DEEL 1. ALGEMENE SITUERING VAN HET VOORLOPIG BEWIND 1. Hoofdstuk 1. Waarom voorlopig bewind? 5 1. Preventief 5 2. Curatief 6

Transcriptie

1 INHOUDSTAFEL DEEL 1. ALGEMENE SITUERING VAN HET VOORLOPIG BEWIND 1 Waarom voorlopig bewind? 5 1. Preventief 5 2. Curatief 6 Voorlopig bewind vergeleken met enkele andere mogelijke oplossingen 9 1. Aflijning tegenover lastgeving 9 2. Aflijning tegenover zaakwaarneming Aflijning tegenover de gerechtelijke onbekwaamverklaring Aflijning tegenover onder gerechtelijk raadsman gestelden Aflijning tegenover de verlengde minderjarigheid Aflijning tegenover de collectieve schuldenregeling Aflijning tegenover het huwelijksvermogensrecht Voorlopig bewind en geïnterneerden Besluit 17 Doelstellingen van de Wet op het Voorlopig Bewind Bescherming van het vermogen van de beschermde persoon Soepelheid Individualisering Transparantie Welzijn van de beschermde persoon 21 DEEL 2. INSTELLING VAN VOORLOPIG BEWIND 23 Aanvraag tot voorlopig bewind Grondvoorwaarden Meerderjarigheid Onmogelijkheid tot goederenbeheer Wegens de gezondheidstoestand Geen wettelijke vertegenwoordiger Formele voorwaarden Verzoek Geneeskundige verklaring Attest van verblijfplaats Bevoegde rechter Taal Kansspelen 42 IV

2 Behandeling Onderzoek van het verzoek Beschikking Motiveringsplicht Aanwijzing van de voorlopige bewindvoerder Kennisgeving van de beschikking Uitvoerbaarheid van de beschikking Bekendmaking van de aanwijzing van de voorlopige bewindvoerder Rechtsmiddelen Verzet en hoger beroep Derdenverzet 56 DEEL 3. DE BEWINDVOERDER 59 Aard en omvang van de taak van de voorlopige bewindvoerder Het gerechtelijk mandaat De inhoud van de opdracht van de bewindvoerder Grenzen van de opdracht van de voorlopig bewindvoerder Toch meer dan louter financieel beheer? De bewindvoerder en de deontologie 74 Eerste handelingen van de voorlopige bewindvoerder Probleemstelling Wat de voorlopige bewindvoerder zelf betreft Aandachtig de beschikking lezen Aanvaarding van de aanwijzing Eigen verzekering Opstellen van de door de vrederechter geëiste waarborgen Wat de bewindvoering betreft Het dossier ter griffie raadplegen Een bankrekening t.n.v. de beschermde persoon openen of ter beschikking hebben De beschermde persoon ontmoeten Alle personen ontmoeten die informatie kunnen verschaffen Zorgen voor het leefgeld De woning bezoeken Alle voorwerpen van waarde opsporen en in veiligheid brengen Nagaan of de goederen en de verantwoordelijkheid behoorlijk verzekerd zijn Alle bekende schuldenaars en schuldeisers aanschrijven De lasthebbers opzoeken en verantwoording vragen Het registratiekantoor aanschrijven De Belgische Vereniging der Banken (BVB) aanschrijven Een beschrijving opmaken van de te beheren goederen Het openen van kluizen In het algemeen 92 Kluwer Voorlopig bewind Praktische handleiding V

3 Het eerste verslag (art. 488bis c) 2 B.W.) Het belang van het eerste verslag De inhoud De vermogenstoestand Het inkomen Bijkomende informatie De bij te voegen stukken De vorm De termijn Aan wie moet het verslag worden opgestuurd? De vrederechter, de beschermde persoon, de vertrouwenspersoon Ontslag van overzending 95 Hoofdstuk 4. De uitvoering van de taak van dag tot dag Noodzaak van de organisatie van de bewindvoering Interne organisatie Extern: afspraken met de beschermde persoon en diens omgeving Een doordacht en open beleid ten aanzien van de persoonlijkheidsrechten van de beschermde persoon Het beheer van inkomsten en uitgaven Een snel en efficiënt beheer Het innen van de inkomsten Betaling kosten van onderhoud en behandeling en sommen ter beschikking stellen tot verbetering van het lot van de beschermde persoon Een gescheiden beheer van de goederen (art. 488bis f) 6 B.W.) Tussen de voorlopige bewindvoerder en de beschermde persoon Tussen de beschermde persoon en diens echtgenoot Andere rechtshandelingen Vertegenwoordiging van de beschermde persoon in alle rechtshandelingen Inachtneming van de van toepassing zijnde wetgeving Beheren van onroerende goederen Het aangaan van een huurcontract als huurder Buitensporige uitgaven Belastingaangifte Maatregelen wat de persoon betreft Bescherming van de persoon Verlengde minderjarigheid Echtscheiding Maatregelen t.o.v. echtgenoten voor de vrederechter en voor de voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg 114 Hoofdstuk 5. Machtigingen (art. 488bis f) B.W.) Algemeen De toepasselijke procedureregels inzake machtiging De machtiging bij tegenstrijdige belangen tussen de beschermde persoon en de bewindvoerder 123 VI

4 4. De vertegenwoordiging van de beschermde persoon in de rechtspleging (art. 488bis f) 3 tweede lid, punt a B.W.) De vervreemding van roerende en onroerende goederen van de beschermde persoon Algemeen De vervreemding van roerende goederen De vervreemding van onroerende goederen Het aangaan van leningen, het toestaan van hypotheken, en de toestemming tot het doorhalen van een hypothecaire inschrijving of een overschrijving inzake uitvoerend onroerend beslag Berusten in een vordering betreffende onroerende rechten Een nalatenschap, een algemeen legaat of een legaat onder algemene titel verwerpen of aanvaarden, wat slechts onder voorrecht van boedelbeschrijving kan geschieden Het aanvaarden van een schenking of een legaat Het afsluiten van een pachtcontract, een handelshuurcontract of het hernieuwen ervan, en een huurovereenkomst voor meer dan negen jaar Het aangaan van een dading De aankoop van een onroerend goed De voortzetting van de handelszaak van de beschermde persoon Bekentenis 159 Hoofdstuk 6. Het jaarlijks verslag Inleiding Begrip Het doel van het verslag De inhoud De wettelijke vereisten De andere gegevens dan het wettelijk minimum De bestemmelingen van het verslag De datum van verslaggeving Verslag, rekening en verantwoording 167 Hoofdstuk 7. De bezoldiging van de voorlopige bewindvoerder Algemeen De eigenlijke bezoldiging De gemaakte kosten Buitengewone ambtsverrichtingen 176 Hoofdstuk 8. Wijziging en einde opdracht van voorlopige bewindvoerder Wijziging van de opdracht Initiatief Procedure Vervanging van de voorlopige bewindvoerder Ontslag van de voorlopige bewindvoerder Principe Wijze Gevolgen 181 Kluwer Voorlopig bewind Praktische handleiding VII

5 4. Einde voorlopig bewind a.g.v. de toestand van de beschermde persoon Principe Hoe? Beëindiging van rechtswege Overlijden van de beschermde persoon: (art. 488bis d) al. 3 B.W.) Onbekwaamverklaring of verklaring van verlengde minderjarigheid van de beschermde persoon (art. 488bis e) 1, al. 3 B.W.) Overlijden, onbekwaamverklaring, kennelijk onvermogen of faillissement van de voorlopige bewindvoerder Rekenschap (eindverslag) 184 Hoofdstuk 9. Aansprakelijkheden en verzekering Aansprakelijkheid van de voorlopige bewindvoerder Principes Handelingen gesteld in de uitoefening van zijn opdracht Buitencontractuele en strafrechtelijke aansprakelijkheid jegens derden Pluraliteit van bewindvoerders Aansprakelijkheid van derden Einde van de aansprakelijkheid Verzekering voor beroepsaansprakelijkheid 191 DEEL 4. DE BESCHERMDE PERSOON 193 De verklaring van voorkeur (art. 488bis b) 2 B.W.) 197 De beschermde persoon tijdens de procedure aanstelling bewindvoerder 201 De rechtspositie van de beschermde persoon tijdens het voorlopig bewind De beschermde persoon en zijn patrimoniale rechten De persoonlijkheidsrechten van de beschermde persoon Uitzonderingen: vertegenwoordiging in persoonlijke aangelegenheden Algemeen Vorderingen met betrekking tot de afstamming Wet op de Belgische Nationaliteit Vorderingen inzake onderhoudsbijdragen Onmogelijkheid tot uitoefening van het ouderlijk gezag De regeling inzake de uitvaartplechtigheid en de asbestemming na crematie Orgaantransplantatie De fiscale aangifte De echtscheidingswetgeving De rechtsbescherming van de beschermde persoon tijdens het voorlopig bewind Algemeen Het recht op regelmatig overleg Het recht om verslagen te ontvangen Het recht om te worden gehoord 213 VIII

6 4.5. Het recht om een vertrouwenspersoon te vragen Het recht om de vervanging van de bewindvoerder te vragen Inzage in het dossier op de griffie Recht op een kopie van de procedurestukken 214 Hoofdstuk 4. De bijzondere procedures inzake schenkingen, testamenten en huwelijkscontracten Algemeen De procedure De beoordeling door de vrederechter van de schenking of de gift De machtiging door de vrederechter van de testamentaire beschikking De bekwaamheid tot ontvangen van de voorlopige bewindvoerder De bekwaamheid van de beschermde persoon tot het afsluiten van een huwelijkscontract 222 Hoofdstuk 5. De gevolgen van de rechtshandelingen gesteld door de beschermde persoon Handelingen gesteld tijdens de periode van het voorlopige bewind Handelingen gesteld na de indiening van het verzoekschrift tot aanstelling van de bewindvoerder, en voor het vonnis tot aanstelling van de bewindvoerder Handelingen gesteld voor de neerlegging van het verzoekschrift tot aanstelling van de bewindvoerder 228 DEEL 5. DE VERTROUWENSPERSOON Algemeen De aanstelling van de vertrouwenspersoon Taak van de vertrouwenspersoon Einde van de opdracht van de vertrouwenspersoon 240 DEEL 6. DE VREDERECHTER 243 De rol van de vrederechter Algemene beschouwingen De klassieke rol van de rechter herzien De inschatting van het belang van de beschermde persoon De afbakening van de rol van de vrederechter en van die van de voorlopige bewindvoerder ten opzichte van elkaar Het beheer en de vertegenwoordiging van de voorlopige bewindvoerder De machtigingen verstrekt door de vrederechter De controle Overleg De vrederechter als wettelijk arbiter of scheidsrechter Toegang verlenen tot het dossier voorzien in artikel 488bis 4 B.W De motivering van de beslissingen De door de wetgever voorziene verplichting De motivering en het recht op privacy De keuze van de voorlopige bewindvoerder De criteria Opstellen van een lijst van professionele voorlopige bewindvoerders 263 Kluwer Voorlopig bewind Praktische handleiding IX

7 6.3. Regelmatig overleg buiten de dossiers De machtigingen Tegenstelling van belangen Het inwinnen van alle dienstige inlichtingen Het horen van de beschermde persoon en van de voorlopige bewindvoerder De naleving van de machtigingen De controle De kennisname van de verslagen De boekhoudkundige controle Het aanstellen van een boekhouder Het inwinnen van inlichtingen De omvang en de gevolgen van de controle Bevoegdheid inzake rekening en verantwoording Tips om fraude te voorkomen Alarmsignalen De ambtshalve procedures Aanstelling van een voorlopige bewindvoerder Vervanging, wijziging en einde opdracht van de voorlopige bewindvoerder Het einde van de functie van de vertrouwenspersoon De houding van de vrederechter en de procedure ten gronde Het opstellen van formulieren en barema s Briefwisseling Aansprakelijkheid van de vrederechter Persoonlijke aansprakelijkheid Aansprakelijkheid van de Staat 275 DEEL 7. ROL VAN DE GRIFFIER 279 Wettelijke taken Verklaring van voorkeur inzake voorlopige bewindvoerder Kansspelcommissie Oproepingen Na neerlegging van een verzoekschrift tot aanstelling van een voorlopige bewindvoerder en telkens de vrederechter overweegt ambtshalve deze maatregel te nemen Bij beëindiging of wijziging van de opdracht en vervanging van de voorlopige bewindvoerder (art. 488bis d) B.W.) Machtigingen Schenkingen door beschermde persoon Kennisgevingen Bekendmakingen Dossier van het voorlopig bewind 286 Algemene functionele taken Bijstand aan de vrederechter Onthaalfunctie 289 X

8 Opgedragen taken 291 DEEL 8. SOCIAAL RECHT 293 Inleiding 297 Algemeen Voorafgaande opmerkingen Het begrip «sociaal verzekerde» De initiatieven van de beschermde persoon Het oproepen van de beschermde persoon De kennisgeving van de beslissing 304 De tegemoetkoming aan personen met een handicap Het indienen van de aanvraag De (nog niet) beschermde persoon geniet geen uitkering, is jonger dan 65 jaar en is ouder dan 21 jaar De (nog niet) beschermde persoon geniet geen uitkering maar is ouder dan 65 jaar De administratieve procedure De aanvraag tot herziening De tegemoetkomingen De inkomensvervangende tegemoetkoming De integratietegemoetkoming De tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden De sociale en fiscale voordelen 314 Hoofdstuk 4. De tussenkomsten van het Vlaamse agentschap voor personen met een handicap De aanvraag en de procedure De tussenkomsten van het Vlaams Fonds 316 Hoofdstuk 5. De rustpensioenen en de inkomensgarantie voor ouderen Het indienen van de aanvraag De belangrijkste gegevens De uitbetaling 319 Hoofdstuk 6. De zorg- en invaliditeitsverzekering De tussenkomst in opname- en verblijfskosten Het indienen van de aanvraag De inhoud van de tussenkomst De weerslag van de wijze van wonen De (bijzondere) zorgverzekering Het begrip Het indienen van de aanvraag 324 Kluwer Voorlopig bewind Praktische handleiding XI

9 2.2. De inhoud van de tussenkomst Verhoogde tussenkomsten en maximumfactuur 325 Hoofdstuk 7. Maatschappelijke hulp en maatschappelijke integratie De toekenningsvoorwaarden Het indienen van de aanvraag De inhoud van de bijstand Bijzondere vraagstellingen 330 Hoofdstuk 8. Bij wijze van besluit 333 DEEL 9. BIJLAGEN 335 BIBLIOGRAFIE BOEKEN TIJDSCHRIFTARTIKELS 391 TREFWOORDENREGISTER 395 XII