NATUURLIJK BEHEER VAN GRASLAND

Transcriptie

1 NATUURLIJK BEHEER VAN GRASLAND Wat met de steun- en randvoorwaarden? Vlaamse overheid

2 COLOFON Deze brochure is het resultaat van een samenwerking in het kader van het initiatief AGNABIO, een structureel overleg tussen de beleidsdomeinen Landbouw en Visserij en Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse Overheid rond de thema s agrarisch natuurbeheer en agrobiodiversiteit. AGNABIO bestaat uit de volgende entiteiten: Departement Landbouw en Visserij Agentschap voor Landbouw en Visserij Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Agentschap voor Natuur en Bos Vlaamse Landmaatschappij Vlaamse Milieumaatschappij Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek fotoarchief Vlaamse Landmaatschappij en Agentschap voor Landbouw en Visserij

3 Inhoudstafel 1. Inleiding Welke graslanden zijn landbouwgronden? Aan welke voorwaarden moet een grasland als landbouwgrond voldoen? Welke graslanden zijn subsidiabel en welke niet, en onder welke voorwaarden? Graslanden met meer dan 50 bomen per ha Graslanden onder een beheerovereenkomst met de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) Graslanden beheerd op een natuurgerichte manier in uitvoering van een (gebruiks)overeenkomst Graslanden onder (gebruiks)overeenkomst waarbij premievoorwaarden en randvoorwaarden voor minimaal onderhoud niet naleefbaar zijn Graslanden zonder beheer- of gebruiksovereenkomst Samenvatting Heeft u nog vragen?... 18

4 1. Inleiding Landbouwers zijn onmisbare partners in het realiseren van milieu en natuurdoelstellingen op het platteland. Zij kunnen hiervoor onder meer beheerovereenkomsten of agromilieuverbintenissen sluiten met de Vlaamse overheid. Er bestaan - meer lokaal ook samenwerkingsverbanden tussen landbouwers en overheden of milieu en natuurorganisaties. Landbouwers zijn dus gegeerde partners in het behouden, het herstellen of het ontwikkelen van meer natuur of een beter leefmilieu in Vlaanderen. Natuurvriendelijk beheerde graslanden herbergen een belangrijk deel van de Vlaamse biodiversiteit. Ze vormen de habitat voor tal van plantensoorten, zoals rode klaver, margriet, echte koekoeksbloem, pinksterbloem, gewoon reukgras, dotterbloem, Ook heel wat waardevolle fauna, zoals verschillende weidevogel- en tal van insectensoorten vindt er zijn thuis. Deze planten en dieren zijn voor hun voortbestaan aangewezen op een aan hun levenswijze aangepast graslandbeheer. De aanleg en het specifieke beheer van grasstroken dragen bij aan uiteenlopende milieu- en natuurdoelstellingen. Grasbufferstroken en grasgangen verminderen de gevolgen van erosie. Perceelsranden bufferen onder meer waterlopen, bossen en kleine landschapselementen tegen de inspoeling van nutriënten en bestrijdingsmiddelen. Gemengde grasstroken met een gevarieerd maaibeheer creëren biotopen voor akker- en weidevogels en insecten. Via de eerste pijler van het Europees landbouwbeleid kunnen landbouwers op subsidiabele landbouwgrond met subsidiabele gewassen de bedrijfstoeslag verkrijgen door het activeren van toeslagrechten (ook directe betalingen genoemd). Subsidiabel betekent dat deze percelen en teelten in aanmerking komen voor het activeren van toeslagrechten. Via de tweede pijler van het Europese landbouwbeleid (plattelandsontwikkeling) kan de landbouwer ook steun ontvangen voor het uitvoeren van agromilieuverbintenissen en/of beheerovereenkomsten, als aan alle voorwaarden voldaan is. Het verkrijgen van de steun uit de eerste en tweede pijler is gekoppeld aan randvoorwaarden. Het niet naleven van de randvoorwaarden leidt tot een verminderde uitbetaling van de landbouwsteun. De verlaging bedraagt in de regel 3%. Afhankelijk van de ernst, omvang en het permanent karakter kan dit worden aangepast tot 1% of 5%. Bij herhaling van de inbreuk(en) worden deze percentages stapsgewijs verhoogd en kan de verlaging uiteindelijk tot 100 % oplopen. De randvoorwaarden voor het ontvangen van steun omvatten onder meer het in goede landbouw- en milieuconditie houden van alle landbouwgronden die de landbouwer in gebruik heeft. Daaronder valt ook het minimaal onderhoud van graslanden. De beleidsdomeinen Landbouw en Visserij en Leefmilieu, Natuur en Energie willen met deze brochure landbouwers, overheden, terreinbeheerders en andere betrokkenen concreet informeren over: welke graslanden subsidiabel zijn en onder welke voorwaarden welke graslanden niet subsidiabel zijn 3 Concreet geeft de brochure antwoord op de volgende vragen: Welke graslanden zijn landbouwgronden en moet de landbouwer dus aangeven in de verzamelaanvraag en welke niet? Hoe kan de landbouwer bij een natuurgericht beheer van graslanden toch een volledige uitbetaling van alle steun krijgen (zowel van de bedrijfstoeslag als van de vergoeding voor agromilieumaatregelen) of met andere woorden: hoe vermijdt de landbouwer een randvoorwaardensanctie wegens inbreuk op de norm minimaal onderhoud? Welke graslanden moet de landbouwer in de verzamelaanvraag aangeven als blijvend grasland en welke als grassen in natuurbeheer? Wat zijn de gevolgen hiervan?

5 2. Welke graslanden zijn landbouwgronden? 4 Een landbouwer moet alle landbouwpercelen die hij in gebruik heeft, aangeven in de verzamelaanvraag. Het moet wel om landbouwgrond gaan. In de eerste plaats moet een landbouwer dus nagaan of de graslanden die hij in gebruik heeft, te beschouwen zijn als landbouwgrond. Landbouwgrond is om het even welke grond die gebruikt wordt als akkerland of als blijvend grasland of waarop blijvende teelten staan (zoals fruitbomen). Een landbouwer die landbouwgronden aangeeft, moet aan de hand van een recht (pacht of eigendom), een contract of een overeenkomst kunnen aantonen dat hij die gronden in gebruik heeft. De volgende gronden worden beschouwd als nietlandbouwgronden: alle gronden die op basis van hun ligging, gebruik, historische achtergrond of aard van het perceel niet in de eerste plaats bedoeld en geschikt zijn voor landbouwkundig gebruik. Voorbeelden hiervan zijn recreatieve zones, zandpistes, bermen, openbare ruimtes, delen van weginfrastructuur, parkings, bossen, privétuinen, Verder in de brochure worden nog enkele verduidelijkende voorbeelden en foto s hiervan gegeven. Niet-landbouwgrond mag de landbouwer niet aangeven in de verzamelaanvraag 1. Hierop zijn echter 5 uitzonderingen, met name: stallen en gebouwen (gewascode 1), andere gebouwen (gewascode 2), poelen groter dan 100m² (gewascode 3), houtkanten en houtwallen (gewascode 4) en tuinen met hoogstambomen waarvoor subsidies voor genetische diversiteit worden aangevraagd (gewascode 5). De landbouwer moet deze uitzonderingen wel aangeven in de verzamelaanvraag. Op poelen groter dan 100m² en houtkanten en houtwallen gelegen op landbouwgronden kan de landbouwer zelfs toeslagrechten activeren. Meer informatie kan gevonden worden in de toelichting bij de verzamelaanvraag. Wat met bossen of stroken gras in bos? Bossen zijn gedefinieerd in het Bosdecreet 2 als grondoppervlakten waarvan de bomen en de houtachtige struikvegetaties het belangrijkste bestanddeel uitmaken, waartoe een eigen fauna en flora behoren en die één of meer functies vervullen. Artikel 3 van het Bosdecreet vermeldt wat eveneens onder de voorschriften van het Bosdecreet valt: Niet-beboste oppervlakten die nodig zijn voor het behoud van het bos, zoals de boswegen, de brandwegen, de aanpalende of binnen het bos gelegen stapelplaatsen, dienstterreinen en ambtswoningen; Bestendig bosvrije oppervlakten of stroken beheerd in functie van natuurbehoud of natuurontwikkeling in het bos. Opdat een open terrein als een open plek binnen het bos in functie van natuurbehoud kan beschouwd worden, moet het bovendien minstens over de helft van de omtrek omgeven zijn door bos en maximaal 3 ha groot zijn. Bestendig bosvrije oppervlakten of stroken in functie van bosrecreatie en recreatieve uitrustingen binnen het bos. Bossen of percelen gelijkgesteld met bos (bijvoorbeeld brandgangen) worden beschouwd als niet landbouwgrond en horen niet thuis in de verzamelaanvraag. De enige uitzondering hierop zijn de percelen die via de subsidiemaatregelen Bebossing van landbouwgrond moeten worden aangegeven. 1 Alle informatie met betrekking tot de verzamelaanvraag, is te vinden op de website van het beleidsdomein Landbouw en Visserij, via de link: ² Bosdecreet van 13/06/1990

6 Foto 1 en 2: deze grasstroken in het bos zijn brandgangen en vallen dus onder de voorschriften van het Bosdecreet. Dit betekent dat het géén landbouwgronden zijn en dat ze dus niet kunnen aangeven worden als landbouwgrond in de verzamelaanvraag. 5

7 Wat met bermen? Bermen zijn gedefinieerd in de wegcode, zijn meestal in beheer door publiekrechtelijke personen en hebben een wegenbouwkundige functie. Het zijn stroken grond (vaak gras) die de scheiding vormen tussen wegeninfrastructuur aan de ene kant (wegen, spoorwegen, fietspaden, trottoir) en een andere vaste grens aan de andere kant (waterloop, talud of grenzen van eigendommen). Het maaien of laten begrazen van bermen wordt gezien als onderhoud en niet als landbouw (ook niet indien (een deel van) het maaisel vervoederd wordt). Bermen zijn, gezien hun wegenbouwkundige functie, geen landbouwgronden en horen niet thuis in de verzamelaanvraag. 6 Foto 3 en 4: bermen zijn grasstroken die niet als landbouwgronden beschouwd worden. Ze kunnen dus niet aangegeven worden in de verzamelaanvraag.

8 Wat met dijken? Dijken worden enkel als landbouwgrond beschouwd indien de landbouwer een gebruiksrecht kan aantonen, bijvoorbeeld voor begrazing. De eventuele bovenliggende fiets en wandelpaden of niet begraasbare stukken van de dijk worden niet als landbouwgrond beschouwd en mogen dus niet mee opgenomen worden in de perceelsoppervlakte. 7 Foto 5: een begraasde dijk wordt beschouwd als landbouwgrond en moet aangeven worden in de verzamelaanvraag. Bij twijfel over het statuut of de aard van een grasland als zijnde aan te geven als landbouwgrond of niet, kan de landbouwer steeds contact opnemen met de provinciale buitendienst van het Agentschap voor Landbouw en Visserij (ALV). De contactgegevens hiervan zijn terug te vinden in hoofdstuk 6 van deze brochure. Indien graslanden onder de noemer landbouwgronden vallen, dan moet de landbouwer ze aangeven in zijn verzamelaanvraag.

9 3. Aan welke voorwaarden moet een grasland als landbouwgrond voldoen? 8 Wanneer het grasland voldoet aan de definitie van landbouwgrond zoals hierboven beschreven, dan moet de landbouwer dit aangeven in de verzamelaanvraag. De landbouwer moet op alle landbouwgronden de randvoorwaarden 3 naleven. De randvoorwaarden omvatten onder meer het in goede landbouw- en milieuconditie houden van de landbouwgronden die de landbouwer in gebruik heeft. Daaronder valt ook het minimaal onderhoud van graslanden. Om achteruitgang van landbouwgronden en habitats, en in het bijzonder van graslanden, niet gebruikt in het kader van de bedrijfsvoering, en van het onbebouwde akkerland, te vermijden, gelden de volgende voorwaarden voor minimaal onderhoud: Minimaal onderhoud 1: Landbouwgronden mogen niet langer dan 3 maanden gebruikt worden voor een doel dat onverenigbaar is met landbouw. Minimaal onderhoud 2: Om de verspreiding van onkruid te voorkomen moet de bodembedekking tijdig gemaaid, fijngemalen of op andere geschikte wijze beheerd worden. Van deze bepaling kan afgeweken worden met het oog op milieudoelstellingen (zorgplicht, gunstige staat van instandhouding, ) en als het in strijd is met maatregelen die de landbouwer moet nemen in het kader van beheersovereenkomsten. Deze mogelijke uitzondering wordt in onderstaande hoofdstukken geconcretiseerd. Minimaal onderhoud 3: De landbouwer moet de bloei, de zaadvorming en de uitzaaiing van de akkerdistel voorkomen. Op graslanden binnen de speciale beschermingszones (SBZ) kan de landbouwer dit enkel doen door pleksgewijs te maaien of een andere geschikte beheerswijze toe te passen. Op historisch permanent grasland buiten de speciale beschermingszones kan dit door pleksgewijs te bestrijden, te maaien of een andere geschikte beheerswijze toe te passen. Concreet houdt dit in dat akkerdistel op elk perceel altijd en overal (pleksgewijs) bestreden moet worden. Bij aanwezigheid van een akkerdistelhaard, zal het betaalorgaan (ALV) een vermindering van uitbetaling van de steun toepassen. Een akkerdistelhaard wordt omschreven als een aaneengesloten oppervlakte van ten minste 10m² met akkerdistels in bloei, in zaad of uitgezaaid. Minimaal onderhoud 4: De landbouwer moet de verbossing met houtachtige gewassen hoger dan 1,5 meter voorkomen door te maaien of door een andere geschikte beheersmaatregel toe te passen. De mogelijkheid om deze grond opnieuw in gebruikelijke landbouwproductie te brengen moet blijven bestaan. De landbouwer moet op de graslanden die voldoen aan de noemer landbouwgronden, de randvoorwaarden naleven. Hiertoe behoort ook het minimaal onderhoud van graslanden. 3 Alle informatie over de randvoorwaarden, is te vinden in deze brochure:

10 4. Welke graslanden zijn subsidiabel en welke niet, en onder welke voorwaarden? 4.1 Graslanden met meer dan 50 bomen per ha Landbouwers kunnen graslanden op verschillende manieren aangeven in hun verzamelaanvraag. De wijze waarop de landbouwer het grasland beheert, bepaalt: onder welke teeltcode de landbouwer het moet aangeven in de verzamelaanvraag; of de landbouwer het perceel kan gebruiken voor het activeren van toeslagrechten, dus met andere woorden of het perceel en de teelt subsidiabel zijn voor het bekomen van directe steun (de bedrijfstoeslagregeling); op welke manier de landbouwer moet voldoen aan de randvoorwaarden voor minimaal onderhoud, en meer bepaald of er een uitzondering geldt voor minimaal onderhoud 2. Deze brochure maakt onderscheid tussen de volgende beheersvormen van grasland: Graslanden met meer dan 50 bomen per ha Graslanden en grasstroken waarvoor een beheerovereenkomst gesloten is met de Vlaamse Landmaatschappij (VLM). Graslanden die op een natuurvriendelijke manier beheerd worden in uitvoering van een (gebruiks) overeenkomst. Graslanden die op een natuurvriendelijke manier beheerd worden maar waarbij het naleven van de steunvoorwaarden en de randvoorwaarde voor minimaal onderhoud niet mogelijk is door het uitvoeren van de (gebruiks)overeenkomst. Gewone graslanden zonder beheer- of gebruiksovereenkomst Als er meer dan 50 bomen per ha op het graslandperceel staan, moet de landbouwer dit perceel in de verzamelaanvraag aangeven als weiland met bomen (teeltcode 9823). Het perceel komt niet in aanmerking voor het activeren van toeslagrechten. Op deze percelen moet de landbouwer de randvoorwaarden naleven. Foto 6: de landbouwer moet een perceel met meer dan 50 bomen per ha aangeven in de verzamelaanvraag als weiland met bomen (teeltcode 9823). 9

11 10 Er zijn enkele uitzonderingen waarbij de landbouwer een perceel niet moet aangeven als weiland met bomen, ook al staan er meer dan 50 bomen per ha. In functie van de aard van de bomen, zijn verschillende teeltcodes mogelijk om deze percelen aan te geven (grasland, hoogstamfruit of bebossing). De volledige lijst met codes is terug te vinden in de toelichting bij de verzamelaanvraag. Deze uitzonderingen zijn: Hoogstamboomgaarden met grasland tussen de bomen; Bomenrijen in grasland met een onderlinge afstand van minstens 12 meter tussen de rijen; Bomen die worden onderhouden in het kader van een milieugerichte overeenkomst, op voorwaarde dat de landbouwer deze overeenkomst kan voorleggen Bomenrijen op grasland in uitvoering van de maatregel boslandbouwsystemen Bomen op begraasde dijken waarvoor de landbouwer van de beheerder de toelating tot begrazing heeft. Gronden die bebost worden onder de voorwaarden van bebossing van landbouwgrond overeenkomstig het besluit van de Vlaamse Regering van 14 november 2008 betreffende de subsidiëring van de bebossing van landbouwgronden en als die gronden in 2008 subsidiabel waren en dit voor de duur van de overeenkomst met het Agentschap voor Natuur en Bos. Dit zijn geen weilanden met bomen. Begrazing of maaien is hier niet toegelaten. Foto 7: een begraasde dijk die de landbouwer niet moet aangeven als weiland met bomen, ook al staan er meer dan 50 bomen per ha.

12 4.2 Graslanden onder een beheerovereenkomst met de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) Met een beheerovereenkomst wordt in deze brochure een schriftelijke overeenkomst bedoeld die een landbouwer sluit met de Vlaamse Landmaatschappij, als vertegenwoordiger van de Vlaamse overheid. Via deze vrijwillige overeenkomsten dragen landbouwers bij aan het realiseren van de Vlaamse natuur- en milieudoelstellingen. Het gaat in het bijzonder over perceelsranden, het aanleggen en onderhouden van grasstroken tegen erosie, maatregelen die akkervogels en weidevogels ten goede komen of het natuurvriendelijk beheren van graslanden. Als er een dergelijke beheerovereenkomst rust op een perceel, is de corresponderende bijkomende bestemming voorgedrukt op de verzamelaanvraag. De landbouwer kan deze graslanden onder beheerovereenkomst in de verzamelaanvraag aangeven als blijvend grasland (teeltcode 61) of als tijdelijk grasland (teeltcode 62). Hij kan ze gebruiken voor het activeren van toeslagrechten. Gelet op het specifieke milieu- of natuurvriendelijk beheer dat nodig is voor het behalen van de beoogde milieu- of natuurdoelstellingen, is een afwijking mogelijk op de norm minimaal onderhoud 2 van de randvoorwaarden. Voorwaarde is wel dat de landbouwer de beheer- en/of maaiverplichtingen van de beheerovereenkomst met de VLM volgt. Bloemrijke graslanden en gras-kruidenmixen, als vegetaties, voldoen aan vereiste 2 van het minimaal onderhoud. Op deze percelen onder beheerovereenkomst gelden wel specifieke bepalingen voor het beheersen van volgende ongewenste plantensoorten: brandnetels, bramen, rietopslag, knolcyperus, reuzenberenklauw, Canadese guldenroede, reuzenbalsemien en Japanse duizendknoop. De landbouwer moet de verspreiding van deze plantensoorten op het betreffende perceel of naar omliggende percelen, alsook de verhoogde inzet van gewasbeschermingsmiddelen, voorkomen. Concreet: Bij controle op het naleven van de randvoorwaarden op deze percelen vóór 15 juli, zal de controleur de aanwezigheid van deze ongewenste plantensoorten niet als inbreuk op de norm minimaal onderhoud 2 noteren; Bij controle op het naleven van de randvoorwaarden na 15 juli én in het geval de controleur een risico voor de verspreiding van deze ongewenste plantensoorten vaststelt, moet de landbouwer in overleg met de bedrijfsplanner van de VLM de nodige maatregelen nemen, zodat alsnog aan alle steun- en randvoorwaarden kan voldaan worden met behoud van de doelstellingen van de beheerovereenkomst. Deze maatregelen worden vastgelegd in een bestrijdingsplan dat de landbouwer dan bezorgt aan zijn buitendienst van het ALV. Heeft de landbouwer het bestrijdingsplan niet doorgestuurd of heeft hij het bestrijdingsplan niet gevolgd, dan zal het betaalorgaan (ALV) alsnog een niet-naleving van de steun- en randvoorwaarden toepassen. Let wel, deze afwijking geldt niet voor voorwaarden 1, 3 en 4 van het minimaal onderhoud (punt 3). De bovengenoemde afwijking heeft ook geen invloed op de resterende randvoorwaarden, die uiteraard van toepassing blijven op het perceel. 11 Conclusie: Graslanden met een beheerovereenkomst komen in aanmerking voor het activeren van toeslagrechten. Bij vaststelling van ongewenste soorten op deze percelen, zal de landbouwer met de bedrijfsplanner van de VLM een bestrijdingsplan opmaken met als doel verspreiding te voorkomen. De landbouwer moet in elk geval de nodige maatregelen genomen hebben om de verspreiding van de ongewenste planten te voorkomen.

13 Graslanden beheerd in uitvoering van een (gebruiks)overeenkomst. In deze brochure wordt met een (gebruiks)overeenkomst een schriftelijke overeenkomst bedoeld die een landbouwer sluit met een overheid, vereniging of rechtspersoon, en met het oog op realiseren van milieu- of natuurdoelstellingen op de graslanden waarop de overeenkomst betrekking heeft. Het kan onder meer gaan om een overeenkomst met een gewestelijke overheid (het Agentschap voor Landbouw en Visserij, het Agentschap voor Natuur en Bos, ) of met lokale overheden zoals gemeenten en provincies. Het kan ook gaan om een overeenkomst met een vereniging of rechtspersoon, zoals bijvoorbeeld een natuur- of milieuorganisatie (Natuurpunt, de Regionale Landschappen), Een landbouwer moet de overeenkomst ten allen tijde kunnen voorleggen bij controles. De landbouwer kan graslanden met (gebruiks)overeenkomst in de verzamelaanvraag aangeven als blijvend grasland (teeltcode 61) of als tijdelijk grasland (teeltcode 62). Deze graslandpercelen komen in aanmerking voor het activeren van de toeslagrechten. Gelet op het specifieke milieu- of natuurvriendelijk beheer dat nodig is voor het behalen van de beoogde milieu- of natuurdoelstellingen, is een afwijking mogelijk op de norm minimaal onderhoud 2 van de randvoorwaarden. Voorwaarde is wel dat de landbouwer de beheer- en/of maaiverplichtingen van de (gebruiks)overeenkomst volgt. Bloemrijke graslanden en gras-kruidenmixen, als vegetaties, voldoen aan vereiste 2 van het minimaal onderhoud. Op percelen met een (gebruiks)overeenkomst gelden wel specifieke bepalingen voor het beheersen van volgende ongewenste plantensoorten: brandnetels, bramen, rietopslag, knolcyperus, reuzenberenklauw, Canadese guldenroede, reuzenbalsemien en Japanse duizendknoop. De landbouwer moet de verspreiding van deze plantensoorten op het betreffende perceel of naar omliggende percelen, alsook de verhoogde inzet van gewasbeschermingsmiddelen, voorkomen. Foto 8: op blijvend grasland met (gebruiks)overeenkomst kunnen toeslagrechten geactiveerd worden. Foto 9: een perceel grasland met (gebruiks)overeenkomst natuurbehoud of natuurgericht beheer wordt als in orde beschouwd voor de steun- en randvoorwaarden.

14 Concreet: Bij een controle op het naleven van de randvoorwaarden vóór 15 juli, zal de controleur de eventuele aanwezigheid van deze ongewenste plantensoorten niet als een inbreuk op de norm minimaal onderhoud 2 noteren; Bij een controle op het naleven van de randvoorwaarden tussen 15 juli en 31 augustus én indien de controleur een risico voor de verspreiding van deze ongewenste plantensoorten vaststelt, krijgt de landbouwer de tijd tot 1 september om het grasland te beheren en/of te maaien, zodat alsnog aan alle steun- en randvoorwaarden is voldaan. Bij een controle op het naleven van de randvoorwaarden na 31 augustus, moet de landbouwer de bodembedekking gemaaid, fijngemalen of op een andere geschikte wijze beheerd hebben om de verspreiding van deze ongewenste plantensoorten te voorkomen. Heeft de landbouwer dit niet gedaan, dan zal de controleur van het ALV een niet-naleving van de steun- en randvoorwaarden vaststellen. Let wel, deze afwijking geldt enkel voor de norm minimaal onderhoud 2 en geldt niet voor voorwaarden 1, 3 en 4 van het minimaal onderhoud (hierboven toegelicht). De bovengenoemde afwijking heeft ook geen invloed op de resterende randvoorwaarden, die uiteraard van toepassing blijven op het perceel. Foto 10: een perceel, met overeenkomst, met een vaststelling voor de aanwezigheid van akkerdistels. Hier geldt de uitzondering niet. 13 Conclusie: graslanden die de landbouwer beheert in uitvoering van een (gebruiks)overeenkomst én met een maai- of graasbeheer op regelmatige tijdstippen, komen in aanmerking voor het activeren van toeslagrechten. Ze kunnen aangegeven worden als blijvend grasland of als tijdelijk grasland. De landbouwer moet in elk geval de nodige maatregelen genomen hebben om de verspreiding van de ongewenste planten te voorkomen.

15 Graslanden onder (gebruiks) overeenkomst waarbij steunvoorwaarden en randvoorwaarden voor minimaal onderhoud niet naleefbaar zijn Voor een omschrijving van het begrip (gebruiks)overeenkomst, de voorwaarden hiervan en de mogelijke contractuele partijen, zie punt 4.3. In dit onderdeel gaat het over graslanden die de landbouwer op een natuurgerichte wijze beheert, in uitvoering van een (gebruiks)overeenkomst, maar waarbij het naleven van de randvoorwaarden niet mogelijk is omwille van een tegenstrijdigheid met de voorwaarden uit de (gebruiks)overeenkomst. Deze graslanden moet de landbouwer in de verzamelaanvraag aangeven als grassen in natuurbeheer (teeltcode 9824). Voor percelen heide in natuurbeheer gelden dezelfde voorwaarden als voor grassen in natuurbeheer maar is het gewas/bodembedekking heide in plaats van gras. Belangrijk is dat de term in natuurbeheer geen betrekking heeft op de gewestplanbestemming natuur. Percelen die de landbouwer aangeeft in zijn verzamelaanvraag als grassen in natuurbeheer moet hij gedurende minimaal 5 jaar onder dezelfde teeltcode aangeven. In de verzamelaanvraag worden deze percelen met een status N1, N2, N3, N4 en N met een looptijd van 5 jaar op het formulier voorgedrukt. De landbouwer kan deze percelen gedurende minstens 5 jaar niet aangeven voor het activeren van toeslagrechten, ongeacht de teelt die de landbouwer zou verbouwen in die periode. Dit zijn immers percelen waarop de landbouwer geen minimaal beheer kan toepassen, gezien dit volgens de voorwaarden van de (gebruiks)overeenkomst niet mogelijk is. Als gevolg hiervan kunnen op deze percelen géén toeslagrechten geactiveerd worden. Het gaat echter wel om percelen landbouwgrond, dus moeten ze in de verzamelaanvraag worden aangegeven, echter onder code Als na 5 jaar de teelt wijzigt of het perceel aan de premievoorwaarden voldoet, kan de landbouwer terug toeslagrechten activeren op het perceel. Op deze percelen landbouwgrond is er wel een uitzondering met betrekking tot de randvoorwaarde minimaal onderhoud 1, 2 en 4. Omwille van het specifieke karakter van deze graslanden zal het betaalorgaan (ALV) géén vaststelling en sanctie toepassen voor de eventuele verspreiding van onkruid of verbossing van deze percelen. Let wel: Deze uitzondering m.b.t. het minimaal onderhoud geldt niet voor minimaal onderhoud 3, met name het bestrijden van de akkerdistel. De landbouwer moet deze distels ook op deze percelen altijd (pleksgewijs) bestrijden. Wanneer er akkerdistelhaarden voorkomen, zal de controleur een inbreuk op het minimaal onderhoud vaststellen.

16 15 Foto 11 en 12: percelen met een (gebruiks)overeenkomst die de landbouwer moet aangeven als grassen in natuurbeheer omdat de randvoorwaarden hierop niet nageleefd kunnen worden. Deze percelen krijgen een uitzondering voor minimaal onderhoud 1, 2 en 4. De voorwaarden van minimaal onderhoud 3, evenals de andere randvoorwaarden, blijven van toepassing. Conclusie: Voor natuurlijk beheerde graslanden waarop de landbouwer géén minimaal beheer kan toepassen of toepast, kan hij een sanctie op de randvoorwaarden vermijden, als hij deze gronden in de verzamelaanvraag aangeeft als grassen in natuurbeheer (teeltcode 9824). Deze percelen moeten immers niet voldoen aan de norm minimaal onderhoud van de randvoorwaarden. Percelen aangegeven als grassen in natuurbeheer komen gedurende een periode van minstens 5 jaar niet in aanmerking voor het activeren van toeslagrechten.

17 4.5 Graslanden zonder beheer- of gebruiksovereenkomst Graslanden zonder een overeenkomst zoals bedoeld in punt 4.2 en 4.3., kan de landbouwer in de verzamelaanvraag aangeven als blijvend grasland (teeltcode 61) of als tijdelijk grasland (teeltcode 62). In deze gevallen gaat het om graslanden die de landbouwer op een landbouwkundige wijze uitbaat en beheert. Deze percelen grasland komen in aanmerking voor het activeren van toeslagrechten. De randvoorwaarden zijn zonder uitzondering van toepassing op deze graslanden. Bij vaststelling van een niet-naleving van de randvoorwaarden, kan het betaalorgaan (ALV) een vermindering op de steun toepassen. 16 Foto 14 en 15: graslanden zonder overeenkomst.

18 5. Samenvatting Grasland Graslanden zijn niet te beschouwen als landbouwgronden Niet aangeven in de verzamelaanvraag Graslanden zijn te beschouwen als landbouwgronden 17 Aangeven in de verzamelaanvraag Graslanden met meer dan 50 bomen/ha - Weiland met bomen - Niet activeerbaar voor toeslagrechten - Geen uitzondering op randvoorwaarden Graslanden met minder dan 50 bomen/ha Graslanden zonder gebruiks- of beheerovereenkomst - Blijvend grasland of tijdelijk grasland - Activeerbaar voor toeslagrechten - Geen uitzondering op randvoorwaarden Graslanden met overeenkomst Graslanden of grasstroken onder beheersovereenkomst met VLM - Blijvend grasland of tijdelijk grasland - Activeerbaar voor toeslagrechten - Uitzondering voor minimaal onderhoud 2 Graslanden beheerd op een natuurgerichte manier in uitvoering van een (gebruiks) overeenkomst (andere dan een beheersovereenkomst van VLM) - Blijvend grasland of tijdelijk grasland - Activeerbaar voor toeslagrechten - Uitzondering voor minimaal onderhoud 2 Graslanden waarbij het naleven van de steunvoorwaarden en van de randvoorwaarde voor minimaal onderhoud niet mogelijk is door het uitvoeren van de gebruiksovereenkomst - Grassen in natuurbeheer - Niet activeerbaar voor toeslagrechten - Uitzondering voor minimaal onderhoud 1, 2 en 4

19 6. Heeft u nog vragen? Indien u nog vragen heeft over de inhoud van deze brochure, kunt u steeds terecht bij de provinciale diensten van de Vlaamse overheid. Bij de buitendiensten van het ALV kunt u terecht voor alle inlichtingen over de bedrijfstoeslagregeling, de verzamelaanvraag en de randvoorwaarden. Voor informatie over specifieke subsidies kunt u terecht bij de Vlaamse Landmaatschappij en het Agentschap voor Natuur en Bos. Provinciale diensten van de afdeling Markt- en Inkomensbeheer van het Agentschap voor Landbouw en Visserij (ALV) 18 Bij de buitendiensten van het ALV kan u terecht voor inlichtingen over de bedrijfstoeslagregeling, de verzamelaanvraag en de randvoorwaarden. Antwerpen Vlaamse overheid - Agentschap voor Landbouw en Visserij Markt- en Inkomensbeheer Antwerpen Anna Bijns Gebouw Lange Kievitstraat bus ANTWERPEN Tel.: Fax: mib.antwerpen@lv.vlaanderen.be Vlaams-Brabant Vlaamse overheid Agentschap voor Landbouw en Visserij Markt- en Inkomensbeheer Vlaams-Brabant Vlaams Administratief Centrum Diestsepoort 6, bus LEUVEN Tel.: Fax: mib.vlaamsbrabant@lv.vlaanderen.be Oost-Vlaanderen Vlaamse overheid - Agentschap voor Landbouw en Visserij Markt- en Inkomensbeheer Oost-Vlaanderen Burg. Van Gansberghelaan MERELBEKE Tel.: Fax: mib.oostvlaanderen@lv.vlaanderen.be West-Vlaanderen Vlaamse overheid - Agentschap voor Landbouw en Visserij Markt- en Inkomensbeheer West-Vlaanderen VAC Jacob van Maerlant Koning Albert I-laan 1/2, bus BRUGGE Tel.: Fax: mib.westvlaanderen@lv.vlaanderen.be Limburg Vlaamse overheid - Agentschap voor Landbouw en Visserij Markt- en Inkomensbeheer Limburg VAC (Blok A, niveau 2) Koningin Astridlaan 50, bus HASSELT Tel.: Fax: mib.limburg@lv.vlaanderen.be

20 Regionale afdelingen van de Vlaamse Landmaatschappij Bij de regionale afdelingen van de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) kunt u terecht met vragen over beheerovereenkomsten. Regionale afdeling Oost Antwerpen Vlaamse Landmaatschappij Cardijnlaan 1, 2200 HERENTALS Dienst Beheerovereenkomsten: Tel Fax: Johan Carchon johan.carchon@vlm.be Limburg Vlaamse Landmaatschappij Koningin Astridlaan 10, 3500 HASSELT Dienst Beheerovereenkomsten: Tel Fax: Johan Carchon johan.carchon@vlm.be Vlaams-Brabant Vlaamse Landmaatschappij Vlaams Administratief Centrum Diestsepoort 6, bus 74, 3000 LEUVEN Dienst Beheerovereenkomsten: Tel Fax: Johan Carchon johan.carchon@vlm.be Regionale afdeling West West-Vlaanderen Vlaamse Landmaatschappij Velodroomstraat 28, 8200 BRUGGE Dienst Beheerovereenkomsten: Tel Fax: Barbara Gellinck barbara.gellinck@vlm.be Oost-Vlaanderen Vlaamse Landmaatschappij Ganzendries 149, 9000 GENT Dienst Beheerovereenkomsten: Tel Fax: Barbara Gellinck barbara.gellinck@vlm.be 19

21 Provinciale diensten van het Agentschap voor Natuur en Bos Bij het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) kan u terecht met vragen over de subsidies voor de bebossing van landbouwgronden, over de speciale beschermingszones en over het historisch permanent grasland. 20 Antwerpen Vlaamse overheid Agentschap voor Natuur en Bos Gebouw Anna Bijns Lange Kievitstraat 111/113 bus ANTWERPEN Tel Fax ant.anb@vlaanderen.be Vlaams-Brabant Vlaamse overheid Agentschap voor Natuur en Bos Vlaams Administratief Centrum Diestsepoort 6, bus LEUVEN Tel.: Fax: vbr.anb@vlaanderen.be Limburg Vlaamse overheid Agentschap voor Natuur en Bos Koningin Astridlaan 50, bus HASSELT Tel Fax lim.anb@vlaanderen.be Oost-Vlaanderen Vlaamse overheid Agentschap voor Natuur en Bos Gebr Van Eyckstraat GENT Tel Fax ovl.anb@vlaanderen.be West-Vlaanderen Vlaamse overheid Agentschap voor Natuur en Bos Jacob van Maerlantgebouw Koning Albert I-laan 1/2 bus BRUGGE Tel.: Fax wvl.anb@vlaanderen.be website:

22