OR en governance Governance. Governance. Informatie en tips voor de OR. mr. Els Unger 13 december 2018

Transcriptie

1 OR en governance Informatie en tips voor de OR mr. Els Unger 13 december Governance Wat is governance? Organisatie van zeggenschap (bestuur en toezicht) binnen onderneming Systeem van checks en balances in zeggenschapsstructuur 2 Governance Organisatie van zeggenschap Bestuur = raad van bestuur, executive committee, directie, directeur-bestuurder Bestuur oefent hoogste zeggenschap uit bij bepalen strategie en leiding van arbeid Toezicht = raad van commissarissen (RvC) of raad van toezicht (RvT), intern toezicht 3 1

2 Intern toezicht Welk toezichthoudend orgaan? Rechtsvorm van onderneming is bepalend NV en BV: aandeelhoudersvergadering (AvA) en raad van commissarissen (bij structuurvennootschap) Stichtingen: raad van toezicht of stichtingsbestuur Verenigingen: bestuur, ledenraad/verenigingsraad, RvT/RvC 4 Governancecodes Gedragscodes voor goed ondernemingsbestuur en toezicht Nederlandse Corporate Governance Code Governancecode Zorg Governance Code Cultuur Governancecode Woningcorporaties Governancecode Kinderopvang SBF-Code Goed Bestuur 5 Governancecodes Gedragscodes voor goed ondernemingsbestuur en toezicht Gericht op bestuurders, toezichthouders en aandeelhouders Daarin staat weinig over medezeggenschap, omdat WOR dit regelt (informatierecht, adviesrecht) Uitgangspunt: Pas toe of leg uit (in jaarverslag) bijv. bezoldigingsbeleid bestuurder 6 2

3 OR en RvC/RvT Handreiking van SER Commissie bevordering medezeggenschap Bedoeld voor: Verstevigen relatie tussen RvC of RvT en OR 7 Handreiking SER OR en RvC/RvT Informatie en tips voor contact tussen RvC/RvT en OR Vertegenwoordiging RvC/RvT bij overleg over algemene gang van zaken (art. 24-vergadering) Vertegenwoordiging RvC/RvT bij bespreking voorgenomen besluit in OV (art. 25 lid 4 WOR) Kennismaking met nieuwe leden en informele contacten Vastleggen afspraken in reglementen van OR en RvC 8 Governance, bevoegdheden OR OR heeft recht op: Overleg algemene gang van zaken en adviesplichtige besluiten in aanwezigheid van RvC/RvT-leden (art. 24 en 25 lid 4 WOR) OR kan commissarissen uitnodigen in OR-vergadering (art. 16 WOR) Spreekrecht in AvA van NV over bepaalde besluitvoornemens Aanbevelingsrecht/voordrachtsrecht leden RvC en soms RvT 9 3

4 OR en RvC Structuurregeling Grote NV of BV moet Raad van Commissarissen hebben, als (3 jaar): 1. Eigen vermogen > 16 M 2. Bij concern OR is ingesteld 3. Bij concern > 100 werknemers in NL 10 OR en RvC Structuurregeling OR heeft versterkt aanbevelingsrecht (= voordrachtsrecht): 1/3 van RvC-leden moet worden benoemd op aanbeveling van OR Vrijwillige toepassing structuurregeling Alternatief one-tier board = uitvoerende + toezichthoudende bestuurders in 1 bestuur Ook woningcorporatie (stichting) moet RvC hebben 11 OR en RvC Taak RvC: toezicht op bestuursbeleid en algemene gang van zaken Belangen werknemers moeten meegewogen bij besluitvorming RvC Rechtspraak: RvC moet acht slaan op inbreng van OR en toezien dat OR wettelijke rol kan vervullen Commissaris benoemd op OR-voordracht handelt zonder last of ruggenspraak in belang van onderneming 12 4

5 OR en instelling RvC Adviesrecht OR bij instelling RvC: Instelling RvC is wettelijke verplichting (structuurregeling), maar keuze bij invulling is adviesplichtig: Aantal RvC-leden Samenstellingsvoorschriften Belangrijke wijziging bevoegdheden RvC Ook adviesplichtig: Vrijwillige instelling en besluit tot opheffing RvC 13 Spreekrecht in AvA OR van NV heeft spreekrecht in aandeelhoudersvergadering als werknemers in meerderheid in NL werken Betreft belangrijke besluiten van AvA OR mag in AvA standpunt uiten over voornemen overdracht/overname/ fusie/duurzame samenwerking benoeming of ontslag bestuurder/commissaris beleid bezoldiging van bestuurders 14 OR en RvT Bevoegdheid bij benoeming RvT-leden geregeld in cao s Zorg en woningcorporaties: adviesrecht art. 30 WOR over benoeming RvT-leden Welzijn en jeugdzorg: OR heeft voordrachtsrecht voor vacatures in RvT of gereserveerde zetel voor kandidaat van OR 15 5

6 Governance driehoek Goede medezeggenschap in verhouding bestuur RvC/RvT ondernemingsraad Structurele dialoog tussen RvC/RvT en OR, omdat commissarissen personeelsbelang moeten meewegen RvC/RvT krijgt informatie van bestuur (= gekleurd), informatie van OR is noodzakelijke aanvulling (bijv. Corporate Governance Code 2.4.8) Aanwezigheid OR bij relevant onderwerp in RvC/RvT-vergadering Bijv. arbeidsverhoudingen, duurzame bedrijfsvoering, topbeloningen (art. 28 en 31d lid 2 WOR) 16 Governance driehoek Aanwezigheid commissarissen bij overlegvergaderingen: 53% nooit 21% regelmatig = reguliere aanwezigheid conform art. 24 lid 2 WOR 26% soms = een enkele keer, bijv. bij aanvang zittingstermijn commissaris (Bron: wetenschappelijke onderzoeken 2015, 2016) 17 Geschillen Beroepsrecht OR art. 26 WOR: adviesplichtige besluiten van aandeelhouder Enquêterecht = verzoek aan Ondernemingskamer tot onderzoek over beleid/gang van zaken in bedrijf (door aandeelhouders, vakbonden, onderneming zelf) OR kan zich in enquêteprocedure voegen OR kan enquêterecht krijgen via statuten of overeenkomst (art. 32 WOR) Kort geding nakoming voordrachtsrecht van OR 18 6

7 Praktijkvoorbeelden Zorginstellingen moeten in statuten enquêterecht toekennen aan cliëntenraad In enquêteprocedure over Stichting Sherpa gestart door cliëntenraad voegde OR zich Zo kon OR bezwaren tegen schending van medezeggenschap door RvT inbrengen Uitspraak: onmiddellijke schorsing RvT-voorzitter (Ondernemingskamer 20 mei 2010) 19 OR Stichting De Grote Rivieren Praktijkvoorbeelden Succesvol beroep tegen besluit om statutair voordrachtsrecht van OR te schrappen (Ondernemingskamer 31 juli 2008, ECLI:NL:GHAMS:2008:BE9759) OR Stichting Haags Filmhuis Stichtingsbestuur niet meer rechtsgeldig in functie (zittingstermijn overschreden) Uitspraak: benoeming door OR voorgestelde bestuursleden (Rechtbank Den Haag 21 april 2016, ECLI:NL:RBDHA:2016:5101) 20 Praktijkvoorbeelden OR NRC Media OR had volgens statuten recht om 1 van 6 RvC-leden te benoemen Standpunt van ondernemer en RvC (OR heeft alleen voordrachtsrecht) door rechtbank verworpen Uitspraak: RvC moest door OR benoemde commissaris accepteren (Rechtbank A dam 29 augustus 2014, ECLI:NL:RBAMS:2014:5462) 21 7

8 Praktijkvoorbeelden OR Thomas Cook NL Adviesaanvraag over instelling RvC, waarvan alle RvC-leden werkzaam moeten zijn bij moederbedrijf Na advies benoemt AvA 3 commissarissen vanuit concern OR: uitholling voordrachtsrecht en RvC is niet onafhankelijk samengesteld Uitspraak: Keuze voor invulling RvC valt onder adviesrecht (Ondernemingskamer 1 juli 2016 ECLI:NL:GHAMS:2016:2766) 22 Vragen? 23 Dank voor uw aandacht 24 8