Hoofdstuk 1. Waarom bewind? 5 1. Preventief 5 2. Curatief 5

Transcriptie

1 INHOUDSTAFEL DEEL 1. ALGEMENE SITUERING VAN HET BEWIND Waarom bewind? 5 1. Preventief 5 2. Curatief 5 Evolutie, krachtlijnen en doelstellingen 7 1. Evolutie 7 2. Krachtlijnen van het globale beschermingsstatuut 9 3. Doelstellingen van de wet op het bewind Bescherming van de persoon en het vermogen Welzijn van de beschermde persoon 16 De buitengerechtelijke bescherming Soorten wettelijke beschermingsmaatregelen De buitengerechtelijke bescherming (afdeling 2 van de wet) De rechterlijke bescherming (afdeling 3 van de wet ) Wettelijke beschermingsregelingen anders dan krachtens de bewindswet Voorwaarden voor buitengerechtelijke bescherming Algemeen De te beschermen personen Stappen tot buitengerechtelijke bescherming Eerste stap: bestaan van een schriftelijke lastgevingsovereenkomst Tweede stap: registratie van de lastgevingsovereenkomst Derde stap: uitvoering van de buitengerechtelijke bescherming Vierde stap: beëindiging van de buitengerechtelijke bescherming 44 DEEL 2. INSTELLING VAN HET BEWIND Definities 53 Grondvoorwaarden Meerderjarigheid Onmogelijkheid zelf/zelfstandig zijn belangen te behartigen Wegens de gezondheidstoestand Indien noodzakelijk voor de bescherming van zijn belangen De bestaande wettelijke of buitengerechtelijke bescherming volstaat niet 56 Aanvraag tot bewind Formele voorwaarden 61 III

2 1.1. Verzoek Geneeskundige verklaring Attest van woonplaats Bevoegde rechter Taal 74 Hoofdstuk 4. Behandeling van de aanvraag Onderzoek van het verzoek Beschikking Motiveringsplicht Beslissing over de bekwaamheid Aanwijzing van de voorlopige bewindvoerder Kennisgeving van de beschikking Uitvoerbaarheid van de beschikking Bekendmaking van de aanwijzing van de voorlopige bewindvoerder Rechtsmiddelen Verzet en hoger beroep Derdenverzet 103 DEEL 3. DE BEWINDVOERDER Aard en omvang van de taak van de bewindvoerder Het gerechtelijk mandaat De opdracht van bijstand over de persoon/goederen De opdracht van vertegenwoordiging over de persoon/goederen De deontologie van de bewindvoerder Beroepsgeheim en discretieplicht 119 Van maatwerk naar efficiency 123 Eerste handelingen van de bewindvoerder Probleemstelling Wat de bewindvoerder zelf betreft Aandachtig de beschikking lezen Aanvaarding van de aanwijzing Eigen verzekering Opstellen van de door de vrederechter geëiste waarborgen Wat de bewindvoering betreft Het dossier ter griffie raadplegen De beschikking betekenen als de beschermde persoon geen partij is Een bankrekening t.n.v. de beschermde persoon openen of ter beschikking hebben De beschermde persoon en diens vertrouwenspersoon ontmoeten Alle personen ontmoeten die informatie kunnen verschaffen Zorgen voor het leefgeld De woning bezoeken 135 IV Kluwer

3 3.8. Alle voorwerpen van waarde opsporen en in veiligheid brengen Nagaan of de goederen en de verantwoordelijkheid behoorlijk verzekerd zijn Alle bekende schuldenaars en schuldeisers aanschrijven De lasthebbers opzoeken en verantwoording vragen Het registratiekantoor aanschrijven De Belgische Vereniging der Banken (BVB) aanschrijven Het opsporen van dubieuze handelingen die verricht zijn voordat de gerechtelijke beschermingsmaatregel gevolgen had Een beschrijving opmaken van de leefsituatie van de beschermde persoon Een beschrijving opmaken van de te beheren goederen Het openen van kluizen In het algemeen 141 Hoofdstuk 4. Het eerste verslag Het belang van het eerste verslag De inhoud De door de Koning opgestelde modellen De leefsituatie van de beschermde persoon De vermogenstoestand Het inkomen Bijkomende informatie De bij te voegen stukken De vorm De termijn Aan wie moet het verslag worden opgestuurd? De vrederechter, de beschermde persoon, de vertrouwenspersoon Ontslag van overzending 148 Hoofdstuk 5. De uitvoering van de taak van dag tot dag Noodzaak van de organisatie van de bewindvoering Maatwerk, noden van de beschermde persoon en efficiency De specifieke bevoegdheden in elk bewind Interne organisatie Extern: afspraken met de beschermde persoon en diens omgeving Goede verstandhouding met de andere bewindvoerder(s) De handelingen die betrekking hebben op de persoon Een doordacht en open beleid ten aanzien van de persoonlijkheidsrechten van de beschermde persoon De keuze van de verblijfplaats De medische verzorging De andere verzorging Het beheer van inkomsten en uitgaven Een snel en efficiënt beheer Het innen van de inkomsten Besteding van de inkomsten aan onderhoud, verzorging en welzijn en sommen ter beschikking stellen van de beschermde persoon 161 V

4 4. Een gescheiden beheer van de goederen (art. 499/3 BW) Tussen de bewindvoerder en de beschermde persoon Tussen de beschermde persoon en diens echtgenoot Andere rechtshandelingen Vertegenwoordiging van de beschermde persoon in alle rechtshandelingen of proceshandelingen voor zover deze handelingen onder de gerechtelijke beschermingsmaatregel vallen Inachtneming van de van toepassing zijnde wetgeving Beheren van onroerende goederen Buitensporige uitgaven Belastingaangifte Maatregelen wat de persoon betreft Bescherming van de persoon Trouwen, wettelijk samenwonen, scheiden en beëindigen van de wettelijke samenwoning Maatregelen t.o.v. echtgenoten of samenwonenden en hun kinderen 175 Hoofdstuk 6. De machtiging Algemeen De machtigingen in verband met de persoon Algemeen De machtigingbehoevende handelingen De machtigingen in verband met de goederen Algemeen De machtigingbehoevende handelingen De machtiging op verzoek van de beschermde persoon De sanctie bij gebrek aan machtiging Handelingen gesteld door de bewindvoerder zonder machtiging of in strijd met de voorwaarden Handelingen gesteld door de beschermde persoon zonder vereiste machtiging De procedure bij een verzoek tot machtiging Bevoegdheid Het verzoek tot machtiging uitgaande van de bewindvoerder Het verzoek tot machtiging gaat uit van de beschermde persoon Rechtsmiddelen 229 Hoofdstuk 7. Het periodiek verslag Inleiding Begrip Het doel van het verslag De inhoud De wettelijke vereisten De andere gegevens dan het wettelijk minimum De bestemmelingen van het verslag De datum van verslaggeving Verslag, goedkeuring en rekening en verantwoording De kwijting van de bewindsrekeningen tijdens het bewind 239 VI Kluwer

5 Hoofdstuk 8. De bezoldiging van de voorlopige bewindvoerder Algemeen De eigenlijke bezoldiging De gemaakte kosten Buitengewone ambtsverrichtingen 251 Hoofdstuk 9. Einde en wijziging van de opdracht van de bewindvoerder Einde van de opdracht Wijziging van de opdracht van de bewindvoerder (art. 496/7 BW) Publicatie in het Belgisch Staatsblad Dossier (art. 499/22 BW) Geen geldige overeenkomsten (art. 499/18 BW) 259 Hoofdstuk 10. Het eindverslag Probleemstelling De procedures wat betreft vertegenwoordiging Wat betreft de bewindvoering over de goederen De speciale regelgeving betreffende het eindverslag van de bewindvoerder over de goederen in geval van overlijden van de beschermde persoon Wat betreft de bewindvoerder over de persoon Wat betreft het eindverslag van de bewindvoerder bij bijstand Wat betreft de bewindvoering van de ouders 268 Hoofdstuk 11. Aansprakelijkheden en verzekering Aansprakelijkheid van de voorlopige bewindvoerder Principes Handelingen gesteld in de uitoefening van zijn opdracht Buitencontractuele en strafrechtelijke aansprakelijkheid jegens derden Pluraliteit van bewindvoerders Aansprakelijkheid van derden Einde van de aansprakelijkheid Verzekering voor beroepsaansprakelijkheid 275 DEEL 4. DE BESCHERMDE PERSOON De verklaring van voorkeur 281 De beschermde persoon tijdens de procedure van aanstelling van een bewindvoerder 285 De gevolgen van de beschermingsmaatregel m.b.t. de onbekwaamheid van de beschermde persoon De gezondheidstoestand van de beschermde persoon - verkwisting 287 VII

6 2. De draagwijdte van de handelingsbekwaamheid De onbekwaam verklaarde beschermde persoon kan in een aantal gevallen toch zelf handelen mits machtiging van de vrederechter Het standpunt van de onbekwame beschermde persoon zal worden gevraagd, voor zover hij daartoe in staat is Een derde beslist in de plaats van de onbekwame beschermde persoon De vrederechter kan de beschermde persoon onbekwaam verklaren voor een aantal handelingen welke zo persoonlijk zijn dat niemand in zijn plaats kan beslissen Bijzondere gevallen Sanctie bij handelingen gesteld door de beschermde persoon in strijd met zijn bekwaamheid 294 Hoofdstuk 4. De rechten van de beschermde persoon in het kader van het verloop van het bewind Algemeen Het recht op regelmatig overleg De mededeling van de verslagen aan de beschermde persoon Het recht van de beschermde persoon om te worden gehoord De toegang tot het administratief dossier (art Ger.W.) Het recht om een vertrouwenspersoon aan te wijzen De beschermde persoon kan de vervanging vragen van de bewindvoerder De beschermde persoon kan de nietigheid vorderen van de rechtshandeling die is tot stand gekomen in strijd met de bepalingen van de wet De beschermde persoon kan de beëindiging vragen van de rechterlijke beschermingsmaatregel 301 DEEL 5. DE VERTROUWENSPERSOON 1. Algemeen De definitie van vertrouwenspersoon De aanstelling van de vertrouwenspersoon De verklaring van voorkeur De homologatie van de aanwijzing van de vertrouwensperso(o)n(en) De beëindiging van de taak van vertrouwenspersoon Onverenigbaarheden De opdracht van de vertrouwenspersoon De aansprakelijkheid van de vertrouwenspersoon 317 DEEL 6. DE ROL VAN DE VREDERECHTER 1. Algemene beschouwingen De klassieke rol van de rechter herzien De inschatting van het belang van de beschermde persoon De afbakening van de rol van de vrederechter en van die van de bewindvoerder ten opzichte van elkaar Het beheer en de vertegenwoordiging van de bewindvoerder De machtigingen verstrekt door de vrederechter De controle Overleg De vrederechter als wettelijk arbiter of scheidsrechter Toegang verlenen tot het dossier voorzien in artikel 1253/1, 2 Ger.W De motivering van de beslissingen 334 VIII Kluwer

7 5.1. De door de wetgever voorziene verplichting De motivering en het recht op privacy De strekking van de onbekwaamheid De keuze van de bewindvoerder De criteria Opstellen van een lijst van professionele bewindvoerders Regelmatig overleg buiten de dossiers De machtigingen Tegenstelling van belangen Het inwinnen van alle dienstige inlichtingen Het horen van de beschermde persoon en van de bewindvoerder De naleving van de machtigingen De controle De kennisname van de verslagen De boekhoudkundige controle Het aanstellen van een boekhouder Het inwinnen van inlichtingen De omvang en de gevolgen van de controle Bevoegdheid inzake rekening en verantwoording Tips om fraude te voorkomen Alarmsignalen De ambtshalve procedures De buitengerechtelijke bescherming Het nemen van een beschermingsmaatregel De aanstelling van een lasthebber of van een bewindvoerder ad hoc De vervanging van de bewindvoerder die zijn opdracht niet aanvaardt De evaluatie van de beschermingsmaatregel Vervanging, wijziging en einde opdracht van de bewindvoerder De verlenging van de taak van de bewindvoerder Het aanwijzen van een vertrouwenspersoon en het ten einde stellen van de functie van de vertrouwenspersoon Het verwijzen van het dossier van het bewind naar een ander kanton De houding van de vrederechter en de procedure ten gronde Het opstellen van formulieren en barema s Briefwisseling 361 DEEL 7. ROL VAN DE GRIFFIER Wettelijke taken Buitengerechtelijke bescherming Verklaring van voorkeur inzake bewindvoerder Rechterlijke bescherming Oproepingen Kennisgevingen en bekendmakingen Administratief dossier 373 Algemene functionele taken 375 IX

8 1. Bijstand aan de vrederechter Onthaalfunctie 375 Opgedragen taken 377 DEEL 8. SOCIAAL RECHT Inleiding 383 Algemeen Voorafgaande opmerkingen Het begrip "sociaal verzekerde" De wet van 11 april 1995 tot invoering van het "Handvest" van de sociaal verzekerde De initiatieven van de beschermde persoon Het oproepen van de beschermde persoon De kennisgeving van de beslissing 393 De tegemoetkoming aan personen met een handicap De gerechtigden Het indienen van de aanvraag De (nog niet) beschermde persoon geniet geen uitkering, is jonger dan 65 jaar en is ouder dan 21 jaar De (nog niet) beschermde persoon geniet geen uitkering maar is ouder dan 65 jaar De administratieve procedure De aanvraag tot herziening De tegemoetkomingen De inkomensvervangende tegemoetkoming De integratietegemoetkoming De tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden De sociale en fiscale voordelen 408 Hoofdstuk 4. De tussenkomsten van het Vlaams agentschap voor personen met een handicap De gerechtigden De aanvraag en de procedure De tussenkomst van het Vlaams Fonds Andere voorzieningen van het Vlaams agentschap Persoonlijke-assistentiebudget (PAB) Persoonsgebonden Budget (PGB) Persoonsvolgende Financiering (PVF) 413 Hoofdstuk 5. De rustpensioenen en de inkomensgarantie voor ouderen De gerechtigden Het indienen van de aanvraag 417 X Kluwer

9 3. De belangrijkste gegevens De uitbetaling 419 Hoofdstuk 6. De zorg- en invaliditeitsverzekering De tussenkomst in opname- en verblijfskosten Het indienen van de aanvraag De inhoud van de tussenkomst De weerslag van de wijze van wonen De (bijzondere) zorgverzekering Het begrip De gerechtigden Het indienen van de aanvraag De inhoud van de tussenkomst 425 Hoofdstuk 7. Kinderbijslag en gewaarborgde gezinsbijslag De regeling De toekenningsvoorwaarden Het indienen van de aanvraag De bijzondere situaties 431 Hoofdstuk 8. Maatschappelijke hulp en maatschappelijke integratie De toekenningsvoorwaarden Het indienen van de aanvraag De inhoud van de bijstand Bijzondere vraagstellingen 440 Hoofdstuk 9. Bij wijze van besluit 443 DEEL 9. DE PROCEDUREREGELS 1. Algemeen: toepasselijke wettelijke bepalingen Aanstelling van een lasthebber ad hoc Geschillen tussen meerdere lasthebbers Uitvoering van de lastgeving Einde lastgeving Aanstelling bewindvoerder Incidenten tijdens het bewind De aanstelling van een lasthebber ad hoc (art. 490/2, 1 BW) Geschillen tussen meerdere lasthebbers (art. 490/2, 1 BW) De uitvoering van de lastgeving (art. 490/1 BW) Bevoegdheid Wie kan het verzoek indienen? Bijlagen bij het verzoekschrift Vorm en inhoud van het verzoekschrift Op te roepen partijen Kennisgeving van de beschikking Rechtsmiddelen Einde van de lastgeving (art Ger.W. 490/2, 2 BW) Bevoegdheid 452 XI

10 5.2. Wie kan het verzoek indienen? Vorm en inhoud van het verzoekschrift Op te roepen partijen Kennisgeving van de beschikking Rechtsmiddelen Toepassing van de rechterlijke beschermingsmaatregel (art e.v. Ger.W.) Bevoegdheid Wie kan het verzoek indienen? Vorm en inhoud van het verzoekschrift Kosteloze rechtsbijstand Verklaring van voorkeur / lastgevingsovereenkomst De omstandige geneeskundige verklaring (art Ger.W.) De op te roepen partijen De behandeling van de zaak Kennisgeving van de beschikking Rechtsmiddelen De aanvragen op grond van artikel 1246 Ger.W Over welke aanvragen gaat het? Bevoegdheid Wie kan het verzoek indienen? Bijlagen bij het verzoekschrift Vorm en inhoud van het verzoekschrift Op te roepen partijen Kennisgeving van de beschikking Rechtsmiddelen De aanvragen op grond van artikel 1250 Ger.W Over welke aanvragen gaat het? Bevoegdheid Wie kan het verzoek indienen? Bijlagen bij het verzoekschrift Vorm en inhoud van het verzoekschrift De op te roepen partijen Kennisgeving van de beslissing Rechtsmiddelen De procedure geregeld in artikel 1252 Ger.W Over welke geschillen gaat het? Bevoegdheid Wie kan het verzoek indienen? Bijlagen bij het verzoekschrift Vorm en inhoud van het verzoekschrift De op te roepen partijen Kennisgeving van de beschikking Rechtsmiddelen Het administratief dossier (art en 1253/1 Ger.W.) Inhoud van het dossier Inzage en afschrift van de stukken 467 DEEL 10. OVERGANGSBEPALINGEN 1. Samenvatting 473 XII Kluwer

11 2. Hoe wordt de nieuwe wet toegepast op de lopende procedures tot bescherming in een oud stelsel? Hoe wordt de nieuwe wet toegepast op de oude onbekwaamheden vóór het verstrijken van de termijn van twee of vijf jaar? Wat zal de (on)bekwaamheid zijn van de oude verlengde minderjarigen en van de personen met een gerechtelijk raadsman na het verstrijken van de termijn van vijf jaar? Automatische uitdoving van de bijstand door een gerechtelijk raadsman De speciale voorziening wat betreft de buitengerechtelijke bescherming De speciale voorziening betreffende de internering 478 DEEL 11. MODELLEN 1. Inleiding Model basisbeschikking rechterlijke bescherming Bijstand Uitoefening van het bewind over de persoon Periodiek verslag Bijstand Uitoefening van het bewind over de goederen Periodiek verslag Vertegenwoordiging Uitoefening van het bewind over de persoon Eerste verslag Vertegenwoordiging Uitoefening van het bewind over de goederen Eerste verslag Vertegenwoordiging Uitoefening van het bewind over de persoon Periodiek verslag Vertegenwoordiging Uitoefening van het bewind over de goederen Periodiek verslag Verzoekschrift Geneeskundige verklaring te voegen bij een verzoek 532 TREFWOORDENREGISTER 535 XIII