5,1. Werkstuk door een scholier 7142 woorden 24 juni keer beoordeeld. Geschiedenis

Transcriptie

1 Werkstuk door een scholier 7142 woorden 24 juni ,1 108 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoudsopgave Voorwoord blz. 3 Inleiding blz. 4 Hoofdstuk 1: De Koude Oorlog blz. 10 Hoofdstuk 2: Waarom en hoe werd de Berlijnse Muur gebouwd? blz. 13 Hoofdstuk 3: Hoe was de situatie in Berlijn voor de bouw van de Berlijnse Muur? blz. 14 Hoofdstuk 4: Hoe was de situatie in Oost- en West-Berlijn tijdens de bouw? blz. 16 Hoofdstuk 5: Hoe was de situatie in Duitsland toen de Berlijnse Muur er stond? blz. 19 Hoofdstuk 6: De val van de Berlijnse Muur blz. 21 Conclusie blz. 22 Bronnenlijst blz. 24 Logboek blz. 26 Voorwoord Bij het vak geschiedenis kregen we de opdracht een werkstuk over de Koude Oorlog te maken als afsluiting van geschiedenis van de onderbouw. We konden kiezen uit de volgende deelonderwerpen: De Korea Oorlog De Cuba Crisis De Berlijnse Muur Het IJzeren Gordijn Vietnam Oorlog Ruimtevaart Wij hebben gekozen voor de Berlijnse Muur omdat we daar nog niet zo heel veel vanaf wisten maar het ons wel interesseerde en het toch wel een belangrijk onderwerp is. We hopen dus dat we aan het eind van dit werkstuk iets meer op de hoogte zijn van de Berlijnse Muur. Inleiding De Koude Oorlog is een oorlog die plaatsvond van 1945 tot De oorlog is ontstaan door een botsing tussen 2 systemen: de VS(Amerika) en de USSR(Sovjet-Unie). Ze wilden allebei als eerste een mens op de maan laten landen. Engeland en Frankrijk hoorden bij de VS en de VS was kapitalistisch. De USSR was communistisch. In Amerika was er geen schade door de oorlog omdat er alleen maar in Duitsland werd gevochten. De Amerikanen hebben West-Europa bevrijd en veel aan de oorlog verdiend. De Sovjet-Unie had heel veel slachtoffers doordat zij Oost-Duitsland en veel andere landen hadden verslagen. Na de Pagina 1 van 13

2 oorlog werd Duitsland in 4 aparte delen verdeeld: Rusland, de VS, Engeland en Frankrijk. Berlijn werd door de bouw van de Berlijnse Muur in 2 stukken verdeeld: de VS en Rusland. De Berlijnse Muur is een muur die op 13 augustus 1961 werd gebouwd om Oost- en West-Berlijn van elkaar te scheiden. Op 9 november 1989 werd de muur weer afgebroken. Onze hoofdvraag is: Wat hebben de Koude Oorlog en de Berlijnse Muur met elkaar te maken? Het antwoord op de hoofdvraag geven we in de conclusie. werd Duitsland verdeeld in 4 delen. Engeland, Frankrijk, Amerika en de Sovjet-Unie hielden een oogje in het zeil. Duitsland was in deze eeuw al 2 keer begonnen met een oorlog in Europa en dit mocht nooit meer gebeuren. De hoofdstad Berlijn lag in het gebied van de Russen, maar oorlog werd Duitsland verdeeld in 4 delen. Engeland, Frankrijk, Amerika en de Sovjet-Unie hielden een oogje in het zeil. Duitsland was in deze eeuw al 2 keer begonnen met een oorlog in Europa en dit mocht nooit meer gebeuren. De hoofdstad Berlijn lag in het gebied van de Russen, maar werd ook opgedeeld in een Amerikaans en een Russisch deel. Het rode gebied op het kaartje werd communistisch onder leiding van de Sovjet-Unie. Het land heette de DDR (Duitse Democratische Republiek) of Oost-Duitsland. De andere kleuren bij elkaar werd de BRD (Bondsrepubliek Duitsland) of West-Duitsland genoemd. in een Amerikaans en een Russisch deel. Het rode gebied op het kaartje werd communistisch onder leiding van de Sovjet-Unie. Het land heette de DDR (Duitse Democratische Republiek) of Oost-Duitsland. De andere kleuren bij elkaar werd de BRD (Bondsrepubliek Duitsland) of West-Duitsland genoemd. Na de oorlog werd Duitsland verdeeld in 4 delen. Engeland, Frankrijk, Amerika en de Sovjet-Unie hielden een oogje in het zeil. Duitsland was in deze eeuw al 2 keer begonnen met een oorlog in Europa en dit mocht nooit meer gebeuren Hoofdstuk 1: De koude oorlog Dit hoofdstuk gaat over de koude oorlog. wij gaan in de hoofdstuk een aantal onderwerpen bespreken: het wantrouwen tussen het oosten en westen; tijdens de koude oorlog en het einde van de koude oorlog. De koude oorlog is eigenlijk een onderwerp Waar alle deelonderwerpen waar wij uit mochten kiezen in terug komen. Het wantrouwen tussen het oosten en westen; Al sinds de Sovjet Unie bestaat was er wantrouwen tussen de Sovjet Unie (het oostelijke deel) en de Verenigde Staten en West-Europa (het westelijke deel). Hier waren verschillende oorzaken voor: Zo was er in 1917 in Rusland een communistische revolutie. In 1918 zijn er vanuit het westen naar Rusland groepen gestuurd om daar een einde te maken aan de communistische revolutie. Maar dat was niet gelukt daar wantrouwde de SU nu ook het westen. In 1919 had de SU een communistische Internationale opgericht, de Komintern. Alle communistische partijen sloten zich daarbij aan. Het westen was bang voor een communistische revolutie. In 1939 werd er een niet aanvalsverdrag gesloten tussen Stalin en Hitler. Zij veroverden Polen en vielen daarna ook samen de SU Finland aan. Hierdoor was er wantrouwen tussen het westen en de Sovjet Unie. Alleen toen Hitler tijdens de tweede wereld oorlog de Sovjet Unie aanviel werden ze verplicht om samen ta gaan werken in een bondsgenootschap. Toen eenmaal de bevrijding was van de tweede wereld oorlog, kwam het wantrouwen weer erg naar boven. Duitsland werd verdeeld in 4 delen. Een deel voor Frankrijk, Engeland, de Verenigde Staten en voor de Sovjet Unie. Ook Berlijn werd verdeelt over die 4 landen. Berlijn lag in het deel van de Sovjet Unie. Duitsland en Berlijn waren nu verdeelt in west en oost. Pagina 2 van 13

3 De verdelingen werden gedaan omdat het westen de democratie wilde herstellen en het oosten niet; de SU wilden niet anticommunistisch worden en als laatste; het westen dacht dat het oosten de wereld wilde veroveren, maar Stalin dacht weer dat het westen het oosten wilde overnemen. Ook na de tweede wereld oorlog groeide het wantrouwen nog tussen het westen en oosten. Zo was het Westen er niet mee eens dat de Sovjet Unie in oost en midden Europa het communisme aan de macht hielp. Ook was er veel onenigheid over Duitsland. De Sovjet Unie wilde het economisch en militair zwak land maken en ook wilde ze dat ze niet anti-russisch werden. Daarop tegen wilde de Verenigde Staten het juist een sterk land maken economisch. Ook wilden ze het anti-russisch Duitsland maken. Oost en west kregen beide een eigen politiek. Het westen werd een Bondsrepubliek en het oosten was onder leiding door de Russisch gezinde DDR. De landen van West-Europa waren na de oorlog erg verzwakt. Het was erg vernieuwd en de handel kwam stil te liggen. Hierdoor was Amerika bang dat West-Europa ook communistisch zou worden. Amerika besloot hun te gaan helpen met geld en goederen. De Amerikaanse minister Marshall bedacht daarvoor een plan. Het werd het Marshallplan genoemd. In 1947 kwam het voorstel van het plan. Het Marshallplan hielde in dat Amerika heel veel geld leenden aan de West-Europese landen. Maar daarvoor wilde ze wel wat terug. Die landen moesten uit Amerika goederen kopen, waardoor het daar nog beter ging met de economie. Door al deze gebeurtenissen ontstond er spanning tussen Oost en West. Dit werd de koude Oorlog genoemd. Het was een periode van vijandschap, waarin er veel conflicten waren en oorlogen voorkwamen. Er was geen rechtstreekse oorlog tussen de Verenigde Staten en de Sovjet Unie. Tijdens de Koude oorlog Tijdens de koude oorlog zijn er verschillende gebeurtenissen geweest. Daar gaan wij er een paar van vertellen in dit tussenkopje. We doen het niet over de Berlijnse muur, want daar gaan wij het derest van ons werkstuk over hebben. Deze 4 deelonderwerpen gaan wij bespreken: -Korea Oorlog -Vietnam Oorlog -Cuba crisis -Ruimte vaart Korea Oorlog Koreaoorlog begon in juni 1950 met een aanval van communistisch Noord- op Zuid-Korea. Hij eindigde in juli 1953 met een wapenstilstand. Er is nooit een officieel vredes verdrag ondertekent. Betrokken bij deze oorlog waren de Verenigde Staten tegen China en de Sovjet Unie. Hoe is de Korea oorlog ontstaan: Korea was sinds 1910 in bezet door Japan. Na de tweede wereld Oorlog was het noordelijke deel bezet door de Sovjet Unie en het zuidelijke deel door de Verenigde Staten. Aan het einde van de bezetting was het noorden van Korea communistisch en het zuiden democratisch. Het noorden was onder leiding van Kim II- Sung. Het zuiden werd aan zijn lot overgelaten door de Amerikanen. Daarom besloot het noorden van Korea, de regeringsleider Kim II-Sung het zuiden van Korea te veroveren. Tijdens de Korea oorlog: Op 25 juni 1950 werd Zuid-Korea door Noord-Korea binnen gevallen de oorlog was begonnen. De verenigde Staten besloot om Zuid-Korea te helpen, daarnaast helpten nog vijftien andere landen het Pagina 3 van 13

4 Zuidelijke deel. (Australië, België, Canada, Colombia, Filipijnen, Ethiopië, Frankrijk, Griekenland, Verenigd Koninkrijk, Luxemburg, Nederland, Nieuw-Zeeland, Thailand, Turkije en Zuid-Afrika). De Amerikaanse generaal Douglas MacArthur werd tot bevelhebber benoemd. Na een aantal dagen was de Zuidelijke stad Seoel in bezet. En begin september was 90% van het Zuidelijke deel in handen door het noorden. Bijna had het zuiden verloren, alleen een klein gebied rond Pusan hield nog stand. Door een tijdje daarna een geslaagde tactische aanval van het zuiden op het noorden wist het zuiden zijn deel weer terug te overwinnen. In de periode die volgde sleepte de oorlog zich voort waarin successen en tegenslagen elkaar afwisselden. Na de dood van de Sovjet Leider Stalin in 1953 kwam er een eind aan de Korea oorlog. dat was op 27 juli 1953 in Panmunjeom. Vietnam oorlog Tussen 1945 en 1954 hadden de Fransen, (die voor de Tweede Wereldoorlog van Vietnam een kolonie hadden gemaakt) een bloedige oorlog in dat land uitgevochten met de Vietminh, de Vietminh was een communistische groep onder leiding ban Ho Chi Minh. Hun wilde vrijheid. De Amerikanen hielpen de Fransen met de oorlog. De twee partijen wilde Vietnam door tweeën delen. En kwamen in 1956 erbij om vrije verkiezingen te houden. In Amerika was ondertussen onder leiding door Johnsen. In 1960 waren er nog steeds Amerikanen in Vietnam. Ze waren daar meer vrijwilligers dan soldaten. Maar volgens President Johnsen zou daar snel verandering in komen hij wilde winnen van Vietnam, alleen dan zonder al teveel politieke gevolgen. Er kwamen na de verkiezingen Amerikaanse soldaten naar Vietnam om er orde te houden. De Amerikaanse-Vietnamees die Amerika had gestuurd om het land te helpen werd niet geaccepteerd door de Vietnamezen. Toen er in Genève een verdrag werd gesloten over de ideeën van deze tijdelijke grens besloten Amerika en de Zuid-Vietnamese regering het contract niet te tekenen, waardoor de verkiezingen niet door zouden gaan. De Vietminh kwam hierdoor in opstand en begon openlijk te rebelleren. De reden waarvoor de VS en Zuid-Vietnam niet getekend hadden was de angst dat de communisten de verkiezingen zouden winnen. Amerika was bang voor het domino-effect, want als ze het verdrag hadden getekend dachten ze dat in heel Azië het communisme zou reageren. Er waren in Vietnam veel rellen. En er was veel onrust. De strijd werd steeds groter tussen de Amerikanen en de Vietnam. Toen Amerika ook ging bombarderen. Zuid en Noord Vietnam werden gebombardeerd. Maar omdat Vietnam steeds weer bleef terug vechten moest Amerika er meer man plaatsen zo waren er in 1967 alweer soldaten in Vietnam. De oorlog heeft in totaal 20 jaar geduurd. Het resultaat voor Amerika was vrij weinig. Er waren alleen maar nadelige gevolgen. Hier een aantal op een rij: - De Economie was ingestort en de burgers hadden niet meer zoveel vertrouwen in de regering als eerst. - Ook het land last van een niet te stoppen inflatie. - En de Amerikaanse soldaten hadden na de oorlog veel Psychische problemen. Als Amerika in 1956 de verkiezingen had laten doorgaan was er het zelfde resultaat uit gekomen, alleen dan duurde het heel wat jaar korter. En waren er minder mensen gesneuveld. Cuba Crisis In Cuba was een dictator, Batista, aan de macht, maar 1959 werd deze dictator afgezet door de rebellen, Pagina 4 van 13

5 na een goed georganiseerde guerrillastrijd. De nieuwe leider was Fidel Castro en zijn adviseur Che Guevara. De Amerikanen hadden Castro altijd wel gesteund in zijn strijd tegen de dictator, maar toen bleek dat Castro van Cuba een communistisch land wilde maken, begonnen de Amerikanen zich zorgen te maken. Amerika was niet blij dat ze communistisch wilde worden en gingen de rebellen steunen. Ze wilde Cuba weer bevrijden. Alleen dat lukte echter want de Cubaanse bevolking stond achter Castro. Het was een hele nederlaag voor de Amerikanen. John F. Kennedy, die in de periode de president was van Amerika, was erg boos dat het niet gelukt was en hij was bang dat ze een wapenwedloop op het gebied van raketten begonnen, met o.a. de Sovjet Unie. De nieuwe politiek van Fidel Castro en Che Guevara was heel succesvol. Ze hadden het volk achter zich staan. Ze waren dan ook van plan om van Cuba een sterk land te maken. Castro keek eerst op economisch gebied maar zijn adviseur wilde Cuba vooral op militair gebied sterk maken. Ze besloten samen in te spelen op de slechte verhoudingen tussen de VS en de SU. ze deden dat door om de SU te overtuigen dat ze hun raketten bij Cuba neer konden stallen, omdat ze vanuit daar goed op Amerika konden richten. Alleen de gedachte van Cuba daar achter was dat ze de raketten wilde stelen. Dat is niet gelukt. Wel werden de Russische raketten geplaatst op Cuba. De VS kwam daar 15 oktober 1962 achter. Die twee weken die volgende stond de wereld bijna op het randje van een atoomoorlog. De VS was het er niet mee eens dat de SU zijn raketten in Cuba plaatsten. Op 22 oktober 1962 heeft de VS besloten om al zijn marine schepen om Cuba te zetten en zo de schepen van de SU tegengehouden. Dat werd ook wel de quarantaine van Cuba genoemd. De leider van de SU reageerde hier erg oorlogszuchtig op. Hij stuurde een brief en hij vraagt daarin: of deze de blokkade wil opbreken en als deze dat wil doen, dan zal hij de wapenzendingen naar Cuba stopzetten en de daar al aanwezige wapens weghalen. John F. Kennedy en zijn adviseurs zijn daar nog over aan het vergaderen, als er een volgende brief komt van de SU president: nu zegt hij dat hij wil dat Amerika zijn raketten uit Turkije moet weghalen, en dat dan pas de basissen op Cuba zullen verdwijnen. De regering van de VS is woedend. Alleen Kennedy twijfelt, Robert Kennedy schiet hem te hulp, hij komt met het volgende plan: hij stelt voor om alleen te reageren op de eerste brief, en net te doen of de tweede nooit is aangekomen en gelezen. En zo gebeurde het: de SU ging akkoord: de Amerikaanse blokkade werd opgeheven en de SU raketten werden weggehaald van Cuba. Na 13 dagen was er weer vrede tussen deze twee grootmachten. Maar de grote spanning tussen de SU en de VS bleef bestaan. Ruimtevaart De Koude Oorlog verplaatsen zich van aarde naar het heelal. Beide grootmachten, SU en de VS, wilden zichzelf bewijzen als machtigste, zowel op aarde als in de ruimte. In eerste instantie leek de VS deze strijd te verliezen. Niet alleen was de eerste satelliet die gelanceerd werd van de SU maar ook had de SU de eerste man in de ruimte. Dat was Joeri Gagarin, in het ruimteschip Vostok 1, gelanceerd op 12 april De vlucht van duurde niet zo lang: 108 minuten. De 1e vlucht die langer dan 24 uur duurde was ook door de SU. Die was nog geen 2 maanden later, met de Vostok 2. De strijd ging zich langzaam verplaatsen naar de maan. De Russen waren de eersten die een voertuigje (zonder bemanning) op de maan lieten landen. Maar de Amerikanen waren de eersten die met een bemand ruimteschip een rondje om de maan maakten. Dat was hun eerste overwinning. Maar de echte overwinning voor de Amerikanen volgde op 20 juli Pagina 5 van 13

6 De Amerikaanse astronaut Neil Armstrong was de allereerste die zijn voet zette op de maan, om 3:56 h Nederlandse tijd precies. Bij die landing sprak Armstrong deze woorden: That s one small step for a man, but a giant leap for mankind.. Het was duidelijk voor de wereld dat de VS de strijd om de ruimte gewonnen had en de grote verliezer Rusland was, die eerst zo goed van start ging. Het einde van de koude oorlog Door de val van de Berlijnse muur op 9 november 1989, was er een einde aan de Koude oorlog. het viel erg zwaar voor de oostelijke regering. De druk op communistische regime was groot. Met als gevolg dat oost en west Berlijn werden herenigd. De oorlog had 44 jaar geduurd. De hereniging werd erg groot gevierd en ook een jaar later vierde ze de hereniging van geheel Duitsland, het werd opnieuw één groot volk. De opheffing van de Sovjet-Unie op 26 december 1991 wordt gezien als het daadwerkelijke einde van de Koude Oorlog. Op die dag riep Boris Jeltsin de Russische Republiek uit en werd de president van de Sovjet- Unie, Michail Gorbatsjov, afgezet. Vervolgens verliet een groot aantal communistische landen wat onderhanden was van de SU, het communisme en werden kapitalistische net als het westen. De jarenlange wapenwedloop met de Verenigde Staten en de druk om steeds meer aan defensie moeten uit te geven, ten koste van de eigen economie, heeft in belangrijke mate bijgedragen tot deze evolutie. Ook op technologisch vlak had de Sovjet-Unie een achterstand met het Westen opgelopen. Hoofdstuk 2: Waarom en hoe werd de Berlijnse Muur gebouwd? Waarom werd de Berlijnse Muur gebouwd? Na de 2e Wereldoorlog was Europa opgesplitst in twee grote delen : West-Europa, dat het Amerikaanse voorbeeld volgde en dus kapitalistisch was. Centraal-Europa, dat sterk beïnvloed werd door de Sovjet-Unie en dus communistisch was. Duitsland, de grote verliezer van de Tweede Wereldoorlog, viel uiteen in twee delen: Oost-Duitsland en West-Duitsland. Het Oosten van Duitsland volgde het Centraal-Europese voorbeeld en was dus communistisch, waarbij iedereen dezelfde rechten had. West-Duitsland liet zich inspireren door West-Europa en was dus kapitalistisch ingesteld. Hierbij was niet iedereen gelijkwaardig. Omdat ze een andere politiek volgden konden ze het maar niet met elkaar eens worden. Bovendien kreeg West-Duitsland(West-Berlijn) Marshallhulp van de Amerikanen en dat mochten de Oost-Duitsers(Oost- Berlijn) niet aannemen van de Russen en verder werd Oost- Berlijn leeggeroofd door de Russen als vergoeding van het leed dat zij door hun rol in de Tweede wereldoorlog hadden geleden. Hierdoor kwamen er welvaartsverschillen tussen deze delen. Na een tijdje begonnen de inwoners van het oostelijke deel van Duitsland in te zien dat er in het westelijke deel veel meer rijkdom en welvaart was dan bij hen. Vooral de goed opgeleide Oost- Duitsers trokken naar het westen omdat ze daar een grotere kans hadden op een goede baan maar vooral ook om een veel hoger salaris te ontvangen. Vooral in Berlijn gaf dit problemen omdat de scheidingslijn van het oostelijke en westelijke deel van Duitsland dwars door de stad Berlijn liep. Russen wilden hier iets tegen doen. Het eerste wat ze probeerde was ook West-Berlijn inpikken. Daarom maakten ze in 1948 een blokkade zodat er geen goederen uit West-Europa en Amerika in West-Berlijn konden komen. Dit duurde ongeveer een jaar, maar Amerika liet het er niet bij zitten. Er vluchtten steeds meer Oost-Duitsers Oost-Duitsland uit. Vooral jongere mensen vluchtten dan ook naar het Westen(vooral Pagina 6 van 13

7 naar West-Berlijn). Van 1952 tot 1961 verlieten ongeveer mensen de Duitse Democratische Republiek(DDR). Dit waren voor het communisme de eerste tekenen van verval. Nikita Chroesjtsjov vond dit een enorme vernedering voor het communisme en verbood de Oost-Duitsers weg te vluchten. In de nacht van zaterdag 12 op zondag 13 augustus in 1961 gaf Chroesjtsjov het bevel om een versperring tussen Oost- en West-Berlijn te bouwen. Deze versperring werd eerst een afsluiting van prikkeldraad. Later werd dit vervangen door een 45,3 kilometer lange muur. Door de bouw van de Berlijnse Muur konden de mensen haast niet meer uit Oost-Berlijn vluchten. Veel mensen probeerden het wel maar dat had niet echt veel zin want de muur was heel hoog en helemaal met prikkeldraad bedekt en bestond eigenlijk uit twee muren. Ook lagen er tussen die muren allemaal landmijnen, grachten en andere vallen. En als je dat dan allemaal toch gelukt was, dan werd je waarschijnlijk dood geschoten door alle grenswachters die constant vanuit hoge torens op je schoten. Toch is het een paar mensen gelukt naar de andere kant van Berlijn te vluchten. Hoe werd de Berlijnse Muur gebouwd? De Berlijnse Muur werd gebouwd door de Oost-Duitsers en omdat ze niet op het grondgebied van West- Duitsland mochten komen is de muur helemaal op Oost-Duitse grond gebouwd. De bouw van de muur is begonnen in de nacht van 12 op 13 augustus in 1961 en de bouw heeft enkele weken geduurd. De muur bestond uit beton, bakstenen en prikkeldraad en hij was 10 tot 16 centimeter breed. De Berlijnse Muur was ongeveer 160 kilometer lang en daarvan stond ongeveer 43 kilometer in Berlijn. Op 7 plaatsen in de muur waren doorgangsposten zodat de mensen als het nodig was en ze daar toestemming voor hadden naar de andere kant van de muur konden. Bij deze grensposten stonden veel bewakers en grenswachten die de order hadden om iedere Oost-Duitser die illegaal naar het westen probeerde te vluchten, neer te schieten. Deze order heeft uiteindelijk geleid tot 239 doden. Eén van de grensovergangsposten was Checkpoint Charlie. Checkpoint Charlie was voor buitenlanders de enige doorgang over de weg naar Oost-Berlijn. Wanneer je vanuit Nederland naar Berlijn ging met de auto kwam je altijd in West-Berlijn binnen. Alleen buitenlanders die niet uit West-Berlijn, West-Duitsland of geallieerde landen kwamen, mochten de grenspost passeren. Het kon een hoop tijd in beslag nemen om er doorheen te komen, want de grenspost was niet soepel. Een tekening van de verschillende soorten muur en grenslijnen. Je ziet ook de vallen, torens, slagbomen en lantaarnpalen die bij de muur stonden. Op het begin was de muur nog niet helemaal goed afgewerkt en daardoor zaten er nog een aantal gaten en zwakke plekken in de muur waardoor een aantal Oost-Duitsers hebben geprobeerd te vluchten. In de loop van de tijd werd de muur steeds steviger gemaakt maar toch hebben veel mensen op allerlei manieren geprobeerd te vluchten door bijvoorbeeld tunnels te graven of via ramen van huizen die onderdeel van de Berlijnse Muur waren aan de andere kant te komen maar ook die werden na een tijdje dicht gemetseld. Verder werd het vluchten extra moeilijk gemaakt door de Oost-Duitsers door de muur aan de Oost-Duitse kant wit te verven zodat je het extra goed kon zien als er een vluchteling liep en de muur was aan de binnenkant helemaal van staal zodat het haast onmogelijk was om met één of ander voertuig door de muur heen te rijden. Toch bleven de mensen van alles proberen om te vluchten. Zo reed iemand met een shovel door de muur heen. Deze is poging is mislukt en de man die de shovel bestuurde is vermoord. Toen de mensen doorhadden dat ze eigenlijk niet meer uit de DDR(Duitse Democratische Republiek) konden komen, werden de meesten nogal bang en konden die niet tegen het "opgesloten gevoel" (je mocht niet vrijuit spreken, je mocht niet overal naar toe etc.). Die mensen kregen de Pagina 7 van 13

8 "Muurziekte". De muur tijdens de bouw. Je ziet arbeiders aan het werk onder het toezicht van militairen. Hoofdstuk 3: Hoe was de situatie in Berlijn voor de bouw van de Berlijnse Muur? Voor dat de muur werd gebouwd was er in Duitsland veel onrust. Het land werd door vieren gedeeld. En ook Berlijn werd verdeelt. De landen Engeland, Frankrijk, Verenigde Staten en de Sovjet Unie hadden een deel van Duistland in handen. Het westerse deel bestond uit Engeland, Frankrijk en de VS. Hun waren kapitalistisch. En het oosten was onderhanden door de Sovjet Unie. Hun waren communistisch. Berlijn lag in het deel van de Sovjet Unie. Doordat Berlijn in het deel van de SU lag, konden er weinig westerse mensen naar toe. Dat kwam ook omdat het Oostelijke deel niet wilde dat hun inwoners naar het Westen vluchten daardoor had het oosten beperkingen ingevoerd van het reizen. Hierdoor kon het westen steeds lastiger naar west Berlijn. De mensen uit het oostelijke deel wilde naar het westen omdat daar meer vrijheid was en een betere economie. Ook Tsjechen en Polen wilden ernaartoe vluchten. al sinds het verdelen van Berlijn waren er confrontaties tussen de 4 landen. In december 1946 begonnen de Sovjets grenspolitie in te zetten om het verkeer tussen hun zone en de andere zones te reguleren en controleren. Met deze grenswacht werden er ook vuurwapens langs de grens geplaatst. De grens tussen de Bondsrepubliek Duitsland (West-Duitsland) en de Duitse Democratische Republiek (Oost-Duitsland) zorgde ervoor dat de tweedeling in Berlijn alleen maar versterkt werd. Prikkeldraad maakte het de mensen steeds lastiger om tussen oost en west Berlijn te reizen. In 1952 werd de Duitse grens afgesloten met hekken, bewakers en alarminstallaties. Ook aan de kant van oost Duitsland mocht er in een zone van 5 km alleen maar mensen komen met toestemming. (vooral bedoelt voor mensen die daar woonden) bij de grens mocht niemand meer komen. Het werd zwaar bewaakt omdat ze niet meer wilde dat Oost-Duitsland naar het westen ging vluchten. In Berlijn was het vluchten van oost naar west nog redelijk te doen. uit West- Berlijn kochten ze spullen in het oosten en verkochten het in het westen met winst. En de oosters zagen bij de zwakke grens om zo te vluchten naar het westen, en vrij te zijn. De vluchtelingen waren vooral hoogopgeleide jonge mensen. De politieke leiders van Oost-Duitsland en de Sovjet-Unie, Walter Ulbricht en Nikita Chroesjtsjov, zij besloten in 1961 dan ook tot een zeer belangrijke maatregel. De bouw van een muur rondom West-Berlijn moest gaan zorgen voor het stopzetten van al het ongewenste grensverkeer tussen West-Berlijn en Oost- Berlijn. In de nacht van zaterdag 12 augustus op zondag 13 augustus 1961 werd door de Oost-Duitsers begonnen met de bouw van de Berlijnse Muur, een betonnen constructie van 45,3 kilometer lang die West-Berlijn 28 jaar fysiek zou gaan scheiden van Oost-Berlijn en de DDR. Hoofdstuk 4: Hoe was de situatie in Oost- en West-Berlijn tijdens de bouw? De situatie in Oost-Berlijn: Toen de muur gebouwd werd veranderden alles aan de Oost-Duitse kant. De mensen die nog in west Berlijn waren konden niet meer terug naar hun woonplaats/familie in Oost-Berlijn. Financieel gezien ging het wel goed. Het ging goed met de economie. Alleen waren de producten zowel kwalitatief als kwantitatief niet helemaal goed. En hadden ze bijvoorbeeld van soorten eten maar één merk. Ook bij de Pagina 8 van 13

9 meubels hadden ze nog maar één merk. Daardoor zag bijna elk huis er het zelfde uit. De kinderen moesten naar een soort van scouting: ze leerden daar liedjes over het communisme en over het slechte westerse kapitalisme. Alles uit het westen was verboden, daardoor kwamen er veel illegale handeltjes en de DDR. Zo kochten veel jongeren muziek. Deze waren dan door de mensen uit het westen meegesmokkeld of over de muur gegooid veel mensen in Oost-Duitsland waren het leven zat, en probeerden te vluchten. Iets wat absoluut niet makkelijk was. Een paar opties om te ontsnappen waren: om over de muur heen te klimmen, dat was erg gevaarlijk omdat er een grote kans was dat je neergeschoten werd en het was erg lastig om erover te komen. De mensen die de muur bewaakte begonnen een misdaad om te willen leven in het kapitalistische westen. In totaal waren het eerste jaar na dat de muur er stond 41 mensen overleden tijdens een poging om over de muur te klimmen. Toch gingen de oosters door met het proberen te ontsnappen. Zo werden er tunnels gegraven onder de muur door. De situatie in West-Berlijn: In eerste instantie voelden de West-Duitsers zich opgesloten door de Berlijnse muur, maar al snel kregen ze door dat het de Oost-Duitsers waren die opgesloten zaten. De westen leefde in vergelijking met het oosten erg luxe. Zo mochten ze gewoon alles eten, drinken en dragen wat ze wilden. De West-Duitsers hadden vrij weinig last van de muur, alleen dat ze soms nog gescheiden zaten van familie in Oost- Duitsland. Enkele jaren na dat de muur er stond mochten de familieleden uit het oosten op bezoek in het westen. Als ze daar weg gingen droegen ze drie kleding lagen over elkaar en smokkelde koekjes en eten mee. maar als de Oosters weer bij de grens waren op weg naar huis, werden de koffers gecontroleerd door de grenswacht en werden er door hun spullen in beslag genomen, de politie die dat innam hielden de spullen vaak voor hunzelf. De economie werd in de BRD ook steeds beter. West-Duitsers hadden meer geld te besteden en kochten daardoor mooie kleding en nieuwe huizen. Toch wilden veel West-Duitsers dat Duitsland weer één werd met de DDR. Maar toch hadden ze het eens stuk beter als de Oost-Duitsers. Dat kwam ook omdat de BRD financieel gesteund werd door andere westerse landen, zoals de VS. In 1963 kwam president John F. Kennedy een toespraak houden in West-Berlijn om zijn steun te betuigen aan de Westerse methode van de BRD waar hij de woorden zei ich bin ein Berliner. De West-Duitsers waren verrukt toen hij dit zei, ook al betekent Berliner eigenlijk broodje in het duits. Hoofdstuk 5: Hoe was de situatie in Duitsland toen de Berlijnse Muur er stond? Wat deed de Berlijnse Muur met de mensen op sociaal gebied in Oost-Berlijn? De situatie in Duitsland toen de Berlijnse Muur er stond was verschrikkelijk. Veel mensen konden niet meer naar hun familie omdat die aan de andere kant van de muur woonden. Ook waren er Oost Duitsers die in West Berlijn werkte en dat kon nu niet meer. De kinderen in Oost-Duitsland moesten allemaal verplicht lid worden van een soort scouting met dezelfde kleren en een sjaaltje als symbool van het communisme. Ook moesten ze daar allemaal liedjes leren over hoe goed het communisme en hoe slecht het kapitalisme was. Verder vonden de politieke leiders het heel belangrijk dat Oost-Duitsland uit zou blinken op het gebied van de sport. Daarom werd door de regering heel veel geld besteed aan de ontwikkeling van topsport en was sport een hoofdvak op school. Met het geld werden onder andere speciale instituten opgezet die op wetenschappelijke manier nagingen voor welke sport kinderen de meeste aanleg hadden. En omdat dat Pagina 9 van 13

10 nog niet ver genoeg ging, kregen veel kinderen van artsen al heel jong doping toegediend zonder dat ze dat zelf wisten. Tot het begin van de zeventiger jaren waren er nog maar weinig landen die Oost-Duitsland officieel erkende als land. Daarom vonden de Oost- Duitse leiders het belangrijk om de DDR uit te laten groeien tot één van de belangrijkste sportlanden van de wereld. Het was tenslotte zo dat: hoe groter de successen op het sportgebied waren, hoe moeilijker het voor de westerse landen was om te ontkennen dat de DDR echt een land was. Het hijsen van de Oost-Duitse vlag en het zingen van het Oost-Duitse volkslied bij huldigingen na het winnen van een gouden medaille op Europese- of Wereldkampioenschappen werd gezien als een bevestiging van de Oost-Duitse staat. De socialisten dachten dat ze superieur waren aan de kapitalisten. Dat de opzet van de Oost-Duitse leiders om een belangrijk sportland te worden slaagde, blijkt uit het feit dat de DDR in die jaren het grootste sportland van de geschiedenis was als je het aantal medailles afwoog tegen het aantal inwoners. Zo eindigde de DDR in de zeventiger en tachtiger jaren elke keer in de top drie van het medailleklassement van de Olympische Spelen terwijl zij maar ongeveer 17 miljoen inwoners hadden(vergelijkbaar met Nederland). De sporten waar ze het meeste in uitblonken waren atletiek, zwemmen en het vrouwenschaatsen. Omdat de goede sportprestaties al snel door westerse landen in verband werden gebracht met doping kreeg de DDR minder aanzien door de goede sportprestaties als dat ze verwacht en gehoopt hadden. Na de val van de muur hebben veel topsporters bekend dat zij doping hebben gebruikt. Het gebruik van doping bleek achteraf een belangrijke verklaring te zijn geweest voor de goede topsportprestaties en het uiterlijk van de topsporters(onnatuurlijk gespierd en vrouwen die veel mannelijke trekjes hadden). Dat het jarenlange gebruik van doping ook écht ongezond is blijkt uit het feit dat van de tienduizend topsporters die met doping in aanraking zijn geweest, er inmiddels al een groot aantal onvruchtbaar en lichamelijk afgetakeld zijn. In de jaren negentig zijn tientallen begeleiders en politici veroordeeld vanwege hun rol in het Oost-Duitse dopingsysteem. Wat deed de Berlijnse Muur met de mensen op sociaal gebied in West-Berlijn? In eerste instantie voelden de West-Duitsers zich opgesloten door de Berlijnse muur, maar al snel kreeg men door dat het de Oost-Duitsers waren die opgesloten waren. De West-Duitsers leefden vergeleken bij de Oost-Duitsers in een luxe. Ze mochten gewoon alles eten, drinken en dragen wat ze wilden. Eigenlijk hadden de West-Duitsers niet veel last van de muur behalve dat ze soms gescheiden waren van familieleden in het Oosten. Als dit zo was mochten ze in de latere jaren dat de muur er stond, hun familie opzoeken in het Oosten. Vaak smokkelden ze allerlei artikelen mee uit het westen zoals koekjes en ander voedsel. Ook trokken ze 3 lagen kleding over elkaar heen om zo kleding te kunnen meenemen die veel hipper en beter was als dat ze in Oost-Duitsland hadden. Bij de grens(de muur) werden altijd hun koffers gecontroleerd. Vaak werden er spullen in beslag genomen door de Stasi(staatspolitie). De politie die dat innam hield datgene vaak voor zichzelf, want eigenlijk vonden ze dat juist erg lekker of mooi en daarom aten ze bijvoorbeeld de koekjes zelf stiekem op. De economie in de BRD(Bondsrepubliek Duitsland) ontwikkelde zich steeds beter. West-Duitsers hadden meer geld te besteden en kochten ook mooie kleding en huizen. Toch wilden veel West-Duitsers het liefst dat de BRD weer één zou worden met de DDR ook al hadden ze het toch een stuk beter dan de Oost- Duitsers. Zoals in hoofdstuk 1 aangegeven werd West-Duitsland financieel gesteund door andere westerse landen zoals de VS(Marshallhulp). In 1963 kwam president John F. Kennedy een toespraak houden in West-Berlijn om zijn steun te betuigen aan de westerse methode van de BRD waar hij de beroemde woorden Ich bin ein Berliner uitspreekt. De West-Duitsers waren er blij mee dat hij dit zei, ook al betekent Berliner eigenlijk broodje in het Duits. Pagina 10 van 13

11 Wat deed de Berlijnse Muur met de mensen op economisch gebied? De gevolgen van de bouw van de muur waren ingrijpend voor de economie. De economische groei werd minder en de investeringen namen nauwelijks nog toe. Ondanks een kleine opleving van de economie in het midden van de jaren zestig, nam de achterstand op West-Duitsland alleen maar verder toe. Dit had ook te maken met het verschil van soorten economieën. West-Duitsland had het kapitalisme en Oost- Duitsland had net als Rusland een centraal planeconomie. In een planeconomie worden de economische processen centraal gepland. Hiervoor werden telkens vijfjarenplannen opgesteld waarin de doelstellingen voor de komende vijf jaar waren beschreven. Zo werd in één van de eerste vijfjarenplannen de nadruk gelegd op de ontwikkeling van de zware industrie en de machinebouw en het winnen van grondstoffen zoals bruinkool. Verder werd een groot deel van de bedrijven ingenomen door de regering en daardoor eigendom van de overheid. Zo gingen in 1972 de laatste particuliere bedrijven in staatseigendom over. De prijzen in een centrale planeconomie worden niet door de markt, maar gewoon door de regering bepaald. Als de kosten van de bedrijven hoger waren dan de opbrengsten uit de door de overheid vastgestelde prijzen, werd het tekort aangevuld met subsidies van de overheid. Vanaf 1971 nam het totale bedrag dat aan subsidies werd uitgekeerd fors toe. Dit betekende dat de regering steeds meer moest gaan lenen en dus de schulden van de DDR steeds hoger werden. Behalve dat de centrale planeconomie economisch niet in orde was waren ook de kwaliteit en de beschikbaarheid van de producten niet goed. Omdat in een centrale planeconomie iedereen gelijk is, was er ook van elk soort eten maar één merk. Zo was er bijvoorbeeld maar één soort augurken, er bestond maar één soort melk en er bestond ook maar één soort aardappel. Zo ging het ook met meubels en met huizen. Deze waren behalve allemaal hetzelfde ook vaak somber en saai. Elk huis was dus ongeveer op dezelfde saaie manier ingericht. Alleen de indeling was misschien iets anders. Hoofdstuk6: De val van de berlijnse muur. Waarom viel de berlijnse muur: De muur viel op 9 november De muur heeft 20 jaar gestaan. In 1972 was de machtsstrijd tussen de westerse en de oosters aan het afnemen. Er werden verbanden gesloten tussen beiden landen, over het verminderen in het produceren van kernwapens. Het ging weer mis toen op 1e kerstdag de Sovjet-Unie Afganistan binnenviel. In 1981 werd Roland Reagan de nieuwe president van Amerika. Hij wantrouwde de Sovjets, maar de adviseur van Reagan adviseerde hem een vriendschappelijke band met de Sovjet-Unie op te bouwen. In 1985 kwam in de Sovjet-Unie Michail Gorbatsjoy aan de macht. Hij wist dat de Sovjet-Unie moest bezuinigen omdat het land bijna failliet was. Reagan wilde eigenlijk ook bezuinigen op de defensieuitgaven en het zou helpen dat er een wapenvermindering zou komen. In 1985 ontmoeten beide mannen elkaar. Ze waren het beide eens met de wapenvermindering en het verminderen van niet-nucleaire wapens. De populariteit van Gorbatsjov groeide enorm in de Westerse landen. Hij vernieuwde het beleid in de Sovjet-Unie. Een belangrijk punt was de Perestrojka. Individuele bedrijven mochten nu winst maken. Een ander belangrijk punt was de Glasnost en dat betekende dat men nu meer vrijheid van meningsuiting had. Voortaan mochten de burgers kritiek hebben op het bestuur van het land. Natuurlijk waren de Pagina 11 van 13

12 communistische belangrijke mensen het niet eens met Gorbatsjov. Ook bleek het dat Gorbatsjov zijn meeste beloften niet waar kon maken en al snel kwam er vanuit de Sovjet-Unie alleen maar kritiek. De communistische regering werd steeds zwakker. Vele mensen kregen door dat ze eigenlijk niet meer bang hoefden te zijn voor de Sovjet-Unie. Tussen 1989 en 1990 werden vele communistische regeringen afgezet in o.a. Hongarije, Bulgarije en Tsjecho-Slowakije. Rond november 1989 gingen er geruchten dat de DDR de Berlijnse Muur ging slopen. Overal in Oost- Europa vielen er al communistische regeringen. Daardoor besloot de regering van de DDR dat de Berlijnse Muur dan maar gesloopt moest worden. Op 9 november was het dan ook eindelijk zo ver, de Muur werd gesloopt. Een jaar later werden Oost- en West-Duitsland weer herenigt. In december 1989 werden er door de nieuwe Amerikaanse president George Bush en Gorbatsjov bekend gemaakt dat de Koude Oorlog ten einde was gekomen. In 1990 won Gorbatsjov de Nobelprijs van de Vrede. Wat heeft de berlijnse muur voor gevolgen gehad: Mensen vierden uitbundig feest. Ze sloopten de Muur en vlogen in de armen van verloren familieleden. Eindelijk was de gehate Berlijnse Muur gevallen. Maar wat voor gevolgen had dit? Door de val van de muur ontdekten vele Sovjets dat het communisme erg zwak was en dat er wel meer was dan alleen het communisme. Er werd ook uitbundig gedemonstreerd tegen het communisme. De Sovjet-Unie was verdeeld in vele lidstaten die nu hun afhankelijkheid eisten. Rusland was verreweg de grootste staat en veel kleinere staten waren het niet eens dat Rusland zo n grote invloed had op de kleinere. In augustus 1991 was er zo n grote druk op Gorbatsjov dat hij op 24 augustus afstand deed van zijn leidinggevende plek in de Sovjet-Communistische Partij. Vlak daarna werd die partij zelf ook opgeheven. Het was slechts een kwestie van tijd dat de Sovjet-Unie zelf ook uit elkaar viel. Staten als Litouwen, Letland en Estland verklaarden zichzelf onafhankelijk en er volgden er meer. Rusland bleef in zijn eentje over en zo is het nu nog steeds. De DDR en BRD werden ook weer samengevoegd. De hele regering moest opnieuw worden opgericht, taken moesten worden verdeeld. Ze moesten ook samen de economie van voormalige DDR weer opbouwen want die liep natuurlijk een stuk achter op het welvarende West-Duitsland. Voor de Oost-Duitsers ging er een nieuwe wereld open. Mensen konden ineens uit heel erg veel verschillende merken voedsel kiezen. In Berlijn kwam er vlak na de afbraak van de Muur een regeling dat de Oost-Berlijners 100 DM (Duitse Mark) bij de bank konden ophalen om boodschappen te doen zodat ze kennis konden maken met de voor hun nieuwe producten. Ook ontstonden er souvenirkraampjes waar mensen stenen van de Berlijnse Muur konden kopen als aandenken aan de tijd toen de Berlijnse Muur er nog stond. Kortom, er ging een wereld open voor de ex-communistische landen. Ze konden na een lange tijd eindelijk zelfstandig een nieuw, democratische land opbouwen. Conclusie We vonden het heel veel werk en het kostte ook heel veel tijd om dit werkstuk te maken, maar we hebben er wel veel van geleerd en we weten nu veel beter waarom de Berlijnse Muur werd gebouwd en na ruim 27 jaar weer werd afgebroken en we hebben nog veel meer andere belangrijke dingen over de Berlijnse Muur geleerd. Pagina 12 van 13

13 Wij zijn er door het maken van dit werkstuk van geschiedenis over de Koude Oorlog(als hoofdonderwerp) en de Berlijnse Muur(als deelonderwerp) achter gekomen dat de verschillen tussen het communisme en het kapitalisme op veel meer dingen invloed had dan dat we van te voren hadden gedacht. Zo hebben we onder andere geleerd dat het invloed had op de mensen zelf doordat families van elkaar werden gescheiden, zij niet meer naar hun werk konden en in dingen die ze leerden en bijvoorbeeld op de sportprestaties. Verder hebben we geleerd dat het invloed uitoefent op de economie van het land. Zo gaat het communisme uit van een centraal planeconomie waarbij staatsbedrijven overal maar één soort van maken zodat er bijna geen keuze is en ook de kwaliteit niet zo belangrijk is. Mede hierdoor bleef de ontwikkeling van de economie van het communisme ver achter bij die van de westerse economie. Het antwoord op onze hoofdvraag: Wat hebben de Koude Oorlog en de Berlijnse Muur met elkaar te maken?, is: Door de val van de Berlijnse Muur kwam er een einde aan de Koude Oorlog. Ook was de Berlijnse Muur het symbool van de Koude Oorlog omdat het de scheiding tussen de communistische en de kapitalistische landen duidelijk maakte. De strijd tussen het kapitalisme en het communisme. Pagina 13 van 13