JAARVERSLAG 2014 ARCHEOLOGISCHE VERENIGING KEMPEN- EN PEELLAND. Maart 2015

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2014 ARCHEOLOGISCHE VERENIGING KEMPEN- EN PEELLAND Maart 2015

2 INHOUDSOPGAVE Archeologie doen we samen... 3 Hoogtepunten en bijzonderheden... 4 Aanloop naar nieuw Erfgoedhuis en ArcheoHotspot... 4 Start Werkgroep Innovatieve Meetmethoden Archeologie (WIMA)... 4 Onderzoek Goorstraat Boxtel... 5 Een 2 de project Zonder boer geen voer, in Peelland, Gemert... 5 Bijdragen aan archeologische onderzoek... 6 Veldactiviteiten... 6 Veldverkenningen... 6 Metaaldetectie... 6 Onderzoek met grondradar... 7 Waarnemingen... 7 Eigen opgravingen... 7 Meewerken bij onderzoek van professionele archeologen... 8 Vondstverwerking... 9 Educatie en publieksbereik Lezingen AVKP-lezingen Lezingen als onderdeel van het project Zonder boer geen voer Peeldag Excursies en Archeoloop Nieuwsbrieven Bibliotheek Gezelligheid Historische kookclub Tentoonstellingen Zonder boer geen voer Heemkundekringen Andere publieksactiviteiten Dag van de Brabantse Archeologie AVKP-stand bij evenementen Archeologie zichtbaar maken Overige activiteiten Bescherming en belangenbehartiging Lokale netwerken en samenwerken met gemeenten Regiodag Provinciale en landelijke contacten Betrokkenheid bij gemeentelijk archeologiebeleid Zienswijzen, bezwaar of beroep en advisering werkgroep ruimtelijke ordening Handhaving Jaarverslag AVKP

3 Onderhoud archeologische monumenten Werkgebied en leden Gemeenten van avkp - awn afdeling Plannen voor Beleid AVKP Basiscursus Archeologie ArcheoHotspot Werkconferentie regionale archeologie Financieel jaarverslag Toelichting op het resultaat van AWN afd. 23, AVKP Stichting Steun AVKP Adressen Jaarverslag AVKP

4 ARCHEOLOGIE DOEN WE SAMEN Samenwerken met andere vrijwilligers en organisaties staat bij ons hoog in het vaandel. Samenwerken met archeologische werkgroepen van heemkundekringen komt daarbij op de eerste plaats. Door die werkgroepen wordt op lokaal niveau veel gedaan, we vullen elkaar aan en versterken elkaar. Daarom nemen we in ons jaarverslag ook de activiteiten van die werkgroepen op. Dit jaar hebben we van 13 werkgroepen informatie voor het jaarverslag ontvangen. Dat is van de AWN-AVKP archeologische werkgroep Schijf en van 12 aan heemkundekringen verbonden werkgroepen: Asten en Someren (De Vonder), Best (Dye van Best), Boxtel, Eersel (De acht Zaligheden), Erp (Erthepe), Deurne (H.N. Ouwerling,) Helmond (Helmont), Lieshout (Hof van Liessent), Mierlo (Meyrle), Vessem Wintelre Knegstel (De Hooge Dorpen), Veghel (Vehchele) en Uden. Someren- opgraving Acaciaweg. Opgravingsteam met medewerkers van VUhbs en vrijwilligers van de Heemkundekring Asten-Someren de Vonder poseren bij een middeleeuwse boomstamput, die zojuist uit de grond is getrokken. Foto s zijn overgenomen uit AVKP Actueel en aangeleverd door de heemkundekringen. Jaarverslag AVKP

5 HOOGTEPUNTEN EN BIJZONDERHEDEN Voor onszelf als AVKP zijn in 2014 vier zaken het meest memorabel Aanloop naar nieuw Erfgoedhuis en ArcheoHotspot Het laatste deel van 2014 stond in het teken van de aanstaande verhuizing. Lange tijd was onzeker of en hoe het door zou gaan. Maar er werd samen met het Erfgoedteam van de gemeente al volop vooruitgedacht en plannen gemaakt. We prijzen ons zeer gelukkig met de samenwerking met het Erfgoedteam Eindhoven en de inwoning die wij bij hen hebben. Dit eens te meer nu we, begin 2015, in het nieuwe Erfgoedhuis zitten. Een werkelijk geweldig mooie en ruime locatie, die ook voor ons nieuwe mogelijkheden biedt. Daar komen we bij onze plannen voor 2015 op terug. Tijdens de verbouwing Start Werkgroep Innovatieve Meetmethoden Archeologie (WIMA) De werkgroep, werd begin 2014 opgericht en heeft als doel het zoeken naar mogelijke archeologische structuren met behulp van penetrerende grondradar. In 2014 werden niet minder dan 27 projecten uitgevoerd, met vaak zeer interessante informatie. In de loop van 2015 zullen de eerste rapportage gereed komen. Baantjes trekken Jaarverslag AVKP

6 Onderzoek Goorstraat Boxtel In Boxtel kunnen we samen met de heemkundekring Boxtel een eigen opgraving gaan doen. Het gaat om een afgebrande boerderij die nu verder gesloopt zal worden en waarvoor geen verplichting geldt tot archeologisch onderzoek. De eigenaar en de gemeente Boxtel werken mee om een opgraving door ons als vrijwilligers te steunen. De RCE heeft de AVKP toestemming verleend voor dit onderzoek. Onder de huidige restanten bevinden zich zeer waarschijnlijk de sporen van een karthuizer hoeve. Het project gaat een aantal maanden lopen en wordt tevens benut voor praktijklessen voor de Basis Cursus Archeologie. Opgraving Goorestraat Boxtel Een 2 de project Zonder boer geen voer, in Peelland, Gemert Na een succesvol project in Bladel, voor de Kempen, werd binnen zeer korte tijd een tweede project gerealiseerd in het Boerenbondmuseum in Gemert. Samen met de lokale ZLTO-afdelingen, het Peelnetwerk en de SAS. De tentoonstelling ging 1 april open en loopt door tot 1 maart Aanvullend aan de tentoonstelling was er een lezingenprogramma, een meldavond voor vondsten en hebben we deelgenomen aan de streekmarkt. Het Boerenbondmuseum trekt per seizoen zo n bezoekers en een groot deel van hen heeft de tentoonstelling bezocht. Meer bijzonderheden staan in dit verslag. Tentoonstelling Zonder boer geen voer De heemkundekringen en werkgroep Schijf hebben een scala aan memorabele zaken vermeld. Die groeperen we naar thema. Jaarverslag AVKP

7 BIJDRAGEN AAN ARCHEOLOGISCHE ONDERZOEK Dat heemkundekringen en AVKP elkaar aanvullen blijkt het meest duidelijk uit hun verschillende betrokkenheid bij archeologisch onderzoek. Veldactiviteiten zijn vrijwel alleen door heemkundekringen uitgevoerd. Een uitzondering daarop zijn de onderzoeken met grondradar - door de WIMA. Bij de AVKP ligt het zwaartepunt bij (meehelpen met) vondstwerking. Veldactiviteiten Veldverkenningen Veldverkenningen zijn dit jaar alleen door heemkundekringen gedaan. In totaal worden daarvoor naar schatting 50 dagen gemeld. De meeste vinden plaats in Schijf, waar zo n 20 tot 25 keer per jaar met de jeugdgroep het veld wordt ingegaan. Bij grondsporen maken ze foto s om de sporen vast te leggen voor mogelijk later archeologisch onderzoek of de Erfgoedkaart. Deze veldverkenningen zijn tevens een vorm van educatie. Er wordt in het veld en route verteld over landschap, cultuur, natuur, de steentijd enz. Ook in Erp zijn veel veldverkenningen gedaan, 5 dagen met de hele werkgroep en een lid van de werkgroep zoekt vele dagen met de metaaldetector. De AVKP heeft in samenwerking met de heemkundekring Cranendonck een veldverkenning, met tevens boringen, metaaldetectie en radar uitgevoerd naar een mogelijk kasteelterrein in Soerendonk. Scherven van een Sieburgkannetje, Heemkundekring Erthepe Metaaldetectie Behalve in Erp worden door de archeologiegroep van Boxtel ook veel verkenningen met metaaldetector gedaan. De kennis van wat en waar gevonden is, is beschikbaar voor de heemkundekring en archeologiegroep. Het detectoronderzoek in het onderduikerskamp op Moorsel, Lierop is reeds bij de hoogtepunten vermeld. De AVKP kent eveneens een aantal actieve zoekers die niet bij heemkundekringen zijn aangesloten. Hun vondsten worden op het Archeologisch centrum gemeld en bekeken. Ook andere detectorzoekers vinden steeds vaker hun weg naar het Archeologisch Centrum. Er is een opvallende toename van vondstmeldingen, met name van materiaal uit de Tweede Wereldoorlog. Samenwerken met detectorzoekers wordt door de AWN en AVKP actief gezocht. Dit door contacten met De Detector Amateur (DDA) en een archeologiestand op hun zoekdagen en evenementen, zoals bij de Muntmanifestatie in Houten. In Gemert is als onderdeel van het project Zonder boer geen voer een bijeenkomst voor vondsmelding gehouden met, zoals vorig jaar in Bladel, weer enkele interessante meldingen. In het nieuwe Erfgoedhuis zullen vaker dit soort bijeenkomsten worden georganiseerd. Jaarverslag AVKP

8 Willem van den Bosch bij de reconstructie van onderduikerskamp Moorsel Onderzoek met grondradar De WIMA (Werkgroep Innovatieve Meettechnieken voor de Archeologie) is ook reeds bij hoogtepunten vermeld. Onderzoek met behulp van een grondradar is voor vrijwilligers een aantrekkelijke nieuwe methoden voor niet destructief onderzoek. De werkgroep doet onderzoek op niet commerciële basis. Apparatuur kan via Bas Verbeek worden geleend. Bas is ook de initiatiefnemer voor deze werkgroep. Projecten dit jaar waren onder andere het terrein van het voormalige klooster Binderen, de binnenplaats van kasteel Heeze, de vergeten grafkelder in Boekel, een zoals hiervoor reeds vermeld, mogelijk onbekend kasteelterrein in Soerendonk. WIMA in actie Waarnemingen Waarnemingen zijn uitsluitend door heemkundekringen gedaan. Twaalf heemkundekringen maken daar melding van en hebben daar in totaal 42 dagen aan besteed. Drie van die waarnemingen door de werkgroep Erp zijn door hen als hoogtepunten aangegeven en daar reeds beschreven. Eigen opgravingen Zelfstandig opgraven is nog steeds mogelijk. Zoals reeds vermeld is in Uden het Merovingisch grafveld ontdekt, dank zij de daaraan voorafgaande opgravingen door de werkgroep Uden bij aanleg van de ontsluitingsweg. Het onderzoek in Boxtel ging na de nodige voorbereidingen eind 2014 van start. De WIMA heeft het terrein voorafgaand onderzocht. Jos en Bauke Huskens zullen een bouwhistorisch onderzoek doen. Jaarverslag AVKP

9 Opgraving Merovingisch Grafveld in Uden AVKP- ers in actie Uden Schepersweg, Foto Udens Weekblad Uden Noord. Kolossale Romeinse huisplattegrond van meer dan 30 meter lang met een drie schepig middengedeelte en twee schepige uiteinden. Foto Archol Leiden Meewerken bij onderzoek van professionele archeologen Door de gemeente Eindhoven en Helmond zijn dit jaar geen nieuwe opgravingen uitgevoerd. Heemkundekringen bieden hulp door aanleveren informatie voor vooronderzoek (door 9 kringen) en assistentie bij opgravingen. Assistentie in het veld bij opgravingen door bedrijven is gegevens voor de archeologiewerkgroepen van Asten/Someren, Boxtel, Deurne, Mierlo, Schijf en Uden. Jaarverslag AVKP

10 Het meest actief, althans volgens de ontvangen informatie, is de Vonder (Asten Someren). Leden van de werkgroep hebben meegewerkt bij de projecten in de Witvrouwenberg, De Somerense Vennen (grafheuvels uit de bronstijd) en in Nederweert. In totaal 43 dagen. Een assortiment kralen in een kindergrafje. Uden Schepersweg Foto Hanneke van Alphen Vondstverwerking Op de woensdagavonden en ook overdag is een groep AVKP-leden actief met verschillende vormen van vondstverwerking. Het betreft voornamelijk vondsten uit eerdere opgravingen in Eindhoven en Helmond en één eigen project, het onderzoek van een grafkelder in Boekel. De in 2014 uitgevoerde activiteiten zijn: uitwerken oud onderzoek - 3 projecten boormonsters zeven - 2 projecten vondsten wassen, nummeren, sorteren - 3 projecten vondsten restaureren - 7 projecten vondsten tekenen en fotograferen - 8 projecten. Tien archeologische werkgroepen van heemkundekringen zijn doende met het uitwerken van vondsten uit oud onderzoek, drie werkgroepen zijn het materiaal aan het verwerken van recente eigen activiteiten. Op werkdagen is een vast aantal vrijwilligers bezig met vondstverwerking. Het aantal varieert van 1 tot 8 personen. Tijdens schoolvakanties is dit vaak 1 persoon extra. Wekelijks wordt minimaal 160 uur ingezet. Opgravingen vinden meestal plaats op werkdagen. Hiervoor wordt een oproep gedaan onder alle leden. Het aantal vrijwilligers dat meehelpt bij opgravingen kan oplopen tot 20 per dag. Vondsten bij de Bakelse Aa. Louis Litjens en Anton Vissers van de heemkunde H.N. Ouwerling Jaarverslag AVKP

11 Opgraving met greppels en paalkuilen diverse huizen Meidoornstraat in Westerhoven Jaarverslag AVKP

12 EDUCATIE EN PUBLIEKSBEREIK Voor jeugdeducatie is 2014 een mager jaar. Alleen de archeologische werkgroepen van Asten/Someren, Helmond en Schijf melden activiteiten voor basisscholen. De jeugdactiviteiten van de werkgroep Schijf zijn reeds vermeld. In Asten/ Someren krijgen basisschoolleerlingen lessen in het Archeologiehuis. Uden meldt activiteiten voor het voortgezet onderwijs. Uden heeft zelf educatiemateriaal ontwikkeld voor zowel basisscholen als voortgezet onderwijs. Het aanbod aan lezingen, excursies en andere vormen van scholing en publieksbereik was breed en ruim. Lezingen AVKP-lezingen Op de Archeologisch centrum zijn 7 lezingen gehouden voor gemiddeld belangstellenden. Bas Verbeek, over het mysterie van de Brittenburg, beschouwd vanuit de moderne wetenschap Stijn Arnoldussen, Celtic fields Herbert Vorwerk, over de nieuwe Werkgroep Innovatieve Meettechnieken voor Archeologie Peter Seinen, over een Romeinse loskade in de Maas bij Cuijk Jelle Dekker, over de voorbereiding op de excursie met een toelichting op diverse vormen van restauratie Johan Verspay, over de verdwenen boeren erven in Brabant Jan Timmers, over de bouwhistorie van Brabantse boerderijen Peter Seinen en Herbert Vorwerk geven een toelichting op de nieuwe Werkgroep Innovatieve Meettechnieken voor de Archeologie (WIMA) tijdens de jaarvergadering Lezingen als onderdeel van het project Zonder boer geen voer In het Boerenbondmuseum in Gemert vonden 5 lezingen plaats met gemiddeld 75 bezoekers. Op de laatste avond waren er 100. Ria Berkvens en Jan Timmers: Akkers door de eeuwen heen. Henk Hiddink, Bewoningsgeschiedenis en landbouw in Peelland vanaf de late prehistorie tot de middeleeuwen. Theo de Jong, 5000 jaar veehouderij in zuidoost Brabant Hein Vera en Paul Thissen Het agrarisch gebruik en ontwikkeling van het landschap vanaf de Middeleeuwen, Hans Huijbers, voorzitter van ZLTO, De toekomst van de land en tuinbouw in De Peel.Lezingen heemkundekringen Jaarverslag AVKP

13 Zonder boer geen voer De heemkundekringen van Asten / Someren, Veghel, Helmond en Uden hadden ieder hun eigen aanbod van lezingen. Met in totaal 1200 belangstellende Peeldag Samen met de Archeologische Vereniging Limburg vond 29 november een Peeldag plaatst. In de ochtend vier lezingen en s middags een excursie door de Peel. De lezingen over historie en landschap van de Peel zijn gegeven door Ria Berkvens Hans van de Laarschot Ad Kersten en Maarten Dolmans. Ruim 80 belangstellenden waren die dag aanwezig in Buitencentrum De Pelen in Ospel. Excursies en Archeoloop Er zijn door de AVKP vier excursies gehouden met gemiddeld 15 deelnemers Den Bosch, bezoek aan Noord-Brabants Museum en het Jeroen Bosch centrum Museum Hertogsgemaal (Gewande), een rondleiding in het Bezoekerscentrum Paleontologie en Archeologie Kastelentocht in Zuid-Limburg langs vier verschillende kastelen, geselecteerd door Jelle Dekker Zutphen, een stadswandeling en rondleiding Librije De werkgroep Schijf heeft twee excursies gehouden, een naar de Slag bij Hoogstraten en de andere naar de IJzertijdboerderij in Dongen Excursie Hertogsgemaal gemande bij Den Bosch Archeolopen waren er ook vier, met gemiddeld 10 deelnemers. Nederwetten, wandeling langs Eckart, het Dommeldal en Hooijdonk Nijmegen, wandeling langs de route langs het vermeende Romeinse aquaduct van Nijmegen Hoogeloon, wandeling langs grafheuvels en de locatie van de beroemde Romeinse villa St Oedenrode, wandeling door het Dommeldal langs Kartuizer kloosters en boerderijen Jaarverslag AVKP

14 Archeoloop langs het Romeinse aquaduct in Nijmegen Nieuwsbrieven AVKP actueel verscheen 5 keer en er zijn 52 Nieuwsflitsen verstuurd. Die gaan naar 240 lezers. Heemkundekringen hebben alle hun eigen periodieken met, incidenteel, aandacht voor archeologie. De heemkundekring Boxtel kent een onregelmatig verschijnende speciale nieuwsbrief over archeologie.de eigen Nieuwsbrief van de werkgroep Schijf heeft 170 volgers. Bibliotheek De bibliotheek van het Archeologisch Centrum deed ook in 2014 weer vele aankopen. Het rubriceringsysteem werd aangepast, evenals het zoeksysteem. Dirk Vlasbom en Ben van den Broek zijn voor de gemeente officieel beheerders van de collectie. Gezelligheid Sociale contacten en gezelligheid horen bij de AVKP. De momenten daarvoor zijn: Nieuwjaarsborrel, met voorafgaand een korte lezing Borrel met historische hapjes, verzorgd door de historische kookclub na afloop van de ALV Een heerlijk BBQ, georganiseerd door Theo van der Vleuten Bij dat soort gelegenheden zijn 30 tot 40 leden aanwezig. Historische kookclub In 2014 is de historische kookclub twee keer samengekomen om historisch te koken en er zijn weer diverse hapjes gemaakt voorbij de borrel van de jaarvergadering. Het thema van de kookavond in mei was Italiaanse renaissance met onder andere Spaanse Stoof: Stoofschotel van lam en citroen, Berenjas a la Morsica, Pan unto,italiaanse antipasto uit de zestiende eeuw, Aubergines op z n Moors, kruidentaart, rabarbertaart, gesmoorde kip en petit dessert met gedroogde appel. In december zijn winterse hapjes gemaakt uit alle tijden. Het was weer een heerlijk avondje met onder meer St. Nicolaassoep, Gouden Eeuw paté, bloedworst, ulevellen en Guliksche pannekoekjes, kwartels, Nonnevotten, appelstroopcake en zalmpasteitjes. Winterse hapjes Jaarverslag AVKP

15 Tentoonstellingen Zonder boer geen voer Zoals al vermeld werd de tentoonstelling dit jaar in het Boerenbondmuseum te Gemert ingericht. Door de andere locatie en regio was het weer een verrassend nieuwe inrichting en vormgeving. Het basisstramien, 5000 jaar voedselproductie, blijft. Yvonne Lammers (Echo tekst en presentatie) heeft samen met de projectgroep en de vrijwilligers van het Boerenbondmuseum in vrij korte tijd de tentoonstelling weten te realiseren. Financieel is het project mogelijk gemaakt door subsidie van het GEO-fonds van de SRE, twee Rabobanken, het Peelnetwerk, SAS en de bijdragen van het Boerenbontmuseum. Tentoonstelling Zonder boer geen voer Heemkundekringen Acht heemkundekringen hebben archeologietentoonstellingen of vermelden hun blijvende presentaties. De tentoonstellingen van Mierlo, Boxtel en Schijf zijn reeds bij hoogtepunten vermeld. Blijvende publiekspresentatie zijn er in Asten/ Someren, Eersel en, Deurne en Uden. In Eersel werkt de werkgroep mee aan een tentoonstelling over archeologie in het museum De Acht Zaligheden. Opening April Scholen kunnen deze tentoonstelling bezoeken en leden zullen daar toelichting geven. Bovendien worden onderwerpen m.b.t de archeologie opgenomen in de lezingencyclus. Andere publieksactiviteiten Dag van de Brabantse Archeologie Samen met NBAG, Erfgoed Brabant en BAAC waren er vergevorderde plannen voor zo n dag in s-hertogenbosch. Die is helaas niet gerealiseerd vanwege onvoldoende financiële middelen. Ook voor 2015 lijkt zo n dag niet te gaan lukken. AVKP-stand bij evenementen De AVKP-stand, zoals steeds georganiseerd door Theo van der Vleuten en met vaste assistentie van Dirk Vlasbom en Winnie en Jos van Veghel, was present in Gemert bij de door ZLTO georganiseerde streekmarkt en in Nuenen bij de Torendag. De doe-activiteiten voor kinderen blijken de belangrijkste trekpleister en zorgen voor drukte bij de stand. AVKP op Koningsmarkt in Gemert Jaarverslag AVKP

16 Archeologie zichtbaar maken Verwijzingen naar archeologische vondsten op of nabij de locatie gebeurd gelukkig steeds vaker en op zeer gevarieerde wijzen. Projecten waarbij archeologische werkgroepen actief betrokken waren zijn: Uden; de in een archeofaag getoonde restanten van het fundament middeleeuwse Mariakapel op het Lieve Vrouwenplein. Dit is in 2014 feestelijk onthuld. Someren: de voorbereiding van een reconstructie van houten skelet van een Hapshuis, in de wijk waar de grootschalige opgraving Waterdael heeft plaatsgevonden. Vessem /Wintelre /Knegsel voorbereiding van de bouw van een Romeinse graanspieker op een opgravingsterrein van Romeinse boerderijen. Foto s uit Nuenen door Maria Brokken (links en midden) en Jeanne Meijer (rechts) Overige activiteiten Andere, zeer uiteenlopende publieksactiviteiten zijn: Boxtel biedt publieke excursie naar een recent ontdekte grafheuvel Eersel: archeologie is opgenomen in de canon van de gemeente Erp organiseert rondleidingen voor nieuwe leden, buurtverenigingen en families Mierlo maakte een fotoboek van recente vondsten Schijf ontwikkelt wandel- en fietsroutes met historische thema s, die ook geschikt zijn voor kinderen Uden geeft rondleidingen over het urnenveld, dit jaar ca. 10. Vessem: heeft nu ook een Erfgoedgeowiki, zoals de hele regio. Vooral Peelland is actief met invoer. Entree natuurcentrum de Maashorst met Romeinse waterput. Foto van Marc Kocken. Jaarverslag AVKP

17 BESCHERMING EN BELANGENBEHARTIGING Lokale netwerken en samenwerken met gemeenten Als AVKP blijven we investeren in een netwerk van contactpersonen voor heemkundekringen en gemeenten. Het vaste netwerk omvat nu 36 personen. 13 heemkundekringen zijn als heemkundekring lid van de AVKP. In 5 andere heemkundekringen lopen de contacten via actieve dubbelleden. Met 8 heemkundekundekringen onderhouden we structurele contacten, zonder dat zij zelf of via leden bij de AVKP zijn aangesloten. Lidmaatschap stellen we uiteraard op prijs, maar het is voor ons geen voorwaarde voor samenwerken. De heemkundekringen hebben ieder weer hun eigen netwerken met zeer diverse contacten. Uden en Eersel laten weten goede contacten te hebben met de Monumentencommissie in hun gemeente. Regiodag De regiodag is de jaarlijkse bijeenkomst van contactpersonen uit alle heemkundekringen en gemeenten, het AVKP-bestuur, de werkgroep ruimtelijke ordening en de gemeentelijke en regioarcheologen. Thema dit jaar was versterking van de regioarcheologie. Nu vrijwel alle gemeenten een eigen archeologiebeleid hebben lijkt de archeologische monumentenzorg goed geregeld. De praktijk leert echter dat de toepassing van dat beleid lang niet altijd goed verloopt. Gemeenten maken te weinig gebruik van de deskundigheid van de regioarcheoloog. Besloten is gezamenlijk te gaan onderzoeken hoe die positie van een meer regionale archeologie versterkt kan worden. Handhaving in zake archeologie blijkt een lastig punt. Daar zal een afzonderlijke regiodag aan worden geweid. Dit is in 2014 niet meer gelukt, die regiodag wordt gehouden. AVKP-regiodag met lezing en excursie Provinciale en landelijke contacten De AVKP onderhoudt contacten met: Noord Brabants Archeologisch Genootschap (organisatie studiedagen/dag Brabantse Archeologie) Brabants Heem (meer aandacht voor archeologie in heemkundekringen en ondersteuning van heemkundekringen) Monumentenfederatie (dit jaar niet actief) Erfgoed Brabant (Project Grondig Bekeken, Dag Brabantse Archeologie, ArcheoHotspot) Archeologische Vereniging Limburg (gezamenlijke Peeldag. samenwerking bij belangenbehartiging) Allard Pierson Museum (Archeologische Hotspot) Betrokkenheid bij gemeentelijk archeologiebeleid In Eindhoven en Helmond, waar gemeenten een eigen archeoloog hebben, is de AVKP niet direct betrokken bij gemeentelijk beleid. Dat loopt via de gemeentelijke archeologen. De werkgroep Schijf en de archeologische werkgroepen van de heemkundekringen zijn wel actief ten aanzien van gemeentelijk beleid. Jaarverslag AVKP

18 In 9 gemeenten is er een structureel overleg. In Eersel en Boxtel betreft dat een breed Erfgoedoverleg (archeologie, monumenten en cultuurhistorie). In Mierlo lopen alle adviesaanvragen van archeologische bureaus via de gemeente. De heemkundekring in Mierlo lobbyt al enige tijd bij de gemeenteraad en wethouder om de resten in de bodem van voormalig kasteel tot gemeentelijk monument te maken. Dit jaar heeft de gemeente daartoe besloten. Zienswijzen, bezwaar of beroep en advisering werkgroep ruimtelijke ordening. Vijf heemkundekringen melden zo nodig zienswijzen in te brengen en verdere stappen te nemen, maar het was dit jaar niet aan de orde. De werkgroep ruimtelijke ordening kreeg ook weinig adviesvragen. De werkgroep Schijf heeft een beroep ingetrokken omdat er geen financiering was voor de griffiekosten. Als AVKP hebben we gereageerd op het gewijzigd vaststellen van het bestemmingsplan Buitengebied Bladel. De onderzoeksplicht bij sloop verviel daarmee. We zijn echter niet in beroep gegaan bij de Raad van State omdat we met de gemeente Bladel in goed overleg alsnog een en ander proberen te regelen. Een al eerder ingediende zienswijze over het bestemmingsplan in Casteren, gemeente Bladel, kwam dit jaar in behandeling. Toelichting van onze zienswijze in de hoorzitting van de raad en brieven naar de gemeente hebben helaas niet tot het gewenste resultaat geleid. We proberen nu via eigen waarnemingen alsnog iets van het door ons gewenste onderzoek gerealiseerd te krijgen. Met de gemeente Bladel zijn we ook in overleg over een archeologietoets en advies van de regioarcheoloog bij de aanvraag van een omgevingsvergunning met als doel een efficiëntere invulling van de verplichte vooronderzoeken. Dat loopt nog niet en zullen we opnieuw op moeten pakken. Handhaving Er zijn verzoeken om handhaving gedaan voor mogelijk illegaal diepploegen/ontgronden in Bladel en Uden. In beide gevallen kon de overtreding niet worden bewezen. De reden om aan deze problematiek een regiodag te gaan wijden. Samen met de werkgroep Asten/Someren is gekeken naar de gang van zaken rond de vergunning voor Camping de Sommerse Vennen, een beschermd archeologisch monument. De vergunninghouder leek zich aan de voorwaarden te gaan onttrekken. Hij had geen archeologisch bureau ingeschakeld en wilde de verplichte opgraving / begeleiding voor de heemkundekring laten uitvoeren. Door tijdig bij de gemeente aan de bel te trekken kon dit worden voorkomen. Onderhoud archeologische monumenten Zes archeologische werkgroepen zijn op dit punt actief en melden uiteenlopende activiteiten: Asten Someren - herstellen/restaureren van objecten. Erp - plannen voor onderhoud grafheuvel, nog niet concreet. Eersel - via gemeentelijk overleg meedenken over hoe gemeente subsidie kan krijgen voor monumenten, hoe monumenten er voorstaan en welke aan de lijst kunnen worden toegevoegd. Best - de voorzitter van de heemkundekring is betrokken bij restauratie van de Armenhoef en het publieksvriendelijk maken daarvan, o.a. met een boek Boxtel- bescherming van de grafheuvel in samenwerking met Brabants Landschap (landeigenaar) Schijf - bij ploegwerkzaamheden, 10 a 15 cm diep steentijdvondsten verzamelen, deze worden bij de provincie gemeld. Op Erfgoedkaart is het gebied met steentijdvondsten hierdoor uitgebreid. Uden - uittrekken jong opschot op het gerestaureerde urnenveld Werkgebied en leden Door een grenswijziging met de AWN-afdeling Nijmegen e.o. zijn s-hertogenbosch en Vught bij onze afdeling gevoegd. Midden Brabant is tijdelijk aangehaakt omdat er geen afdelingsbestuur meer gevormd kon worden. Dat tijdelijk duurt nu overigens al een aantal jaren. Beide regio s hebben weinig AWN-leden. We hebben dit jaar alle heemkundekringen in en rond s-hertogenbosch en Midden Brabant aangeschreven om nader contact te leggen. Dat heeft slecht enkele reacties opgeleverd van heemkundekringen die geïnformeerd willen worden. Er zijn geen archeologische werkgroepen gemeld. Via Brabants Heem zullen we bekijken of en hoe in die regio s meer betrokkenheid bij archeologie te realiseren is. Eind 2013 was het ledenaantal van de AVKP 182 In 2014 hebben we 10 leden verloren en zijn er 18 bijgekomen. Daarvan zijn er echter 8 door uitbreiding van de regio met s-hertogenbosch en omgeving. Jaarverslag AVKP

19 GEMEENTEN VAN AVKP - AWN AFDELING 23 Jaarverslag AVKP

20 PLANNEN VOOR 2015 Beleid AVKP Ons beleid blijft in hoofdlijnen gelijk aan voorafgaande jaren en is beschreven in het beleidsplan met als kernrollen: de missionaris de goede herder en de trouwe waakhond. de animator de spin in het web. In onze activiteiten zijn deze rollen op uiteenlopende wijzen terug te vinden. Basiscursus Archeologie Door Peter Seinen en Herbert Vorwerk is de landelijke basiscursus van de AWN uitgewerkt tot een eigen curriculum van zeven lessen op de zaterdagochtenden, aangevuld met excursies en veldwerkactiviteiten. Hier bleek duidelijk behoefte aan te bestaan. Na een introductieavond melden zich 25 gegadigden. Verschillende professionele archeologen verlenen als docent hun medewerking. Deze cursus is half januari 2015 van start gegaan. Het is een pilot en zal goed worden geëvalueerd. De bedoeling is de cursus met enige regelmaat te gaan aanbieden. ArcheoHotspot Het nieuwe Erfgoedhuis wordt tevens een ArcheoHotspot. ArcheoHotspots is een landelijk project met als doel archeologie dichter bij het publiek te brengen. Het Erfgoedhuis is daar een uitstekende locatie voor. Het is straks vrij te bezoeken, bezoekers zien archeologen en vrijwilligers aan het werk, kunnen vragenstellen en desgewenst ook zelf meedoen aan bijvoorbeeld scherven puzzelen of zeefmonsters sorteren. Via internet en sociale media zal informatie opvraagbaar en te doorzoeken zijn. Bijvoorbeeld Erfgoedkaarten en de vernieuwde Archis-versie. Om ArcheoHotspot tot een succes te maken zijn vrijwilligers onmisbaar. Bezoekers kunnen zien waar vrijwilligers zoal mee bezig zijn. Daarnaast zijn er extra vrijwilligers nodig als gastvrouw of gastheer. Zij ontvangen bezoekers, geven rondleidingen en maken hen wegwijs. Dit jaar gaan we actief op zoek naar deze extra vrijwilligers, onder de huidige leden en door nieuwe leden hier speciaal voor te werven. We organiseren ook scholing en trainingen voor deze groep vrijwilligers. Dit met ondersteuning van het landelijk project. Werkconferentie regionale archeologie Op de regiodag medio 2014 is gepleit voor versterking van de positie van de regioarcheoloog en meer samenhang in het archeologiebeleid van Zuidoost Brabant. Kennis is nu versnipperd en wordt te weinig en te incidenteel benut voor publieksinformatie. Onze voorkeur is een regionale archeologische dienst, waarin gemeentelijke archeologen en regioarcheoloog zijn opgenomen. Samen met Nico Arts, Theo de Jong en Ria Berkvens verkennen we de weg daar naar toe. Gezamenlijk is overlegd met de Eindhovense wethouder, Mary-Ann Schreurs. We hebben een voorstel gemaakt voor een Werkconferentie over dit onderwerp. Deze zal in de loop van 2015 gaan plaatsvinden. Jaarverslag AVKP

21 FINANCIEEL JAARVERSLAG Toelichting op het resultaat van AWN afd. 23, AVKP. Het resultaat over 2014 bedroeg een winst van 421,- euro. Mede dankzij ontvangen giften ad 365,- euro van Nico Arts die ons de opbrengsten van zijn lezingen ter beschikking stelde, waarvoor hartelijk dank. Overigens was er een goede begrotingsdiscipline en was het veldwerk kostenneutraal. Het eigen vermogen steeg van ,- naar ,- euro. De in 2014 ontvangen bijdragen voor de basiscursus worden verrekend in Op de balans staat verder nog een post van 2.493,- euro. Dit is een door ons betaalde rekening inzake Boer zoekt Voer te Gemert. Deze post wordt verrekend met een te ontvangen SRE-subsidie in deze. Inmiddels is deze ad 1.961,- euro uitgekeerd. Het verschil wordt gedekt door een toezegging van andere deelnemende partijen dat zij dit op zich nemen. Het rekeningenoverzicht vermeldt alle inkomsten en uitgaven in het jaar. Vragen daarover worden gaarne beantwoord in de vergadering. Stichting Steun AVKP 2014 De baten van de Stichting bestonden uit 59 euro renteontvangst. De kosten van de bankrekening bedroegen 10 euro. Het saldo van 138 euro is zoals afgesproken naar de vereniging overgeboekt en de rekening is opgeheven. In technische zin bedroeg het verlies voor de stichting daarmee 89 euro. Jaarverslag AVKP

22 Resultaten AWN 2014 werkelijk 2011 werkelijk 2012 Werkelijk 2013 begroting 2014 werkelijk 2014 begroting januari 2015 baten lasten baten lasten baten lasten baten lasten baten lasten baten lasten 1 bestuur e.a. 1 porti ledenvergaderingen bestuurskosten verkoopmateriaal 6 public relations algemeen 1 contrib./lidm.sch reiskosten 3 retributie giften opleiding/training 1 cursussen/training excursies,netto boeken/abonn fotoarchief arch.werkzaamh. 1 gereedschap veldwerk diversen 1 ontv.rente overig Totaal exploitatiesaldo saldo eigen vermogen

23 0 Rekeningen 2014 giro kas St.Steun St.Steun 1.bestuur e.a. 2.algemeen 3.opl.training 4.veldwrk 5.diversen Spaarrek. Spaarrek. Nog te E.Verm. E.Verm. 10 januari ,27 0,00 0,00 baten lasten baten lasten baten lasten baten lasten baten lasten baten lasten AWN St.Steun ontv./bet. AWN St.Steun saldo ,33 0,00 88, ,71 0, , ,04 88,65 referentie-rij rente 59,68 59,68 kosten giro -10,50-10,50 van spaarrekening 59,68-59, overboeking 137,83-137,83-137,83 137, rente 60,81 60, lezingen -67,20-67, subsidie ntov 6.000, , kosten giro -21,55-21, lezingen -40,80-40,80 naar spaarrekening , , nieuwjaarsborrel -128,42-128, subsidie ntov 1.460,00 68, ,00 naar spaarrekening , , consumpties jaarverg. -26,28-73,88-100, retrib. awn ehj 667,50 667, kosten giro -20,76-20,76 van spaarrekening 2.000, , subsidie ntov , , subsidie ntov 2.500, , lezingen -90,00-90, excursie Den Bosch -199,00-199,00 naar spaarrekening , , consumpties jaarverg. -12,44-12, boekverkoop 14,65 14, regiodag -413,60-413, boekverkoop 14,65 14, kosten giro -21,35-21, barbecue 36,20 36, excursie Zutphen -264,25-264,25 van spaarrekening 2.921, , boekverkoop 14,65 14, excursie Zutphen -46,40-46, lezingen -15,00-15, excursie kastelen 38,10 38, regiodag 32,80 32, gift 165,20 165, subsidie ntov , , giften 200,00 200, retrib. awn ehj 660,00 660, kosten giro -26,32-26,32 naar spaarrekening , , lezingen -76,44-76,44 kassaldovereffening -202,30 202, peeldag 350,00-145,83-495, cursusbijdrage 2.030, ,00 referentie-rij saldi ultimo 2.422,27 0,00 0,00 59,68-148,33 0,00-204, ,70 0,00 43, ,62 0,00 0,00 198,64-21, ,00 0,00-33, ,91 0,00 mutatie 2.206,94 0,00-88,65-88, ,29 0, ,36 420,87-88,65

24 Awn-code Budget januari 2015 houder budget werkelijk Eigen Vermogen AWN per 1 januari Porti 1.2 Ledenvergaderingen Tonnie Bestuurskosten Auke Public Relations AB 1 Bestuur e.a. subtotaal contrib/lidmaatsch. AB Retributie Giften Algemeen subtotaal cursussen/training Peter excursies Peter Boeken/abonn. Carel Fotoarchief Laurens Opleiding/training subtot Gereedschap Veldwerk Arch. Werkzmhd subtot Henk Ontvangen rente Overig Diversen subtotaal Auke Alg. Totaal netto lasten Eigen Vermogen AWN per 31 december EV Stichting Steun AVKP per 1 januari Overige Baten 59 Lasten -10 Overboeking naar AWN EV Stichting Steun AVKP per 31 december

25 ADRESSEN Vereniging: Voorzitter: Vicevoorzitter: Penningmeester: Secretaris: Bestuurslid: Bestuurslid: Bestuurslid: Veldwerkcoordinator: Adviseur: Excursies: Bibliotheek: Ledenadministratie: Ledenbrief AVKP-actueel redactie: Activiteitencommissie: Archeoloopcommissie: Werkgroep Ruimtelijke Ordening Gasfabriek 2a 5613 CP Eindhoven Tonnie van de Rijdt Ellen van der Steen Auke Langhout Winnie van Vegchel Ine Pulles Herbert Vorwerk Peter Seinen Henk Wijn Nico Arts Activiteitencommissie, isw met Nico Arts Dirk Vlasblom en Carel van den Boom Winnie van Vegchel Ellen van der Steen Peter Seinen Tonnie van de Rijdt Laurens Mulkens Carel van den Boom Ine Pulles Frank de Kleijn Herbert Vorwerk Ellen van der Steen Peter Seinen Carel van de Boom Wim van Hoof Herbert Vorwerk Johan Weterings Contactpersoon Tonnie van de Rijdt Jaarverslag AVKP