Groen Bouwen: Groene gevels voor duurzame gebouwen en steden. Partnervergadering. Met de financiële steun van:

Transcriptie

1 Groen Bouwen: Groene gevels voor duurzame gebouwen en steden Partnervergadering Poincarélaan, Brussel 23 november 2017 Met de financiële steun van: 1

2 Agenda 1. Voorbereiding Midterm Event 2. Stand van zaken WP WP 1: in situ bezoeken (database projectfiches) WP 2: bespreking proefopstelling PCS en WTCB; vorderingen Centexbel en UAntwerpen WP 3: case studies WP 4: studiedagen, workshops, tussentijds event,.. 3. Varia Geluidswanden spoorwegen Karl Clement Website 2

3 Voorbereidingen Midterm Event 1. Praktisch Datum: woensdag 20 december 2017 Locatie: WTCB proefstation te Limelette Uur: 10u-15u30 Presentaties doorsturen ten laatste op maandag 18 december! 3

4 Voorbereidingen Midterm Event 1. Programma 09:30-10:00 Onthaal en koffie 10:00-10:25 Welkom en inleiding Het VIS traject Groen Bouwen zal bondig besproken worden. Ine Knoops WTCB 10:25-13:00 Bespreking van de eerste resultaten van het project 10:25-10:50 Waterverbruik en kwaliteit: wat hebben we tot nu toe geleerd? Er wordt een overzicht gegeven van de eerste metingen die uitgevoerd werden op de proefopstelling van het WTCB. Joris Van Herreweghe WTCB 10:50-11:15 Het belang van LCA en LCC voor groene wanden De levenscyclus en de levenskosten van de verschillende onderdelen van de groene wanden worden toegelicht. Lisa Wastiels WTCB 11:15-11:40 Groene wanden vanuit het standpunt van de groenvoorziener. De belangrijkste aandachtspunten bij de keuze van planten alsook de eerste resultaten van de verschillende testen bij het PCS worden besproken. Pieter Goossens PCS 11:40-11:50 Vraag en antwoord 11:50-12:00 Koffiepauze 12:00-12:20 Textiel als onderdeel van groene wanden. De rol van textiel in groene wanden wordt besproken, alsook de eerste resultaten van de uitgevoerde testen. Pieter Heyse Centexbel 12:20-12:35 Praktijkvoorbeelden in Vlaanderen. Binnen het project werden er bezoeken gebracht aan zowel reeds uitgevoerde wanden als aan wanden in uitvoering op werf. Ine Knoops WTCB 12:35-12:45 Vraag en antwoord 4

5 Voorbereidingen Midterm Event 1. Programma 12:45-13:45 Lunch (koud buffet + dessert) 13:45-14:00 Groene wand bij Ecowerf De architecten bespreken het proces van de totstandkoming van de groene wand bij het bedrijf Ecowerf te Leuven. Interleuven 14:00-14:15 Groene wand bij Carmi (onder voorbehoud) De architecten bespreken het proces van de totstandkoming van de groene wand bij de schoenenwinkel Carmi te Korbeek-Lo. Architectenbureau Architeam 14:15-14:25 Vraag en antwoord 14:25-15:00 Bezoek proefopstelling 15:00-15:30 Afsluiting met receptie 5

6 Stand van zaken WP 1. WP 1: In situ bezoeken (WTCB) Database projectfiches: 42 ( + 2 t.o.v. v o r i g e v e r g a d e r i n g ) toegevoegd aan de website Bezoek met de partners aan bestaande wanden van: P l a n t D e s i g n D o c k s & S i b e l g a E c o w o r k s ( O p t i g r ün ) E u r o p e s e R a a d M o b i l a n e N i k e M u u r t u in Wo lf O il S e m p e r g r e e n G r e e n h o use V Z W G r o e n e G e v e l s K a m i k a z e E c o w o r k s (eigen s y s t e e m ) B e n t S h o e s 6

7 Stand van zaken WP 1. WP 1: In situ bezoeken (WTCB) Andere interessante bestaande groene wanden? => nieuwe oproep werd gedaan op 5 e GGV, tot nu toe zonder gevolg E v e n t u e e l : G a r s y, K a r o o, a n d e r e s y s t e m e n? 7

8 Stand van zaken WP 1. WP 1: vragenlijst plantkeuze (PCS) Doel: inzicht en praktische kennis opbouwen over plantkeuze voor duurzame groene wanden 3 domeinen: LWS binnen, LWS buiten en groene gevels Voorgesteld op 5 e GGV: in laatste fase 8

9 Stand van zaken WP 1. WP 2: Proefopstellingen WTCB Autonoom sinds eind maart Voedingsstoffen sinds 25/07/ /10: opnieuw vaststelling van Taxuskever Zie extra PPT voor foto s van de wanden 9

10 Stand van zaken WP 1. WP 2: Proefopstellingen WTCB Extra systemen: Ver t icaal. be = geï nst alleer d M o d u lo g r e e n =? Ver tiss Plus =? M a i l o p 2 7 / 1 0 e n 1 7 / 11 10

11 Groen Bouwen: Groene gevels voor duurzame gebouwen en steden Water/Fertigatietechniek : kwaliteit effluent water J o r i s Va n Herreweghe ( W T C B l a b o microbiologie e n g e z o n d h e i d ) Met de financiële steun van: 11

12 Water: Disclaimer Deze presentatie bevat tussentijdse projectresultaten van het project Groen Bouwen. Deze resultaten zijn in link met de gebruikte proefopstelling, het type voedingswater, het gebruikte beregeningssysteem, de gebruikte meststoffen en hun dosering, de oriëntatie van de wand... en hebben dus voornamelijk een indicatief karakter. Deze presentatie is geen officiële publicatie van het WTCB en kan dus niet gebruikt worden als referentie. Het gebruik van de inhoud, zelfs gedeeltelijk, is niet toegestaan zonder de toestemming van het WTCB. 12

13 kwaliteit effluent water: vorderingen Reeds plaatsgevonden (voor 7 bestaande wanden) O p t i m a lisatie w a t e r g i f t Wat er kw alit eit voor opst ar t bemest ing O p st a r t b e m e st in g Wa t e r k w a l i t ei t na o p s t a r t b e m e s t i n g 13

14 kwaliteit effluent water : O p t i m a lisatie v a n de watergift = beperking h o e v e e l h e i d d r a i n, s u b s t r a a t v o c h t i g g e n o e g Instellingen beregenpc s tijdens meetcampagne Systeem Tijd 1 Tijd 2 Tijd 3 Tijd 4 Tijd 5 Tijd 6 Beregeningsduur Wijzigingen t.o.v. /tijdstip indicatie fabrikant Meer Minder OD++ 7u00 8 min = Id 6u30 9u00 11u30 14u00 16u30 19u00 6 min = OD+++ 6u15 21u30 15 min > 2x6 min 18 min/dag OD+ 23u00 1 min < 2 uur/week 113 min/week Od++ 7u30 17u30 23u30 1 min < 3x6 min 15 min/dag OD+++ 20u00 15 min > 20 min/4 dagen ( 5 min/dag) 10 min/dag ID 6u00 8u15 10u30 12u45 15u00 17u15 2 min = Wa t e r k w a l i t eit V O O R o p s t a r t b e m e s t i n g = i n v l o e d v / h systeem z e l f Wa t e r k w a l i t eit N A opstart b e m e s t i n g = i n v l o e d s y s t e e m & b e m e s t i n g Legende codering a.d.h.v. voorbeeld O Organisch D Dik OD+ +/++/+++ Hoeveelheid substraat I Inert d Dun 14

15 kwaliteit effluent water: bemesting Systeem / type bemesting OD++ Id OD+++ OD+ Od++ OD+++ ID Meststof Meststof in korrelvorm x x x Osmocote Exact 8-9M Standard Vloeibaar volgens voorschrift fabrikant x Peters Professional Pot Plant Special Vloeibaar PCS/WTCB schema x x x Peters Excel Hard Water Grow Special + Extra Acidifier Dosering (finale conc) 3 g/l substraat 0,5 g/l 0,25 g/l + 0,25 g/l Regime Eenmalig juli 2017 Continue Continue P C S / W T C B s c h e m a : i n t u s s e n o v e r g e s c h a k e l d op H ar d Wat er F inisher + Ext r a Acidif ier ( f inaal 0, 25g/L + 0, 25 g / L ) M e e t c a m p a gnes w a t e r k w a l i t eit e n k e l m e t z o m e r m e s t s t o f 15

16 kwaliteit effluent water: Analyseparameters Parameter Omschrijving Vlarem (te optimaliseren)? ph Zuurtegraad 6,5 < ph < 9 Conductiviteit Opgeloste ionen - Zwevende stoffen (EN872 :2005) Vaste stoffen in suspensie < 60 mg/l Voor filtratie (opgeloste stoffen en stoffen in - Schijnbare kleur suspensie) Eigenlijke kleur Na filtratie (enkel opgeloste stoffen) - N-Totaal Totaal stikstof - Ammonium [NH 4 ] Nitraat [NO 3 ] P-Totaal Totaal fosfor - K-Totaal Totaal kalium - O 2 nodig voor de oxidatieve afbraak van - Chemisch zuurstof verbruik (COD) organisch materiaal tot CO 2 Biochemisch zuurstof verbruik (BOD) Hardheid (Mg/Ca) O 2 nodig voor de biologische afbraak van organisch materiaal tot CO 2 risico op kalkafzetting Ca en Mg vanuit voedingsbehoeften BOD 20 C 5d < 25mg/l Totaal aeroob kiemgetal Aantal bacteriën geen pathogenen Totaal schimmels Aantal schimmels

17 µs/cm kwaliteit effluent water: voor vs. na Dc = discontinue voeding => vgl met leidingwater C = continue voeding = vgl met voeding Conductiviteit zonder vs met bemesting Legende codering a.d.h.v. voorbeeld O Organisch D Dik OD+ +/++/+++ Hoeveelheid substraat I Inert d Dun Zonder bemesting Met bemesting 17

18 PtCo PtCo kwaliteit effluent water: voor vs. na Schijnbare kleur zonder vs met bemesting OD++ (v) OD Schijnbare zonder Schijnbare met! Andere volgorde! Eigenlijke kleur zonder vs met bemesting OD++ (v) OD++ Id Id OD+++ OD+ Od++ Od++ OD+++ ID ID (v) (v) (v) Leid OD+++ ID (v) ID Eigenlijke zonder Eigenlijke met 18

19 kwaliteit effluent water: voor vs. na 19

20 mg/l mg/l mg/l kwaliteit effluent water: voor vs. na Stikstof (N-totaal) zonder vs met bemesting Zonder bemesting Met bemesting Nitraat (NO 3- -N) zonder vs met bemesting Ammonium (NH 4+ -N) zonder vs met bemesting Zonder bemesting Met bemesting Zonder bemesting Met bemesting 20

21 mg/l mg/l kwaliteit effluent water: voor vs. na Fostor (P-totaal) zonder vs met bemesting Zonder bemesting Met bemesting Kalium (K) zonder vs met bemesting Zonder bemesting Met bemesting 21

22 mg/l mg/l kwaliteit effluent water: voor opstart bemesting Calcium (Ca 2+ ) zonder vs met bemesting Magnesium (Mg 2+ ) zonder vs met bemesting Zonder bemesting Met bemesting Zonder bemesting Met bemesting 22

23 k w a l i t e it e f f l u e nt w a t e r : S a m e n v a tting i n v l o e d s y s t e e m e n v o e d i n g o p p a r a m e t e r s d r a i n Parameter Systeem Voeding Organisch Inert Discontinu Continu ph x x - - Conductiviteit x (D & ++/+++) - - xx Kleur x - xx(d & ++/+++) x - - Stoffen in suspensie COD xx (D&++/+++) x - - BOD xx (D&++/+++) x - - Stikstof xx Fosfor x Kalium x (D&+++) - - xx Hardheid Ca -( ) -( ) - - Mg x (D&+++) x of xx: invloed of sterke invloed -: geen tot beperkte invloed 23

24 kwaliteit effluent water: vorderingen Reeds plaatsgevonden (voor 7 bestaande wanden) O p t i m a lisatie w a t e r g i f t Wat er kw alit eit voor opst ar t bemest ing O p st a r t b e m e st in g Wa t e r k w a l i t ei t na o p s t a r t b e m e s t i n g Nog uit te voeren 7 bestaande: b i j k o m e n d e m e t i n g e n m e t b e m e s t i n g ( l e n t e ) + µ b i o 3 n i e u w e : s i t u a t i e v o o r en na b e m e s t i n g K w a l i t e i t v s Vo l u m e v s G e b r u i k To e t sin g w e t g e vin g 24

25 Algemeen: Taxuskever probleem Bij e n k e l e w a n d e n v a s t g e s t e l d ( w o r t e l v r a at d o o r larven) Voor al H eucher a aangetast B e h a n d e l i n g m e t E n t o m e n e i n d o k t o b e r geen s u c c e s => b o d e m t e m p e r a t u u r te l a a g ( 11 C ) ( S t e i n e r n e m a f e l t i a e C) t e s t i n p e t r i s c h a a l i n l a b o ( s u c c e s v o l ) en b u i t e n ( z o n d e r s u c c e s ) H e r b e h a n d e l i ng m e t S t e i n e r n e m a k r a u s s e i ( a c t i e f v a n a f 5 C) 25

26

27 Stand van zaken WP 1. WP 2: Proefopstellingen en vorderingen PCS 27

28 Groen Bouwen: Groene gevels voor duurzame gebouwen en steden Partnervergadering VIS SVZ PCS Brussel 23/11/17 Pieter Goossens, Surrender Roelands Met de financiële steun van: 28

29 SVZ Proefopstellingen PCS 29

30 SVZ Proefopstellingen PCS Ecoworks Algemeen OK Uitval Epimedium ( v e r k e e r d e s t a n d p l a a t s ) Sempergreen Plaatselijke uitval ( v e r s t o p p i n g d r u p p e l a a r s ) 30

31 SVZ Proefopstellingen PCS Garsy Algemeen OK Karoo Algemeen slecht Plaatselijk problemen ( Ve r s t o p p i n g d r u p p e l a a r s ) 31

32 SVZ Proefopstellingen PCS Quercus-tuinen Algemeen OK Mobilane Mindere plantgroei 32

33 SVZ Proefopstellingen PCS 11/10/2017 RV Module (%) RV systeem(%) Systeem Boven Onder Boven Midden Onder MB 34,2 62,7 51,0 46,4 48,0 PD 40,8 47,4 33,6 48,7 60,4 KR 47,1 59,4 56,2 69,8 30,3 CW EW 53,0 50,1 64,4 SG 31,8 55,7 51,0 46,7 40,5 MT 39,4 52,2 56,0 GSY 63,3 66,6 65,9 25/10/2027 RV Module (%) RV systeem(%) Systeem Boven Onder Boven Midden Onder MB 35,2 51,6 53,3 43,5 33,5 PD 33,2 50,2 38,0 38,2 51,6 KR 40,6 52,5 50,5 66,5 16,6 CW EW 60,6 66,7 70,4 SG 20,2 49,4 38,8 40,0 35,4 MT 56,4 56,5 51,2 GSY 65,2 71,7 69,7 33

34 SVZ Proefopstellingen PCS 34

35 SVZ Proefopstellingen PCS Vormingsactiviteiten: 21/11/17 - SN Groenvoorziening: 138 personen 28/11/17: Herhaling studiedag: 105 inschrijvingen 35

36 SVZ Proefwerk PCS 1. Afgerond proefwerk Substraatadditieven Textiel preliminair Kiemtesten textielen Waterhuishouding LWS Stresstesten LWS (Verwerking tegen 20/12 ) 2. Lopend proefwerk Bewortelingsproeven textielen TWE Proefopstellingen Groeibegrenzer klimplanten 36

37 SVZ Proefwerk PCS 3. Gepland proefwerk Sortimentsproeven D r o o g t e g e v o eligheid ( i. s. m. U A n t w e r p e n ) O v e r s u b s t r a t e n - > s y s t e m e n K l i m p l a n t e n ( c u l t i v a r n i v e a u ) Proeven i.f.v. onderhoud D emo st or ingsgevoeligheid ir r igat ietechnieken D e m o p r e v e n t i e v e & c u r a t i e v e t e c h n i e k e n t e g e n ver stoppingen Demoproef binnengevels C o m m u n i c a t i e f i r m a s O p r o e p Plantenlijst O n t w i k k e l e n a l s database? - w e b s i t e 37

38 SVZ Proefwerk PCS 3. Gepland proefwerk Klimplanten (cultivarniveau): Tr aaggr oeiend 1. H e d e r a h e l i x S a g g i t i f o l i a g r o e n, g e s p i t s t b l a d 2. H e d e r a h e l i x I v a l i c e g r o e n, g l a n z e n d b l a d 3. H e d e r a h e l i x L i t t l e d i a m o n d w i t b o n t b l a d 4. H e d e r a h e l i x M i n i a t u r e n e e d l e p o i n t g r o e n b l a d M a t i g s n e l g r o e i e n d 5. H e d e r a h e l i x G l a c i e r w i t b o n t b l a d 6. H e d e r a h e l i x G o l d c h i l d g e e l b o n t b l a d 7. H e d e r a h e l i x G o l d h e a r t geel-groen b l a d 8. H e d e r a h e l i x G r e e n R i p p l e g r o e n b l a d 38

39 Stand van zaken WP 1. WP 2: Vorderingen Centexbel 39

40 Groen Bouwen: Groene gevels voor duurzame gebouwen en steden Materialen Brussel P. Heyse Centexbel Met de financiële steun van: ubstraten 40

41 Grondgebonden 1. Klimhulp Netten: Groene Gevels vzw 41

42 Grondgebonden 1. Klimhulp Netten: F eedback van Br uno Ver schaeve K u n s t s t o f n e t t e n L a g e m a t e r i a a l k o s t L a g e i n s t a l l a t i e k o s t O n b e k e n d e l e v e n s d u u r ( UV-gevoeligheid ) K o m e n e r i n d e l o o p vd l e v e n s d u u r P E v e z e l s i n d e n a t u u r t e r e c h t, e n z o j a h o e s c h a d e l i j k i s d a t? R e c y c l a g e v a n P E - n e t o p e i n d e l e v e n s d u u r : h o e k l i m p l a n t e n e n P E s c h e i d e n? N e g a t i e f i m a g o v a n k u n s t s t o f b i j d e n a t u u r b e w u s t e k l a n t e n V r a a g n a a r a n d e r e k l e u r e n g e g a l v a n i s e e r d e d r a a d n e t t e n ( B e t a f e n c e ) l a g e m a t e r i a a l k o s t hoge i n s t a l l a t i e k o s t i n o x n e t t e n ( J a k o b ) h o g e m a t e r i a a l k o s t h o g e i n s t a l l a t i e k o s t 42

43 Grondgebonden 1. Klimhulp Netten: UV bestendigheid? Treksterkte? 43

44 Grondgebonden 1. Klimhulp Klimop GGGevelgroen : Posit ieve r esult at en voor vilt B e e l d m a t e r iaal ( o p s t e l l i n g, m i c r o s c o p i e ) Tr ekpr oeven L o s t r e k k e n 1 - j a r i g e s c h e u t, p e e l t e s t L o s t r e k k e n h e c h t w o r t e l s 44

45 Grondgebonden 1. Klimhulp Klimop GGGevelgroen : 45

53 Grondgebonden 1. Klimhulp Klimop GGGevelgroen : Trekproeven 53

54 Grondgebonden 1. Klimhulp Klimop GGGevelgroen : Trekproeven Peel strength: 9,8 +/ - 2,4 N (TWE) 8,1 +/- 3,5 N (Somer) takbreuk Wortel hout wordt uitgetrokken of tak scheurt, hechtwortels blijven! 54

55 Grondgebonden 1. Klimhulp Klimop GGGevelgroen : Trekproeven break strength: ~ 16 N/cm (TWE) ~ 13 N/cm (Somer) Hechtwortels blijven achter in textiel 55

56 Substraat 1. Materialen Nieuwe textielbehandelingen lopende 56

57 Stand van zaken WP 1. WP 2: Vorderingen Uantwerpen 57

58 Groen Bouwen: Groene gevels voor duurzame gebouwen en steden Interacties tussen gevelgroen en fijnstof Thermische en hygrothermische effecten van gevelgroen K y r a K o c h, R o e l a n d S a m s o n, S i e g f r i e d D e n y s With financial support of: 58

59 Experimenteel: verschil in afvangst fijnstof tussen plantensoorten Welke plantensoorten, die gebruikt worden op groengevels, zijn het best in staat fijnstof af te vangen? Welke morfologische (en evt. fysiologische) kenmerken spelen hierbij een rol? Proefopstelling PCS: common garden experiment Aantal groengevels onder dezelfde omstandigheden Kijken naar verschil tussen soorten en in hoogte Herhaalde metingen doorheen 2017, verwerking in labo bezig 59

60 Experimenteel: verschil in afvangst fijnstof tussen plantensoorten Welke plantensoorten, die gebruikt worden op groengevels, zijn het best in staat fijnstof af te vangen? Welke morfologische (en evt. fysiologische) kenmerken spelen hierbij een rol? Projectwerk studenten: case studies groene wanden in Antwerpen Verschillen tussen soorten (en hun bladkarakteristieken), hoogte, oriëntatie, effect klimaat en seizoen, types streetcanyons,... Ism Muurtuin, evt. nog andere 60

61 City tree moswanden Gents burgerinitiatief Mos evengoed als 300 bomen? Wat is er geweten? Mos wordt vaak gebruikt als biomonitor voor het inschatten van plaatselijke luchtverontreiniging Verschil tussen soorten, grote morfologische diversiteit Er bestaat geen literatuur ivm verschil in afvangst fijnstof tussen bomen en mos -> zeer moeilijk en niet eenduidig 61

62 City tree moswanden Gents burgerinitiatief Aanpak? Realistische gegevens, potentieel moswanden -> onderzoek zal worden opgestart vanuit UA Ism bachelorstudenten Eerste meeting met projectgroep in december Vragen/opmerkingen? 62

63 Stand van zaken WP 1. WP 3: Case studies (WTCB) Momenteel geen werven in opvolging. Mogelijkheden: Particuliere woning (Gent), ontwerp: Denc Studio, grondgebonden met klimhulp aanvraag via de website Particuliere woning (Gent), ontwerp: DURV, LWS (via PCS) keuze tussen Mobilane en Muurtuin funderingswerken september 2017 ARKS architecten: aanvraag tot informatie via de website (eind 2016), houden ons op de hoogte 63

64 Stand van zaken WP 1. WP 3: Case studies (WTCB) Momenteel geen werven in opvolging. Mogelijkheden: Andere? => graag nog een project van Sempergreen (gevraagd via mail op 15/11) en PlantDesign (gevraagd via mail op 15/11) 64

65 Stand van zaken WP 1. WP 4: disseminatie PCS + AVBS Groen Groeien St udienamiddag gr oenvoor ziening ( 21/11 en 28/11 ) NAV: I n f o s e s s i e r e e k s o v e r groene d a k e n e n groene w a n d e n ( b e s p r e k i n g o p 2 7 / 11 ; v o o r s t e l d a t a : 2 0 / 0 2, 0 1 / 0 3 e n 06/03) Anderen? 65

66 Varia 1. Geluidswanden spoorwegen Karl Clement 66

67 Groene geluidswanden binnen spoorterrein

68

69

70

71

72

73

74

75 Onderhoudsfrequentie Huidige onderhoudsfrequentie. Zone I: Minimale interventie Zone II en III: Enkel interventie bij hinder. Voorstel nieuwe onderhoudsfrequentie. Klein onderhoud: 1 x per jaar voor alle zones (eerste 3 jaren na aanplant). Groot onderhoud: 1 x per 3 jaar voor alle zones.

76 Uitvoering zonder irrigatie:groene wand waarbij beide zijden afgewerkt met struiken / klimplanten.

77 Groene wand met toepassing van een capillaire en vochthoudende mat. Vochthoudende plaat Capillaire werking

78 Groene wand met sedumaanplanting. Sedummat Capillaire vloeimat

79 Groene wand aan beide zijden verschillend afgewerkt (struiken + klimplanten / sedum).

80 Groene wand aan beide zijden afgewerkt, met klimplanten in volle grond.

81 Groene wand aan beide zijden verschillend afgewerkt. (struiken + klimplanten / ballast of alternatief ).

82

83

84

85 Groene wand aan beide zijden afgewerkt met grassen/kruiden, in combinatie met een irrigatiesysteem.

86 Groene wand aan beide zijden afgewerkt met struiken en/of klimplanten, in combinatie met een irrigatiesysteem Gegalvaniseerde gaas voor de begeleiding van klimplanten.

87 Groene wand met irrigatie via gerecycleerd drainagewater van spoorterrein. Toepassing: Verbeteren van watertoets. Bij voldoende ruimte binnen spoorterrein. In combinatie met akoestische panelen (beperkte toevoer van neerslag). Calculatievoorbeeld zie blz.: Beperkte regeninval Druppeldarm