VIS-traject Groen Bouwen: groene gevels voor duurzame gebouwen en steden 5 e Partnervergadering

Transcriptie

1 WETENSCHAPPELIJK EN TECHNISCH CENTRUM VOOR HET BOUWBEDRIJF Inrichting erkend bij toepassing van de besluitwet van 30 januari 1947 VIS-traject Groen Bouwen: groene gevels voor duurzame gebouwen en steden 5 e Partnervergadering Verslag van de vergadering van 7 februari 2017 om 10h00 in het proefstation, avenue Pierre Holoffe 21, 1342 Limelette Aanwezig: de Heer Karl Clement, voorzitter van de gebruikersgroep de Heer Pieter Heyse, Centexbel Mevr. Hildegard Moreels, Bouwunie Mevr. Kyra Koch, UAntwerpen de Heer Jan Vancayzeele, AVBS de Heer Yves Martin, Mevr. Ine Knoops, Verontschuldigd: Mevr. Mevr. de Heer de Heer Anne-Laure Nuytten, NAV Els Mechant, PCS Pieter Goossens, PCS Joris Van Herreweghe, De PowerPoint als bijlage wordt getoond en overlopen. In deze PowerPoint worden volgende aspecten opgenomen: voorbereiding 4e gebruikersgroep vergadering, Stand van zaken WP en varia. Volgende opmerkingen en afspraken werden gemaakt tijdens de presentatie: - Voorbereiding 4 e gebruikersgroep vergadering De eerste uitnodiging werd verstuurd op 22 november De agenda (zie verder) samen met een extra uitnodiging werden verstuurd op 22 februari De vergadering zal doorgaan op donderdag 23 maart 2017 op het proefstation, avenue Pierre Holoffe 21 te Limelette. De vergadering zal starten om 10u. Er wordt van de partners gevraagd om de presentaties enkele minuten in te korten, zodat er na elke presentatie ruimte is voor de leden van de gebruikersgroep om vragen te stellen. 1

2 09:30-10:00 Onthaal en koffie 10:00-10:05 Welkom en inleiding Stand van zaken werkpakket 1 diagnose van de bestaande toestand 10:05-10:25 In situ bezoeken (database projectfiches) systeemfiches Vragenlijst plantkeuze PCS Stand van zaken werkpakket 2 demonstratie, optimalisatie en kennisoverdracht 10:25-10:35 LCA/LCC 10:35-10:50 Textielen Centexbel 10:50-11:05 Substraat, planten, fertigatietechnieken PCS 11:05-11:20 Luchtkwaliteit/luchtzuivering en thermisch/hygrothermisch UA Stand van zaken werkpakket 3 implementatie (case studies opstarten en opvolgen) 11:20-11:35 IAM Anderlecht Ecowerf Leuven Carmi Korbeek-Lo Ééngezinswoning Gent Stand van zaken werkpakket 4 Disseminatie 11:35-11:50 Studiedag Nike Studiereis Nederland WGIC Berlijn Doe-Park Technopolis website 11:50-12:05 Varia Oproep voor case studies Projecten voor database 12:05-13:00 Broodjes lunch 13:00-14:00 Korte toelichting en bezoek aan de proefopstelling van het TO DO: alle betrokken partners bereiden een presentatie voor, zoals voorzien in de agenda. - Stand van zake WP WP 1: Diagnose van de bestaande toestand Database: Momenteel staan er 31 projectfiches op de website. Dit zijn er 9 meer ten opzichte van de vorige vergadering. 2 Ecoworks stelt voor om de partners uit te nodigen op het bedrijf om een beter inzicht te krijgen op het productieproces. Een bezoek zal georganiseerd worden midden maart, in samenspraak met de planning van Ecoworks. Verder zal er bekeken

3 worden of er ook een bezoek gebracht kan worden aan de andere bedrijven (PlantDesign, Muurtuin, Garsy, D&M Depot). Momenteel wordt er 1 slechte werf (Umicore) getoond, enkel op de pagina toegankelijk voor de partners. Een samenvatting van de meest voorkomende gebreken zal later op het afgeschermde gedeelte voor de leden van de gebruikersgroep geplaatst worden, aangezien hieruit veel geleerd kan worden. Er wordt een tabel getoond met mogelijke plaatsbezoeken. Aangezien het nog onduidelijk was welke wanden van Sempergreen door een lid van de gebruikersgroep geplaats werden, werd er in eerste instantie afgesproken om een bezoek te brengen aan Dockx Bruxsel (PlantDesign) en Residence Palace Brussel (Ecoworks). Er zal geprobeerd worden om een bezoek te regelen begin april. Via mailverkeer na de vergadering werd er afgesproken om een zo groot mogelijke variatie aan projecten te tonen op de website (in de database). Projecten die niet werden uitgevoerd door een lid van de gebruikersgroep zullen enkel met foto en titel getoond worden, zonder verdere details, ter illustratie. Nike zal bezocht worden tijdens de studiedag van Confederatie Bouw op 26 april Hier wordt de vraag gesteld hoe de uitnodigingen geregeld worden. Bouwunie, als partner van Confederatie Bouw in het project Groen in de Bouw, vraagt dit na. systeemfiches: Er werden uniforme systeemfiches opgesteld voor de 8 systemen die worden onderzocht in de proefopstellingen. De fiche van Cultiwall wordt getoond als voorbeeld. De partners hadden volgende opmerkingen: het gewicht inclusief planten, is dit in verzadigde toestand? Het is beter om een onderscheid te maken tussen droog en nat gewicht. Verder werden volgende punten toegevoegd: type planten (bv. zuur minnende planten in veenmos), specifieke kenmerken, vorstbeveiliging, interieurtoepassing en dikte van het systeem. Een aangepaste fiche werd op 8 februari doorgestuurd naar de partners. Na hun opmerkingen (o.a. waterreservoir noodzakelijk? Controle via sensoren? Kostprijs geplaatst, kostprijs onderhoud) werden de fiches nog voorgelegd aan de fabrikanten, alvorens ze op de website geplaatst werden. Er werd een deadline aan de fabrikanten gegeven. Na deze deadline werden de beschikbare fiches op de website geplaatst. plantenlijst: PCS heeft een vragenlijst omtrent de plantkeuze opgesteld. Het doel is om inzicht en praktische kennis op te bouwen over plantkeuze voor duurzame groene wanden en dit in 3 domeinen: LWS binnen, LWS buiten en groene gevels. Momenteel oogt de lijst nogal zwaar. Voorstellen van de partners: - online enquête waarbij de volgende vraag die verschijnt afhankelijk is van het antwoord op de vorige vraag, - plantenlijsten opvragen bij de installateurs en zelf uitzuiveren op basis van bepaalde kenmerken, - ofwel zelf persoonlijk langsgaan bij de installateurs met de enquête op papier. Laatste optie lijkt de beste oplossingen te zijn. 3

4 TO DO: regelt afspraken om zowel de bedrijven als de uitgevoerde werven te bezoeken. Er zal een nieuwe oproep gelanceerd worden op de 4 e GGV en alle partners die interessante wanden kennen, geven deze door. WP 2: Demonstratie, optimalisatie en kennisoverdracht proefopstelling: Er werd een bezoek gebracht aan de proefopstelling van het. Deze bevindt zich in de laatste fase. Er werden ook 6 verschillende textielen bevestigd aan de korte zijden van de stellingen om de hechting van klimplanten te onderzoeken. De klimplanten werden door PCS bij het geplant. Elke fabrikant/plaatser werd opnieuw gecontacteerd om zijn wand terug op punt te stellen. Er werd gevraagd om dit te doen voor de 4 e gebruikersgroep vergadering op 23 maart. Er werd vastgesteld dat er sporen van Taxuskever te vinden zijn bij elke groene wand. PCS werd hiervan op de hoogte gebracht en zal het ondersteunen bij de bestrijding hiervan. LCA/LCC: Tot nu toe hebben enkel Garsy en Peter Boogaerts zich akkoord verklaard voor een LCA/LCC op hun systeem. Deze twee zullen dus al zeker behandeld worden. Om nog extra systemen te onderzoeken, zal het zelf geschikte systemen voorstellen en de fabrikanten rechtstreeks contacteren. Er zal een eerste presentatie voorzien worden voor de gebruikersgroep vergadering van 23 maart. De LCA/LCC analyse is belangrijk voor Centexbel om op deze manier te kijken waar er innovatieve producten kunnen toegepast worden. Bijkomende opmerking: Jan Vancayzeele was aanwezig op de persconferentie bij de opening van Green House Antwerpen. Er werd daar gekozen voor het systeem van Sempergreen, omdat dit een systeem zou zijn dat werd aanvaard door de brandweer van Antwerpen. zal Sempergreen contacteren om na te gaan aan welke eisen het systeem juist voldoet. Materialen (Centexbel): 3 verschillende domeinen: alternatieve klimhulp: geïnstalleerd op de proefopstellingen bij PCS (2x2m 9 verschillende soorten) en (2x1m 6 verschillende soorten) samen met een selectie aan klimplanten structureel: hiervoor zijn er nog geen eisen gekend. substraat: eisen: o waterhoudend o nutriënt en ph buffer o steriel of vrij van potentieel schadelijke kiemen alternatief voor: o organisch substraat o geëxpandeerde klei o rotswol o vloeidoek 4

5 De eerste testen werden gedaan om de capillariteit van verschillende materialen na te gaan. Hieruit blijkt dat bepaalde materialen meer potentieel hebben dan anderen. In de toekomst zal de CEC methode geoptimaliseerd worden. Er zal ook gekeken worden naar alternatieve behandelingen en andere materialen met een hogere capillariteit. TO DO: de proefopstelling van het zal verder afgewerkt worden. Centexbel zal de capillariteitsproeven verder verfijnen. Er wordt gestart met LCA/LCC WP 3: Implementatie Case studies (opstarten en opvolgen) Uitbreiding Institut des Arts et Metiers, Brussel: op 5 juli 2016 is een delegatie van de partners hier op werfbezoek geweest. Het werfverslag werd op de website geplaatst. De planten werden pas eind vorig jaar geplaatst, daardoor zijn er nog geen foto s beschikbaar van de afgewerkte toestand. Zodra deze foto s beschikbaar zijn, worden ze toegevoegd aan het werfverslag alsook wordt het project opgenomen in de database. Ecowerf: Er werd een eerste werfbezoek gebracht op 15 november Toen werden het vochtscherm en de goten geplaatst alsook de toevoerleidingen voor irrigatie en sensoren. De modules werden nog niet geplaatst. Dit zal gebeuren na de winter en wanneer het min. 10 C is. Waarschijnlijk zal dit in maart gebeuren. De modules worden eerst nog preventief behandeld tegen Taxuskever. Het eerste deel va het werfverslag is in orde, maar wordt pas verspreid na het tweede werfbezoek. Carmi: de werf voor schoenwinkel Carmi te Korbeek-Lo werd door architectenbureau Architeam toegekend aan Ecoworks in onderaanneming van Willy Naessens. Enkele partners brachten op 21 februari 2017 een werfbezoek. De groene wanden waren toen nog in volle opbouw. Foto s van de afgewerkte toestand worden opgevraagd bij Ecoworks om het werfverslag op te stellen. Particuliere woning: de vraag werd via het contactformulier op de website gesteld. Architectenbureau Denc Studio vraagt advies voor het bekleden van een eengezinswoning met klimplanten. 3D beelden en een schets van de opbouw werden getoond. Volgende opmerkingen werden gegeven tijdens de vergadering: o De kepers van de secundaire draagstructuur (IsoFinish) moeten voldoen aan een zekere duurzaamheid, zoals beschreven in de Technische Voorlichting 243: Gevelbekledingen uit hout en plaatmaterialen op basis van hout, Hoofdstuk 7: Uitvoering van het gevelbekledingssysteem. o De klimhulp zal gekozen moeten worden in functie van de hart-op-hart afstand van de secundaire draagstructuur: metalen netten hebben een zekere stijfheid van zichzelf en zullen dus een grotere overspanning aankunnen dan bijvoorbeeld netten uit textiel of kunststof die opgespannen moeten worden. o Waarschijnlijk zullen de verticale afwerkingslatten na verloop van tijd verdwijnen achter en tussen de planten. Indien dit niet wenselijk is, zal er meer onderhoud nodig zijn. o Het zal moeilijk zijn om het horizontale stuk boven het raam aan de achterkant uniform te begroeien. Een eventuele oplossing is dat er met bloembakken en hangende planten op het platte dak gewerkt wordt. 5

6 o Er moet rekening worden gehouden met het ondergrondse groeivolume bij het aanleggen van verhardingen rondom het gebouw. o De planten moeten begrensd worden, zodat ze niet achter de leien gaan groeien. o Zijn de bewoners bereid tot onderhoud? Want dit zal de plantkeuze mee bepalen. o De plantkeuze is afhankelijk van de klimhulp. o Verder zal de plantkeuze de kleur bepalen. Alle opmerkingen zullen via mail doorgestuurd worden naar het architectenbureau, zodat zij hiermee rekening kunnen houden. Best op voorhand met dit architectenbureau en zowel als PCS en Centexbel aan tafel gaan zitten, zodat zij, afhankelijk van de plantkeuze, de juiste keuze van klimhulp en bevestiging kunnen maken. WP 4: TO DO: nieuwe oproep op 3 e GGV, partners geven info door Disseminatie Op 16 maart organiseert VCB Limburg Bouw breekt uit: innovatieve gevelmaterialen. PCS zal hier een lezing geven. Op 26 april organiseert VCB een studiedag bij Nike. In mei 2017 voorziet Bouwunie een studiedag rond de renovatie van de bouwschil voor appartementen. NAV wil in het voorjaar 2017 een infosessie organiseren, samen met een werfbezoek. Studiereis Nederland: 15-16/05. De bedoeling was om de drie grote fabrikanten (Mobilane, Sempergreen en Cultiwall) te gaan bezoeken, alsook de belangrijkste leverancier van irrigatiesystemen: Mastop. Verder zouden er ook realisaties bezocht worden. Sempergreen en Mastop zijn akkoord voor een bezoek. Mobilane heeft meer details gevraagd. Het cassettesysteem wordt ook niet in Leersum gemaakt, maar wel in Bemmel, dicht bij de Duitse grens, waardoor de reistijden drastisch verhogen. Cultiwall is niet bereid om mee te werken indien de reis wordt georganiseerd voor de leden van de gebruikersgroep, wegens het aanwezig zijn van concullega s. Indien de studiereis wordt georganiseerd voor architecten en aannemers willen zij wel meewerken. Er zal een reisschema opgesteld worden en de interesse zal gepolst worden op de volgende gebruikersgroep vergadering. TO DO: alle partners stellen een lijst op met disseminatieopdrachten, werkt het reisschema voor de studiereis uit. - Varia WGIC Berlijn: het world green infrastructure congress wordt dit jaar in Berlijn gehouden van 20 t.e.m. 22 juni. Het zal aanwezig zijn en heeft een abstract 6

7 ingediend. Tot op heden is er geen nieuws of er een presentatie mag worden gegeven. Doe-Park Technopolis: Technopolis heeft een domein in erfpacht gekregen om hun activiteiten uit te breiden. Op het terrein staat een koetsgebouw en een vervallen villa. Het idee is om ook groene wanden te demonstreren op deze nieuwe site. Er werd op 14 februari een mail verstuurd naar de leden van de gebruikersgroep om hun interesse te polsen. Enkel TerraCottem, Ecoworks en Sioen hebben deze oproep beantwoord. Op 21 maart wordt beslist of het project doorgaat. Website: de website staat online en is operationeel. Er werden nog zaken toegevoegd: ledenzone, projectresultaten, rubriek in het nieuws, het filmpje van plattelandstv, Er wordt van de partners gevraagd om deze website af en toe te bezoeken en opmerkingen en/of aanpassingen door te geven. De presentaties en de verslagen van de vergaderingen zullen vanaf nu op de website geplaatst worden en niet meer via mail doorgestuurd. Er zal wel nog een mail worden verstuurd om te melden dat de documenten werden toegevoegd. Deze zal echter geen bijlages meer bevatten, zodat de mailboxen wat ontlast worden. TO-DO LIJST To do Verantwoordelijke Voorzien deadline Stand van zaken op 28/02/2017 WP 1: enquête architecten: publicatie Anne-Laure Nuytten Na de 3 e GGV Er werd nog geen verslag ontvangen WP 1: literatuurstudie: Ine Knoops 28/10/2016 verslag en presentatie Voorbereiding 4 e GGV Alle partners 17/03/2017 WP 1: oproep + organisatie in Ine Knoops + alle 17/03/2017 situ bezoeken partners WP 1: Organisatie Ine Knoops 17/03/2017 bedrijfsbezoeken WP 3: oproep voor case Ine Knoops + alle 17/03/2017 studies + organisatie werfbezoeken partners WP 4: Alle partners 17/03/2017 disseminatieopdrachten WP 4: reisschema studiereis Ine Knoops 17/03/2017 Nederland WP 2: proefopstelling, PCS en Na de 4 e GGV UAntwerpen WP 2: capillariteitsproeven Pieter Heyse Na de 4 e GGV Doodle volgende Ine Knoops Na de 4 e GGV partnervergadering Website aanpassen Ine Knoops Continue, in functie van doorgestuurde opmerkingen 7