Innovene. NewCo heeft nu een echte naam. Enquête omwonenden De resultaten IN DIT NUMMER:

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Innovene. www.bpgeel.be. NewCo heeft nu een echte naam. Enquête omwonenden De resultaten IN DIT NUMMER:"

Transcriptie

1 INFORMATIEBLAD VAN BP VOOR EINDHOUT, GROOT-VORST, OOSTERLO, JAARGANG 8 23 zomer 2005 PUNT, STELEN, WINKELOMHEIDE, ZAMMEL EN ZITTAART NewCo heeft nu een echte naam Innovene Enquête omwonenden De resultaten IN DIT NUMMER: Buur/medewerker Chris Somers Nieuwe milieu-ingenieur p6 Tips voor thuis en elders Barbecue p7 Vierde enquête omwonenden 2005 Gemengde signalen p8 Toe aan een nieuwe omgeving Communicatiemanager Patrick Claeys p10 Buren 23-v2.indd :20:08

2 Colofon Buren verschijnt viermaal per jaar en is een uitgave van: BP Chembel N.V. Amocolaan Geel Postadres & secretariaat: PR-secretariaat Lea Dries BP Amocolaan GEEL Tel: lea.dries@bp.com Verantwoordelijke Uitgever: Patrick Claeys BP Amocolaan GEEL Foto's: BP Eric De Vos Foto Coolens & Deleuil bvba IV-Fotoprodukties Lea Dries Stef Aldelhof Kinderpagina: Wendy Onsea Vormgeving: FM graphics Druk: Grafilux Printing bvba Productie: FokZ Communications GROENE TELEFOON 0800/ Samen één fabriek Het is even wennen. Maar nu het afgesplitste deel van de BPfabriek een naam heeft gekregen en vanaf nu als Innovene door het leven gaat, voelt de scheiding meteen een stuk echter aan. Het ligt niet voor de hand om de collega s die nu bij Innovene horen en waar we zolang mee hebben samengewerkt niet langer als collega s te zien, maar als medewerkers van een ander bedrijf. Want dat is Innovene, een ander bedrijf, niettegenstaande BP - voorlopig toch % eigenaar is. Maar toch. Onlangs nodigde het management van Innovene de burgemeesters van de omliggende gemeenten uit voor een bezoek. Tijdens dat bezoek werd sterk ingegaan op veiligheid, milieuprestaties en de relatie met de buren. Daarnaast lieten de Innovene-verantwoordelijken niet na te benadrukken hoezeer BP en Innovene in Geel verstrengeld zullen blijven. We delen tenslotte de fabriek en maken gebruik van een aantal gemeenschappelijke voorzieningen, zei Clint Herring, manufacturing manager voor Innovene Geel. Ook op communicatief vlak blijven beide bedrijven waar nuttig en mogelijk dezelfde kanalen gebruiken. Zoals ook Buren, want dit blad blijft over beide bedrijven - BP en Innovene - berichten. Ondertussen zijn ook de resultaten bekend van de vierde burenenquête die de Katholieke Hogeschool Kempen heeft gehouden voor rekening van BP. We leren daaruit dat het percentage van de ondervraagden die milieuproblemen in de buurt ervaren, opnieuw gezakt is en dat al de vierde keer op rij. Toch moeten we niet doen alsof er geen vuiltje meer aan de lucht is - letterlijk noch figuurlijk. Want BP blijft met voorsprong aangeduid worden als de sterkste vervuiler. Het is het vervelende lot van het grootste chemisch bedrijf uit de buurt dat daarenboven erg zichtbaar gelegen is. En net zoals na de vorige enquête van 2003 blijken de mensen vooral wakker te liggen van de kwaliteit van de lucht, daarin begrepen de geurhinder die met BP wordt verbonden. Daarmee wordt nog maar eens aangetoond hoe weerbarstig lang een minder goede reputatie aanhoudt. Toch zijn er ook erg positieve uitspraken over BP te lezen in het rapport. Zo verklaart bijna 80 % van de ondervraagden akkoord te gaan met de uitspraak dat BP een open en eerlijk bedrijf is. Dat is prettig om te horen en een bevestiging dat we niet slecht bezig zijn. We willen dat ook blijven uitbouwen. Ten slotte wil ik stilstaan bij de explosie die zich in maart 2005 heeft voorgedaan bij de BP-raffinaderij in Texas City (VS). Vijftien mensen lieten daarbij het leven en deze zeer tragische gebeurtenis heeft iedereen in de BPgroep geschokt. Inmiddels is een tussentijds rapport verschenen en als u dit leest kan u zich - net als wij - de vraag stellen of de gemaakte fouten en genomen risico s ook hier kunnen gebeuren. Mocht ik de overtuiging hebben dat dit niet zo is, dan klinkt dat misschien geruststellend, maar niet geloofwaardig. Niemand kan immers de toekomst voorspellen, ook niet voor een fabriek waar we met chemicaliën bij hoge temperaturen en drukken werken. Gelukkig zijn onze producten niet zo snel ontvlambaar of explosief als de benzineproducten van de tragedie in Texas City. Maar omdat de kans toch altijd bestaat dat er iets kan gebeuren waarbij een of meerdere van onze mensen ernstig gewond raakt, is het mijn hoofdtaak en die van de andere managers ervoor te zorgen dat bij alle activiteiten de veiligheid gewaarborgd blijft. We concentreren ons daarbij op een perfecte staat van onderhoud en controles op de installaties, op de kennis en kunde van ons personeel en het strikt toepassen van de werkprocedures. Het vooraf doen van een risicoanalyse van iedere activiteit en dat vóór we eraan beginnen, is de norm geworden die BP in Geel een van de meest veilige fabrieken heeft gemaakt in Vlaanderen. De veiligheidsindicatoren bewijzen dat: gedurende de laatste 5 jaar was er geen enkele noemenswaardige brand en een gemiddelde van slechts één ongeval per jaar met werkverlet voor al ons personeel en derden (samen ongeveer 700 mensen). Ook de vele inspecties van de overheid, zoals door de Milieudienst, de Technische inspectie en de Arbeidsveiligheid helpen ons de veiligheid continue te verbeteren. Want daar gaat het om, het kan altijd nog veiliger, de risico s kunnen nog verder teruggebracht worden om dichter te komen bij het doel van nul ongevallen en milieu-incidenten.texas City is een harde les voor de hele BP-groep en leert ons dat we nooit moeten denken dat we er op veiligheidsgebied zijn. Dat geldt voor alle honderdduizend en meer BP-ers en daar hoort Geel ook bij. Gijs Meerburg gedelegeerd bestuurder BP in Geel Bij de cover Innovene Het verhaal mag intussen gekend zijn: sinds 1 januari 2005 zijn de polypropyleeneenheden (PP) in Geel verzelfstandigd. Tot voor kort werd de afgesplitste firma met de tijdelijke naam NewCo (van New Company) aangeduid. Op 21 maart 2005 echter, werd het nieuwe bedrijf boven de doopvont gehouden en kreeg het de naam Innovene mee Lees verder op de pagina hiernaast. 2 Buren 23 - zomer Buren 23-v2.indd :20:15

3 NewCo heeft nu een echte naam Innovene Het verhaal mag intussen gekend zijn: sinds 1 januari 2005 zijn de polypropyleeneenheden (PP) in Geel verzelfstandigd. Tot voor kort werd de afgesplitste firma met de tijdelijke naam NewCo (van New Company) aangeduid. Op 21 maart 2005 echter, werd het nieuwe bedrijf boven de doopvont gehouden en kreeg het de naam Innovene mee. Innovene is de samentrekking van INNOVation (innovatie of vernieuwing) en -ene het stukje dat achteraan zit in woorden zoals polypropylene en polyethylene, de Engelse benamingen van polypropyleen (PP) en polyethyleen (PE). Voor de chemici onder ons, dat stukje -ene (of een in het Nederlands) verwijst ook naar de dubbele koolstofverbinding. Samengevat kan je stellen dat de firma Innovene met die naam een accent wil leggen op wat ze doet (producten maken zoals polyethyleen en polypropyleen) en wat ze wil zijn (vernieuwend en het verschil maken ). Niet helemaal nieuw Helemaal nieuw is de naam niet. BP gebruikte de aanduiding Innovene al jaren om daarmee haar PE en PPtechnologie aan te duiden. Maar een kniesoor die daarover zeurt. Ralph Alexander, topman van Innovene: De keus voor de naam Innovene steunt op interviews en onderzoek verricht bij medewerkers, klanten en industrieanalisten. Naar verluidt zijn heel wat namen de revue gepasseerd, maar Innovene werkt voor ons om het potentieel in onze mensen los te maken en te doen denken aan innovatie. Logo Een firma die meer dan 8500 medewerkers en vestigingen in 27 landen heeft, kan moeilijk zonder een logo. Het resultaat van een ongetwijfeld intens creatief proces ziet u elders op deze pagina. Het logo stelt een zich losmakende oliedruppel voor en wordt door Innovene-mensen liefdevol the blob genoemd - letterlijk de klodder. De blauwachtige kleur van het logo is meteen de hoofdkleur in de huisstijl van Innovene dat daarmee ook afstand neemt van het vertrouwde BP-geel en -groen. Waarschijnlijk zal in de zomer van 2005 het logo van Innovene verschijnen op delen van de fabriek in Geel. Verstrengeld Hoe moet het nu verder? Innovene is immers nog een volle dochter van BP, maar de moedermaatschappij heeft te kennen gegeven dat ze die wil verkopen. Dat gebeurt mogelijk via een beursgang waarbij het nieuwe bedrijf als het ware te koop wordt aangeboden aan de investeerders op de beurs. Maar in Geel zijn BP en Innovene behoorlijk innig met elkaar verstrengeld en dat zal ook zo blijven. Tenslotte maakt de polypropyleenproductie van Innovene gebruik van een aantal nutsvoorzieningen zoals stoomproductie en afvalwaterzuivering. Ook in de externe communicatie is afgesproken om gezamenlijk naar buiten te treden waar dat aangewezen en mogelijk is. Zo neemt Innovene een stoel in bij het Burenplatform. De Groene Telefoon blijft ook gelden voor Innovene en het nieuwe bedrijf blijft deelnemen aan dit Burenmagazine. Een zicht op de controlekamer van de polypropyleenproductie van Innovene in Geel. Op de foto: Ludo Meulemans en Jan Schepers Clint Herring: zo veel mogelijk Perfect Days behalen. Buren 23 - zomer Buren 23-v2.indd :20:18

4 Overzicht: BP en Innovene in België Wat betekent de afsplitsing van Innovene voor de activiteiten van BP in België? Blijven BP: Alle chemische activiteiten van BP in Geel, met uitzondering van de polypropyleenproductie Alle olie-activiteiten zoals de menginstallaties voor smeeroliën in Gent en Antwerpen (Castrol) Marketing en distributie van smeermiddelen en brandstoffen voor de scheep- en de luchtvaart Zijn nu Innovene: De polypropyleenproductie in Geel (± 120 medewerkers) De polypropyleen- (PP) en de polyethyleenproductie (PE) in Lillo (Antwerpse haven) (± 180 medewerkers) De onderzoekslaboratoria naar PP en PE in Neder-over-Heembeek (Brussel) (± 200 medewerkers) De volledige productiesite in Feluy waar onder andere linear alphaolefins (LAO), polyalphaolefins en aluminium alkyls gemaakt worden (± 230 medewerkers) Innovene wereldwijd - geen kleintje Burgemeesters op de koffie bij Innovene Op 14 maart 2005 had Innovene in Geel de burgemeesters van de drie omliggende gemeenten uitgenodigd voor een kennismaking. Patrik Vankrunkelsven en André Van Genechten, burgemeesters van respectievelijk Laakdal en Meerhout waren op het appèl. Frans Peeters van Geel liet verstek gaan wegens andere verplichtingen. Burgemeesters maken kennis met Innovene. Rond de tafel (in wijzerzin): André Van Genechten (burgemeester Meerhout), Luc Goffings Site manager voor Geel en Lillo Luc Goffings, manufacturing manager Geel Clint Herring en milieucoördinator Philippe Vandervoort waren de Innovenegastheren. Voor BP waren Gijs Meerburg en Patrick Claeys van de partij. Na een algemene voorstelling van het bedrijf ging Clint Herring dieper in op het concept van Perfect Days of Perfecte Dagen. Die staan voor dagen dat er geen kwetsuren zijn bij medewerkers (geen EHBO); dat er geen overtredingen zijn op de wettelijke (milieu)verplichtingen; dat er geen ernstige schierongevallen zijn en geen klachten van de omwonenden. De bedoeling is - allicht - zoveel mogelijk Perfect Days te behalen. Het toont meteen dat het menens is met de intentie van Innovene om onder meer op het gebied van veiligheid en milieu goed werk te leveren, besloot Clint. PP3? De vertegenwoordigers van Innovene benadrukten de aanhoudende verbondenheid tussen beide bedrijven in Geel. De Groene Telefoon blijft een centraal aanspreekpunt voor zowel BP als Innovene. Ook het crisisbeheer en de lopende geluidsstudie blijven gemeenschappelijk, zo wist Philippe Vandervoort. De situatie in Geel is overigens vrij uniek binnen Innovene. Bijna nergens anders ter wereld delen Innovene en BP dezelfde fabriek. De meeste andere fabrieken zijn immers stand-alone sites, zo liet Luc Goffings nog weten. Hij voegde er nog aan toe dat "...Geel belangrijk is voor Innovene. De fabriek is efficiënt en strategisch beduidend voor de toekomst van de nieuwe onderneming. Het is zelfs niet ondenkbaar dat er ooit een derde eenheid - PP3 - wordt gebouwd naast PP1 en PP2. 4 Buren 23 - zomer Buren 23-v2.indd :20:21

5 Anders sponsoren Het sponsorbeleid van de BP-groep verandert enigszins van koers. BP s zogenaamde Community Investment Programmes willen zich toespitsen op education - alles wat met onderwijs in de brede zin te maken heeft - en energie. Daarenboven wil BP meer aandacht geven aan die landen of streken in de wereld waar de nood hoog is. De nieuwe Community Investment Programmes zijn gericht op onderwijs, de ontwikkeling van (kleine) toeleveringsbedrijven en een betere toegang tot energie. BP spreekt van een meer gefocuste bijdrage aan de sociale en economische ontwikkeling van de samenleving. In de toekomst zullen de meest Community Investment Programmes gericht zijn op onderwijs, de ontwikkeling van (kleine) toeleveringsbedrijven en een betere toegang tot energie. De nieuwe focuspunten laten vermoeden dat de verhoogde steun aan economisch achtergestelde regio s in bijvoorbeeld Afrika en Azië ten koste zal gaan van sponsoring in rijke westerse landen. Toch betekent dat niet dat bijvoorbeeld BP s medewerkers en gepensioneerden, die vrijwilligerswerk doen ten voordele van de gemeenschap, in de kou zullen blijven staan. In 2004 spendeerde BP euro aan sponsoring in de regio van Geel. Tragisch ongeval in Amerikaanse BP-raffinaderij Op 23 maart 2005 heeft zich een zware explosie voorgedaan in een BP-raffinaderij in Texas City (VS). Daarbij zijn 15 dodelijke slachtoffers gevallen en het is daarmee een van de meest tragische gebeurtenissen binnen de BP-geschiedenis. De directie van de BP-groep heeft haar medeleven betuigd aan al de betrokken familieleden van de slachtoffers. Ze nam meteen ook haar verantwoordelijkheid en wil alles in het werk stellen om zoiets in de toekomst nooit meer te laten gebeuren. Het BP-magazine Horizon toont BP-medewerkers die een moment van stilte houden in nagedachtenis van de omgekomen collega s in Texas. Het onderzoekscomité heeft, minder dan twee maanden na de ramp, een voorlopig rapport uitgebracht. BP heeft besloten om dit publiek kenbaar te maken hoewel het juridisch onderzoek niet is afgesloten. BP neemt de verantwoordelijkheid voor het ongeval dat onder meer het gevolg is van een serie van fouten door BP-medewerkers vóór en tijdens de start van een proceseenheid. Het rapport geeft ook aan, dat het vervangen van de toegepaste technologie om drukopbouw te verhinderen in de installatie door een systeem van affakkelen de ernst van het ongeval zou hebben verminderd. Alle dodelijke slachtoffers bevonden zich tijdens de explosies en de daaropvolgende brand in nabijgelegen tijdelijke werkplaatsen Gijs Meerburg, gedelegeerd bestuurder van BP in Geel laat weten dat het belangrijk is dat wij in Geel hieruit onze lessen trekken met het oog op een blijvende alertheid voor veiligheid in onze routinewerkzaamheden. Hij bevestigt zijn vertrouwen in de organisatie van Geel en laat weten dat de conclusies van het rapport ook hier bekeken worden om na te gaan waar er vergelijkbare potentiële risico s zouden bestaan. Met de tragedie van Texas City in gedachten blijven we streven naar het steeds verder verbeteren van de veiligheid op de site. Het volledige (Engelstalige) rapport kan gedownload worden vanop Buren 23 - zomer Buren 23-v2.indd :20:31

6 BP-medewerkers of -huiscontractanten, die in de streek wonen, zijn bevoorrechte getuigen. Ze kennen beter dan wie ook de beide kanten van de medaille: hoe het is om te werken bij, en te wonen in de streek rond BP in Geel. Vandaag gaan we op bezoek bij Chris Somers (36), kersvers milieu-ingenieur bij BP in Geel, maar al acht jaar buur van de fabriek. Adres: Laakdal Werkgever: BP Chris Somers, nieuw bij BP in Geel Als milieu-ingenieur zal i Hier, Voltaire, koest! Het zijn zowat de eerste woorden die we te horen krijgen ten huize van Chris Somers, haar man Michel en de kinderen Ariane (7) en Cedric (4). Er is hier weinig respect voor een van de belangrijkste vertegenwoordigers van de Verlichting, zo dachten we eerst, maar het blijkt om de hond te gaan, een braaf dier maar nogal enthousiast nieuwsgierig bij nieuwe bezoekers. Even laten snuffelen en we kunnen beginnen. Als we ons neervlijen in het comfortabele bankstel blijken we Chris net te treffen aan het einde van haar eerste werkdag bij BP, hier in Geel. Ze is een van de recente aanwinsten van de fabriek, hoewel zij eigenlijk niet nieuw is. Chris komt namelijk van de Castrol-fabriek in Antwerpen en dat maakt deel uit van de smeermiddelenafdeling van de BP-groep. Daar was ze sinds 2001 preventieadviseur, verantwoordelijk voor veiligheid, milieu en kwaliteit. Maar haar carrière bij BP was feitelijk al vroeger gestart. Carrière Chris: Als afgestudeerd industrieel ingenieur scheikunde ben ik in 1992 begonnen op interim-basis bij het toenmalige BP Chemicals in Zwijndrecht. Daar werkte ik op de kwaliteitsafdeling van Wire&Cable (Draad&Kabel). Bij Wire&Cable werd, op basis van polyethyleen, isolatiemateriaal ontwikkeld voor allerhande elektrische bedradingen en bekabelingen. Daarna kon ik aan de slag in Herentals, bij BP Trading, die instond voor de verkoop van brandstoffen. Daar heb ik acht jaar gewerkt. Van Herentals naar Antwerpen Ik was bij BP Trading onder meer verantwoordelijk voor het behalen van het ISO-certificaat, een internationaal erkend kwaliteitslabel. Ik stond in voor de opvolging van vaak in contact komen met de buren het onderhoud van de opslagtanks, van het rollend materieel, de begeleiding van de bodemonderzoeken en de saneringen. Toen in 2001 BP het bedrijf in Herentals verkocht aan Esso Trading, was ik een van de weinigen die binnen de BP-groep bleef. Ik verhuisde naar de fabriek van Castrol in Antwerpen, dat toen net deel uitmaakte van BP. Burenplatform Mijn nieuwe job in Geel zit in dezelfde sfeer. Ook hier ben ik als milieu-ingenieur verantwoordelijk voor bijvoorbeeld de opvolging van bodemonderzoek, grondwateronderzoek, saneringen en emissies. Net als mijn voorganger, Philippe Vandervoort zal ik geregeld in contact komen met de omwonenden van de fabriek. Zo zal ik BP mee vertegenwoordigen in buurtoverlegorganen zoals het Burenplatform. Verbouwingen In woon nu dus op een boogscheut van mijn werk, maar oorspronkelijk ben ik van Zemst. Na ons huwelijk hebben mijn man en ik een tijdje in Boechout gewoond, maar acht jaar geleden werden we door vrienden gewezen op dit huis. Het zou openbaar worden verkocht. We woonden de zittingen bij, deden een bod, en voor we het goed en wel beseften was het van ons. Twee jaar geleden zijn we met de - ingrijpende - verbouwingen gestart. Dat is minder eenvoudig dan het allemaal lijkt. Gelukkig hadden we een goede aannemer die ons voor heel wat fouten heeft behoed. Fietsen De beslissing om hier te komen wonen, heeft ook met het werk te maken. Voor ik hier in Geel kon Chris en Michel - twee jaar geleden zijn de - ingrijpende - verbouwingen aan de woning in Laakdal gestart Als milieu-ingenieur zal Chris Somers vaak in contact komen met omwonenden 6 Buren 23 - zomer Buren 23-v2.indd :20:39

7 Tips voor thuis en elders Barbecue l ik ct n Nu het warme seizoen is aangebroken, binden heel wat mannen zich de keukenschort om en eisen hun plek aan de barbecue op, voorzien van een biertje of ander alcoholisch drankje. Dat is dan toch het clichébeeld. Wat er ook van zij, als u gaat barbecuen, komt er altijd hitte en meestal ook vuur bij te pas en dat moet bij u als veiligheidsbewuste lezer een waarschuwingslichtje doen branden. In onze industrie zou barbecuen overigens een werk met hoog risico zijn en aan de strengste voorzorgsmaatregelen moeten voldoen. Maar wie bij het aanmaken van het barbecuevuur een brandblusser binnen handbereik heeft, mag nu zijn/ haar hand opsteken. We vrezen dat dit slechts een minderheid is. Daarom ter lering en het vermijden van ongevallen, deze tips voor een leuke, lekkere barbecue zonder slechte afloop. beginnen, had ik lang in Herentals gewerkt en dat is niet zo heel ver van hier. Mijn man werkte toen in Gent en dat is natuurlijk wel een heel eind. Maar door van Antwerpen naar hier te verhuizen is er toch een van ons tweeën die nu al eens met de fiets kan gaan werken. En over fietsen gesproken, ons huis is wel aan een drukke baan gelegen, dus de kinderen zullen eerst nog heel wat in de tuin moeten oefenen alvorens we er de straat mee optrekken, maar de oudste doet al heel flink haar best. De tuin grenst trouwens aan een bosgebied, en dat is wel weer heel Voltaire is in dit gezin niet een van de vertegenwoordigers van de Verlichting, maar de hond. aangenaam, als we in de zomer buiten zitten. Milieuzorg Het was vandaag (2 mei) dus mijn eerste werkdag hier in Geel, en die is bijzonder goed meegevallen. Mijn collega s vormen een heel hechte groep. Ik zal vooral samenwerken met Linda Bets, de milieucoördinator van de fabriek en niet onbekend voor de lezers van dit blad. Ik zal mij, samen met haar, bezighouden met de milieuaspecten van het bedrijf. Dochter Ariane leert fietsen in de grote tuin achter het huis - zoontje Cedric helpt haar daarbij Tips Gebruik een stevig, stabiel barbecuestel en zorg ervoor dat het op een vlakke, vaste ondergrond staat. Zoek een windstille plek voor uw barbecue en kijk vanwaar de wind komt zodat u weet in welke richting de vonken kunnen waaien. Barbecue nooit binnenshuis of in een gesloten ruimte: smeulende vuurtjes en gloeiende houtskool produceren heel wat koolmonoxide en kunnen zorgen voor CO-vergiftiging. Gebruikt u houtskool of briketten als brandstof dan weet u dat u zich de tijd moet nemen om de barbecue op temperatuur te krijgen. Op tijd beginnen met het aanmaken, is dan ook een gouden raad, want gebruik nooit spiritus, benzine of petroleum als aanmaakmiddel - doorgaans met het doel het te laten vooruitgaan. Enkel daartoe bestemde aanmaakblokjes of -vloeistof zijn oké. Pas als het hele houtskoolbed gloeit - zonder vlammen dus - mag er begonnen worden met het roosteren, bakken en braden. Voor elektrisch aangedreven barbecuen geldt wat voor ieder elektrisch apparaat waar is: hou het uit de regen en ver van water zoals zwembaden en plonsbadjes en zorg voor een veilige bedrading. Spelende kinderen en huisdieren hebben niets te zoeken in de onmiddellijke buurt van een barbecue. De kok van dienst is best nuchter, niet (half)naakt en draagt geen brandbare synthetische kleding. Een barbecue smeult lang na en blijft tot hij helemaal uit is een potentieel gevaar. Een barbecue doven doet u best door de luchttoevoer af te snijden door er bijvoorbeeld zand overheen te gooien. En ja, zorg dus voor een poeder- of CO 2 - blusser voor noodgevallen. Spelende kinderen en huisdieren hebben niets te zoeken in de onmiddellijke buurt van een barbecue. Gebruik nooit spiritus, benzine of petroleum als aanmaakmiddel - steekvlammen en erger kunnen het gevolg zijn gezondheid, veiligheid, milieu en kwaliteit veiligheid veiligheid thuis en elders Buren 23 - zomer Buren 23-v2.indd :20:42

8 Vierde enquête omwonenden 2005 Gemengde e e signalen n In de vorige editie van Buren kon u lezen over het hoe en waarom van de buurtenquête die de Katholieke Hogeschool Kempen (KHK) nu al voor de vierde keer heeft gehouden in opdracht van BP. In deze uitgave geven we een selectie van de resultaten (het volledige rapport kan u downloaden op de website van BP in Geel). De voornaamste conclusie die we kunnen maken is dat de ondervraagden iets minder milieuproblemen ervaren dan voorheen, maar dat er een wantrouwen blijft bestaan tegen de chemie in het algemeen en tegen BP, als grootste plaatselijk chemisch bedrijf, in het bijzonder. Anderzijds gelooft ruim 80 % dat BP haar best doet om het water en de lucht in de buurt schoon te houden. Grafiek 1: Grafiek 2: Zijn er volgens u milieuproblemen in de buurt? 58,00 % 48,00 % 36,00 % 34,54 % 42,00 % 52,00 % 64,00 % 65,46 % (in %) JA NEE Welke problemen? Kwaliteit van de lucht Geurhinder door plaatselijke bedrijven Gezondheidsrisico's Vuil- en stofdeeltjes in de lucht Zuiverheid water in rivieren of kanalen Andere Geluidsoverlast Zwaar vervoer over de weg Kans op een bedrijfsongeval of giflek Gebouw of fabriek ontsiert omgeving Product en gebruikte grondstoffen Hinder vanwege licht (in %) SPONTAAN GEHOLPEN In april 2005 trokken de studenten handelswetenschappen en bedrijfskunde de straten in. Daar zijn zo n 720 bruikbare enquêtes verzameld, een dikke honderd meer dan de vorige bevraging in Zoals steeds hebben de studenten de vragen in samenspraak met BP opgesteld. Daarbij worden de meeste thema s overgenomen van vorige lijsten zodat een eventuele evolutie in de tijd kan onderkend worden. De studenten hebben de resultaten van hun bevraging - zonder inmenging van BP - verwerkt, samengebundeld en voorgesteld op een persconferentie op 24 mei. Een selectie van de resultaten. Steeds minder milieuproblemen ervaren Minder dan 35 % van de respondenten ervaart milieuproblemen in zijn of haar buurt. Dit is opnieuw een daling, de vierde op rij. Deze vraag wordt los van BP gesteld - het antwoord zegt dus iets over de perceptie van de ondervraagden van onze leefomgeving in het algemeen. Wanneer gevraagd wordt welke die problemen dan zijn, blijft de kwaliteit van de lucht het overgrote aandeel opeisen, zeker als je daar nog geurhinder en vuil- en stofdeeltjes in de lucht bijtelt. (zie grafieken 1 en 2) Hoge bomen vangen veel wind Of vrij vertaald: de grootste (chemische) fabriek in de buurt krijgt het meest de zwarte piet doorgeschoven. Een kleine 170 van de 720 ondervraagden haalt BP aan als grootste vervuiler. Dat de BP-fabriek de grootste, of althans meest zichtbare, is van de omgeving heeft daar veel mee te maken. De meeste bedrijven in het lijstje vervuilers zijn trouwens chemische bedrijven wat nog maar eens onderstreept hoe moeilijk het is voor de chemie om van haar negatieve imago af te raken (zie grafiek 3). Onbekend of toch niet? Gevraagd naar de vertrouwdheid met BP, antwoordt toch een meerderheid van 57 % dat ze het bedrijf niet goed of helemaal niet goed kent. Anderzijds - en wat in tegenstrijd met het antwoord op de vorige vraag - weet zowat 70 % dat de fabriek scheikundige producten maakt... Ook boeiend is de vraag naar de houding tegenover BP. Daarbij werden een aantal stellingen aangeboden waarop de geïnterviewde zich (helemaal) akkoord of (helemaal) niet akkoord kon verklaren. (zie grafiek 4). Opmerkelijk is de toch vrij positieve teneur. Zo gaat meer dan 90 % akkoord met de stelling dat het bedrijf lokale initiatieven en verenigingen steunt. En bijna 90 % vindt dat het bedrijf nuttige producten maakt die ten goede komen aan de bevolking. Nog altijd meer dan 80 % gaat (helemaal) akkoord met de stelling dat BP haar best doet om het water en de lucht in de buurt proper te houden. Meer dan 90 % ten slotte vindt dat BP aandacht besteedt aan de bezorgdheid van de plaatselijke gemeenschap. Dat is meteen ook een compliment voor de luisterbereidheid van het bedrijf. 8 Buren 23 - zomer Buren 23-v2.indd :20:47

9 Vooral vrouwen boven 35 jaar Vrouwen van 35 en ouder bleken het meest beschikbaar om de enquêteurs te woord te staan (foto van bevraging in 2003) Omdat de studenten vooral tijdens de daguren enquêteerden, tekent zich een lichte vertekening af. Zo was 61,25 % van de ondervraagden van het vrouwelijk geslacht tegenover slechts 38,75 % mannen. Daarenboven was 78 % ouder dan 35 en was dus slechts 22 % van de geïnterviewden jonger dan 35 jaar. Het laat vermoeden dat dit te maken heeft met het - nog steeds - maatschappelijk gegeven van de thuiswerkende vrouw. Ook het feit dat de enquêtes vooral doorgingen tijdens de paasvakantie heeft dit effect mogelijk versterkt. Misschien dat vooral moeders thuisblijven van het werk voor de opvang van de kinderen. De oververtegenwoordiging van vrouwen en de ondervertegenwoordiging van jongere mensen (- 35) kan ook verklaren dat zo weinig geënquêteerden weet hadden van de website van BP in Geel (9 %). Want, hoewel een en ander aan het veranderen is, is het internet toch vooral zaak van mannen en jongeren. Buren-magazine belangrijk voor informatieverspreiding Goed 67 % van de ondervraagden had ooit persoonlijk contact met BP of ontving er ooit informatie van. Van die 67 % wezen ruim 8 op de 10 geënquêteerden Buren-magazine aan als de bron van de informatie en dat is weer 10 % meer dan in Buren steekt daarmee met kop en schouders uit boven andere kanalen zoals bedrijfsbezoeken, opendeurdagen of persoonlijke brieven. Dat betekent evenwel niet dat die manieren om te communiceren minder belangrijk zouden zijn: ieder kanaal heeft immers zijn specifieke verdienste en het is vooral het samenspel van de verschillende kanalen dat een goede communicatie mogelijk maakt (zie grafiek 5). Grafiek 3: BP Exxon Chemicals Tessenderlo Chemie Andere Janssen Pharmaceutica Container Terminal Meerhout SCK Kaneka Welke bedrijven in de buurt vervuilen of brengen schade toe aan het milieu? 1,4 2,6 2,6 6,6 10,9 12,3 15, (in %) 47,9 Grafiek 4: Houding tegenover BP? Een deel van de studenten tijdens de persconferentie op 24 mei 2005 Het is een open en eerlijk bedrijf Het bedrijf vormt een bedreiging voor de omgeving Zij ondersteunen locale initiatieven en verenigingen Zij controleren het niveau van de uitstoot en publiceren de resultaten hiervan BP maakt nuttige producten die ten goede komen aan de bevolking Zij dragen bij tot de kwaliteit van het leven in de buurt Zij doen hun best om het water en de lucht in de buurt proper te houden Zij besteden aandacht aan de bezorgdheid van de plaatselijke gemeenschap Ze zijn begaan met de gezondheid en de veiligheid van hun werknemers (in %) helemaal akkoord akkoord niet akkoord helemaal niet akkoord Waar woonden de geënquêteerden? 254 / 35% Grafiek 5: Op welke manier hebt u informatie (over BP) ontvangen? (gevraagd aan de 67 % van de ondervraagden die ja antwoordden op de vraag of ze ooit persoonlijk contact hadden met BP of er ooit informatie van ontvingen) Nieuwsbrief Bezoek bedrijf Deelname opendeurdag Persoonlijke brief Andere Burenplatform 218 / 30% binnen een straal van 2 km rond BP binnen een straal van 2 tot 5 km rond BP binnen een straal van 5 tot 10 km rond BP 248 / 34% Waar werden de interviews gehouden? Daarvoor werden er drie cirkels rond de fabriek getrokken van respectievelijk 2, 5 en 10 km. Er werd wel op gelet dat elke cirkel een min of meer even groot deel van de steekproef inhield. Daarmee leggen de omwonenden van dichtbij de fabriek een relatief groter gewicht in de schaal. Overlegcomité Infodagen (in %) Download het volledig rapport vanop buren en partners communicatie enquête omwonenden Buren 23 - zomer Buren 23-v2.indd :20:50

10 Ik was toe aan een nieuwe omgeving Patrick Claeys - nieuwe communicatiemanager Sinds 1 januari is Patrick Claeys de nieuwe communicatiemanager en woordvoerder van BP in Geel. Hij volgt daarmee Martin de Koning op die in de vorige Buren uitgezwaaid werd. Patrick: Martin heeft in de bijna zeven jaar dat hij hier gewerkt heeft, heel wat gerealiseerd en verbeterd, vooral op het gebied van de externe communicatie. Ik zit dan ook in een vrij comfortabele positie, ook al dankzij zijn uitstekende ploeg die wél is gebleven. De kanalen om de buren te informeren en met hen te overleggen zijn goed uitgebouwd. De grootste uitdaging zal zijn om alles fris te houden en hier en daar wat aan de weg te timmeren, geheel volgens het motto alles kan beter. Bovendien zullen we creatief moeten inspelen op de nieuwe situatie die in BP is ontstaan na de afsplitsing van Innovene. Patrick Claeys (48) is een oude BP-rot met zijn 18 jaar anciënniteit. Hij combineerde al twee jobs (zie kadertje) en sinds 1 januari komt daar dus de fabriek in Geel bij. Waarom die stap? Patrick: Ik werk al jaren in vooral hoofdkantoren en coördinatiecentra en was toe aan een nieuwe omgeving. Een productiecentrum zoals BP in Geel stelt andere vereisten dan pakweg een communicatiebeleid uit te stippelen voor de relaties met de nationale overheden. Hier in Geel is alles een stuk concreter en je speelt korter op de bal. Je hebt hier te maken met buurtbewoners, actiegroepen en lokale functionarissen. Dat is toch anders en dat maakt het boeiend. West-Vlaming Sinds de fabriek in Geel in tot de grote BP-familie toetrad, heeft Patrick er in zijn Europese rol mee te maken gehad, zij het vanop enige afstand. Hoe wordt Geel eigenlijk ervaren bij de rest van de organisatie? BP in Geel Patrick Claeys: Mijn motto? Carpe diem - pluk de dag en leef zo goed mogelijk door je te ontwikkelen en veel nieuwe dingen te leren kennen. heeft een uitstekende reputatie. De fabriek is winstgevend, veiligheid en milieu zitten goed, er heerst sociale vrede en de externe communicatie is prima uitgebouwd. En hoe zit dat met de zogenaamd stugge Kempenaars? Niets van gemerkt. Ik ben zelf een West- Vlaming van geboorte en ben in Wie is Patrick Claeys? Jaargang? 1957 Getrouwd? Sinds 1981 met Caroline. Twee zonen Bram (20) en Jens (16). Patrick Claeys: Ik werk al jaren in vooral hoofdkantoren en coördinatiecentra en was toe aan een nieuwe omgeving. Hier in Geel is alles een stuk concreter en je speelt korter op de bal. Patrick Claeys heeft vele petten Patrick Claeys startte in 1987 bij BP in Zwijndrecht waar hij in 1989 PR-manager van de Belgische oliedivisie werd. Later werd hij communicatieverantwoordelijke voor de olie-activiteiten van BP in de Benelux, een functie die hij nog steeds vanuit Antwerpen uitoefent. Het brengt hem in contact met Rotterdam en de smeeroliefabrieken in Antwerpen en Gent. Voor die laatste werkt hij bijvoorbeeld samen met de lokale vertegenwoordigers voor de festiviteiten in september 2005 naar aanleiding van het 100-jarig (!) bestaan van de fabriek. Toen BP meer nadrukkelijk Europees ging werken, werd Patrick de steun en toeverlaat van het Europese government affairs team in Brussel. Hij zorgt er voor de coördinatie van de communicatieagenda van BP voor geheel Europa. Patrick zal die twee functies blijven combineren met het nieuwe communicatiewerk in Geel. y g g gemerkt van die zogenaamde stugheid of koppigheid van de Kempenaars. We zijn allemaal in de eerste plaats mensen met goede en minder goede kanten. Studies? Germaanse filologie en Communicatiewetenschappen aan de Universiteit Gent. Staat bekend als een man van de dialoog, consensus zoekend en diplomatisch. Eerder rustig en beredeneerd van natuur. Houdt van in team samenwerken en mensen leren kennen. Heeft een hekel aan eindeloos en doelloos vergaderen met veel gezwam. Vindt het leuk dat hij nu eens kan meedraaien in 10 Buren 23 - zomer Buren 23-v2.indd :20:52

11 Een bedrijf van meer dan 35 jaar dat wordt gescheiden, krijgt te maken met onzekerheid en onrust. Ik ben hier nu een klein half jaar, dat is niet erg lang, maar ik merk toch dat de medewerkers dat goed hebben ondervangen. Maatschappelijk Jaarverslag over 2004 Ieper opgegroeid. Na de Germaanse in Gent ben ik daar blijven plakken en ik woon nu nog steeds in Drongen. Daarnaast heb ik lang in Zwijndrecht gewerkt en dat is op een zucht van Antwerpen. In Brussel en Rotterdam heb ik weer andere mensen leren kennen. Die zogenaamde regionale verschillen, ach, ik vind het wat overroepen. Ik heb dan ook nog maar weinig gemerkt van die zogenaamde stugheid of koppigheid van de Kempenaars. We zijn allemaal in de eerste plaats mensen met goede en minder goede kanten. Live Wanneer gaan de omwonenden Patrick Claeys voor het eerst live meemaken? Patrick: Ik heb tot nu een drietal vergaderingen bijgewoond met lokale mensen en beleidslui in het kader van de Overlegcommissie en het Burenplatform. Maar later in het jaar neemt de fabriek deel aan hoorzittingen in verband met de voorgestelde capaciteitsuitbreiding van de paraxyleen-eenheid. Dat zal waarschijnlijk mijn eerste echte publieke optreden in het Geelse zijn. Interne communicatie Toen Patrick met zijn job in Geel startte, kwam hij terecht in een fabriek die zichzelf aan het opsplitsen was. Patrick: Een bedrijf van meer dan 35 jaar dat wordt gescheiden, krijgt te maken met onzekerheid en onrust. Ik ben hier nu een klein half jaar, dat is niet erg lang, maar ik merk toch dat de medewerkers dat goed hebben ondervangen. Wat onze job betreft, heeft het wel voor gevolg gehad dat we veel aandacht hebben gegeven aan de interne communicatie. De eigen medewerkers zijn tenslotte de belangrijkste doelgroep voor de communicatiedienst. Het is een cliché - maar daarom niet minder waar - dat het personeel de belangrijkste ambassadeurs zijn voor je bedrijf. Externe communicatie Wat zijn de plannen voor de externe communicatie? Patrick: De instrumenten zijn er - neem maar dit blad Buren, de twee overlegorganen (Overlegcommissie en Burenplatform), de website... Ik moet vooral zorgen dat die goed blijven draaien. Inhoudelijk gezien blijft Innovene nog wel even op de agenda, vooral de eventuele beursgang ervan later dit jaar. Verder blijven we actief berichten over de milieuzorgverbeteringen in de fabriek zoals de kobaltherwinningseenheid, de plannen om de stoompluim verder te verminderen, het saneringsplan voor geluid Wellicht komt er ook een definitieve beslissing over PTA4 later dit jaar. En dan is er nog de voornoemde geplande capaciteitsuitbreiding van de paraxyleeneenheid. Enfin, we gaan niet zonder stof vallen, zoveel is zeker. In mei 2005 is het Maatschappelijk Jaarverslag BP in Geel over 2004 gepubliceerd. Deze jaarlijkse uitgave brengt verslag uit over wat er zoal gebeurd is in de fabriek in het voorbije jaar. Het verslag focust op het sociale en milieu- en veiligheidsthema s. Wilt u een exemplaar, stuur dan een mailtje met uw gegevens naar lea.dries@bp.com of telefoneer naar U kan het Maatschappelijk Jaarverslag ook downloaden vanop www. bpgeel.be (zie hierna) en vanop www. milieujaarverslag.com. Maatschappelijk jaarverslag: focus op het sociale, milieuen veiligheidsthema s The Godfather Hugo Claus een fabriek. Zo is het nieuw voor hem om bijvoorbeeld in een overall veiligheidsrondgangen te doen. Patrick: Het geeft je een frisse kijk op waar het in onze industrie allemaal om draait. Meer van dat, zou ik zeggen! Maalt er niet om dat hij voor zijn job km per jaar in de auto zit. Dat zijn momenten van rust waarin ik via de radio op de hoogte blijf van de actualiteiten - toch een must in ons beroep. Leest De Tijd, De Standaard, Knack en Humo Op het nachtkastje liggen boeken van Hugo Claus en Louis Paul Boon. Patrick: Ik heb literatuur gestudeerd en ben een fan van deze auteurs. Ik kan evenwel ook boeken appreciëren van mindere goden zoals Geeraerts en Aspe. Film? Graag en veel. Voor de vuist weg: Pulp Fiction, The Godfather, Daens, Schlinder s List maar ook Monty Python. Muziek? Ik heb zelf jarenlang The Beatles klarinet en saxofoon gespeeld en heb er een liefde voor de klassieke muziek aan overgehouden waarbij Mozart mijn voorkeurscomponist blijft. Maar ook groepen als Novastar of Ozark Henry kunnen me bekoren hoewel The Beatles mijn all time favourites blijven. Grootste figuur uit de geschiedenis? Ghandi Grootste uitvinding uit de recente geschiedenis? Televisie. Ik ben zelf geen intensief kijker, maar je kunt niet rond de enorme impact die het medium heeft op de maatschappij. Een passie voor? Wijn Favoriete vakantiebestemming? Italië Motto Carpe diem - pluk de dag en leef zo goed mogelijk door je te ontwikkelen en veel nieuwe dingen te leren kennen. ons bedrijf publicaties maatschappelijk jaarverslag Vragen uit de gemeenschap Normaal had in deze editie deel 7 moeten staan uit de reeks Vragen uit de Gemeenschap. Wegens plaatsgebrek slaan we een keertje over. De volledige lijst van vragen en (originele) antwoorden staat nog steeds op de website. buren en partners buren Gemeenschapsraad Winkelomheide Buren 23 - zomer Buren 23-v2.indd :20:57

12 'T BUURTJE Carolina de koe Carolina de koe was altijd moe t begon s morgens om kwart over negen, ze stond recht uit het hooi en riep heel hard BOE, Wat valt me t ontbijt weer tegen! t Probleem was haar maag, ze had er maar drie en kon zo t groen niet verteren. Boe zeg je, een koe met grasallergie? Vers hooi, malse klaver, t kon haar niet deren Zuchtend zat ze in t weiland te kniezen, ze kauwde met lange tanden, ononderbroken, tenzij door het niezen knabbelde ze afkerig aan de randen. MONSTERS EN CO(LLAGES) Nodig: 1 gekleurd (hard) A3-vel, A4 papier, tijdschriften, lijm, stiften of verf, een schaar, een stuk lint en een perforator Doen: Knip het A4-papier in de lengte doormidden. Zoek foto s van mensen of dieren in tijdschriften en knip koppen, rompen, armen, benen en poten uit. Plak elk deel in het midden van een (gekleurde) strook. Sorteer nu de stroken papier; alle koppen samen, alle rompen en alle benen. Maak een gaatje in elk stapeltje. Vouw dan het grote vel hard papier doormidden en leg alle stroken erin met de gaatjes bij de vouw. Maak nu gaatjes in die kaft, steek er een lintje doorheen en knoop de stroken vast. Je kan nu bladeren en zelf de gekste combinaties samenstellen! Mooi: Maak een bonte achtergrond waarop je eenvoudige figuurtjes kleeft. Stop het in een kader en je hebt nu een modern schilderij! De boer snauwde Het kan zo niet meer, dit dier zit nu áltijd te balen Carolina moet weg, ook al doet het me zeer, ze is niet in staat om het gras te malen! Dus stak hij haar op de wagen en reed naar t slachthuis, t beest kon geen boe of ba meer vragen, maar Carolina voelde: Dat is hier niet pluis, Leuk: Maak een beeldverhaal (zoals een strip) met mensen/dieren uit tijdschriften. Je tekent een eenvoudig hoofdpersonage en zoekt er daarna grappige figuren bij. Verzin eerst de volgorde (het verhaal) en kleef dan de prentjes in een schrift. Laat je personages spreken door er tekstballonnetjes bij te tekenen. ik moet hier snel wat op vinden! Ze zeurde en loeide, maar t hielp allemaal niet totdat ze flink begon te winden en al haar zenuwen en opgekropt verdriet RA-RA Noem drie soorten vogels die geen eieren kunnen leggen. Wie zijn wij? Ik ben een nuttig dier. Geef mij een letter meer en je vindt me heel lekker. Wie ben ik? Ik ben een dier. Ook al raak ik mijn kop kwijt, toch word ik niet kort. Wie ben ik? ontploften in de zuivere buitenlucht. Carolina excuseerde zich, maar t kon niet baten; de boer was inmiddels ver gevlucht, bang dat ze weer zo n explosie zou laten, ontsnapte hij uit deze dolle koeien(k)lucht. Hij liet het dier achter, leeg maar voldaan t was in de buurt van Luchtaart en als je dat wil kan je Carolina zien staan: een zwart-witte koe met een groene wolk onder haar staart. 12 OPLOSSINGEN Ra-ra Drie vogels: pechvogels, luistervinken en mannetjesvogels Nuttig dier: koe + k = koek om op te eten Kop kwijt: slang: -s = lang Doe mee! Je kunt ons steeds een tekening, gedichtje of verhaal opsturen en een bon van 13 EUR verdienen. Stuur jouw werkstuk naar: REDACTIE BUREN - jeugdwedstrijd BP PR-secretariaat Amocolaan GEEL Vergeet je naam, adres en leeftijd niet te vermelden! De winnaars worden schriftelijk verwittigd. Buren 23-v2.indd :19:46

BUURTONDERZOEK BP. BP Buurtonderzoek 2014

BUURTONDERZOEK BP. BP Buurtonderzoek 2014 BUURTONDERZOEK BP 2014 1 INHOUDSTAFEL Inleiding Doelstelling Methodologie Bespreking resultaten Besluit Aanbevelingen 2 INLEIDING 2 à 3 jaarlijks onderzoek Veiligheid- en communicatiebeleid 600 enquêtes

Nadere informatie

In dit rapport worden de belangrijkste resultaten van de studie belicht. Meer gedetailleerde tabellen en cijfers worden weergegeven in bijlage.

In dit rapport worden de belangrijkste resultaten van de studie belicht. Meer gedetailleerde tabellen en cijfers worden weergegeven in bijlage. 1. Inleiding BP Amoco hecht veel belang aan een goede relatie met de omgeving waarin zij actief is. Het is voor het bedrijf dan ook belangrijk te weten wat de mensen uit de buurt denken over het bedrijf.

Nadere informatie

Onderzoeksproject: BP Geel & zijn buurtbewoners. Buurtonderzoek

Onderzoeksproject: BP Geel & zijn buurtbewoners. Buurtonderzoek Onderzoeksproject: BP Geel & zijn buurtbewoners Buurtonderzoek 2010-2011 Projectgroep: Alexandra Bornasova, Brent Claes, Jilke De Backer, Britt De Laet, Thomas Fockaert, Eline Geudens, Mathias Jacob, Niels

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

In dit rapport worden de belangrijkste resultaten van de studie belicht. Meer gedetailleerde tabellen en cijfers worden weergegeven in bijlage.

In dit rapport worden de belangrijkste resultaten van de studie belicht. Meer gedetailleerde tabellen en cijfers worden weergegeven in bijlage. 1. Inleiding Een goede relatie met haar omgeving is essentieel voor ieder bedrijf. Het is daarom belangrijk te weten wat de mensen uit de buurt denken over het bedrijf. Om de vinger aan de pols te houden

Nadere informatie

INHOUD 1 DOELSTELLINGEN VAN HET ONDERZOEK... 7 2 ONDERZOEKSOPZET EN METHODOLOGIE... 8

INHOUD 1 DOELSTELLINGEN VAN HET ONDERZOEK... 7 2 ONDERZOEKSOPZET EN METHODOLOGIE... 8 INHOUD 1 DOELSTELLINGEN VAN HET ONDERZOEK... 7 2 ONDERZOEKSOPZET EN METHODOLOGIE... 8 3 RESULTATEN... 10 3.1 BESCHRIJVING VAN DE STEEKPROEF... 10 3.2 BESPREKING VAN DE RESULTATEN... 13 3.2.1 Milieuproblemen

Nadere informatie

BP en haar buurtbewoners anno 2005

BP en haar buurtbewoners anno 2005 Katholieke Hogeschool Kempen Campus H.I.Kempen Geel Departement Handelswetenschappen en Bedrijfskunde Onderzoek uitgevoerd door de studenten Marketing van het departement Handelswetenschappen en Bedrijfskunde

Nadere informatie

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb hoofdstuk 8 Kernovertuigingen Kernovertuigingen zijn vaste gedachten en ideeën die we over onszelf hebben. Ze helpen ons te voorspellen wat er gaat gebeuren en te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit.

Nadere informatie

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 6 Zacheüs (1) Het is erg druk in de stad vandaag. Iedereen loopt op straat. Zacheüs wurmt zich

Nadere informatie

Eerste druk, 2013 2013 Arinka Linders AVI E5 M6 Illustraties: Michiel Linders

Eerste druk, 2013 2013 Arinka Linders AVI E5 M6 Illustraties: Michiel Linders Leo Leeuwtje Eerste druk, 2013 2013 Arinka Linders AVI E5 M6 Illustraties: Michiel Linders isbn: 9789048431052 nur: 282 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming

Nadere informatie

Timemanagement? Manage jezelf!

Timemanagement? Manage jezelf! Timemanagement? Manage jezelf! Trefwoorden Citeren timemanagement, zelfmanagement, stress, overtuigingen, logische niveaus van Bateson, RET, succes citeren vanuit dit artikel mag o.v.v. bron: www.sustrainability.nl

Nadere informatie

Van mij. Een gezicht is geen muur. Jan Bransen, Universiteit Utrecht

Van mij. Een gezicht is geen muur. Jan Bransen, Universiteit Utrecht [Gepubliceerd in Erik Heijerman & Paul Wouters (red.) Praktische Filosofie. Utrecht: TELEAC/NOT, 1997, pp. 117-119.] Van mij Een gezicht is geen muur Jan Bransen, Universiteit Utrecht Wij hechten veel

Nadere informatie

UITDAGING 5: Justine helpt de buren

UITDAGING 5: Justine helpt de buren Dit werkblaadje is van... UITDAGING 5: Justine helpt de buren Solidariteit in je eigen omgeving Individuele oefening Heb jij al eens iemand geholpen? Schrijf op wat je deed om die persoon te helpen. Voorbeeld:

Nadere informatie

Afsluiting kinderjury 2013

Afsluiting kinderjury 2013 Afsluiting kinderjury 2013 Schrijverbezoek: Gerard van Gemert 1. Kastor en Tim Wanneer bent u begonnen met schrijven? Gerard van Gemert is in 2005 begonnen met schrijven toen hij met zijn dochters een

Nadere informatie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Ervaringen, belevenissen, vragen in woorden gevangen om die woorden weer vrij te laten in nieuwe ervaringen, belevenissen, vragen. Marcel Zagers www.meerstemmig.nl

Nadere informatie

sarie, mijn vriend kaspar en ik

sarie, mijn vriend kaspar en ik sarie, mijn vriend kaspar en ik Leen Verheyen sarie, mijn vriend kaspar en ik is een theatertekst voor kinderen vanaf 4 jaar en ging in première op 12 september 2009 bij HETPALEIS in Antwerpen 1 ik: het

Nadere informatie

Er was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig

Nadere informatie

Veilige voorbereiding

Veilige voorbereiding Veilige voorbereiding Plaats de barbecue op een stevige, stabiele, vlakke ondergrond. Zorg dat de barbecue niet omver gelopen kan worden door spelende kinderen of huisdieren. Zet de barbecue nooit op een

Nadere informatie

BP en haar buurtbewoners anno 2003

BP en haar buurtbewoners anno 2003 Katholieke Hogeschool Kempen Campus H.I.Kempen Geel Departement Handelswetenschappen en Bedrijfskunde Onderzoek uitgevoerd door de studenten Marketing van het departement Handelswetenschappen en Bedrijfskunde

Nadere informatie

Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie.

Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. De cliënt krijgt een groot vel papier en kleurkrijt. De opdracht is: Teken je gezin van herkomst rond de etenstafel. Een werkvorm

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

Hallo Waterkrant lezers, Welkom bij het tweede deel van De Waterkrant!

Hallo Waterkrant lezers, Welkom bij het tweede deel van De Waterkrant! Hallo Waterkrant lezers, Welkom bij het tweede deel van De Waterkrant! We zijn aangekomen in het jaar 2016 en willen graag terugkijken naar wat de kinderen de afgelopen periode gedaan hebben. Ook deze

Nadere informatie

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag.

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Onze vragen: 1. Wanneer bent u met uw schrijfcarrière begonnen? 8 jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven.

Nadere informatie

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren Welzijn op recept Welkom bij SWOA. Uw huisarts heeft u met ons in contact gebracht. De dokter kan u op dit moment geen passende behandeling (meer) bieden. Toch voelt u zich niet lekker, of heeft u pijn.

Nadere informatie

Ondernemers staan open voor bedrijfsverkoop, maar moeten mentaal nog een drempel over

Ondernemers staan open voor bedrijfsverkoop, maar moeten mentaal nog een drempel over Ondernemers staan open voor bedrijfsverkoop, maar moeten mentaal nog een drempel over Rapport Marktmonitor 2015 18 September 2015 Colofon In opdracht van: Majka van Doorn Research Consultant 033 330 33

Nadere informatie

Thema In en om het huis.

Thema In en om het huis. http://www.edusom.nl Thema In en om het huis. Les 22. Een huis zoeken Wat leert u in deze les? Praten over uw huis Informatie over het vinden van een nieuwe woning Praten over wat afgelopen is Veel succes!

Nadere informatie

De geest is goed, maar het lichaam is versleten tekst PATRICK MEERSHOEK foto s AD NUIS

De geest is goed, maar het lichaam is versleten tekst PATRICK MEERSHOEK foto s AD NUIS IK HEB EEN SCHANDELIJK HOOG IQ. Ik lees kranten in zeven talen. Ik heb vroeger veel in het buitenland gezeten. De actualiteit houd ik met hartstocht bij, maar naar de televisie kijk ik niet en naar de

Nadere informatie

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Mensen zoeken hulp omdat ze overhoop liggen met zichzelf of met anderen. Dit kan zich op verschillende manieren uiten. Sommige mensen worden

Nadere informatie

Klein Kontakt. Jarigen. in april zijn:

Klein Kontakt. Jarigen. in april zijn: A Klein Kontakt Het is alweer eind maart wanneer dit Kontakt uitkomt, het voorjaar lijkt begonnen, veel kinderen hebben kweekbakjes met groentes in de vensterbank staan, die straks de tuin in gaan. Over

Nadere informatie

Scriptie over Personal Branding en Netwerking

Scriptie over Personal Branding en Netwerking Scriptie over Personal Branding en Netwerking 1e versie - 16 november 2012 Jana Vandromme Promotor: Hannelore Van Den Abeele 1. Inhoudstafel 1. Inhoudstafel 2. Onderzoeksvragen 2.1 Onderzoeksvraag 1 2.2

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Jolan. Jolanda Omvlee (42),

Jolan. Jolanda Omvlee (42), Jolan Jolanda Omvlee (42), getrouwd met Ron (48), moeder van Lise (10) en Emmely (6) is directeur van Compassion. Ze geeft leiding aan 38 personen, haar contacten gaan internationaal. 22 tekst Wieteke

Nadere informatie

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven.

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Water Egypte In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Ik ga naar een restaurant in Nederland. Daar bestel ik een glas water. De ober vraagt

Nadere informatie

LES 3 Ik leer Nederlands. TESTEN TEST 1

LES 3 Ik leer Nederlands. TESTEN TEST 1 12/11/14 1 LES 3 Ik leer Nederlands. TESTEN TEST 1 1. (lezen) Ik.... een lange tekst. 2 Hij.... een moeilijk boek. 3. Zij.... een gemakkelijk tekstje. 4..... jullie veel? Ja, wij.... graag kinderboeken.

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

HET VERHAAL VAN KATRIN

HET VERHAAL VAN KATRIN HET VERHAAL VAN KATRIN Katrin begon heroïne te gebruiken toen ze ongeveer 12 was. In het begin deed ze dat nog af en toe. We hadden er niet genoeg geld voor. Door een ingrijpende gebeurtenis ging ze steeds

Nadere informatie

Een veilige en gezonde BBQ aan de VUB

Een veilige en gezonde BBQ aan de VUB Een veilige en gezonde BBQ aan de VUB Het BBQ-seizoen is terug aangebroken. Om te verhinderen dat een gezellige BBQ ontaardt in een incident met gewonden en brand, dienen volgende regels gevolgd te worden

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

Onderzoek Jobat: Ontslag

Onderzoek Jobat: Ontslag Onderzoek Jobat: Ontslag Enquête afgenomen tussen 26 december 28 en 5 januari 29 bij de lezers/abonnees van Jobat.be Jobat Kort Jobat Express Respondenten: 71 lezers die ooit al eens door hun werkgever

Nadere informatie

GODS GEZIN. Studielessen voor 4-7 jarigen

GODS GEZIN. Studielessen voor 4-7 jarigen GODS GEZIN Studielessen voor 4-7 jarigen 2003 Geschreven door Beryl Voorhoeve en Judith Maarsen Oorspronkelijk bedoeld voor studie in kleine groepen in de Levend Evangelie Gemeente Gebruikte Bijbelvertaling

Nadere informatie

Borstkanker ''Angst voor het onbekende''

Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Ellen Wagter-Streep Schrijver: Ellen Wagter-Streep ISBN: 9789402129663 Ellen Wagter-Streep Inhoud Inhoud... 05 Voorwoord...

Nadere informatie

Susanne Hühn. Het innerlijke kind. angst loslaten

Susanne Hühn. Het innerlijke kind. angst loslaten Susanne Hühn Het innerlijke kind angst loslaten Inhoud Inleiding 7 Hoe ontstaat angst? 11 Wegen uit de angst 19 Het bange innerlijke kind leren kennen 35 Meditatie Het bange innerlijke kind leren kennen

Nadere informatie

Gemaakt door: Kelly.

Gemaakt door: Kelly. De kanjertraining. Gemaakt door: Kelly. Inhoud. Inhoud. 1 Inleiding. 2 Wat is de Kanjertraining? 3 Hoe en wanneer is de Kanjertraining ontstaan? 4 Wanneer ga je naar de Kanjertraining? 6 Welke stappen

Nadere informatie

Activiteit 01: Je gedachten en gevoelens 7. Activiteit 02: De scheiding van je ouders overleven 11. Activiteit 03: Acting out 16

Activiteit 01: Je gedachten en gevoelens 7. Activiteit 02: De scheiding van je ouders overleven 11. Activiteit 03: Acting out 16 Inhoud Activiteit 01: Je gedachten en gevoelens 7 Activiteit 02: De scheiding van je ouders overleven 11 Activiteit 03: Acting out 16 Activiteit 04: Schuld 22 Activiteit 05: Angst 26 Activiteit 06: Verdriet

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Luisteren: muziek (B1 nr. 2)

Luisteren: muziek (B1 nr. 2) OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U

Nadere informatie

Musical De Eendenclub verdwaalt

Musical De Eendenclub verdwaalt Pagina 1 van 9 Musical De Eendenclub verdwaalt Normale versie voor 3 typetjes (Otto/Elle/Izzi) Een eigen productie van Recrateam Zang: Leonie van Gent en Martijn Boer Stemmen op de cd-versie: Martijn Boer

Nadere informatie

Luisteren: muziek (B1 nr. 1)

Luisteren: muziek (B1 nr. 1) OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U

Nadere informatie

Dat we hier vanavond bij elkaar zijn wordt vooral bepaald door de wereldse kalender. En niet de kalender van de christelijke feesten.

Dat we hier vanavond bij elkaar zijn wordt vooral bepaald door de wereldse kalender. En niet de kalender van de christelijke feesten. Preek op Oudjaarsavond 2013 Dat we hier vanavond bij elkaar zijn wordt vooral bepaald door de wereldse kalender. En niet de kalender van de christelijke feesten. Oudjaarsdag: het lijkt een dag als alle

Nadere informatie

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN

HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN E-blog HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN In talent & groei Het is belangrijk om je talent goed onder woorden te kunnen brengen. Je krijgt daardoor meer kans om het werk te

Nadere informatie

Inhoud. Woord vooraf 7. Het allereerste begin 9. Oervaders 19. Israël als moeder 57. Wijsheid voor ouders en kinderen 83. Koninklijke vaders 113

Inhoud. Woord vooraf 7. Het allereerste begin 9. Oervaders 19. Israël als moeder 57. Wijsheid voor ouders en kinderen 83. Koninklijke vaders 113 Inhoud Woord vooraf 7 Het allereerste begin 9 Oervaders 19 Israël als moeder 57 Wijsheid voor ouders en kinderen 83 Koninklijke vaders 113 Profetische opvoedkunde 145 Kinderen in zijn koninkrijk 177 Leerling

Nadere informatie

Lesmateriaal bij de voorstelling: Zwemmen Zonder Mouwen

Lesmateriaal bij de voorstelling: Zwemmen Zonder Mouwen Lesmateriaal bij de voorstelling: Zwemmen Zonder Mouwen Beste docent, Binnenkort gaat u met uw klas naar de voorstelling Zwemmen Zonder Mouwen; een muzikale 8+ voorstelling die zich afspeelt in en rondom

Nadere informatie

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen.

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Kan ik kiezen bij wie ik ga wonen? Is het mijn schuld? Ben ik verplicht om op bezoek te gaan bij papa of mama? Waarom hebben mijn ouders elk een

Nadere informatie

Vragenlijst Depressie

Vragenlijst Depressie Vragenlijst Depressie Deze vragenlijst bestaat uit een aantal uitspraken die in groepen bij elkaar staan (A t/m U). Lees iedere groep aandachtig door. Kies dan bij elke groep die uitspraak die het best

Nadere informatie

Lees Zoek op Om over na te denken

Lees Zoek op Om over na te denken Welkom bij de Online Bijbelcursus van Praise De bijbelcursus is wat voor jou als je: 1. Als je wilt weten wat christenen geloven. 2. Als je meer wilt begrijpen van de bijbel. 3. Als je wilt groeien in

Nadere informatie

ENIGE ECHTE THUISHAVEN TEKST: MARIE MASUREEL - FOTOGRAFIE: HENNY VAN BELKOM TIJDLOOS 21

ENIGE ECHTE THUISHAVEN TEKST: MARIE MASUREEL - FOTOGRAFIE: HENNY VAN BELKOM TIJDLOOS 21 ENIGE ECHTE THUISHAVEN TEKST: MARIE MASUREEL - FOTOGRAFIE: HENNY VAN BELKOM TIJDLOOS 21 De laatste jaren pendelt Helen gewoon op en neer tussen haar woning in Monnickendam en haar interieurzaak in Edam,

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige.

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Burn out Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Ik was al een tijd druk met mijn werk en mijn gezin. Het viel mij zwaar, maar ik moest dit van mezelf doen om aan de omgeving te laten zien

Nadere informatie

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna

Nadere informatie

De examenperiode is een moeilijke tijd. Je moet hard studeren en je hebt veel stress. Wat is een goede studiemethode en wat doe je beter niet?

De examenperiode is een moeilijke tijd. Je moet hard studeren en je hebt veel stress. Wat is een goede studiemethode en wat doe je beter niet? TIPS VOOR DE EXAMENS De examenperiode is een moeilijke tijd. Je moet hard studeren en je hebt veel stress. Wat is een goede studiemethode en wat doe je beter niet? Wat moet je doen? 1. Lees de tekst op

Nadere informatie

Vollenhove Wonen op een havezate

Vollenhove Wonen op een havezate D S T R K C N T Opdracht 1 Nodig: foto van jezelf als klein kind, fotoblad opdracht 1 In Vollenhove staat de havezate Oldruitenborgh. De havezate is al heel oud. Bijna 250 jaar geleden, rond 1770, woonden

Nadere informatie

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna

Nadere informatie

Lesbrief 14. Naar personeelszaken.

Lesbrief 14. Naar personeelszaken. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 14. Naar personeelszaken. Wat leert u in deze les? Wanneer u zeggen en wanneer jij zeggen. Je mening geven en naar een mening vragen. De voltooide tijd gebruiken.

Nadere informatie

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT ROOS Roos (27) is zeer slechtziend. Ze heeft een geleidehond, Noah, een leuke, zwarte labrador. Roos legt uit hoe je het beste met geleidehond en zijn baas

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen.

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Kan ik kiezen bij wie ik ga wonen? Is het mijn schuld? Ben ik verplicht om op bezoek te gaan bij papa of mama? Waarom hebben mijn ouders elk een

Nadere informatie

Het instappen in de Paranormale Wereld

Het instappen in de Paranormale Wereld Het instappen in de Paranormale Wereld Eerste druk, 2014 2014 Johanna de Vos isbn: 9789048432189 nur: 728 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming van deze

Nadere informatie

HC zd. 42 nr. 31. dia 1

HC zd. 42 nr. 31. dia 1 HC zd. 42 nr. 31 weinig mensen zullen zeggen dat ze leven voor het geld geld maakt niet gelukkig toch zeggen we er graag achteraan: wel handig als je het hebt want waar leef ik voor? een christen mag zeggen:

Nadere informatie

U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.

U leert in deze les toestemming vragen. Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een

Nadere informatie

Rookmelders Omnibusonderzoek 2011

Rookmelders Omnibusonderzoek 2011 Omnibusonderzoek 2011 Onderzoekskader Omnibusonderzoeken 2011 Opdrachtgever Brandweer en rampenbestrijding (Marry Borst) Uitvoering Gemeente Alkmaar, Concerncontrol, Team Onderzoek en Statistiek (Aad Baltus)

Nadere informatie

Enkele reis Europa Enkele reis Europa.indd 3 Enkele reis Europa.indd : :19

Enkele reis Europa Enkele reis Europa.indd 3 Enkele reis Europa.indd : :19 Enkele reis Europa Ali (27 jaar): In Irak zou niet meer Naam: Ali Leeftijd: 27 jaar Komt uit: Irak Woont in België: 3,5 jaar Ik ben kunstenaar. Ik maak kalligrafieën. Dat zijn teksten met mooi versierde

Nadere informatie

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al:

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al: Niet meer overgeven Vaak is de eerste zin die de klant uitspreekt een aanwijzing voor de hulpvraag. Paula zat nog maar net toen ze zei: ik ben bang om over te geven. Voor deze angst is een mooie naam:

Nadere informatie

Spreekbeurt Dag. Oglaya Doua

Spreekbeurt Dag. Oglaya Doua Spreekbeurt Dag Oglaya Doua Ik werd wakker voordat m n wekker afging. Het was de dag van mijn spreekbeurt. Met m n ogen wijd open lag ik in bed, mezelf afvragend waarom ik in hemelsnaam bananen als onderwerp

Nadere informatie

2 15 kilometerwedstrijden, maar toch niet helemaal...

2 15 kilometerwedstrijden, maar toch niet helemaal... 2 15 kilometerwedstrijden, maar toch niet helemaal... Alweer een tijdje geleden, maar vanwege de drukte nog geen verslag, maar zondag 16 november jongstleden liep ik mijn eerste Zevenheuvelenloop in Nijmegen.

Nadere informatie

Uitleg boekverslag en boekbespreking

Uitleg boekverslag en boekbespreking Uitleg boekverslag en boekbespreking groep 7 schooljaar 2014-2015 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Blz. 7 Blz. 7 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave

Nadere informatie

11 PREVENTIE II 12 ONVEILIGE PLEKKEN 13 AANVULLENDE VRAAG ONVEILIGE PLEKKEN. pagina 31. Komt het wel eens voor dat u:

11 PREVENTIE II 12 ONVEILIGE PLEKKEN 13 AANVULLENDE VRAAG ONVEILIGE PLEKKEN. pagina 31. Komt het wel eens voor dat u: PREVENTIE II Komt het wel eens voor dat u:. s avonds of s nachts niet open doet, omdat u het niet veilig vindt? 2. in uw eigen buurt omloopt of omrijdt om onveilige plekken te vermijden? 3. uw kind(eren)

Nadere informatie

1. Welke mogelijke risicobronnen* bevinden zich volgens u in uw woonomgeving? (binnen een straal van ongeveer 500 meter)

1. Welke mogelijke risicobronnen* bevinden zich volgens u in uw woonomgeving? (binnen een straal van ongeveer 500 meter) 1. Welke mogelijke risicobronnen* bevinden zich volgens u in uw woonomgeving? (binnen een straal van ongeveer 500 meter) * Bedrijven of instellingen die gevaarlijke stoffen gebruiken of opslaan. Gevaarlijke

Nadere informatie

Enkele vragen aan Kristin Harmel

Enkele vragen aan Kristin Harmel Enkele vragen aan Kristin Harmel Waar gaat Zolang er sterren aan de hemel staan over? Zolang er sterren aan de hemel staan gaat over Hope McKenna- Smith, eigenaresse van een bakkerij in Cape Cod. Ze komt

Nadere informatie

Y-choice. Luister naar De keuzes die je maakt van Van Dik Hout. Het nummer staat op de CD Het beste van 1994-2001. De songtekst vind je in bijlage 1.

Y-choice. Luister naar De keuzes die je maakt van Van Dik Hout. Het nummer staat op de CD Het beste van 1994-2001. De songtekst vind je in bijlage 1. Kiezen Opwarmertje Een eigen keuze (Naar: Kiezels 10 e jaargang, nr. 5) Laat één jongere beginnen met het noemen van een drietal belangrijke zaken uit zijn leven, bijvoorbeeld iemand kiest scooter, voetbal

Nadere informatie

Wat als ik voor mijn dromen had gekozen Even had geluisterd naar mijn hart.

Wat als ik voor mijn dromen had gekozen Even had geluisterd naar mijn hart. Interview Wat als ik voor mijn dromen had gekozen Even had geluisterd naar mijn hart. Tekst Dennis van Elten Foto s Ine Van Hofstraeten Kun jij Ine van Hofstraeten beschrijven in 3 woorden? Doorzetter,

Nadere informatie

Dialogen website Motiveren tot rookstop

Dialogen website Motiveren tot rookstop Dialogen website Motiveren tot rookstop Dialoog verandertaal uitlokken en versterken Goedemorgen. Heeft u problemen gehad sinds uw vorige controle? Ja, eigenlijk wel. Mijn tanden zijn sterk verkleurd.

Nadere informatie

Unispect - Toolbox 8 - Ongevallen

Unispect - Toolbox 8 - Ongevallen Unispect - Toolbox 8 - Ongevallen Uit onderzoek (CBS) is gebleken dat in het jaar 2000 een kleine 150.000 personen ten minste één arbeidsongeval met letsel is overkomen. Een deel van deze groep overkomt

Nadere informatie

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA Hotel Hallo - Thema 4 Hallo opdrachten OPA EN OMA 1. Knip de strip. Strip Knip de strip los langs de stippellijntjes. Leg de stukken omgekeerd en door elkaar heen op tafel. Draai de stukken weer om en

Nadere informatie

BE HAPPY. 90-dagen Goed Gevoel conditionering programma

BE HAPPY. 90-dagen Goed Gevoel conditionering programma BE HAPPY 90-dagen Goed Gevoel conditionering programma Alle rechten voorbehouden. Geen deel van dit boek mag worden gereproduceerd op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

Storm op komst. We vinden het belangrijk dat onze kinderen rekening leert te houden met

Storm op komst. We vinden het belangrijk dat onze kinderen rekening leert te houden met Storm op komst Vandaag liep ik met mijn hond voorbij een schoolplein waar de pauze in volle gang was. Overal spelende en blije kinderen, maar bij het hek stonden een beteuterde kleuter en zijn juffrouw.

Nadere informatie

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen?

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dagboek Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dat het klimaat verandert is een feit. Je hoort het overal om je

Nadere informatie

Misschien zit u hier wel met de grote vraag: wat is Kerst eigenlijk?

Misschien zit u hier wel met de grote vraag: wat is Kerst eigenlijk? 25 december 2015 1 e Kerstdag Sixtuskerk te Sexbierum Ds. A.J. (Anneke) Wouda Teksten: Hebr. 1:1-6 en Lucas 2: 15-21 Geliefden van God, gemeente van Christus, Kerstochtend 2015 U zit midden in een kerstviering,

Nadere informatie

Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te

Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te kijken...4 De mensenmenigte opende zich in het midden...5 Toen

Nadere informatie

Als je nog steeds hoopt dat oplossingen buiten jezelf liggen dan kun je dit boekje nu beter weg leggen.

Als je nog steeds hoopt dat oplossingen buiten jezelf liggen dan kun je dit boekje nu beter weg leggen. Theoreasy de theorie is eenvoudig. Je gaat ontdekken dat het nemen van verantwoordelijkheid voor je eigen denken en doen dé sleutel is tot a beautiful way of life. Als je nog steeds hoopt dat oplossingen

Nadere informatie

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht. 1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.

Nadere informatie

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd 53 9 Vader Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd heeft. P Ik begin steeds beter te begrijpen dat het heel bijzonder is dat ik een kind van God, mijn

Nadere informatie

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden

Nadere informatie

4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als

4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als 4 Denken In dit hoofdstuk vertellen we hoe jij om kan gaan met je gedachten. Veel gedachten maak je zelf. Ze bepalen hoe jij je voelt. We geven tips hoe jij jouw gedachten en gevoelens zelf kunt sturen.

Nadere informatie

Beertje Anders. Lief zijn voor elkaar. Afspraak 2

Beertje Anders. Lief zijn voor elkaar. Afspraak 2 Beertje Anders Lief zijn voor elkaar. Afspraak 2 H. Vos Beertje Anders Wat zonlicht is voor bloemen, is een glimlach voor een beer. Beertje Anders en Beertje Bruin gaan bij oma spelen. Het was maar even

Nadere informatie