PROJECTPLAN EXPLOSIEVEN ONDERZOEK STATIONSOMGEVING WINTERSWIJK. 14 Oktober 2008 KENMERK: S STATUS: DEFINITIEF

Transcriptie

1 PROJECTPLAN EXPLOSIEVEN ONDERZOEK STATIONSOMGEVING WINTERSWIJK 14 Oktober 2008 KENMERK: S STATUS: DEFINITIEF OPDRACHTGEVER: Gemeente Winterswijk OPDRACHTNEMER: Leemans Speciaalwerken b.v. Vriezenveen WO-NUMMER: Leemans Speciaalwerken b.v. Leemans Speciaalwerken b.v. Koekkoek Taxatie & advies Gemeente Winterswijk G.J. Slagers Sr. OCE-deskundige/ opsteller A.B.L. Lemans Controle / bedrijfsleider G. Koekkoek Adviseur D.P. van Dijk Projectleider Gemeente Winterswijk. Oosteinde 115 Postbus 171, 7670AD Tel: Vriezenveen Fax:

2 Inhoudsopgave Voorwoord 4 Algemeen Totstandkoming van de opdracht 5 Doel 5 Reden van de opsporing: 6 Inleiding 6 Risico s 6 Uitkomsten van het historisch vooronderzoek 6 Locatie 6 Uitkomsten 6 Vermoedelijke aard van de mogelijk aan te treffen explosieven 7 Soort en aard aan te treffen explosieven 7 Geschutsmunitie 7 Raketten 7 Afwerpmunitie 7 Vermoedelijke straal van de schervengevarenzone: 8 Detectie/ benaderingswerkzaamheden 8 Demontage/ ruimwerkzaamheden 8 Schervengevarenzone 9 Specifiek 9 Projectgebonden informatie 10 Locatie 10 Overzichttekening van het gebied 10 Overzichttekening projectgebied en onderzoeksgebied 11 Organisatie 12 Projectorganisatie 12 Gemeente Winterswijk 12 Leemans Speciaalwerken b.v. 12 Explosieven Opruimingscommando Koninklijke Landmacht (EOCKL) 13 Koekkoek taxatie- en Adviesbureau 13 Verantwoordelijkheden van de diverse organisaties Opdrachtgever, gemeente Winterswijk Explosieven opsporingsbedrijf, Leemans Speciaalwerken b.v. Explosieven Opruimingcommando Koninklijke Landmacht 14 Taakafbakening 15 EOCKL 15 Koekkoek taxatie & advies

3 Communicatie 15 Interne communicatie 15 Korte lijnen communicatie 15 Besprekingen 15 Externe communicatie Indeling gebieden naar onderzoeksmethoden Deelgebieden 16 Onderzoeksmethoden 16 Detectiemethoden 16 Opmerking 16 In te zetten materieel/personeel 17 Tijdelijk veiligstellen 17 Aangetroffen explosieven 17 Veiligheidsmaatregelen 17 Algemeen 17 Gevolgen 17 Afwerpmunitie 18 Algemeen 18 Blindgangers 18 Geschutsmunitie 18 Veiligheidsvoorzieningen vliegtuigbom 18 Afwerpmunitie specifiek 18 Wapeningstoestand 19 Algemeen 19 Specifiek 19 Ontstekers 19 Algemeen 19 Specifiek 19 Veiligheid algemeen 20 Algemeen 20 Maatregelen omwonenden 20 Toegang tot terrein 21 Veiligheidsvoorzieningen 21 Vergunningen rapporten 21 Security 21 Bewaking 21 Verantwoordelijkheden 22 Burgemeester 22 Explosieven Opruimingsdienst 22 Het civiele opsporingsbedrijf 22 Bijlagen: Bijlage I Wijziging schervengevarenzones (document EOD) 24 Bijlage II Bedrijfsprofiel 25 Bijlage III Certificaat BRL-OCE, deelgebied A en B 26 3

4 VOORWOORD De herontwikkeling van de spoorzone in Winterswijk is volop in gang. Bekend is dat het voormalige emplacement in Winterswijk in de laatste jaren van de Tweede Wereldoorlog diverse keren doelwit is geweest van luchtaanvallen en bombardementen. Hierdoor kan sprake zijn van de aanwezigheid van niet gesprongen explosieven. De uitkomsten van uitgevoerd historisch onderzoek hebben dit bevestigd. Er zijn daarom opsporings- en (mogelijk ook) opruimingswerkzaamheden noodzakelijk, waarbij de aandacht in de eerste plaats uitgaat naar het westelijk deel, waarin de unilocatie Driemark is gepland. Voor de kosten van het onderzoek en een eventuele ontruiming kan een beroep worden gedaan op het Bijdragebesluit kosten opsporing en ruiming conventionele explosieven WOII. Tevens zullen o.a. risico s, werkwijzen, veiligheidszones en -maatregelen worden behandeld. Dit Projectplan sluit aan op de eisen zoals gesteld in de BeoordelingsRichtLijnen Opsporen Conventionele Explosieven (BRL-OCE) waar Leemans Speciaalwerken b.v. voor is gecertificeerd in zowel het deelgebied A (opsporing) en het deelgebied B (civieltechnisch opsporingsproces). 4

5 ALGEMEEN Totstandkoming Totstandkoming van de opdracht Leemans Speciaalwerken stelt in opdracht van de gemeente Winterswijk een projectplan op conform de BRL-OCE. Het explosieven onderzoek zal vooraf goed gepland moeten worden zodat tijdens de herinrichtingwerkzaamheden geen stagnatie ontstaat. Ook moet er rekening met de omgeving worden gehouden,zodat de normale dagelijkse gang van zaken zo min mogelijk door het explosieven onderzoek worden verstoord Doel Doel is om de geplande herinrichtingwerkzaamheden, welke diverse bodempenetrerende werkzaamheden met zich mee zullen brengen, pragmatisch maar veilig uit te kunnen voeren. Gezien de wens van de gemeente Winterswijk op een zo praktisch en pragmatisch mogelijke benadering heeft Koekkoek taxatie & advies een plan van aanpak opgesteld. Hierin zijn de verschillende methoden van onderzoek en opsporing gegeven. Op basis van dit plan van aanpak gaat de voorkeur uit naar de onderzoeksmethode van gecontroleerd ontgraven. De werkzaamheden kunnen dan (zoveel mogelijk) worden gecombineerd met andere werkzaamheden die in het kader van het bouwrijpmaken van het terrein noodzakelijk zijn. 5

6 REDEN VAN DE OPSPORING Inleiding De gemeente Winterswijk is voornemens het gebied van het station en de omgeving van het spooremplacement te herontwikkelen. Bekend is dat het voormalige emplacement in Winterswijk in de laatste jaren van de Tweede Wereldoorlog diverse keren doelwit is geweest van luchtaanvallen en bombardementen. Hierdoor kan sprake zijn van de aanwezigheid van niet gesprongen explosieven. Uit het reeds uitgevoerde Historisch vooronderzoek (HISTORISCH VOORONDERZOEK NAAR MOGELIJKHEID VAN AANWEZIGE EXPLOSIEVEN UIT DE TWEEDE WERELDOORLOG OP HET SPOORWEGEMPLACEMENT TE WINTERSWIJK S ) blijkt dat het betreffende gebied verdacht is op aanwezigheid van conventionele explosieven. Risico s Indien er zich één of meerdere niet gesprongen explosieven in de bodem bevinden, is dat een groot risico in het kader van de openbare orde en veiligheid. Ook zal stagnatie van de geplande reguliere bouwwerkzaamheden, bij het aantreffen van een explosief, leiden tot gevaarlijke situaties, vertragingen en daarmee samenhangende onvoorziene kostenverhogingen Het is daarom van belang om duidelijkheid te krijgen over de omvang van het probleem teneinde de veiligheid van het personeel, omwonenden en omgeving te kunnen garanderen. UITKOMSTEN VAN HET HISTORISCH VOORONDERZOEK Locatie Gesteld kan worden dat het spoorwegemplacement te Winterswijk (mede door de aanwezigheid van de voor de Duitse bezettingsmacht strategisch belangrijke spoorlijn Winterswijk-Borken) voor de Geallieerden een zeer belangrijk aanvalsdoel is geweest. Via dit spoor vonden belangrijke (militaire) transporten plaats vanuit Duitsland. Op het spoorwegemplacement van Winterswijk werden deze transporten opgesplitst richting Twente, Zutphen en Arnhem. Uitkomsten Uit de omvangrijke lijst met geregistreerde bombardementsgegevens in het historisch vooronderzoek is duidelijk af te leiden dat Winterswijk een belangrijk doel was voor de geallieerde strijdkrachten. Bij het maken van de aanvalsplannen hadden spooremplacementen en spoorwegknooppunten grote prioriteit. Vooral in het najaar 1944, tot aan het eind van de oorlog, is Winterswijk en in het bijzonder jet spooremplacement, met grote regelmaat aangevallen door o.a. jachtbommenwerpers. Bronvermelding: zie Historisch vooronderzoek naar de mogelijkheid van aanwezige explosieven uit de Tweede Wereldoorlog op het spoorwegemplacement te Winterswijk. Ons kenmerk: S , d.d. maart

7 VERMOEDELIJKE AARD VAN DE MOGELIJK AAN TE TREFFEN EXPLOSIEVEN Soort en aard aan te treffen explosieven Tijdens de uitgevoerde (lucht) aanvallen zijn mogelijk diverse soorten explosieven ingezet Te weten: Geschutsmunitie: Blindgangers: Gevaar bij aantreffen: Dumpmunitie: Gevaar bij aantreffen: Reële kans op aantreffen. Groot, daar veelal ontstekers van het type Mechanische tijdschokbuis werden gebruikt op deze granaten. Kans op aantreffen. Reëel, i.v.m. ingebouwde transportveiligheden in eventueel geplaatste ontstekers. Eindconclusie historisch onderzoek geschutsmunitie: Verdacht op de aanwezigheid van Geschutsmunitie. Raketten: Voor zover bekend zijn er meerdere keren raketten ingezet in het onderzoeksgebied. Conclusie raketten: Blindgangers: Grote kans op aantreffen. Gevaar bij aantreffen: Groot. Dumpmunitie: Zeer kleine kans op aantreffen. Gevaar bij aantreffen: Groot. Eindconclusie historisch onderzoek raketten: Zwaar verdacht op de aanwezigheid van Raketten. Afwerpmunitie: Zoals uit de diverse documenten blijkt zijn er meerdere keren afwerpmunitie ingezet binnen het onderzoeksgebied. Veelal werden er brisantbommen met een grootte met van 250 Lb en groter ingezet tegen dit soort doelen. Conclusie afwerpmunitie: Blindgangers: Gevaar bij aantreffen: Dumpmunitie Gevaar bij aantreffen: Grote kans op aantreffen. Groot, vliegtuigbommen hebben een relatief grote explosieve inhoud waarvan de uitwerking bij ongecontroleerd tot uitwerking komen zeer grote gevolgen voor de omgeving met zich mee brengen. Kleine kans op aantreffen. Klein, gering gevaar i.v.m. ingebouwde transportveiligheden en vermoedelijk geen geplaatste ontstekers. Eindconclusie historisch onderzoek afwerpmunitie: Zwaar verdacht op de aanwezigheid van afwerpmunitie. 7

8 VERMOEDELIJKE STRAAL VAN DE SCHERVENGEVARENZONE Detectie/benaderingswerkzaamheden Indien de gemeente in aanmerking wil komen Voor een rijksbijdrage in de kosten, zullen de opsporingswerkzaamheden uitgevoerd dienen te worden door een BRL-OCE gecertificeerd opsporingsbedrijf met minimaal Certificaat A. Door de gemeente Winterswijk is aangedrongen op een zo praktisch en pragmatisch mogelijke benadering. Op basis van een plan van aanpak opgesteld door Koekkoek taxatie en advies d.d. juni 2008 zijn de verschillende methoden van onderzoek en opsporing gegeven. Op basis van dit plan van aanpak gaat de voorkeur uit naar de onderzoeksmethode van gecontroleerd ontgraven. De werkzaamheden kunnen dan (zoveel mogelijk) worden gecombineerd met andere werkzaamheden die in het kader van het bouwrijpmaken van het terrein noodzakelijk zijn. De opsporingswerkzaamheden worden (zoals in het genoemde plan van aanpak voorgesteld) uitgevoerd volgens een gecontroleerd proces. Hierdoor is het niet noodzakelijk een aanvullende schervengevaren zone te handhaven bovenop de standaard veiligheidsstraal van R= 50 m¹. De veiligheidsstraal van R= 50 m¹ zal tijdens de gehele opsporingswerkzaamheden moeten worden gehandhaafd. Daar waar deze straal niet gehaald kan worden uit praktische overwegingen, kan doormiddel van aanvullende afschermende maatregelen deze straal verkleind worden. Hier moet gedacht worden aan aanvullende afscherming door middel van: Zeecontainers gevuld met stro/zandzakken. Kevlar-scherfwerende doeken. LS-beton elementen. Demontage/ruimwerkzaamheden Tijdens dit proces worden er geen handelingen verricht aan het explosief, waardoor er geen aanvullende schervengevarenzone benodigd is. Wel is het mogelijk dat wanneer het explosief 100% is geïdentificeerd, er op basis van de gegevens die hieruit zijn verkregen, aanvullende afschermende maatregelen worden geadviseerd. 8

9 Schervengevarenzone Op basis van het grootste te verwachten explosief kan wel een inschatting worden gemaakt van de te verwachten veiligheidzones. Leiddraad hierbij zal de in de bijlage opgenomen brief wijziging schervengevarenzones EOD , waarin de te hanteren zones staan vermeld in relatie tot de explosieve inhoud van het aangetroffen explosief. Volgens het vooronderzoek moet rekening worden gehouden met afwerpmunitie met een grootte van maximaal 500 Lb. Dit betekent het mogelijk aantreffen van een: Brisant bom type MC 500 Lb met gewapende ontsteker type ophoudveer (met een explosieve inhoud van 106 kilogram ) Volgens de huidige regelgeving (brief reactie op VKVG-19, bijgevoegd als bijlage) moet gerekend worden met een schervengevarenzone van: Schervengevarenzone overige fragment = m¹ Schervengevarenzone met beschermingsconstructie = 500 m¹ Dit zijn de afstanden die gehanteerd dienen te worden wanneer een explosief als niet ingedrongen wordt beschouwd. Bij aantreffen van een vliegtuigbom met de hierboven beschreven afmetingen komt men op de volgende gegevens: Geheel te ontruimen gebied 110 m¹ Deels te ontruimen gebied (schervengevarenzone) 250 m¹ Hierbij is er vanuit gegaan dat -nadat de bom is aangetroffen- er door middel van aanvullende afschermende maatregelen zoals beschreven is in de brief Wijziging schervengevarenzones bij demontagewerkzaamheden (bron: Explosieven OpruimingsDiensten van Defensie) de beschermingsconstructie, zoals beschreven in het VKVG-19, wordt aangebracht. 9

10 PROJECTGEBONDEN INFORMATIE Locatie Het van explosieven verdachte gebied staat aangegeven in de in de bijgevoegde tekening OVERZICHTTEKENING VAN HET GEBIED 10

11 OVERZICHTTEKENING Projectgebied Driemark Winterswijk Onderdeel van het verdachte onderzoeksgebied Onderzoeksgebied Het gehele rood gemarkeerde gebied is het onderzoeksgebied. Het blauw omcirkelde gebied is de locatie van het toekomstige projectgebied Driemark. ** Het gehele rood gemarkeerde gebied is explosieven verdacht en zal worden onderzocht op de aanwezigheid van explosieven ** 11

12 ORGANISATIE Projectorganisatie Gemeente Winterswijk. Prorail Explosieven Opruiming Commando Koninklijke Landmacht.(EOCKL). Leemans Speciaalwerken b.v. Koekkoek taxatie & advies Gemeente Winterswijk: Opdrachtgever, en als zodanig betrokken bij dit project. Postadres: Postbus 101, 7100 AC WINTERSWIJK Bezoekadres: Beatrixpark BN WINTERSWIJK Telefoon: Telefax: Website: Contactpersoon: De heer D.P. van Dijk Functie: Projectleider Leemans Speciaalwerken: Explosieven opsporingsbedrijf, en opdrachtnemer van dit project. Postadres: 7670 AD VRIEZENVEEN Oosteinde 115, 7671 AV VRIEZENVEEN Telefoon: Telefax: Website: Contactpersoon: De heer Jan Slagers Functie: Sr. OCE-deskundige Taken: Projectleiding Contactpersoon: De heer Arjan Lemans Functie: Bedrijfsleider Taken: Project verantwoordelijk 12

13 Explosieven opruiming commando Koninklijke Landmacht: Wettelijke instantie verantwoordelijk voor het opruimen van explosieven binnen Nederland. Postadres: Sergeant-majoor Scheickkazerne. Gutenbergweg 10, 4104 BA Culemborg Bezoekadres: Sergeant-majoor Scheickkazerne. Gutenbergweg 10, 4104 BA Culemborg Telefoon: Telefax: Website: Contactpersoon: Functie: Taken: Koekoek Taxatie- en Adviesbureau Postadres: Klaproos AR Haaksbergen Bezoekadres: Klaproos AR Haaksbergen Telefoon: Telefax: Contactpersoon: de heer G. Koekkoek Taken: Adviseur en sparringpartner, directie voerder namens de gemeente Winterwijk voor het project onderdeel explosieven opsporing en ruiming. 13

14 VERANTWOORDELIJKHEDEN VAN DE DIVERSE ORGANISATIES Opdrachtgever Gemeente Winterswijk. Zorgt voor de onderlinge contacten en regisseert het werk Draagt zorg voor verslaglegging van de diverse overleggen en vergaderingen Stuurt de externe communicatie aan Is verantwoordelijk voor het handhaven van de openbare orde en veiligheid. Explosieven opsporingsbedrijf Leemans Speciaalwerken b.v. Is verantwoordelijk voor de afscherming van het werkterrein daar waar de opsporingswerkzaamheden naar explosieven worden uitgevoerd. Draagt zorg voor het opsporen van de eventueel aanwezige explosieven volgens de normen gesteld in de BRL-OCE. Draagt zorg voor het in de droge, op verantwoorde, veilige wijze, benaderen indentificeren en (tijdelijk)veiligstellen van eventueel aangetroffen explosieven. Zorgt voor de logistieke ondersteuning aan eigen medewerkers en vertegenwoordigers van de EOCKL tijdens een eventuele demontage of vernietiging van de aangetroffen explosieven Draagt zorg voor civieltechnische ondersteuning bij een demontage van het explosief door de EOCKL. Is verantwoordelijk voor zijn medewerkers en alle functioneel aanwezige functionarissen zodat een goed verloop van de opgedragen civieltechnische assistentie tijdens de explosieven demontage werkzaamheden door de EOCKL gewaarborgd zijn. Explosieven Opruimingcommando Koninklijke Landmacht Heeft zelfstandige beslissingsbevoegdheid betreffende de werkwijze en de procedure tot opsporing, veiligstelling, demontage en vernietiging van de achter- gebleven explosieven. Neemt in dit kader alle voorzorgsmaatregelen voor de veiligheid van de ter plaatse aanwezige functionarissen en de omgeving. 14

15 Taakafbakening EOCKL In Nederland is het onschadelijk maken van explosieven uitsluitend voorbehouden aan één van de Explosieven Opruimingsdiensten van het ministerie van Defensie. Zij zullen onverwijld worden ingelicht, door Leemans Speciaalwerken, wanneer tijdens de benadering een explosief wordt aangetroffen. COMMUNICATIE Interne communicatie Korte lijnen communicatie Hiermee wordt bedoeld dat afspraken die op korte termijn dienen te worden uitgevoerd / gemaakt, op een zo snel en accuraat mogelijke manier met elkaar worden besproken. In de praktijk zal dit betekenen, met name tijdens de uitvoering, doormiddel van zn. motorkap overleg zaken worden besproken die binnen onze beslissingsbevoegdheid liggen. Dit houdt in dat er middels telefoonverkeer en/of het contact met elkaar moet worden onderhouden en afspraken moeten worden gemaakt. Digitale communicatie Bij digitale communicatie dient er te worden gedacht aan het digitaal rapporteren van de voortgang,resultaten en uitgevoerde werkzaamheden, etc. Hierbij kan er gedacht worden aan: Rapportages Detectiemeetgegevens Oppervlakte scans e.d. Besprekingen Werkbesprekingen zullen periodiek of naar behoefte plaatsvinden op een nader aan te wijzen locatie. Het tijdstip en de frequentie van deze werkbesprekingen zullen in onderling overleg worden vastgesteld. Hierin worden alle projecten doorgenomen en afspraken gecontroleerd opdat ze wel worden nageleefd en uitgevoerd. Ook worden hier de lange termijn afspraken en de planning doorgenomen en vastgesteld / bijgesteld. Ook zal er op een aantal, in de planning aangegeven tijdstippen, overleg plaatsvinden voor wat betreft de stand van zaken tijdens de uitvoering. 15

16 Externe communicatie Door of namens de gemeente Winterswijk wordt de externe communicatie / voorlichting naar derden gecoördineerd met betrekking tot de explosieven opsporingswerkzaamheden. Indien er explosieven worden aangetroffen, kan -indien gewenst door de opdrachtgeverde media in de gelegenheid worden gesteld kennis te nemen van de explosieven opsporingswerkzaamheden. Er wordt op verzoek van, en in overleg tussen de gemeentelijke vertegenwoordiger, de projectleider of Sr. OCE-deskundige, een tijdstip afgesproken wanneer (onder begeleiding) toegang kan worden verleend op het werkterrein. Het is niet toegestaan dat de medewerkers van het explosievenopsporingsbedrijf de media te woord staan. Bij verzoeken van het afleggen van interviews e.d., wordt verwezen naar de afdeling communicatie van de gemeente Winterswijk. INDELING GEBIEDEN NAAR ONDERZOEKSMETHODEN Deelgebieden Het onderzoeksgebied zal op basis van diverse factoren ingedeeld moeten worden in deelgebieden. Deze factoren zijn onder andere: Beschikbaarheid van het terrein (toestemming van eigenaar) Bodemstructuur (op basis van milieu/mechanisch onderzoek) Detectiemethode (omgevingsfactoren die de detectie beïnvloeden) Onderzoeksmethoden Ferro-belasting van de bovenlaag (puin, kabels leidingen en andere ondergrondse infra). Omgevingsfactoren (ferrohoudende objecten in de omgeving die een bruikbare oppervlaktedetectie onmogelijk maken/bemoeilijken) Bodemgesteldheid (op basis van de bodemgesteldheid wordt de indringingsdiepte van mogelijke blindgangers, en dus de detectiediepte, bepaald). Detectiemethoden Aan de hand van deze gegevens wordt het onderzoek uitgevoerd middels: Gecontroleerd, laagsgewijs ontgraven m.b.v. een Cat. II beveiligde graafmachine Oppervlakte ferro-detectie Diepte ferrodetectie 16

17 Opmerking: Tevens is het mogelijk dat een combinatie van deze methoden worden ingezet, bijvoorbeeld het eerst gecontroleerd, laagsgewijs ontgraven van de verdachte, verstoorde bovenlaag, waarna aanvullend oppervlaktedetectie of dieptedetectie wordt uigevoerd. In te zetten materieel/personeel Alle personeel en materieel dat wordt ingezet tijdens de benaderingswerkzaamheden moeten voldoen aan de opleidings- en uitrustings- eisen conform de BRL-OCE. Tijdelijk veiligstellen Aangetroffen explosieven Explosieven, die worden aangetroffen zullen, nadat zij door de aanwezige Sr. OCEdeskundige zijn geïdentificeerd, onverwijld worden gemeld aan de EOCKL en de opdrachtgever, ook zal hij alle benodigde aanvullende veiligheidsmaatregelen (laten) nemen om de veiligheid van alle aanwezige personeel en de omgeving, die binnen de beïnvloedingsfeer van het explosief vallen, te waarborgen. Middelen die hiervoor ingezet worden zijn: Kevlar-scherfwerende dekens Aarden wallen Zeecontainer Zandzakken (bigbags) Het demonteren, afvoeren of vernietigen van alle aangetroffen explosieven geschiedt door en onder verantwoording van de commandant ruimploeg van de EOCKL. VEILIGHEIDSMAATREGELEN Het mogelijk aan te treffen explosief kan op basis van het vooronderzoek worden ingeschat voor wat betreft de grootte en verschijningsvorm. Deze inschatting kan worden gemaakt voor wat betreft soort, afmetingen, explosieve inhoud en ontstekingsinrichtingen en daarmee ook de risico s die het explosief kan veroorzaken na meer dan tientallen decennia onder het maaiveld verborgen te zijn geweest. Voor het treffen van de juiste veiligheidsmaatregelen is het van belang te weten welk explosief verwacht kan worden. ongelukken bij handelingen aan munitie, brand, grondmechanische werkzaamheden enz. Gevolgen 17

18 De eventuele gevolgen zijn aanzienlijker. Een ongecontroleerde detonatie zal in veel gevallen leiden tot schade aan materieel. Afhankelijk van de plaats waar het explosief tot detonatie komt kan het schadebeeld variëren. Voor mens en dier dient rekening te worden gehouden met ernstig letsel wanneer een explosief onverwacht detoneert. Tijdens een detonatie komt in zeer kort tijdsbestek een grote hoeveelheid energie vrij, in de vorm van luchtdruk, schokgolf, temperatuur en (eventueel) scherfwerking. AFWERPMUNITIE Algemeen Blindgangers: Onder blindgangers wordt onder andere verstaan: afwerpmunitie (hierna: vliegtuigbom) die na het vrijkomen van het vliegtuig tijdens de vrije val zijn ontsteker(s) wapent, maar bij inslag niet tot detonatie komt. Vervolgens dringt de vliegtuigbom met scherpe ontsteker(s) in de ondergrond. Geschutsmunitie: Onder geschutsmunitie wordt verstaan munitie (hierna: granaten) die door een vuurmond worden verschoten en, op of boven het doel, door een aanwezige ontstekingsinrichting (hierna: ontsteker) tot uitwerking moeten komen Veiligheidsvoorzieningen vliegtuigbom Vliegtuigbommen zijn voorzien van meerdere veiligheidsvoorzieningen. Deze veiligheidsvoorzieningen kunnen als gevolg van inwerking van de grond grotendeels of geheel zijn aangetast dan wel vergaan. Door het inwerkingproces is er een verhoogd risico ontstaan op detonatie. Deze inwerking kan gevolgen hebben voor de toestand van de ontstekers. Gelet op het tijdsverloop van de fabricage van de explosieven en het moment van verwijderen dient er rekening mee te worden gehouden met het ontstaan van zogenaamde springstof kristallen. Het onjuist behandelen van een explosief kan leiden tot een onverwachte detonatie waarbij de gevolgen voor mensen, dieren en de omgeving vooralsnog niet zijn te overzien. Afwerpmunitie Specifiek Binnen het onderzoeksgebied dient rekening te worden gehouden met het aantreffen Van afwerpmunitie met een grote van 100 Lb. en groter. 18

19 WAPENINGSTOESTAND Algemeen De wapeningstoestand van een ontsteker wordt bepaald door de krachten die worden uitgeoefend op een ontsteker. Tijdens het afwerpen van een vliegtuigbom worden krachten uitgeoefend op de ontsteker(s). Tijdens het zogenaamde wapenen van de ontsteker(s) worden alle componenten in één lijn gebracht waardoor het explosief tot werking kan komen. In het algemeen kan worden gesteld dat explosieven voorzien van een gewapende ontsteker gevaarlijker zijn dan explosieven waarvan de ontsteker niet gewapend is. Het wapenen van een ontsteker wordt veelal verkregen door krachten die vrij komen bij het afwerpen van afwerpmunitie. Het wapenen kan ook plaats vinden doordat explosieven worden beroerd door beroering tijdens de benadering. Specifiek Binnen het onderzoeksgebied dient rekening te worden gehouden met het aantreffen van (gedumpte) geschutsmunitie voorzien van ontstekers. ONTSTEKERS Algemeen Een ontsteker is een inrichting die in of op een vliegtuigbom is geplaatst en met de vliegtuigbom wordt afgeworpen om op het gewenste tijdstip en/of plaats de gewenste (uit)werking van het projectiel te verkrijgen. Ontstekers zijn in te delen in verschillende soort die verschillende uitwerkingen tot doel hebben. Specifiek Binnen het onderzoeksgebied dient rekening te worden gehouden met het aantreffen van blindgangers van geschutsmunitie voorzien van gewapende ontstekers. 19

20 VEILIGHEID ALGEMEEN Algemeen De gemeente Winterswijk dient te beschikken over een gemeentelijk rampenplan dat in werking treedt bij calamiteiten bijvoorbeeld een ongecontroleerde detonatie van een explosief. Op het moment dat alle relevante aspecten duidelijk zijn, wordt inden de situatie dit toelaat naar de actuele situatie bijgesteld. In geval van een calamiteit, dient via normale opschaling (eventueel na het zogenaamde motorkapoverleg ) een crisisteam te worden geformeerd. Vervolgens vindt opschaling plaats van de inzet van de hulpverleningsdiensten conform de richtlijnen van de vigerende regelingen. In geval van een calamiteit tijdens de werkzaamheden coördineert de aanwezige Sr. OCEdeskundige de mogelijke inzet van de hulpverleningsdiensten. Voor een eventuele noodzakelijke spoedontruiming wordt van de veiligheidsbepalingen en beschermende maatregelen gebruik gemaakt zoals die ook in het kader van een reguliere ruiming moeten worden getroffen. Voor alarmering is op de locatie een overzicht met de bereikbaarheid van de hulpverleningsdiensten aanwezig en zijn er de benodigde communicatie mogelijkheden. Maatregelen omwonenden Voor het gecontroleerd uitvoeren van de benaderingswerkzaamheden en/of opsporingswerkzaamheden zijn deze voldoende. De Sr. OCE-deskundige beoordeeld de situatie en indien nodig wordt in overleg met de EOCKL en de gemeente zo nodig extra afschermende maatregelen getroffen. Wel zal er bezien moeten worden wat de aanvullende eisen zijn ten aanzien van het spoor en eventueel paserende treinen. 20

21 Toegang tot het terrein Indien, door wat voor oorzaak ook, onbevoegden op het werkterrein worden waargenomen en na opdracht tot verwijdering hieraan geen gevolg wordt geven, dan worden de benaderingswerkzaamheden onmiddellijk stilgelegd. Door de Sr. OCE-deskundige of een medewerker van Leemans b.v. wordt de opdrachtgever in kennis gesteld van de ontstane situatie. De explosieven benaderingswerkzaamheden worden hervat nadat de belemmeringen (dit naar het oordeel van de Sr. OCE-deskundige, EOCKL of de projectleider) zijn opgeheven. Toestemming om het terrein te betreden kan alleen na toestemming vooraf en in overleg met de Sr. OCEdeskundige. Indien tijdens het detecteren, ontgraven of andere werkzaamheden noodzakelijk is dat hulpverleningsdiensten zich binnen de 50 meter zone moeten begeven dienen de werkzaamheden in deze zone onmiddellijk te worden gestaakt. Het werk wordt hervat nadat deze diensten de desbetreffende zone zichtbaar hebben verlaten. Veiligheidsvoorzieningen Vergunningen rapporten Werkvergunning spoor (ProRail) Onttrekkingsvergunning bemaling water Ontheffing/goedkeuring projectplan door Bevoegd Gezag De mogelijkheid bestaat dat verschillende vergunningen of ontheffingen aangevraagd dienen te worden. In overleg met de opdrachtgever kunnen deze ruim voor aanvang van de opsporings werkzaamheden aangevraagd worden door het explosieven opsporingsbedrijf. Klic-meldingen moeten worden verzorgd door het civiele opsporingsbedrijf. SECURITY (facultatief) Bewaking Bewaking van de locatie op elk gegeven moment gedurende het project dient overwogen te worden. De bewaking kan door de Regio- of spoorwegpolitie of een beveiligingsbedrijf gebeuren in die uren dat geen opsporings- of benaderingswerkzaamheden worden verricht, of men dient geregeld in die uren dat geen opsporings- of benaderingswerkzaamheden worden verricht, toezicht uit te oefenen om te voorkomen dat onbevoegden het werkterrein betreden. In overleg met de gemeente en EOD kan door Leemans b.v. voor bewaking van het werkterrein buiten de werkuren worden gezorgd. 21

22 VERANTWOORDELIJKHEDEN Burgemeester De aanwezigheid van niet gedetoneerde explosieven in een gemeente is een zaak van de openbare orde en veiligheid. De verantwoordelijkheid voor het opsporen en opruimen hiervan ligt bij de burgemeester. Explosieven Opruimingsdienst De verantwoordelijkheid voor het daadwerkelijk onschadelijk maken van explosieven is uitsluitend voorbehouden aan één van de Explosieven Opruimingsdiensten van het ministerie van Defensie. Leemans Speciaalwerken b.v. Leemans Speciaalwerken b.v. is verantwoordelijk voor zijn medewerkers en een goed verloop van de opsporingswerkzaamheden, het veiligstellen van de aangetroffen explosieven en assistentie verlening bij het onschadelijk maken van de aangetroffen explosieven door de EOD. 22

23 BIJLAGEN 23

24 Bijlage I Wijziging schervengevarenzones 24

25 Bijlage II Bedrijfsprofiel Leemans Speciaalwerken b.v. Leemans Speciaalwerken b.v., is opgericht in Sinds 1978 houdt Leemans Speciaalwerken b.v. zich bezig met het opruimen van conventionele explosieven uit de Tweede Wereldoorlog. Na jarenlange samenwerking met de Explosieven Opruimingsdiensten van de Koninklijke Landmacht, Koninklijke Luchtmacht, Afdeling Duik- en Demonteerzaken van de Koninklijke Marine en de Stafofficier Vliegtuigberging van het Logistiek Centrum van de Koninklijke Luchtmacht is Leemans Speciaalwerken b.v. uitgegroeid tot een vooraanstaand bedrijf op het terrein van opsporen en veiligstellen van conventionele explosieven en vliegtuigwrakken met een 24-uur inzetbaarheid. Voortdurende innovatie en aanpassingen van de veiligheidsmaatregelen aan de eisen van deze tijd, dragen toe dat Leemans Speciaalwerken b.v. de opgedragen opsporingswerkzaamheden naar conventionele explosieven en/of bergingswerkzaamheden naar vliegtuigwrakdelen tot tevredenheid uitvoert. Leemans Speciaalwerken b.v. is het éérste explosieven opsporingsbedrijf met meerdere explosieven opruimers nadat door de Rijksoverheid de regeling voor het opsporen van conventionele explosieven werd vrijgegeven. Leemans Speciaalwerken is in het bezit van de procescertificaten BRL-OCE, deelgebieden A en B. Tevens zijn wij gecertificeerd voor ISO 9001, VCA** en VCA Rail voor Rail- gerelateerde werken. BeoordelingsRichtLijn Opsporen Conventionele Explosieven Het doel is: om te komen tot een veilige situatie voor de aanwezigen op het werkproject en dat de risicovolle werkzaamheden op een deskundige wijze worden uitgevoerd. Leemans Speciaalwerken b.v. is ook gecertificeerd voor de BRL-OCE, voor zowel deelgebied A als B. Certificaten ISO 9001, VCA ** voor het opsporen en opruimen van explosieven en VCA Rail voor rail gerelateerde werken BRL-OCE, deelgebied A en B 25

26 Bijlage III Certificaat BRL-OCE, deelgebied A en B 26

27 27