Geweld kan tegengeweld uitlokken. Iemand die geweld aanricht, kan verwachten geweld terug te krijgen.

Transcriptie

1 Samenvatting door Kaylee 1531 woorden 30 maart ,5 2 keer beoordeeld Vak Methode Levensbeschouwing Zin in zin 4. Geweld Paragraaf 2 Wat is geweld? Omschrijving van geweld Geweld is het vernietigen of schade toebrengen aan mensen, aan de natuur of aan dingen. Geweld is iets kapot maken dat eigenlijk heel is of moet blijven. Macht is het vermogen van personen of groepen om anderen (of een zaak) de wil op te leggen, eventueel tegen de wil van de betrokkene. Mensen gebruiken geweld. De natuur kan af en toe ook gewelddadig zijn. We gebruiken het woord geweld dan in overdrachtelijke zin: geweld als beeldspraak voor de enorme kracht van de natuur en immense vernietiging die zij kan veroorzaken. Er is een verschil tussen opzettelijk en onopzettelijk geweld. Opzettelijk geweld is als je de iemand pijn doet met de intentie om dit te doen. Onopzettelijk geweld is als je iemand pijn doet, maar dat dit niet je bedoeling is. Geweld kan tegengeweld uitlokken. Iemand die geweld aanricht, kan verwachten geweld terug te krijgen. Lichamelijk en geestelijk geweld We maken onderscheid tussen lichamelijk en geestelijk geweld. Lichamelijk geweld wordt een medemens fysiek schade toegebracht, door middel van slaan, schoppen, neerschieten, etc. Geestelijk geweld wordt de medemens geestelijke schade toegebracht. Mensen voelen zich door het geweld geestelijk of inwendig gekwetst: pijn gedaan. Geestelijk geweld maakt inbreuk op iemands gevoel van eigenwaarde. Lichamelijk geweld kan ook geestelijk geweld zijn, denk maar aan verkrachting. Verbaal geweld is geweld met de bedoeling om iemand naar beneden te halen, door diegene bijvoorbeeld, uit te lachen, schelden, beledigen, vernederen, discrimineren en doodzwijgen. Pagina 1 van 5

2 Persoonlijk geweld en publiek geweld Geweld komt voor in het persoonlijke leven en in de samenleving. In het persoonlijke leven van mensen vinden allerlei vormen van geweld plaats. Geweld speelt ook in het openbare leven een rol. Denk aan geweld in het verkeer, in disco s, op straat, op school, op tv, op internet, op de smartphone en natuurlijk oorlogsgeweld. Structureel geweld Geweld zoals dat tot nu toe aan orde kwam, is steeds te herleiden tot 1 persoon of tot 1 groepje personen. Structureel geweld dat je niet tot 1 persoon kunt herleiden maar geweld dat in de maatschappelijke structuren opgesloten zit. Geweld heeft dan te maken met sociale onrechtvaardigheid, uitbuiting, hongersnood, analfabetisme en ongelijke kansen. Je kunt een maatschappij waarin groepen uitgebuit en gediscrimineerd worden een gewelddadige maatschappij noemen. Wanneer er in een samenleving geen structureel geweld meer bestaat, kun je spreken van echte vrede. In de sociale wetenschappen spreekt men dan van positieve vrede. Wanneer er in een samenleving geen revolutie, oorlog of grote maatschappelijke onrust is, spreken we van negatieve vrede. We spreken van negatieve vrede omdat er geen sprake meer is van aanwijsbaar geweld, maar nog wel van onrechtvaardigheid, onveiligheid en discriminatie. Paragraaf 3 Standpunt: oorzaak van geweld is aangeboren agressie Geweld komt voort uit agressie Als we op zoek gaan naar de diepste oorzaken van geweld, komen we onvermijdelijk het begrip agressie tegen. Geweld komt voor uit agressie. Agressie kan omschreven worden als energie, die als doel heeft iets of iemand te overheersen of leed te bezorgen. Menselijke agressie is veel gevaarlijker dan dierlijke agressie. De mens is immers een intelligent dier. Hij beschikt over verbeeldingskracht, waardoor hij gemakkelijk agressie in geweld kan omzetten. Ook beschikt de mens aan een grote capaciteit aan geheugen. Een typisch menselijk gevoel als haat is een dankbare born voor agressie. Haat is een blijvende woede tegenover een medemens. Daar komt nog bij dat mensen in tegenstelling tot dieren de haat van hun voorouders overnemen. Ten slotte: wat de menselijke agressie misschien wel het gevaarlijkst maakt, is de technologische hefboom. Technologische hefboom bedoelen we mee dat door de ontwikkeling van de wapentechniek wapens zo gevaarlijk zijn geworden, dat door één druk op de knop miljoenen mensen tegelijkertijd kunnen worden gedood. Pagina 2 van 5

3 Twee soorten agressie We onderscheiden 2 soorten agressie: vijandige agressie en instrumentele agressie. Vijandige agressie is agressie die voorkomt uit boosheid, woede, ergernis of irritatie. Steeds is er een bepaalde emotie die mensen agressief maakt. Doel van vijandige agressie is de ander schade toebrengen of leed veroorzaken aan iemand of iets. Instrumentele agressie is het toebrengen van schade of berokkenen van leed een middel om een ander doel te realiseren. Paragraaf 4 Verdiepingsstof: opvattingen over agressie Agressie en geweld in het mensbeeld van Lombroso De Italiaan Césare Lombroso ( ) is een van de grondleggers van de wetenschappelijke criminologie. Hij vroeg zich af: Hoe komen mensen tot criminaliteit? Zijn antwoord was: Sommige mensen hebben aanleg voor criminaliteit. Met andere woorden: criminaliteit zit in de genen van de mens. Je hebt geboren misdadigers. Lombroso probeerde aan te geven dat je op grond van biologische kenmerken misdadigers van niet-misdadigers kunt onderscheiden. Een geboren misdadiger zou namelijk bepaalde trekken en voorkomen hebben, zo had hij grote kaken, hoge jukbeenderen een te hoog of laag voorhoofd. Andere navolgers voegden toe: een opvallende haarinplanting, ogen die een bepaalde stand hebben, wenkbrauwen die doorlopen en een lage gevoelsdrempel voor pijn. Lombroso en zijn medestanders sloten met hun opvattingen aan bij een opvatting binnen het sociaaldarwinisme. Dat was een populaire filosofie die meende dat de processen van natuurlijke selectie ook van toepassing zijn op de mensenwereld. Volgens het sociaaldarwinisme behoorden criminelen bij een groep mensen die achtergebleven waren in de evolutie van de menselijke soort. Agressie en geweld in het mensenbeeld van Freud Ook Sigmund Freud ( ), de grondlegger van de psychoanalyse, ging ervan uit dat agressie biologisch in de mens verankerd is. De mens is van nature agressief. Volgens Freud bestaat er binnen de mens een oerstrijd tussen levensdrift en doodsdrift. De levensdrift van mensen wil mensen verenigen en wil behouden wat goed is. De doodsdrift daarentegen wil alles doodmaken en vernietigen. Zowel de levensdrift als de doodsdrift streven naar bevrijding van de ins ons opgebouwde spanning. Volgens Freud moeten we ons bewust zijn van de doodsdrift en proberen deze in toom te houden. Daartoe doet hij enkele aanbevelingen. Om te beginnen moet de levensdrift, voldoende kansen krijgen. Mensen moeten de ruimte hebben zich te ontwikkelen. Verder kan de mens zijn agressie beheersen door de werking van zijn geweten: ons besef van goed en kwaad. De mens blijft hoe dan ook met zijn agressie zitten. Te veel onderdrukken van die agressie door regels en normen, werkt uiteindelijk onvoldoende. Daarom moet de mens af en toe stoom afblazen. Pagina 3 van 5

4 Agressie verdwijnt dus nooit uit de mens. Ze is steeds op een verborgen wijze aanwezig en kan op ieder moment de kop opsteken. Agressie in het mensbeeld van Lorenz Als derde denker die benadrukt dat agressie aangeboren is, noemen we de bioloog Konrad Lorenz ( ). Op grond van zijn studie van het gedrag van dieren formuleert hij zijn theorie over de agressie bij de mens. Volgens Lorenz dient de agressie de instandhouding van de soort. Dat gaat op drie manieren. 1. Agressie zorgt tussen soortgenoten voor een sterk nageslacht: de sterke mannetjes krijgen de vrouwtjes of worden leider van de groep. 2. Individuen worden van één soort gelijkmatig over het leefgebied verspreid, doordat ze elkaar afstoten. Dat vergroot hun overlevingskansen. 3. Onderlinge agressie zorgt voor een rangorde en vaste structuur binnen de groep. Agressie is dus voor Lorenz niet zonder meer negatief. Integendeel: agressie heeft een functie. Daar komt nog bij dat deze agressie binnen de natuur tegelijkertijd wordt afgeremd. Lorenz draagt deze bevindingen nu over op de mens. Ook mensen hebben een aangeboren agressie instinct. Maar het ongeluk wil dat de mensen met zijn hoogontwikkelde techniek over dodelijke wapens beschikt. Een gevecht loopt dus gemakkelijk uit op doden. Mensen zien niet meer wat ze anderen aandoen. Lorenz ziet oplossingen in een verstandig afreageren van agressie in de sport. Maar de mens kan zijn agressieve energie ook ombuigen en richten op andere doelen. Zo kun je je vastbijten aan studie, hobby of beroep. Paragraaf 5 Standpunt: oorzaak van geweld is frustratie Agressie als onvermogen om met beperkingen om te gaan Pagina 4 van 5

5 De eerste variant gaat ervan uit dat de mens een behoeftig wezen is. De mens meent dat hij op een aantal dingen aanspraak kan maken: op onderdak, zakgeld, salaris, vakantie, een uitkering, etc. Deze variant wilt zeggen dat wanneer de werkelijkheid niet aan de verwachtingen van de mens voldoet, hij gefrustreerd raakt. Dat leidt tot agressie en geweld. Agressie wordt hier dus gezien als het onvermogen van de mens om met beperkingen om te gaan. Een oplossing van agressie en geweld is vooral gelegen in het beter leren omgaan met beperkingen en teleurstellingen. Agressie als reactie op de maatschappij De tweede variant gaat ervan uit dat agressie en geweld vooral ontstaan als reactie op ongelijkheid in de samenleving. In onze samenleving wordt iedereen voorgehouden dat hij succesvol en welvarend kan worden. In de praktijk heeft lang niet iedereen dezelfde kansen om te slagen. Dit leidt tot een onbehaaglijk gevoel. Mensen raken gefrustreerd. Deze onlustgevoelens zien we terug in agressie, in een neiging om dingen, dieren en mensen te beschadigen of regelrecht te vernietigen. Een oplossing van agressie en geweld is gelegen in het opheffen van de oorzaken van frustratie. In de maatschappij moet veel verbeteren, zodat mensen zich beter kunnen ontwikkelen. Pagina 5 van 5