Kleine Taalgids Beestenberg

Transcriptie

1 1 Kleine Taalgids Beestenberg Agressie znw. Het woord agressie wordt in veel betekenissen gebruikt. Meestal slaat het op vijandigheid die zich uit in woorden of daden. Kenners spreken dan over destructieve, afbrekende agressie. Met het woord agressie kan men ook een levenskracht aanduiden, opbouwende agressie. Agressie verwijst dan naar de energie, die het ons mogelijk maakt iets te ondernemen, iets te bereiken. In militair opzicht verstaat men onder agressie een gewapende aanval van een staat, volk op een andere staat of volk. Angst znw. Basisgevoel, gevoel dat men niet veilig is, dat men niet aanvaard wordt, dat men hulpeloos is Belangenconflict znw. Zie conflict. Beheersing znw. van gevoelens Veronderstelt dat je bewust bent van je gevoelens, dat je deze aanvaardt en dat je bekwaam bent deze constructief te uiten. Behoefte znw. Nood, tekort aan materiële dingen, zoals voedsel, water, en lucht, maar ook aan niet-materiële ervaringen als vriendschap, liefde, bevestiging, waardering, zelfvertrouwen. Bemiddeling znw. Geheel van gedragingen, waarbij iemand twee partijen in een conflict de kans geeft om, op vrijwillige basis, een goede oplossing voor hun probleem te vinden. De bemiddelaar vergemakkelijkt slechts het proces, zonder advies te geven. De overeenkomsten zijn niet juridisch bindend, maar schetsen een mogelijke uitkomst voor de partijen. Berouw znw. Pijnlijke gevoel dat meestal verbonden is met het besef dat we verkeerd gehandeld hebben. Spijt is de zwakste uiting daarvan. Berouw slaat op een daad, waardoor 1

2 2 we onszelf of een ander hebben benadeeld en die we dan ook ongedaan zouden willen maken. Compromis znw. Zie conflictstijlen. In de verhalen van Beestenberg vertoont Vos dit soort gedrag. Conflict znw. Een schijnbaar, meestal tijdelijke onverenigbaarheid van twee of meer doelen, middelen (=middelenconflict), belangen (belangenconflict), waarden (=waardenconflict). Een conflict kan ontstaan in de persoon zelf (=intrapersoonlijk conflict), tussen personen (=interpersoonlijk conflict), tussen groepen (intergroepsconflict) en tussen volkeren of staten (internationaal conflict). Conflictstijl znw. Geheel van gedragingen, die iemand tijdens een conflict laat zien en horen. De voornaamste conflictstijlen zijn: - vechten: je eigen wens doordrukken, desnoods met geweld (Raaf) - vluchten: onmiddellijk toegeven aan de tegenpartij (Konijn) - vermijden: doen alsof er niets aan de hand is (Egel) - een compromis afsluiten: een (snelle) oplossing zoeken waarmee de twee partijen tevreden zijn (Vos) - samenwerken: een oplossing zoeken waarbij de twee partijen uit het conflict iets geleerd hebben over hun samenwerking zodat deze nog beter zal verlopen in de toekomst (Duif). Meestal hanteert men een mengvorm van deze vijf conflictstijlen. Discrimineren ww. Iemand benadelen omwille van huidskleur, godsdienst, geslacht, taal. Deze discriminatie berust meestal op vooroordelen. Escaleren ww. Van het Italiaans, scala=trap Uit de hand lopen, onbeheersbaar worden. Bv. van conflict, ruzie : niet over het probleem praten, maar de andere partij als je vijand gaan behandelen. Geweld znw. 2

3 3 Over geweld spreekt men wanneer iemand leed wordt aangedaan, wordt gekwetst of gedood. Dat kan in een oorlog gebeuren, maar ook op straat, op school of thuis. Gevoel znw. Innerlijke gewaarwording, die dikwijls ook lichamelijk ervaren wordt, die spontaan, automatisch bij je opkomt naar aanleiding van een ervaring. Haat znw. Verharde neiging om iemand te kwetsen, te vernietigen. Zie ook Racisme. Jij-taal znw. Bij een conflict de andere persoon beschuldigen dat hij/zij iets verkeerd heeft gedaan. Dat soort taal schept een vruchtbare grond voor het escaleren van het conflict. Zie ook ik-taal. Ik-taal znw. Bij een conflict niet beoordelend, veroordelend zeggen hoe de situatie bij je overkomt en wat je eraan zou willen veranderen. Dat soort taal is een vruchtbare grond voor de oplossing van het conflict. Zie ook jij-taal. Inleefvermogen znw. De graad van bekwaamheid, die iemand verworven heeft om vanuit het standpunt, het gevoel, het levensverhaal van de andere diens uitspraken, gedrag te begrijpen en te aanvaarden. Inleefgesprek znw. Gesprek waarbij de deelnemers proberen bv. in een rol in de schoenen van iemand anders te gaan staan om vandaar uit die persoon, die rol beter te begrijpen. Inleven ww. Trachten iemand te begrijpen en te aanvaarden vanuit diens eigen standpunt, gevoel, levensverhaal. Macht znw. De mogelijkheid van een persoon of groep om een andere persoon of groep iets te laten doen wat hij normaal gezien niet zou doen. Bij conflicten speelt de macht van de betrokken partijen altijd mee. Deze macht zit dan in het 3

4 4 groepsgrootte, de leeftijd, het aanzien, geld- of andere middelen, het goed kunnen uitleggen,... Als de betrokkenen op machtsgebied elkaar waard zijn spreekt men van een symmetrisch conflict; als de macht van de partijen sterk verschilt spreekt men van een asymmetrisch conflict. Op Beestenberg zijn de meeste conflicten asymmetrisch. De Dierenraad kan de scherpe kanten van dit machtsonevenwicht af te ronden. Middelenconflict znw. Zie conflict. Onderhandelen ww. Twee of meer partijen onderhandelen rechtstreeks met elkaar rond een overeenkomst, die moet worden afgesloten. Ze kunnen beroep doen op een derde partij om de werkzaamheden te leiden. De onderhandelingen beëindigen normaal met een bindend contract. Ontkennen ww. In de verhalen van Beestenberg vertoont Egel dit soort gedrag. Onwaarde znw. Iets wat je niet graag wil, waarvan je last hebt, wat je niet plezant vindt. Partijdig bnw. Zegt men over iemand die alle personen, niet evenwaardig behandelt, beoordeelt, niet dezelfde kansen, waardering geeft. Projectie znw. Iemand gebreken, tekorten, gevoelens toeschrijven, waarvan je zelf last hebt (Wat je zegt, ben je zelf!). Racisme znw. Het gewone racisme bestaat erin mensen uit andere culturen als minderwaardig te zien, hen daarom willen uitwijzen of onderwerpen. Rollenspel znw. Een soort toneel, waarbij de deelnemers spontaan of gericht de rol van iemand anders spelen 4

5 5 In het Beestenbergspel wordt dikwijls het rollenspel van de Dierenraad gespeeld. Samenwerken ww. In de verhalen van Beestenberg vertoont Duif dit soort gedrag. Scheidsrechter znw. Iemand die luistert naar de beide partijen in een conflict en een oplossing oplegt die beide partijen moeten naleven. Verdraagzaamheid znw. Het vermogen en de wil om meningen en gedragingen van anderen te aanvaarden. Je moet niet altijd dezelfde mening hebben, maar men moet leren andere meningen toe te laten Zo kan je ook aanvaarden dat andere mensen er anders uitzien en zich anders gedragen. Verdraagzaamheid is een voorwaarde voor een geweldloze samenleving. Vechten ww. De rol van Raaf in het Beestenbergspel is door deze stijl geïnspireerd. Vluchten ww. De rol van Konijn in het Beestenbergspel is door deze stijl geïnspireerd. Vermijden ww. De rol van Egel in het Beestenbergspel is door deze stijl geïnspireerd. Vergeven ww. Leren om van harte iemand, die je pijn deed, last bezorgde, zonder woede-, angst-, haatgevoelens te bejegenen. Verontschuldigen ww. - onoverdrachtelijk: van iemand, die je pijn deed of last bezorgde, de schuld wegnemen, de schuld niet (meer) aanrekenen. - overdrachtelijk: zich verontschuldigen: vragen aan iemand die je pijn hebt gedaan, last hebt bezorgd, dat hij jou de schuld daarvoor niet meer aanrekent. 5

6 6 Verzoenen ww. De band die tussen personen bv. door een conflict is kapotgemaakt, terug en dieper nog dan vroeger proberen te herstellen. Vijand znw. Persoon of groep die men haat, onaanvaardbaar vindt, waartegen men gevoelens van wraak, haat, woede, angst koestert. Waarde znw. Iets wat je graag wil, waarvan je deugd hebt, wat je aangenaam vindt. Waardenconflict znw. Zie conflict. Woede znw. Basisgevoel dat je overrompelt als je onrechtvaardig wordt behandeld, vernederd wordt, of als iemand anders, met wie je je verbonden voelt, dat overkomt. Constructieve woede wil doorheen de kwaadheid toch met de (vermeende) dader in gesprek treden. Destructieve woede wil de (vermeende) dader vernietigen. Zondebok znw. Iemand wie de schuld toegeschoven krijgt van alles wat er misloopt. In de Bijbel wordt verhaald hoe de Joden een bok de woestijn injaagden om de schuld van het eigen volk weg te nemen. 6