Bijlage 3. Notitie ter toelichting op de verordeningen Maatschappelijke Ondersteuning en Jeugdhulp

Transcriptie

1 Bijlage 3 Notitie ter toelichting op de verordeningen Maatschappelijke Ondersteuning en Jeugdhulp Gemeente Landsmeer 12 september

2 1. Inleiding Wij bereiden ons voor op één van de grootste transities van het sociaal domein. Alle zeilen worden bijgezet om de overheveling van de nieuwe taken per 1 januari 2015 op het gebied van werk, zorg en jeugd vanuit het Rijk naar onze gemeente vorm te geven. Een belangrijke stap in het proces is het formuleren van beleid voor het sociaal domein en het opstellen van de verordeningen Wmo en Jeugd. Het beleidskader Met Elkaar, voor Elkaar in Landsmeer voor de transitie van het sociaal domein zal in oktober door de gemeenteraad worden vastgesteld. Met het vaststellen van dit beleidskader wordt de eerste stap gezet richting beleidsplannen in het kader van het sociaal domein. Wij hebben in de Jeugdwet en in de nieuwe Wmo op veel onderwerpen beleidsvrijheid. In de wetten wordt wel beschreven op welke onderwerpen wij lokaal beleid dienen te ontwikkelen ( wat ), maar niet hoe wij ons beleid moeten invullen ( hoe ). Hierdoor kunnen wij inspelen op de lokale situatie en is er ruimte voor eigen invulling en innovatie. Na vaststelling van het beleidskader sociaal domein en deze notitie door de gemeenteraad werken wij e.e.a. uit in de uitvoeringsprogramma s Maatschappelijke Ondersteuning en Jeugdhulp. Deze zullen in november 2014 gereed zijn. De verordeningen Wmo en Jeugd geven inzicht in de vormen van hulp die in de gemeente Landsmeer worden aangeboden en de regels voor de toegang en toeleiding tot hulp. Wij hebben ervoor gekozen de nieuwe taken integraal op te pakken. Dat betekent concreet dat wij één beleidskader hebben gemaakt voor het sociaal domein (werk, zorg en jeugd). Voor de Wmo en Jeugd maken wij twee verordeningen. Eén verordening is gelet op de inhoud van de wetten/verordeningen niet haalbaar. Wij hebben de inhoud van de twee verordeningen zoveel mogelijk op elkaar afgestemd. Leeswijzer Per onderwerp bieden wij u voor de verordeningen Maatschappelijke ondersteuning en Jeugdhulp een toelichting op de gemaakte keuzes. 2. Keuzen verordeningen MO en Jeugdhulp 2.1. Vormen van jeugdhulp Op grond van artikel 2.9. (onder a) van de Jeugdwet moeten gemeenten in de verordening een duidelijk beeld geven van het aanbod van de vormen van voorzieningen. In de jeugdwet wordt onderscheid gemaakt tussen de onderstaande vormen van jeugdhulp: Individuele voorzieningen: Hiervoor is een verleningsbeschikking vereist. Overige voorzieningen: Overige voorzieningen zijn vrij toegankelijk, voor deze vormen van jeugdhulp is geen verleningsbeschikking nodig. In de Wmo heten deze voorzieningen een algemene voorziening. Andere voorzieningen: Een voorziening niet vallend onder de jeugdwet, op het gebied van zorg, onderwijs, maatschappelijke ondersteuning of werk en inkomen. In de verordening jeugdhulp wordt voor de vormen van jeugdhulp een indeling gemaakt voor de individuele en overige voorzieningen: Individuele voorzieningen (verleningsbeschikking vereist): Jeugdhulp residentieel Pleegzorg Jeugdhulp Crisisopvang en hulp Jeugdhulp Plus Specialistische jeugdhulp voor het jonge kind (dagbehandeling) 2

3 Specialistische ambulante hulp Specialistische jeugd GGZ Generalistische basis jeugd GGZ Begeleiding en persoonlijke verzorging voor jeugdigen met een beperking Behandeling en verblijf voor jeugdigen met een verstandelijke beperking Jeugdbescherming en jeugdreclassering Dyslexie Deze indeling is gebaseerd op de zorgvormen die wij (boven)regionaal inkopen. Overige voorzieningen (vrij toegankelijk) Informatie en (opvoed)advies Voorlichting, cursussen en trainingen Jongerenwerk Jeugd- en opvoedhulp Hulp vanuit het lokale kernteam jeugd en gezin - kortdurende individuele niet-specialistische hulp 1 - kortdurende individuele niet-specialistische begeleiding 2 Casemanagement en regie vanuit het lokale kernteam jeugd en gezin 2.2. Toegang Op grond van artikel 2.9. onder a. van de Jeugdwet en artikel van de Wmo 2015 moeten gemeenten de voorwaarden voor toekenning, de wijze van beoordeling van en de afwegingsfactoren bij een individuele voorziening regelen. Er zijn volgens de modelverordening Jeugdhulp twee varianten mogelijk: a. De raad legt de procedure zelf vast in de verordening. Het gaat dan om registratie en gespreksbegeleiding, het gesprek, het gespreksverslag of ondersteuningsplan. b. De raad delegeert het vaststellen van de procedure aan het college. Afwegingen a. Procedure vastleggen in verordening b. Procedure vastleggen in nadere uitwerking college Voordelen De gemeenteraad houdt directe controle op de procedure. Flexibiliteit om sneller in te spelen op nieuwe inzichten en ontwikkelingen. Nadelen Voor iedere wijziging moet de verordening door de raad aangepast worden. Weinig directe controle van de raad op de nadere uitwerking door het college. Wij hebben gekozen voor optie a. De belangrijkste reden hiervoor is het feit dat de procedure met betrekking tot de toegang nog niet is vastgelegd en dat het voor de client duidelijk is welke stappen moeten worden ondernomen. Het Middelpunt is nog in ontwikkeling als centrale toegang voor zowel Wmo als jeugdhulp en heeft richtlijnen nodig Inhoud van de beschikking Wij hebben voor de verordening jeugd met betrekking tot de inhoud van de beschikking de keuze of de afspraken met de jeugdige of zijn ouders op basis van een vast format in de 1 Bijvoorbeeld een aantal gesprekken met een kindertherapeut, een praktijkondersteuner GGZ of (school) maatschappelijk werker. 2 Bijvoorbeeld: korte praktische begeleiding waarbij ondersteuning gericht is op de activering van de jeugdige en/of zijn ouders en zijn/haar omgeving. 3

4 beschikking worden vastgesteld of dat de afspraken vormvrij in de beschikking worden opgenomen. Keuzemogelijkheden: a. Deze variant omvat het vorm vrij vastleggen van met de jeugdige of zijn ouders gemaakte afspraken in de beschikking (bijvoorbeeld door een ondertekend gespreksverslag). b. Deze variant omvat een duidelijke opsomming van essentiële elementen van de beschikking. U kunt hierbij denken aan de volgende elementen: - wat het beoogde resultaat is; - wat de ingangsdatum en duur van de verstrekking is; - hoe de voorziening/pgb wordt verstrekt, en indien van toepassing, en - welke andere voorzieningen relevant zijn of kunnen zijn. Afwegingen Voordelen a. Vormvrij Administratief eenvoudig Meer regie cliënt b. Opsomming elementen Duidelijke richtlijnen wat er in de beschikking staat Eenduidigheid Nadelen Geen eenduidigheid (consequenties voor bezwaar- en beroep) Kan leiden tot meer ervaren regeldruk Wij hebben gekozen voor optie b. Deze optie biedt duidelijke richtlijnen voor de jeugdige en zijn ouders, maar ook voor de medewerkers, over de inhoud van de beschikking. Dit sluit ook aan bij de Wmo waar dit de huidige uitvoeringspraktijk is Persoonsgeboden budget (PGB) Het wetsvoorstel Wmo en de Jeugdwet 4 geven de gemeente de verplichting om de mogelijkheid van het persoonsgebonden budget (PGB) voor inwoners te creëren. Het PGB kan bij de Wmo verstrekt worden aan inwoners die op grond van de Wmo 2015 in aanmerking komen voor een maatwerkvoorziening 5. Bij de Jeugdwet gaat het om jeugdigen met een individuele voorziening 6 met uitzondering van jeugdigen met een kinderbeschermingsmaatregel of jeugdreclassering, of jeugdigen die zijn opgenomen in een gesloten accommodatie met een machtiging. Hoogte van het PGB Wij hebben als gemeente de vrijheid om zelf de hoogte van het tarief van het PGB te bepalen en dit in de verordening vast te leggen. De tarieven voor het PGB dienen in ieder geval een situatie te realiseren waarbij de cliënt in staat wordt gesteld tot zelfredzaamheid of participatie en dat deze persoon zo lang mogelijk in de eigen leefomgeving kan blijven (Wmo ), of waarbij het PGB de aanvrager in staat stelt de jeugdhulp die tot de individuele voorziening behoort ook echt te kunnen inkopen (Jeugd). Er zijn hiervoor drie mogelijkheden: Keuzemogelijkheden verordening Maatschappelijke ondersteuning a. Maximum kostprijs hulp in natura: De hoogte van het PGB wordt bepaald aan de hand van en tot het maximum van de kostprijs van de goedkoopst adequate hulp in natura. 3 Wmo, artikel , lid 2 4 Jeugdwet artikel , lid 3 5 Een maatwerkvoorziening is op de behoeften, persoonskenmerken en mogelijkheden van een persoon afgestemd geheel van diensten, hulpmiddelen en woningaanpassingen en andere maatregelen, ten behoeve van zelfredzaamheid, participatie en beschermd wonen en opvang (artikel wetsvoorstel Wmo). 6 Een individuele voorziening is via een verleningsbeschikking toegankelijke op de jeugdige of zijn ouders toegesneden jeugdhulpvoorziening die door het college in natura of bij pgb wordt verstrekt. 4

5 Aangezien met de aanbieders binnen een bandbreedte tarieven worden afgesproken bij de regionale aanbesteding, stellen wij voor dat het maximum het gemiddelde van deze bandbreedte is. Alleen in zeer uitzonderlijke gevallen, waar echt zeer specialistische zorg nodig is, kan hiervan worden afgeweken. b. Verschillende tariefcategorieën PGB: Bij het bepalen van de mogelijke tariefcategorieën is het belangrijk rekening te houden met de volgende factoren die van invloed zijn op het benodigde budget: intensiteit van zorggebruik (aantal uur), zwaarte van de ondersteuning (begeleiding in groep of individueel, hulp bij huishouden) en gebruikmaking van vervoer. Met deze factoren kan een tariefindeling worden gemaakt waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen verschillende categorieën (bijvoorbeeld mantelzorg, formele inzet (mboniveau) en specialistische zorg (hbo-niveau). c. Verschillende kostencomponenten PGB: De waarde van de ondersteuning en jeugdhulp wordt bepaald door de kosten die de inwoner maakt om met een PGB zelf de benodigde voorziening te regelen. Als een budgethouder via een PGB ondersteuning of jeugdhulp wil inkopen, komt hij meer kostencomponenten tegen dan alleen het salaris 7. Het budget moet dan ook de totale kosten van het inkopen van ondersteuning of jeugdhulp vergoeden om hem in staat te stellen adequate hulp in te kopen. Afwegingen Bij de tariefstelling voor het PGB moet de gemeente ervoor zorgen dat de inwoners in staat zijn om de hulp die nodig is, hiervan in te kopen. Een PGB is gemiddeld genomen goedkoper dan zorg in natura omdat er vaak minder overheadkosten worden meegerekend. Bij de twee andere keuzemogelijkheden wordt het PGB bepaald aan de hand van verschillende kostencomponenten en tariefcategorieën. Dit is een ingewikkelde methode, terwijl deze kosten en tarieven ook verwerkt zijn in de tarieven van zorg in natura. Daarnaast gaan wij ervan uit dat de markt waarop de budgethouder inkoopt niet verschilt van de gemeentelijke inkoopmarkt. De gemeente koopt ook in bij lokale aanbieders. Aanvulling over verordening Jeugdhulp De jeugdwet verschilt op het punt van het pgb wezenlijk van de Wmo. Het PGB recht blijft overeind, er wordt niet beoordeeld of iemand ermee kan omgaan. Dat betekent dat de client altijd de vrijheid heeft te kiezen voor een pgb. Een pgb wordt verstrekt indien de jeugdige of zijn ouders gemotiveerd kunnen aantonen dat de individuele voorziening die door een aanbieder wordt geleverd, niet passend is. Daarbij nemen wij als uitgangspunt dat maximaal 75% van de kostprijs van de dienstverlening in natura die de gemeente zou hebben geleverd wordt uitgekeerd, indien er sprake is van dezelfde kwaliteit. Is er sprake van een duidelijk overstijgende kwaliteit dan wordt er een pgb van maximaal 100% van de kostprijs in natura van de door de gemeente geleverde dienst uitgekeerd. Op basis van bovenstaande afwegingen hebben wij gekozen voor optie a. Daarmee wordt de hoogte van het PGB bepaald tot het maximum van de kostprijs hulp in natura voor voorzieningen maatschappelijke ondersteuning, waarbij het gemiddelde geldt van het tarief in natura, zoals contractueel afgesproken met de zorgaanbieders en waarbij slechts in uitzonderlijke gevallen kan worden afgeweken. Voor de verordening Jeugdhulp wordt 75 % van de kostprijs gehanteerd bij dezelfde kwaliteit als door de gemeente geleverde diensten en maximaal 100% van de kostprijs bij overstijgende kwaliteit ten opzichte van door de gemeente geleverde diensten. Dit ter beoordeling van de consulent van het Middelpunt. 7 Kostencomponenten: salaris, vervanging tijdens vakantie, werkgeverslasten, verzekeringen, reiskosten, arbeidsomstandigheden, administratie, regel en bemiddelingskosten 5

6 Extra informatie t.a.v. de mogelijkheid om PGB uit te sluiten Wij mogen zowel in de Jeugdwet als in de Wmo het PGB weigeren wanneer: - blijkt dat de cliënt onjuiste of onvolledige gegevens heeft verstrekt en de verstrekking van juiste of volledige gegevens tot een andere beslissing zou hebben geleid; - de cliënt niet voldoet aan de aan het PGB verbonden voorwaarden; - de cliënt het PGB niet of voor een ander doel gebruikt. Het PGB mag niet op voorhand geweigerd worden wanneer de ondersteuning en jeugdhulp die gefinancierd wordt uit het PGB duurder blijkt te zijn dan de hulp in natura. Wij mogen in dit geval ervoor kiezen alleen een budget te verstrekken ter hoogte van het ingekochte ZINtarief (zorg in natura). De extra kosten om de ondersteuning of jeugdhulp uit het PGB te contracteren, kunnen dan bijbetaald worden door de aanvrager. Het PGB is een keuzemogelijkheid. Dit sluit aan bij de huidige uitvoeringspraktijk in de Wmo waar mensen, zowel bij een natura voorziening als bij een PGB voor een duurdere voorziening mogen kiezen als zij de meerkosten zelf betalen. Aangezien de cliënt of zijn ouders een persoonlijk budgetplan moeten opstellen, is dit een extra toetsmogelijkheid om te beoordelen of de cliënt of zijn ouders kunnen omgaan met een PGB en of het voor hen haalbaar en realistisch is. Inzet PGB voor sociaal netwerk Het PGB kan worden ingezet om niet-professionele zorgverleners mee te betalen. Dit kan bijvoorbeeld iemand zijn uit het sociale netwerk van de aanvrager. Het uitgangspunt van de wetgever hierbij is dat het PGB voor niet-professionele zorgverleners beperkt dient te blijven tot die gevallen waarin dit aantoonbaar tot betere en effectievere ondersteuning leidt en aantoonbaar doelmatiger is. Wij krijgen in de Wmo en Jeugdwet de ruimte om zelf te bepalen wanneer PGB-houders maatschappelijke ondersteuning en jeugdhulp mogen inschakelen uit het eigen sociale netwerk. In de verordening kunnen wij vastleggen in welke situaties en onder welke voorwaarden dit mogelijk is. Het is niet mogelijk om in de verordening het gebruik van het PGB voor niet-professionele zorg geheel uit te sluiten. Tot het sociale netwerk worden personen gerekend uit de huiselijke kring en andere personen met wie iemand een sociale relatie onderhoudt. Bij deze laatste groep kan gedacht worden aan familieleden die niet in hetzelfde huis wonen, buren, vrienden, kennissen e.a. Voor gezinsleden binnen hetzelfde huishouden wordt uitgegaan van het begrip gebruikelijke hulp. Alleen voor hulp die de gebruikelijke hulp te boven gaat, kan een PGB worden toegekend. Hiervoor is voor gezinsleden en huisgenoten landelijk een normenkader vastgelegd. Voor zorg door anderen dan gezinsleden en huisgenoten werkt het college nadere regels uit. In het persoonlijk budgetplan moet de aanvrager aangeven waarom hij vindt dat de hulp uit het sociale netwerk de gebruikelijke hulp te boven gaat. Uitgangspunt daarbij is dat het PGB-tarief voor het sociale netwerk lager is dan het PGBtarief voor zorg in natura. Dit omdat er geen overhead is bij zorg door het sociale netwerk. Hetzelfde geldt voor particuliere hulp die geen onderdeel is van een grote instelling. Daarbij is er sprake van het zgn trekkingsrecht; de uitbetaling van facturen verloopt via de SVB en wordt dus niet langer rechtstreeks op rekening van de PGB-aanvrager overgemaakt. 6

7 Wij bieden burgers de mogelijkheid het PGB te gebruiken voor de inzet van het sociale netwerk voor hulp die buiten het redelijkerwijs gevraagde valt. Het uitgangspunt daarbij is dat het PGB-tarief voor het sociale netwerk lager is dan het PGB-tarief voor professionals. Een en ander wordt vastgelegd in het Besluit Maatschappelijke Ondersteuning Eigen bijdrage In de Wmo 2015 is vastgelegd dat voor bijna alle Wmo-voorzieningen en -diensten een eigen bijdrage opgelegd kan worden. Ten opzichte van de Wmo 2007 is het nieuw dat dit ook kan voor de maatwerkvoorzieningen rolstoelen en woningaanpassingen voor kinderen. Op landelijk niveau is per AmvB in het Besluit Maatschappelijke Ondersteuning vastgesteld welke de parameters zijn voor het opleggen van de eigen bijdrage voor maatwerkvoorzieningen. Uitgangspunt is dat de eigen bijdrage inkomensafhankelijk is en hoogstens maximaal de kostprijs van de voorziening of dienst. De eigen bijdrage wordt vastgesteld en geïnd door het CAK. Het CAK int ook de eigen bijdrage voor de AWBZ en zij zorgen voor het anticumulatiebeding. Mensen betalen dan ook nooit meer dan de maximale eigen bijdrage(regeling) zoals vastgelegd in het landelijke Besluit Maatschappelijke Ondersteuning. Voor algemene voorzieningen geldt het landelijk besluit niet. Daar kan een bijdrage in de kosten worden gevraagd door de aanbieder. Hier geldt het anti-cumulatiebeding dan ook niet. Het is mogelijk om mensen uit een bepaalde doelgroep korting te geven op de prijs van een algemene voorziening. Een voorbeeld hiervan is de maaltijdvoorziening. Eigen bijdrage voor maatwerkvoorzieningen Maatschappelijke ondersteuning Keuzemogelijkheden: Wel een eigen bijdrage voor maatwerkvoorzieningen Geen eigen bijdrage voor maatwerkvoorzieningen Wij leggen een eigen bijdrage voor maatwerkvoorzieningen op. We sluiten met deze optie aan bij de huidige eigen bijdrage regeling voor de Wmo. Dat wil zeggen dat we voor alle maatwerkvoorzieningen en -diensten waar dat wettelijk is toegestaan een eigen bijdrage opleggen overeenkomstig het landelijke Besluit maatschappelijke ondersteuning. Het Rijk gaat er ook vanuit dat wij eigen bijdrage opleggen; in de uitkering die wij ontvangen voor de Wmo 2015 is daarmee rekening gehouden. De ouderbijdragen voor de individuele voorzieningen Jeugd zijn landelijk vastgesteld in het Besluit Jeugdwet. Eigen bijdrage voor algemene voorzieningen Keuzemogelijkheden a. Geen eigen bijdrage in de kosten van een algemene voorziening b. Mensen betalen voor een algemene voorziening de kostprijs c. Voor een aantal, nader te benoemen algemene voorzieningen betalen mensen de kostprijs, voor andere algemene voorzieningen kan een (kleine) bijdrage in de kosten worden gevraagd. 7

8 Afwegingen Algemene voorzieningen zijn vrij toegankelijk en hebben tot doel om de druk op duurdere, specialistische maatwerkvoorzieningen te verminderen. Wij vinden dan ook dat algemene voorzieningen laagdrempelig moeten zijn. Voor deze voorzieningen kan (gelet op de laagdrempeligheid) geen of slechts een kleine bijdrage gevraagd worden. Het is nadrukkelijk een kan-bepaling in de verordening, dus het hoeft niet in alle gevallen te worden uitgevoerd. Een voorbeeld van een algemene voorziening in de gemeente Landsmeer is WonenPlus. Om gebruik te kunnen maken van de diensten van WonenPlus betalen mensen een kleine bijdrage per maand. Een ander voorbeeld van een algemene voorziening is het maatschappelijk werk. Dat is nu nog gratis, maar afhankelijk van de beschikbare subsidie zou de aanbieder een eigen bijdrage kunnen vragen. Er kunnen ook algemene voorzieningen zijn waarbij mensen wel de kostprijs betalen, zoals b.v. een open eettafel. Korting op de kostprijs van algemene voorzieningen In de verordening Wmo kan worden opgenomen dat voor bepaalde groepen mensen een korting gegeven kan worden op de kostprijs van algemene voorzieningen. Welke doelgroepen een korting krijgen en hoe hoog deze korting is wordt door het college nader uitgewerkt in het Besluit Maatschappelijke ondersteuning Hulp bij het huishouden In de Wmo 2015 wordt het ondersteunen van mensen met een beperking om een huishouden te voeren niet meer als taak genoemd. In plaats daarvan wordt van gemeenten verwacht dat zij de zelfredzaamheid en participatie van personen met een beperking of chronische psychische of psychosociale problemen zoveel mogelijk in de eigen leefomgeving ondersteunen. In de definitie van zelfredzaamheid staat: in staat zijn tot het uitvoeren van de noodzakelijke dagelijkse levensverrichtingen en het voeren van een gestructureerd huishouden. De omschrijving van een schoon huis e.d. is verdwenen. In de gemeente Landsmeer zijn momenteel in totaal 154 mensen die de eenvoudige vorm van hulp bij het huishouden via de gemeente (Hbh1) ontvangen. Dit is de vorm van hulp waar het alleen gaat om het schoonhouden van essentiële ruimten (keuken, woonkamer, badkamer en slaapkamer) en niet om een gestructureerd huishouden (dat laatste is opgenomen bij de vormen Hbh 2 en Hbh3). Wettelijk gezien mag de gemeente zelf bepalen welke voorzieningen zij nog wel of niet biedt, zo lang de wettelijk bepaalde resultaten maar worden behaald voor mensen die ondersteuning behoeven. Keuzemogelijkheden: a. Wij laten HbH1 een maatwerkvoorziening zoals het nu is, maar als uitsterfconstructie b. De maatwerkvoorziening HbH 1 wordt versoberd door standaard 30% minder tijd te indiceren. c. Wij stoppen met hulp bij het huishouden 1 (HbH1). Hulp bij het huishouden wordt een algemene voorziening. In alle gevallen blijven HBH2 en HBH3 bestaan, omdat we het dan hebben over mensen die geen regie meer kunnen voeren over het huishouden en daarmee het risico bestaat dat het huis vervuilt als er geen hulp meer wordt ingezet. Afwegingen In het budget dat de gemeente Landsmeer ontvangt voor de Wmo is een flinke bezuiniging opgenomen van in het integratiebudget Wmo: In 2014 is de uitkering en in 2015 is dit De te behalen taakstelling is: Maximum uitgaven aan hulp bij het huishouden totaal (zorg in natura en pgb s). 8

9 De vraag is dan ook waar de bezuiniging vandaan moet komen. HBH1 wordt nu geindiceerd voor mensen die nog goed de regie kunnen voeren over hun huishouden, maar hulp nodig hebben bij het zware werk, zoals stofzuigen, ramen lappen en dweilen. Zij kunnen vaak zelf nog wel lichtere werkzaamheden doen, zoals afstoffen en het aanrecht afnemen. HBH2 en HBH3 is nodig voor mensen die weinig of geen regie meer kunnen voeren over hun huishouden en voor wie alles gedaan moet worden. Met de nieuwe Wmo wordt verwacht dat mensen meer een beroep doen op hun sociale netwerk en dat er ook meer een beroep wordt gedaan op hun eigen zelfredzaamheid. Hieronder valt ook financiële zelfredzaamheid. Uit onderzoek in onze eigen bestanden blijkt dat slechts 11 van de 154 cliënten voor HBH1 een beroep doet op kwijtschelding en bijzondere bijstand (norm 120% van het bijstandsinkomen). Wij denken dat veel ouderen om hen moverende redenen geen beroep doen op de bijzondere bijstand. Een inschatting op basis van de ervaringen bij andere gemeenten is dat ongeveer de helft van de cliënten HBH1 een inkomen heeft ter hoogte van een AOW met een klein pensioen. Er zijn drie mogelijke scenario s: Scenario 1. HBH geheel afschaffen en uitsterfconstructie, betekent vanaf 1/1/15 dat er geen nieuwe aanvragen meer worden aangenomen. 2. In stand houden, overal 30% van het aantal uren af: = 30% van de kosten, Maar ook 30% van de opbrengsten Voordelen en financiële consequenties Een zachte landing voor de huidige cliënten. Financieel: Uitgaven blijven lange tijd net zo hoog of iets lager dan in HBH natura HBH PGB Eigen bijdrage Totaal Voordelen: - Bezuiniging wordt gehaald Nadelen zijn te ondervangen door resultaatgericht contracteren (zorgen dat je op gemiddelde van 1,75 uur per huishouden uitkomt). Nadelen Financieel: Zowel uitgaven als inkomsten eigen bijdrage dalen (op korte termijn niet snel genoeg, op lange termijn teveel). Een aantal mensen heeft nog vanuit de AWBZ (van voor 2007) een levenslange indicatie. Probleem voor mensen die echt hulp nodig hebben. Gemiddeld aantal uren is 2,5 (nu). Met bezuiniging gaat klant naar 1,75 uur per keer, hetgeen over het algemeen onvoldoende is voor het schoonmaken van de essentiële ruimten. Een deel van de klanten zal toch meer uren nodig hebben, dus bezuiniging onzeker. Er is nu al heel streng geindiceerd, minder uren zijn dan ook niet verantwoord. 9

10 3. HBH1 wordt afgeschaft, schoonmaken is algemeen gebruikelijk - We laten HBH1 over aan de markt: Commerciële diensten, kosten 15 per uur, veel aanbieders al beschikbaar: Evean ledenservice Lekker Leven, Ziezo van de Omring, Diensten aan Huis van WonenPlus. Ook de huidige aanbieders, zoals AZA en Axxicom leveren een algemene voorziening. - Mensen, die wel (medisch) in aanmerking zouden komen voor de Wmo, onvoldoende netwerk hebben en een minimuminkomen komen in aanmerking voor een korting. Deze mensen worden resultaatgericht geherindiceerd. - Er is een vangnet voor mensen met een minimuminkomen en een heel klein netwerk - De bezuiniging wordt ruimschoots gehaald, zodat nog een marge voor tegenvallers mogelijk is. Financiële consequenties: HBH ZIN tot HBH PGB tot Eigen bijdrage Totaal Najaar 2014/voorjaar 2015 veel herindicaties voor Middelpunt Naar schatting de helft van de cliënten zal worden verwezen naar een algemene voorziening schoonmaakhulp Wie de algemene voorziening niet kan betalen komt in aanmerking voor een korting van 7,50 tot 12,50 op de eigen bijdrage voor hulp in natura. Hiertoe doen wij een beroep op de toelageregeling van het ministerie van VWS door de hele regio Zaanstreek Waterland. Met de zorgaanbieders wordt een plan uitgewerkt voor twee jaar om in ieder geval de helft van de werkgelegenheid te behouden. Voor een aantal wordt HBH1 onderdeel van een resultaatgericht arrangement met begeleiding. Wij hebben gekozen voor optie c en daarmee wordt de functie HBH1 afgeschaft, behalve voor mensen met een klein of geen netwerk en een inkomen tot het minimum. Mensen kunnen desgewenst gebruik van de beschikbare algemene voorzieningen maken. Indien zij het daadwerkelijk niet kunnen betalen, dan kunnen zij bij de gemeente een beroep doen op de kortingsmogelijkheid voor algemene voorzieningen. Hiertoe is vanuit het Rijk een toelageregeling beschikbaar om in ieder geval de helft van de werkgelegenheid van thuishulpen te kunnen behouden. De gemeenten in Zaanstreek Waterland vragen de toelageregeling aan samen met de zorgaanbieders hulp bij het huishouden. Voor Landsmeer is hiertoe (na goedkeuring van het regionale plan) beschikbaar. Daarnaast zijn wij samen met de gemeenten in de regio bezig met het ontwikkelen van resultaatgerichte arrangementen, waarbij de schoonmaakhulp wel een onderdeel kan zijn van een arrangement in combinatie met een aantal uren begeleiding Afschaffing landelijke compensatieregelingen voor chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg en CER) Met de Wtcg en CER, in combinatie met de fiscale aftrek van uitgaven voor specifieke zorgkosten, werd beoogd de doelgroep van chronisch zieken en gehandicapten een meer gerichte compensatie te bieden voor meerkosten dan mogelijk was met de fiscale regeling voor buitengewone uitgaven die voor 2009 bestond. Om te bepalen of iemand in aanmerking 10

11 komt voor deze regelingen wordt gekeken naar het zorggebruik in de Zvw, AWBZ en Wmo. De tegemoetkomingen worden automatisch verstrekt. Uit onderzoek van TNO is gebleken dat zorggebruik een slechte voorspeller is voor meerkosten. De CER compenseert mensen die hun eigen risico niet volmaken en daarnaast zijn er mensen die jaar in jaar uit hun eigen risico wel volmaken en toch niet in aanmerking komen voor compensatie via de CER. Ook de Wtcg compenseert mensen voor meerkosten die zij niet hebben, terwijl sommige mensen die geen tegemoetkoming ontvangen substantiële meerkosten hebben. Reden voor de regering om de landelijke regelingen af te schaffen en de verantwoordelijkheid voor de ondersteuning van burgers met een chronische ziekte en/of beperking met meerkosten over te hevelen naar gemeenten. De fiscale aftrek van uitgaven voor specifieke zorgkosten blijft in aangepaste vorm bestaan. In de Wmo 2015 is opgenomen dat de gemeente een tegemoetkoming kan verstrekken aan mensen met een beperking of chronische psychische of psychosociale problemen die daarmee verband houdende aannemelijke meerkosten hebben. De gemeente is vrij om te bepalen hoe en aan wie de tegemoetkoming wordt verstrekt en kan regels stellen op het gebied van financiële draagkracht in verband met inkomen en/of vermogen. De tegemoetkoming kan worden verstrekt in de vorm van een vergoeding van de daadwerkelijk gemaakte meerkosten of in de vorm van een forfaitaire vergoeding voor aannemelijke meerkosten. De gemeente kan er ook voor kiezen om financiële ondersteuning te bieden in de vorm van bijzondere bijstand. Keuzemogelijkheden: a. De gemeente verstrekt vanuit de Wmo forfaitaire tegemoetkomingen conform de huidige systematiek Wtcg en CER. b. Bijdragen aan burgers worden opgenomen in het gemeentelijk minimabeleid en de collectieve zorgverzekering. Afwegingen Vastgesteld is dat de Wtcg en CER de juiste doelgroep niet goed bereiken. Er wordt bij deze regelingen niet gekeken naar de daadwerkelijk gemaakte meerkosten, maar er wordt verondersteld dat mensen met een bepaalde aandoening meerkosten hebben. Het verstrekken van een forfaitaire tegemoetkoming voor aannemelijke meerkosten ligt dan ook niet voor de hand. Mensen met een chronische ziekte en/of beperking zullen financieel worden ondersteund door gericht maatwerk. Er zal een individuele beoordeling moeten plaatsvinden of iemand chronisch ziek is of een beperking heeft, of iemand meerkosten heeft die voortvloeien uit die aandoening, of deze kosten niet op andere wijze worden gecompenseerd en of iemand die kosten wel of niet kan dragen. Met andere woorden of de werkelijk gemaakte kosten te hoog zijn in relatie tot het huishoudinkomen. Deze systematiek komt overeen met de beoordeling van aanvragen om bijzondere bijstand. Daarbij zijn in het gemeentelijk beleid bijzondere bijstand reeds vergoedingen opgenomen voor een aantal directe en indirecte meerkosten waar mensen met een chronische ziekte en/of beperking mee te maken kunnen krijgen. Momenteel worden met Achmea regionale afspraken gemaakt over een goedkopere collectieve zorgverzekering met aanvullende mogelijkheden voor mensen die nu ook tot de doelgroep van het minimabeleid behoren. 11

12 2.8. Waardering mantelzorgers In de Wmo is opgenomen dat bij verordening wordt bepaald hoe het college zorg draagt voor de jaarlijkse blijk van waardering voor mantelzorgers van cliënten in de gemeente. Keuzemogelijkheden: a. We volgen de huidige systematiek van het mantelzorgcompliment en verstrekken jaarlijks aan de hoofdmantelzorger een bijdrage van 200. b. Er wordt een jaarlijkse blijk van waardering geboden, aansluit bij de wensen en behoeften van mantelzorgers. Afwegingen Tot op heden kunnen mantelzorgers, die bij het CIZ geregistreerd staan als hoofdmantelzorger, een bijdrage van 200 aanvragen bij de Sociale Verzekeringsbank. Veel mantelzorgers vragen dit niet aan, omdat zij niet direct behoefte hebben aan financiële waardering, maar wel aan emotionele en praktische waardering. Dit laatste wordt geboden door de mantelzorgondersteuners. Gemeenten hebben nu de mogelijkheid om een meer passende ondersteuning te bieden. Het college zal bij nadere regeling bepalen waaruit de jaarlijkse blijk van waardering voor mantelzorgers bestaat. Daarmee zorgen wij ervoor dat de waardering jaarlijks een andere vorm kan krijgen. Daarnaast blijft de mantelzorgondersteuning gedurende het hele jaar in de huidige vorm bestaan Burgerinitiatieven In de Wmo is opgenomen dat burgers de gelegenheid moeten krijgen om zelf met initiatieven te komen, als zij goede ideeën hebben over de verbetering van de zorg. Dit heet het Right to Challenge. Wij stellen voor hier zowel artikelen op te nemen in de verordening Maatschappelijke Ondersteuning als in de verordening Jeugdhulp. Dit past uitstekend in de geest van de Wmo en de Jeugdwet en het beleid van de gemeente Landsmeer, dat meer interactieve beleidsvorming wil stimuleren. De gemeente Landsmeer zal dan ook dergelijke burgerinitiatieven faciliteren. Het college werkt daartoe een nadere regeling uit. 12