6.7. Boekverslag door een scholier 2943 woorden 24 oktober keer beoordeeld. Auteur: Stefan Zweig. Eerste uitgave 1922

Transcriptie

1 Boekverslag door een scholier 2943 woorden 24 oktober keer beoordeeld Auteur Stefan Zweig Eerste uitgave 1922 Vak Duits Titel: Brief einer Unbekannten Auteur: Stefan Zweig Uitgeverij: Fischer Taschenbuch Verslag GmbH Plaats van uitgave: Frankfurt am Main Jaar van uitgave: 1989 Gelezen druk: Onbekend Jaar van eerste druk: 1922 Aantal bladzijden: 92 bladzijden Genre: Erzählung 2 Samenvatting R. woont in Wenen, is schrijver van beroep en is net 41 jaar geworden. Hij ontvangt een brief van 2 dozijn kantjes, die merkwaardig begint: Dir, der Du mich nie gekannt en leest de brief verder. De schrijfster van de brief, de onbekende vrouw, was vanaf haar 13e verliefd geraakt op de 12 jaar oudere schrijver die in het zelfde gebouw woonde als de onbekende vrouw. Ze staat op de uitkijk, begluurt hem wanneer hij binnenloopt, wacht hem, de hele dag door doet ze niets anders, maar durft niet haar liefde voor hem aan iemand te vertellen, laat staan aan hem. Ze doet er alles aan om goed bij hem voor de dag te komen, ze doet haar mooiste jurk aan, ze probeert er schoon en vriendelijk uit te zien voor hem. Toen hij even op reis ging was haar leven verloren. Haar moeder die de vader van de briefschrijfster heeft verlaten wegens wangedrag van hem, staat op het punt om te gaan trouwen met Ferdinand, een man van goede huize. Hij woont in zijn villa in Innsbruck en ze trekken bij hem in. Ook de briefschrijfster die op dat moment dan 15 jaar is. Haar wereld vergaat. De hele nacht blijft ze op en wacht ze op de koude vloer in haar dunne jurkje op R. Ze wil hem vertellen hoe ze over hem voelt. Wanneer ze zijn voetstappen hoort rond een uur of 3 in de ochtend, gluurt ze om de deur. Hij komt eraan, maar is niet alleen, hij heeft een dame bij zich. Die dag vertrekt ze met haar moeder en Ferdinand naar Innsbruck. In Innsbruck heeft ze nergens zin in. Wanneer er iets in de krant stond over hem, was het een feestdag voor haar. Ook kocht ze al zijn boeken en las ze zo vaak, dat ze ze op een gegeven moment van buiten kende. Ze werd 17 en toen 18, werd steeds vaker nagekeken op straat door jongens, maar haar enige wens was terug gaan naar Wenen, naar R. In Wenen vind ze uiteindelijk werk en gaat terug naar Wenen. Het eerst wat ze doet is naar zijn huis lopen. Elke avond in weer en wind staat ze voor zijn huis in de hoop hem te ontmoeten. Op een avond gebeurt dat Pagina 1 van 6

2 ook en hebben ze oogcontact. Een paar van dat soort ontmoetingen later vraagt hij uit eten. Het is fantastisch en daarna vraagt hij of ze nog tijd heeft om met hem mee te gaan. Ze zegt ja en gaan naar zijn huis. Toen ze de gang en de trappen afliep ging ze bijna dood van geluk. Haar hele tienertijd heeft ze naar dit moment verlangd. Ze blijft bij hem slapen. Ze spreken nog 2 avonden/nachten af en bij het afscheid krijgt ze steeds een witte roos. Elke keer met zijn verjaardag stuurt zij hem een hele bos witte rozen om te hopen dat hij haar niet vergeten is.. Opeens moet hij na die 3 geweldige avonden op reis. 2 maanden lang wacht ze, maar geen reactie. Wanneer ze naar zijn huis gaat, ontdekt ze dat hij allang weer terug was. Hij is ontrouw geweest, maar toch bleef ze van hem houden. Op een gegeven moment zit ze krap bij kas en moet dus meer inkomsten zien te krijgen. Ze gaat werken als maîtresse. Eerst durft ze het niet tegen R. te schrijven, maar ze schaamt zich er niet voor. Wanneer ze wat ouder is, ontmoet ze hem weer in een nachtclub, maar hij herkent haar niet. Hij zoekt echter wel contact met haar, maar dat is omdat hij seks wil. Zij gaat wel met hem mee en hoopt dat hij haar nog herkent. Als ze binnenkomt ziet ze tot haar grote verbazing de witte rozen op tafel staan. Hij kan haar alleen niet vertellen van wie hij ze heeft. Ze hebben weer seks, maar aan dit moois komt s ochtends weer zo n abrupt einde, hij moet weer op reis. Zij probeert met nog een paar opmerkingen zijn geheugen op te frissen, maar helaas tot het laatste moment is zij niemand meer dan de eenmalige maîtresse. Wanneer de bediende haar naar buiten laat herkent hij haar meteen. Ze is totaal door de war, waarom herkent R. haar niet en houdt hij niet van haar, zoals al haar rijke vriendjes dat wel doen? De reden waarom die vrouw schrijft, is omdat haar zoontje net is gestorven. Dat kind is ook het kind van R. Deze liefdesbaby is verwekt in 1 van die 3 nachten. De briefschrijfster durfde het niet meteen te vertellen, omdat ze bang was dat hij het kind uit haar hoofd zou praten. Later krijgt ze wel spijt, want achteraf had hij waarschijnlijk wel veel van het kind gehouden. Nu heeft ze helemaal niets meer van hem: zijn liefde niet, zijn vriendschap niet en het ergste; zijn kind niet meer. Ze weet niet meer waarvoor ze leeft. Ruimte: Het verhaal speelt zich af in Wenen in een gebouw met verschillende huurkamers/huurwoningen, wat het huis is van de briefschrijfster en R. Een klein gedeelte van het verhaal speelt zich af in Innsbruck in een grote villa. Veel van de omgeving wordt niet beschreven, omdat de briefschrijfster vooral haar dagen binnen slijt. Tijd: Het speelt zich waarschijnlijk af rond 1922, in verband met onder andere de slechte fabriekswerkomstandigheden. De vertelde tijd is ongeveer 16 jaar, het verhaal begint met wanneer R. 25 is en eindigt met zijn 41ste verjaardag. Verhaalfiguren: - R.: is de hoofdpersoon van dit verhaal. In het begin en eind van het verhaal is hij 41. Hij is schrijver van beroep. Op zijn 25ste was hij een jongeman met een levendig gezicht. Hij zag er knap uit. Hij was slank en elegant. Volgens mij is hij een vrouwenversierder, een echte player, als ik denk aan al het vrouwelijk schoon dat hij vaak meenam op zijn kamer. Erg beroemd was hij door zijn boeken. Ik krijg het idee dat hij een erg groot zelfvertrouwen heeft, door al zijn bekendheid en de vele vrouwen die hij kan krijgen. - De onbekende schrijfster van de brief: is de 2e hoofdpersoon van dit verhaal. Later in het verhaal krijgt ze een baantje als fabrieksarbeider. Haar uiterlijk komt niet echt aan bod. Wel wordt er bijvoorbeeld verteld als ze in de nachtclub is, dat ze er dan heel mooi uitziet. Ook werd ze op haar 17e / 18e nagekeken op straat door een groot aantal jongens, maar verder geen specifieke details. Ze is heel zorgzaam, ze wil Pagina 2 van 6

3 het beste voor haar zoon. Ook is ze heel liefdevol, ze houdt ontzettend veel van haar zoon en van R. Met haar uiterlijk is ze wel degelijk bezig, dat komt vooral tot uiting wanneer ze op haar 15e zich mooi en schoonmaakt speciaal voor hem. In eerste instantie heeft ze geloof ik niet door dat hij vreemdgaat van haar. Later wanneer ze merkt dat hij niet op reis is, ontdekt ze de waarheid, maar blijft toch van hem houden. Ik kan me met geen van beide personen identificeren, omdat ze te ver van mij afliggen. Ik ben niet iemand die heel lang hotel de botel is op een 12 jaar oudere man en ik ben absoluut niet iemand die vreemd zou gaan. Vertelwijze: Het verhaal is geschreven in de ik-vorm gezien vanuit de ogen van de briefschrijfster. De kennis van zaken is beperkt. De eerste en de laatste bladzijde is weliswaar ook in de ik-vorm geschreven, alleen wordt het dan gezien vanuit de ogen van R. Maar het zijn maar 2 bladzijden, daarom is het geen wisselend ikperspectief. Motieven: - (Tiener)Liefde: de briefschrijfster was al vanaf haar 13e heimelijk verliefd op R. Die liefde brengt ze ook weer naar buiten in haar brief. - Armoede: de briefschrijfster en haar familie hebben het niet erg breed totdat haar moeder trouwt met Ferdinand. Nog steeds blijft de briefschrijfster in armoede leven, omdat ze zelf haar eigen centen wil verdienen. Ook later wanneer ze haar zoon heeft, moet ze bijverdienen als maîtresse om te kunnen leven. Ze gunt haar zoon al die armoede eigenlijk niet en denkt er zelfs over om een rijke graaf te trouwen, die wel van haar houdt. Maar toch kan ze het niet. Leidmotief: - Dood: de dood van het zoontje. Ongeveer 3 keer komt er na een witregel weer de zin: Mein Kind ist gestorben, unser Kind Niet steeds precies hetzelfde, maar wel met dezelfde gedachte. - Liefde: de liefde is in de hele brief te voelen. De manier hoe ze over R. praat, de manier waarop ze praat over haar zoontje is erg liefdevol. - Witte rozen: de briefschrijfster stuurt ze bij elke verjaardag van R. op, in de hoop dat hij haar niet zal vergeten/vergeet. Thema: - Onbereikbare/onbeantwoorde liefde: de liefde van de briefschrijfster voor R. is ongelooflijk groot, terwijl hij daar misbruik van maakt en met haar naar bed gaat, alleen om de seks. Haar liefde blijft onbeantwoord en dus ook onbereikbaar. - Dood: ze schrijft hem een brief ter aanleiding van de dood van het zoontje. Titelverklaring: Brief einer unbekannten slaat op het hele verhaal. Dat is waar het boekje om gaat. Hij krijg een brief van een onbekend iemand. Ook later in het verhaal komt het terug. Wanneer hij haar aan ziet voor een maîtresse herkent hij haar niet als een van zijn vorige liefjes en de moeder van zijn kind. Zij is een unbekannten voor R. Schrijfstijl: Stefan Zweig heeft in dit boek een bijzondere vorm gebruikt, namelijk de briefvorm. Dat vind ik nogal bepalend voor de schrijfstijl. Er kwamen voor mijn gevoel namelijk ontzettend veel beschrijvingen voor in dit boek en ik denk dat de voornaamste reden waardoor dat komt is dat hij de briefvorm heeft gebruikt. In Pagina 3 van 6

4 deze briefvorm moet hij veel (uitvoerige) beschrijvingen geven die een goed beeld van de situatie geven. Er stonden soms ook ontzettend lange zinnen in, soms vulde die ene zin wel de halve pagina. Ik heb nog geen andere boeken van hem gelezen, misschien is deze schrijfstijl wel typerend voor hem. 4 Plaats in de literatuurgeschiedenis 1: In het jaar : Stefan Zweig werd in een welgestelde joodse familie geboren. De familie was niet religieus en Stefan Zweig noemde zich later een "jood door toeval". Al tijdens zijn studie gaf hij gedichten uit die invloed van Rainer Maria Rilke en Hugo von Hofmannsthal laten zien. In 1904 verscheen zijn eerste novelle, waarmee hij zijn grootste roem zou krijgen. Stefan Zweig meldde zich bij het begin van de Eerste Wereldoorlog vrijwillig bij de oorlogspers. Het verloop van de oorlog maakte hem echter steeds meer een oorlogstegenstander, wat nog eens versterkt werd door de invloed van zijn vriend, de Franse pacifist Romain Rolland. In 1917 werd Zweig bij zijn dienst bij de oorlogspers vrijgegeven, later helemaal ontslagen. Hij verhuisde naar Zürich, in het neutrale Zwitserland en werkte daar als correspondent voor de Weense Neue Freie Presse en publiceerde ook in de Hongaarse Duitstalige krant Prester Lloyd. Deze bezigheden gebruikte hij om o.a. zijn partijloze mening te uiten. Na het einde van de Eerste Wereldoorlog keerde Zweig terug naar Oostenrijk en woonde in Salzburg. In 1920 trouwde hij met Friderike von Winternitz. Als geëngageerde intellectueel trad Zweig tegen het nationalisme en revanchisme op en bracht zijn idee voor een geestelijk verenigd Europa naar voren. Hij schreef veel in zijn Salzburger tijd: verhalen, drama's en novellen. De historische momentopname "Sternstunden der Menschheit" uit 1927 telt nog steeds als zijn succesvolste boek. Nadat de Nationaal-socialisten in 1933 in Duitsland de macht hadden gegrepen en ook hun invloed in Oostenrijk voelbaar werd, emigreerde Stefan Zweig naar Londen. Bij zijn uitgever in Leipzig mocht Zweig niet meer publiceren. Hij vond echter nog een uitgever in Wenen. In 1936 werden Zwiegs boeken verboden in Duitsland. Het huwelijk eindigde in 1938 en in 1939 trouwde hij voor de tweede keer met Charlotte Altmann. Na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog nam hij de Engelse nationaliteit aan. Hij verliet Londen en kwam via New York, Argentinië en Paraguay in 1940 in Brazilië terecht. Samen met zijn tweede vrouw koos Zweig op 22 februari 1942 er voor om vrijwillig een einde te maken aan hun leven. Of zoals hij zelf schreef: "aus freiem Willen und mit klaren Sinnen" vanwege zijn treurigheid over de vernietiging van zijn "geistige Heimat Europa". Letterlijk van de bron: 3: In 1922 was er voor het eerst kiesrecht voor mannen en vrouwen en het was natuurlijk in de naoorlogse periode van de 1e Wereldoorlog. 4: Ik weet niet of dit werk typerend is voor deze schrijver. Ik heb nog geen andere boeken van Stefan Zweig gelezen. 5: Dit boek is volgens mij niet typerend voor die tijd. In dit boek komt geen enkele vorm van geweld of enige oorlogsgebeurtenissen of de gevolgen ervan, voor. 5 Beoordeling Ik heb dit boek gelezen, omdat ik in tijdnood kwam met het boek Im Westen nichts Neues van Erich Maria Remarque. Ik was er al in de vakantie aan begonnen, maar ik merkte deze week dat het me toch uiteindelijk niet zou lukken. Toen ben ik overgeschakeld op dit boek. Ik wist er in eerste instantie helemaal niets van, maar nadat ik met mevr. Hamburg heb gepraat over dit verhaal had ik al wat voorkennis voordat ik dit boek ging lezen. Pagina 4 van 6

5 Ik vond het taalgebruik op zich helemaal niet moeilijk. Ik vloog door het boekje heen. Hier en daar zaten wel wat moeilijke woorden tussen, maar met behulp van het woordenboek en mij ouders kwam ik er prima uit. Het was daarentegen wèl vreemd dat de hoofdpersonen geen naam hadden Ik vond het een leuk boek, ik hou namelijk wel van een liefdesverhaal. Wat ik jammer vond was dat je niet de reactie van R. op de gebeurtenissen ervaarde. Ik had het wel leuk gevonden om het van beide kanten te weten hoe ze over elkaar dachten. Dus dat de vertelwijze een alwetende verteller zou zijn. Wat ik het leukst vond, was dat ze uiteindelijk toch met hem een paar nachten heeft gedeeld. Ik dacht alleen dat er een relatie uit zou ontstaan, dus dat is dan meteen weer iets wat ik iets minder leuk vond aan die passage. Kortom, ik vond het op zich wel een leuk boek om te lezen, niet al te moeilijk. Ik zou het wel aan iedereen aanraden, omdat het wel makkelijk wegleest. Samenvatting van de Engelse film, Letter from an Unknown Woman dat gebaseerd is op het boek, Brief einer unbekannten. In Wenen, rond ongeveer 1900, een man komt stormend aan bij zijn flat, vertellend tegen zijn bediende dat hij vóór de ochtend zal weggaan: de man is Stefan Brand, vroeger een concert pianist, die Wenen van plan is te verlaten om een duel te vermijden. Zijn bediende geeft hem een brief van een onbekende vrouw, die hij leest. In flash-backs zien wij de levenslange hartstocht van Lisa Berndle voor hèm: eerst als een meisje dat zijn buur was; daarna als een jonge vrouw die, in het geheim, zijn kind heeft; dan als een opgegroeide, volwassen vrouw, die nu binnenhuisarchitect is en hem opnieuw ontmoet. Ze verlaat haar echtgenoot en zoon om bij hem te zijn. Elke keer herinnert hij zich niet wie zij is en dat zij ooit zijn samengekomen. Tegen de ochtend, heeft hij de brief beëindigd, en haar echtgenoot wacht op tevredenheid. Ik vind het interessant om het inhoud van de film te vergelijken met de inhoud van het boek aan de hand van deze samenvatting. De verschillen zijn: - R. heet Stefan Brand. - Stefan Brand is concert pianist en geen schrijver. - R. zit rustig in een relaxte stoel, wanneer hij de brief ontvangt. - De onbekende briefschrijfster wordt bij naam genoemd: Lisa Berndle. - De briefschrijfster is in het boek een fabrieksarbeider, in de film binnenhuisarchitect. - De briefschrijfster in het boek is nooit getrouwd geweest, ze is wel meerdere malen ten huwelijk gevraagd, maar wees ze af. - In het boek schrijft R. geen brief terug aan de onbekende vrouw. Hij weet namelijk niets van haar, zelfs niet haar naam. De overeenkomsten zijn: - Het speelt zich af in Wenen. - Ook in de film is er een bediende. - Het gaat nog steeds over een brief en niet over flessenpost, of zoiets dergelijks. - De levenslange hartstocht die de onbekende schrijfster ook had is ook in de film. - R. en in de film Stefan Brand herinnert niet wie die onbekende vrouw is. Het lijkt me absoluut niet leuk om hiervan de film te zien. Ik heb nou mijn eigen fantasiewereldje over dit boek en als je naar een film gaat kijken, zal je altijd het beeld wat in de film verscheen, of delen ervan Pagina 5 van 6

6 herinneren als je aan dit boek (terug)denkt. Ik moest het op deze manier oplossen, omdat er nergens verslagen waren te vinden. Ik heb zelfs nog een vriend die een Duitse moeder heeft, om hulp gevraagd via internet. Hij heeft voor mij nog gezocht op de door mij aangeleverde Duitse sites naar de goede informatie, omdat ik niet elk woord begrijp, wat nogal lastig is als je ergens specifiek naar op zoek bent. Ik hoop dat deze oplossing ook voldoet. Pagina 6 van 6