Luid- en begraafgelden. te Veenendaal

Transcriptie

1

2 Luid- en begraafgelden te Veenendaal

3 Colofon: Omslag: Gezicht op Veenendaal, afbeelding naar gewassen pentekening van C. Pronk ( ) Schetsboekje III pag. 37 (Prentenkabinet, Amsterdam) Met dank aan: H. Jochemsen en G.C. Groenleer, archivarissen gemeente Veenendaal D. van Manen Faciliteiten: PENKO Engineering B.V., Veenendaal De samenstellers: Werkgroep genealogie van de Historische Vereniging Oud Veenendaal: E. Draisma-van Engelenburg J. Drost J.J.C. van Hardeveld J.L. van Hardeveld-Kleijer C.L. Huurnink H.L. Middelhoven-Kind G.R. de Ruijter A.M.W. van Silfhout C. van Silfhout-van Ravenswaaij A. Versteeg Th.A. Versteeg Uitgave van de Historische Vereniging Oud Veenendaal nr. 3

4 Inhoud Inleiding en verantwoording Begraven door de eeuwen heen Geraadpleegde literatuur en archieven Luid- en begraafgelden te Veenendaal Woordenlijst Register op voornamen Register op patroniemen en achternamen Publicaties van de Historische Vereniging Oud Veenendaal

5 Inleiding en verantwoording Op 12 maart 1546 kreeg een aantal investeerders toestemming, door middel van een octrooi, de venen in het zuiden van de Gelderse Vallei af te graven. In feite zou men dit de geboorteacte van Veenendaal kunnen noemen. In 1563 werd bepaald dat uit deze groep van investeerders, ook wel de contribuerende veengenoten genoemd, elk jaar zeven personen gekozen moesten worden. Deze personen vormden samen de veenraad, die bestuurlijk en financieel verantwoordelijk was voor de exploitatie van de venen. In het belang van de eerste bewoners van Veenendaal vonden de veengenoten het noodzakelijk een kerk te bouwen. Deze kerk werd 1 mei 1566 geconsacreerd en gewijd aan Sint Salvator door Johannes Knijff, bisschop van Groningen en tevens vice-generaal van de aartsbisschop van Utrecht. De kerk was eigendom van het veenraadschap. Bestuurlijk viel Veenendaal onder Rhenen en Renswoude in de provincie Utrecht en onder Ede in de provincie Gelderland. Om deze reden sprak men over de Gelderse en Stichtse venen en waren de Veenendalers van Gelders of Stichts. Gezien het bovenstaande is het niet verwonderlijk dat de veengenoten zich bemoeiden met de dagelijkse gang van zaken in Veenendaal alsook met de kerkelijke gemeente. De inkomsten en de uitgaven van de kerk werden verantwoord in de jaarrekeningen van de kerkmeesters, waarbij het boekjaar van september tot en met augustus in het daarop volgende jaar liep. De jaarrekeningen werden ter controle aangeboden aan de rendant op de rekendag in oktober te Utrecht. Van 1574 tot en met 1643 zijn de begraafgelden en de verkopen van de graven opgenomen in de jaarrekeningen. Vanaf 1644 werden de ontvangsten van het kopen en het openen van de graven, het luiden van de grote en de kleine klok apart gespecificeerd en als totaalbedrag hierin opgenomen. De werkgroep heeft de jaargangen van 1574 tot en met 1643 in zijn geheel getranscribeerd. Vervolgens zijn alleen de ontvangsten van de luid- en begraafgelden uit de transcriptie gehaald en de specificaties vanaf 1644 zijn hieraan toegevoegd. De inventarisnummers van de getranscribeerde stukken zijn terug te vinden aan het begin van elke jaarrekening. In het inventarisnummer is de codering VA-K opgenomen waarmee bedoeld wordt: het archief van het Veenraadschap der Geldersche en Stichtsche Veenen, inzake de kerkelijke aangelegenheden, berustende in het archief van de gemeente Veenendaal. Een aantal jaargangen ontbreken, daar is door de werkgroep vergeefs naar gezocht, te weten en In de jaarrekening van wordt geen melding gemaakt van enige inkomsten met betrekking tot het openen van graven, terwijl in , en de specificatie ontbreekt en een totaalbedrag was opgenomen. Eveneens zijn de specificaties bij ons niet bekend van , , , , , , , , , en In de vorige eeuwen was er geen eenheid van schrijven, waardoor namen nogal kunnen variëren. Om de transcriptie begrijpelijk te maken, was het voor de werkgroep noodzakelijk enige regels vast te stellen. De teksten zijn weergegeven volgens de kritisch-normaliserende methode. Uiteraard is de tekst zoals die door de toenmalige auteurs is opgesteld letterlijk overgenomen. Daar waar afkortingstekens gebruikt zijn, wordt de betekenis tussen blokhaken geplaatst, bijvoorbeeld [ver]coft. Zinnen of woorden die onleesbaar zijn of in zijn geheel zijn verdwenen, worden aangegeven met [...]. Ook verduidelijkingen van de tekst zijn tussen blokhaken vermeld. Indien in de tekst de letter ij voorkomt en in de huidige schrijfwijze het woord met een i geschreven wordt, gebruikt de werkgroep hiervoor een y. Persoons- en

6 geografische namen echter worden letterlijk overgenomen. Een uitzondering hierop is dat bij eigennamen IJan als Jan wordt geschreven. Als in de originele documenten de tekst is doorgehaald, is dit overgenomen in de transcriptie. Het gebruik van hoofdletters, leestekens en de constructie van woorden is toegepast volgens de huidige regels voor de Nederlandse taal. Achter in deze uitgave is een index opgenomen op voornamen en één op patroniemen en familienamen. In de index is een zekere standaardisatie doorgevoerd, b.v. Toenis, Tuenis is als Teunis genoteerd. Beroepsnamen als bakker, kuiper etc. worden alleen vermeld als deze voorafgegaan wordt door een voornaam zonder patroniem of achternaam, Hermen de Bakker staat als Hermen Bakker in de index en Cornelis Dirxsen de cuyper als Cornelis Dirksen. Patroniemen als Jansz, Jans, Jansdochter, etc. worden als Jansen opgenomen. Bij het gebruik van de index moet men erop bedacht zijn dat een naam meerdere keren op een pagina kan voorkomen. In de originele documenten worden in de marges vaak aantekeningen aangetroffen. Een aantekening die voor meerdere alinea s van toepassing is, wordt in kleine letters boven de eerste alinea vermeld. Is de tekst alleen van toepassing op één alinea dan wordt deze eronder vermeld. De werkgroep heeft getracht geen uitspraken te doen over samenhang in bepaalde teksten. Het kan voorkomen dat er in een regel gebruik wordt gemaakt van een vrouwelijke voornaam gevolgd door de naam en het patroniem van haar man. Het is echter aan de gebruiker om de juiste interpretatie te geven aan het familieverband. Als een naam wordt genoemd, kan deze persoon betaald hebben voor het luiden van de klok of het openen van een graf. Hij of zij kan zelf nog in leven zijn. Aan de hand van het betaalde bedrag kan tevens herleid worden of het een kind of een volwassene betreft, daar de tarieven anders zijn. De grote bedragen zijn vaak voor de aankoop van een graf. De bedragen zijn in ponden (libras)-schellingen-penningen of in gulden-stuivers-penningen. De datum die vermeld is, betreft de betaaldatum, dus niet de overlijdens- of begraafdatum. De gebruiker moet er rekening mee houden dat er mensen in Veenendaal zijn overleden en begraven zonder dat de kerkmeesters hiervan melding hebben gemaakt in de specificaties. Namens de werkgroep genealogie van de Historische Vereniging Oud Veenendaal, J.J.C. van Hardeveld. Veenendaal, juni 1998.

7 Begraven door de eeuwen heen In de Romeinse tijd bestond er geen traditie van begraven. Zowel begraven als cremeren was toegestaan. Tijdens de opkomst van het Christendom, dat gedurende de Romeinse tijd ontstond, werd de voorkeur uitgesproken de doden te begraven. De Christenen wilden hun doden ter aarde bestellen op een manier die aansloot bij de Joodse traditie. Op het concilie van Paderborn in 784 vaardigde Karel de Grote een verbod uit op lijkverbranding voor alle volkeren in Germanië met als sanctie onthoofding. Men was het niet eens over de begraafplaats. De kerkelijke leiders wilden het begraven in de kerk toestaan. Karel de Grote stelde in 809 een verbod in dat gedurende vijf jaren, tot aan zijn dood, van kracht was. In dat verbod was het begraven in de kerk niet toegestaan. De geestelijke leiders kregen uiteindelijk toch hun zin en er werd nog gedurende 1000 jaar begraven in de kerk. Op 1 januari 1829 werd in ons land het begraven in de kerk van regeringswege definitief verboden. Eigenlijk was het een vreemd verschijnsel om de kerk als begraafplaats te gebruiken als men bedenkt dat wij de kerk als het Huis Gods zien, een heilige plaats, vrij van alles wat met de (onreine) dood te maken heeft. Kinderbegrafenis in de negentiende eeuw. (Gemeentemuseum Arnhem). Idealistische en geestelijke motieven Niet alleen uit hygiënisch oogpunt werd de gestorvene begraven; even zo belangrijk waren de idealistische dan wel religieuze redenen. Toen het Christendom algemene erkenning kreeg, ja zelfs verplicht werd, bestond er behoefte de martelaren, die voor het Christendom gestorven waren, heilig te verklaren. Het christelijke ideaalbeeld uit die tijd was, dat zich in de kerk het altaar bevond met de overblijfselen van de patroonheilige. Daar kwam weer uit voort dat de dode bij zijn leven te kennen gaf zo dicht mogelijk bij de geheiligde begraafplaats van de

8 martelaar begraven te willen worden. De kelder onder het verhoogde koor is hierbij de plaats bij uitstek. Hoe dichter bij het koor hoe heiliger en gewijder de begraafplaats. De dode werd in vroeger tijd òf naakt òf in een laken gewikkeld ter aarde besteld. Via een glijplank werd de overledene in zijn graf gegleden. De doodskist werd rond 1400 algemeen in gebruik genomen. De houten kist moest aan bepaalde voorwaarden voldoen. Hij mocht niet van al te dik hout gemaakt zijn en moest de vorm van een huis hebben. Door ruimtegebrek in de kerk gaf het gebruik van de doodskist wel de nodige problemen. Veel vraag en een beperkt aanbod dreven de begraafprijs op. Na de reformatie in 1572 toen de protestanten het voor het zeggen kregen, werd de katholieke eredienst verboden. Ook het begraven in de kerk moest ontdaan worden van elke paapse invloed. De aarde was niet meer gewijd. Om dit eeuwenlange idee niet meteen overboord te gooien, ontstond de beaarding: een handje gewijde aarde werd over de kist gestrooid. Financiële redenen Financiële beweegredenen hebben op den duur de doorslag gegeven om de ons ontvallen personen te begraven in de kerk. Vanaf de elfde eeuw werd in vrijwel elke kerk begraven. Niet alleen binnen de kerk kon men zijn laatste rustplaats vinden, wat veelal voor de machtsbekleders en geestelijken was weggelegd, maar ook buiten de kerk op het kerkhof vond men gewijde grond voor de overledene. Had de familie weinig te besteden dan liet men de dode op het westen begraven, waar de goedkopere graven lagen. Achter de kerk op het noorden bevonden zich in de Germaanse tijd de goden. Door het opkomende Christendom werd deze ongeheiligde grond toebedeeld aan misdadigers en heidenen. Hiertoe behoorden ook de ongedoopte kinderen, dit tot groot verdriet van de ouders. Het begraven in de kerk verschafte de kerkgemeenschap opbrengsten en gaf de familie en de overledene door middel van de uitvaart het nodige aanzien. De begrafenis werd niet zelden gebruikt om de status van de familie te vergroten. Pronk, pracht en praal werd in de begraafstoet niet geschuwd. Hoe langer de optocht hoe meer status. Bovendien had de kerk financieel voordeel bij een dure begrafenis. Het spreekwoord een rijke stinkerd is niet voor niets ontstaan in samenhang met het begraven in de kerk. Vaak waren het toch de personen die het zich financieel goed konden veroorloven om een laatste rustplaats in de kerk te krijgen. Begraven op zondag was het ideale moment. De zondag was de dag van het sociale contact. Het was marktdag, waardoor veel mensen op de been waren. Als de familie wilde laten zien hoe succesvol de overledene bij leven was geweest, dan bleek de zondag het uitgelezen tijdstip. Men kon de plechtige uitvaart aan zoveel mogelijk lieden tonen, bij voorkeur onder de eredienst. Het was echter zeer storend voor de dominee alsook voor de bezoekers. Kwam de zondag als begraafdag slecht uit, dan was altijd nog de door-deweekse avond een acceptabel moment voor de rijke burger om het begraafritueel te houden. Een vervelende bijkomstigheid voor de bevolking was het luiden van de klok. Dat kon voor een gestorvene van adellijke afkomst soms drie uur aanhouden. Later werd paal en perk gesteld aan het overluiden en het bij avond begraven. Weerstand Eind 18de eeuw rees veel verzet tegen het begraven in de kerk. Uit de medische wereld kwam veel protest tegen de onzorgvuldige wijze van begraven. Men vermoedde dat het vertoeven tussen de lijken en het inademen van de lijkenlucht allerlei ziektes veroorzaakte. Veel critici hadden bezwaar tegen het protserige begraven van de rijken. De uitgaven voor de begrafenis stonden in schril contrast met het schamele loon dat een arbeider verdiende.

9 In de grote steden was er ten tijde van epidemieën een overvol programma aan begrafenissen. De bevolking werd dikwijls geteisterd door de pest, dysenterie, tyfus, lepra, cholera en ook niet te vergeten watersnood met naderhand vaak hongersnood. Door de grote drukte kon het gebeuren dat tijdens de dienst het graf niet of onvoldoende afgedekt was. Dat veroorzaakte vaak een ondraaglijke stank. Het kwam voor dat er kerkgangers tijdens de dienst flauwvielen. Om het enigszins dragelijk te maken luchtte de koster de kerk enkele uren voor aanvang van de dienst. Voor de kerkgemeenschap zelf bracht het begraven in de kerk de nodige kosten met zich mee. Het herstellen van ingevallen graven en het ophogen van verzakte vloeren waren steeds terugkerende kosten. Begraven in Veenendaal Ook de kerk in Veenendaal verkreeg inkomsten uit het begraven. De één z n dood was de ander zijn brood; dat gold zeker voor de kerk. Voorzover wij weten, werd in Veenendaal vanaf 1574 in de kerk begraven. De kerkmeesters Ot Gelisz van Ommeren en Evert Gerritsz maakten in hun kerkmeesterrekening over dat jaar melding dat voor Peter Adriaensz en zijn huisvrouw twee graven geopend werden. Vermoedelijk hadden al acht jaar eerder de eerste overledenen hun laatste rustplaats gevonden in de Veenkerk. Op 1 mei 1566 werd de kerk in het Rhenense Veen ingewijd door de bisschop van Groningen, Johannes Knijff, tevens vicaris-generaal van de aartsbisschop van Utrecht. In beginsel werden de graven in de kerk verkocht. Begin 17de eeuw bleek dat de kerk het overzicht en de zeggenschap over de graven verloor. Het veenraadschap van de Geldersche en Stichtsche Veenen deed op 30 september 1622 het voorstel de graven vanaf dat moment alleen nog maar te verhuren. In de kerkmeesterrekening stond dat een perkamenten kaart opgemaakt moest worden, waarop de eigenaren van de graven werden geregistreerd. Om te voorkomen dat er overledenen in een verkeerd graf bijgezet werden, moest een ieder die eigenaar was van een graf, zich melden bij de veenraden om het recht van eigendom te behouden. 1 Bij de begrafenis moest er betaald worden voor de aanwezigheid van de koster en de doodgraver. Het luiden van de klokken kon niet meer pro Deo. Het tarief bedroeg vier stuivers voor het openen van het graf en vier stuivers voor het luiden van de klok. 2 Vanaf december 1652 vonden we regelmatig de ontvangsten voor het overluiden terug in de specificaties van de kerkmeesterrekeningen. Een belangrijke begrafenis werd vermeld in 1688: Den 19en april is begraven jonker Botter op het choor in de kerck en 3 poosen yder van een uyr met beyde de klocken geluyt. De weduwe betaalde voor het overluiden acht gulden en tien stuivers en voor het ophangen van het wapenbord vijf gulden. 3 Voorts werd in de kerkmeesterrekeningen melding gemaakt van de ontvangsten voor: het verkopen en verhuren van graven, de verhuur van baarkleden en rouwmantels, het luiden of overluiden met de kleine of grote klok voor de gestorvene en de lijkpredikatie. Diegene die een familiewapen had, kon na zijn overlijden het wapenbord laten ophangen in de kerk, zodat men altijd in herinnering bleef van de dorpsgemeenschap. Nadat de wapenborden opgehangen waren, werd er niet meer naar omgekeken. Het gebeurde wel dat een bord naar beneden viel, met voor een enkele kerkbezoeker een fatale afloop. Naast inkomsten voor de kerk verschafte het begraven ook inkomen aan diverse ambachtslieden. Te denken valt aan de koster die als doodgraver en klokkenluider optrad, de timmerman van de doodskist, de groefbidder als organisator van de begrafenisstoet, die ook het overlijden aanzegde bij familieleden en bekenden en na enige tijd de metselaar voor het

10 herstellen van de graven en de kerkvloer. De touwslager kreeg inkomsten voor het leveren van touwen om de kist in het graf te laten zakken, de kleermaker voor het maken van de baarkleden. Als het baarkleed gaten vertoonde werd het niet vervangen, maar werd het door de naaister versteld. Het besluit dat in 1622 was genomen om geen graven te verkopen, werd in de vergadering van de veengenoten op 16 januari 1637 voor het jaar 1636 opgeschort. Als reden werd genoemd de grote sterfte in 1636 vanwege de pest. Per september 1636 waren 900 doden te betreuren. 4 In de kerkmeesterrekening werd melding gemaakt van de verkoop van 21 graven, wat in één jaar een enorm aantal was. Een andere bijzonderheid in het jaar van de contagieuse siecte was dat door de ontreddering in het Veen de rekendag, die normaliter op 1 oktober gehouden werd, naar januari 1637 werd verlegd. Een heel fraai exemplaar van de begraaftarieven zoals die gehanteerd werden in 1754 is bewaard gebleven. Het openen van het graf kostte inmiddels één gulden en twaalf stuivers en het overluiden met de grote klok 12 stuivers; voor de kleine klok betaalde men de helft. In de avonduren begraven worden was nog duurder. Dat het overluiden nog steeds niet uit de gratie is, blijkt uit het feit dat men heden ten dage nog op verzoek de klok kan laten luiden voor de overledene. Het luiden der kerkklok heeft nu nog niets van zijn betekenis verloren: De levenden roep ik ter kerke. Ik verkondig de begrafenis der doden. 5 Geraadpleegde literatuur en archieven: - Booma J.G.J. van, Onderzoek in protestantse kerkelijke archieven in Nederland. - Centraal Museum Utrecht 1980, Dood en begraven, sterven en rouwen Diepeveen H., De Oude of St. Salvatorkerk. - Gemeentearchief Veenendaal, Kerkarchief van het Veenraadschap der Geldersche en Stichtsche Veenen. - Nederlands Historisch Genootschap en van de Rijkscommissie voor Vaderlandse geschiedenis 1988, Richtlijnen voor het uitgeven van historische bescheiden. - Stol T., De veenkolonie Veenendaal. - Teleac, Begraven & begraafplaatsen, monumenten van ons bestaan. Noten: 1. Gemeentearchief Veenendaal, archief van het Veenraadschap der Geldersche en Stichtsche Veenen, Kerk - inv.nr.42, jaar Gemeentearchief Veenendaal, archief van het Veenraadschap der Geldersche en Stichtsche Veenen, inv.nr.14-(xiii-xiv), 13e veenregister, folio Gemeentearchief Veenendaal, archief van het Veenraadschap der Geldersche en Stichtsche Veenen, Kerk - inv.nr.59, jaar Gemeentearchief Veenendaal, archief van het Veenraadschap der Geldersche en Stichtsche Veenen, inv.nr.14-(xiii-xiv), 13e veenregister, folio 169, 169 verso en Randschrift op de grote klok van de Nederlands Hervormde Kerk te Goor (1641): Vivos ad templum convoco. Mortus Sepeliendos proclamo.

11 Staafdiagram van begraven personen Personen Jaren Mannen Vrouwen Kinderen

12 Staafdiagram van begraven personen Personen Jaren Mannen Vrouwen Kinderen

13 Luid- en begraafgelden te Veenendaal

14 (VA-K 5) Item de kerkm[eeste]rs hebben ontffangen van twee geopen[de] graven in der kercke geopent voor Peter Adriaensz [ende] zin huysfr[ouw] voor een yder een gul[den] nae [ver]mogen de ordonnantie II Item ontffangen van Wylm Thonisz van een geopent graft in der kercke voor Ghijsbert [...]aander za[liger] me[morie] een gul[den] I Item ontffangen van Marten Thonisz van een geopent graft in der kercke voor Gryetchen zin huysfr[ouw] za[liger] me[morie] een gul[den] I Noch ontffangen vanweegen Jannetchen Adriaens za[liger] me[morie] van een geo[pend] [gr]aft in der kercke I Noch ontffangen van twee geopende graven in der kercke voor Maria de huisfr[ouw] van Goerdt Ghijsbertsz Lodder mit haer soen twee gul[den] II Noch ontffangen van een geopent graft in der kercke vanweegen Peter Aelbertsz za[liger] me[morie] een gul[den] I Noch ontffangen van een geopent graft in der kercke voor za[liger] Maria, Jan Cors huysfr[ouw] geweest is een gul[den] I Restanten dewelcke noch nye[t] [...] en hebben van[de] geopen[de] graven in [...] [ende] jegenwoerdige jaer gedaen. De erffg[ename]n van za[liger] Harman Aelbertsz [ende] mit sin overleeden huysf[rouw] sij s[chuld]ich van II geopende graven twee l[ibras] II De weed[uw]e van za[liger] Jan Aertsz Huygen is schuldich van drye [geo]p[e]nde graven in der kercke [ende] geeft voor antwoordt dat haerl[ieden] den graft beloeft is in de voorwaarden van de [...] te metselen daervan de kerckm[eeste]rs indertijt geen [...] [missiven] hebben daero[m] noch schuldich. Rest van Wylm Toenisz van een graft twee maell geopent voor twee kynderen in der kercke begraven. Jan Huybert van Rhienen is noch schuldich van een geopent graft voor sin kynt (VA-K 5) Item in den yersten de kerckm[eeste]rs hebben ontffangen van twee geopen[de] graven in der kercke geopent voor de twee soens van za[liger] Jan Aertsz Huijgen voor een yder een gul[den] nae [ver]mogen d ordonnantie II Item ontffangen van Maria, Aelbert Claesz wed[uw]e van een geopent graft in der kercke voor Aelbert Claesz, een gul[den] I Noch ontffangen van Henrick Petersz van een geopent graft in der

15 kercke voor Neell Clercken zin za[liger] huysf[rouw], een gul[den] I Noch ontffangen van een geopent graft in der kercke voor Jacob Wylmsz Knijpesteijn za[liger], een gul[den] I Item ontffangen van een geopent graft in der kercke voor de huysf[rouw] van [...] op de Vendell, een gul[den] I Noch ontffangen van Ott den Brouwer van een geopent graft in der kercke voor sijn soen t welcke hij erfflicken begeert mits daervoor t betaelen nae [ver]mogen d ordonnantie, vijff g[ulden] V Noch [ont]ffangen van Claes Gerritsz van een ge[op]ent graft in der kercke dat hij erfflicken begeert, vijff gul[den] V Restanten van[de] geopende graven dewelcke dit jaer de kercke noch schuldich ghebleven zin. Ghoerdt Lodder za[li]ge[r] is de kercke noch schuldich gebleven van twee geopende graven [ende] t licht [...], twee gul[den] VII s[tuivers] II - VII s- 0 Worden gerepeteert in naervolgen[de]reecken[ing] ergo hier supple[t]ie. [Ende] [ver]m[its] dat zin za[liger] toe Rhyenen voor de [...] [ver]coft is jegens welcke [ver]copinge de kerckm[eeste]rs geopposeert hebben [...] noch onbetaelt [...]. Jan Dyrcs is noch schuldich van een geopent [graft] in der kercke [mit] een reaell Maria, Jan Gerritsz wed[uw]e is noch schuldich van een geopent graft in der kercke mit het [...] Adriaen Henricksz is noch schuldich van een geopent graft, een gul[den] een reaell van acht penningen Wordt den naevolg[ende] reecken[ing] in ontfanck gebracht, ergo hier. I - VII s- VIII p I - III s- VIII p I - III s- VIII p Huijbert van Rhyenen is noch schuldich van een geopent graft voor sin kynt (VA-K 5) De kerckm[eeste]rs hebben ontffangen van Henrick Petersz voor een geopent graft in der kercke om erfflicken te behouden nae [ver]mogen d ordonantie dit jaer present vyer pont, mits dat denselven Henrick Petersz t jaer [ver]leeden ter goeden reeckenninge de kerckm[eeste]rs een pont betaelt heeft blicken[de] bij de leste reeckenninge van welcke een l[ibra] de kerckm[eeste]rs t jaer lestleden uuytghift gemaect hebben daerom nu de [verseid] vyer pont IIII Noch ontffangen van Adriaen Henricxsz voor een geopent graft in der kercke, t welcke t jaer [ver]leeden in restanten overgelevert was I l[ibra] een reaell I - III s- VIII p Noch ontffangen van Huybert v. [R]hyenen van een geopent graft erffe [...] voor Ghijsbert Hollander za[liger] me[morie] [...] waervan over twee jaeren een gul[den] ter goeder reeckenninge op betaelt is aen den kerckm[eeste]rs

16 indertijt daerin haer reeckenninge uuytghift terselver tijt off gemaect hebben ergo nu de IIII l[ibras] IIII Noch ontffangen van Ghijsbert Jansz Hespell een l[ibra] tot behoeff van[d]en kercke I Item ontffangen van Thomas Thomasz een reaell van licht over sin overleeden huysff[rouw] begangenisse 0- III s- VIII p Restanten van[de] geopen[de] graven dewelcke de kercke noch schuldich ghebleven zin. Goert Lodder za[li]ge[r] is de kercke noch schuldich ghebleven van twee geopende graven [ende] t licht daertoe, coempt [...] II l[ibras] VII s[chellingen] II - VII s- 0 En[de] vermits [...] Rhyennen bij decreet [...] [ver]coft is jegens welcke [ver]copinge [...] kerckm[eeste]rs geopposeert hebben als in de voorgaen[de] reeckenninge, daerom noch onbet[aald]. Jan [...]cxsz is noch schuldich van een geopent graft in der kercke I l[ibra] een reaell Maria, Jan Gerritsz wed[uw]e is noch schuldich van een geopent graft in der kercke voor Jan Gerritsz mit t licht daertoe I l[ibra] III st[uivers] VIII p[ennin]g[en] I - III s- VIII p I - III s- VIII p Huijbert van Rhijennen is noch schuldich van een geopent graft voor sin kint X st[uivers] 0- X s- 0 Claesgen, Geert Gerritsz wed[uw]e is noch schuldich van een geopent graft voor haer man za[liger] I l[ibra] III s[chellingen] VIII p[ennin]g[en] I - III s- VIII p (VA-K 5) Noch hebben de kerckm[eeste]rs ontffangen uuyt het offlaetsbort 1 gulden I Welcken voorn[oemde] gulden gecomen is van een geopent graft in der kercke voor den jongen geselle genaemt Cornelis Dijrcxsz van Utrecht, den neeff van Gerrit Henricxsz. Noch [he]bben de ke[rckmeesters] [...] ontffangen, uuyt handen [...] toe Veenendaell [...] k[arolus]gul[den] en[de] dat van [...] Berentsz [...] deeser werelt [...] [agen] es, also dat bevonden wordt [...] dye de zoen holpen [...] kercke in Veenendaell [...] daervan genyeten zoude [...] dat den kerckendyenst daeroff zoude gaen als men de uuytvaert en[de] begangenisse daervan deden soe van kercken, licht, pastoor [ende] costersdyenst daervan in deese naevolgen[de] uuytgift reeckenninge vollicht al dan hyer nu t [ver]n[oemd] t pont groot VI (VA-K 5) Item noch hebben de kerckm[eeste]rs [ver]n[oem]t ontffangen van Ghijsbert Jansz smit een reaell doen sijn huysf[rou]wen suster begraven

17 wordt voor het kerckenlicht dat tot haerder memoria in de kercke op gesteecken is geweest daer s nu dees[en] 0- III s- VIII p Noch hebben de kerckm[eeste]rs [ver]n[oem]t ontffangen uuyt handen Jannetchen weed[uw]e van wijlen za[liger] Cornelis Arisz een gulden voor een geopent graft in der kercke daer den voorn[oemde] Cornelis Arisz in begraven is ergo dees[en] I (VA-K 5) Den 5en decemb[er] a[nn]o 1579 hebben de kerckm[eeste]rs ontffangen van een geopent graft in der kercke voor Jan Ghisbertsz za[liger] me[morie] om eens te opennen daervoor betaelt is een gul[den] en[de] van t licht tot sijnder memorien in der kercke gebesicht betaelt is een reaell coemt dees[e] ontffang Den 4en augusti a[nn]o 1580 hebben de kerkm[eest]rs ontffangen een gul[den] van e[e]n erffgen[aam] van Claes Slott dat voor een geopent graft in der kercke [verseid] daerom hyer een gul[den] Item noch ontffangen van Jacob de Moller een gul[den] drye st[uiver]s acht pen[ningen] dat van een geopent graft in der kercke voor sin mo[e]der mits t kerckenlicht tot haer memorien gebesicht daer[om] hyer (VA-K 5) Andere ontfanck van[de] geopende graven ten tijde van dese ontfanck gevallen. Op ten VIen dach octob[er] XV c drye en[de] tachtentich ontfangen van Goyert Henricksz mandemaker van dat sijne huysv[rouw] Jacobken alhier in der kercke begraven is worden een gulden Ut s[upra] (VA-K 5) Ontfangen uut handen onse pastoir van Eevert een schippersfrous graft za[liger] XX stu[ivers] argo hier Ontfangen uut handen van Art Jansz frou op de Fendelo van Art Jansz zaly[ger] graft XX stu[ivers] argo

18 (VA-K 5) De k[er]km[eeste]rs hebben noch ontffangen van een schipp[er] genaempt Calis een gul[den] [ende] dat voor een geopent graft in der kercke voor zijn kindt daerom des[e] (VA-K 5) Ander ontfanck van[de] geco[c]hte graven en[de] anders. In den eersten ontfangen van Henrick Petersz in de weker tot een graft alhier in de kerck d so[mm]e van een g[ulden] dus hier I Ten anderen van een grafft van Marie van Zuylen een schippersvrouw in deselve kerck gelijck een g[ulden] I Ten derden ontfangen van Wolter Corsens voer een graft tot sijn huysvr[ouw] oeck gelijcke I Dese navolgen[de] p[ar]tijen zijn noch onbetaelt en[de] sullen bij de navolgen[de] kerckm[eeste]r geïnt worden. Ten vierden van[de] dochter Willem Lubbertsz mede I Ten vijfden van t graft van Hubert de Schutm[eester] oeck I Ten sesten van t graft van Reyer Bundts kynt oeck een g[ulden] I Ten VIIen aldaer gegraven joncker Derick van Rhenen Hubrechtsz terselven een l[ibra] als voeren I Ten VIIIen die huysvr[ouw] van Thuenis Thol, Griet gegraven I Ten IXen t kynt van Johan Albertsz mede aldaer gegraven d[aar]voer een pont I Ten Xen Aert Meyerden mede in de kercke gegraven dus alhier gelijcke een l[ibra] I (VA-K 5) Ander ontfanck van[de] geopende als erfflicken gecochte graven. In den yrsten ontfangen van[de] huysvr[ouw] Anthonis Jansz Trompet in zijn leven bovenste schutm[eeste]r alhier, van dat hij in den kerke gegraven worde een g[ulden] Wort voor ontfanck aengenomen. Evert Gherritsz is mede in den kerke gegraven, soe dan hij hierbevoerens oeck kerkmeyster geweest en[de] ten leste in sijne olde dag[en] verarmt [ende] sijnen cost gantz suerd gewonnen als notoir begheert die wedu[w]e sulcx over uuyt gratie quytgescholden te worden d[aar]over alhier memorie. Transeat. De huysfrouwe van[den] olden Cornelis Dericxsz eerst in de kerke gegraven en[de] daervan ontfangen mede een g[ulden]

19 Van Derick van Rhenen Fransz ontfangen een gulden van dat sijn kint in den kerke gegraven aldus alhier d voorn[oemde] Geroyeert vermits d naevolgen[de] appostille. Catharyn Hollers insgelijcx in de kerke gegraven, daervan de kerkme[estere]n compt als boven Ontfangen van Anna Rebrechts wedu[w]e z[aliger] Thoenis Jan Goyertsz van dat hij oeck in den kercke gegraven is worden Cornelis Jansz Calis betaelt van dat sijn huysfr[ouw]e in de kerke gegraven is een gulden Saertken die huysfr[ouw]e van z[aliger] Jeriphaes Woltersz betaelt een[en] gulden, van dat hij mede in der kerke gegraven is een gulden Frans Cruyff schipper van dat hij mede in die kerke gegraven is sijn huysfr[ouw]e betaelt insgelijcx een gulden Henrick Petersz die Weker mede in den kerke gegraven, dan soe sijne huysvrouwe ons dyens aengaen[de] van erfcoop oft begraevenisse heeft doen blijcken d[aar]over alhier nihil. Den toecomen[de] kerkm[eeste]r aff te [..sch..] het blijcken alhier gementioneert [ende] dat hij voordacht zij een register te doen maecken van de gecofte graftsteden. Janneken die wedu[w]e van Jacob Ghijsbertsz muller, van dat hij insgelijcx in den kercke gegraven en[de] d[aar]over sij voerts een erfstede oft begraevenisse gecocht hebbende betaelt vijff g[ulden] V Transeat. Jacob Jansz Hespel betaelt een gulden, van dat zijn soon Harman mede in den kercke begraven is worden d[aar]over alhier d selve Alsoe dese kerkm[eeste]rs in t voergaen[de] tweede blat ar la primo stellen in ontfanck een gulden van[de] begraevenisse van Dericks van Rhenen kyndt en[de] sij evenwel nyet ontfangen overmits d selve Derick van Rhenen pretendeert en[de] seyt hier bevoerens aen hande van z[aliger] Thuenis Jan Goyertsz in sijnen leven kerckm[eeste]r betaelt the hebben twee ph[i]l[ippu]sg[ulden] en[de] nyet doet blijcken en[de] d ander resteren[de] twee ph[i]l[ippu]sg[ulden] tot een erf begraevenisse oeck seyt te willen betalen dan daervan in gebreke blijft d[aar]over alhier memorie. Hiervan zal Dirck van Rhenen bescheyt doen blijcken van[de] erffcoop van[de] graftstede, naderhant es bevonden bij de reeckenin[g] van Tonis Jan Goijertsz dat hem d graftstede gekost es voor V g[u]l[den], daerop hij betaelt heeft I g[u]l[den] XIX st[uivers] XII p[enningen], des was hij gehouden d selve te betalen voor den reeckendach de an[n]o 1588.

20 (VA-K 5) Andere ontfanck van oepeninge en[de] gecochte graven in der kercke voers[eid]. Ord[inari]s. In den eersten ontfangen van die wedu[w]e van Gerart Struijff schipper in den kercke begraven sijnde naer den olden gewoonte die so[mm]e van een g[ulden] I Ten anderen, van Derick Willemsz oeck schipper ter cause van alsulcke sijne begraevenisse gelijcke een g[ulden] I Lijsken Hollers dochter mede in den kercke gegraven, d[aar]over gelijcke een g[ulden] I Roloff Jacobsz Hespel mede in de kercke gegraven, dus hier een g[ulden] I Anna die z[aliger] huysvr[ouw]e van Jan Jansz oeck in de kercke gegraven, dus alhier als boven I Janneken, Cornelis Arisz dochter z[aliger], die huysvr[ouw]e van Crijn Jelisz insgelijcx in de kercke begraeven, dus hier als voerens I Christiaen Marcelisz mede in de kercke begraven, d[aar]over alhier oeck een gulden I Willem Oudtgat schipper oeck in den kercke gegraven, aldus hier een gulden I Thomas Thomasz d jonge schipper mede in de kercke gegraven, d[aar]over I t Kyndt van Corne[li]s Clercq oeck aldaer gegraven, dus hiermede I t Kyndt van Cornelis Jansz Calis, daervan oeck een gulden I Joffr[ouw] Pijnssen mede in de kercke begraven op t choor d[aar]over alhier II (VA-K 5) Noch ontfangen van Willem Stamp dat een graft geopent worde in de kerck voor zijn huysvr[ouw] II l[ibras] II Alsoo daer noch zeeckere restanten zijn van seeckere graftsteden wert den rendant geord[onneer]t den naevolgen[de] kerckm[eeste]r d selve onder zijn hant over te leveren some uutgevordert te werden [ende] daervan te responderen naer behoren.

21 (VA-K 41) Anderen ontfanck van gecofte ende geopende graven in der kercke voors[eid]. Item in den yrsten den 16en decemb[er] a[nn]o 1593 van Ghisbert Gerrit Joesten veenraedt ontfangen voor een geopent en[de] gecoft graft in der kercke erfflijck thyen pont X Transeat soo t bij kennisse en[de] beliefftenisse van[de] veenraden geschiet es. Transeat in conformite van[de] resolutie in t jaer XCII genomen. Den 9en february a[nn]o 1594 hebben de kerckm[eeste]rs voors[eid] ontfangen van Jan Jordensz voor een geopent graft in der kercke vyer k[arolus]gulden off ponden IIII Den 3en marty a[nn]o voors[eid] hebben de kerckm[eeste]rs voors[eid] ontffangen van Reijer Bunten voor een geopent graft in der kercke toe Veenendael twee pont [ver]mitz hij een inwoender en[de] veengenoet es daerom[m]e alhyer II Ontffangen van Gerrit Stevensz van een geopent graft in der kercke twee pont [ver]mitz hij een naebuyr en[de] veengenoet es, daerom[m]e II Jan Jansz Vaertgen heeft den kerckm[eeste]rs betaelt voor een geopent graft in der kercke vermitz hij een inwoender es en[de] veengenoet twee pont II (VA-K 41) Anderen ontfanck van t openen der graven in der kercke, alsoeck dye se in coop begeren. Wordt den ontfanck van dit ar[tic]le geaccepteert mits dat den requirant daerenboven noch zal geven VII g[u]l[den] voor [ende] alleer hij den eygendom van[de] graftstede zal mogen genieten. Item in den ersten ontfangen van Willem Anthonisz Buddinck van een geopent graft in der kercke voor zijn huysfr[ou]w geopent drye pont, hij zeyt dat hij t in coop begert, daerom op reckening gestelt alzoe hyer III Ontfangen van Jan Hoechbeens twee l[ibras] van een geopent graft in der kercke voor zijn bro[e]der Jan Harman Adriaensz za[li]ge[r] daerom[m]e II Hyer voor ontfanck gestelt twee pont van een geopent graft in der kercke voor d dochter van Derick van Rheenens huysfr[ou]w alzoe hyer II Ter memorie. Item dat den predicantz vaeder in der kark es begraven daervan egen betaelling ergo hyer nyet.

22 Anderen ontfanck van een zarrick op een graft geleyt. Hyer noch voor ontfanck gestelt dat noch t ontfangen staet van joffrouwe Van Rheenen wed[uw]e Dedrick van Rheenen zeeven ponden voor een zerrick in der kercke gecoft, [ver]mitz dat zo de kercke toebehooren en[de] alzo nu op Derick van Rhenen Huijbertsz graft geleyt daero[mme] nu hyer VII Wordt geaccepteert. Item es noch van een geopent graft voor Peter Henricxsz kyndt ontfangen twee gulden die nu in ontfange gestelt II Dat hem nae bedocht, seggen[de] dat hij t in coop begeert mits noch betaellen tot een contenterment. De suppl[ian]t begeren d graftstede in coop zal houden de II g[u]l[den] noch geven VII g[u]l[den] (VA-K 41) Anderen ontfanck van geopende graven in der kercke zoe vollicht. Wort den ontfanck geaccepteert. De kerckm[eeste]rs hebben ontfangen van een geopent graft in der kercke voor Cornelis Henricxsz Lam II l[ibras] II Noch hebbe de kerckm[eeste]rs ontfang[en] van Jan Joesten van een geopent graft in der kercke voor Marigen, Jan Joostensz huysfr[ou]we daerin begraven wesen[de] den som van II l[ibras] II Noch ontfangen van een geopent graft in der kercke voor Ghisbert Timansz Dompelaer den som van II Item noch ontfangen van een geopent graft in der kercke voor de huysfrouwe van Cornelis Jansz Verbrugge II Item noch ontfangen van een geopent graft in der kercke voor de overleden huysf[rou]w Frans Cruijff de in der kercke begraven es II Noch alhyer voor ontfange gestelt van een geopent graft in der kercke voor de huysf[rou]we van Claes Jansz II Item noch hebben de kerckm[eeste]rs voors[eid] ontfange van een geopent graft in der kercke voor Kors Aelbertsz II Noch ontfange van een geopent graft in der kercke voor de soen van Sander Jansz II Noch ontfange van een geopent graft in der kercke voor de overleeden wed[uw]e van Claes den Engelschen de in der kercke begraven es des[en] jare II Item noch ontfange van Reijer Bunt van een geopent graft in der kercke voor zijn kindt II Noch ontfange van Sander Jansz voor een geopent graft in der kercke voor zijn soen Aert Sandersz II Item noch ontfange van Marigen, Reijer de Moddermans wed[uw]e van

23 een geopent graft in der kercke daer Reijer voors[eid] in begraven es II Item noch hebben de kerckm[eeste]rs ontfange van Pontiaen Corsz van een geopent graft in der kercke daer zijn huysfrouwe in begraven leyt daervoor II Noch ontfange van m[eeste]r Jan Chijurgin van een geopent graft in der kercke voor Joostgen Sanders zijn overleden huysf[rouw] II Item noch alhyer voor ontfanck gestelt van een geopent graft in der kercke voor Gerrit Stevensz [Ver]kerck II (VA-K 41) Ander ontfanck van open[n]inge en[de] gecofte graven in der kercke voors[eid]. Des[en] ontfanck wort mede geaccepteert. In den eersten hebben de kerckm[eeste]rs ontfangen van een geopent grafft van Willem Thonisz schipp[er] van Achterbarrich vyer pont IIII Noch ontfangen van een geopent graft voor Jan Adriaensz in erffcoop daerop ontfangen thyen pont XII Rest volgen[s] d ordonnan[tie] voormael daerop gemaect II g[u]l[den]. Noch ontfangen van Reijer Cornelisz van een geopent graft voor zijn moeder twee pont II Noch ontfange van Steven Verkerck van een geopent graft in der kercke voor zijn swager twee pont II Noch ontfange van Christiaen Aelbertsz Lam van een geopent graft in der kercke voor zijn huysfrouwen moeder d wed[uw]e was van Aelbert Gerritsz twee g[u]l[den] II Voorts noch ontfa[n]gen van Christiaen Aelbertsz voor een geopent graft in der kercke voor zijn swager Willem Aertsz twee gulden II (VA-K 41) Anderen ontfanck van geopende graven in der kerck zoe hyernae vollicht. Dese ontfanck wordt geaccepteert. Den 19e octobris van een geopent graft in der kercke voor Adriaen Huybertsz schipp[er] ontfang[en] IIII l[ibras], daerom[m]e alhyer IIII Noch hebben de kerckm[eeste]rs van Wille[m] beste neeff ontfang[en] van een geopent graft in der kerck voor zijn overleden huysfrouw dry l[ibras] [ende] dat [ver]mitz zij van Rheenen zijn, alzoe over de gracht als ingesetene dus hyer III Op ten 18e juny ontfangen van een geopent graft in der kercke voor Claesge Bennis II l[ibras] daerom II - 0-0

24 Hyernae volgen de restanten van de geopende graven die noch nyet betaelt hebben. Wordt belast den naevolgende kerckm[eeste]rs den restanten te innen [ende] daervan op sijn rekeninge te verantwoorden [ende] voertaen sonder restanten te rekenen. Item in den eersten Derick Trompetsz es schuldich gebleven van een geopent graft in der kercke voor zijn overleden huysfrouwe, daerom geen ontfanck. Cornelis Aertsz Cuytgen es schuldich gebleven van een geopent graft in der kercke voor zijn overleden huysfrouw. M[eeste]r Jan es schuldich gebleven van een geopent graft in der kercke voor z n kyndt (VA-K 41) Anderen ontfanck van openingen der graven in der kercke voors[eid]. Dese ontfanck wordt mede geaccepteert. Item de kerckm[eeste]rs voors[eid] hebben ontfangen van een geopent graft in der kercke daer den schoelm[eeste]r in begraven es twee pont dus hyer II Noch hebben de kerckm[eeste]rs ontfangen van een ge[o]pont graft in der kercke daer Ghisbertgen Gortmaeckers in begraven es, twee pont, dus hyer II Andere restanten de dye kercke schuldich ghebleven zijn van geopende graven in der kercke als hyernae vollicht. Sij dese restanten geïnt als boven en[de] sullen die kerckm[eeste]r voortaen hem terstondt laeten betaelen van t openen van[de] graeven bij t openen van [de]selven. Item in den yrsten heeft Cornelis Aertsz Cluytgen voor zijn wijff in der kercke een graft doen openen, dat noch nyet betaelt es. Wordt aengenoemen. Noch is ter een graft in der kercke geopent voor m[eeste]r Jans kint, dat noch rest ontfangen I Derick Janssz Trompeten, een graft in der kercke geopent, daer zijn huysfrouw in begraven leyt, dat noch rest, es betaelt ende bedraegt II Nog van Dericx weegen rest van een kint in der kercke begraven ende ontfangen I Jan Jansz Vaertgen een graft doen openen voor zijn kyndt in der kercke. Cornelis Chroij twee kynd ren in der kercke begraven die noch resten. Willem Henricsz voor hem es een graft in der kercke geopent mit oeck twee kynd ren daerinne. Voor Jan van Amersfoort en[de] voor zijn huysfrouwe elcx een graftst[ede] geopent. Voor Steven Fransz Cruyff schipp[er] een graft geopent en[de] es dubbelt.

25 (VA-K 41) Andere ontfanck van geopen[de] graven in de kerck voors[eid]. Des[en] ontfanck wordt mede geaccepteert. Item ontfangen van Crijn Evertsz een graft geopent daer zijn huysvrouw ende zijn kynt in geleyt drie gulden ergo III Item ontfangen van t openen van t graft daer Anthuenis Rijcxsz in begraven twe gulden compt II Noch ontfangen van t openen van t graft daer Coen Cornelisz in begraven twee gulden compt II Noch ontfangen van een geopent graft daer Maria Gerrit Elijsz in begraven leyt twe gulden aldus II Item noch ontfangen bij provisie van Willem Bogert van t graft op t koer daer zijn huysvrouw in begraven, twaleff gulden doch staet deses tot op ten rekendach off op t choor meer sal betaelt worden als in de kerck compt XII Hierop die gemelde veengenoeten haer resolutie te verwachten, die t selve hebben affgeslagen [ende] geresolveert maer twee g[ulden] te houden voor t openen van de graftstede [ende] deselven thien g[ulden] de [verseid] begaet te restitueren ergo alhier uuytgetogen d selven. Ontfanck van geopen[de] graven in restanten bij Peter Henricksz overgelevert. Wordt aengenoemen. Item een graft geopent in de kerck daer Jan Jansz t Vartgen zijn kynt in begraven daervan ontfangen twee gulden ergo II Noch ontfangen van t openen van een graft daer Willem Henricksz met twee kynderen in begraven vier gulden aldus IIII Item noch ontfangen van twee geopende graven daer Jan van Amersfoort met zijn huysvrouw in begraven leyt vier gulden compt IIII Noch ontfangen van t openen van een graft daer Steven Fransz Cruijff in begraven leyt vier gulden aldus IIII Restanten van geopende graven in de kerck. Bij des[en] restanten als boven geïnt. Cornelis Gerritsz Lam een graft geopent daer zijn huysvrouw in begraven compt twe gulden II Jan Anthuenisz Vos een graft geopent daer zijn huysvrouw in begraven compt twee gulden II (VA-K 41) Ander ontfanck van[de] openinghe der graven in de kercke voorscreven. Deesen ontfanck wordt mede aengenomen. In den eersten hebben die kerckm[eeste]rs ontfangen twee gulden ter cause van d openinghe van een graft in de kercke [verseid] daer Jan Dircxz brouwer in

26 begraven is ergo dese II g- 0-0 Item noch ontfanghen eene gulden ter cause van een gheopent graft in de kercke voors[eid] daer Marcelis Sandersz kyndt in begraven is ergo alhier dese I g- 0-0 Item noch ontfangen ter cause als boven daer Oth Hendricxz in begraven is twee gulden dus alhier dese II g- 0-0 Item noch ontfanghen eene gulden ter cause als vorens daer Andries Claesz kyndt in begraven is dus alhier dese I g- 0-0 Item noch ontfangen eene gulden ter cause van een geopent graft in de kercke voorscreven daer Adriaen Jacopsz kyndt in begraven is dus alhier dese I g- 0-0 Item noch ontfangen eene gulden ter cause voors[eid] daer Marij Otten haer nichts kyndt in begraven is ergo dese I g- 0-0 Item noch ontfangen van Willem Bogert d som[m]e van thien gulden ter cause van erffcoop van een grafftstede op het choor bij Willem Pauwelsz indertijt als kerckm[eeste]r [ver]coft ergo dese X g (VA-K 41) Anderen ontfanck van de kerckegraven. Item ontfangen van Jantgen Goossen van een graft te openen voor haer man twe gu[l]den erg[o] Item ontfangen van t graft te openen van Met [Ver]kerck twe gu[ld]en ergo hier Ontfangen van Jacob Lam een gu[l]den van t graft te openen voor zijn kynt Andere restanten van[de] graven in de kerck. Maria Anthonis in de kerck gegraven ergo rest Cornelis Gerritsz Lam een graft geopent in de kerck rest ergo twe gu[l]den

27 (VA-K 41) Ontfangen van de graftstede van Steven [Ver]kerck twe gu[l]den Ontfangen van[de] graftstede van Gerrit van Hautens wijff twe gu[l]den Ontfangen van[de] graftstede van Gerrit Claesz twe gu[l]den Ontfangen van Mercelis Suersz sijn graeftsteden voor zijn wijff [ende] zijn kynt t samen drie gu[l]den Steven Aereysz een graftstede voor zijn wijff Ontfangen van[de] graftstede van Aelbertgen Goosz Ontfangen van[de] graftstede van Peter Lauwrens twe gu[l]den Ontfangen van Jacob Henr. Lam van zijn kynts graftstede ene gu[l]den Ontfangen van Aelbertgen Goosz dochter van de graftstede (VA-K 41) Ander ontfanck van geopende graven in de kercke [verseid]. Item ontfangen van Teunis Bastiaensz van openen van een grafstee voor zijn huysfr[ouw]e in de kercke II g[u]l[den] daerom hier II g- 0-0 Wordt bij provisie aengenoemen, dat behoordt tot het doubbelt gelt [ende] zall men die ierste ende twee g[ulde]n hebben mede tesamen volgens voorgaende rekeninge [ende] resolutie. Nota comt bij restanten. Item voor Aryaen Jacopsz met twe van zijn kinderen een grafstede in de kercke geopent. Item noch voor drie kinderen van za[liger] Ariaen Jacobsz een grafstee in de kercke geopent tesamen VII g[u]l[den] daerom alhier VII g- 0-0 Item voor Heymen Naeyen een grafstede geopent in de kercke daervan ontfangen II g[ulde]n comt hier II g- 0-0 Behoordt telkens doubbelt gelt [ende] mitsdien alsnoch tesame als boven. Item voor Cornelis Jansz Nijeman een grafstede in de kercken geopent daervan ontfangen twe gu[lde]n daerom hier II g- 0-0 Wordt gepass[eer]t [ende] aengenoeme. Item voer de wed[uw]e van Gerrit Claesz den Thyelsen een grafstede in de kercke geopent voor deselve grafstede andermael geopent voor haer kint tesamen IIII g[u]l[den] daerom hier ontfangen IIII g- 0-0 Behoordt hebbende acht gulden [ende] mitsdien de reste [ende] vier gul[de]n mede tesame als boven. Item een grafstede geopent voor twe van Cornelis Clerq sijn kinderen daervan ontfangen vier gu[lde]n daerom hier IIII g- 0-0 Wordt gepass[eer]t [ende] aengenoeme. Ander ontfanck van[de] gecofte grafsteden in der kercke.

28 Wordt aengenoeme. Item Cornelis Janssz van Mechelen een grafstede in de kercke gecoft [ende] daervoor betaelt XII g[ulde]n comt hier XII g- 0-0 Item Marcelis Sandersz een grafstede in de [verseid] kercke gecoft daervoor betaelt XII g[ulden] daerom hier XII g- 0-0 Andries Claesz een grafstede gecoft in de kercke daervoor gestelt tot ontfanck als kerckm[eeste]r intertijt tien gul[de]n daerom hier X g- 0-0 Andere restanten van geopende grafstede in de kerck. Sij den restante mits dese geïnt. Item van grafstede geopent voor Adrijaen Jacopsz met twe kinde[ren]. Noch een ander graft geopent voor drie kinde[re]n van Adrijaen Jacopsz zal[iger] comt tesamen op VII g- 0-0 Item een grafstede geopent voor de dochter van Jacop Cornelisz schipper comt hier II g- 0-0 Debet des[en] vier gul[den] soe daervan hiervorens geen ontfanck t es gemaekt, ergo alhier mit memorie, mit nyet. Item een graft geopent voor de dochter van Adam Henricksz comt hier II g- 0-0 Dan [ver]claert ergo te zijn, nyet. Sij dit geïnt [ende] alsoe voor mit memorie, niet. September 1604 t/m januari 1605 (VA-K 41) Eerstelijck den ontfanck van geopen[de] graven in de veenkerck van[de] uutheemsche. Den ontfanck wordt aengenoemen. Item ontfangen den IIen october van een graft geopent voor Jan Adriaensz van Maurijck schipper vier gul[den] ergo Item ontfangen van t openen van een graft van de vrouw van Gerrit den Engelsen schipper vier gul[den] ergo Item ontfangen voor een graft te openen voor Claes Meusz schipper vier guld[en] Ontfangen van een graft geopent voor een kynt van Jacob Cornelisz Fransz twee gul[den] Anderen ontfanck van coop van erffgraften in de kerck in Venendaell. Item ontfangen van Crijntge, Cornelis Henrix weduwe van een graft in erffcoop genomen twalff gulden ergo hier Wordt aengenoeme. Item noch ontfangen van Wilm Adriaensz Hoochbeen van coop van een erffgraft in de kerck twalff gul[den] ergo