MENSEN IN HUN OMGEVING
|
|
- Femke Beckers
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 MENSEN IN HUN OMGEVING 1 V a n n a t u u r n a a r c u l t u u r In sommige gebieden op aarde leven mensen nog dicht bij de natuur. Ze leven in kleine groepen. Ze gaan op jacht of verzamelen eetbare plantendelen. Op kleine akkers verbouwen Afbeelding Een dorp in Indonesië ze planten. Een paar varkens, geiten, kippen of koeien scharrelen rond en leveren vlees. De mest van de dieren wordt gebruikt voor het bemesten van de akker. Een kringloop in het klein! Waar wij wonen gaat dat anders. De bevolking is enorm gegroeid. Veel mensen wonen in steden. Ze verbouwen hun voedsel niet zelf. Ze doen boodschappen in de supermarkt. Om voor al die mensen voldoende voedsel te produceren zijn akkers en weilanden nodig. Veel natuurlandschap is daardoor verdwenen. Het is veranderd in cultuurlandschap. Door de ontbossing hebben wind en water op veel plaatsen vrij spel. Door erosie gaat veel vruchtbare grond verloren. Afbeelding Een kringloop in het klein Afbeelding 19-3 Een stofstorm
2 De verandering van natuurgrond naar cultuurgrond heeft grote gevolgen. In 2 en 3 vind je daarvan een overzicht. In 4 kijken we naar mogelijke oplossingen. Maak nu: O: 19/1 t/m O: 19/3 Afbeelding 19-5 Het oogsten van graan 2 E t e n v o o r a l l e n In afbeelding 19-4 zie je een akker. Hoe groter de productie van deze planten, hoe meer mensen er door deze ene akker gevoed kunnen worden. Voor landbouwers is het belangrijk om zoveel mogelijk voedsel per m 2 te produceren. Dan kunnen ze veel verkopen, tegen een redelijke prijs. Zo ontstaan intensieve teeltmethoden. Hieraan zitten veel nadelen. Maak nu: O: 19/4 t/m O: 19/8 2.1 Monocultures Afbeelding 19-4 Een landbouwer kan veel doen om de productie te verhogen. Hij kiest een ras dat een hoge groeisnelheid heeft en resisten t is tegen ziekteverwekkers. Dat kiezen heet kunstmatige selectie. Daarbij maakt hij ook de biotische en abiotische factoren zo gunstig mogelijk. Dat kan door veel mineralen in de bodem te stoppen, het land te besproeien, schadelijke dieren te bestrijden, enzovoort. Dan zal de opbrengst optimaal zijn. Voor een landbouwer geven grote akkers met één soort planten de meeste opbrengst. Hij bewerkt het land met grote machines. Er zijn dus weinig mensen voor nodig. We noemen zo'n akker een monoculture. Voorbeelden zijn maïsvelden, bollen Afbeelding 19-6 Eén gewas per akker: monoculture
3 velden en sparrenbossen. Voor het milieu zijn monocultures nadelig: De oorspronkelijke soorten verdwijnen. Doordat er maar één gewas op verbouwd wordt, raakt de bodem voor bepaalde voedingsstoffen snel uitgeput. Er is dan kunstmatige bemesting nodig. Het teveel aan mest komt in het oppervlaktewater (sloten, meren) en in het grondwater terecht. Monocultures zijn gevoelig voor ziekten en vraat. Voor bepaalde insecten of schimmels zijn monocultures grote voedselbronnen. Ze kunnen zich snel verspreiden en tot een plaag leiden. Afbeelding Diverse plagen
4 Om plagen te bestrijden worden bestrijdingsmiddelen gebruikt. Voor de mens mogen deze stoffen niet schadelijk zijn. Vaak worden dieren (bijvoorbeeld vlinders) het slachtoffer van deze middelen. Zo wordt het hele voedselweb verstoord. Nadeel van deze stoffen is ook dat ze slecht afbreekbaar zijn. Ze hopen zich op in een voedselketen. We noemen dat accumulatie. De organismen aan het eind van een voedselketen krijgen zoveel gif binnen dat ze sterven. Afbeelding 19-9 Verdroging van de bodem Maak nu: O: 19/9 t/m O: 9/ B i o - i n d u s t r i e Wanneer veel dieren gehouden worden op een klein oppervlak, noemen we dat bio-industrie. Afbeelding 19-8 Accumulatie van gif in de voedselketen Door intensieve grondbewerking en bodemontsmetting wordt het bodemleven aangetast. De waterstand in landbouwgebieden wordt kunstmatig laag gehouden. De grond is dan beter te bewerken. Ook de bodem in aangrenzende natuurgebieden verdroogt hierdoor. Dankzij de bio-industrie betalen we maar weinig voor eieren en vlees. Maar er zijn grote nadelen voor het milieu: De dieren leven dicht op elkaar, in hokken met betonnen roosters. Daardoor is het welzijn van de dieren slecht. De dieren worden gevoed met veevoer uit de fabriek. Hierin zitten allerlei giftige mineralen (onder andere kopersulfaat) die niet door de dieren worden opgenomen. Ze komen dus in de mest terecht en daarna in het milieu. Afbeelding Kistkalveren
5 Er wordt veel mest geproduceerd op een klein oppervlak. De mest en urine (drijfmest) worden opgevangen in een mestkelder. De mest moet daarna worden afgevoerd naar akkers. Vaste mest, die met stro uit de hokken wordt geschept, is beter voor de bodem. Er zitten veel vezels in. Drijfmest is daarom minder goed. 3 W o n e n e n w e r k e n De bevolking van Nederland groeit nog steeds. Er worden daarom nieuwe huizen, winkels en scholen gebouwd. Al die mensen moeten een inkomen verdienen. Er zijn dus ook fabrieken nodig en kantoren. Afbeelding Mestinjectering Afbeelding Woningen in aanbouw De organische stoffen uit de mest kunnen door reducenten worden afgebroken. Stikstofbacteriën zorgen voor de omzetting van ammoniak (hoofdstuk 18, 2). Maar als er veel mest is kunnen de bacteriën het niet aan. De ammoniak geeft stankoverlast en draagt ook bij aan de zure regen. Mest bevat veel fosfaat. Wanneer dit in het oppervlaktewater komt, heeft dat een onnatuurlijk sterke groei van algen tot gevolg. Maak nu: O: 19/15 t/m O:1 9/20 Afbeelding Kantoorpanden Mensen verplaatsen zich naar hun werk, maar ook naar recreatiegebieden. Velen doen dat met de auto. Van
6 daar dat er steeds meer wegen nodig zijn. Je begrijpt dat dit alles grote gevolgen heeft voor het milieu: Voor de planten en dieren die hier van nature leven, is er steeds minder ruim te. Hun leefgebied wordt door de groei van wegen en steden steeds kleiner. Hierdoor worden de populaties vaak te klein om te kunnen voortbestaan. Bovendien vallen er onder de dieren veel verkeersslachtoffers. Industrie en verkeer verbruiken veel fossiele brandstoffen. Deze brandstoffen zijn in miljoenen jaren ontstaan. In een paar honderd jaar worden ze opgebruikt! Bij de verbranding ontstaan afvalstoffen: koolstofdioxide, zwavelverbindingen, stikstofverbindingen, onverbrandbare koolwaterstoffen, lood en andere zware metalen en radioactieve stoffen. Ze komen in grote hoeveelheden in de lucht en veroorzaken luchtvervuiling. Sommige stoffen reageren met zuurstof, waterdamp en zonlicht. Hierdoor ontstaat zure regen. Veel organismen zijn gevoelig voor deze verzuring. Afbeelding Aangereden kokmeeuw Hoge flats, schoorstenen, hoogspanningsmasten en windmolens zijn van verre zichtbaar. Ze vormen een storend element in de natuur. We noemen dat horizonvervuiling. Afbeelding Horizonvervuiling Afbeelding De gevolgen van zure regen voor allerlei organismen
7 De koolstofdioxide die bij de verbranding vrijkomt, vormt in de atmosfeer een soort 'deken'. Hierdoor kan de aarde minder goed haar warmte kwijt. De aarde wordt steeds warmer. Men noemt dit het broeikaseffect. Bij veel industriële processen worden stoffen gebruikt die schadelijk zijn voor organismen (chloor, cadmium, asbest enzovoort). CFK's (in isolatiemateriaal en koelvloeistoffen) tasten de ozonlaag aan. De ozonlaag beschermt ons tegen schadelijke ultraviolette straling. Doordat de ozonlaag dunner wordt, neemt de kans op huidkanker toe. Mensen gebruiken steeds meer apparaten. Ze verbruiken daardoor steeds meer energie. De energie wordt opgewekt in centrales. Daarbij komen afvalgassen in de lucht. Om de vrijgekomen warmte op te vangen is koelwater nodig. Doordat het koelwater geloosd wordt, stijgt plaatselijk de watertemperatuur van rivieren. Warm water bevat minder zuurstof. Hierdoor verdwijnen grotere waterdieren. Veel van de gebruikte apparaten en het verkeer veroorzaken lawaai. De geluidhinder is niet alleen gevaarlijk voor het gehoor. Hij kan ook tot stress leiden. Bij veel dieren wordt het natuurlijk gedrag door geluidhinder verstoord. Afbeelding Geluidsoverlast Waar veel mensen dicht op elkaar wonen ontstaat een o/ralprobleem. Denk alleen maar aan het verpakkingsmateriaal van hun boodschappen! Veel bedrijven weten met hun chemisch afval geen raad. Of ze hebben er geen geld voor over om de stoffen op een verstandige manier te laten verwerken. Afbeelding Koelwaterinstallatie Afbeelding Illegale stortplaats Afvalstoffen worden, soms illegaal, in de bodem opgeslagen. Ze zijn vaak giftig en moeilijk afbreekbaar. Doordat planten deze stoffen opnemen, worden door de bodemvervuiling hele voedselketens verstoord. Ook lood
8 (uit benzine) hoopt zich in voedselketens op. Stress komt in dichtbevolkte gebieden veel voor. In hoofdstuk 14 heb je al gezien wat de gevolgen van stress kunnen zijn. Recreatie is daarom belangrijk. Veel mensen kunnen zich goed ontspannen in de natuur. Het beetje natuur dat over is wordt door veel mensen bezocht. Helaas gedragen ze zich niet allemaal verstandig: sommige mensen gooien afval weg, verstoren dieren of plukken zeldzame planten. Afbeelding De Vereniging Natuurmonumenten beheert allerlei natuur-en recreatiegebieden. Maak nu: O: 19/21 t/m O: 9/32 4 O p l o s s i n g e n Van de opsomming in 3 word je niet vrolijker. Wat kun jij daar nou aan doen? Het grootste probleem is de bevolkingsgroei en die kun jij niet stoppen. Toch is het belangrijk je eigen steentje bij te dragen (zie afbeelding 19-22). Je kunt: zuinig zijn met energie afval scheiden frisdrank kopen in flessen en niet in blikjes of pakjes minder vlees en meer plantaardige producten eten natuurlijke verfstoffen en kringlooppapier gebruiken plastic verpakkingen weigeren. Ben je dan een milieuwatje, of een groentje of een ecolo? Of ben je iemand die zijn eigen keuzes maakt en doet wat hij belangrijk vindt? Ook industrieën zitten niet stil. Kijk maar eens naar het volgende lijstje. Voedselproducenten Afbeelding zoeken naar andere manieren om voedsel te produceren. De biotechnologie is daarbij heel belangrijk. Daarbij wordt van allerlei organismen gebruik gemaakt. Soms plaatst men zelfs nieuwe genen in planten, dieren of micro-organismen. Dit heet genetische modificatie. Zo kan de zetmeelproductie in aardappelen worden verhoogd of kunnen micro-organismen bepaalde enzymen maken. Voor de kaasbereiding is bijvoorbeeld een enzym gemaakt dat het stremsel uit kalvermagen vervangt. Ook voor de productie van zoetstoffen uit koolhydraten zijn enzymen ontwikkeld. Industrieën zoeken naar productiemethoden die minder energie kosten en minder afval opleveren. Zo wordt geprobeerd om koolzaadplanten grondstoffen voor biologisch afbreekbare plastics te laten maken. Afvalgassen worden zo goed mogelijk gereinigd, door het gebruik van filters (katalysatoren in auto s en rookgasreiniging).
9 Afbeelding Er worden maatregelen genomen om het energieverbruik tegen te gaan. Apparaten worden zuiniger, autogebruik wordt teruggedrongen. Hierdoor wordt ook het broeikaseffect minder. Organisch afval wordt afgebroken in afvalwaterzuiveringsinstallaties. Het vervuilde water wordt gemengd met bacteriën en zuurstof, waardoor de afbraak wordt versneld. Ook wordt gezocht naar 'nieuwe' bacteriën die bijvoorbeeld plastic kunnen afbreken. Chemische bestrijdingsmiddelen worden steeds meer vervangen door biologische manieren van bestrijding. In afbeelding zie je een aantal voorbeelden.
10 Afbeelding Windmolenpark Landschappen worden anders beheerd. Cultuurgrond wordt weer natuurgrond. De natuurwaarde van bermen en oevers wordt hersteld. Hierdoor ontstaan voor veel organismen (vlinders, zaadplanten) verbindingswegen tussen verschillende leefgebieden. Kwetsbare natuurgebieden worden afgesloten. Afbeelding Afbeelding Kringloopwinkel Afval wordt gescheiden. Sommige producten kunnen opnieuw woren gebruikt (kringloopwinkels). Uit andere afvalstoffen kunnen grondstoffen worden teruggewonnen. We noemen dat recyclen (van glas, papier, plastic). Duurzame energiebronnen (zonne-energie, wind, water) worden verder ontwikkeld. Afbeelding Berm met wilde planten Uiteindelijk ontstaat er een duurzame samenleving: een samenleving waarin water, lucht en bodem ongeschonden worden doorgegeven aan degenen die na ons komen. Een samenleving die generaties lang kan blijven bestaan. Maak nu: O: 19/33 t/m O: 19/35
11 SAMENVATTING 1 Mensen zijn afhankelijk van het ecosysteem waarin ze leven. Ze hebben voedsel, zuurstof, water, grondstoffen en energie nodig. Bovendien hebben ze ruimte nodig om zich te kunnen ontspannen. 2 De voedselproductie kan worden verhoogd door de juiste rassen te kiezen wat betreft groeisnelheid, leefomstandigheden en resistentie tegen ziekten (kunstmatige selectie) deze rassen zo nodig te kweken door middel van kennis van de erfelijkheidsleer of door genetische manipulatie biotische en abiotische factoren optimaal te maken (voedsel, mest, water, lucht) plagen te bestrijden. 3 Wanneer per hectare zoveel mogelijk product wordt geteeld, spreken we van intensieve teeltmethoden. Monocultures en bio-industrie zijn hiervan voorbeelden. 4 Nadelen van monocultures zijn: gevoeligheid voor ziekten en vraat, waardoor veel bestrijdingsmiddelen nodig zijn. Deze middelen hopen zich op (accumulatie) in de voedselketen en komen zo ook in de mens terecht kunstmatige bemesting nodig aantasting van bodem (erosie), bodemorganismen en bodemwater (vervuiling, grondwaterstand) de oorspronkelijke soorten verdwijnen. 5 Nadelen van bio-industrie zijn: er ontstaat veel (drijf)mest. Dit bedreigt de bodem (giftige mineralen), de lucht (ammoniak zure regen) en het water (fosfaat) het welzijn van de dieren is slecht.
12 6 De bevolkingsgroei geeft veel problemen: ruimtegebrek voor andere soorten uitputting van voorraden (energie, grondstoffen) afvalproblemen (bodemvervuiling) luchtvervuiling (verkeer, industrie) wat leidt tot zure regen, broeikaseffect en aantasting van de ozonlaag geluidhinder horizonvervuiling stress. 7 Maatregelen tegen aantasting van het milieu zijn onder andere: gescheiden inzamelen van afval ten behoeve van hergebruik en recycling stimuleren van vermindering van energieverbruik (verkeer, industrie, huishoudens) duurzame energiebronnen verder ontwikkelen (water, wind, zon) zoeken naar minder milieubelastende productiemethoden gebruik maken van de mogelijkheden van biotechnologie (voedselbereiding, afvalverwerking) zuiveren van afvalwater en afvalgassen anders beheren van landschap en wegbermen stimuleren van natuur- en milieu-educatie. Maak nu de diagnostische toets.
13
14
Milieuproblemen: Stoffen worden in het milieu onttrokken (deel verwijderen) en er worden andere stoffen aan toegevoegd = veranderen van het milieu.
Biologie hoofdstuk 7 Mens en milieu Paragraaf 1 mens en het milieu de mens is afhankelijk van het milieu: - voedsel => voor de mens. - zuurstof => voor planten (fotosynthese) en om te ademen. - water =>
Nadere informatie5,5. Samenvatting door M woorden 10 juni keer beoordeeld Allemaal nodig? Wij maken deel uit van de voedselkringloop.
Samenvatting door M. 1285 woorden 10 juni 2013 5,5 4 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar 13.1 Allemaal nodig? Wij maken deel uit van de voedselkringloop. Consumenten dieren en mensen Afvaleters
Nadere informatieLEVENSGEMEEN SCHAPPEN
LEVENSGEMEEN SCHAPPEN 1 E e n e i g e n h u i s, e e n p l e k o n d e r d e z o n Waarom groeien er geen klaprozen op het sportveld? Waarom leven er geen kwallen in de IJssel? Kunnen struisvogels wel
Nadere informatieVertaling Aardrijkskunde Afval en energie
Vertaling Aardrijkskunde Afval en energie Vertaling door een scholier 1337 woorden 2 juni 2004 5,8 76 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde AFVAL EN ENERGIE Energie Het is heel moeilijk te zeggen wat energie
Nadere informatie- de explosieve groei van de wereldbevolking - de manier van leven die verandert (machines, industrie, grootschaligheid)
Samenvatting Thema 4: Mens en milieu Basisstof 1 Mensen hebben het milieu nodig voor het krijgen van: - voedsel - water - energie - grondstoffen - zuurstof - een plekje om je er te recreëren Milieuproblemen
Nadere informatieSamenvatting Biologie Thema 7
Samenvatting Biologie Thema 7 Samenvatting door een scholier 1416 woorden 5 juni 2012 6,8 19 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Par. 1 De mens is afhankelijk van het milieu. De mens
Nadere informatieSamenvatting Biologie Thema 7
Samenvatting Biologie Thema 7 Samenvatting door Daphne 2041 woorden 14 november 2016 5,8 10 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou BIOLOGIE THEMA 7 - MENS EN MILIEU 1 De mens en het milieu
Nadere informatieSamenvatting Mens & Milieu Biologie voor Jou VMBO 4a
Samenvatting Mens & Milieu Biologie voor Jou VMBO 4a 4.1 Mensen zijn van het milieu afhankelijk voor: Voedsel (via fotosynthese) Zuurstof (via fotosynthese) Water Energie Grondstoffen Recreatie Milieuproblemen:
Nadere informatie6.1 Een schone omgeving
Samenvatting door een scholier 1797 woorden 24 juni 2012 4,8 5 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar 6.1 Een schone omgeving Primaire levensbehoeften: voedsel, water en zuurstof Voor voedsel en zuurstof
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 3
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 3 Samenvatting door een scholier 1285 woorden 3 mei 2005 6,1 20 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Thema 3 Mens en milieu Basisstof 1 De relatie mens
Nadere informatieIn planten vindt fotosynthese plaats:
Thema6 ecologie + Thema 7 mens en milieu samenvatting 1 invloeden uit het milieu Invloeden uit het Alle organismen worden beïnvloed door hun milieu (leefomgeving) milieu o Het milieu wordt ook door organismen
Nadere informatieBiologie voor jouw Havo 5 Hoofdstuk 3: Mens en milieu
Antwoorden door een scholier 1361 woorden 16 februari 2009 6,2 28 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie voor jouw Havo 5 Hoofdstuk 3: Mens en milieu Deze antwoorden zijn niet
Nadere informatieSamenvatting Biologie Thema 4 Mens en Milieu
Samenvatting Biologie Thema 4 Mens en Milieu Samenvatting door H. 1374 woorden 24 januari 2014 5,6 11 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie Thema 4 Mens en Milieu 01 Mensen zijn
Nadere informatieHet milieu is rechtstreeks verantwoordelijk voor onze gezondheid (zuivere lucht, zuiver water zijn nodig om te overleven.)
Samenvatting door een scholier 988 woorden 20 mei 2015 0 keer beoordeeld Vak Biologie Welke soorten verontreiniging van het milieu kennen we? Lucht verontreiniging Water verontreiniging Bodem verontreiniging
Nadere informatieMENSEN IN HUN OMGEVING
MENSEN IN HUN OMGEVING 1 V a n n a t u u r n a a r c u l t u u r O: 19/1 In je tekstboek wordt gesproken van een 'kringloop in het klein'. Hoe komt het dat we in Nederland niet meer op die manier kunnen
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 11 Mens en milieu
Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 11 Mens en milieu Samenvatting door een scholier 1683 woorden 29 juni 2006 6,8 86 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 11 Mens
Nadere informatieSamenvatting Biologie Biologie Samenvatting Hoofdstuk 7 2b
Samenvatting Biologie Biologie Samenvatting Hoofdstuk 7 2b Samenvatting door D. 1983 woorden 30 september 2012 8,1 1 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Par. 1 De mens is afhankelijk
Nadere informatieAerobe dissimilatie = de afbraak van glucose (maar ook vetzuren en aminozuren) met behulp van zuurstof, waardoor energie vrijkomt om ATP te maken.
Begrippenlijst door Lauke 1056 woorden 23 oktober 2017 5,5 1 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Begrippen biologie hoofdstuk 2 Aerobe dissimilatie = de afbraak van glucose (maar ook vetzuren en
Nadere informatieThema 2 Planten en dieren
Naut samenvatting groep 7 Mijn Malmberg Thema 2 Planten en dieren Samenvatting Eten en gegeten worden Als je de leefomgeving van een plant of dier bestudeert, kijk je naar de levenloze natuur; dus naar
Nadere informatieWat weet jij over biologisch en over de bodem?
Met leuke vragen, opdrachten en experimenten voor thuis! Wat weet jij over biologisch en over de bodem? Biologisch, lekker natuurlijk! Heb je er wel eens over nagedacht dat alles wat je eet, van een plant
Nadere informatieBedreigingen. Broeikaseffect
Bedreigingen Vroeger gebeurde het nogal eens dat de zee een gat in de duinen sloeg en het land overspoelde. Tegenwoordig gebeurt dat niet meer. De mensen hebben de duinen met behulp van helm goed vastgelegd
Nadere informatieAfhankelijk van de natuur vmbo-b12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62385
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 06 June 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62385 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatieLesbrief. aardrijkskunde DUURZAAM PRODUCEREN OPDRACHT 1 - DUURZAAMHEID
Lesbrief Onderbouw voortgezet onderwijs - VMBO DUURZAAM PRODUCEREN De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip in Rotterdam binnen.
Nadere informatieOrganismen worden beïnvloed door ziektes. Ziektes kunnen worden veroorzaakt door schimmels, virussen, parasieten en bacteriën.
Samenvatting door een scholier 1455 woorden 4 maart 2012 6,6 26 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie Interactief Biotische factoren zijn afkomstig uit de levende natuur. Organismen worden beïnvloed
Nadere informatieEcologie: Excursie naar milieuvriendelijke landbouwbedrijven
Ecologie: Excursie naar milieuvriendelijke landbouwbedrijven Oplossingenbundel 2 1 Korte uitleg In deze bundel staat kort uitgeschreven wat de mogelijke oplossingen kunnen zijn voor een vraag. Bij sommige
Nadere informatieBiologie ( havo vwo )
Tussendoelen Biologie ( havo vwo ) Biologie havo/vwo = Basis Biologische eenheid Levenskenmerk Uitleggen hoe bouw en werking van onderdelen van een organisme bijdragen aan de functies voeding, verdediging
Nadere informatieWAT IS GENETISCHE MODIFICATIE?
SPREEKBEURT OF WERKSTUK WAT IS GENETISCHE MODIFICATIE? Hier vind je informatie voor een spreekbeurt of werkstuk over genetische modificatie. De informatie is ingedeeld in stappen. Dit zijn de verschillende
Nadere informatieSamenvatting Biologie Mens en Milieu
Samenvatting Biologie Mens en Milieu Samenvatting door J. 1379 woorden 27 april 2014 6,6 8 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou 1 De relatie tussen mens en milieu De mens kan elementen
Nadere informatieJouw idealen in Utrecht Verkiezingsprogramma. Provinciale Staten 2015 in eenvoudige taal
Jouw idealen in Utrecht Verkiezingsprogramma Provinciale Staten 2015 in eenvoudige taal Verkiezingen in de provincie Op 18 maart 2015 zijn er verkiezingen in de provincie Utrecht. Iedereen die in Utrecht
Nadere informatieEconomie en milieu hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/52456
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 02 May 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/52456 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieOns eten en het milieu
SPREEKBEURT OF WERKSTUK Ons eten en het milieu Hier vind je informatie voor een spreekbeurt of werkstuk over ons eten en het milieu. Het is handig om je spreekbeurt onder te verdelen in stappen. Dit zijn
Nadere informatieAfhankelijk van de natuur. banner. Green Science CITAVERDE. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.
banner Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Green Science CITAVERDE 12 juli 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/81673 Dit lesmateriaal is gemaakt met
Nadere informatieWie weet wat Avri doet?
Opdracht 1 Welkom Wie weet wat Avri doet? Opdracht 1 antwoord Welkom Wie weet wat Avri doet? In Rivierenland zamelt Avri afval in. Opdracht 2 Woordweb Als je het woord afval hoort, waar denk je dan aan?
Nadere informatieLA 21 VANUIT HET ENERGIEPERSPECTIEF. Inleiding
LA 21 VANUIT HET ENERGIEPERSPECTIEF. Inleiding Deze visie op de toekomst is gezien vanuit het energieperspectief. Energie is een fysische grootheid en geen door mensen uitgevonden concept. Bij alles wat
Nadere informatieHand-out digiboard presentatie
Hand-out digiboard presentatie Bij werkboekje Groepen 6, 7 en 8 basisonderwijs Wie weet wat AVRI doet? Opdracht 1 In Rivierenland zamelt AVRI afval in. Wie weet wat AVRI doet? Opdracht 1 Opdracht 2 Woordweb
Nadere informatieWerkstuk Biologie Afval & Mileu
Werkstuk Biologie Afval & Mileu Werkstuk door een scholier 2644 woorden 20 november 2003 5,8 314 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding Dit werkstuk is een opdracht van biologie. Het lijkt me wel leuk
Nadere informatieLesbrief DUURZAAM WERKEN OPDRACHT 1 - WERKEN IN DE HAVEN
Lesbrief Primair onderwijs - BOVENBOUW DUURZAAM WERKEN De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Veel mensen werken in de haven. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip
Nadere informatieAfhankelijk van de natuur vmbo-kgt12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 14 July 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/62464 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieSamenvatting Biologie Thema 3 Mens en Milieu
Samenvatting Biologie Thema 3 Mens en Milieu Samenvatting door een scholier 2999 woorden 29 januari 2007 7,8 82 keer beoordeeld Vak Biologie Basisstof 1, de relatie mens en milieu Milieu: -beïnvloed organismen,
Nadere informatie1 Stoffen worden omgezet. Stofwisseling is het vormen van nieuwe stoffen en het vrijmaken van energie. Kortom alle processen in organismen.
THEMA 1 1 Stoffen worden omgezet 2 Fotosynthese 3 Glucose als grondstof 4 Verbranding 5 Fotosynthese en verbranding 1 Stoffen worden omgezet. Stofwisseling is het vormen van nieuwe stoffen en het vrijmaken
Nadere informatieLes Koolstofkringloop en broeikaseffect
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Basisles Koolstofkringloop en broeikaseffect Werkblad Les Koolstofkringloop en broeikaseffect Werkblad Zonlicht dat de aarde bereikt, zorgt ervoor dat het aardoppervlak warm
Nadere informatie1. Ecologische voetafdruk
2 VW0 THEMA 7 MENS EN MILIEU EXTRA OPDRACHTEN 1. Ecologische voetafdruk In de basisstoffen heb je geleerd dat we voedsel, zuurstof, water, energie en grondstoffen uit ons milieu halen. Ook gebruiken we
Nadere informatieLesbrief DUURZAAM BOUWEN OPDRACHT 1 - WAT IS DAT, DUURZAAMHEID?
Lesbrief Primair onderwijs - BOVENBOUW DUURZAAM BOUWEN De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Veel mensen werken in de haven. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip
Nadere informatieFlipping the classroom
In dit projectje krijg je geen les, maar GEEF je zelf les. De leerkracht zal jullie natuurlijk ondersteunen. Dit zelf les noemen we: Flipping the classroom 2 Hoe gaan we te werk? 1. Je krijgt of kiest
Nadere informatieOrganisch (rest)materiaal als Bodemverbeteraar
17-1- Organisch (rest)materiaal als Bodemverbeteraar BODEM De Bodem Van Groot naar Klein tot zeer klein 2 1 17-1- Bodemprofiel Opbouw van de bodem Onaangeroerd = C Kleinste delen = 0 en A Poriënvolume
Nadere informatie1.7 Kwartet over de verschillende energiebronnen
2. 1. Lessuggesties Oriënterende en activiteiten op klasniveau 1.7 Kwartet over de verschillende energiebronnen Dit kwartet is een syntheseactiviteit. De meeste aspecten van energie die aan bod zijn gekomen,
Nadere informatie7. Bestrijding van ziekten en plagen
extra basisstof extra basisstof 7. Bestrijding van ziekten en plagen Je hebt geleerd dat in de gangbare (intensieve) landbouw chemische bestrijdingsmiddelen worden gebruikt om voedingsgewassen tegen ziekten
Nadere informatieHogeschool van Amsterdam College Duurzaam Bouwen. Tjerk Reijenga BEAR Architecten www.bear.nl
Hogeschool van Amsterdam College Duurzaam Bouwen Tjerk Reijenga BEAR Architecten www.bear.nl Introductie Architect / directeur BEAR Architecten Bureau voor Ecologie, Architectuur en Renovatie (BEAR) Redacteur
Nadere informatieEcosysteem voedselrelaties
Ecosysteem ecologie Ecosysteem voedselrelaties Oceanen: voedselweb + energiestromen Ga naar Mypip.nl en open de oefening 3 voedselketen - voedselweb Doe de oefening en maak vervolgens de aangeleverde vragen.
Nadere informatieAantekeningen Hoofdstuk 2: Planten, dieren, mensen BBL. 2.1 Namen 1 Hoe komen planten en dieren aan hun naam? De naam van een plant of een dier kan: *
Aantekeningen Hoofdstuk 2: Planten, dieren, mensen BBL 2.1 Namen 1 Hoe komen planten en dieren aan hun naam? De naam van een plant of een dier kan: * * * 2 Hoe kun je de naam van een organisme opzoeken?
Nadere informatieBio-industrie. Wat is de bio-industrie? Om hoeveel dieren gaat het eigenlijk. De legbatterij
Bio-industrie Wat is de bio-industrie? Bio betekent,,leven'' en industrie is een verzamelnaam voor fabrieken. Bio-industrie is een nieuw woord voor bepaalde moderne vormen van veeteelt. In de veeteelt
Nadere informatie4.4 Opdracht: de boer
4.4 Opdracht: de boer Deze opdracht is verdeeld in vier delen. Namelijk de volgende: opdracht 1: milieubelasting opdracht 2: de appel opdracht 3: ziektes bij de appel opdracht 4: Beleid, boeren, bedrijven
Nadere informatieAntwoorden door een scholier 722 woorden 23 november keer beoordeeld. Aardrijkskunde. Hoofdstuk 4 Mens en milieu.
Antwoorden door een scholier 722 woorden 23 november 2002 4 69 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Hoofdstuk 4 Mens en milieu Paragraaf 1 Vraag 1: a) Dat zijn de levende onderdelen van de natuur. b) Water,
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1 en 2
Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1 en 2 Samenvatting door een scholier 1416 woorden 27 oktober 2004 5,3 30 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Terra Hoofdstuk 1 Het ontstaan van diversiteit
Nadere informatieNASK1 SAMENVATTING VERBRANDEN EN VERWARMEN
NASK1 SAMENVATTING VERBRANDEN EN VERWARMEN Een verbranding is de reactie tussen zuurstof en een andere stof, waarbij vuurverschijnselen waarneembaar zijn. Bij een verbrandingsreactie komt warmte vrij.
Nadere informatieSamenvatting door Julian 1714 woorden 27 februari keer beoordeeld. Aardrijkskunde. H3 2 t/m t/m 10
Samenvatting door Julian 1714 woorden 27 februari 2019 0 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand H3 2 t/m 4 + 8 t/m 10 2 Aarde: de ecologische kringloop Ecosysteem: een natuursysteem waarbinnen
Nadere informatieZand en klei 1. Van veen tot weiland 2. Blad 1. Heide Een lage plant met paarse bloemen.
5 Lastige woorden Blad Zand en klei Heide Een lage plant met paarse bloemen. Voedingsstoffen Voedsel dat planten nodig hebben om te groeien. Boomgaard Een stuk land met fruitbomen. Greppel Een kleine droge
Nadere informatieJouw idealen in de provincie Basisverkiezingsprogramma. Provinciale Staten 2015 in eenvoudige taal
Jouw idealen in de provincie Basisverkiezingsprogramma Provinciale Staten 2015 in eenvoudige taal Verkiezingen in de provincie Op 18 maart 2015 zijn er verkiezingen in de provincies van Nederland. Iedereen
Nadere informatie1. Biotische factoren (zijn afkomstig van andere organismen) - voedsel - soortgenoten - ziekteverwekkers - vijanden
Ecologie De wetenschap die bestudeert waarom bepaalde planten en dieren ergens in een bepaalde leefomgeving (milieu) voorkomen en wat de relaties zijn tussen organisme en hun milieu 1. Biotische factoren
Nadere informatieDuurzame Industrie. De overgang naar een circulaire en een CO2-vrije industrie
Duurzame Industrie De overgang naar een circulaire en een CO2-vrije industrie De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt De verduurzaming van Nederland en van de industrie vraagt onder andere
Nadere informatieBij voedingsgewassen kan de productie zo optimaal mogelijk gemaakt worden door bemesting, bodembewerking en bescherming tegen ziekten en plagen.
Samenvatting door Xx 1814 woorden 22 januari 2018 5,5 2 keer beoordeeld Vak Biologie Biologie- Thema. 3 Mens en Milieu Basisstof 1. De relatie mens en milieu Ecosysteemdiensten: diensten die een ecosysteem
Nadere informatieinhoud blz. Inleiding 1. De afvalberg 2. Soorten afval 3. Vier belangrijke stappen 4. Voorkomen 5. Opnieuw gebruiken 6. Afval als bran dstof
Afval inhoud blz. Inleiding 3 1. De afvalberg 4 2. Soorten afval 5 3. Vier belangrijke stappen 7 4. Voorkomen 8 5. Opnieuw gebruiken 9 6. Afval als bran dstof 11 7. Naar de stortplaats 12 8. Filmpjes 14
Nadere informatieDUURZAAM WERKEN LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS BOVENBOUW ANTWOORDEN
DUURZAAM WERKEN LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS BOVENBOUW De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Veel mensen werken in de haven. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip
Nadere informatieKernenergie. kernenergie01 (1 min, 22 sec)
Kernenergie En dan is er nog de kernenergie! Kernenergie is energie opgewekt door kernreacties, de reacties waarbij atoomkernen zijn betrokken. In een kerncentrale splitst men uraniumkernen in kleinere
Nadere informatieWat moet je doen? Lees de informatie in dit pakketje
AFVAL Wat moet je doen? Lees de informatie in dit pakketje Zoek meer informatie op de computer en bekijk filmpjes over het onderwerp (achterin deze lesbrief staan websites en links voor filmpjes) Overleg
Nadere informatieEconomie en milieu vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 17 October 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/62169 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieBegrippen. Broeikasgas Gas in de atmosfeer dat de warmte van de aarde vasthoudt en zo bijdraagt aan het broeikaseffect.
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Informatieblad Begrippen Biobrandstof Brandstof die gemaakt wordt van biomassa. Als planten groeien, nemen ze CO 2 uit de lucht op. Bij verbranding van de biobrandstof komt
Nadere informatieChemisch wateronderzoek 1. klimaatstad. water leeft 2. Abio. klimaatstad
Chemisch wateronderzoek 1 water leeft 2 Abio Chemisch wateronderzoek 2 Chemisch wateronderzoek 3 WATER LEEFT Chemisch wateronderzoek Een goede waterkwaliteit is van groot belang voor het leven van waterdieren
Nadere informatieLAAT DE WIND WAAIEN
LAAT DE WIND WAAIEN 2019 zal worden herinnerd als het jaar waarin iets veranderde, toen kinderen staakten om volwassenen te vragen actie te ondernemen om klimaatverandering tegen te gaan. Geïnspireerd
Nadere informatieHET BESTE MEDICIJN TER WERELD antwoordblad
Opdracht 1 Weet jij waar je poep en plas blijft nadat je hebt doorgetrokken?. Bijvoorbeeld. Het verdwijnt in het riool. Dan gaat het naar de waterzuiveringsinstallatie. Wat is je eerste indruk van de sanitaire
Nadere informatieIn de ecologie bestudeert men de relatie tussen de organismen en het milieu waar ze voorkomen.
Samenvatting Thema 3: Ecologie Basisstof 1 In de ecologie bestudeert men de relatie tussen de organismen en het milieu waar ze voorkomen. Waarom leeft het ene dier hier en het andere dier daar? Alle organismen
Nadere informatieMilieu. Waterkwaliteit: Denk aan: nitraat uitspoeling / erfwater / gewasbeschermingsmiddelen / alles wat oppervlakte- en grondwater kan vervuilen
Naam: Milieu Waterkwaliteit: Denk aan: nitraat uitspoeling / erfwater / gewasbeschermingsmiddelen / alles wat oppervlakte- en grondwater kan vervuilen Slootrandenbeheer Baggeren Krabbescheer bevorderen
Nadere informatieOrganismen die organisch en anorganische moleculen kunnen maken of nodig hebben zijn heterotroof
Boekverslag door A. 1802 woorden 20 juni 2007 5 71 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Samenvatting stofwisseling Stofwisseling is het totaal van alle chemische processen in een organisme
Nadere informatieSamenstelling en eigenschappen
Samenstelling en eigenschappen Mest is onder te verdelen in kunstmest en natuurlijke mest. Natuurlijke mest is op zijn beurt weer onder te verdelen in mest van dierlijke herkomst en mest van plantaardige
Nadere informatieBijlage VMBO-GL en TL 2004
Bijlage VMBO-GL en TL 2004 tijdvak 1 BIOLOGIE CSE GL EN TL BIOLOGIE VBO-MAVO-D Deze bijlage bevat informatie. 400009-1-586-543b BIOTECHNOLOGIE INFORMATIE 1 OUDE TECHNIEKEN Al eeuwen gebruiken mensen organismen
Nadere informatieAlternatieve energieopwekking
Alternatieve energieopwekking Energie wordt al tientallen jaren opgewekt met een paar energiebronnen: Kolen Gas Olie Kernenergie De eerste drie vallen onder de fossiele brandstoffen. Fossiele brandstoffen
Nadere informatiePTA biologie KB locatie Bohemen, Kijkduin, Statenkwartier en Waldeck cohort
Eindtermen biologie BI/K/1 Oriëntatie op leren en werken BI/K/2 Basisvaardigheden BI/K/3 Leervaardigheden in het vak biologie BI/K/4 Cellen staan aan de basis BI/K/5 Schimmels en bacteriën: nuttig en soms
Nadere informatiePTA biologie KB locatie Bohemen, Kijkduin, Statenkwartier en Waldeck cohort
Eindtermen biologie BI/K/1 Oriëntatie op leren en werken BI/K/2 Basisvaardigheden BI/K/3 Leervaardigheden in het vak biologie BI/K/4 Cellen staan aan de basis BI/K/5 Schimmels en bacteriën: nuttig en soms
Nadere informatieZuid-Holland is een mooie provincie met grote steden en veel groen. Zuid-Holland is
Klare taal Inleiding Zuid-Holland is een mooie provincie met grote steden en veel groen. Zuid-Holland is ook een kwetsbare provincie. De bodem daalt en de zeespiegel stijgt door klimaatverandering. Er
Nadere informatieWerkstuk Aardrijkskunde Broeikaseffect
Werkstuk Aardrijkskunde Broeikaseffect Werkstuk door een scholier 1310 woorden 20 juni 2006 6,2 45 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Het Broeikaseffect Inhoudsopgave Inleiding 1.0 Wat is het broeikaseffect?
Nadere informatieGroep 8 - Les 4 Duurzaamheid
Leerkrachtinformatie Groep 8 - Les 4 Duurzaamheid Lesduur: 30 minuten (zelfstandig) DOEL De leerlingen weten wat de gevolgen zijn van energie verbruik. De leerlingen weten wat duurzaamheid is. De leerlingen
Nadere informatieDUURZAAM WERKEN LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS BOVENBOUW OPDRACHTEN
DUURZAAM WERKEN LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS BOVENBOUW De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Veel mensen werken in de haven. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip
Nadere informatieverwerking : wat is een bos?
verwerking : wat is een bos? Leven vestigt zich op plaatsen waar het goed is om te leven. Er zijn verschillende factoren die de leefomgeving vorm geven : levende factoren, niet-levende factoren en menselijke
Nadere informatiePTA biologie BBL Statenkwartier, Waldeck en Kijkduin cohort
Eindtermen biologie PTA biologie BBL Statenkwartier, Waldeck en Kijkduin cohort 2017-2018-2019 BI/K/1 Oriëntatie op leren en werken BI/K/2 Basisvaardigheden BI/K/3 Leervaardigheden in het vak biologie
Nadere informatieKeuzeopdracht ANW Hoofdstuk 6
Keuzeopdracht ANW Hoofdstuk 6 Keuzeopdracht door een scholier 1515 woorden 10 juni 2004 5,5 13 keer beoordeeld Vak Methode ANW Solar ANW Hoofdstuk 6: Over bevolking 1. Een rekenmodel voor bevolkingsgroei
Nadere informatieEcologie is de wetenschap die relaties tussen organismen en hun omgeving bestudeert
Ecologie is de wetenschap die relaties tussen organismen en hun omgeving bestudeert Een ecosysteem is bestaat uit alle organismen uit een bepaald gebied en alle omgevingsfactoren die invloed hebben op
Nadere informatieEindexamen biologie havo 2000-II
4 Antwoordmodel Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag worden 2 punten toegekend. Senecio jacobaea Maximumscore (natuurlijke)selectie/evolutie 2 C 3 Uit het antwoord moet blijken dat ze niet tot
Nadere informatieLesbrief. aardrijkskunde DUURZAAM PRODUCEREN OPDRACHT 1 - DUURZAAMHEID
Lesbrief Onderbouw voortgezet onderwijs - HAVO DUURZAAM PRODUCEREN De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip in Rotterdam binnen.
Nadere informatieElementen Thema 1 MAterialen. de kringloop tussen mens / dier en plant uiteggen mbv CO2 en O2
Toetstermen Hout (H1) Stofeigenschappen 5 soorten hout onderscheiden in kleur, structuur en toepasbaarheid 5 verschillende houtsoorten herkennen 5 verschillende houtsoorten - wisselw. mens, dier Gebruik
Nadere informatieBIOLOGIE VMBO KB VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.10.1
BIOLOGIE VMBO KB VAKINFORMATIE STAATSEAMEN 2016 V15.10.1 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname van
Nadere informatieDuurzame Industrie. De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt
Duurzame Industrie De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt De verduurzaming van Nederland en van de industrie vraagt onder andere
Nadere informatieNaam: WATER. pagina 1 van 8
Naam: WATER Geen leven zonder water Zonder water kun je niet leven. Als je niet genoeg drinkt, krijgt je dorst. Als je dorst hebt, heeft je lichaam water tekort. Je raakt dit water vooral kwijt door te
Nadere informatiestp lwo wb.2 09-03-2005 12:44 Pagina 1 STANDPUNT voor VMBO/LWOO & BBL Werkboek deel 2 Jan de Leeuw Van: Klas: School: Schooljaar:
stp lwo wb.2 09-03-2005 12:44 Pagina 1 STANDPUNT voor VMBO/LWOO & BBL Werkboek deel 2 Jan de Leeuw Van: Klas: School: Schooljaar: stp lwo wb.2 09-03-2005 12:44 Pagina 3 Hoofdstuk 1 Dierproeven Paragraaf
Nadere informatieProduceren en milieu vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/62284
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 24 augustus 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62284 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieFossiele brandstoffen? De zon is de bron!
Energie 5 en 6 3 Fossiele brandstoffen? De zon is de bron! Filmpjes werkblad Doelen Begrippen Materialen Duur De leerlingen: weten dat fossiele brandstoffen hele oude resten van planten zijn. kunnen een
Nadere informatieHet belang van bodemleven Inspiratiedag over functionele agrobiodiversiteit Gent, 4 november 2014
Het belang van bodemleven Inspiratiedag over functionele agrobiodiversiteit Gent, 4 november 2014 Petra Deproost Departement LNE, Dienst Land en Bodembescherming Biodiversiteit: niet enkel bovengronds!
Nadere informatieHet Groene Kompas Voor duurzame ontwikkeling in het MBO. Door Heleentje Swart, Nordwin College dmbo Congres, Nieuwegein, 14 december 2016
Het Groene Kompas Voor duurzame ontwikkeling in het MBO Door Heleentje Swart, Nordwin College dmbo Congres, Nieuwegein, 14 december 2016 Aanleiding en achtergrond van het Groene Kompas Uitleg over het
Nadere informatieLesvoorbereiding Student leraar secundair onderwijs groep 1
Lesvoorbereiding Student leraar secundair onderwijs groep 1 Naam Sara Van de Velde Cluster Aardrijkskunde biologie - fysica Groep 2 LS 2 Academiejaar 2001-2002 Campus Kattenberg Kattenberg 9, B-9000 Gent
Nadere informatieEen mooie tuin? Bemest! Top 5 vragen en antwoorden over bemesting! + 5 tips van onze specialist
Een mooie tuin? Bemest! Top 5 vragen en antwoorden over bemesting! + 5 tips van onze specialist Inhoudsopgave 1 Waarom is bemesten zo belangrijk? p5 Hoe vaak moet ik eigenlijk bemesten? p6 4 3 Wat is het
Nadere informatie