ARCHEOLOGISCHE VERENIGING KEMPEN- EN PEELLAND AWN afdeling 23 JAARVERSLAG 2013

Transcriptie

1 ARCHEOLOGISCHE VERENIGING KEMPEN- EN PEELLAND AWN afdeling 23 JAARVERSLAG 2013

2 INHOUD 1. Voorwoord 1 2. Hoogtepunten van Overzicht activiteiten Veldonderzoek 5 5. Educatie en publieksbereik Activiteiten voor (primair) eigen leden Behoud en bescherming Visie en beleid Plannen voor Financieel verslag Adressen AVKP.. 28

3 1. Voorwoord Dit jaar heeft ons jaarverslag een wat andere opzet. Een van onze kerndoelen is om als spin in het web betrokkenen bij en geïnteresseerden in archeologie te informeren en te verbinden. Dit jaar doen we daarom niet alleen verslag van onze eigen activiteiten. In Zuidoost Brabant zijn ook verschillende archeologische werkgroepen van heemkundekringen actief. De heemkundekring zelf of kernleden uit die werkgroepen zijn tevens AWN-lid. We hebben die werkgroepen gevraagd hun activiteiten te melden zodat we die ook op kunnen nemen in dit jaarverslag. Vier werkgroepen hebben kort tot uitgebreid verslag gedaan en die informatie is in dit verslag opgenomen. We hopen dat dit een goede traditie gaat worden en er volgend jaar meer werkgroepen reageren zodat we een nog beter beeld kunnen geven van de bijdragen van vrijwilligers aan de archeologie in Kempen- en Peelland Schijf (West Brabant) kent een eigen zeer actieve AWN-Werkgroep Archeologie. Zij hebben zich bij de AVKP aangesloten. Ook hun activiteiten nemen we op in dit verslag. Ook de volgorde is dit jaar anders. We beginnen met de hoogtepunten van het afgelopen jaar en geven vervolgens een overzicht van alle activiteiten. Onze visie en beleid is de afgelopen jaren niet veranderd. We vatten dat opnieuw kort samen en voegen daar onze plannen voor 2014 aan toe. Tot slot vindt u de financiële verantwoording. De vele activiteiten zijn mogelijk dank zij de goede samenwerking binnen het Archeologisch centrum Eindhoven en Helmond en de ondersteuning die we van het Erfgoedteam van de gemeente Eindhoven krijgen. AVKP Jaarverslag 2013 Pagina 1

4 2. Hoogtepunten van 2013 AVKP De vereniging is op vele fronten actief, zoals dit verslag laat zien. Nieuw dit jaar was de samenwerking met ZLTO. Belangen van archeologie en landbouw gaan niet altijd goed samen. Als AVKP hebben we ons sterk gemaakt voor goede waarborging voor archeologie in bestemmingsplannen en omgevingsvergunningen. Een mijlpaal voor ons was de uitspraak van de Raad van State over het bestemmingsplan Buitengebied Eersel over de verstoringsdiepte (30 cm) in gebieden met een archeologische verwachting. We kregen daardoor wel steeds meer de boeren als tegenstanders. Omdat elkaar bestrijden op den duur niet vruchtbaar is, zijn we gaan zoeken naar wegen om elkaar en elkaars belangen beter te leren kennen. Het heeft geresulteerd in een aantal overleggen en daar is het project Zonder boer geen voer jaar voedselproductie in de Kempen uit voort gekomen. Het project is uitgevoerd met ZLTO-Bladel, de gemeente Bladel en enkele andere partners. Het omvatte o.a. een tentoonstelling, een scholenprogramma, een markt van streekproducten, een serie lezingen en een vondsten-meldavond. In dit verslag wordt verschillende keren naar die activiteiten verwezen. Alle informatie over het project is te vinden op onze website, onder onze activiteiten. Er is door dit project een basis gelegd voor verder overleg, dat werpt reeds vruchten af bij overleg over het bestemmingsplan Buitengebied Bladel. Archeologische werkgroep Uden De werkgroep benoemt een aantal hoogtepunten: Het maken van een archeologische leskist voor basisscholen in samenwerking met Stichting InC. Het besluit tot het zichtbaar maken van de fundering van de middeleeuwse kapel op het Lieve Vrouwenplein in 2014 en de start van de voorbereidingen. Er is een begin gemaakt met de opzet van een archeologische waardenkaart voor Uden in opdracht van de gemeente. Er is uiteindelijk toch gestart met de vlakdekkende opgraving Uden Noord fase 2 Archeologische werkgroep van de Vonder (Asten Someren) Er zijn in Asten en Someren diverse onderzoeken uitgevoerd en dat zijn voor hen de hoogtepunten. Kleine opgraving Celtic Fields op Strabrechtse Heide met dr. Stijn Arnoldussen, Universiteit Groningen. Opgraving boerderij 28 meter lang, met gracht en put onder afdak aan huis, 13e eeuw op Witvrouwenberg Someren. VU Amsterdam, Martijn Bink. Karteren 40 ha op Strabrechtse Heide, vuursteen. Raap Xavier van Dijk. Opgraving Asten, 18e eeuws gebouw met er onder paalsporen van vorige bewoning uit de 13e eeuw. Baac Jos van de Weerden. Someren "De Hoof" vuursteen en bronstijd en ijzertijd. De Grontmij, Guus Gazenbeek. AVKP Jaarverslag 2013 Pagina 2

5 AWN Werkgroep Schijf De werkgroep is nu ruim drie jaar actief. Hun veldverkenningen hebben al vele vondsten opgeleverd waar soms echte museumstukken bij zijn. Zij vinden vele vuurstenen werktuigen uit vermoedelijk het Laat Paleolithicum en uit het Meso- en Neoliticum. Zoals Limace (een schaaf) van jaar voor Chr. Dat het kerkdorpje Schijf als tijdelijke bewoning in één klap jaar oud maakt. Nieuw zijn de aangemelde klopsteen met kristal invloed, een Hematiet ijzermineraal waar kleurstof van werd gemaakt en de Krombekstekers met een nieuw type Lancet-spitsje. De werkgroep heeft een knapzakfietsroute ontwikkeld. Een tweede route is in de maak in de vorm van een foto-puzzeltocht. 3. Overzicht activiteiten Nieuwsbrieven en publicaties Uitkomsten Lezers-Enquête AVKP actueel In 2012 is een enquête over AVKP-actueel gehouden. De resultaten zijn in 2013 bekend gemaakt. Circa 25% van alle lezers heeft gereageerd. Inhoud en artikelen De inhoud van AVKP-actueel wordt door het merendeel van de lezers als goed tot zelfs voortreffelijk bestempeld. AVKP-actueel wordt ervaren als ter zake, zeer divers en altijd de moeite waard. Het weerspiegelt de vereniging en is een bindend element. Er wordt nauwelijks iets gemist. Er zijn tips voor artikelen in relatie tot de maatschappij en geografische ligging, meer artikelen over opgravingen en (specialistische) achtergronden en over activiteiten op de woensdagavonden. De nieuwsflitsen zijn voor bijna alle lezers een onmisbare aanvulling. Opmaak en omvang het oordeel over de opmaak van de ledenbrief is positief. Het is een herkenbare stijl, uiteraard verschillen de smaken. Ook de omvang is goed. Sommige lezers houden van meer kernachtige artikelen. Digitaal AVKP-actueel wordt nu als pdf rondgestuurd. We hebben gevraagd of deze wordt geprint of van het scherm gelezen. Ongeveer een kwart van de lezers maakt een print, met name voor een prettige leesbaarheid. Een kleiner deel print alleen interessante artikelen, ook voor de leesbaarheid of om papier te sparen. Bijna de helft maakt geen print en leest van het scherm. Bijna de helft van lezers leest AVKP-actueel ineens uit. Qua locatie is er één lezer die overal waar mogelijk leest. Een klein deel geeft thuis aan, variërend van achter de pc tot op de bank. We hebben ook gevraagd wat de lezer zou vinden van een online nieuwsbrief. Hierover zijn de meningen nogal verdeeld. Daarom blijft AVKP-actueel voorlopig een pdf-nieuwsbrief. Van de lezers sluit bijna de helft af met complimenten voor de auteurs en de redactie. AVKP-actueel en Nieuwsflitsen Onze ledenbrief AVKP-actueel omvat een aantal vaste rubrieken zoals aankondiging van activiteiten en opgravingen voorzien van een kalender, uitnodiging om aan activiteiten deel te nemen en archeologische berichten uit de regio. Deze worden geschreven door contactpersonen, die een bepaalde gemeente vertegenwoordigen. Verder staan in AVKP- AVKP Jaarverslag 2013 Pagina 3

6 actueel nieuwe aanwinsten voor de bibliotheek met recensies, berichten over gemeenten en van het bestuur. Ook verschijnen regelmatig verslagen en specials over activiteiten. AVKP-actueel is in 2013 vijf keer verschenen en wordt voornamelijk digitaal verstuurd. Berichten die niet kunnen wachten op de volgende editie worden per digitale Nieuwsflits verspreid. Die zijn er dit jaar 43 verstuurd. Het bereik van AVKP-actueel en Nieuwsflitsen is 230 adressen, waarvan 8 adressen voor 2 personen gelden. Een klein deel wordt nog per post verzonden (9 adressen) Het bereik is breder dan onze leden (eind leden). Zes en twintig AVKP leden ontvangen geen berichten, zij hebben geen adres doorgegeven en zich ook niet aangemeld voor verzending per post. Leden van afdeling 24 (Midden Brabant) zijn tot nadere reactivering van die afdeling, bij de AVKP aangehaakt. Het betreft 20 leden en slechts 6 van hen ontvangen op verzoek AVKPactueel. Nieuwsbrief AWN Werkgroep Schijf Vier keer per jaar wordt een gratis digitale nieuwsbrief uitgegeven die 160 geïnteresseerde lezers heeft. De nieuwsbrief wordt mede opgemaakt door ouders van kinderen die mee gaan met veldonderzoek. Boek opgraving Catharinakerk: Een knekelveld maakt geschiedenis Het boek, onder redactie van Nico Arts, is de rapportage van de in uitgevoerde opgraving. Het is op 20 december gepresenteerd. Aan de opgravingen hebben veel vrijwilligers meegewerkt en zij waren bij de presentatie ook met velen aanwezig. Zij allen kregen een exemplaar van dit prachtig uitgegeven boek. Catalogus: Versierde keramiek uit opgravingen in Eindhoven Elly Bogers is als vrijwilligster heel wat uren per week bezig met tekenen. Een deel van haar tekeningen zijn bijeengebracht in de catalogus Versierde keramiek uit opgravingen in Eindhoven. Appliques op Rijnlands steengoed (Rapport 77 ACEeH) Scriptie: Een Frans legerkamp op de heide bij Aalst-Waalre Metaaldetectorzoeker Appie van der Weide heeft in de loop der jaren vele vondsten gedaan op de heide bij Aalst Waalre. Na zijn overlijden zijn de vondsten overgedragen aan het Archeologisch Centrum. In hebben AVKP-leden die vondsten gesorteerd en geïnventariseerd. Het bleek te gaan om vondsten van een Frans legerkamp. Vincent van der Veen heeft al die gegevens verder uitgewerkt in zijn afstudeerscriptie als archeoloog in Leuven. Lokale bladen In het Udens Weekblad werd diverse malen aandacht geschonken aan de lokale archeologie. AVKP leden van de werkgroep Uden waren de initiatiefnemers of zorgden voor de informatieverstrekking. Aan het project Zonder boer geen voer is in de lokale media diverse malen aandacht besteed. Toch is de ervaring, ook van andere werkgroepen, dat we beter gebruik moeten leren maken van die lokale media. We bereiken het publiek nog onvoldoende. AVKP Jaarverslag 2013 Pagina 4

7 4. Veldonderzoek Veldverkenningen en waarnemingen Veldverkenningen worden gemeld door de Vonder (8 dagen), de werkgroep Uden (akkers en natuurgebieden in de directe omgeving, 12 maal) en de werkgroep Schijf (5 keer veldonderzoek met als thema Steentijd t/m Middeleeuwen en 3 keer metaaldetectie op percelen met turfhistorie). In Schijf wordt de jeugd actief betrokken bij veldonderzoek De werkgroep heeft een melding gedaan van mogelijke grafheuvels te Schijf, gemeente Rucphen. Vier archeologen zijn er vervolgens naar komen kijken en de gemeente Rucphen heeft 2500 euro vrijgemaakt voor verder onderzoek. De Rijksdienst zal hier verder (boor)onderzoek uitvoeren. Er is echter nog geen toestemming van de eigenaar van de grond. De werkgroep Schijf doet regelmatig melding bij het Meldpunt van de provincie Noord Brabant. Tot nu toe zijn er totaal 38 meldingen/reportages gepasseerd, waarvan in rapportages zijn opgemaakt. De meeste vondsten zijn uit de Steentijd, zoals al bij hoogtepunten is vermeld. Toon Naenen is de drijvende kracht in deze werkgroep, met veel steun en hulp van de ouders van de deelnemende kinderen. De AVKP kent een mislukte veldverkenning in Leende, In het kader van natuurontwikkeling was een groot stuk bos gekapt. Het ging om een dekzandrug en er waren vondsten uit de steentijd te verwachten. Het weer zat tegen, eerst droogte, toen regen en daarna wind waardoor het terrein overdekt raakte met geërodeerde haarwortels van de gekapte bomen. Het was niet meer mogelijk vondsten te herkennen. De AVKP-leden Lenneke Rudolph, Huub de Jong en Henk Wijn hebben op 10 april veldonderzoek gedaan naar de vermoedelijke locatie van het Sloth Bergeyck. Hans Verdonk van de Gemeente Bergeijk had al met personeel van het kadaster via paaltjes de randen van de slotgracht aangegeven. Tijdens het onderzoek is veel modern puin gevonden. Met de detectoren is slechts een enkele knoop, spijker en een gedeelte van een ijzeren brugje gevonden. De vondsten zijn aan Hans Verdonk overhandigd. Heemkundekring Deurne Waarnemingen bij twee waterputten, waarschijnlijke ontginningstijd 1900, volgens oude kaarten had er een boerderij gestaan. Verder meldt de werkgroep een aantal losse vondsten. Archeologische Werkgroep Uden Waarnemingen zijn verricht bij een tweetal bouwprojecten, de aanleg van een geluidswal en een natuurontwikkelingsproject (ca. 16 uur) AVKP Jaarverslag 2013 Pagina 5

8 Assistentie bij archeologisch onderzoek AVKP Door AVKP leden is meegewerkt aan een booronderzoek in de kasteeltuin van Helmond voor aanleg van een bioscherm. Er werden 40 meter diep filterbuizen ingebracht. Het bovenste deel van de boorkern werd archeologisch onderzocht. 200 leerlingen van scholengemeenschap Augustinianum hebben in het kader van een praktijkdag geschiedenis een booronderzoek gedaan naar de hoeve Lievendaal in Eindhoven. Dit onder leiding van de gemeentelijke archeologen en assistentie van enkele AVKP-leden. Werkgroep Schijf Er is op verzoek lokale informatie verstrekt aan de regioarcheoloog en aan archeologische onderzoekbureaus in de gemeente Rucphen Er is hulp gegeven voor veldonderzoek in Nispen, Wernhout, Prinsenbeek en Roosendaal. En er is als AWN vrijwilliger hulp gegeven bij archeologisch booronderzoek en opgravingen in Schijf, Zundert en Roosendaal. Archeologische Werkgroep Uden De werkgroep heeft verschillende malen informatie verstrekt voor vooronderzoek en adviezen. Er wordt goed samengewerkt met RAAP-Oost en RAAP-Zuid, met MARC erfgoed adviseurs en met de RCE. Assistentie is verleend bij een opgraving van ARCHOL (60 uur). Er is meegeschreven aan een rapport van de Faculteit der Archeologie Leiden Universiteit. In al deze gevallen is sprake van een prima samenwerking gebaseerd op een langdurige relatie. Er is snel onderling vertrouwen als zo n bureau merkt dat je serieus met je hobby bezig bent is hun ervaring Heemkundekring Myerle In opdracht van Waterschap Aa en Maas zijn inrichtingsmaatregelen uitgevoerd in het gebied Sang en Goorkens. De begeleiding is uitgevoerd door RAAP Archeologisch Adviesbureau. De graafwerkzaamheden buiten het onderzoeksgebied zijn door leden van de Heemkundekring Myerle vrijwillig gevolgd. Met name Henk Simons heeft meerdere veldinspecties uitgevoerd en zijn verslag is in de notitie opgenomen (RAAP-notitie 4675 Natte Natuurparel Sang en Goorkens te Mierlo). Heemkundekring Deurne Begeleiding bij project beekherstel Astense Aa voor de gebieden met middelhoge verwachting. Dit samen met Willem van den Bosch en Peter van Bussel en leden van de groep Archeologie van heemkundekring de Vonder. Door de Archeologische Werkgroep van De Vonder is bij verschillende opgravingen assistentie verleend. Zie daarvoor de hoogtepunten. In totaal zo n 150 dagen, voornamelijk door Willem van den Bosch. Samen met mensen uit Deurne hebben ze de graafwerkzaamheden begeleid van de werkzaamheden bij de Astense Aa, voor de gebieden met een middelhoge verwachting, zoals hierboven al vermeld. Zowel Uden als de Vonder signaleren dat de tijdsdruk bij opgravingen steeds groter wordt en men productiegerichter is. Projecten worden klein ingeschat, zodat de prijs laag kan blijven. Vervolgens worden vrijwilligers gevraagd. Van die vrijwilligers wordt de nodige kennis en ervaring verwacht. Het is ook voorgekomen dat men eigen materiaal mee moest brengen zoals schoppen en troffels. Bij een opgraving van de Grontmij was er niet eens een werkende metaaldetector beschikbaar. Van hen komt de waarschuwing dat we moeten oppassen om als vrijwilligers geen beroepsarcheologen te gaan vervangen. Vrijwilligers zijn er voor de extra s, voor AVKP Jaarverslag 2013 Pagina 6

9 werkzaamheden die op basis van het PvE anders niet of veel beperkter zouden kunnen worden uitgevoerd. Daar moeten we zelf aan vasthouden. Vondstverwerking Woensdagavond is de werkavond voor de AVKP. Een vaste groep van zo n 10 tot 20 mensen is dan actief met verschillende vormen van vondstverwerking. In Eindhoven zijn er geen recente opgravingen, uit Helmond komt nog wel nieuw materiaal. Er is gelukkig nog wel veel werk uit voorraad. Op de woensdagavonden en door enkele vrijwilligers ook overdag, worden de vondsten uit de grachten van kasteel Eindhoven opnieuw bekeken, gesorteerd en beetje bij beetje bij elkaar gepuzzeld. Het gaat om glas, aardewerk en keramiek en zo nu en dan worden er nog verrassende ontdekkingen gedaan. Eigen vondsten, met name uit metaaldetectie, worden op de woensdagavonden uitgewisseld en gedetermineerd. In 2012 overleed Ton van Rooijen. Hij was een van de pioniers voor archeologie in Eindhoven. In zijn collectie bevond zich nog veel materiaal van een opgraving uit in Heesterakker, een nederzetting uit de Romeinse tijd. Zijn plan was die vondsten na zijn pensionering uit te werken, Dat is er niet meer van gekomen. De vondsten zijn nu in het Archeologisch Centrum en David en Vicky Hardy zijn die aan het verwerken. De restauratiegroep is nog volop actief en doet ook werk voor heemkundekringen De beschikbare ruimte wordt onderhand echt te klein, nieuwe huisvesting moet meer ruimte gaan bieden. Werkgroep Schijf meldt dat ze een turfschop hebben ontzout en nabehandeld en daarmee veilig gesteld. AVKP Jaarverslag 2013 Pagina 7

10 5. Educatie en publieksbereik Jeugdeducatie De Werkgroep Uden heeft een leskist archeologie en een onderwijsprogramma ontwikkeld, in samenwerking met Stichting inc en natuurcentrum de Maashorst. Zij verzorgen hiermee lessen in de klas. Dit is in het bijzonder het werk van Hanneke van Alphen. In Helmond (Brandevoort) zijn vijf groepen 4 van de basisschool bezig geweest met archeologie. Dit is door de leerkrachten zelf uitgevoerd, samen met stadsarcheoloog Theo de Jong en enkele AVKP-leden. Er kon worden aangesloten bij de opgraving in Hazewinkel in De DVD Verslag van vroeger is als introductie gebruikt, daarna zijn de kinderen zelf, onder begeleiding, op zoek gegaan naar sporen van vroeger. Er zijn veel vondsten gedaan. Van scherven en dierenbotjes, tot vuurstenen, pijpenkopjes en handgemaakte bakstenen. Van moderne en waardeloze voorwerpen tot scherven van een echte baardmankruik uit de 17de eeuw. De nieuwsgierigheid en leergierigheid van de kinderen was overweldigend. Kinderen mochten hun vondsten zelf houden en in de klas sorteren en schoonmaken. Hun mooiste vondsten hebben ze beschreven, zoals een echte archeoloog dat ook zou doen. Ieder kind heeft van zijn of haar mooiste exemplaren een expositie gemaakt. Het enthousiasme van kinderen bleef niet beperkt tot binnen de klas. Ook in hun vrije tijd, waren veel kinderen nog met dit thema bezig. Sommigen zag je na schooltijd regelmatig de akkers afstruinen, op zoek naar nog meer schatten. Ook vondsten uit eigen tuinen, slootjes en bossen werden trots mee naar school genomen. Een minimuseum, ingericht door de AVKP, maakte alles nog indrukwekkender. Met maquettes kregen de kinderen een duidelijk beeld van hoe hun eigen leefomgeving er in het verleden uit zal hebben gezien. Voor kinderen is dat geweldig: in hun eigen leefomgeving kennis maken met de oudheid! AVKP Jaarverslag 2013 Pagina 8

11 Dit voorbeeld leert dat zelfs in groep 4 een thema als archeologie goed aangeboden kan worden. Wellicht dat door dit schoolthema er een nieuwe generatie archeologen aan zit te komen. Want jong geleerd is oud gedaan. In Bladel is als onderdeel van het project Zonder boer geen voer ook een scholenprogramma gehouden. Schoolklassen konden zich aanmelden en kregen dan een gevarieerd programma met een rondleiding door de tentoonstelling en een aantal doe-opdrachten. Daarna brachten ze een bezoek aan een hedendaags agrarisch bedrijf. Het scholenprogramma werd door Theo van der Vleuten georganiseerd en uitgevoerd. Er hebben ruim 400 basisschoolleerlingen meegedaan, plus zo n 60 leraren / begeleiders. Maatschappelijke stage Twee leerlingen hebben dit jaar hun maatschappelijke stage gedaan bij de AVKP / het Archeologisch Centrum. Het was een leerlinge van 3 havo en zij heeft zich voornamelijk verdiept in een potje uit de 17 de eeuw. Ze heeft de geschiedenis daarvan onderzocht en het zelf gerestaureerd. De tweede stagiaire (havo) heeft zich breed georiënteerd. Voor hem was de stage ook een soort beroepsoriëntatie. Hij heeft de tentoonstelling in Bladel en enkele lezingen bezocht en op de woensdagavonden kennis gemaakt met de verschillende vormen van vondstverwerking. Reeds genoemd is de praktijkdag voor 200 leerlingen van het Augustinianum. Tentoonstellingen Permanente tentoonstelling in Catharinakerk In de Catharinakerk in Eindhoven is nu een kleine permanente tentoonstelling ingericht met vondsten uit de eerdere opgraving en andere archeologische of cultuurhistorische objecten. De kerk trekt veel bezoekers en daarmee de tentoonstelling ook. De tentoonstelling is in opdracht van gemeente grotendeels door Laurens Mulkens gerealiseerd. Bladel Zonder Boer geen voer, 5000 jaar voedselproductie in de Kempen De tentoonstelling stond centraal in het project. Hij laat de geschiedenis van boeren zien, vanaf de steentijd tot het heden, aan de hand van archeologische vondsten, historische en hedendaagse landbouwwerktuigen uit de Kempen en de nieuwste landbouwmethoden. Bij de feestelijke opening waren bestuurders, politici, agrariërs en archeologen aanwezig, totaal ruim 70 personen. In vier speeches werd het belang van deze samenwerking tussen agrariërs en archeologen onderstreept. Bij de tentoonstelling is een boekje uitgegeven met de teksten van de tentoonstelling. Bezoekers konden dit gratis meenemen bij hun bezoek. De tentoonstelling is naar schatting door zo n vijfhonderd mensen bezocht en dat is volgens de gemeente een goede score. Ook leerlingen van de Hogere Agrarische school uit Den Bosch bezochten de tentoonstelling (22 leerlingen en 2 begeleiders). AVKP Jaarverslag 2013 Pagina 9

12 Uden Tentoonstelling in Natuurcentrum Maashorst. Samen met Natuurcentrum Maashorst (voorheen Slabroek) is een tentoonstelling ingericht over het gebied die honderden bezoekers trekt. Leden van de werkgroep verzorgen mede rondleidingen in het centrum en naar het nabijgelegen urnenveld Slabroek. Archeologiehuis van De Vonder De Vonder heeft in Someren een eigen archeologiehuis met een permanente tentoonstelling van vondsten uit de eigen regio. Daar worden regelmatig rondleidingen gegeven, ook voor schoolklassen. Dit jaar 13 maal met in totaal zo n 260 / 300 bezoekers. Werkgroep Schijf Met medewerking van de bibliotheken in Rijsbergen, Zundert en Rucphen hebben daar tentoonstellingen plaats gevonden. Bij de heemkundekring Wernhout is ook een tentoonstelling geweest. Er is voor het 2de jaar een verlengde archeologie tentoonstelling bij de Heemtuin in Rucphen, met drie vitrines over de plaatselijke historie/archeologie van de steentijd tot en met nu. Aan het Dienstverlening Centrum Rucphen is gevraagd om een plaatsje in haar vitrine te kunnen vullen. Dit verzoek is afgewezen, de ruimte is bedoeld voor de plaatselijke heemkundekringen. Mogelijk kan in de toekomst de AWN Werkgroep archeologie Schijf daar toch ook een plaatsje vinden! Lezingen voor een breed publiek Project Zonder boer geen voer, Bladel Tijdens de looptijd van de tentoonstelling zijn vijf lezingen in het gemeentehuis gehouden over de ontwikkeling van het agrarisch bedrijf vanaf de prehistorie tot heden en toekomst jaar veehouderij in Zuidoost Brabant. Theo de Jong, archeoloog gemeente Helmond De Romeinse villa-nederzetting van Hoogeloon. Een luxe buitenhuis te midden van boerderijen. Henk Hiddink, archeoloog VU Brabantse akkers; gezegend land. Archeologisch onderzoek naar het gebruik en beleving van het Brabantse bouwland. Johan Verspay archeoloog UvA Heideontginningen in Bladel en Netersel in de 19 e en 20 ste eeuw. Harry Fiers en Ton Geenen, geschiedenisdocenten Pius X College Bladel Heden en toekomst van de agrarische sector in de Kempen. Ton Duffhues, Specialist Landbouw & Samenleving ZLTO De serie lezingen trok een gevarieerd publiek en heeft mede een doelgroep bereikt die archeologische lezingen minder snel zal bezoeken. De lezingen tezamen zijn door zo n 220 personen bezocht. In Uden zijn lezingen gehouden in het natuurcentrum de Maashorst met ca. 70 toehoorders. AVKP Jaarverslag 2013 Pagina 10

13 Overige publieksactiviteiten: Archeologie zichtbaar maken Astense Aa De werkzaamheden voor herinrichting en aanleg van de ecologische verbindingszone zijn archeologisch begeleid. Bij de delen met een middelhoge verwachting is dat door vrijwilligers van de Vonder en heemkundekring Deurne gedaan. Na afsluiting is een paneel aangebracht over de watermolen bij Belgeren en is een herdenkingszuil geplaats op plek waar oude munten zijn gevonden. Uden Dank zij eerdere actie van AVKP en werkgroep Uden werd er bij werkzaamheden op het Lieve Vrouwenplein alsnog archeologisch onderzoek gedaan en werden restanten van de middeleeuwse Mariakapel bloot gelegd. Er is nu een bord geplaatst met de informatie over de bouwhistorie van de huidige Kruisherenkapel en middeleeuwse voorganger. Het plan is dat een deel van teruggevonden fundamenten van de Mariakapel met een glasplaat worden afgedekt, zodat dat zichtbaar blijft Reusel de Mierden In Reusel de Mierden is op de plaats waar in de prehistorie jagers /verzamelaars hebben verbleven een contour van een prehistorische jager geplaats, geïnspireerd op de prehistorische grotschilderingen in het Spaanse Valltorta. AVKP Jaarverslag 2013 Pagina 11

14 Bergeijk, Lommel en Mol-Postel Bij grenspaal 194 is een informatiebord geplaatst. De paal markeert het kruispunt van de drie gemeenten, Daar bevindt zich ook een neolithische begraafplaats. Zegge, gemeente Rucphen De Werkgroep Schijf heeft de nodige informatie gegeven aan de Heemkundekring Den Lande van Zegge voor de Quirinus-put/kapel. Er is een replica tegelplaat gemaakt en tevens een Quirinus-fietsroute uitgegeven. Die is te vinden op AVKP-stand bij evenementen De AVKP-stand krijgt steeds meer vorm, nu met een eigen partytent, een spandoek en T- shirts met onze naam voor de AVKP-ers die de stand bemensen. Grootste trekpleister zijn de doe-activiteiten voor kinderen: scherven zoeken in een zandbak, van scherven weer een potje maken en (met een microscoop) zaden, botjes en ander klein materiaal sorteren. Een kaart met archeologische vondsten in de directe omgeving wekt ook veel belangstelling. De stand was aanwezig op het Kempenstreek Festival in Eersel en de markt van Streekproducten in Bladel. Met een op de doelgroep aangepaste stand waren we aanwezig op de landelijke zoekdag van De Detector Amateur (DDA) in het plaatsje Zeeland. Er was veel belangstelling voor het materiaal uit de vergelijkingscollectie van het Archeologisch Centrum en de deskundigheid van de aanwezige AVKP-leden. We hebben er waarschijnlijk wat nieuwe AWN-leden geworven en in ieder geval belangstelling gewerkt voor het verhaal achter vondsten. Theo van der Vleuten is de organisator voor de stand. AVKP Jaarverslag 2013 Pagina 12

15 Rondleidingen en open dag opgraving Reeds gemeld zijn de rondleidingen op het urnenveld van Slabroek, met circa 80 deelnemers. Mensen van De Vonder hebben mee rondleidingen verzorgd bij een open dag tijdens een opgraving, met 110 bezoekers. Knapzakroute Schijf Voorjaar 2013 is de 1ste Knapzakfietsroute uitgekomen. Het is een kindvriendelijke fietsroute van 18 km, met een historische vertelling, samengesteld door de AWN Werkgroep Archeologie Schijf. De route is te downloaden vanuit en de op de site van fietshandelaar Hugo Martens en Een 2de Knapzakfietsroute van 19 km is proef gereden door 32 schutters van de plaatselijke schuttersvereniging en komt nadien ook op een website te staan. De routes kunnen ook door gevorderde wandelaars gebruikt worden. Er komt ook medio 2014 een Knapzak Steentijd wandelroute. Deze wordt tevoren aangeboden en beoordeeld door de Steentijd deskundigen. Demonstratie bronsgieten Vele avonden zijn Jennifer de Wit en Jeroen van Dordrecht op het Archeologisch Centrum bezig geweest met een het maken van een mal van een in Eindhoven gevonden speerpunt uit de bronstijd. Op 7 en 8 september is daar met succes een afgietsel van gemaakt in Museum Eindhoven. 6. Activiteiten voor (primair) eigen leden AVKP Lezingen Devon de Jong Een verhaal over de organisatie van jeugdeducatie door de AWN Jelle Dekker en Ellen van der Steen Een inleiding in de Cuijperse architectuur, als voorbereiding op de excursie naar Roermond. Piet Beekman Een inleiding in de Eindhovense werderopbouw-architectuur, als voorbereiding op de stadswandeling in Eindhoven. Jesper de Raadt Een kort verhaal over het praktische gebruik van GeoWiki en hoe wij nu zelf aan de slag kunnen. Henk Hiddink Een verhaal over de uitwerking van de opgraving van de Romeinse villa bij Hoogeloon. Ronald van Genabeek Een verhaal over de resultaten van het archeologisch onderzoek in het middeleeuwse centrum van Den Bosch Joris Coolen Een verhaal over galgenheuvels in Europa, met speciale aandacht voor Brabant. Jelle Dekker Een verhaal over de geschiedenis van het Rijksmuseum in Amsterdam als gebouw. Per lezing zijn 30 tot 50 mensen aanwezig. AVKP Jaarverslag 2013 Pagina 13

16 Workshop Martijn Bink: Een erg goed bezochte workshop over Romeins aardewerk met theorie en praktijk. AVKP excursies Roermond Een stadswandeltocht door Jelle en Ellen langs architectuur van Cuijpers, alsmede een bezoek aan het Cuijpershuis, aansluitend op de lezing. Eindhoven Een stadswandeltocht door Piet Beekman langs wederopbouw-architectuur, aansluitend op de lezing. Eindhoven Een veldverkenning van een mogelijke middeleeuwse schans bij Stratum. Amsterdam Een bezoek aan de tentoonstelling in het Allard-Pierson museum over het antieke Troje, alsmede een bezoek aan het pijpenkabinet van Duco. Helmond Een fietstocht rond en door Helmond door Theo de Jong. Amsterdam Een bezoek aan het nieuw geopende Rijksmuseum, met achteraf een lezing door Jelle. Breda Een bezoek aan de stadsarcheologie van Breda, alsmede een VVV-stadswandeling door het oude centrum Aan de excursies nemen zo n 10 tot 20 mensen deel Excursies Werkgroep Schijf Door de werkgroep wordt twee keer per jaar wordt er een excursie georganiseerd. De twee laatste excursie waren in Belgie: Kasteel de Renesse in Malle met het Unesco Erfgoed begijnhof Hoogstraten, incl. Steentijd tentoonstelling in Meer, Privé museum Huis van de Evolutie te Sint Gillis Waas. Archeoloop In 2013 werden vier wandelexcursies georganiseerd. Aan de Archeoloop nemen per keer ongeveer 20 mensen deel. Nuenen Vanuit het rijksmonument de Opwettense watermolen, ging de wandeling -onder leiding van de collega s van de heemkunde kring aldaar- naar de resten van de toren van de vroegere St. Clemenskerk uit de 14e eeuw gesloopt in In het centrum bezochten we locaties die Vincent van Gogh heeft vastgelegd zoals een Hervormde Waterstaatkerk uit 1824 waar de vader van Vincent preekte. Verder ging het langs Etagelinde, wevershuisjes, de hervormde pastorie waar Vincent zijn atelier had, via De Berg, de oude kern van Nuenen, een voormalige linnenfabriek (1888) en het raadhuis (1734) naar het buitengebied. Hier ging het langs de buitenplaats Soeterbeek, een vroegere AVKP Jaarverslag 2013 Pagina 14

17 kloosterlocatie (1448) naar Huize Eckart voor het eerst vermeld in 1312 als de hof bij Tongelre. Weert Op de Boshoverheide werden de resten van het grootste urnenveld van West Europa met 900 aangetoonde grafheuvels bezocht. Er zijn er honderd gerestaureerd op dit rijksmonument uit de Late Bronstijd - begin van de Midden-IJzertijd ( v.chr.). Door het natuurgebied de Weerterbergen en het oude Weerterbos ging de wandeling naar de provinciegrens met Noord-Brabant naar de locatie grenskerk gesticht rond 1649, toen het katholieke geloof uit de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden werd verbannen. Leudal We waren te gast bij de leden van de werkgroep Leudal, die ons rondleidden in het Leudal Museum, waar o.a. steentijd materiaal is te zien. Weer buiten volgde een wandeling langs de meanders van de Zelster- en de Leubeek, een heel rijk gebied met veel diversiteit en naar de Ursulamolen (1773). Daar werd de rondleiding verzorgd door de beheerder van Staatsbosbeheer met een toelichting op de historie en werking. Na de lunch werd met een deskundige vrijwilliger het nabijgelegen grafveld de Busjop bezocht. Het werd in 2011 na een restauratie heropend en was in gebruik van 1100 v. Chr. tot ca. 880 v. Chr. Door de stromende regen en druipende bossen arriveerden we bij de uilentoren. Gebouwd door antropoloog paleontoloog professor Eugene Dubois ( ) die zijn pensioen zich bezig hield met allerlei dubieuze natuurproeven op zijn landgoed. Hij is de man die ons de Pithecanthropus erectus, later Homo erectus genoemd of de Java-mens, heeft gebracht. Met dank aan de enthousiaste gidsen van het Studiecentrum Leudal. De Peel Vanuit ons verzamelpunt aan de spoorlijn Helmond Venlo uit 1866 bij de resten van de turfstrooiselfabriek uit 1905 maakten we een prachtige wandeling door het peelmoeras en het dorp Griendtsveen. Onze gids, Ad Kersten, kenner van de regio, vertelde ons over dit gebied dat eeuwen lang als ondoordringbaar gold en waar ooit de prachtige Romeinse Peelhelm gevonden werd, nu in Leiden in het Museum van Oudheden te bewonderen. Veel meer over archeologie werd niet verwacht maar historisch gezien is dit een zeer boeiend gebied. Vanaf 1855 waren de heren van de Griendt hier actief met ontginnen en turf en strooisel fabricage. Zij stichtten ook de dorpen Helenaveen en Griendtsveen met een beschermd dorpsgezicht en diverse rijksmonumenten. Historische reis naar Kent Periodiek wordt er zodra daar in de breedte onder de AVKP leden behoefte aan is een meerdaagse buitenlandse reis georganiseerd met de nadruk op archeologie en historie. De wandelcommissie stelt de inhoud van de reis samen, die vervolgens op maat uitgevoerd wordt door Aktiva Tours uit Valkenswaard. In maart bezochten 15 deelnemers vier dagen in Kent verschillende sites en plaatsen zoals Richborough Romeins Fort, Canterbury, Hastings; Rey: Bodium Castle, Lullingstone Roman Villa, Rochester upon Medway en Dover Castle. Bijzonder informatief was het bezoek aan de Anglo Saxon Conservation & Science Investigation, waar we een uitvoerige toelichting kregen van de archeoloog Andrew Richardson op de restauratie en onderzoeksactiviteiten die zij uitvoeren onder het toeziend oog van het publiek midden in een winkelcentrum. Het verblijf in het klooster te Aylesford in een historische omgeving sloot prima aan bij het doel van deze reis. Spijtig genoeg zijn veel sites en attracties in deze tijd van het jaar alleen in het weekend open; desondanks was het een boeiende reis, waarbij het optimale gehaald werd uit de mogelijkheden. AVKP Jaarverslag 2013 Pagina 15

18 Historisch koken De AVKP heeft een historische kookclub en deze komt ongeveer 3 keer per jaar bij elkaar om samen te koken, te proeven en culinaire wetenswaardigheden uit te wisselen. Meestal wordt een thema gekozen waarna de amateurkoks op zoek gaan naar historische recepten. De gerechten die worden klaargemaakt zijn vaak afkomstig uit verschillende eeuwen, landen of culturen, maar passen toch verrassend goed bij elkaar! Zo hebben we een smakelijke en gezellige avond. De kookclub verzorgt de laatste jaren de hapjes bij de borrel tijdens de jaarvergadering van AVKP en verzorgde in augustus 2013 de hapjes bij de opening van de tentoonstelling Zonder Boer Geen Voer. Sociale activiteiten Als AVKP zijn we vol passie met archeologie bezig. Studenten communicatie van Fontys die eind vorig jaar onderzoek deden naar beeld en identiteit van de AWN typeerde onze vereniging als bindend, (vak)verrijkend en hartelijk. Dat hartelijke spreekt uit de sfeer bij al die verschillende activiteiten Plezierige sociale contacten zijn mede de kracht van onze vereniging. Bij drie momenten per jaar staan die sociale contacten centraal, de nieuwjaarsborrel, de borrel na de jaarvergadering en de jaarlijkse barbecue, dit jaar op 28 juni. 7. Behoud en Bescherming Regionale netwerken AVKP regiodag Op 8 juni vond de jaarlijkse AVKP-regiodag plaats waar het bestuur, de werkgroep Ruimtelijke Ordening en de contactpersonen bij elkaar komen om kennis en informatie uit te wisselen. De contactpersonen van AVKP houden het archeologisch nieuws en ontwikkelingen in hun gemeenten in de gaten. Het zijn vaak leden van de lokale heemkundekring en/of archeologische werkgroep én het zijn deskundige hobby- of beroepsarcheologen. Samenwerking met ZLTO De AVKP-regiodag begon met een interessante presentatie van Toos Mijs, portefeuillehouder Ruimtelijke Ordening van ZLTO Bladel én eigenaar van een melkveehouderij. Ze vertelde over ZLTO, gaf uitleg over technieken om land te bewerken en is op zoek naar samenwerking met archeologen. Toos is actief betrokken bij het project Zonder boer geen voer in Bladel, toen nog in voorbereiding. Op deze regiodag werd ingegaan op wat boeren en archeologen scheidt en bindt. Hoewel archeologen en boeren verschillende belangen hebben, zijn er ook overeenkomsten. Zoals Willem van den Bosch zei: Boeren willen het gele zand niet bewerken en dat willen wij ook niet plus 5 cm. Er AVKP Jaarverslag 2013 Pagina 16

19 werden kansen voor samenwerking verkend. Hiervoor is begrip, kennis en verfijning van de grenzen nodig. Want eerst was archeologie nauwelijks beschermd, toen kwam Malta en nu ligt de verstoringsdiepte van de grond meestal op 30 tot 50 cm diepte. Boeren ervaren dat er niks meer mag en onderzoek of opgraven onbetaalbaar is. Kortom beide partijen hebben behoefte aan verdere verfijning van de grenzen door de werkelijke diepte in kaart te brengen. We willen nader uitzoeken welke rol vrijwilligers daarbij zouden kunnen spelen. De vrees dat er niks meer mag is volgens de aanwezige (amateur)archeologen niet terecht. Ook dit vraagt om verfijning. Er is dus behoefte aan kennisoverdracht over archeologie aan boeren. Erfgoedgeowiki Vorig jaar was op de regiodag de Erfgoedgeowiki geïntroduceerd. Ria Berkvens (coördinator en controleur van nieuwe informatie) gaf een korte update over het laatste jaar. De contactpersonen zijn het afgelopen jaar nog niet bezig geweest met geowiki, terwijl juist veel historische kennis bij de heemkundekringen aanwezig is Het blijkt dat sommige heemkundekringen behoefte hebben aan nadere uitleg. Bij een informatiebijeenkomst over de geowiki in Eindhoven bleek dat het samenwerking vraagt van verschillende partijen. Iemand, liefst de gemeente zou een trekkersrol en de coördinatie op zich moeten nemen. Daar is nog geen zicht op. Als AVKP wachten we nu de verdere ontwikkeling af want zo n trekkersrol achten we voor onszelf niet haalbaar. Middagprogramma - Geldrop Traditiegetrouw wordt de regiodag afgesloten met een nadere kennismaking met de gastgemeente. ditmaal Geldrop, Jan Broertjes en Jacques van Laarhoven van de heemkundekring De Heerlijkheid Heeze- Leende-Zesgehuchten vertelden enthousiast over lokale opgravingen en bijzondere vondsten. Mede dankzij hen is de watermolen bij het Weverijmuseum hersteld en heeft de gemeente Geldrop haar gemeentelijke monumentenlijst in ere hersteld. Daarna was er een rondgeleiding door het Weverijmuseum, waar oud-medewerkers diverse oude machines lieten werken en kon een blik konden geworpen op de herstelde watermolen. Overleg met gemeenten Werkgroep Uden Uden was de laatste gemeente in onze regio zonder eigen archeologiekaart en -beleid. Ook die gemeente heeft daar nu een opdracht voor verleend. Leden van de archeologische werkgroep leveren daarvoor informatie aan. Er vond en vindt structureel overleg met de gemeente plaats over het voornemen om de fundamenten van de middeleeuwse kapel zichtbaar te maken. En er is overleg over een mogelijke middeleeuwse vindplaats. Afgelopen jaar is er nog de nodige tijd geïnvesteerd in enkele zienswijzen op bestemmingsplannen, zie later in dit verslag. De gemeente Uden lijkt wat meer oog te krijgen voor de archeologie maar er blijft nog veel voor verbetering vatbaar. Vooral aan de informatieverstrekking en de communicatie in zijn algemeenheid schort het nogal eens. Helaas ontbreekt het aan een vast aanspreekput binnen de gemeente. De werkgroep heeft verder regelmatig overleg met de Stuurgroep Maashorst AVKP Jaarverslag 2013 Pagina 17

20 Werkgroep Schijf De werkgroep heeft indertijd inbreng gehad in de Erfgoedkaart van de gemeente en daarvoor inspecties uitgevoerd. Een nog bestaand kerkpaadje is getraceerd en in de erfgoedkaart opgenomen. De aanmeldingen zijn met de naam van de kinderen vermeld. De werkgroep neemt deel aan de klankbordgroep van de archeologiegroep heemkundekring Roosendaal. De Vonder De werkgroep is betrokken bij het opstellen van gemeentelijk archeologiebeleid via aanvragen van vergunningen Zowel in gemeente Asten en als de gemeente Someren is er te weinig contact met ambtenaren en met de archeologische adviseur van beide gemeenten. Waakhond gemeentelijk beleid Onze intentie is zo veel mogelijk in goede harmonie samen te werken met gemeenten. We blijven echter gelijktijdig kritisch op wat ze doen en zullen hen daar zo nodig op aanspreken. Signaleren Oude Toren Oostelbeers De Oude Toren in Oostelbeers is de laatste nog geheel in het open veld staande eenzame toren uit de Middeleeuwen. De toren is zowel een beschermd gebouw als archeologisch rijksmonument. De gemeente Oirschot, waar Oostelbeers onder valt, is plannen aan het ontwikkelingen om daar toch bebouwing toe te staan. Als AVKP hebben we de gemeente per brief gewezen op het bijzondere karakter van de toren en de cultuurhistorische waarden daarvan. We hebben de gemeente gevraagd in ieder geval de typerende open ligging in de akkers te respecteren. De brief is mede ondertekend en dus gesteund door Nico Arts en de hoogleraren Theuws, Kolen en Renes. Onze bezorgdheid hebben wij ook bij de RCE kenbaar gemaakt. Schijf De werkgroep heeft advies gevraagd aan Karel Leenders, historisch geograaf en turfhistoricus naar aanleiding van een vergeten vooronderzoek naar de turfhistorie in Schijf. Zijn advies is opgevolgd en er heeft alsnog een booronderzoek plaats gevonden in Een gevechtslinie uit 1793 was niet opgenomen in de Erfgoedkaart van de gemeente Rucphen. De werkgroep heeft, toen daar bouwwerkzaamheden werden gepland, daar op geattendeerd en advies gegeven. Verzoek tot handhaving Bladel In 2012 was door ons een verzoek tot handhaving in Bladel gedaan, nadat bij de aanleg van een golfterrein de bodem dieper was verstoord dan wat volgens het bestemmingsplan was toegestaan. Begin 2013 had de gemeente nog steeds geen besluit genomen op ons verzoek. Het besluit werd steeds opnieuw uitgesteld. We hebben toen de gemeente formeel in gebreke gesteld. Het betekent dat de gemeente binnen 14 dagen een besluit moet nemen, of anders per dag uitstel een boete aan ons verschuldigd is. Het besluit was er toen binnen de gesteld termijn en bevestigde de overtreding van de bestemmingsregels. De afhandeling daarvan loopt overigens nog steeds. AVKP Jaarverslag 2013 Pagina 18

21 Aannemer begrijpt de voorwaarden van een vergunning verkeerd Op vrijdagavond 31 mei ontvingen we als AVKP een verzoek van een aannemersbedrijf om iemand te sturen met archeologische kennis en op woensdag 5 juni om half 8 aanwezig te zijn om hen te assisteren tijdens het graven van enkele putten voor liften in Ekkersrijt Son. Door snel schakelen met de aannemer, Geit Emmery en de Gemeente Son blijkt uit de bouwvergunning dat een erkend archeologisch bedrijf ingeschakeld moet worden en niet alleen wij als amateurs! Gelukkig is ook Ria Berkvens intussen betrokken en zal het archeologisch bedrijf Econsultancy het werk laten uitvoeren conform het goedgekeurde PVE. Veldcoördinator Henk Wijn is de betreffende dag gaan kijken, toen was ook reeds Geit Emmery aanwezig. Hij vertelde dat het nu zo goed onder controle was. Gelukkig is dit uiteindelijk in goede harmonie geregeld en zal de aannemer in de toekomst wat beter naar zijn bouwvergunning kijken. Maar eveneens blijkt dat ons secretariaat altijd snel en alert moet reageren. Zienswijzen en beroep Zienswijzen Er zijn dit jaar 6 maal zienswijzen ingediend bij bestemmingsplannen, Twee maal opnieuw in Uden met steeds dezelfde bewaren: onvoldoende onderbouwing van archeologische verwachtingswaarden en van de toegestane verstoringdiepte. Beide keren heeft de gemeente alsnog nader onderzoek laten doen en hebben we onze zienswijzen ingetrokken. In Schijndel en Boxtel zijn samen met de heemkundekring zienswijzen ingebracht. In Schijndel waren de regels niet in overeenstemming met het eigen erfgoedbeleid van de gemeente. Deze zienswijze is gedeeltelijk gehonoreerd. In Boxtel ging het om onvoldoende onderbouwing voor aantasting van archeologische en cultuurhistorische waarden bij aanleg van een nieuwe weg. De besluitvorming hierover is uitgesteld. In Bladel is tweemaal een zienswijze ingediend. Eenmaal betrof het het ons inziens onterecht vrijgeven van gebieden voor bebouwing. Daar moet nog een besluit over worden genomen. De andere zienswijze betrof het niet toekennen van archeologische waarden aan agrarische bouwblokken. De gemeenteraad moet daar nog over beslissen, In de nota van zienswijzen staat dat het bestemmingsplan conform ons verzoek zal worden aangepast. Uitspraken Raad van State, Eersel en Veghel In ons beroep bij de Raad van State over het Bestemmingsplan Buitengebied Eersel zijn we in het gelijk gesteld. Het betekent dat in agrarische gebieden met een archeologische verwachting 30 cm als gangbare verstoring geldt en diepere verstoringen moeten worden aangetoond. Ook de heemkundekring Veghel werd door de Raad van State in het gelijk gesteld in haar beroep over een vergunningsvrije verstoring tot 50 cm. Dit was in strijd met het eigen gemeentelijk beleid. AVKP Jaarverslag 2013 Pagina 19

22 Onderhoud archeologische monumenten Uden; onderhoud urnenveld van Slaboek Een groep provincieambtenaren is aangestuurd die het berken- en dennen opschot verwijderd hebben van het gereconstrueerde urnenveld van Slabroek. De werkgroep heeft allerlei betrokken instanties meerdere keren gewezen op de noodzaak van een onderhoudsplan voor dit monument. De Vonder: Onderhoud grafheuvels op de camping "De Somerse Vennen" Vrijmaken van onkruid en konijnenholen vullen met maaszand. Greppels vrijmaken van bladeren en takken Samenwerken met andere organisaties Grondig Bekeken Dit is een project samen met Erfgoed Brabant, het Noord Brabants Archeologisch Genootschap en Brabants Heem en beoogt een betere ondersteuning van vrijwilligers in de archeologie in Brabant. Eind 2012 / 2013 is gezamenlijk de basiscursus De vrijwilliger in het archeologisch bestel aangeboden. Het is een cursus van 5 avonden. De deelnemers (14) waren afkomstig uit diverse heemkundekringen. Samen met de Erfgoed Academie Brabant worden vervolgplannen gemaakt. Monumentenfederatie In april 2013 zijn op het jaarlijkse Diner Pensant van de federatie ambitieuze plannen voor de toekomst besproken. De conclusie van die bijeenkomst was dat men wil werken aan een bredere organisatie die is gericht op alle vrijwilligersorganisaties die zich met het erfgoed in de provincie Noord-Brabant bezig houden. Sindsdien is het echter stil voor wat deze nieuwe invulling van de federatie betreft. De Erfgoedcafés hebben nog wel plaatsgevonden. Noord-Brabants Archeologisch Genootschap. Het genootschap is dit jaar als zelfstandige stichting verder gegaan, los van het Noordbrabants Genootschap. We zijn als AWN/AVKP in het bestuur vertegenwoordigd. Het NBAG brengt beroeps- en amateurarcheologen met elkaar in contact. Het organiseert jaarlijks twee studiedagen en een contactdag. Dag van de Brabantse Archeologie Reeds in 2013 zijn samen met het NBAG plannen gemaakt voor een Dag van de Brabantse Archeologie. Dit moet een dag worden voor een breed publiek. De tijd was toen te kort om dat nog te realiseren. Inmiddels zijn Erfgoed Brabant en BAAC bij het plan betrokken en gaat die dag in 2014 er komen. Stichting Archeologisch Samenwerkingsverband De SAS is een samenwerking van archeologische werkgroepen in Peelland. We nemen daar zelf niet meer actief aan deel, er blijven wel contacten. Het afgelopen jaar is gezamenlijk contact gelegd met ZLTO. Komend jaar gaat het project Zonder boer geen voer in Peelland van start. Samen met de SAS, het Peelnetwerk, het Boerenbondmuseum en de gemeente Gemert-Bakel. AVKP Jaarverslag 2013 Pagina 20

23 8. Visie en beleid In 2011 is een nieuw beleidsplan vastgesteld, lopende tot Het is wat ons betreft nog steeds actueel en het voorstel van het bestuur is dat te verlengen tot In het beleidsplan hebben we als onze kerntaken benoemd: De missionaris Het vergroten van het publieke bewustzijn van de waarde van ons cultureel erfgoed. Hieronder passen onze activiteiten op het gebied van informatievoorziening, erfgoededucatie en publieksbereik, als ook eigen archeologisch onderzoek en assistentie bij onderzoek voor professionele archeologen. De goede herder en de trouwe waakhond. Als ogen en oren fungeren voor mogelijke bedreiging van ons cultureel erfgoed en vondsten en zo nodig invloed uitoefenen bij overheden die betrokken zijn bij besluitvorming over archeologie. Hieronder vallen al onze activiteiten voor bescherming en behoud. We bouwen voor deze activiteiten deskundigheid op en ondersteunen, op verzoek, anderen daarbij. De animator Aanbieden van diverse activiteiten en voorzieningen om een breed publiek kennis te laten maken met archeologie of er actief of passief mee bezig te zijn. Wat we als missionaris of als goede herder en waakhond doen moet onze leden en het publiek ook aanspreken. De spin in het web. Zorgen voor een goede informatievoorziening tussen bestuur en publiek, overheden en geïnteresseerden. We willen een oog- en oor-netwerk opbouwen en werven daarvoor actief contactpersonen in de regio. We werken samen met regionale en landelijke archeologische verenigingen en organisaties, zoals Brabants Heem, de SAS, Monumentenfederatie en het Noord Brabants Archeologisch Genootschap. En we onderhouden goede relaties met professionele archeologische organisaties en opgravingsbedrijven, in het bijzonder met het Erfgoedteam van de gemeente Eindhoven, de stadsarcheoloog van Helmond en regioarcheoloog van de Omgevingsdienst Zuid Oost Brabant. Landelijk heeft de AWN als missie - bijdragen aan kennis over archeologie door meewerken aan of het zelf doen van archeologisch onderzoek - die kennis verspreiden en bijdragen aan een breed draagvlak voor archeologie - als belangenbehartiger ons sterke maken voor behoud en bescherming In ons beleid als AVKP leggen we andere accenten en we gebruiken andere termen dan het landelijk beleid, maar het sluit daar naar inhoud prima bij aan. AVKP Jaarverslag 2013 Pagina 21