Jaarplan 2016 van het Kenniscentrum Sport

Transcriptie

1 Jaarplan 2016 van het Kenniscentrum Sport Jaarplan 2016 Uitgegeven door NISB en Onbeperkt Sportief 30 september 2015

2 Leeswijzer bij dit document Dit is het jaarplan 2016 van het Kenniscentrum Sport dat gevormd wordt door de bundeling van de kennisfuncties van de stichtingen Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen en Onbeperkt Sportief. Kenniscentrum Sport is op het moment van schrijven nog de werktitel van het centrum in oprichting. Dit jaarplan is op 30 september 2015 ingediend bij het ministerie van VWS, als onderdeel van de subsidieaanvraag van het Kenniscentrum Sport. Dit plan bevat doelen en resultaten, aangevuld met enkele voorbeelden die concreet maken wat het kenniscentrum daarmee bereikt. Daarbij is ruimte gehouden om in 2016 recht te doen aan het vraaggestuurde karakter van de organisatie. In dit jaarplan worden allereerst missie, visie en werkwijze van het centrum toegelicht (hoofdstuk Het Kenniscentrum Sport ). Vervolgens wordt uitgelegd hoe het centrum omgaat met de kennis die in het verleden door NISB en Onbeperkt Sportief is opgebouwd en waar de nieuwe thema s (verbreding kennisfunctie) worden belegd (hoofdstuk Een brede kennisbasis ). In dat hoofdstuk wordt ook de verhouding tussen verschillende thema s verder toegelicht. De inventarisatie van maatschappelijke ontwikkelingen, kennisbehoefte en prioritaire vraagstukken van stakeholders heeft geleid tot een vijftal thema s die in aparte hoofdstukken worden beschreven. Op die thema s wordt kennis verzameld, gevalideerd, verrijkt en verspreid. [1] Hoofdstuk De waarde van sport en bewegen gaat over onderbouwing van de veronderstelde opbrengsten van sport en bewegen (of het ontbreken daarvan). [2] Sport en bewegen, een leven lang richt zich op belemmerende factoren en werkzame principes voor verschillende doelgroepen waar de opbrengst van sport en bewegen zichtbaar wordt. De laatste drie clusters hebben betrekking op de driehoek van aanbod, professional (samen ondergebracht in [3] Kwaliteit en vakmanschap ) en context, gesplitst in de gemeentelijke context ([4]; Vitaal lokaal beleid ) en die van sportaanbieders ([5]; Sportlandschap in beweging ). Ieder hoofdstuk beschrijft de meest relevante spelers en partners, zonder andere partijen daarmee uit te sluiten. In de inleiding wordt beschreven dat nauw wordt samengewerkt met leveranciers van kennis (kennispartners), afhankelijk van het thema en de precieze vraag. In deze fase is het nog niet mogelijk volledig te zijn in het benoemen van alle partijen waarmee het kenniscentrum zich op elk afzonderlijk thema verbindt. Dit zal meer concreet worden in de verdere uitwerking van werkplannen. Het Kenniscentrum zal tevens samenwerken met de partij(en) die verantwoordelijk zullen zijn voor de voortzetting van de implementatie activiteiten van de voormalige stichting Onbeperkt Sportief. Dit betreft met name de programma s Special Heroes, Revalidatie, Sport en Bewegen en Zo kan het ook!. Als aanvulling op het jaarplan en als illustratie van de kennisbehoefte en vragen die er leven, is aan een aantal relaties gevraagd welke verwachting zij hebben van de samenwerking met het Kenniscentrum Sport. De reacties die zij geven op de gestelde vragen zijn weergegeven in een aantal portretten. Deze portretten geven een beeld van de diversiteit van de vragen en de verwachtingen die onze relaties hebben. Dit illustreert tevens dat dit eerste jaarplan van het Kenniscentrum Sport de start vormt van een verder strekkend proces om de co-creatie, de samenwerking en afstemming met kennispartijen, samenwerkingspartners en klanten meer concreet vorm te geven. Daarmee wordt een begin gemaakt in de volgende stakeholdersbijeenkomst op 3 november

3 INHOUDSOPGAVE Pagina Leeswijzer bij dit document 2 Het Kenniscentrum Sport 4 Een brede kennisbasis 10 De waarde van sport en bewegen 16 Sporten en bewegen, een leven lang 18 Kwaliteit en vakmanschap 20 Vitaal lokaal beleid 22 Sportlandschap in beweging 24 3

4 Het Kenniscentrum Sport Dé onmisbare kennispartner In 2017 is het Kenniscentrum Sport dé onmisbare landelijke kennispartner voor professionals, vrijwilligers en bestuurders in de sport, aanpalende sectoren (zoals onderwijs, welzijn en zorg) en lokale overheden. Tevens is het Kenniscentrum Sport van toegevoegde waarde voor het Nederlandse publiek. Hiermee is het Kenniscentrum Sport in 2017 een herkenbaar en voor alle doelgroepen toegankelijke bron van kennis en informatie. Zo luidt de ambitie van het Kenniscentrum Sport. Per 1 januari 2016 voegen het Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen (NISB) en Onbeperkt Sportief zich samen in het nieuwe Kenniscentrum Sport. NISB heeft zich de afgelopen jaren al toegelegd op het verzamelen, valideren, verrijken en verspreiden van kennis. Stichting Onbeperkt Sportief heeft zich gespecialiseerd in het delen van expertise en stimuleren van sporten en bewegen van mensen met een handicap. Kennis en expertise van beide stichtingen wordt nu geborgd in één landelijk kenniscentrum. De activiteiten van het kenniscentrum zijn primair gericht op kwaliteitsverbetering in het gehele domein van sport en bewegen (bewegen, breedtesport, topsport en gehandicaptensport). Het centrum is een belangrijke schakel in de verstevigde kennis- en innovatiefunctie binnen de sport: het Kenniscentrum Sport verbindt en ondersteunt professionals, vrijwilligers, bestuurders en publiek op efficiënte wijze met onafhankelijke, valide en toepasbare kennis. Kennis is op de praktijk gericht en afgestemd op de vraag. Het Kenniscentrum Sport kent de positieve kanten van sport en bewegen, maar ook de schaduwzijde en mogelijke risico s. Het kenniscentrum brengt verschillende inzichten in beeld, het weet wat werkt en wat niet, maar ook waar die evidentie ontbreekt. Het Kenniscentrum Sport levert hoogwaardige kennis en is op de hoogte van de meest actuele kennis, aansluitend bij de voor zijn stakeholders en klantgroepen relevante trends en ontwikkelingen. Het Kenniscentrum Sport is in staat om vragen op efficiënte wijze te beantwoorden. Kennis is daarnaast toegankelijk voor iedere Nederlander die sport en bewegen wil inzetten voor zichzelf of anderen. Zo kunnen nog meer mensen de positieve impact van sport en bewegen ervaren. Strategische keuzes: kennis over sport en bewegen in de volle breedte De minister van VWS zet in haar brief kennis- en innovatieagenda sport (23 oktober 2014) in op het beter later renderen van kennis en innovatie voor de sport. Dit leidt ertoe dat het nieuwe Kenniscentrum Sport vanaf 1 januari 2016 aanspreekpunt is voor meer en nieuwe klantgroepen op meer en nieuwe kennisthema s. Deze thema s bestrijken sport en bewegen in de volle breedte. Het Kenniscentrum Sport heeft kennis over sedentair gedrag, normstelling ten aanzien van sport en bewegen, overgewicht, sport- en bewegingsstimulering, talentontwikkeling en topsport. Het kenniscentrum bedient alle klantgroepen die vragen hebben en de kennis heeft betrekking op iedere doelgroep. In 2016 zijn er enkele voor het centrum nieuwe thema s waarop het Kenniscentrum Sport positie verwerft en zijn kennisbasis zal uitbreiden (zie hoofdstuk een brede kennisbasis ). Belangrijkste toevoegingen zijn topsport en talentontwikkeling, blessurepreventie, sportgeneeskunde en integriteit in de sport (o.a. veiligheid, match fixing en good governance). Naast de aan deze thema s verbonden klant- en doelgroepen, is ook het algemene publiek een nieuwe doelgroep voor het Kenniscentrum Sport. Vanaf 1 januari 2016 kan iedere inwoner van Nederland -professional, vrijwilliger en burger- aan het Kenniscentrum Sport een vraag stellen over sport en bewegen. 4

5 De verbreding van de kennisfunctie maakt het noodzakelijk te prioriteren en de werkzaamheden efficiënt in te richten. Hiertoe benut het Kenniscentrum Sport meer dan ooit de kennis van andere kennisintensieve organisaties en verspreidt deze efficiënt en doeltreffend onder bekende en nieuwe doelgroepen. Werkwijze: in co-creatie verzamelen, valideren, verrijken en verspreiden De brede kennisfunctie van het Kenniscentrum Sport vraagt om een efficiënte, doelgerichte werkwijze, leidend tot grotere effectiviteit, rendement en collectiviteit van kennisontwikkeling en innovaties. Daarmee komt kennis nog meer ten goede aan vragende partijen in (in eerste instantie) de sport- en beweegsector en (ook) in de relevante aanpalende sectoren: (speciaal) onderwijs, zorg, welzijn, ruimtelijke ordening en het bedrijfsleven. Het centrum beantwoordt vragen op passende wijze: kort-cyclisch wanneer mogelijk (à la Topsport Topics) en uitgebreid indien nodig (zie ook hoofdstuk Een brede kennisbasis ). Op deze manier werkt het centrum structureel aan kennis waar de meeste behoefte aan is en is het daarnaast maximaal flexibel om in te spelen op verandering en ontwikkelingen. Het Kenniscentrum Sport beschikt zelf over het antwoord, gaat hiernaar op zoek, of verwijst door naar de vindplaats ervan. De inzet van het Kenniscentrum Sport op diverse kennisthema s wordt geprioriteerd op basis van vraagsturing. Deze wordt dusdanig georganiseerd dat de kennisbehoeften van zijn leveranciers en klanten op ieder moment in beeld zijn, zodat daarin optimaal kan worden voorzien. De eigen programmaraad (VWS, NOC*NSF en VSG) speelt een belangrijke rol in de programmering en het Kenniscentrum Sport zet gericht in (onder andere via accountmanagement) op een meer structurele relatie met gemeenten en sportbonden, om ook daar beter de vraag op te halen. Goede vraagarticulatie door medewerkers van het Kenniscentrum Sport zorgt dat het gegeven antwoord daadwerkelijk aansluit bij de praktijksituatie van de vrager. Het Kenniscentrum Sport is de verbindende factor in de kennisstromen zoals weergegeven in het Kennislemniscaat Infrastructuur Sport. Dit model beschrijft geen kennisketen met een begin en een eind, maar gaat uit van kennisontwikkeling als een cyclisch proces waarbij de kennisopbouw op ieder punt van de stroom kan beginnen. Verzamelen: co-creatie in een breed en intensief kennisnetwerk Het Kenniscentrum Sport verzamelt kennis en gegevens uit onderzoek, beleid en praktijk. Het onderzoekt niet zelf, maar brengt daarvoor de diverse leveranciers van kennis in stelling. Taak van het Kenniscentrum Sport is het bundelen van alle beschikbare kennis, zodat deze makkelijk vindbaar is voor iedere geïnteresseerde (zie verspreiden ). Het centrum legt in de praktijk verzamelde vragen voor aan kennispartners (agenderen) en beschikt tevens over de gegevens uit monitoring door deze partijen. Zo is het beheer en de analyse van data over de door het ministerie van VWS benoemde kernindicatoren sport in handen van de door VWS aangewezen preferred suppliers: RIVM, SCP, CBS en Mulier Instituut. Relevante kennispartners zijn 5

6 daarnaast: universiteiten, hogescholen en andere organisaties die over relevantie kennis beschikken, zoals VeiligheidNL, Vereniging voor Sportgeneeskunde, de LOT-instituten, bedrijven en brancheorganisaties. Het Kenniscentrum Sport kent de experts op elk thema en werkt nauw met hen samen. Cruciaal onderdeel van de werkwijze is dan ook het opzetten en onderhouden van een intensief, breed netwerk met zowel de kennisleveranciers als vertegenwoordigers van zijn klanten. Een netwerk dat co-creatie stimuleert en een hoog rendement mogelijk maakt. Met de preferred suppliers is al contact en zal een periodiek overleg worden ingericht om de samenwerking verder vorm te geven. Deze samenwerking komt ook tot stand in het contact rondom het kennisportaal (zie verspreiden ). Bij het versterken van de bestaande relaties met universiteiten en regionale onderzoeksnetwerken benut het Kenniscentrum Sport zoveel mogelijk zijn wetenschappelijke raad. Het centrum bouwt ook aan de relatie met universiteiten en onderzoeksnetwerken door samen te werken in aanvragen en lopende onderzoeken binnen het onderzoeksprogramma Sport, door een gestructureerd stagebeleid gericht op universiteiten en hogescholen, en door co-creatie op thema s die goed bij een bepaalde universiteit aansluiten. Samen met het Nationaal Regieorgaan Praktijkgericht Onderzoek SIA en het Hogescholen Sport Overleg (HSO) werkt het Kenniscentrum Sport aan het inrichten van een digitaal platform voor alle lectoraten die onderzoek (willen gaan) doen op het gebied van sport. Dit platform, ondersteund door het Kenniscentrum Sport, moet leiden tot nieuwe samenwerkingen en gaat mede de agenda voor praktijkgericht onderzoek bepalen. Het Kenniscentrum Sport kent de actuele stand van zaken van onderzoeken van hogescholen op het gebied van sport en bewegen. Valideren en verrijken: de verbinder tussen onderzoek, beleid en praktijk Het Kenniscentrum Sport leert zijn partners vanaf 2016 nog beter kennen en weet welke kennis waar beschikbaar is. Reeds beschikbare wetenschappelijke kennis wordt gebruikt voor het valideren van kennis uit de praktijk en daar waar deze ontbreekt kan deze door kennispartners worden (door)ontwikkeld. Kennis uit wetenschap wordt vertaald en geduid naar beleid en praktijk (valoriseren) en weer verrijkt met kennis en voorbeelden uit die praktijk. Verspreiden Verspreiding van kennis gebeurt op georganiseerde, toegankelijke en tegelijk proactieve en inspirerende wijze. Het Kenniscentrum Sport investeert in het beter leren kennen van zijn klanten en hun interesses. Dit met als resultaat dat (1) inzicht wordt verkregen in interesse in huidige en nieuwe thema s (trends), (2) stellers van vragen snel een bruikbaar antwoord krijgen én (3) relevante informatie terecht komt bij diegenen voor wie deze is bedoeld. Het Kenniscentrum Sport stelt hiermee intermediairs beter in staat hun achterban, leden, leerlingen, cliënten en burgers te bedienen (toepassen). Tegelijk met de start van het Kenniscentrum Sport, wordt op 1 januari 2016 het nieuwe kennisportaal gelanceerd. Dit wordt dé plek waar iedereen met een vraag over sport en bewegen terecht kan. Via het portaal wordt kennis ontsloten van met name partners in het kennisnetwerk (zie verzamelen ), naast kennis van het Kenniscentrum Sport zelf. Experts van partnerorganisaties kunnen zelf content aanleveren voor een thema, of worden gevraagd daaraan bij te dragen. Publicaties op het portaal worden middels trefwoorden aan elkaar verbonden tot themadossiers. De informatie op het kennisportaal is door de bezoeker te personaliseren naar behoefte en interesse. De functionaliteiten van het kennisportaal maken het mogelijk kennis van bestaande websites (zoals sportopdekaart.nl) te integreren. Kennis kan zo op twee plekken beschikbaar zijn, maar is altijd tenminste vindbaar op of via het kennisportaal van het Kenniscentrum Sport. Naar websites waar relevante verdiepende informatie te vinden is (zoals loketgezondleven.nl, sport.nl en de websites van andere kennisleveranciers), wordt doorverwezen. Het kenniscentrum zorgt waar nodig voor duiding. Kennis wordt toegankelijk gemaakt en actief verspreid in de vorm van laagdrempelige uitingen (o.a. columns, blogs, nieuwsbrieven), geschreven publicaties (o.a. artikelen), overzichten (o.a. infographics, database met erkende interventies), interactieve bijeenkomsten (o.a. kenniscafés, 6

7 ronde tafels en congressen), scholingen (o.a. workshops en train-de-trainers) en digitale platforms. Kennis op het kennisportaal is vrij toegankelijk. Publieksfunctie Belangrijkste kanaal om het algemeen publiek te bereiken is het kennisportaal. Ieder die een vraag heeft over sport en bewegen kan daar terecht. Het portaal is niet ingedeeld op type bezoeker, maar op onderwerp. Sommige onderwerpen zullen vooral voor publiek interessant zijn, andere juist voor de professional en sommige voor beiden. Het centrum verzamelt ook onder het algemeen publiek interesses en behoeften. Ook voor deze groep bezoekers geldt dat een duidelijke concentratie van vragen op een bepaald thema kan leiden tot het uitbouwen van specifieke kennis op dit thema. Losse vragen worden zoveel mogelijk uit de kennisbasis en het kennisnetwerk van het centrum beantwoord. Internationaal Het Kenniscentrum Sport heeft ook een internationale oriëntatie. Het volgt internationale ontwikkelingen en -in samenwerking met de vertegenwoordigers van expertgroepen (HvA, HAN, RIVM)- de dossiers op het gebied van sport en bewegen in internationaal verband (o.a. EU, Raad van Europa, WHO en WADA). Het centrum kent de relevante internationale kennisorganisaties en netwerken (waaronder HEPA en TAFISA) en ontsluit kennis die relevant is voor de Nederlandse praktijk. Ook verzamelt het Kenniscentrum Sport goede voorbeelden ten behoeve van buitenlandse missies en levert het desgewenst gegevens aan voor de periodieke HEPA rapportage voor de Europese Commissie (via focal point RIVM). High Performance: klanttevredenheid hoog in het vaandel Het Kenniscentrum Sport streeft naar constante vernieuwing, verbetering, een hoge kwaliteit en tevredenheid van gebruikers en leveranciers van kennis. De organisatie past de principes van een High Performance Organisatie toe in haar werkwijze en streeft daarbij naar een flexibele organisatie (het nieuwe werken, zelfsturing, een bredere flexibele schil en het opleiden van stagiairs en trainees). Een HPO onderscheidt zich door bovengemiddeld te scoren op aspecten als kwaliteit van personeel en leiderschap, de cultuur is open en actiegericht en de organisatie heeft een focus op verbetering en vernieuwing. Waardering van zijn klanten is cruciaal in de ambitie van het Kenniscentrum Sport om dé onmisbare kennispartner te worden op het gebied van sport en bewegen. Het Kenniscentrum Sport is zichtbaar en genereert impact met zijn kennis door te focussen op een aantal actuele thema s waarmee de organisatie zijn resultaten naar buiten brengt en in de etalage zet. 7

8 Wat zijn de belangrijkste nieuwe thema s en taken van het kenniscentrum sport, vergeleken met wat NISB nu doet? Vanuit NISB bezien is dat samen te vatten als "we gaan meer doen met minder". We vervullen de kennisfunctie voor alle vormen van sport en bewegen, van sportparticipatie tot topsport. En op alle relevante sport- en beweegthema's waar vraag naar is, dus bijvoorbeeld ook over blessurepreventie of accommodatievraagstukken. We bedienen alle doelgroepen die vragen hebben: professionals, vrijwilligers, beleidsmakers, bestuurders. Nu komt daar ook een publieksfunctie bij. We zullen nog beter de kennis die andere organisaties produceren, zoals universiteiten, hogescholen en organisaties als Mulier Instituut, RIVM, SCP, VeiligheidNL, Vereniging Sport Geneeskunde moeten verzamelen, ontsluiten, bewerken en vervolgens verspreiden. Het nieuwe online kennisportaal gaat ons daarbij erg helpen. Remco Boer directeur NISB Wat kenmerkt de manier van werken van het nieuwe kenniscentrum? Ten eerste werken we vraaggericht: stakeholders uit de sportsector (en aanpalende sectoren) hebben een belangrijke invloed op de inhoudelijke programmering en prioriteitstelling van het kenniscentrum. Vooral 'sportaanbieders' zouden ons meer kennisvragen mogen stellen, wat mij betreft. Het tweede aspect is dat we onafhankelijk zijn (voor zover een organisatie onafhankelijk kan zijn uiteraard). Hiermee bedoel ik dat we niet de belangen van een bepaalde groep of achterban behartigen. We proberen de kennis zo objectief mogelijk over het voetlicht te brengen. Zelfs als dat betekent dat iets lastig te onderbouwen is of als het gaat om de "schaduwzijden van de sport. Ten derde willen we betrouwbaar zijn. We baseren onze praktisch toepasbare kennis op de meest recente wetenschappelijke inzichten en proberen de ultieme combinatie te maken van evidence- én practice based werken. Wat brengt NISB onmiskenbaar mee naar het nieuwe kenniscentrum? NISB heeft in de loop der jaren al een stevige kennispositie opgebouwd in de sector. Dat gooien we uiteraard niet overboord. Als ik toch twee dingen moet kiezen, is dat in de eerste plaats onze valideringsfunctie bij de erkenning van interventies. Met Effectief Actief en de database met erkende interventies hebben we een belangrijke bijdrage geleverd aan het scheiden van het kaf van het koren op het gebied van sport- en beweeginterventies. Daar gaan we zeker mee door. Sterker nog, die valideringsfunctie gaan we uitbreiden en uitbouwen. Ten tweede zou ik onze interactieve op netwerkvorming gerichte kennisverspreidingsacties kiezen. Ik denk dat NISB er in de loop der jaren goed in is geslaagd tal van organisaties en professionals aan zich te binden door Netwerk in Beweging, Kenniscafés, Fieldlabs, Referentiegroepen, Sportexpert, themabijeenkomsten, sportinnovator.nl en natuurlijk niet te vergeten de Ontmoetingsdag. 8

9 Hoe zou je het belang van kennis over sport en bewegen omschrijven? Het belang van kennis over sport en bewegen is groot. Sportkennis draagt bij aan het behalen van doelen die individuen en organisaties zichzelf stellen. Het belang manifesteert zich op vele manieren; bij sporters, potentiële sporters en bij professionals werkzaam in de sport, onderwijs, zorg, overheid of het bedrijfsleven. Goed geïnformeerd zijn over sport kan het verschil betekenen tussen: een actief of inactief bestaan, meedoen of aan de zijlijn staan, blessures oplopen of blessurevrij sporten, je talenten benutten of laten sluimeren, onderwijsdoelen behalen zoals minder absentie en betere leerprestaties van leerlingen, gemotiveerd zijn om mensen binnen de zorg te activeren tot bewegen, overtuigd raken dat je als beroepsopleiding de sportvloer kunt inzetten om studenten op te leiden, als gemeente ambtenaar bewijsvoering beschikbaar hebben om een financier te overtuigen dat de inzet van een interventie effectief is. Kortom: kennis over sport heeft een grote maatschappelijke en economische impact die we dagelijks ervaren. Welke plek neemt gehandicaptensport in binnen het nieuwe kenniscentrum? Gehandicaptensport neemt tegelijkertijd een unieke en geïntegreerde plek in. Waar mogelijk is gehandicaptensport een thema dat integraal wordt meegenomen bij het verzamelen, verrijken, valideren en verspreiden van kennis. Willemijn Baken directeur Onbeperkt Sportief Daar waar onderzoek wordt gedaan zorgen we waar mogelijk dat ook (sportvraagstukken rond) mensen met een handicap worden meegenomen. Tegelijkertijd hecht ik erg aan de herkenbaarheid van het domein. Herkenbaarheid voor de partners waarmee we samenwerkten en samenwerken, in onze producten en diensten. We willen het veld graag het comfort bieden dat opgebouwde relaties en expertise behouden blijft en hopen ze te verrassen met extra kennis die in het nieuwe kenniscentrum wordt ontsloten. Wat brengt Onbeperkt Sportief onmiskenbaar mee naar het kenniscentrum? Onbeperkt Sportief brengt jarenlang opgebouwde expertise mee over gehandicaptensport en een groot en relevant netwerk in onderwijs, zorg, overheid en sport en in de wetenschap. Bovendien heeft Onbeperkt Sportief ervaring in het effectief verbinden van partijen die over hun eigen schaduw heen kijkend, vanuit een gezamenlijke ambitie, duurzame veranderingen in het sportlandschap tot stand brengen. Veranderingen die gaan over het benutten van de waarde van sport en bewegen binnen maar vooral ook buiten de sportsector. Met de sterke overtuiging en ervaring dat het investeren in het kennen en begrijpen van de kennisvrager/gebruiker -zijn dilemma s, uitdagingen en vragen- een noodzakelijke randvoorwaarde is om met kennis waarde toe te voegen. 9

10 Een brede kennisbasis Het Kenniscentrum Sport onderhoudt, verstevigt en verbreedt zijn kennisbasis, in co-creatie met experts en kennisorganisaties uit de sport - en beweegsector en aanpalende sectoren en maakt deze maximaal toegankelijk voor iedereen met een vraag over sport en bewegen. Doelen: Brede, stevige en actuele kennisbasis; Betere positie verwerven op nieuwe thema s; Betere aansluiting van de kennisontwikkeling op de vraag (vraagoriëntatie); Groter kwalitatief netwerk opbouwen en meer verbinden aan experts (co-creatie). Doelgroepen: Professionals, vrijwilligers en bestuurders in de sport en aanpalende sectoren; Algemeen publiek. Spelers: Journalisten, politiek. Partners: Kennisorganisaties uit sport en aanpalende sectoren. Het Kenniscentrum Sport heeft een brede kennisbasis: verpakt in documenten en producten, in de vorm van expertise van medewerkers, en circulerend in de interactie die plaatsvindt in het kennisnetwerk. Kennis die in het verleden is opgedaan door NISB en Onbeperkt Sportief is in deze kennisbasis geborgd. Zij is toegankelijk door interactie met medewerkers van het centrum en via het kennisportaal. De kennisbasis wordt constant actueel gehouden en waar nodig aangevuld met nieuwe informatie, publicaties, inzichten, ervaringen, etc. Inzet op thema s gebeurt op verschillende manieren: Door het constant ophalen van de vraag, weet het Kenniscentrum Sport welke thema s actueel en relevant zijn voor zijn stakeholders en klantgroepen en welke niet. Op sommige oudere thema s wordt zodoende geen nieuwe kennis ontwikkeld. Het kenniscentrum is nog wel op deze thema s te bevragen, maar zet hier niet meer actief op in. De vraagsturing van thema s leidt in 2016 tot een vijftal clusters: steeds belangrijker is (1) de onderbouwing van sport en bewegen als middel en (2) het in beeld hebben van belemmerende factoren en werkzame principes die een rol spelen in het verzilveren daarvan. Voor dit verzilveren is (3) kwaliteit van aanbod en van professionals en vrijwilligers (vakmanschap) van belang. Net als een goede organisatie van de (4) gemeentelijke context en (5) die van sport- en beweegaanbieders. Vanaf 2016 ontsluit het Kenniscentrum Sport ook kennis op thema s die voor de huidige stichtingen NISB en Onbeperkt Sportief nieuw zijn. Het ministerie van VWS heeft het centrum gevraagd in ieder geval op onderstaande thema s dossiers op te bouwen (zie verspreiden onder hoofdstuk Het Kenniscentrum Sport ). De richting waarin en de intensiteit van de inzet op deze thema s is afhankelijk van de precieze vraag en de al beschikbare kennis. Voor het ene thema volstaat mogelijk het bundelen van in het kennisnetwerk beschikbare kennis en het ontsluiten daarvan via het kennisportaal; het andere thema zal nog vragen om kennisontwikkeling met de kennispartners van het Kenniscentrum Sport en/of zich ontwikkelen tot een nieuw cluster. Kortom: in 2016 zal een groot deel van de inspanningen van het Kenniscentrum Sport gericht zijn op het onderhouden en verstevigen van de kennisbasis en het ontsluiten hiervan. Prioritering is op basis van vraagsturing. Een deel van deze thema s is ondergebracht in bovengenoemde vijf clusters. Voor een ander deel (onderstaande nieuwe thema s) wordt eerst nog de vraag gearticuleerd en vervolgens op passende wijze kennis verzameld (zie verzamelen onder hoofdstuk Het Kenniscentrum Sport ). 10

11 Sport, gezondheid en blessures Sport en gezondheid zijn nauw met elkaar verbonden. Sport wordt steeds vaker ingezet ter bevordering van de gezondheid of de preventie van ziekte en aandoeningen. Sport kan ook letsel (blessures) tot gevolg hebben. In de medische wereld richt de revalidatie- en sportgeneeskunde zich op de fysieke belastbaarheid van mensen die (willen) sporten. Vanaf 2016 is via het kennisportaal van het Kenniscentrum Sport kennis te vinden over hoe sport en bewegen in te zetten binnen de gezondheidszorg, hoe sport voor zoveel mogelijk mensen (fysiek) mogelijk te maken, over sportblessures en hoe deze te voorkomen. Het centrum werkt op deze thema s samen met RIVM, de Vereniging voor Sportgeneeskunde, VeiligheidNL en de Werkgroep VRA (Vereniging van Revalidatieartsen) Bewegen en Sport. In opdracht van het ministerie van VWS gaat ZonMw vanaf 2016 uitvoering geven aan het nieuwe programma sportblessurepreventie. Het Kenniscentrum Sport heeft een rol als waarnemer en samen met VeiligheidNL een kennisfunctie. In die functie valideert en verspreidt het centrum kennis en interventies op dit thema. Ondersteuning Topteam Sport Op verzoek van de minister van VWS presenteerde het Topteam Sport op 26 juni 2015 de Kennisen Innovatieagenda sport. Deze agenda beschrijft o.a. het bouwen van een Sportinnovator 'ecosyteem, bestaande uit (1) een netwerk van innovatiecentra, (2) projecten en ideeën en (3) een Sport Data Valley, waarin data uit centra, projecten en ideeën van Sportinnovator worden gedeeld. Het Kenniscentrum Sport ondersteunt samen met ZonMw en Technologie stichting STW het Topteam Sport, met name bij de communicatie en netwerkvorming (o.a. sportinnovator.nl) rond certificering van centra, subsidies voor projecten en ideeën en het inrichten van de Sport Data Valley. Daarnaast leveren adviseurs van NISB al in 2015 een belangrijke bijdrage aan de kwaliteitstoets, o.a. als referent voor de beoordeling van subsidieaanvragen voor het meerjarige sportinnovatieprogramma. In 2016 zal het Kenniscentrum Sport deze rol verder uitbouwen. Topsport en talentontwikkeling In de topsport is een grote hoeveelheid data beschikbaar, die beter benut kan worden om prestaties te bevorderen. Vanaf 2016 verzamelt het Kenniscentrum Sport, in nauwe samenwerking met NOC*NSF, kennis over het vinden en ontwikkelen van talent. Het Kenniscentrum Sport bedient met deze kennis ook de doelgroep trainers en coaches, daarnaast kunnen coaches in de topsport gebruik maken van de diensten van Topsport Topics. Vanuit het sportbeleid zijn ook gemeenten geïnteresseerd in talentontwikkeling. Integriteit: good governance, matchfixing en seksuele intimidatie in de sport Steeds meer onder de aandacht komt het thema veiligheid in de sport. In 2011 lanceerden VWS, NOC*NSF, sportbonden en gemeenten het programma Samen naar een veiliger sportklimaat (VSK), om sportplezier te stimuleren en ongewenst gedrag te voorkomen. Het Kenniscentrum Sport werkt in 2016 mee aan de verbreding van dit programma en verzamelt kennis over o.a. good governance, matchfixing en seksuele intimidatie (zie ook sportlandschap in beweging ). Duurzaamheid en toegankelijkheid accommodaties In april 2015 is het eindrapport Onderzoek Sport en Multifunctionele Accommodaties verschenen. Het onderzoek, in opdracht van VWS, leidt tot de conclusie dat het in algemene zin ontbreekt aan instrumenten die goed zicht geven op het realisatieproces, het beheer en de exploitatie van multifunctionele accommodaties en de verschillende posities die partijen innemen in dat proces. Het Kenniscentrum Sport verzamelt en verspreidt kennis (zie ook vitaal lokaal beleid ), o.a. ten behoeve van deze instrumenten. Hierin werkt het samen met Mulier Instituut, NOC*NSF en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). 11

12 Sport en (legacy) evenementen Door het verbinden van een inhoudelijke boodschap aan een evenement, bijvoorbeeld door het organiseren van side events, krijgt deze inhoud de positieve uitstraling van het evenement mee. Deze koppeling draagt bij aan verandering van gedrag en kan een maatschappelijke impact hebben. Het Kenniscentrum Sport verzamelt in 2016, in samenwerking met de partners van Kracht van sportevenementen, kennis over de potentiële economische én maatschappelijke waarde van evenementen. Ook valideert het centrum met Mulier Instituut en de Werkgroep Evaluatie Sportevenementen (WESP) de onderzoeken van WESP naar evenementen en gaat het samen met hen op zoek naar de rode draad hierin. Zwemmen Sinds 2008 neemt het aantal 5-jarigen dat het zwemdiploma (A) haalt alleen maar af (10% lager in 2014, aldus het Nationaal Platform Zwembaden NRZ). Het halen van een zwemdiploma zorgt voor zwemvaardigheid en draagt bij aan de zwemveiligheid. Het Kenniscentrum Sport verzamelt en valideert samen met NPZ NRZ en Mulier Instituut kennis over verschillende zwemmethodes en diploma s. Technologie en innovatie Er wordt in de maatschappij in toenemende mate gebruik gemaakt van technologie en data. Het aantal apps (bijvoorbeeld strava, runkeeper en versterkjeenkel) en devices (zoals activity trackers en telefoons) dat mensen gebruiken bij het sporten en bewegen, is enorm. Het gebruik van E-health en serious gaming wordt in de zorg op vergelijkbare wijze ingezet voor behoud van gezondheid. Het Kenniscentrum Sport verzamelt informatie over de inzet van technologie en data, als instrumenten voor gezondheid en sport en bewegen. Daarnaast verzamelt het Kenniscentrum Sport voorbeelden van innovatieve producten, diensten en processen die maatschappelijke en economische meerwaarde genereren voor de sport. Resultaten Het Kenniscentrum Sport heeft en onderhoudt een netwerk met relevante kennispartners en vergroot dit netwerk waar dit van belang is; onderhoudt, actualiseert en vergroot haar kennisbasis samen met dit netwerk op bestaande en nieuwe thema s; heeft één of meerdere systemen/werkprocessen beschikbaar voor een optimale vraagarticulatie en beantwoording (onder andere de Topsport Topics methodiek); agendeert leemtes in het monitoringprogramma in sport en bewegen; levert een bijdrage aan validering en verspreiding van kennis van onderzoek- en implementatieprogramma s vanuit het thema sport en bewegen. N.B: Hierbij zijn verplichtingen aangegaan voor diverse onderzoeksprojecten in het onderzoeksprogramma Sport van ZonMw en het onderzoeksprogramma Revalidatie, Sport en Actieve leefstijl (ReSpAct), Revalidatie, Sport en Bewegen in de provincie Gelderland, Innovatiewerkplaats Active Ageing van mensen met een verstandelijke beperking (IWP-VB), Empowerment door sport voor mensen met een verstandelijke beperking vanuit Special Olympics en de RAAK-PRO project call 2014; heeft actuele (wetenschappelijke) onderzoeksrapporten verzameld, geduid en verrijkt tot bruikbare kennis voor de gebruiker; levert kennis over de nieuwste ontwikkelingen in het werkveld sport en bewegen zodat met deze kennis opleidingen en trainingen verder kunnen worden ontwikkeld; heeft en onderhoudt een kennisportaal waar alle informatie over sport en bewegen te vinden is voor alle professionals in het werkveld sport en bewegen en aanpalende sectoren, én voor het publiek; 12

13 deelt actief actuele kennis online via social media en andere passende kanalen; heeft een werkwijze ontwikkeld om periodiek de tevredenheid van haar kennisgebruikers en -leveranciers te meten. Metingen worden uitgevoerd en resultaten gebruikt voor de verbetering van de dienstverlening van het centrum; ontwikkelt in samenwerking met VWS en andere belanghebbenden (waaronder NOC*NSF) een Sportfolio internationaal: een handzaam overzicht van exporteerbare producten, innovaties en aanpakken; draagt bij aan het Landelijk Overleg Thema-instituten (LOT-i) op het gebied van jeugd (sociaal emotionele ontwikkeling) en samenhang Gezonde School, en de handreikingen van RIVM Centrum Gezond Leven. Ter illustratie De Innovatiewerkplaats Active Ageing van mensen met een verstandelijke beperking is een samenwerkingsverband van onder andere de Hanzehogeschool, zorgorganisaties en het bedrijfsleven gericht op implementatie, borging en overdracht van leefstijlinterventies. Het Kenniscentrum Sport maakt in de stuurgroep de koppeling tussen het werkveld zorg en sport en bewegen. In 2015 heeft NISB de verschillende producten (workshops, instrumenten, etc.) van het programma Naar een Veiliger Sportklimaat (VSK) gevalideerd en van daaruit advies uitgebracht aan het ministerie van VWS. Kennis die hier is opgedaan is in 2016 onderdeel van de kennisbasis van het kenniscentrum en in te zetten in bijvoorbeeld het bredere thema integriteit. Het kenniscentrum brengt haar kennis over beweegvriendelijke omgeving actief in in het Platform Gezond Ontwerp. Met het platform stimuleren en inspireren TU Eindhoven, GGD'en, RIVM en het Kenniscentrum professionals uit het milieu-, gezondheids- en ruimtelijke ordeningsdomein om een gezonde leefomgeving te creëren. In 2015 gebeurde dit door bijvoorbeeld een gezamenlijke workshop te geven. Vanuit de ondersteunende functie van het kenniscentrum aan ZonMw in het programma sportblessurepreventie, valideert en verspreidt het centrum kennis op dit thema. Samen met VeiligheidNL organiseert het centrum bijeenkomsten waar betrokkenen in het programma hun kennis en ervaringen kunnen delen. Vanuit de expertise op het gebied van ouderparticipatie neemt het kenniscentrum deel aan de LOT-werkgroep ouderparticipatie. Medio 2015 is een start gemaakt met het verkennen van wat de betrokken instituten op dit thema in gezamenlijkheid kunnen oppakken. In 2016 wordt in de werkgroep samen met de onderwijsraden geïnventariseerd wat de belangrijkste vragen zijn en welke kennis en kennisproducten daarvoor nodig zijn. Het centrum draagt tevens bij aan de bijbehorende pagina s op website van de Gezonde School. 13

14 Waarop zou het nieuwe kenniscentrum volgens u vooral in moeten zetten? Bij Ten Cate zijn wij steeds bezig met de vraag: hoe kunnen wij bijdragen aan mogelijkheden om meer te bewegen voor ouderen en mensen met beperkingen. Met daarbij de markt voor ogen; wat kan commercie toevoegen? Wat wij nodig hebben, is kennis over wat ons te wachten staat waar we op in kunnen spelen. Niet die abstracte trendwatchrapporten met visionaire beelden waar we wereldwijd op koersen, maar dichtbij huis, gefocust op sport en bewegen en in een scope van 3, 5 of 10 jaar. Waarbij we ook met die kennis met elkaar moeten zoeken naar de vraag achter de vraag. Het Kenniscentrum Sport kan volgens mij ook prima een rol spelen in het bijeenbrengen van partijen die samen brandende vragen van de maatschappij en de markt oppakken. Je moet direct aan tafel zitten bij de techneuten die vragen stellen; denk aan de brainports waar je wetenschap en de markt bij elkaar brengt: dat werkt. Voor de inzet van het kenniscentrum voor Sportinnovator hoop ik dat we met elkaar een platform kunnen creëren waar we echt doen aan crowdsourcing. En wie weet later ook crowdfunding. We zijn al op de goede weg, maar we moeten nog professionaliseren als het gaat om het benaderen van het bedrijfsleven. Op het gebied van Healthy Aging zie ik hele mooie dingen die je vanuit de sportinnovatie kunt uitrollen naar de doelgroep ouderen. Martin Olde Weghuis Koninklijke Ten Cate NV en lid van het Topteam Sport Wat verwacht je van de samenwerking met het nieuwe kenniscentrum? Ik vind het nog lastig om daar goed antwoord op te geven, omdat ik het gevoel heb dat het gesprek over wat een hogeschool of universiteit concreet van het kenniscentrum kan verwachten nog gevoerd moet worden. Vanuit de onderzoeksopdrachten die wij doen wordt gevraagd dat we de vergaarde kennis delen met anderen. Mogelijk dat het kenniscentrum in het delen en verspreiden van die kennis nog een aanvullende rol zou kunnen vervullen, maar dan vind ik het wel belangrijk om eerst met elkaar te bespreken hoe we dit gaan doen, wie wat doet en hoe we op een effectieve en efficiënte manier kunnen samenwerken. Vergeleken met bijvoorbeeld een zorginstelling hebben wij als hogeschool veel minder een concrete vraag aan het kenniscentrum, dus daar zie ik nog wel een uitdaging. Welke vraag zou je aan het kenniscentrum willen stellen? Wat heel handig zou zijn is een overzicht van alle lectoren, hoogleraren en onderzoeksgroepen en aan welke thema s zij werken. Dat bevordert de samenwerking en voorkomt dat er bijvoorbeeld twee dezelfde onderzoeksaanvragen worden ingediend. Marije Baart de la Faille-Deutekom Hogeschool van Amsterdam 14

15 Wie kunnen er bij jullie terecht en met wat voor soort vragen? Topsport Topics heeft als doel de vertaalslag te maken tussen enerzijds de sportwetenschap en anderzijds de sportpraktijk. Bondscoaches die door NOC*NSF zijn geselecteerd mogen ons training- en wedstrijd-gerelateerde vragen stellen. Deze vragen kunnen over allerlei onderwerpen gaan, zoals voeding, psychologie en trainingsleer. Hoe beantwoorden jullie de vragen die aan jullie worden gesteld, wat is jullie werkwijze? Wij voorzien bondscoaches van antwoorden door gebruik te maken van het meest recente wetenschappelijk onderzoek en de visie van wetenschappelijke experts uit ons omvangrijke netwerk. Daarnaast scannen we maandelijks 140 sport-gerelateerde internationale wetenschappelijke tijdschriften. We maken een selectie uit de meest recente artikelen en schrijven hier Nederlandstalige samenvattingen van die interessant kunnen zijn voor sporters en hun begeleiders van alle niveaus. We hopen op deze manier bij te kunnen dragen aan het verbeteren van de (top)sportprestatie. We selecteren alleen (objectief) onderzoek dat van een hoogstaand niveau is. Daarnaast proberen we een zo breed mogelijk publiek te bereiken, zodat zowel in de top als in de breedte het sportniveau verbetert. Herman IJzerman team Topsport Topics Veiligheid in de sport is een belangrijk en actueel thema. Welke rol verwacht u dat het kenniscentrum daar gaat vervullen? Ik verwacht dat het Kenniscentrum Sport zorgt voor het centraal verzamelen en beschikbaar stellen van alle kennis rondom sport richting sporters en professionals en geïnteresseerden in de sport. Waarbij zij gevoed wordt door en doorverwijst naar experts, zoals bijvoorbeeld VeiligheidNL, de expert op het gebied van sportblessures en sportblessurepreventie. Wat ziet u als toegevoegde waarde van samenwerken met het kenniscentrum op dit thema? De samenwerking met het Kenniscentrum Sport kan van toegevoegde waarde zijn, omdat het kenniscentrum een breder publiek kan bereiken wat aanvullend kan zijn op het bereik van de informatiekanalen van VeiligheidNL. Daarnaast kan het kenniscentrum een belangrijke rol spelen door voor specifieke informatie mensen te verwijzen naar meer gespecialiseerde organisaties. Dit lijkt mij voor de toekomst nuttig en waardevol. Casper Dirks - VeiligheidNL 15

16 De waarde van sport en bewegen Het Kenniscentrum Sport levert onderbouwing, als bewijskracht voor de preventieve, maatschappelijke en economische waarde van de inzet van sport en bewegen als middel, en verzamelt inzichten op het gebied van return on investment. Doelen: Meer inzicht verschaffen in de preventieve, economische en maatschappelijke waarde van sport en bewegen en hoe intermediairs hiermee hun eigen doelen kunnen bereiken; Toegankelijker maken van kennis en informatie, ter onderbouwing van deze waarde; Meer duiden en toepasbaar maken van wetenschappelijke kennis voor beleid en praktijk. Doelgroepen: Beleidsmakers; Sport- en beweegaanbieders, interventie-eigenaren; Financiers, verzekeraars, bedrijven; Algemeen publiek. Spelers: NOC*NSF; Vereniging Sport en Gemeenten; (Lokale) overheden; Implementatie- en brancheorganisaties; Scholen; Revalidatie- en zorginstellingen. Partners: Preferred suppliers monitoring; Universiteiten, hogescholen; VeiligheidNL, Voedingscentrum, Vereniging voor Sportgeneeskunde; Verwey-Jonker Instituut, Mulier Instituut. Iedereen zo lang mogelijk gezond houden en zieken zo snel mogelijk beter maken, is de ambitie van het ministerie van VWS. Daarnaast wil het ministerie mensen met een beperking ondersteunen en maatschappelijke participatie bevorderen. In het sport- en beweegdomein heerst de overtuiging dat sport en bewegen een belangrijk middel is voor het bereiken van deze doelstellingen. De vraag naar bewijskracht hiervoor neemt steeds meer toe. Met name beleid en praktijk zijn in toenemende mate op zoek naar bewijskracht en goede voorbeelden van de inzet van sport en bewegen als middel voor o.a. gezondheidsbevordering en ziektepreventie, sociale cohesie, participatie in de samenleving en persoonlijke ontwikkeling. Het Kenniscentrum Sport verzamelt vanaf 2016 de actuele stand van de wetenschap. Het levert onderbouwing, feiten en cijfers die aansluiten op de praktijksituatie van zijn intermediairs en doelgroepen. Het centrum weet ook waar sprake is van verschillende inzichten, kent tegenargumenten en weet waar de bewijskracht ontbreekt. Ook de vraag naar kennis over het economisch rendement van sport en bewegen neemt in hoog tempo toe. Een extra levensjaar in goede gezondheid (een Qaly) is volgens economen zo n waard (Berden & Kok, 2011). Maar hoeveel draagt sport en bewegen daaraan bij? En op welke beleidsterreinen? Het Kenniscentrum Sport verzamelt in 2016 meer inzichten over de return on investment van de inzet van sport en bewegen als middel. Resultaten Het Kenniscentrum Sport kent voor de algemene bevolking, en in het bijzonder voor mensen met een handicap en chronische aandoening, de actuele feiten, cijfers, kengetallen en kennis uit onderzoek over de waarde van sport en bewegen. De focus ligt hierbij op feiten en cijfers met betrekking tot sport en bewegen in relatie tot gezondheidsbevordering en ziektepreventie, sociale cohesie en participatie in de samenleving; kent de stand van de wetenschap op het gebied van waarden van sport en bewegen. Hierbij is ook expliciet aandacht voor de tegenstrijdigheden en leemtes op het gebied van bewijskracht en het centrum agendeert deze bij relevante partners; publiceert kennis ter onderbouwing van de waarde van sport en bewegen, op basis van deze cijfers en wetenschappelijke kennis; publiceert goede voorbeelden (uit diverse sectoren) bij deze cijfers en van situaties waarin de waarde van sport en bewegen is verzilverd; adviseert vraaggericht bij het toepassen van de cijfers en wetenschappelijke kennis in de diverse lokale contexten (praktijk). 16

17 Ter illustratie Regelmatig vragen gemeenten of provincies (zoals in 2015 gemeente Amsterdam, de regio Haarlemmermeer en de provincie Gelderland) om hulp bij het in beeld brengen van het aantal mensen met een handicap in hun regio (potentiële vragers) en ook het aanbod voor deze doelgroep. Het Kenniscentrum Sport matcht vraag en aanbod en geeft gericht aanbevelingen voor beleid. In 2016 staat deze vraag centraal voor samenwerkingsverbanden in het kader van het programma Grenzeloos Actief. Bij de ontwikkeling van het BeleidsOndersteunend Rekenmodel playgrounds is de praktijkervaring van de Richard Krajicek Foundation en de expertise van sporteconoom Pieter Verhoogt door het kenniscentrum gebundeld en vertaald naar een praktische tool. In 2016 wordt de mogelijkheid onderzocht deze tool verder door te ontwikkelen. Hoe dan ook is de opgedane kennis toepasbaar in thema s gelieerd aan financiering in de sport. Op basis van de review van Richard Bailey is in samenwerking met Nike een visueel model gemaakt waarin de opbrengsten van lichaamsbeweging worden onderscheiden in fysiek, emotioneel, individueel, sociaal, intellectueel en financieel kapitaal. Het Kenniscentrum en Nike maken een Nederlandse vertaling van dit model. Op de verschillende thema's van het model maken zij een wetenschappelijke verdieping voor de Nederlandse situatie in samenwerking met wetenschappers (HBO/universiteit). 17

18 Sporten en bewegen, een leven lang Het Kenniscentrum Sport kent belemmerende factoren voor sport en bewegen en gaat op zoek naar werkzame principes in het bereiken en activeren van mensen, zodat zij zo lang mogelijk van sport en bewegen kunnen genieten. Doelen: Meer inzicht verschaffen in ondervertegenwoordiging en belemmeringen op het gebied van sport- en beweegdeelname; Meer kennis bieden over werkzame principes en methodieken (en toepassen daarvan) voor kwetsbare doelgroepen; Meer ten goede laten komen van kennis en aanbod uit SBB voor mensen met een beperking. Doelgroepen: Beleidsmakers en uitvoerende professionals en vrijwilligers in sport, welzijn, overheid, zorg en onderwijs. Spelers: Movisie; VGN, (woon)zorgorganisaties, Revalidatie Nederland, VRA, revalidatie- instellingen, ziekenhuizen, landelijke patiëntenorganisaties, integrale kindcentra; PO-raad, VO-raad, scholen (V)SO; Special Olympics Nederland; Regionale samenwerkingsverbanden. Partners: RIVM, SCP; NOC*NSF, Sportkracht 12, MEE Nederland, Vereniging Sport en Gemeenten; Mulier Instituut, NIVEL; CGL, LOT-i; Universiteiten en hogescholen. In het regeerakkoord van het huidige kabinet wordt uitgesproken dat iedereen makkelijk dichtbij huis moet kunnen sporten. Sporten en bewegen is voor veel mensen echter geen vanzelfsprekendheid. Er is niet één recept om mensen structureel aan het bewegen te krijgen, zo is de ervaring. Samen met RIVM, SCP en Mulier Instituut verzamelt het Kenniscentrum Sport in 2016 kennis over belemmeringen op het gebied van sport- en beweegdeelname en ondervertegenwoordiging van doelgroepen in de sport. Hierbij is expliciet aandacht voor life-changing events, manieren voor het weghalen van drempels en het effectief bereiken en activeren van mensen. Op het gebied van deze werkzame elementen is nauwe samenwerking met de LOT-instituten en RIVM Centrum Gezond Leven. Het Kenniscentrum Sport heeft een belangrijke coördinerende rol in het programma Grenzeloos Actief, dat de ambitie uit het regeerakkoord ook voor mensen met een beperking moet waarmaken. Het centrum richt zich op de kennispijler van dit programma. Het verzamelt sturingsinformatie (feiten en cijfers), matchingsinformatie (gericht op het beter afstemmen van regionale vraag en aanbod) en ontsluit deze kennis via het kennisportaal. Ook wordt in het bijzonder informatie verzameld over het bereiken en activeren van deze doelgroep. Verzamelen van kennis gebeurt samen met onder andere RIVM, SCP, Mulier Instituut en de bij andere pijlers betrokken partners. Vanuit de kennispijler heeft het Kenniscentrum Sport een ondersteunende rol in de andere drie pijlers. Het zet onder andere in op een actievere inzet van buurtsportcoaches voor deze doelgroep en het beter laten aansluiten van het interventieaanbod op de vraag van deze doelgroep (zie ook Kwaliteit en vakmanschap ). Op de pijler Sport en Bewegen in de Buurt werkt het centrum met name samen met Vereniging Sport en Gemeenten, NOC*NSF en ZonMw. Resultaten Het Kenniscentrum Sport kent de impact van life-changes, motieven, belemmerende en bevorderende factoren op het gebied van sport en bewegen en publiceert hierover; kent en toetst in de praktijk de werkzame principes en methodieken voor het bereiken, activeren, binden en behouden; publiceert samen met kennismonitoringpartners (onder andere met SCP, RIVM, Mulier Instituut, VeiligheidNL en TNO) de beschikbare kennis en goede voorbeelden over een leven lang sporten en bewegen; 18

19 adviseert vraaggericht bij het toepassen van de beschikbare kennis in de diverse lokale contexten (denk aan sociale wijkteams, middelbare scholen, vindplekken in de buurt, woonzorgcentra, zorgorganisaties); adviseert het programma Grenzeloos Actief bij het realiseren van de doelstellingen en resultaten en coördineert de pijler Kennis van het programma; kent sturingsinformatie en verzamelt specifieke matchingsinformatie ten behoeve van de pijler Kennis van het programma Grenzeloos Actief; ontsluit kennis en informatie uit het programma Grenzeloos Actief. Het centrum focust hierbij in eerste instantie op jongeren tussen 12 en 16 jaar, mensen met een lage SES, mensen met een beperking en/of chronische aandoening en ouderen. Ter illustratie Samen met NOC*NSF verspreidt het kenniscentrum goede voorbeelden, tips, tricks en tools over het binden en behouden van jarigen. Het leven van jongeren verandert in deze fase ingrijpend en juist in deze leeftijd haken veel jongeren af. Daarnaast intensiveert het Kenniscentrum kennisuitwisseling binnen de internationale werkgroep Children&Youth van het HEPA netwerk over effectieve interventies voor deze leeftijdsgroep. Binnen het programma Grenzeloos Actief is behoefte aan een overzicht van producten en diensten die in het verleden succesvol zijn uitgevoerd. Het kenniscentrum realiseert dit overzicht samen met NOC*NSF zodat samenwerkingsverbanden hiervan gebruik kunnen maken. Het kenniscentrum verrijkt samen met Vilans en een tweetal zorgorganisaties het in 2014 opgeleverde kennisproduct Stappenplan Preventief bewegen in de ouderenzorg. In co-creatie wordt toegewerkt naar een praktisch, op maat te maken instrument waarmee zorgorganisaties bewegen voor ouderen in hun organisatie kunnen implementeren. 19

20 Kwaliteit en vakmanschap Het Kenniscentrum Sport draagt bij aan verdere kwaliteitsverbetering van sport - en beweegaanbod en vergroting van het vakmanschap van professionals en vrijwilligers in de sport en aanpalende sectoren, zodat de waarde van sport en bewegen in de praktijk nog vaker kan worden verzilverd. Doelen: Verder verhogen van de kwaliteit van interventies uit SBB en VSK; Verhogen kwaliteit van interventies gericht op gehandicaptensport; Verder verhogen van de kwaliteit van buurtsportcoaches; Verder verhogen van de kwaliteit van verenigingskader. Doelgroepen: Buurtsportcoaches; Interventie-eigenaren; Bestuurlijk en sporttechnisch kader; Professionals en vrijwilligers in sport, onderwijs, zorg, welzijn, ruimtelijke ordening en het bedrijfsleven. Spelers: Gemeenten; Sportbonden, sportaanbieders; Brancheorganisaties en beroepsverenigingen. Partners: NOC*NSF, Sportkracht12; Vereniging Sport en Gemeenten; Universiteiten en hogescholen. Om de theoretische waarde van sport en bewegen te verzilveren, moet al aan de voorkant aan effectiviteit worden gewerkt. Dat betekent: gebruik maken van goed aanbod, inzetten van vakkundige professionals of vrijwilligers en één en ander goed organiseren in de lokale context. Het ministerie van VWS zet zich al jaren in voor aanbod dat werkt : zo gingen de subsidieregelingen BSI, BOS en NASB het huidige programma Sport en Bewegen in de Buurt (SBB) voor. Kerntaak van het Kenniscentrum Sport, ook in 2016, is het valideren van aanbod in dat programma. In de afgelopen jaren is al een behoorlijke kwaliteitsslag gerealiseerd. In 2016 werkt het Kenniscentrum Sport specifiek aan de opschaling van effectiviteit van het al gevalideerde aanbod uit Sport en Bewegen in de Buurt en (met NOC*NSF) Veilig Sportklimaat (VSK). In de gehandicaptensport is een inhaalslag nodig in kwaliteit (brief programma Grenzeloos Actief ). Het Kenniscentrum Sport gaat deze inhaalslag faciliteren (zie ook Sporten en bewegen, een leven lang ). Ook blijft het centrum gebruik van erkende interventies stimuleren. In Sport en Bewegen in de Buurt is veel aandacht voor de buurtsportcoach. Evident is dat het beste aanbod ter wereld niet optimaal zal functioneren in de handen van een ondeskundig uitvoerder. Een goede hamer alleen levert nog geen mooie tafel op. De verwachting van Vereniging Sport en Gemeenten is bovendien dat het aantal buurtsportcoaches de komende jaren nog zal oplopen (in 2015 al ruim fte s), o.a. vanwege hun inzet in de in opkomst zijnde sociale wijkteams. Onder buurtsportcoaches is nog sprake van een enorme diversiteit aan expertise, competenties, inzet en takenpakketten. Om hier voor henzelf en hun potentiële werkgevers meer eenduidigheid in te krijgen, werkt het Kenniscentrum Sport in 2016 aan het opzetten van een EVC-procedure (eerder verworven competenties) voor een branche-erkend diploma. Uiteindelijk doel is het verhogen van de kwaliteit van deze belangrijke groep professionals in de sport. Bij sportverenigingen zijn inmiddels in totaal zo n professionals actief en een veelvoud aan vrijwilligers. Al deze mensen werken met verschillende doelgroepen, die elk een eigen benadering vragen. Slechts een klein deel van deze mensen is hiervoor opgeleid en vaak alleen op sporttechnisch vlak. Het Kenniscentrum Sport verzamelt in 2016 kennis gericht op een verbeterd functioneren van bestuurlijk en sporttechnisch kader, zodat nog meer mensen kunnen profiteren van de waarde van sport. 20

21 Resultaten Het Kenniscentrum Sport valideert interventies op het gebied van sport en bewegen die zich aanmelden voor een erkenning op niveau Goed beschreven, Goed onderbouwd en de drie niveaus van Aanwijzingen voor effectiviteit ; onderhoudt samen met CGL de database Gezond en Actief Leven en ontsluit een samenhangend en effectief interventieaanbod; verzamelt, valideert en verrijkt actief interventies die gericht zijn op de gehandicaptensport en sociaal domein, en levert onderbouwing voor de meest relevante kenmerken ervan; heeft samen met onder andere de Vereniging Sport en Gemeenten een aanbod van instrumenten, trainingen en scholingen voor buurtsportcoaches ten behoeve van de Kwaliteitsimpuls Buurtsportcoaches ; levert kennis ter bevordering van de verhoging van de kwaliteit van besturend en sporttechnisch verenigingskader, op basis van vragen en behoeften; levert kennis in het Sport en Bewegen in de Buurt (SBB)-ondersteuningsnetwerk, onder andere ten behoeve van activiteiten gericht op de buurtsportcoach (kwaliteitsimpuls), sportimpulsen regulier, Kinderen Sportief op Gewicht (KSG), Jeugd in lage inkomens Buurten (JiliB) en effectiviteit van interventies (menukaart). Ter illustratie Samen met NOC*NSF en de sportbonden werkt het Kenniscentrum Sport aan verbetering van kwaliteit van sportinterventies. Het Kenniscentrum Sport levert onderbouwing voor de meest relevante elementen van interventies uit Sport en Bewegen in de Buurt (SBB) en kennis over monitoring en evaluatie van lokale inzet van interventies. Samen met Vereniging Sport en Gemeenten werkt het Kenniscentrum Sport aan de professionalisering van de buurtsportcoach: een nieuwe, jonge beroepsgroep. Het Kenniscentrum Sport brengt verschillende competentieprofielen van de buurtsportcoach en de ontwikkel-/scholingsbehoefte in beeld en schakelt met de relevante HBO- en MBOopleidingen die hierin kunnen voorzien. Door het actief delen van kennis ontwikkelt het Kenniscentrum Sport in co-creatie met CIOSNL nieuwe inhoud, materialen en middelen die het onderwijs innoveren en de kwaliteit verbeteren. Beide partijen zien concrete samenwerkingsmogelijkheden rond de implementatie van het nieuwe MBO kwalificatiedossier Sport en Bewegen. Met CIOS en wordt - in afstemming met MBO-raad en ROC s Sport en Bewegen - invulling gegeven aan het curriculum voor de beroepsprofielen: Coördinator Sport, bewegen en gezondheid en coördinator buurt, onderwijs en sport (o.a. Buurtsportcoach). 21

22 Vitaal lokaal beleid Het Kenniscentrum Sport biedt kennis omtrent het effectief invullen van de (nieuwe) rollen en taken van gemeenten, zodat de lokale context optimaal ingericht is voor het organiseren van sport en bewegen. Doelen: Met kennis en goede voorbeelden ondersteunen van gemeenten bij het effectief invullen van hun nieuwe rol. Meer inzicht vergaren in de effecten van krimp. Meer inzicht verschaffen in effectieve inzet van sporten en bewegen in gemeentelijk beleid. Doelgroepen: Beleidsambtenaren gemeenten; Professionals van gemeentelijke sportbedrijven en lokale onderwijs-, zorgen welzijnsorganisaties. Spelers: VNG, Vereniging Sport en Gemeenten, NOC*NSF; Sportbonden; Gemeenten; Branche- en adviesorganisaties. Partners: Vereniging Sport en Gemeenten, NOC*NSF; Provinciale sportservice organisaties, Sportkracht12; Landelijk Contact Gemeentelijk Welzijnsbeleid (LCGW); Mulier Instituut, Verwey- Jonker Instituut, Movisie, Vilans; Universiteiten, hogescholen. Sinds de doorvoering van de decentralisaties bezinnen gemeenten zich op hun rol. Deze is in toenemende mate gericht op het voeren van regie en faciliteren van eigen verantwoordelijkheid, ondernemerschap en burgerkracht van inwoners en lokale sport- en beweegaanbieders. Dit uit zich o.a. in het subsidiebeleid en de positionering van gemeentelijke sportbedrijven. Het Kenniscentrum Sport maakt in 2016 kennis over en ervaringen met de gevolgen hiervan toepasbaar voor de sportinfrastructuur en aanpalende sectoren, samen met Mulier Instituut, Movisie en Verwey-Jonker Instituut. Bij gemeenten leven veel vragen rondom hun nieuwe werkwijze en de verhouding tot de burger. De noodzaak van efficiënte en effectieve uitvoering van beleid vergroot het belang om regionaal samen te werken op thema s als exploitatie, onderhoud en beheer van accommodaties en passend en vraaggericht aanbod voor specifieke doelgroepen (bijvoorbeeld mensen met een beperking). Ook vraagt het om monitoring ten behoeve van onderbouwing van beleid en is er behoefte aan informatie over effectieve inzet van buurtsportcoaches. Het Kenniscentrum Sport gaat in 2016 op zoek naar de werkzame principes van duurzame samenwerking en de beste voorbeelden van één jaar decentralisaties. Hierbij kijkt het o.a. naar de relatie tussen en de rol van sport- en beweegprofessionals en (sociale) wijkteams en de rol van sport- en beweegaanbieders in het belang van leefbaarheid en sport- en beweeggedrag in (met name) krimp- en anticipeergebieden. Bezuinigingen, krimp, maar ook schaarste van ruimte vragen steeds meer om multifunctionele inzet van (sport)accommodaties (onderzoek Sport en Multifunctionele Accommodaties ). In 2016 verzamelt het Kenniscentrum Sport kennis over de effecten van krimp. Het verzamelt kennis en gaat op zoek naar goede voorbeelden van het effectief en duurzaam inzetten van multifunctionele (sport)accommodaties en de openbare ruimte als sport- en beweeglocatie. 22

23 Resultaten Het Kenniscentrum Sport kent en publiceert kennis en goede voorbeelden van gemeenten die sport en bewegen inzetten in het sociaal domein, onder andere via of in samenwerking met sociale wijkteams; kent en publiceert goede voorbeelden van gemeenten die op een innovatieve wijze omgaan met subsidieverstrekking aan sport en bewegen en gericht zijn op versterking van het maatschappelijk middenveld (sportverenigingen, vrijwilligers); kent en publiceert voorbeelden van (vernieuwende) vormen van regionale samenwerking tussen gemeenten bij de ontwikkeling en uitvoering van regionaal (sport- en beweeg)beleid; publiceert goede voorbeelden van efficiënt en multifunctionele gebruik (inclusief beheer, onderhoud en exploitatie) van (sport)accommodaties; publiceert in samenwerking met NOC*NSF en Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) goede voorbeelden van de inzet van energiebesparende en duurzame energieopwekkende maatregelen. Ter illustratie De gemeente Alphen aan den Rijn probeert in haar programma Nieuw en Anders de subsidierelatie met sportverenigingen te veranderen en het maatschappelijk middenveld te versterken. Het kenniscentrum volgt de ervaringen en inspireert daarmee andere gemeenten. Voor de regeling 'Energiebesparing en verduurzaming sportaccommodaties' brengt het Kenniscentrum goede voorbeelden van sportverenigingen in kaart die energiebesparende maatregelen getroffen hebben. Deze voorbeelden worden via het platform van NOC*NSF verspreid ter inspiratie voor geïnteresseerde sportverenigingen. Een gemeente kan niet iedere beleidsvraag alleen oplossen en zal hiervoor moeten samenwerken met omringende gemeenten (bovenlokaal). In Grenzeloos Actief voedt het Kenniscentrum regionale samenwerkingsverbanden met tips om tot de meest optimale organisatievorm en werkwijze te komen. 23

24 Sportlandschap in beweging Het Kenniscentrum Sport biedt kennis omtrent samenwerken, organiseren en financieren in de sport, zodat sport- en beweegaanbieders in een veranderende samenleving hun (potentiële) klanten een verantwoorde, plezierige context kunnen bieden. Doelen: Meer kennis over financiering in de sport. Meer kennis over samenwerking tussen sportorganisaties en organisaties uit aanpalende sectoren. Meer inzicht bieden in de meerwaarde van en ondersteuning bieden aan de Open club gedachte. Meer kennis verzamelen over en verspreiden van diverse facetten van integriteit in de sport. Doelgroepen: Bestuurders van sport- en beweegaanbieders; Professionals van ondersteunings- en adviesorganisaties (o.a. de verenigingsadviseurs); Professionals en vrijwilligers uit aanpalende sectoren. Spelers: Sportbonden; Gemeenten; Bedrijven; Lokale onderwijs-, zorg-, welzijnsorganisaties, culturele instellingen. Partners: Mulier Instituut; NOC*NSF; Vereniging Sport en Gemeenten; Fit!vak, sportbonden; Sportkracht 12; MEE Nederland. De sterk (en in hoog tempo) veranderende samenleving verandert ook de manier waarop de consument sport beoefent en beleeft. Individualisering, medicalisering en commercialisering hebben hun doorwerking in het sportdomein en zorgen voor lichtere vormen van sportbeoefening. Het zich aanpassen aan deze maatschappelijke beweging roept vragen en dilemma's op in de georganiseerde sport, bijvoorbeeld rondom de eigenlijke reden van bestaan en de eigen autoriteitspositie aan een veranderende samenleving (transitie). Het Kenniscentrum Sport ondersteunt de georganiseerde sport in dit veranderproces, want, zo stelt de Sportagenda 2016 van NOC*NSF, unieke kennis is hierin van cruciaal belang. Lokaal is sprake van een steeds meer divers sport- en beweegaanbod, naast de traditionele sportverenigingen en fitnessaanbieders. Teruglopende financiële middelen zetten de financiering van de sportinfrastructuur ook onder druk: sport wordt duurder en daarmee mogelijk minder bereikbaar voor specifieke groepen mensen. Het Kenniscentrum Sport verzamelt samen met het Mulier Instituut kennis over financiering in de sport. Van sportverenigingen wordt gevraagd samen te werken met (publieke en private) organisaties en instanties uit andere sectoren, zoals onderwijs, zorg, welzijn en cultuur. De toenemende diversiteit in aanbod leidt ook tot vraag naar andersoortige betalings- en abonnementsvormen. Het Kenniscentrum Sport verzamelt in 2016 meer kennis over publiek-private samenwerking, businessmodellen en de rol van commerciële aanbieders in het sociale domein. Het centrum beoogt hiermee sport- en beweegaanbieders te ondersteunen bij het verduurzamen van hun kwalitatief goed aanbod. De meerwaarde van de open club in de wijk is steeds beter inzichtelijk te maken. Daadwerkelijk komen tot meer open clubs, vraagt een meer open houding van lokale partijen in de aanpalende sectoren. Het Kenniscentrum Sport verspreidt in 2016 actief goede voorbeelden van de open club gedachte en verzamelt kennis over afwegingen die in deze sectoren spelen. Belangrijk onderdeel van de lokale sportcontext is integriteit. Het Kenniscentrum Sport werkt mee aan de verhoging van kwaliteit van producten uit het programma Samen naar een Veiliger Sportklimaat (zie kwaliteit en vakmanschap ) en breidt tegelijkertijd zijn kennisbasis uit op dit thema, in nauwe samenwerking met NOC*NSF. Ook de schaduwzijde van sport behoort tot de kennisbasis van het Kenniscentrum Sport, met daaraan gekoppeld thema s als good governance, matchfixing en seksuele intimidatie. 24

25 Resultaten Het Kenniscentrum Sport publiceert over succesvolle initiatieven van open clubs en partijen uit het sociaal domein; verkent en geeft samen met NOC*NSF en sportbonden inzicht in de kansen van (nieuwe) financieringsmodellen voor de sportinfrastructuur en sport- en beweegaanbieders om de ondernemerszin te vergroten; verkent en geeft samen met NOC*NSF en sportbonden inzicht in de kansen van (nieuwe) governance modellen voor de sportinfrastructuur en sport- en beweegaanbieders, zodat deze adequater in kunnen spelen op wensen en behoeften van de (potentiele) sporter; publiceert over nieuwe initiatieven van sport- en cultuurverenigingen, gericht op de leefbaarheid in krimpgebieden en anticipeerregio s. Ter illustratie In samenwerking met de Wageningen University & Research centre (WUR), jeugdzorginstellingen, sportaanbieders, interventie-eigenaren en gemeenten maakt het kenniscentrum een brochure met tips, werkzame elementen en voorbeelden waarin sport- en beweegprogramma s onderdeel zijn van de aanpak van jongerenproblematiek door sociale wijkteams. Met NOC*NSF stelt het Kenniscentrum de Sportbondenmonitor 2016 samen. Het Kenniscentrum analyseert de uitkomsten van de monitor aan de hand van landelijke trends. Op basis daarvan formuleert het Kenniscentrum tips en adviezen voor NOC*NSF en de sportbonden. Het Kenniscentrum maakt over publiek-private-samenwerking (PPS) een dossier, een training en een praktische toolkit voor onder andere verenigingsadviseurs van sportbonden, provinciale sportservice organisaties en gemeentelijke sportbedrijven. De training is beschikbaar voor onderwijsinstellingen (MBO, HBO) en opleidingsinstituten zoals de Academie voor Sportkader (NOC*NSF) en de Academie Sport en Gemeenten (VSG). 25

26 Hoe kan het nieuwe kenniscentrum eraan bijdragen dat mensen niet alleen tijdens maar ook na hun revalidatieperiode sporten en bewegen? Allereerst is het borgen van het gedachtengoed van Onbeperkt Sportief binnen de nieuwe organisatie van levensbelang. Dat zorgt voor continuïteit van kennistransfer en -ontwikkeling in het veld van aangepast sporten en actief bewegen voor mensen met een beperking, zowel tijdens als na de revalidatie. Tevens is het van belang om intensief samen te werken in netwerken met kennisontwikkelaars. En waar mogelijk samen te werken in die kennisontwikkeling als kennismakelaar en intermediair tussen partijen in de lokale en landelijke politiek, vertegenwoordigers van professionele partijen (VRA, Revalidatie Nederland, VvBN, NOC*NSF, ZonMw, etc.) en de relevante partijen in de wetenschap en het hoger onderwijs. Een complexe en omvattende taak die veel energie en elan vraagt. Aan de huidige mensen zal dat niet liggen, maar vergt wel borging van menskracht en fte s. Wat verwacht je van de samenwerking met het nieuwe kenniscentrum? Continuïteit in onze huidige vruchtbare samenwerking rond ReSpAct ligt voor de hand. De uitrol van dit ingezette programma en het onderzoeks- en praktijknetwerk zal nog veel aandacht vergen, waarbij we elkaar hard nodig hebben. Andere partijen zullen blijvend moeten aanschuiven om het gerealiseerde unieke werk verder te helpen borgen in de revalidatiepraktijk van nu en een noodzakelijk model van levenslang revalideren in de nabije toekomst; healthy aging ten voeten uit. Scholing en kennistransfer en de implementatie van het gedachtengoed van actieve leefstijl, sport en bewegen onder professionals en instellingen is in ontwikkeling en kan hopen op een landelijke uitrol. Dat realiseren vergt blijvende zichtbaarheid, inzet en borging vanuit het nieuwe kenniscentrum, waar ik vanuit ga. Luc van der Woude Universitair Medisch Centrum Groningen Welke bewijskracht heeft een zorgverzekeraar nodig om te investeren in sport en bewegen? Menzis investeert al lang in preventieve activiteiten op het gebied van sport en bewegen (o.a. 30 minuten beweegcampagne, Special Heroes). De vraag wat die investeringen ons opleveren is een hele belangrijke. En dan niet alleen uitgedrukt in goed gevoel of geluk van de kinderen maar zeker ook in besparing van zorgkosten. De maatschappij verwacht terecht van ons dat we kunnen uitleggen waarom we investeren. Neem bijvoorbeeld het programma Special Heroes waarvan wij partner zijn: kinderen doen via Special Heroes aan sport- en beweegactiviteiten mee. Dit resulteert in minder overgewicht, meer levensvreugde, minder schooluitval etc. Maar wat betekent dat in concrete euro s? Dalen de zorgkosten daardoor en zo ja, met hoeveel? Dit zou een hele relevante vraag voor het kenniscentrum zijn om te beantwoorden. Welke vraag zou je aan het nieuwe kenniscentrum willen stellen? Het zou fantastisch zijn als het kenniscentrum op één plek een compleet en toegankelijk overzicht kon bieden van alle sport- en beweegmogelijkheden voor mensen met en zonder beperking in hun eigen omgeving. Ik realiseer me dat dat een lastige is en al helemaal om een dergelijk overzicht up-to-date te houden. Maar het zou de stap naar sport en bewegen enorm helpen. Marcel Hofstede Menzis 26

27 Op wat voor manieren werkt u aan de kwaliteit van uw aanbod? De meeste initiatieven die sport-overstijgend worden genomen, richten zich voornamelijk op het structureren van het aanbod in omschrijvingen en stappenplannen. Persoonlijk geloof ik dat er naast deze kant ook ruim aandacht zou moeten zijn voor het menselijke aspect in de uitvoering. Juist de kwaliteit van de uitvoerder maakt het verschil. Daarom ben ik geen fan van bijvoorbeeld Effectief Actief of Sportimpuls. Mijn ervaring is dat het succes van een interventie valt of staat met de trainer, coach, spelleider die het aanbod uitvoert. Wat ik als belangrijke uitdaging zie is om met elkaar een systeem te ontwikkelen dat enerzijds het structureren en uniformeren van het sportaanbod beoogt, maar anderzijds grip geeft op de kwaliteiten van de persoon die het sportaanbod uitvoert. Dat gaat echt voor een kwaliteitsimpuls zorgen. Wat verwacht u van het nieuwe kenniscentrum en welke (kennis)vragen zou u hen willen stellen? Op dit moment heb ik nog geen concreet beeld van het nieuwe kenniscentrum. Ik deel de gedachte dat het mooi is als alle kennis en expertise gebundeld wordt en op één plek wordt aangeboden. Maar hoe we dat kunnen organiseren dat vind ik nog lastig te beoordelen. Als sportbond kloppen we graag bij het kenniscentrum aan als we bepaalde beleidsthema s willen actualiseren of doorontwikkelen. Nieuwe onderzoeken, toepassingen en voorbeelden helpen ons beleidsthema s als vrijwilligers en diversiteit te vernieuwen. Waarin het kenniscentrum bovendien een goede rol kan vervullen, is het begeleiden van institutionele subsidie aanvragen. Europese aanvragen bijvoorbeeld vereisen een meer uitgebreide onderbouwing, specifieke woordkeus en een juiste beleving. Kortom een vak apart. Als we voor begeleiding en ondersteuning terecht kunnen bij het kenniscentrum, dan verhoogt dat onze kansen om dit soort subsidies toegekend te krijgen. Ik verwacht dat ook andere bonden hier baat bij hebben. Sjors Brouwer KNVB Met welke producten, diensten en service kan het nieuwe kenniscentrum u ondersteunen? Vanaf 13 jaar neemt het lidmaatschap van een sportvereniging flink af. Sommige jongeren sporten buiten verenigingsverband, maar per saldo daalt de sportdeelname onder jongeren. Tegelijkertijd zien we dat het aantal jongeren met overgewicht te hoog is. Dit vraagt om specifieke inzet op deze doelgroep. Vragen die in de gemeente Utrecht spelen zijn: Welke factoren beïnvloeden de leefstijl en het sportgedrag van jongeren? Welke factoren zijn bepalend? Welke sporten en sportvormen passen bij jongeren? Welke rol kunnen verenigingen hierin oppakken? Het kenniscentrum is voor ons waardevol als zij inzicht biedt in deze factoren en de reeds gedane onderzoeken. Maar vooral ook als succesvolle aanpakken gebundeld worden en nieuwe inzichten worden gedeeld. Wat verwacht u van de samenwerking met het kenniscentrum? De samenwerking met NISB en Onbeperkt Sportief heeft de gemeente Utrecht altijd als zeer prettig, deskundig en behulpzaam ervaren. Met een goede informatieve website en persoonlijke contacten is er vaak op elke vraag een antwoord te vinden. Ik verwacht dat we onze samenwerking op dezelfde manier voortzetten met het kenniscentrum. Sofie Ketelaars Gemeente Utrecht 27

28 Welke kennisvragen heeft u als buurtsportcoach? We proberen kinderen te stimuleren om lid te worden van een sportvereniging. In de gevallen waar dat lukt is het voor ons soms lastig om ervoor te zorgen dat deze kinderen ook daadwerkelijk blijven sporten en niet voor elk wissewasje thuisblijven / afhaken. Hoe kunnen we dit aanpakken? En verder is het voor verenigingen soms lastig om kinderen met bijvoorbeeld gedragsproblematiek te behouden. Hoe kunnen we de verenigingen en gezinnen hierbij ondersteunen en er in ieder geval voor zorgen dat het kind voor de sport (in het algemeen) behouden blijft? Hoe besteedt u aandacht aan kwaliteit binnen uw werk? In onze gemeente hebben wij een aantal projecten/plannen die wij gemeente breed inzetten. In elke wijk/school/vereniging worden deze projecten op maat ingezet. Eén keer per half jaar/jaar gaan we met de collega s om tafel om de projecten en plannen te evalueren en waar nodig bij te stellen en te verbeteren. Daarnaast worden alle projecten met de betrokken partijen geëvalueerd. Verder voer ik jaarlijks een verenigingsmonitor en de schoolmonitor binnen de gemeente uit en leid ik een klankbordgroep vanuit het basisonderwijs. Hieruit krijg ik vanuit de praktijk de nodige input, die weer verwerkt wordt in mijn (onze) werkzaamheden. Mijn collega s houden zich weer bezig met andere klankbordgroepen en platform overleggen. Waarmee kan het nieuwe kenniscentrum u het beste ondersteunen in uw werkzaamheden? Door het geven van voorlichting en praktijkvoorbeelden. Verder is het altijd fijn om op de hoogte te blijven van nieuwe ontwikkelingen in de maatschappij en sport. Hierdoor kunnen wij ons blijven ontwikkelen en meenemen wat voor onze gemeente interessant is. Berna Nijboer De Weide Hoogeveen Door samenwerking kunnen sportverenigingen en commerciële sport- en beweegaanbieders van grotere betekenis zijn voor de sportparticipatie. Hoe schat u de kansen in op succesvolle samenwerking? De uitdaging is groot omdat de werelden ver uit elkaar liggen. De commerciële sportaanbieders passen een zakelijke aanpak aan, willen meters maken en zetten de vaart er dus in, verenigingen kampen met teruglopende subsidies, vrijwilligers verloop, fusies en vaak groot verloop binnen besturen. De lokale overheid kan een doorslaggevende rol spelen in het bij elkaar brengen van de partijen, want structurele communicatie is het eerste en meest belangrijke fundament om tot gezamenlijke projecten en samenwerking te komen. Spannen partijen zich samen in om inactiviteit te bestrijden in de regio, dan kan er ook veel bereikt worden. Wat denkt u dat commerciële ondernemers verwachten van een kenniscentrum, op welke kennis zitten zij bijvoorbeeld te wachten? Commerciële sportaanbieders zijn vaak zelf ook kenniscentrum van de regio op het gebied van actief en gezond leven. Niet alleen op het gebied van sport en bewegen, maar vaak ook op het gebied van voeding, specifieke doelgroepen zoals mensen met diabetes, overgewicht, hart- en vaat ziekten, COPD etc. en op het gebied van stress management en mentale fitheid. Het lokale kenniscentrum kan het verlengstuk zijn van het landelijke kenniscentrum in alle consumentgerichte leefstijl bewustwordingsinformatie. Tevens kan het nationale kenniscentrum het lokale centrum voorzien van updates op het gebied van doelgroep- en sport-specifiek sport en bewegen. John van Heel EFAA 28

29 Hoe benut de gemeente Noordwijk de sport(vereniging) om de maatschappelijke waarde van sport te verzilveren? En op welke manier benut u landelijk beschikbare kennis daarbij? Om de maatschappelijke waarde van sport in Noordwijk te verzilveren is op sportpark Duinwetering voor jongeren van 6 26 jaar een specifiek sport- en beweegaanbod ontwikkeld dat aansluit bij hun behoeften en mogelijkheden. Dit is gebeurd met behulp van NISB, in samenwerking met Noordwijkse zorginstellingen en de sportverenigingen. Naast de beweegactiviteiten voor jongeren met een beperking gaat binnenkort, op hetzelfde sportpark Duinwetering, een dagbestedingsprogramma van start voor mensen uit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), voorheen AWBZ. De dagbestedingsactiviteiten betreffen diverse cateringwerkzaamheden, onderhoud- en schoonmaakwerkzaamheden en natuurlijk ook beweegactiviteiten met als doel deze mensen zelfstandig in de samenleving te houden. Ten slotte is, vanuit zogenoemde Eigen Kracht projecten en wederom op sportpark Duinwetering, een re-integratie traject in voorbereiding waarin 20 werkzoekenden, met een grote afstand tot de arbeidsmarkt, worden voorbereid op werk. Dit gebeurt onder andere door middel van job coaching, sollicitatietrainingen, allerhande werkzaamheden en bewegingsactiviteiten op het sportpark. Gerben van Duin Gemeente Noordwijk Op welke actuele thema s verwacht u dat het kenniscentrum sport kennis beschikbaar heeft voor sportbedrijven? Sportbedrijf Deventer exploiteert en beheert sportaccommodaties en voert het gemeentelijk sportbeleid uit. Het centrale thema van dit sportbeleid is 'meedoen'. Actuele thema's waar wij mee te maken hebben, zijn 'kantelen', onder andere van bedrijfsvoering, het groeiend aantal burgerinitiatieven en wijkgericht werken. We spelen zo goed mogelijk in op deze ontwikkelingen, bijvoorbeeld door burgerinitiatieven op de juiste manier te ondersteunen. Daarbij maken we graag gebruik van -landelijkbeschikbare kennis en best practices. Gemeentelijke sportbedrijven hebben veel kennis over en ervaring met lokale ontwikkelingen. Welke kansen ziet u voor samenwerking tussen de sportbedrijven en het kenniscentrum, waarbij de sportbedrijven kennisleverancier zijn? Het kenniscentrum kan bijdragen aan het delen van kennis en best practices door een brug te vormen tussen de sportbedrijven onderling en gemeenten onderling. Sportbedrijven zoeken elkaar al op, maar er komen steeds weer nieuwe bij. Het zou mooi zijn als zij niet opnieuw het wiel uit hoeven te vinden. Ook het delen van regionaal en landelijk beschikbare kennis en best practices waarmee wij bijvoorbeeld sportverenigingen kunnen faciliteren is waardevol. Ashwin Lankwarden Sportbedrijf Deventer 29