6.1 Een schone omgeving

Transcriptie

1 Samenvatting door een scholier 1797 woorden 24 juni ,8 5 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar 6.1 Een schone omgeving Primaire levensbehoeften: voedsel, water en zuurstof Voor voedsel en zuurstof ben je afhankelijk van andere organismen die in je omgeving leven. Producenten (planten) maken glucose. Van de glucose maakt de plant andere voedingsstoffen en bouwt zichzelf op (groeit). De consumenten eten die planten en krijgen hun voedingsstoffen binnen. Het afval wordt door afvaleters klein gemaakt. De reducenten breken het afval ten slotte af tot minderalen. Planten zuigen die mineralen weer met hun wortels op. Fotosynthese: het maken van glucose. Bij fotosynthese leggen planten energie uit zonlicht vast in glucose. Er komt bij fotosynthese zuurstof vrij. Wij ademen zuurstof in. Die zuurstof gebruik je bij de verbranding van glucose in je lichaam Door verbranding komt de energie uit glucose vrij. Cellen gebruiken die energie voor al hun activiteiten (groei/bewegen) Door de warmte die bij de verbranding ontstaat, blijft je lichaam op een juiste temperaar. Fotosynthese Koolstofdioxide + water zonlicht glucose + zuurstof CO2 + H2O zonlicht C6h12O6 + O2 Verbranding glucose + zuurstof zonlicht Koolstofdioxide + water C6h12O6 + O2 CO2 + H2O Hoe kom jij aan schoon water? Water is niet afkomstig van organismen, maar komt uit je omgeving. Het gemiddelde waterverbruik per persoon per dag is ongeveer 128 liter. Het waterleidingbedrijf maakt van grondwater en oppervlaktewater schoon drinkwater. Hoe zuivert het waterleidingsbedrijf water: 1. Het water wordt uit de rivier gepompt 2. Water bezinkt 3. Water gaat door een fijne zeef 4. Water wordt bewerkt met UV-straling Pagina 1 van 5

2 5. Water komt in de waterkelder 6. Water gaat naar het pompstation 7. Water komt uit de kraan. Met bezinken wordt het grove vuil uit het water gehaald. Met UV-straling worden bacteriën in het water gedood. Afvalwater uit huizen worden gereinigd in het waterzuiveringsinstallatie door de reducent Bacteriën. Zij kunnen bijvoorbeeld poep van mensen en dieren afbreken. Het aantal inwoners van Nederland wordt in 2100 voorspeld naar 18 miljoen mensen. Het bebouwde terrein zal dan toenemen (mensen moeten wonen). Door hoogbouw zou je dit kunnen voorkomen. Afval Zwerfafval: afval dat mensen in de natuur of op straat weggooien (veel in recreatiegebieden). Het meeste afval wordt wel door bacteriën en schimmels afgebroken, maar het duur soms jaaaaaaren. Iedereen gooit per dag ongeveer 1,5 kilo afval weg. Het afval dat thuis ontstaat heet huishoudelijk afval. Al het afval wordt gescheiden ingezameld of verwerkt (hangt af val het soort afval) 1. GFT (groente-, fruit- en tuinafval) komt in de groene container en is biologisch afbreekbaar. Van gft-afval wordt compost gemaakt. 2. Glas en blik komt in aparte containers en is biologisch niet afbreekbaar. Glas en blik kan als grondstof dienen voor nieuwe producten en wordt daarom gerecycled. 3. Kleding, meubels en andere apparaten worden hergebruikt. 4. Restafval is biologisch niet afbreekbaar en komt voor in de grijze container. Het afval wordt verbrand in een verbrandingsoven: - Het metaal wordt er met behulp van magneten eruit gehaald en gerecycled. - De rest verbrandt onder hoge temperatuur. - Wat overblijft (slakken) wordt gebruikt voor in de wegenbouw en de warmte die vrijkomt bij de verbranding wordt gebruikt om elektriciteit op te wekken. 5. Klein chemisch afval (kca) is afval met gifstoffen zoals bacteriën en verfresten. Het wordt deels gerecycled en deels verbrand. 6. Radioactief afval ontstaat in ziekenhuizen of in kerkcentrales en is biologisch niet afbreekbaar. Afval dat niet hierboven voorkomt wordt verwerkt en gaat naar de vuilstort Voedsel produceren De meest boeren willen met zo weinig mogelijk kosten zo veel mogelijk voedsel produceren. Dat doen ze op de volgende manieren: 1. Veel van hetzelfde 2. Opbrengst verhogen 3. Ziekte en schade voorkomen Veel van hetzelfde Monocultuur: verbouwen 1 soort gewas op grote akkers Is efficiënt, omdat de akkers beplant en geoogst moeten worden met weinig verschillende machines. Pagina 2 van 5

3 Intensieve veeteelt/bio-industrie: veel varkens, kippen of kalveren in vaak kleine ruimtes. Opbrengst verhogen Door het ploegen komt er lucht in de bodem. Zaden ontkiemen daardoor beter en de wortels van de gewassen krijgen meer zuurstof. Door mest te verspreiden, krijgen planten minderalen voor hun groei. Krachtvoer (eiwit en mineralen) geven aan het vee om extra snel te groeien. Ziekte en schade voorkomen In een monocultuur staan de planten vlak bij elkaar, waardoor insecten, schimmels en bacteriën zich kunnen vermeerderen met als gevolg een plaat. Hiervoor gebruiken de akkerbouwers gewasbeschermingsmiddelen. Dat zijn gifstoffen waarmee plaatorganismen worden gedood. Doordat de dieren dicht op elkaar staan, kunnen er ziektes ontstaan. Veetelers proberen die te voorkomen door medicijnen te geven (in het veevoer). Vragen: Als boeren vroeg in het broedseizoen toch met hun tractoren het weiland opgaan, kunnen ze de nesten van de weidevogels kapot maken. Voorbeelden van weidevogels zijn de kievit, grutto, wulp en tureluur. Rabarber is een steel Bieten is een wortel Sla is een blad Pinda is een zaad Peen is een wortel Brood is zaad Voordat de boer het graan zaait, moet hij de akker ook al bewerken. Wat moet hij doen: 1. Mest strooien (mineralen) 2. Ploegen, de grond los en luchtig maken (meer lucht bij de wortels). Het mineraal stikstof (N) is nodig voor het maken van eiwitten. Door het gebrek aan ijzer heeft de plant te weinig bladgroen gemaakt. Aardappelmoeheid: ziekte die veroorzaakt wordt door aaltjes Ze produceren minder aardappel omdat de plant langzamer groeit. Akkerbouwers Veetelers Hebben 1 soort gewas Hebben 1 soort vee Strooien mest Geven krachtvoer Gebruiken gewasbeschermingsmiddelen Geven medicijnen Hoe krijg je supergewassen Het liefst hebben boeren supergewassen of superkoeien. 1. Veredeling: Het kruisen van rassen (de planten met de meeste en grootste graankorrels) voor het krijgen van een Pagina 3 van 5

4 ras met gunstigste eigenschappen. 2. Genetische modificatie: met moderne technieken wordt een gen (stukje DNA) uit de cellen van de ene plant overgebracht in de cellen van een andere plant. Waarom moeten boeren zich aan regels houden. 1. Schade door een lage grondwaterstand. 2. Schade door gewasbeschermingsmiddelen 3. Schade door mest 4. Een slecht welzijn van het vee Schade door een lage grondwaterstand Boeren verlagen de grondwaterstand omdat daardoor de grond droger is. Ze kunnen dan al vroeg in het voorjaar beginnen met het bewerken van het land. In natte grond verrotten zaden of wortels van planten en zakken machines weg. Als boeren dit doen, gebeurt dat ook bij omliggende natuurgebieden en ontstaat verdroging op. Plantensoorten verdwijnen (incl. dieren die van die planten leven) Schade door gewasbeschermingsmiddelen Gewasbeschermingsmiddelen die vroeger werd gebruikt waren erg schadelijk. Deze middelen waren niet-selectief (doden niet alleen maar de plaagorganisme) Deze middelen waren biologisch niet afbreekbaar Vooral in dieren aan het eind van een voedselketen vond gifophoging op. Dus, waar moeten de middelen nu wel aan voldoen: 1. Selectief 2. Biologisch afbreekbaar Schade door mest Er ontstaat vermesting doordat meststoffen zoals nitraat en fosfaat wegspoelen naar het grondwater en oppervlaktewater. In nitraat zit het mineraal STIKSTOF In Fosfaat zit het mineraal FOSFOR Door een overvloed aan stikstof en fosfor gaan sommige plantensoorten woekeren In sloten ontstaat door vermesting een zeer snelle groei van algen en kroos (waterbloei). Gevolgen waterbloei: - geen zonlicht meer in het water (waterplanten gaan dood) - in de winter gaan ook de algen/kroos dood. - Door het vele afval neemt het aantal bacteriën toe - Zuurstofgebrek, omdat de bacteriën dat gebruikt voor het afbreken. - De gewone bacteriën gaan door het zuurstofgebrek ook dood. - Rotting bacteriën kunnen zonder zuurstof leven en gaan door met het afbreken van het organische afval. - Deze rotting bacteriën produceren veel stinkende afvalgassen (blijft een dode stinksloot over). In mest zit het gas ammoniak (NH3) wat in de lucht gerecht komt en oplost in vocht (regen of sneeuw). Zo komt het in de bodem terecht. In de bodem wordt dit door bacteriën omgezet in het mineraal stikstof (N) en salpeterzuur. Stikstof zorgt voor vermesting Salpeterzuur voor verzuren. Pagina 4 van 5

5 Door de verzuring lossen mineralen op en spoelen naar het grondwater uit wat zo diep zit dat de plantenwortels er niet meer bij kunnen. Door de verzuring komt bovendien het giftige metaal aluminium vrij en beschadigt de wortelharen van planten waardoor ze ziek worden (te weinig water opnemen). Vanaf 1 april 1 september mogen de boeren mest uitrijden Om te voorkomen dat er ammoniak in de lucht komt, moeten de boeren de mest in de bodem spuiten (mestinjecties). Een slecht welzijn van het vee Het is met het dierenwelzijn slecht gesteld. De dieren leven in kleine hokken. Ze gaan daardoor abnormaal gedrag vertonen, bijvoorbeeld kaal pikken. In de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren staan de minimumeisen voor dierenwelzijn. - Een dier moet zich zo voelen, dat het geen abnormaal gedrag gaat vertonen. - In 2013 krijgen de varkens nog wat meer ruimte. Pagina 5 van 5