Gemeente Amsterdam. 2e fase
|
|
- Matthias van der Zee
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Gemeente Amsterdam Projectbureau Wibaut aan de Amstel Bodemsanering Zuidergasfabriek Amstelkwartier 2e fase
2 7 2. Zuidergasfabriek: verleden en toekomst Zuidergasfabriek omstreeks 1912 In de negentiende eeuw was Overamstel nog een uitgestrekt veengebied, met weiden en boerderijen. Het gebied lag dicht tegen de stadsrand aan. Daardoor kwam het op een zeker moment in het vizier om er gemeentelijke nutsbedrijven te vestigen die men niet in de stad kwijt kon. Begin 20e eeuw kwam eerst de Zuidergasfabriek, vanaf de jaren dertig vergezeld door de Rioolwaterzuivering Zuid. Later trokken er ook andere bedrijven naar toe, zoals de fabrieken van Dureya pudding en Maple Leaf kauwgom. Gashouders aan de Amstel Rond 1900 was Amsterdam voor zijn energievoorziening grotendeels afhankelijk van steenkool, waarmee kolengas werd geproduceerd en wat later ook elektriciteit. Het kolengas (of 'lichtgas') werd gebruikt voor gaslampen, koken en verwarming. De stadsuitbreidingen van die tijd maakte het noodzakelijk om een nieuwe gasfabriek te bouwen, omdat de Westergasfabriek en de Oostergasfabriek de vraag niet meer konden bijbenen. Het gebied van de Omval was een gunstige plek voor een derde gasfabriek, ook omdat kolen gemakkelijk per schip konden worden aangevoerd. In 1906 begon de bouw van de Zuidergasfabriek en in 1913 was hij in bedrijf. Vooral vanaf de Amstel gezien was de fabriek niet te missen, met zijn twee grote gashouders, de watertoren en de fabrieksgebouwen.
3 8 Einde van een tijdperk Lichtgas was voor de oorlog al op zijn retour, omdat elektrische verlichting snel aan populariteit won. Toen in 1959 bij Slochteren aardgas werd ontdekt, was dat het einde van de gasfabrieken. Vanaf 1969 werden bijna alle gebouwen van de Zuidergasfabriek gesloopt. Alleen de monumentale watertoren (uit 1911), de insteekhaven en een paar fraaie directiegebouwen bij de oude toegangspoort herinneren nog aan die tijd. Ook de eerder genoemde Rioolwaterzuivering Zuid is enkele jaren geleden vertrokken. Wachten op een nieuwe bestemming Het huidige Zuidergasfabriekterrein wordt gekenmerkt door niet-openbaar groen, kantoren en bedrijfshallen, een oefencentrum van de Brandweer en parkeerterreinen. Ook Nuon en Alliander (vroeger het Gemeentelijk Energiebedrijf) hebben hier nog een grote vestiging. Niet verwonderlijk, want ondanks de sloop van de gasfabriek bleef de functie van deze plek als aanvoerbron van gas intact. Het landelijk hoofdnet van aardgas komt hier Amsterdam binnen, waarna het in drie gebouwen op de juiste druk wordt gebracht en over de stad gedistribueerd. Maar al met al is het gebied toch wat onbekend en het is niet vrij toegankelijk voor het publiek. Dat gaat de komende jaren echter flink veranderen. Fabricage van lichtgas Het eerste lichtgas uit steenkool stamt al uit het begin van de negentiende eeuw, toen Parijs en Londen het gingen gebruiken voor de straatverlichting. Nederland volgde een halve eeuw later. In het fabricageproces werd steenkool op een bepaalde manier verhit, waardoor een gasmengsel (methaan en waterstof) vrijkwam dat vervolgens het gasnet in werd geperst. In Amsterdam werkten tweeduizend gasarbeiders, waarvan vierhonderd bij de zes ovens van de Zuidergasfabriek. Het was vies en zwaar werk. De fabriek braakte zwarte rookpluimen uit en op de fabrieksgrond lekten teer- en olieachtige bijproducten; afvalresten die uiteindelijk in de grond terechtkwamen.
4 11 3. Verontreinigingen van een gasfabriek Gasfabrieken uit de tijd van de Zuidergasfabriek waren bepaald niet schoon. Het ontbrak toentertijd aan het nodige besef, aan technologie en geld voor een adequate milieubescherming. Ook de grond onder het fabrieksterrein moest het ontgelden. Bij alle voormalige gasfabrieken wordt in de grond min of meer dezelfde mix aan afvalresten aangetroffen. Afgelopen jaren heeft de gemeente laten onderzoeken wat er aan verontreinigingen in de bodem zit. Uit de ruim 500 boringen is gebleken dat de vervuiling grotendeels bestaat uit bruinzwarte olie- en teerachtige verbindingen. Een overzicht: Minerale olie Teerachtige stoffen: mengsels van benzeenverbindingen en polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK) Cyanide Zware metalen Gedrag van de verontreiniging De meeste verontreiniging zit op 3 tot 7 meter diepte aan zandkorrels, kleideeltjes en veen gehecht, of opgelost in het grondwater. Soms zullen er plekken zijn waar puur teer, of pure olie, alle ruimte tussen de zandkorrels opvult, zoals bij de teerput ten westen van het brandweeroefencentrum.
5 12 Aanpak bodemverontreiniging Zuidergasfabriek Men bekijkt verschillende saneringsopties om de bodem van het Zuidergasfabriekterrein te verbeteren en de schade aan monumenten te beperken. [+] Situatie in de jaren 20 Situatie rondom park Optie B Situatie rondom woningen Gasfabrieken (die vroeger dienden om gas uit steenkool te winnen) veroorzaakten vaak bodemverontreiniging. Optie A Ondiep graven (tot ca 1 m diep) Diep graven (6 a 8 m diep) Risico van schade aan monumenten. Grote bomen zullen verwijderd worden. Er zijn verschillende mogelijkheden voor parkeren en parkeergarages. Monumenten blijven bij deze optie intact. Bestaande bomen kunnen mogelijk behouden blijven. [+] Fabrieksterrein vandaag Optie B Diep graven ( 6 tot 8 m diep) Schonere leeflaag Bodem wordt nooit volledig schoon. Vervuiling bij woning, tuin en parkeergarage. Voor het huidige gebruik als bedrijventerrein is de bodem veilig. Optie A Ondiep graven (tot ca. 1 m diep) Opties parkeergarages Maaiveldniveau Verdiept Half verdiept
6 14 Beter laten zitten Clusterhoofd Fred Woudenberg van de Amsterdamse GGD was nauw betrokken bij de saneringsaanpak van de Oostergasfabriek en hij volgt de saneringsaanpak van de Zuidergasfabriek op de voet. Kunt u zich voorstellen dat mensen er niet gerust op zijn? Jazeker. De ervaring leert dat mensen banger zijn voor bodemvervuiling dan voor andere milieuvervuiling. Het is daarom belangrijk dat de gemeente daar goed over communiceert. Maakt de GGD zich ook zorgen? Eigenlijk niet. Er zijn meer dan 500 grondmonsters genomen en we hebben een goed beeld van de risico s. Die zijn nihil, omdat het nauwelijks mogelijk is dat mensen gif binnen krijgen. De GGD maakt zich eigenlijk meer zorgen over luchtvervuiling langs verkeerswegen, geluidsoverlast of slecht geventileerde woningen. Het ironische is dat mensen daar dan weer nauwelijks bang voor zijn. Moeten we het dan gewoon laten zitten? Ik ben geen voorstander van bodemvervuiling en zou de bodem ook het liefst schoon zien. Maar het weghalen van het vuil van de Zuidergasfabriek levert meer gezondheidsrisico s op dan het wegneemt; het gif komt bloot te liggen en kan zo verdampen. Daarnaast krijg je te maken met jarenlang lawaai van graafmachines en vrachtauto's, luchtverontreiniging en stank. Daar worden mensen ziek van. Wat stelt u voor om te doen? Het belangrijkste is dat de bovenste meter grond straks schoon is. Kinderen kunnen dan bij het buiten spelen onmogelijk nog troep op hun handen krijgen en per ongeluk in hun mond stoppen. Een andere verstandige maatregel is het gebruiken van metalen leidingen. Er kan dan nooit gif in het drinkwater terechtkomen. Stel dat bewoners het straks toch niet vertrouwen? Ik verwacht wel dat er bewoners zijn die het in het begin niet vertrouwen. Daarom is het verstandig als er elk jaar gemeten wordt of de vervuiling zich netjes gedraagt en niemand ermee in contact kan komen. Als mensen er niet gerust op zijn, dan schakel je samen een onafhankelijk onderzoeksbureau in die bijvoorbeeld op bepaalde plekken gaat meten. Komt daar iets problematisch uit, dan zorg je dat er direct maatregelen worden genomen. Dat vertrouwen is misschien nog wel het belangrijkst. En er zijn misschien ook mensen die het nooit een prettig idee vinden om op een bodemverontreiniging te wonen, zelfs niet als iemand van de GGD zegt dat het veilig is. Die mensen zullen hier vermoedelijk niet komen wonen. De gemeente moet omwille van die mensen actief communiceren dat je hier op een voormalig gasfabriekterrein woont.
7 23 Deze brochure vat slechts samen wat er in Amstelkwartier 2e fase op bodemgebied speelt. Als u meer wilt weten kunt u zich melden bij Projectbureau Wibaut aan de Amstel. U wordt dan op de hoogte gehouden van belangrijke momenten. Daarnaast heeft het projectbureau meer documenten over de bodemverontreiniging die u kunt opvragen. Ook voor vragen over deze brochure kunt u daar terecht. Colofon Uitgave Projectbureau Wibaut aan de Amstel Tekst Endre Timár Beeldmateriaal Foto s: Gemeente Amsterdam, Beeldbank Amsterdam, Stadsarchief, Ton van Rijn, Jan Willem Steenmeijer, Gerald Bockting Graphics en kaartmateriaal: DPI, Schwandt Infographics, Gemeente Amsterdam, Dienst Ruimtelijke ordening Vormgeving WisselWerking Vanessa Rutgers Drukwerk Spinhex & Industrie drukkerij, Amsterdam Meer informatie Projectbureau Wibaut aan de Amstel overamstel@wibautaandeamstel.nl September 2011
Informatie bodem(sanering) ENKA-terrein te Ede 15-09-2010
Verleden Vanaf 1922 is de kunstzijde fabriek ENKA (onderdeel van AKZO) te Ede gevestigd. In de fabriek werden van het natuurproduct cellulose kunstzijde en na de oorlog ook sponzen gemaakt. Foto 1: de
Nadere informatieResultaten bodemonderzoek. Wederik Heerenveen. Creating with the power of nature. Subtitel. Marloes Luitwieler, Heerenveen, 26 nov.
Resultaten bodemonderzoek Subtitel Wederik Heerenveen Marloes Luitwieler, Heerenveen, 26 nov. 2015 Creating with the power of nature Even voorstellen Marloes Luitwieler, adviseur bodem en water bij Bioclear
Nadere informatieZand en klei 1. Van veen tot weiland 2. Blad 1. Heide Een lage plant met paarse bloemen.
5 Lastige woorden Blad Zand en klei Heide Een lage plant met paarse bloemen. Voedingsstoffen Voedsel dat planten nodig hebben om te groeien. Boomgaard Een stuk land met fruitbomen. Greppel Een kleine droge
Nadere informatieMEMO. : Postbus milieuadvies t.a.v. Maurice Francken : W. Boom, SRE Milieudienst, RO/RO Datum : 30 augustus 2012. : Brouwhuis - Stationskwartier
MEMO Aan : Postbus milieuadvies t.a.v. Maurice Francken Van : W. Boom, SRE Milieudienst, RO/RO Datum : 30 augustus 2012 Onderwerp : Brouwhuis - Stationskwartier Bodem- en grondwaterkwaliteit De locatie
Nadere informatieMilieudienst West-Holland. Bestemmingsplan Limes. Resultaten onderzoek bodem
Milieudienst West-Holland Bestemmingsplan Limes Resultaten onderzoek bodem 10 mei 2011 Algemene bodemkwaliteit Voor de Steekterweg en het dorpskern Zwammerdam is een nieuwe inventarisatie gemaakt van de
Nadere informatieNieuwsbrief Overamstel
Gemeente Amsterdam Projectbureau Zuidoostlob Projectgroep Overamstel Nieuwsbrief Overamstel Nummer 4, november 2007 Impressie van het Amstelkwartier In deze nieuwsbrief: Stand van zaken selectie projectontwikkelaars
Nadere informatieVragen en antwoorden bodemverontreiniging voormalig ASW-terrein
Vragen en antwoorden bodemverontreiniging voormalig ASW-terrein 1. Wat is er aan de hand?... 2 1.1 Hoe is de bodem verontreinigd geraakt?... 2 1.2 Waar is de bodem verontreinigd? Waar ligt het bedrijfsterrein
Nadere informatieKwaliteitshandboek. onderhoud openbare ruimte
Kwaliteitshandboek onderhoud openbare ruimte 2014 Voorwoord De openbare ruimte is een verzamelnaam voor plekken die we allemaal gebruiken. Bijvoorbeeld straten, parken, pleinen en voet- en fietspaden.
Nadere informatieLes 1 Ontstaan aardgas
Les 1 Ontstaan aardgas In 1959 werd onder het land van boer Boon in de buurt van Slochteren gas ontdekt. Het bleek één van de grootste gasvelden van de wereld te zijn! Hoe is dat gas in de boden van Nederland
Nadere informatieVragen & Antwoorden over bodemverontreiniging
Vragen & Antwoorden over bodemverontreiniging Hieronder staan veel gestelde vragen en antwoorden over bodemverontreiniging en spoedlocaties. Het gaat om algemene vragen en vragen over de specifieke Rotterdamse
Nadere informatieKarakterisering van bronnen van bodemverontreiniging op voormalige gasfabrieksterreinen. Samenvatting. Bron en pluim
Karakterisering van bronnen van bodemverontreiniging op voormalige gasfabrieksterreinen Samenvatting Bron en pluim Bij de aanpak van bodemverontreiniging moet onderscheid gemaakt worden tussen bronnen
Nadere informatieDe waarde van stadswarmte. Hoe komt de prijs tot stand?
De waarde van stadswarmte Hoe komt de prijs tot stand? De waarde van stadswarmte 3 Hoe komt de prijs tot stand? De energierekening is voor vrijwel iedereen een belangrijk onderdeel van de maandelijkse
Nadere informatieWethouder van Volksgezondheid, Duurzaamheid, Media en Organisatie
Wethouder van Volksgezondheid, Duurzaamheid, Media en Organisatie Rabin S. Baldewsingh Gemeente Den Haag Retouradres: Postbus 12600, 2500 DJ Den Haag De voorzitter van Commissie Leefomgeving Uw brief van
Nadere informatieOns milieu, een kostbaar goed
1 Ons milieu, een kostbaar goed Datum Blz. 1. Inleiding 4 2. Soorten vervuiling 5 2.1. Luchtverontreiniging 5 2.2. Bodemvervuiling 6 2.3. Lichtvervuiling 7 2.4. Geluidsoverlast 7 2.5. Watervervuiling 8
Nadere informatieHet milieu is rechtstreeks verantwoordelijk voor onze gezondheid (zuivere lucht, zuiver water zijn nodig om te overleven.)
Samenvatting door een scholier 988 woorden 20 mei 2015 0 keer beoordeeld Vak Biologie Welke soorten verontreiniging van het milieu kennen we? Lucht verontreiniging Water verontreiniging Bodem verontreiniging
Nadere informatieLes Energie besparen LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE. Werkblad
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Les Energie besparen Werkblad Les Energie besparen Werkblad Stel je voor dat fossiele brandstoffen morgen bijna op zouden zijn. De huizen zouden koud blijven. Er zou geen energie
Nadere informatiewww.bennyvreden.nl - BVP 1740 - Hint Music 2010 - De trein
Lied :..! (cd track / ) Voor de lol of voor je werk. Naar een feest of naar de kerk. Naar Parijs of Almelo. Met de trein ben je er zo. Reizen naar een verre stad. Met je koffer en je kat. Stap maar in
Nadere informatieM-HH lh TQ t?nm Provincie Zeeland
M-HH lh TQ t?nm Provincie Zeeland Middelburg: 19 augustus 2003 ^^^^^^^^^^^^^^^^^^^ nummer: 037845/2716 ^m^^^ma^^mm^^^^^ afdeling: milieuhygiëne GEDEPUTEERDE STATEN VAN ZEELAND Inleiding In het kader van
Nadere informatieVertaling Aardrijkskunde Afval en energie
Vertaling Aardrijkskunde Afval en energie Vertaling door een scholier 1337 woorden 2 juni 2004 5,8 76 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde AFVAL EN ENERGIE Energie Het is heel moeilijk te zeggen wat energie
Nadere informatie1 Inleiding. 2 Beschikking. KDK Project Vof T.a.v. de heer W.J.M. Visscher Postbus AA Volendam. Geachte heer Visscher,
Dienst Water en Milieu KDK Project Vof T.a.v. de heer W.J.M. Visscher Postbus 15 1130 AA Volendam Pythagoraslaan 101 Postbus 80300 3508 TH Utrecht Tel. 030-2589111 Fax 030-2583140 http://www.provincie-utrecht.nl
Nadere informatieAfval Anne en de Sorteerbrigade
Afval Anne en de Sorteerbrigade Verhaal ontwikkeld voor educatieproject Afval groep 3 School en Cultuur Veenendaal 2014 Geschreven door: Sanne Heymann Tekeningen door: Sjoerd Kreijns Dit is Afval Anne.
Nadere informatieUw woning van Zayaz en asbest
Uw woning van Zayaz en asbest Uw woning van Zayaz en asbest Algemene informatie over asbest 4 Veelgestelde vragen over asbest 7 Wat doet Zayaz? 9 Waar in uw woning kan asbest voorkomen? 10 Asbest en uw
Nadere informatieHet is herfst in de poppenkast. door Nellie de Kok
Het is herfst in de poppenkast door Nellie de Kok 1 Het is herfst in de poppenkast door Nellie de Kok Samenvatting Jan en Katrijn gaan naar het bos om spullen te zoeken voor de herfsttafel. Als Jan in
Nadere informatieGEMEENTE. Datum Ons kenmerk Contactpersoon ML20/ S. Rietvelt-Roubroeks
Milieu Bodem & Water GEMEENTE Aan de bewoners van deze woning Korte Nieuwstraat 6 6511 PP Nijmegen Telefoon 14024 Telefax (024) 329 95 81 E-mail gemeente@nijmegen.n1 Postbus 9105 6500 HG Nijmegen Datum
Nadere informatieWateroverlast Informatie over de meest voorkomende waterproblemen
Wateroverlast Informatie over de meest voorkomende waterproblemen Colofon Dit is een uitgave van de gemeente Zeewolde Augustus 2011 Oplage: 2500 exemplaren Fotografie Gemeente Zeewolde fresh fotooz Productie
Nadere informatieZuinig wonen. 10. Doe de VREG-test! Bekijk zeker de website: http://www.vreg.be/nl/doe-de-v-test-voorgezinnen
10. Doe de VREG-test! Bekijk zeker de website: http://www.vreg.be/nl/doe-de-v-test-voorgezinnen Hier vergelijk je de verschillende producten van de verschillende energieleveranciers. Zo kun je zien wat
Nadere informatieLes 1 Samenvatten Leestekst: Afval
Les 1 Samenvatten Leestekst: Afval "Goedemorgen.. De vorige lessen zijn we bezig geweest met het ophelderen van moeilijke woorden in de tekst. Vandaag gaan we een andere manier proberen om de tekst beter
Nadere informatieZo zit dat. Over de bodem en het grondwater in Anna s Hoeve. Inhoud
Zo zit dat. Over de bodem en het grondwater in Anna s Hoeve U overweegt op Anna s Hoeve te gaan wonen. Zoals u waarschijnlijk weet is er op en in de omgeving van Anna s Hoeve sprake van grond- en grondwaterverontreiniging.
Nadere informatieomgevingsdienst HAAGLANDEN
Zaaknummer Ons Kenmerk Datum Besctiikking 00496482 ODH-2017-00102959 " 6 OKT. 2017 omgevingsdienst Bezoekadres Zuid-Hollandplein 1 2596 AW Den Haag Postadres Postbus 14060 2501 GB Den Haag T (070) 21 899
Nadere informatieBodemsanering. 45 humane spoedlocaties zijn niet volledig gesaneerd. De bodem en het (grond)water zijn schoon MILIEU MARKT. Staat van Utrecht 2014
MENS Staat van Utrecht 204 Bodemsanering Hoeveel humane spoedlocaties zijn nog niet volledig gesaneerd? 45 humane spoedlocaties zijn niet volledig gesaneerd Kaart (Humane spoedlocaties bodemverontreiniging
Nadere informatieWat een vreemde bromfiets!
Wat een vreemde bromfiets! Waarom rijden er nu geen paarden meer met karren? Reed er vroeger een tram in ons dorp?! Met die bus zou ik ook wel eens willen rijden! 1. Voetgangers baas! Opdracht Lees het
Nadere informatieEen duurzaam en energieneutraal eiland - hoe mooi is dat?
Een duurzaam en energieneutraal eiland - hoe mooi is dat? Hoe mooi zou het zijn als Ameland op een duurzame manier kan voorzien in zijn eigen behoefte aan elektriciteit, warmte en water? Stel je voor:
Nadere informatieDEELGEBIED 13 DICHTERSKWARTIER
DEELGEBIED 13 DICHTERSKWARTIER Deelgebied 13 > Dichterskwartier > Milieubeleidsplan Harderwijk 2009-2012 1/5 VERKENNING figuur 1 Deelgebied Dichterskwartier Het Dichterskwartier aan de Verkeersweg is een
Nadere informatieReferentie Doorkiesnummer Faxnummer adres Onderwerp
provincie:: Utrecht Dienst Water en Milieu Aan: G.J. Derksen Wegenbouw B.V. T.a.v. de heer G.J. Derksen Oud Aa 16 3621 LC Breukelen Pythagoraslaan 101 Postbus 80300 3508 TH Utrecht Tel. 030-2589111 Fax
Nadere informatieStedenbouwkundig Plan Kiekensterrein - onze zienswijze -
Stedenbouwkundig Plan Kiekensterrein - onze zienswijze - Vereniging tot Behoud van de Wilmkebreekpolder 23 september 2015 Stedenbouwkundig Plan Kiekensterrein Het Stedenbouwkundig Plan is door de gemeente
Nadere informatieBESLUIT VASTSTELLING ERNST EN SPOEDEISENDHEID BIJ VOLLEDIG ONDERZOEK VAN GEDEPUTEERDE STATEN VAN GELDERLAND
BESLUIT VASTSTELLING ERNST EN SPOEDEISENDHEID BIJ VOLLEDIG ONDERZOEK VAN GEDEPUTEERDE STATEN VAN GELDERLAND Datum besluit : 23 oktober 2014 Onderwerp : Wet bodembescherming - Locatie van verontreiniging
Nadere informatievrom000845 Aan de Voorzitter van de vaste commissie voor Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer s-gravenhage, 16 oktober 2000
vrom000845 Aan de Voorzitter van de vaste commissie voor Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer s-gravenhage, 16 oktober 2000 Naar aanleiding van mijn brief van 31 mei 2000 heeft u mij
Nadere informatieVerslag bijeenkomst 22 november 2016 in De Bunt in Someren-Heide
Verslag bijeenkomst 22 november 2016 in De Bunt in Someren-Heide Op dinsdag 22 november vond een bijeenkomst plaats in De Bunt in Someren-Heide om de inwoners bij te praten over de nasleep van de brand.
Nadere informatieSchrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne>
Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 Inleiding Timo is een ander mens geworden door zijn grote vriend Tommy. Toch was het niet altijd zo geweest, Timo had Tommy gekregen voor
Nadere informatieTegenwoordig werken jonge kinderen niet. Tot 1874 is dat anders. Kinderen. Waarom vinden mensen het goed dat kinderen werken?
Werkblad Ω Een halve eeuw vooruitgang Werkblad Ω Les : Kinderarbeid Tegenwoordig werken jonge kinderen niet. Tot 874 is dat anders. Kinderen Kinderarbeid moeten hun ouders helpen om geld te verdienen.
Nadere informatieprovincie:: Utrecht VERZO N D EN 0 1 APR 2003 Aan: Houtkamp, s Bouwbedrijf B. V. t.a.v. de heer ing. P. KeIler Boterdijk 29 1423 NA Uithoorn
provincie:: Utrecht Dienst Water en Milieu Pythagoraslaan 101 Postbus 80300 3508 TH Utrecht Aan: Houtkamp, s Bouwbedrijf B. V. t.a.v. de heer ing. P. KeIler Boterdijk 29 1423 NA Uithoorn Tel. 030-2589111
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Ik weet niet of het u is opgevallen, maar het trof mij dat de lezingen van vandaag vol tegenstellingen zitten: het begint al bij Jesaja 41: mensen zijn
Nadere informatieDat kan beter vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 25 August 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/82623 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatieVilla Reynaert DE HAND VAN PIETER PORTERS IN TEKST: ANNEMIE WILLEMSE - FOTOGRAFIE: CLAUDE SMEKENS 56 TIJDLOOS
Villa Reynaert DE HAND VAN PIETER PORTERS IN TEKST: ANNEMIE WILLEMSE - FOTOGRAFIE: CLAUDE SMEKENS 56 TIJDLOOS Of je nu tot rust wilt komen tussen zakelijke beslommeringen door of je wilt met je geliefde
Nadere informatieHistorisch onderzoek Hoofddorp Noord. Bodemkwaliteit in relatie tot bestemmingsplan
Historisch onderzoek Hoofddorp Noord Bodemkwaliteit in relatie tot bestemmingsplan Cluster Beheer en Onderhoud Team Bodemkwaliteit en Gegevensbeheer Oktober 2012 Inhoudsopgave HOOFDSTUK 1: Inleiding...
Nadere informatieTegenwoordig werken jonge kinderen niet. Tot 1874 is dat anders. Kinderen. Waarom vinden mensen het goed dat kinderen werken?
Werkblad Ω Een halve eeuw vooruitgang Werkblad Ω Les : Kinderarbeid Tegenwoordig werken jonge kinderen niet. Tot 874 is dat anders. Kinderen Kinderarbeid moeten hun ouders helpen om geld te verdienen.
Nadere informatieASBEST. Alles wat u moet weten over asbest in en om uw huis
ASBEST Alles wat u moet weten over asbest in en om uw huis ASBEST. VEILIGHEID. GEZONDHEID. BOUWMATERIAAL. SINDS 1993 VERBODEN. Asbest Wat is asbest? Wat is asbest? Is het gevaarlijk? Waar zit het in? Asbest
Nadere informatieRuimtelijke Ontwikkeling en Beheer
Ruimtelijke Ontwikkeling en Beheer Memo Aan : Arno Schuring Van : Berdie Klein Geltink, adviseur bodem Datum : 14 februari 2008 In afschrift aan : Wilco Slotboom en Ludwig van Duren Registratienummer :
Nadere informatieLAAT DE WIND WAAIEN
LAAT DE WIND WAAIEN 2019 zal worden herinnerd als het jaar waarin iets veranderde, toen kinderen staakten om volwassenen te vragen actie te ondernemen om klimaatverandering tegen te gaan. Geïnspireerd
Nadere informatieInleiding. Afvalwater. Afvalwaterzuivering
Inleiding Je poetst je tanden en spoelt je mond. Hup, doorspoelen! Vieze handen? Flink wat zeep en de kraan open: hup, ook maar doorspoelen! Elke dag spoel jij vele liters schoon drinkwater door de wastafel,
Nadere informatieU en uw buren. Wie zijn die mensen? Maak even kennis. Missie van Haag Wonen
Bijna iedereen heeft buren. Zeker in een drukke stad als Den Haag. Iedereen leeft op zijn of haar eigen manier. De een heeft een groot gezin. De ander slaapt overdag. Weer een ander klust graag. Zoveel
Nadere informatieKolenvergasser. Kolenvergasser 2009-02-01 hdefc.doc
Kolenvergasser 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 Beantwoord de vragen 1 t/m 3 aan de hand van het in bron 1 beschreven proces. Bron 1 De
Nadere informatie- Beschikking - niet ernstige bodemverontreiniging Vinkenkade 7 te Vinkeveen (gemeente De Ronde Venen)
- Beschikking - niet ernstige bodemverontreiniging Vinkenkade 7 te Vinkeveen (gemeente De Ronde Venen) datum 16 juni 2005 nummer 2005WEM002516i bijlagen kadastrale kaart sector Bodemsanering referentie
Nadere informatieBESLUIT VASTSTELLING ERNST EN SPOEDEISENDHEID VAN GEDEPUTEERDE STATEN VAN GELDERLAND
BESLUIT VASTSTELLING ERNST EN SPOEDEISENDHEID VAN GEDEPUTEERDE STATEN VAN GELDERLAND Datum besluit : 12 april 2017 Onderwerp : Wet bodembescherming - zaaknummer 2017-003957 Locatie van verontreiniging
Nadere informatieWerkstuk Techniek. Rioolwaterzuiveringsinstallaties. Werkstuk gemaakt door: Klas: B2E Datum inleveren werkstuk: Dinsdag 30 mei Docent: JGT
Werkstuk Techniek Rioolwaterzuiveringsinstallaties Bron foto: www.wve.nl Bron foto: www.wve.nl Werkstuk gemaakt door: Anoniem Samantha (op van eigen de verzoek) Maat Bert Bert van van Naamen Naamen Klas:
Nadere informatieEen duurzaam bestaan voor de woning
Een duurzaam bestaan voor de woning Over de milieueffecten van het onderhouden, aanpassen en bewonen van woningen Arjen Meijer en Ad Straub, Onderzoeksinstituut OTB 3-11-2011 Delft University of Technology
Nadere informatieGrond onder je voeten
Grond onder je voeten Hé hé, wie heeft z n voeten niet geveegd? Overal ligt modder. Kijk allemaal onder je schoenen! Loop je even door de tuin en daar begint het gezeur. Grond op de vloer vinden we blijkbaar
Nadere informatielandelijk, licht EN eclectisch interieur
interieur landelijk, licht EN eclectisch TEKST: ANNEMIE WILLEMSE - FOTOGRAFIE: JAN VERLINDE De bewoners van dit huis woonden eerder al in hetzelfde park. Ze waren het erover eens dat dit het leukste en
Nadere informatieBodemsanering Voormalige Gasfabrieksterreinen
Landelijk programma Bodemsanering Voormalige Gasfabrieksterreinen Utrechtseweg 68 6812 AH Arnhem www.alliander.com/gasfabrieken iedereen energie Inhoudsopgave Voorwoord 5 De Gasfabrieken van vroeger 6
Nadere informatieGeothermie als Energiebron
Geothermie als Energiebron Even voorstellen: Paul Mast -- Geoloog Johan de Bie --Technical Sales manager ESPs Ynze Salverda -- BD Analist Er zijn verschillende vormen van duurzame energie. Daarvan is geothermie
Nadere informatieBrochure. Amperestraat 3 A 3861 NC NIJKERK. De vermelde informatie is van algemene aard. Aan deze informatie kunnen geen rechten worden ontleend
Brochure Amperestraat 3 A 3861 NC NIJKERK pagina 1 van 9 TE HUUR Omschrijving Een historische werkplek met alle gemakken van deze tijd. In De Havenaer bevinden zich diverse kantoren van o.a. MedWay, Syslogic,
Nadere informatie3. Leid uit de formules van water, zwaveldioxide en zwavelzuur af welke stof uit de lucht hier bedoeld wordt..
Steenkool Steenkool komt in heel veel verschillende vormen voor. Dat geldt voor het uiterlijk van de steenkool. De kleur van steenkool kan bijvoorbeeld variëren van bruin tot zwart, steenkool kan hard
Nadere informatieFossiele brandstoffen? De zon is de bron!
Energie 5 en 6 3 Fossiele brandstoffen? De zon is de bron! Filmpjes werkblad Doelen Begrippen Materialen Duur De leerlingen: weten dat fossiele brandstoffen hele oude resten van planten zijn. kunnen een
Nadere informatieWonen in Rotterdam Noord. Tak van Poortvlietstraat 17b. Interesse? Ik verkoop het huis zelf! 159.000 149.000 k.k.
TE KOOP Tak van Poortvlietstraat 17b 159.000 149.000 k.k. Wonen in Rotterdam Noord Licht en ruim appartement van 85m² met 2 slaapkamers en bijkeuken in Rotterdam Noord. Balkon op het zuiden met uitzicht
Nadere informatieINFO AVOND MOLENAKKERS/ GRONDWATERSANERING
1 INFO AVOND MOLENAKKERS/ GRONDWATERSANERING 2 INHOUD VANAVOND Wethouder Mathijs Kuijken: Doel: informeren over effect grondwatersanering Molenakkers (ontbreken) gezondheidsrisico s gebruiksbeperkingen
Nadere informatieMijn mond zat vol aarde
Mijn mond zat vol aarde Serie: Verhalen kind in oorlog Tekst: Meike Jongejan Onderzoek: Mariska de Boer en Hans Groeneweg Redactie: Jan van Zijverden Vormgeving: Richard Bos 2015, Fries Verzetsmuseum,
Nadere informatieHulp en informatie om huiselijk geweld te stoppen. Help jezelf. Help de ander. 0900 1 26 26 26 5 cent per minuut. www.huiselijkgeweldhollandsmidden.
Hulp en informatie om huiselijk geweld te stoppen Help jezelf. Help de ander. 0900 1 26 26 26 5 cent per minuut www.huiselijkgeweldhollandsmidden.nl Huiselijk geweld stopt nooit vanzelf Misschien wil je
Nadere informatieBINNENSUIS Jehudi van Dijk
BINNENSUIS Jehudi van Dijk Op het toneel staat een vrouw. Ze draagt gewone kleren en ze heeft een horloge om. Ook staat er een stoel en een prullenbak en ligt er een pluisje op de grond. Ik denk altijs
Nadere informatieKinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT
Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT ROOS Roos (27) is zeer slechtziend. Ze heeft een geleidehond, Noah, een leuke, zwarte labrador. Roos legt uit hoe je het beste met geleidehond en zijn baas
Nadere informatieBodemkwaliteitsverklaring
Bodemkwaliteitsverklaring Gemeente Hoogezand-Sappemeer Datum : 23 februari 2016 Afdeling Ruimtelijke Ontwikkeling Beh. Ambtenaar : K. Bouwknecht Paraaf : Gegevens aanvrager Afdeling en naam Aanleiding
Nadere informatieLes Ons gas raakt op
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Les Ons gas raakt op Werkblad Les Ons gas raakt op Werkblad Aardgas bij Slochteren In 1959 deed de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) in opdracht van de regering een proefboring
Nadere informatieBIJLAGE Q&A. Achtergronden, algemeen
BIJLAGE Q&A Achtergronden, algemeen 1. Wat is bodemverontreiniging? Bodemverontreiniging is de term die wordt gegeven aan door de mens aan- of ingebrachte stoffen of materialen die van nature niet in de
Nadere informatieHieronder vindt u enkele veelgestelde vragen
Hieronder vindt u enkele veelgestelde vragen Er is dus asbest verspreid, wat betekent dit voor mij? Het asbestgebied is afgezet. U mag hier wel uit, u wordt ontsmet bij het naar buiten gaan. Mag ik het
Nadere informatieVooraleer de leerlingen de teksten lezen, worden de belangrijkste tekststructuren overlopen (LB 265).
5.2.1 Lezen In het leerboek krijgen de leerlingen uiteenlopende teksten te lezen. Op die manier worden de verschillende tekstsoorten en tekststructuren nogmaals besproken. Het gaat om een herhaling van
Nadere informatieSamenleven doe je niet alleen!
Samenleven doe je niet alleen! Verkiezingsprogramma in eenvoudige taal CDA Westerkwartier 2019 2023 Op 21 november 2018 mogen we weer naar de stembus om te stemmen. Deze keer voor de gemeenteraad van de
Nadere informatieVeiligheid. voor alles
Veiligheid voor alles Voor BASF Nederland, locatie De Meern betekent veiligheid: alles in het werk stellen om te voorkomen dat er iets mis gaat. In deze brochure leest u hoe we dat doen. Veiligheid is
Nadere informatiestedenbouwkundige / landschappelijke ontwikkeling met een gesaneerde vuilstort VERKEER PLANKAART WENSBEELD structuurschets d.d.
PLANKAART WENSBEELD diverse opties auto entrees fiets- en wandelnetwerk informele landelijke wegen (karrespoor van asfalt) eenvoudige smalle fietspaden (zoals parallel aan Zuidereinde) - nb omwille van
Nadere informatieHet is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.
De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.
Nadere informatieDe Ruiter Boringen en Bemalingen bv
De Ruiter Boringen en Bemalingen bv Haarlemmerstraatweg 79, 1165 MK Halfweg / Postbus 14, 1160 AA Zwanenburg Telefoon (020) 407 21 00 / Fax (020) 407 21 14 Postbank 657035 / ABN AMRO bank Zwanenburg 47.24.51.839
Nadere informatieKennissessie "Dag v. d. Preventie medewerker" www.s-e-d.eu 1
Veilig werken met verontreinigde grond Verontreinigde grond is een serieus risico voor de gezondheid van werknemers en een actueel inspectieproject van de I-SZW. Wim Scheltema, voormalig inspecteur arbeidsomstandigheden,
Nadere informatieHet Snijdersplein. Voorwoord
Het Snijdersplein Voorwoord Ruim 4 jaar ben ik nu bezig om alle gegevens van de kadastrale percelen van de vestingstad s-hertogenbosch, in 1832 aangeduid als de secties G en H, vanaf het begin van het
Nadere informatieOosterparkBOOM! Waar staat de OosterparkBOOM eind 2014?
OosterparkBOOM! Waar staat de OosterparkBOOM eind 2014? Mark C Hoogenboom Deze tekst is eind 2013 geschreven alsof het eind 2014 is. De tekst is bedoeld om een beeld te schetsen waar de OosterparkBOOM
Nadere informatieHoekstra & van Eck. Huizen van. Badkamer met ligbad/ whirlpool. 1160m² eigen grond. Helft van stolpboerderij. Op loopafstand van het IJsselmeer
Huizen van Hoekstra & van Eck Lageweg 19 a, 1628 JS Hoorn 1160m² eigen grond Op loopafstand van het IJsselmeer Helft van stolpboerderij Badkamer met ligbad/ whirlpool Lichte living met vide H14 Kenmerken
Nadere informatieWat vraagt de energietransitie in Nederland?
Wat vraagt de energietransitie in Nederland? Jan Ros Doel/ambitie klimaatbeleid: Vermindering broeikasgasemissies in 2050 met 80 tot 95% ten opzichte van 1990 Tussendoelen voor broeikasgasemissies Geen
Nadere informatieDocentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa)
Docentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa) Lees ter voorbereiding onderstaande teksten. Het milieu De Europese Unie werkt aan de bescherming en verbetering van
Nadere informatiesarie, mijn vriend kaspar en ik
sarie, mijn vriend kaspar en ik Leen Verheyen sarie, mijn vriend kaspar en ik is een theatertekst voor kinderen vanaf 4 jaar en ging in première op 12 september 2009 bij HETPALEIS in Antwerpen 1 ik: het
Nadere informatieNaam: Thijs. Groep: 6/7. School: St.Willibrordusschool
Naam: Thijs Groep: 6/7 School: St.Willibrordusschool 1 Voorwoord Voor je ligt het werkstuk van Thijs. Dit werkstuk gaat over zonne-energie. Ik kwam op het idee voor dit onderwerp toen papa en mama ook
Nadere informatieDe lange geschiedenis van de mensheid op deze aarde is nog lang niet ontrafeld door de gevestigde wetenschap.
De lange geschiedenis van de mensheid op deze aarde is nog lang niet ontrafeld door de gevestigde wetenschap. Nog steeds zijn er raadsels waarvoor men simpelweg geen of nauwelijks een verklaring heeft.
Nadere informatieDe Groningen weg van Broem naar Zoem
NVRD Noord Nederland 14 maart 2019, Resato, Assen De Groningen weg van Broem naar Zoem Gerrit Griffioen Hoofd Materieel gemeente Groningen 1 Brandstof gerelateerd equipment Gemeente Groningen heeft ongeveer
Nadere informatieEXCLUSIEF WONEN IN GENK
EXCLUSIEF WONEN IN GENK Residentie Pierre-Henri biedt plaats aan zeven exclusieve appartementen aan de rand van het centrum van Genk. Daar heeft u de stad aan uw voeten. U geniet tegelijk in alle rust
Nadere informatieU bent vandaag hier bijeen om met elkaar te praten over een. gezonde leefomgeving. Ik wil daarom beginnen met u iets te
1 Goeiemorgen dames en heren! U bent vandaag hier bijeen om met elkaar te praten over een gezonde leefomgeving. Ik wil daarom beginnen met u iets te vertellen over de leefomgeving van mijn jeugd. Ik ben
Nadere informatieBrochure. Hoofdstraat 138 3781 AK Voorthuizen. De vermelde informatie is van algemene aard. Aan deze informatie kunnen geen rechten worden ontleend
Brochure Hoofdstraat 138 3781 AK Voorthuizen pagina 1 van 10 TE KOOP Villa Veluvia Omschrijving Een lust voor het oog deze prachtige vrijstaande woon/kantoor villa met een rijke geschiedenis. Een unieke
Nadere informatieWeet je al wat je later wil worden? Kan je dat beroep met één hand uitoefenen?
Weet je al wat je later wil worden? Kan je dat beroep met één hand uitoefenen? Nog een ander beroep? 2 Met vuurwerk spelen is gevaarlijk! Wat kan er aan je lichaam allemaal gewond geraken? b o h a r e
Nadere informatieEEN. De feiten op een rij! BEWUSTE KEUZE MAKEN VOOR UW NIEUWE HAARD
EEN De feiten op een rij! BEWUSTE KEUZE MAKEN VOOR UW NIEUWE HAARD De nieuwste generatie gashaarden zijn praktisch, mooi, duurzaam en klaar voor de toekomst! Met de huidige discussies kunt u zich afvragen
Nadere informatieOpvang na uw uitzending. Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk
Opvang na uw uitzending Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk werk helpt iedereen binnen of direct rondom Defensie met problemen die voortkomen uit het werk.
Nadere informatieDrents Archief. Meisje met de hoepel. Groep 2 Speuren in het archief
Drents Archief Meisje met de hoepel Groep 2 Les 3 Speuren in het archief Les 3 Speuren in het archief Samenvatting van de les In het Drents Archief bevindt zich een kistje dat een dubbele bodem blijkt
Nadere informatieDeNOx-installatie. Onmisbaar voor schone lucht
DeNOx-installatie Een DeNOx-installatie is niets meer dan een uit de kluiten gewassen autokatalysator. Net als de installatie onder uw vierwieler zorgt een DeNOx-installatie ervoor dat schadelijke stoffen
Nadere informatieIk ben Steenkool. Nooit meer oorlog groep 7-8. De Steenkool, een beetje Limburg is hem niet vreemd. En hij is niet zo goed in Engels.
De Steenkool, een beetje Limburg is hem niet vreemd. En hij is niet zo goed in Engels. Hi! I am de steenkool. De cole of de stone. I am black, zwart. And I kan fire geven. Jongens, dat is wat die Europese
Nadere informatieSchriftelijke vragen aan college van B&W
Schriftelijke vragen aan college van B&W Registratienr.: 05 / 11 Datum: 3-2-2010 Onderwerp: Bodemverontreiniging Oostzaan Afgelopen dinsdag 1 februari 11 jl. heeft de Provincie Noord-Holland een inventarisatie
Nadere informatie