their sustainability initiatives. 37% see the lack of a link to business value as a barrier to accelerating progress. To solve global challenges, we need local innovations Accenture boosts home-grown innovations by organizing the Accenture Innovation Awards. This year 969 innovations compete for the awards at the Innovation Experience on the 8 th of November. The most sustainable innovation will be awarded with the Green Tulip. Get inspired here at Springtij s Innovation Market by a few of the most promising Dutch innovations. To find out more, visit: Partners Naast de sponsoren heeft Springtij veel te danken aan de samenwerking met: AgentschapNL, Accenture, CLM, Club of Rome, De Gemeynt, De Groene Zaak, Gemeente Terschelling, Nederland Krijgt Nieuwe Energie, Oerol, Rijkswaterstaat, Rose Hip, Schuttelaar & Partners, Stichting Natuur & Milieu, Stichting de Noordzee, Toogethr, Vitens, World Business Council for Sustainable Development, Young Club of Rome. Colofon Uitgave: Stichting Springtij Festival Terschelling, Amsterdam Vormgeving: Burojan, Haarlem Drukwerk: Excelsior, Haarlem Amsterdam, september 2013 Copyright 2013 Accenture All rights reserved. Advertentie

14 Sponsoren Springtij Festival 2013 Netl Park, een sfeervol eiland tussen bos en polderland, op prettige afstand van de Randstad. netl.nl E T

15 De Postcode Loterij en de Postcode Lottery Green Challenge De Postcode Lottery Green Challenge stimuleert ondernemers om met oplossingen te komen voor klimaatverandering: één van de grootste uitdagingen van dit moment. Eén slim en creatief idee kan een groot verschil maken. Winnaars Green Challenge Postcode Lottery Green Challenge Om bij te dragen aan een groenere wereld organiseert de Nationale Postcode Loterij sinds 2007 jaarlijks de Postcode Lottery Green Challenge. Het is wereldwijd een van de grootste wedstrijden op het gebied van duurzame innovatie. De competitie richt zich op creatieve, innovatieve denkers. Foto: Tim Knox Groene producten of diensten die CO 2 -uitstoot verminderen en hoog scoren op design, gebruikers gemak en kwaliteit, maken kans om te winnen. De winnaar van de Postcode Lottery Green Challenge krijgt euro om zijn of haar plan te realiseren. Daarnaast is euro beschikbaar voor één of twee andere veelbelovende groene plannen. Richard Branson, juryvoorzitter Postcode Lottery Green Challenge 2013 De winnaar van de zevende editie van de Postcode Lottery Green Challenge is op 16 september in Amsterdam bekendgemaakt. Kijk voor meer informatie over deze winnaar op Samen maken we het verschil!