Dyslexie protocol Juni 2012
|
|
- Dennis Brouwer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Dyslexie protocol Juni 2012
2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Begripsbepaling en uitgangspunten De procedure De begeleiding van dyslectische leerlingen Gebruik en voorbeeld faciliteitenkaart Wettelijke mogelijkheden voor dispensatie Procedure voor dispensatie binnen de school Mogelijkheden en beperkingen bij begeleiding Nuttige websites Bijlage Bijlage Inleiding Het doel van dit dyslexieprotocol is leerlingen, ouders en docenten in te lichten over vastgelegde procedures en afspraken met betrekking tot het specifieke leerprobleem dyslexie. Deze procedures en afspraken gelden voor: -leerlingen -ouders -mentoren -docenten -afdelingsleiders -remedial teachers Dit protocol zorgt ervoor dat leerlingen, ouders, docenten en schoolleiding kunnen zien wat is afgesproken met betrekking tot de bijzondere begeleiding van dyslectische leerlingen. Natuurlijk moet dit protocol steeds geactualiseerd worden. De school geeft duidelijk aan in hoeverre de schoolloopbaan van de dyslectische leerling voorspoedig verloopt. Indien de resultaten structureel onvoldoende zijn, is er overleg tussen de mentor, de ouders en de leerling en eventueel de afdelingsleider. Het is noodzakelijk de grenzen van de hulp aan te geven, omdat de school niet voor elke vorm van leerprobleem voldoende kennis en middelen ter beschikking kan stellen. 1
3 2. Begripsbepaling en uitgangspunten Het begrip dyslexie Een dyslectische leerling is een leerling, bij wie officieel dyslexie is vastgesteld. Er is over hem/haar een rapport gemaakt waarin door een erkend deskundige (een psycholoog of orthopedagoog met minimaal BIGregistratie) wordt verklaard dat de betreffende leerling in aanmerking komt voor de afspraken betreffende dyslectische leerlingen. Een kopie van dit rapport dient in het leerling-dossier te zijn opgenomen. De volgende definitie van dyslexie is inmiddels algemeen aanvaard: Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen in de automatisering van de woordidentificatie (lezen) en/of schriftbeeldvorming (spelling) Stichting Dyslexie Nederland Dit betekent dat het gaat om een ernstige lees- en/of spellingachterstand die hardnekkig is, ondanks voldoende gelegenheid tot leren. Het automatiseringstekort uit zich in het voortgezet onderwijs vooral bij complexe taken (lange teksten, functionele schrijfopdrachten, talige opdrachten bij zaakvakken en exacte vakken) en moderne vreemde talen. Uitgangspunten De school hanteert de volgende uitgangspunten betreffende leerlingen met een officiële dyslexieverklaring. Er wordt een inspanningsverplichting gevraagd van alle betrokkenen, de school, de leerling en ook de ouders. Docenten, ouders en leerlingen moeten op de hoogte zijn van de afspraken. De docenten moeten zich aan de afspraken (kunnen) houden. De school kan niet aan elke vorm van dyslexie adequaat tegemoet komen. Bij overmatig en te snel gebruik van hulpmiddelen loopt de dyslectische leerling het risico een grotere handicap te ervaren van zijn/haar dyslexie. 2
4 3. De procedure A. Komt de leerling van de basisschool met dyslexieverklaring> kopie van de verklaring komt in dossier van zorgcoördinator en vermelding in het LeerlingVolgSysteem>zorgcoördinator informeert mentoren>mentoren informeren docenten> leerling krijgt faciliteitenkaart en neemt deel aan dalton-uren dyslexie naar eigen verantwoordelijkheid. B. Screeningsonderzoek brugklas: B1. De aan school verbonden orthopedagoog/remedial teacher stelt de mentor op de hoogte bij opvallende lees-spellingsscores. De zorg coördinator adviseert ouders om extern zo spoedig mogelijk een officieel dyslexie-onderzoek te laten doen en extern te gaan remediëren. B2. Leerling vertoont lichte taalproblemen>orthopedagoog/remedial teacher en mentor monitoren. De mentor informeert de ouders in eerste instantie niet, maar wel bij verergering van leesproblemen en bij achteruitgang van de cijfers. C. Leerling krijgt taalproblemen in 2 e klas of hoger>vakdocent informeert mentor. Mentor adviseert ouders om extern zo spoedig mogelijk een officieel dyslexie-onderzoek te laten maken en extern te gaan remediëren. D. Na elk onderzoek dat wijzigend leergedrag en hulp voor leerling vereist> zorg coördinator informeert mentor>mentor informeert vakdocenten N.B. In het LeerlingVolgSysteem(LVS) wordt dit op de volgende manier door de zorg coördinator genoteerd. Zoals hierboven beschreven: A-dyslect met dyslexieverklaring van basisschool B1-dyslect advies officieel onderzoek dyslexie aan ouders C-dyslect 2 e klas en hoger, bij zware taalproblemen advies officieel onderzoek dyslexie aan ouders 3
5 Praktische toepassingen procedure dyslexie-protocol Markenhage Dyslexieverklaring Om in aanmerking te komen voor faciliteiten dient een leerling in het bezit te zijn van een dyslexieverklaring. In de dyslexieverklaring dient het volgende te staan. Verklarende diagnose: uitspraken over de individugebonden cognitieve factoren die in dit geval kennelijk de stoornis oproepen en in stand houden. Uitspraken die gebaseerd zijn op controleerbare, betrouwbare en psychodiagnostische instrumenten en procedures. De stoornis mag niet het gevolg zijn van omgevingsfactoren, zoals een tekort aan onderwijs of van onderwijs op een te hoog niveau. Handelingsgerichte diagnose: informatie op basis van betrouwbare en valide psycho-diagnostische instrumenten en procedures, over concrete onderwijsbeperkingen en de specifiek pedagogische didactische behoeften die daarmee samenhangen. Aangegeven wordt dat de onderwijsbelemmeringen niet zijn op te lossen door verwijzing naar een lager niveau, maar vragen om nader te noemen specifieke maatregelen of faciliteiten. De bevoegdheid om een dyslexieverklaring af te geven kan gegeven de inhoud alleen geschieden door: - professionals die gekwalificeerd zijn voor het uitvoeren van psychodiagnostisch onderzoek; - daartoe is een academische graad in de klinische (kinder- en jeugd- )psychologie of orthopedagogiek vereist; alsmede is vereist een bekwaamheidsregistratie in de psychodiagnostiek, minimaal op het niveau van de BIG-registratie (Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg) Gezondheidszorgspycholoog. Start schooljaar-uitleg aan leerlingen In september en februari/maart organiseert de zorgcoördinator een voorlichtingsbijeenkomst voor dyslectische leerlingen uit klas 1. Tijdens deze bijeenkomst wordt de faciliteitenkaart uitgereikt en door de leerling ondertekend. Dyslexie-begeleiding tijdens daltonuren De school streeft ernaar om aan elke dyslectische leerling de mogelijkheid te bieden tot basisbegeleiding tijdens daltonuren. Dyslectische leerlingen worden extra geremedieerd op leestempo, spelling en/of eventuele individuele vragen voor de Nederlandse taal en de Moderne Vreemde Talen. Uiterlijk in het schooljaar is dit gerealiseerd. De aan school verbonden Remedial teacher zal docenten begeleiden op adequate wijze steun te verlenen aan groepjes dyslectische leerlingen, die 4
6 zich in het kader van de dalton-werkwijze op Markenhage uit eigen beweging aanmelden voor deze daltonuren. De inzet van de dyslectische leerling en het doorzettingsvermogen zijn hiervoor een eerste vereiste. De Remedial Teacher verbonden aan Markenhage kan alleen leerlingen helpen, die bekostigd worden uit rugzakgelden of LWOO. Systematische Remedial Teaching voor de dyslectische leerling zelf, dient extern plaats te vinden en door ouders bekostigd te worden. Verklarende diagnoses dienen minimaal 1 maand voor de start van een toetsweek in het bezit van de school te zijn. 5
7 4. De begeleiding van dyslectische leerlingen. De rol van de mentor A. De mentor is het eerste aanspreekpunt voor de ouders en de zorgcoördinator. B. De mentor heeft voor zijn leerlingen direct contact met de zorgcoördinator. C. Extra mentoraandacht naar de dyslectische leerling toe werkt motiverend. D. Het is vanuit de mentor/zorg belangrijk om in de gaten te houden hoe de dyslectische leerling omgaat met zijn/haar dyslexie. Een dyslectische leerling heeft rechten, maar ook plichten. C. De mentor onderhoudt de contacten met de ouders over wat de school kan doen voor een dyslectische leerling en wat de ouders voor hun kind kunnen betekenen in de begeleiding indien nodig in samenspraak met de zorgcoördinator. D. De mentor onderhoudt de contacten met vakdocenten over de voortgang van de dyslectische leerling en over het wederzijds naleven van de gemaakte afspraken binnen het dyslexieprotocol. De rol van de dyslectische leerling zelf Het is noodzakelijk als de dyslectische leerling positief met zijn taalhandicap omgaat. Dat dit niet altijd even makkelijk is, mag duidelijk zijn. De dyslectische leerlingen in het voortgezet onderwijs zijn immers ook gewone pubers die experimenteren met mogelijkheden en grenzen. Naast de rechten, die in het dyslexieprotocol vermeld staan, heeft de dyslectische leerling de volgende plichten: Een goede werkhouding, zowel in de klas, als in het omgaan met huiswerk. Een goede planning van de werkzaamheden. Tijdig overleggen met vakdocenten en mentor over het leerstofaanbod en het maken van repetities en so s. Dit overleg dient vooraf plaats te vinden en niet achteraf. Het initiatief om te overleggen dient uit te gaan van de dyslectische leerling. Het in te leveren werk (repetities, so s, verslagen en werkstukken, enz.) te voorzien van de vermelding D of Dyslexie. Bij toetsen en examens de Faciliteitenkaart zichtbaar op tafel hebben. Het zich zorgvuldig houden aan en actief bezig zijn met alle afspraken op de faciliteitenkaart. 6
8 De rol van de ouders Op de basisschool is een leerling vaak in staat zijn lees- en spellingproblemen zo te compenseren dat deze problematiek bij de leerling wel opvalt, maar niet sterk genoeg lijkt te zijn voor een dyslexieonderzoek. In het voortgezet onderwijs krijgt de leerling vaak te maken met lange, ingewikkelde teksten en meer talen en wordt van hem een redelijk verwerkingstempo verwacht. Zo kan het voorkomen dat de problematiek pas in het voortgezet onderwijs echt een belemmering wordt. Al onze eersteklassers worden in de eerste schoolweken gescreend op taalproblemen.(zie hierboven, bij procedure screeningsonderzoek). Tijdens de informatie-ouderavonden aan het begin van het schooljaar worden de ouders over deze screening geïnformeerd door de zorgcoördinator. Ouders van dyslectische kinderen weten dat hun kinderen extra inspanningen moeten doen om onze school te doorlopen. Het is van wezenlijk belang dat school en ouders samenwerken in de begeleiding van hun kind. Ouders moeten zichzelf voldoende informeren over het dyslexiebeleid op school en de specifieke begeleiding van hun kind. Dit protocol en de faciliteitenkaart geeft de ouders van de dyslectische leerling de gewenste duidelijkheid. Het begeleiden van de dyslectische leerling heeft ook gevolgen op financieel gebied. Het uitvoeren van verdere dyslexieonderzoeken draagt kosten met zich mee. Deze kosten komen voor rekening van de ouders. Indien hulp op school niet voldoende blijkt te zijn, kan de situatie zich voordoen dat geadviseerd wordt externe Remedial Teaching in te schakelen. In dat geval regelen de ouders dit zelf en zijn ook alle kosten voor hen zelf. Praktische rol ouders 1. Hun zoon/dochter helpen bij het plannen van het huiswerk en daar waar nodig (of mogelijk) ondersteuning verlenen. 2. Het aanbieden van structuur zoals: huiswerk maken op een vaste werkplek, de werkplek netjes en overzichtelijk houden, erop toezien dat de schooltas goed wordt ingepakt, de agenda in de gaten houden, enz. 3. Indien mogelijk thuis goede randvoorwaarden scheppen voor hun dyslectische zoon/dochter ten aanzien van het gebruik van bijv. computermogelijkheden, aansluiten bij de Stichting Dedicon ( Daar kunnen alle leer- en leesboeken, op PDFbestand of CD-roms ingesproken, worden gehuurd. 4. Contacten onderhouden met de mentor over de ontwikkelingen op school. 7
9 5. Gebruik en voorbeeld faciliteitenkaart De dyslectische leerlingen, waarvan eerder genoemde verklarende diagnose door erkende orthopedagoog door de school is ontvangen, krijgen een faciliteitenkaart, waarmee zij een beroep kunnen doen op bijzondere faciliteiten en/of hulpmiddelen. Dit voorkomt dat de leerlingen voortdurende uitleg moeten geven omtrent hun dyslexie. De kaart is aangepast aan de mate van dyslexie van de leerling en aan wat de dyslectische leerling zelf als zinvol ervaart; niet alle mogelijkheden zijn voor elke leerling nodig of zinvol. Deze kaart blijft de hele schoolloopbaan geldig. Deze faciliteitenkaart dient consequent gebruikt te worden, zo niet, behoudt de school zich het recht voor om niet gebruikte faciliteiten van de kaart af te halen. 8
10 Faciliteitenkaart Voorkant: Faciliteitenkaart Naam:..Klas:.. Vanaf schooljaar:. Verantwoordelijkheid school Faciliteiten 0 extra tijd bij toetsen. Tijdens toetsweken. Indien mogelijk tijdens lessen. - opgaven van toetsen vergroot - Indien mogelijk mondeling i.p.v. schriftelijk overhoren bij het vak / de vakken - voorleesbeurten zoveel mogelijk beperken - indien mogelijk extra tijd bij luistertoetsen - indien mogelijk gebruik eigen laptop - indien mogelijk een kopie van bij de les gebruikte sheets of aantekeningen -overige opmerkingen:... De school is hier verantwoordelijk voor. Datum, vanaf: Handtekening: Verantwoordelijkheid leerling Tijdens de les 0 ik vraag of ik een leesbeurt mag voorbereiden 0 ik zorg voor goede aantekeningen, eventueel gekopieerd en/of gecontroleerd door de docent 0 ik schrijf huiswerk goed op in je agenda Huiswerk 0 ik plan mijn werk 0 ik maak aantekeningen en/of schema's bij het leren 0 ik vraag om de software of cd.'s behorende bij de methode Bij toetsing 0 ik wens geen vergroting van lettertype bij toetsen te gebruiken 0 ik vraag om alternatieve toetsmogelijkheden 0 ik let goed op mijn zwakke punten Algemeen 0 ik probeer met vakken en opdrachten die ik goed kan eventuele onvoldoendes te compenseren Ik ben hier zelf verantwoordelijk voor. Datum vanaf: Handtekening: 9
11 Achterkant: Tips voor de leerling Tijdens de les * Ga in de klas vooraan zitten Huiswerk * Houd er rekening mee dat je meer tijd nodig hebt dan je klasgenoten * Werk niet te lang aan een stuk door * Werk iedere dag * Werk vooruit * Lees, spreek uit, luister naar jezelf, schrijf op * Herhaal: na een paar dagen begrijp je het vanzelf * Maak extra oefeningen * Lees iedere dag voor jezelf serieus een half uur hardop * maak gebruik van gesproken boek Tips voor de ouder(s)/verzorger(s) *Wees goed op de hoogte van dit dyslexie-protocol *Help uw zoon/dochter bij het plannen van huiswerk *Overhoor uw zoon/dochter veel en vaak. *Lees uw zoon/dochter vaak hardop voor en laat hem/haar ook vaak hardop voorlezen *Geef uw zoon/dochter structuur zoals: huiswerk maken op een vaste werkplek, de werkplek netjes en overzichtelijk houden, erop toezien dat de schooltas goed wordt ingepakt, de agenda in de gaten houden, enz. *Schep indien mogelijk thuis goede randvoorwaarden, zoals: het gebruik van bijv. computermogelijkheden, aansluiten bij de Stichting Dedicon ( Daar kunnen alle leer- en leesboeken, op PDF-bestand of CD-roms ingesproken, worden gehuurd, die betrekking hebben op dyslexie. *Werk positief en opbouwend samen met de school, de docenten en uw zoon/dochter 10
12 Aanbevelingen voor de docent voor algemeen klassikaal gebruik 1. Maak duidelijk aan klasgenoten dat extra faciliteiten geen voorrecht maar noodzaak zijn. 2. Bied toetsen duidelijk en goed leesbaar aan. 3. Geef voor een toets meer tijd of maak proefwerken van een half uur, zodat het tijdens de les nog afgemaakt kan worden. 4. Geef ruim de tijd voor het lezen van boeken. 5. Controleer met regelmaat agenda, werkboeken en schriften om te zien of de aantekeningen leesbaar zijn overgenomen; geef anders goede (gecorrigeerde) kopieën. 6. Heb positieve verwachtingen: benadruk waar de leerling goed in is en stel reële eisen aan werk en werkhouding. 7. Zorg voor succeservaringen en bespreek waaraan het succes te danken is. 8. Adviseer leerlingen te werken met CD s, CD-ROM S en websites die bij de methodes horen (en check dit ook, meld het aan ouders) Geef de dyslectische leerling ook regelmatig verdiepingsopdrachten (door een lager tempo komt hij hier anders vaak niet aan toe). 9. Geef de dyslectische leerling de mogelijkheid de repetities in een gesloten envelop mee te nemen om de fouten bij RT-begeleiding en/of huiswerkbegeleiding te bespreken. 10.Beoordeel de leerling op zijn vakinhoudelijke kennis en niet op de spelling. 11
13 6. Wettelijke mogelijkheden voor dispensatie. Binnen het voortgezet onderwijs zijn er voor leerlingen die niet in staat zijn het volledige onderwijsprogramma te volgen, mogelijkheden tot aanpassingen. Hieronder zetten wij op een rijtje welke regelingen gelden voor dyslectische leerlingen. (Bronvermelding: /goedgekeurd door ministerie van OCW. Vrijstellingen in de onderbouw Onderbouw mavo Op de mavo is in de eerste twee leerjaren Frans of Duits als tweede moderne vreemde taal verplicht. Via de afdeling kan de school voor dyslectische leerlingen in de onderbouw mavo klas 1 t/m 3 verlichting bieden voor Frans of Duits. Dat geldt voor dyslectische leerlingen die bij Frans en/of Duits dusdanig scoren dat daarmee de bevordering en/of de mogelijkheid tot het behalen van een diploma in gevaar komt. De overige vakken moeten op voldoende niveau zijn. - Na overleg met de ouders, de remedial teacher en de lesgevende docent(en) meldt de school (afdeling) de verleende dispensatie aan bij de inspectie. -Dispensatie houdt in dat de leerling de lessen van Frans of Duits niet langer volgt. De vrijgekomen uren dient de leerling te besteden aan die vakken, die door de dyslexie extra tijd en energie vragen. Vrijstelling voor Frans én Duits is niet mogelijk voor dyslectische leerlingen. Alleen in een aantal specifieke gevallen - en dan gaat het niet alleen om leerlingen met dyslexie - zijn er wel mogelijkheden om ontheffing te krijgen voor Frans én Duits. Dit geldt voor: Leerlingen die buiten Nederland vergelijkbaar onderwijs hebben gevolgd, en daarbij geen of te weinig onderwijs in Frans of Duits hebben gekregen. Leerlingen kunnen via deze regel alleen ontheffing krijgen van de tweede moderne vreemde taal wanneer zij voor de eerste maal tot een school mavo zijn toegelaten en zijn geplaatst in een hoger leerjaar dan het eerste. Onderbouw havo/vwo In de eerste drie leerjaren van havo en vwo zijn zowel Frans als Duits verplicht. Er kan geen ontheffing worden verleend aan dyslectische leerlingen. Alleen in een aantal specifieke gevallen en dan gaat het niet alleen om leerlingen met dyslexie - is er een aantal mogelijkheden voor ontheffingen: 12
14 Leerlingen die buiten Nederland vergelijkbaar onderwijs hebben gevolgd en daarbij geen of te weinig onderwijs in Frans of Duits hebben gekregen kunnen ontheffing krijgen voor Frans, Duits of beide talen; Leerlingen kunnen via deze regel alleen ontheffing krijgen wanneer zij voor de eerste maal tot een school voor havo of vwo zijn toegelaten en zijn geplaatst in een hoger leerjaar dan het eerste. In uitzonderlijke gevallen kan de schoolleiding ertoe besluiten, het programma voor Frans of Duits in havo of vwo 3, in overleg met de docent en de ouders van de leerling aan te passen. Dit is alleen van toepassing als er sprake is van een ernstige en/of complexe dyslexie, onderbouwd met een officiële dyslexieverklaring, waarbij de leerling dreigt af te stromen naar een andere vorm van onderwijs die niet passend is bij de capaciteiten van de leerling. De aanpassing is slechts mogelijk, ofwel voor Duits, ofwel voor Frans. De andere taal moet op niveau gevolgd worden. Een gemotiveerde aanvraag hiertoe dient door de ouders te worden ingediend bij de zorgcoördinator. De uiteindelijke beslissing wordt genomen door de schoolleiding. Vrijstellingen in de bovenbouw Bovenbouw mavo (Inrichtingsbesluit WVO, artikel 26n) In de bovenbouw van de mavo zijn er weinig mogelijkheden tot ontheffingen geregeld, omdat er in de verschillende sectoren veel keuzevrijheid is; het probleem kan meestal worden omzeild door een vak eenvoudigweg niet te kiezen. De ontheffingsmogelijkheden concentreren zich daarom op de sector economie. Leerlingen die in de eerste twee leerjaren ontheffing hebben gehad voor Frans of Duits kunnen in die sector ontheffing krijgen voor Frans of Duits, en in plaats daarvan kiezen voor maatschappijleer II, geschiedenis en staatsinrichting of aardrijkskunde. Bovenbouw havo (Inrichtingsbesluit WVO, artikel 26e) Per 1 augustus 2007 is een tweede moderne vreemde taal in de bovenbouw van het havo in drie van de vier profielen niet verplicht. Havo-leerlingen kunnen de tweede moderne vreemde taal vermijden door een ander profiel te kiezen dan cultuur en maatschappij. Bovenbouw vwo (Inrichtingsbesluit WVO, artikel 26e) Leerlingen in de bovenbouw van het atheneum moeten naast Engels een tweede moderne vreemde taal volgen. Hiervoor worden Frans en Duits aangeboden. Leerlingen kunnen hiervan ontheffing krijgen als zij: Een stoornis hebben die specifiek betrekking heeft op taal of een zintuiglijke stoornis hebben die effect heeft op taal; 13
15 en/of een andere moedertaal hebben dan Nederlands of Fries; en/of onderwijs volgen in het profiel natuur en techniek of natuur en gezondheid, en het onderwijs in de taal naar verwachting een succesvolle afronding van de opleiding verhindert. Het is de verantwoordelijkheid van de school dit per geval te bekijken. Hiervoor is geen toestemming vooraf van de inspectie nodig. De leerling moet in plaats van de taal een vervangend vak kiezen met een normatieve studielast van ten minste 440 uren. De keuze is afhankelijk van het aanbod van de school. Het eindexamen Artikel 55 van het Eindexamenbesluit geeft de directeur de vrijheid de examencondities aan te passen aan de mogelijkheden van een gehandicapte kandidaat. Als het alleen gaat om een verlenging van de examentijd met maximaal 30 minuten, dan volstaat de diagnose uit de deskundigenverklaring. Indien andere faciliteiten noodzakelijk zijn, dan dient de deskundigenverklaring aan te geven waaruit deze zouden kunnen bestaan. Als die adviezen al eerder zijn vermeld in een deskundigenverklaring, dan hoeft er geen nieuwe verklaring te worden afgegeven. Men gaat er dan wel vanuit, dat de diagnose al eerder is gesteld en de leerling ook begeleid is op basis van die adviezen. Alle eindexamenkandidaten, dus ook leerlingen zonder dyslexie, mogen met toestemming van de directie een laptop met tekstverwerkingsprogramma en spellingcorrector gebruiken bij het examen. Voor de voorwaarden zie Er zijn vier officiële toegestane maatregelen voor eindexamenkandidaten met een dyslexieverklaring. Welke maatregelen toegepast worden is afhankelijk van de mate, de ernst en het soort dyslexie. Deze aanpassingen betreffen zowel het schoolexamen als het centraal schriftelijk examen. De vier officiële maatregelen zijn: verlenging van de examentijd met maximaal 30 minuten vergroting van de opgaven: het examen kan in een grotere letter worden gekopieerd. Als de leerling het examen op de computer maakt kan een digitale pdf worden aangeboden, die de kandidaat zelf kan vergroten auditieve ondersteuning: een daisy-cd met ingesproken tekst of een pdf (tekstbestand) die middels spraaksynthese kan worden voorgelezen ICT-ondersteuning: bijvoorbeeld spellingcontrole of het gebruik van andere programma's 14
16 Bij het centraal schriftelijk examen Nederlands mag officieel geen aangepaste cijfers gegeven worden. 7. Procedure voor dispensatie binnen de school Ouders van leerlingen op Markenhage uit klas mavo 1 t/m 3 kunnen een verzoek tot dispensatie indienen voor een moderne vreemde taal indien: de leerling een officiële dyslexieverklaring heeft afgegeven door een daartoe bevoegde deskundige de leerling op grond van lage cijfers bij de vreemde talen zou blijven zitten de ouders van de leerling een officieel verzoek om dispensatie indienen door middel van het dispensatieformulier (bijlage 1) voor de eerstvolgende leerlingenbespreking de aan school verbonden orthopedagoog en de zorgcoördinator een positief advies uitbrengen voor dispensatie aan de docentenvergadering de docentenvergadering het verzoek om dispensatie in meerderheid tijdens de leerlingenbespreking goedkeurt Als de leerling van mavo 1 t/m 3 een vrijstelling krijgt: Zal dit voor het vak Frans of Duits zijn Zal de leerling tijdens de lessen Frans of Duits in de mediatheek moeten studeren. Een vervangend studietraject zou ideaal zijn. Mogelijkheden worden onderzocht. Zal de leerling voor het vak Frans of Duits geen punt meer op het rapport krijgen 15
17 Zal de leerling op het vakkenkeuze- formulier (decaan) in februari moeten aangeven het vak Frans of Duits in klas mavo 3 te laten vallen. Ouders van leerlingen op Markenhage uit klas vwo 4 en 5 kunnen een verzoek tot dispensatie indienen voor een moderne vreemde taal indien: de leerling een officiële dyslexieverklaring heeft afgegeven door een daartoe bevoegde deskundige de leerling op grond van lage cijfers bij de vreemde talen zou blijven zitten de ouders van de leerling een officieel verzoek om dispensatie indienen door middel van het dispensatieformulier (bijlage 1) voor de eerstvolgende leerlingenbespreking de aan school verbonden orthopedagoog en de zorgcoördinator een positief advies uitbrengen voor dispensatie aan de docentenvergadering de docentenvergadering het verzoek om dispensatie in meerderheid tijdens de leerlingenbespreking goedkeurt Als de leerling van 4 of 5 vwo een vrijstelling krijgt: Zal dit voor het vak Frans of Duits zijn Zal de leerling voor het vak Frans of Duits (in overleg met de decaan) een vervangend vak moeten kiezen met een studielast van tenminste 440 uur Zal de leerling op het vakkenkeuzeformulier moeten aangeven het vak Frans of Duits in klas vwo 4 dan wel vwo 5 te laten vallen. 16
18 8. Mogelijkheden en beperkingen bij begeleiding Aanmelding a. Bij de aanmelding van een dyslectische leerling worden de normale plaatsingscriteria gehanteerd. b. Bij het aanmeldingsgesprek met de leerling en de ouders/verzorgers worden de (on)mogelijkheden van het Markenhage College toegelicht, waarbij ook de rechten en plichten van dyslectische leerlingen ter sprake komen. c. Een leerling wordt alleen als dyslectisch aangemerkt wanneer dit wordt aangegeven in een rapport van een orthopedagoog/psycholoog met een erkende bekwaamheidsregistratie. Voor het verkrijgen van examenfaciliteiten is een dyslexieverklaring vereist. d. De school voor BO levert het dossier met de in het BO-VO afstemmingsdocument (2006) omschreven documenten: * het onderwijskundig rapport met de uitslag van de test en/of de Citoeindtoets * indien aanwezig een dyslexieverklaring, met vermelding van datum van afgifte * indien mogelijk de bij de dyslexieverklaring behorende onderzoeksverslagen * een overzicht van de lees- en spellingontwikkeling en interventies daarin: - de meest recente leervorderingen en resultaten, - de geboden ondersteuning, interventies en effecten, - de lees- en spellingontwikkeling door de jaren heen, - de effecten van de ervaren lees- en/of spellingproblemen op andere leer- en ontwikkelingsgebieden - adviezen vanuit het BO voor verder begeleiding in het VO - schriftelijke toestemming van ouders voor het verstrekken van de gegevens. Mogelijkheden en beperkingen bij begeleiding 17
19 a. Als een dyslectische leerling de capaciteit mist om een bepaald onderwijsniveau te kunnen halen, zal dat net als bij elke andere leerlingen in de onderbouw moeten blijken, zodat hij/zij niet in een bovenbouwfuik terecht komt. Uiteraard houdt dit niet in dat een succesvolle afsluiting van de schoolloopbaan gegarandeerd wordt. Deze garantie kan geen enkele leerling gegeven worden. b. Aan dyslectische leerlingen worden alleen faciliteiten verleend als dat echt noodzakelijk blijkt. Om een goede werkdiscipline te bevorderen, moet een leerling eerst, net als de reguliere leerlingen, meegedraaid hebben om te kunnen bepalen in hoeverre extra faciliteiten nodig zijn. c. Het gebruik van eigen computer/laptop tijdens de lessen (bijv. voor het programma Kurzweil) is toegestaan voor het maken van aantekeningen. Dit dient dan wel consequent gebruikt te worden. De eigen verantwoordelijkheid voor spullen en aantekeningen is hier van groot belang. Bij toetsen en toetsweken is dit niet toegestaan. Uitzonderingen voor gehandicapte leerlingen zijn terug te vinden in het Zorgplan Dit betreft veelal Rugzakleerlingen. d. Meestal zijn dyslectische leerlingen zo te helpen, dat ze verder normaal kunnen meedoen of alleen aan wat extra tijd al voldoende hebben. e. Uit dyslexie volgt vaak (niet altijd) faalangst. Erkenning en begeleiding van de handicap leidt meestal tot reductie van de faalangst 18
20 19
21 9. Nuttige websites Productinfo : Informatie over programma's als: Kurzweil 3000, Klankie, readingpen, Sprint, Apha Smart, daisyspelers, spraakprogramma Dragon, Woordenhaai etc. : Informatie over hulpmiddelen (incl. gratis programma's) : Informatie over spraakherkenningprogramma's en vele scan/converteerprogramma's (naar word), dicteerhulpen etc. Ondersteuning : Informatie voor mensen met een leeshandicap, o.a. aanvragen van daisy cd's : Algemene informatiepagina over dyslexie met overzicht van alle bekende links : Website van de Orthopedagogen Psychologen Praktijk Utrecht met veel nuttige informatie en links : Overzicht van educatieve software : Internetorganisatie over onderwijs voor alle nieuwe ontwikkelingen : Veel informatie over boeken voor kinderen : De site van de oudervereniging Balans met veel nuttige informatie : De site voor ouders en volwassenen die met dyslexie hebben te maken : De site van het ministerie van onderwijs met veel informatie over dyslexie en v.o. Software : Gratis download overhoorprogramma's voor b.o. en v.o. : Site voor leerlingen v.o. vol met grammatica, uitleg, taalspelletjes enz. : Gratis download overhoorprogramma's v.o. (eigen invoer woorden) Spreekbeurten / werkstukken
22 Daisyspeler : Gratis download softwareprogramma om daisycd's in te lezen via de computer ( : Veel informatie over de daisyspeler Overige : Veel handige ezelsbruggetjes voor school : Overzichtelijk toetsenbord voor kinderen, met usb-aansluiting : Zoekmachine voor het onderwijs : Informatie over mindmappen en anders studeren 21
23 Bijlage 1 AANVRAAGFORMULIER DISPENSATIE VOOR HET VAK FRANS of DUITS voor MAVO Ondergetekende, Geboren op: Wonende te: vraagt dispensatie aan voor het vak Frans/Duits in klas 1 / klas 2/ klas 3 voor. wetende dat deze dispensatie alleen verleend wordt als leerlingen in de mavo stroming zitten. Er is door de aanvrager een kopie van de officiële dyslexieverklaring aan de school afgegeven. De aanvrager is op de hoogte van het feit dat, gedurende de uren die vrijkomen, hun zoon / dochter zelfstandig vervangende taalopdrachten moet doen in de mediatheek. De aanvrager is op de hoogte dat hun zoon / dochter geen cijfer meer voor het vak Frans/Duits op het rapport zal krijgen. Wanneer de zoon / dochter van de aanvrager in klas 2 zit zal de betreffende leerling op het vakkenkeuze- formulier (decaan) in februari moeten aangeven het vak Frans/Duits in klas mavo 3 te laten vallen. De aanvrager accepteert de bindende uitspraak van de docentenvergadering over het al dan niet verlenen van de dispensatie. Breda Datum: Naam:.Handtekening: 22
24 Bijlage 2 AANVRAAGFORMULIER DISPENSATIE VOOR HET VAK FRANS of DUITS voor VWO Ondergetekende, Geboren op: Wonende te: vraagt dispensatie aan voor het vak Frans/Duits in klas Ath 4 / klas Ath 5 voor. Er is door de aanvrager een kopie van de officiële dyslexieverklaring aan de school afgegeven. De aanvrager is op de hoogte van het feit dat, gedurende de uren die vrijkomen, hun zoon / dochter een ander vak moet kiezen met een studielast van minimaal 440 uur. De aanvrager is op de hoogte dat hun zoon / dochter geen cijfer meer voor het vak Frans/Duits op het rapport zal krijgen. Wanneer de zoon / dochter van de aanvrager in klas 3 zit zal de betreffende leerling op het vakkenkeuze- formulier (decaan) in februari moeten aangeven het vak Frans/Duits in klas vwo 4 te laten vallen. De aanvrager accepteert de bindende uitspraak van de docentenvergadering over het al dan niet verlenen van de dispensatie. Breda Datum: Naam:.Handtekening: 23
Dyslexieprotocol September 2014.
Dyslexieprotocol September 2014. Inleiding Het doel van dit dyslexieprotocol is leerlingen, ouders en docenten in te lichten over vastgelegde procedures en afspraken met betrekking tot het specifieke leerprobleem
Nadere informatieWelke wettelijke regelingen zijn er voor leerlingen met dyslexie in het VO?
Welke wettelijke regelingen zijn er voor leerlingen met dyslexie in het VO? Binnen het voortgezet onderwijs zijn er voor leerlingen die niet in staat zijn het volledige onderwijsprogramma te volgen, mogelijkheden
Nadere informatieInformatie over DYSLEXIE EN DYSCALCULIE IJsselcollege, locatie Alkenlaan
Informatie over DYSLEXIE EN DYSCALCULIE In dit overzicht staat informatie over twee veelvoorkomende leerproblemen: dyslexie en dyscalculie. Daarbij gaan we in op de volgende vragen. 1. Wat is het? 2. Hoe
Nadere informatieDyslexieprotocol. Inhoud 1. Inleiding 2. Wat is dyslexie? 3. Screening 4. Onderzoek 5. Dyslexieverklaring Dyslexieprotocol V1.
Dyslexieprotocol Inhoud 1. Inleiding 2. Wat is dyslexie? 3. Screening 4. Onderzoek 5. Dyslexieverklaring 6. Faciliteitenkaart Dyslexie (de Blauwe Kaart) 7. Informatie aan ouders en leerlingen 8. Instromende
Nadere informatieDyslexiebeleid op Wolfert Lyceum
Dyslexiebeleid op Wolfert Lyceum Inleiding Volgens de meest gangbare definitie is dyslexie een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen in de automatisering van de woordidentificatie (lezen)
Nadere informatieDyslexieprotocol Michaël college
Dyslexieprotocol Michaël college 2016-2017 Doelstelling Doel van dit protocol is de leerlingen, ouders en docenten te informeren over de vastgelegde procedures en afspraken met betrekking tot dyslexie
Nadere informatieOntheffingsregeling Moderne Vreemde Talen (MVT) CSG Reggesteyn. Inleiding
Ontheffingsregeling Moderne Vreemde Talen (MVT) CSG Reggesteyn Inleiding Deze ontheffingsregeling geldt voor CSG Reggesteyn. Scholen zijn verplicht een eigen ontheffingsregeling in het bijzonder voor een
Nadere informatieProtocol Dyslexie Nehalennia versie 09012012
Protocol Dyslexie Nehalennia versie 09012012 Afspraken en aanbevelingen ten behoeve van dyslectische leerlingen Definitie Dyslexie wordt gedefinieerd als een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig
Nadere informatieDyslexieprotocol Pallas Athene College
Dyslexieprotocol Pallas Athene College 1. Inleiding Doel en uitgangspunten Het Pallas Athene College wil alle leerlingen met dyslexie die ondersteuning en begeleiding bieden die zij nodig hebben om de
Nadere informatieDyslexieprotocol. Beekdal Lyceum 2012-2013
Dyslexieprotocol Beekdal Lyceum 2012-2013 versie november 2012 Dyslexieprotocol Beekdal Lyceum 2012-2013 Het Beekdal Lyceum zet in op het zo optimaal mogelijk maken van de leeromgeving leerlingen. Vandaar
Nadere informatieDYSLEXIEPROTOCOL. Beekdal Lyceum Auteur: Martin Jager
DYSLEXIEPROTOCOL Beekdal Lyceum 16-01-2019 Auteur: Martin Jager Inhoudsopgave Inleiding 3 1. Signalering en diagnose 4 2. Signalering en diagnose 4 3. Dyslexieverklaring 4 4. Faciliteiten 5 5. Maatwerk
Nadere informatieDyslexieprotocol. 1 Wie in het BIG-register staat ingeschreven, valt onder het in de wet BIG geregelde tuchtrecht. De Wet op de
Dyslexieprotocol Een dyslectische leerling is een leerling bij wie officieel dyslexie is vastgesteld. Er is voor hem/haar een rapport gemaakt waarin door een erkend deskundige (een psycholoog of orthopedagoog
Nadere informatieProtocol Dyslexie Gerrit Rietveld College. oktober 2012
Protocol Dyslexie Gerrit Rietveld College oktober 2012 1 Protocol Dyslexie Gerrit Rietveld College Inleiding Sinds een aantal jaren voert het Gerrit Rietveld College een beleid op het gebied van dyslexie.
Nadere informatieDyslexiebeleid. Scholengemeenschap Sint Ursula. Locatie Heythuysen Tienderweg 101 6093 EN Heythuysen. Schooljaar 2015-2016
Dyslexiebeleid Scholengemeenschap Sint Ursula Locatie Heythuysen Tienderweg 101 6093 EN Heythuysen Schooljaar 2015-2016 In het kader van passend onderwijs streeft Scholengemeenschap Sint Ursula voor elke
Nadere informatieDYSLEXIEPROTOCOL. Beekdal Lyceum Datum: Auteur: Martin Jager
DYSLEXIEPROTOCOL Beekdal Lyceum 2017 2018 Datum: 26-09-2017 Auteur: Martin Jager Inhoudsopgave Inleiding 3 1. Signalering en diagnose 4 2. Signalering en diagnose 4 3. Dyslexieverklaring 4 4. Faciliteiten
Nadere informatieGedurende de gehele schoolperiode wordt door de docenten zoveel mogelijk aandacht gegeven aan de volgende punten:
Pakket van maatregelen bij Dyslexie en Dyscalculie Dyslexie Algemeen: Gedurende de gehele schoolperiode wordt door de docenten zoveel mogelijk aandacht gegeven aan de volgende punten: Stimuleren Schriftelijk
Nadere informatieDyslexieprotocol Pallas Athene College
Dyslexieprotocol Pallas Athene College November 2012 1 1. Inleiding Dit dyslexieprotocol is geschreven om aan te geven volgens welke afspraken wij op het Pallas Athene College werken met leerlingen die
Nadere informatieDyslexieprotocol
Dyslexieprotocol 2018-2019 Oktober 2018 1 Inleiding In dit document wordt beschreven hoe op het Thomas a Kempis wordt omgegaan met dyslectische leerlingen of leerlingen met een vermoeden van dyslexie.
Nadere informatieDyslexieprotocol Dyslexieprotocol Baudartius College augustus 2019
Baudartius College augustus 2019 Wat is Dyslexie Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen in de automatisering van de woordidentificatie (lezen) en/of schriftbeeldvorming
Nadere informatieDyslexie op het Augustinianum
Dyslexie op het Augustinianum Wat is dyslexie? Dyslexie is een complex probleem op neurologische basis met als gevolg specifieke taalverwerkingsproblemen die zich vooral uiten in problemen met lezen en/of
Nadere informatieconcept protocol dyscalculie /versie 3/ /Chris Brugman ARH 1. Inleiding Inhoudsopgave Wat is dyscalculie?...
Dyscalculieprotocol 1. Inleiding Dit protocol heeft als doel om leerlingen met dyscalculie zo snel mogelijk te diagnosticeren en te begeleiden. Het is goed om alle activiteiten omtrent de signalering en
Nadere informatieDyslexiebeleid van het Ludger College
Dyslexiebeleid van het Ludger College Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 1.1 Wat is dyslexie? 1.2 Kenmerken van dyslexie 2 2 De procedure 4 2.1 Ouderavond 2.2 Een vermoeden van dyslexie 2.3 De screening 2.4 De
Nadere informatieC. DYSLEXIE Dyslexie kan worden geconstateerd door een externe ter zake deskundige; er is dan een rapport of dyslexieverklaring aanwezig.
FACILITEITEN VOOR LEERLINGEN MET DYSLEXIE of DYSCALCULIE 2017-2018 DOEL Het doel van het SGC is alle leerlingen zo goed mogelijk tot hun recht te laten komen binnen de mogelijkheden en kaders van het St-Gregorius
Nadere informatieDyslexieprotocol. Cals College IJsselstein
Dyslexieprotocol Cals College IJsselstein Juli 2015 Inhoud Dyslexieprotocol Inhoudsopgave 1 1. Inleiding 2 2. Wat is dyslexie? 2 3. Dyslexieverklaring 2 4. Compensatiekaart dyslexiekaart 3 5. Informatie
Nadere informatieDyslexieprotocol
Dyslexieprotocol 2017-2018 Maart 2018 Inleiding 1 In dit document wordt beschreven hoe op het Thomas a Kempis wordt omgegaan met dyslectische leerlingen of leerlingen met een vermoeden van dyslexie. Er
Nadere informatieZorgbeleid RML 2014 1
Dyslexie Voor dyslectische leerlingen worden de uitgangspunten uit het Protocol Dyslexie Voortgezet Onderwijs (KPC groep 2013) zoveel mogelijk nagestreefd. De reguliere exameneisen op het gebied van spelling,
Nadere informatieProtocol vrijstelling/aanpassing van onderwijs Frans/Duits op het Strabrecht College
Protocol vrijstelling/aanpassing van onderwijs Frans/Duits op het Strabrecht College Inleiding Dit protocol geldt voor het Strabrecht College, met ingang van het schooljaar 2010/2011. Scholen zijn verplicht
Nadere informatieDit protocol beschrijft hoe we op het Vellesan College en de Duin en Kruidbergmavo omgaan met dyslexie.
1. Inleiding Dit protocol beschrijft hoe we op het Vellesan College en de Duin en Kruidbergmavo omgaan met dyslexie. De volgende punten komen aan de orde: Wat is dyslexie? Signaleringsprocedure dyslexie
Nadere informatieDe meest gestelde vragen over dyslexie en het dyslexieprotocol van OSG Sevenwolden
Buitenbaan Compagnie Vakcollege Joure Grou Kingcollege Fedde Schurer Havo Fedde Schurer VWO De meest gestelde vragen over dyslexie en het dyslexieprotocol van OSG Sevenwolden Dyslexieverklaring, -onderzoek
Nadere informatieDyslexieprotocol. Taken van de dyslexiecoach
Dyslexieprotocol Dit protocol heeft als doel meer duidelijkheid scheppen wat (dyslectische) leerlingen kunnen verwachten van het dyslexiebeleid op het Wolfert Lyceum. Het Wolfert Lyceum wil een school
Nadere informatieDyslexieprotocol 2016-2017 Beekdal Lyceum
Dyslexieprotocol 2016-2017 Beekdal Lyceum Datum: 26-05-2016 Auteur: Martin Jager Portefeuille: Caroline Herbermann Inleiding Het Beekdal Lyceum zet in op het zo optimaal mogelijk maken van de leeromgeving
Nadere informatieDyslexieprotocol Beekdal Lyceum
Dyslexieprotocol 2014-2015 Beekdal Lyceum Datum: 14-11-2014 Auteur: Martin Jager Portefeuille: Caroline Herbermann Inleiding Het Beekdal Lyceum zet in op het zo optimaal mogelijk maken van de leeromgeving
Nadere informatieDyslexieprotocol. Markenhage, Michael college, Orion Lyceum
Dyslexieprotocol Markenhage, Michael college, Orion Lyceum September 2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2 2. Begripsbepaling en uitgangspunten 2 3. De procedure 4 4. Rollen en afspraken 6 5. Faciliteiten
Nadere informatieDyslexieprotocol Passend Voortgezet Onderwijs Walcheren (PVOW) januari 2016
Dyslexieprotocol Passend Voortgezet Onderwijs Walcheren (PVOW) januari 2016 Definitie Dyslexie wordt gedefinieerd als een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en
Nadere informatieB06 Dyslexiebeleid Commanderij College
B06 Dyslexiebeleid Commanderij College Vooraf Dyslexie is een leerstoornis waar de laatste jaren steeds meer aandacht voor is. Een leerling met dyslexie is zonder inzicht in de problemen die de stoornis
Nadere informatieDyslexieprotocol Beekdal Lyceum
Dyslexieprotocol 2015-2016 Beekdal Lyceum Datum: augustus 2015 Auteur: Martin Jager Portefeuille: Caroline Herbermann Inleiding Het Beekdal Lyceum zet in op het zo optimaal mogelijk maken van de leeromgeving
Nadere informatieHet dyslexiebeleid van het Wolfert Lyceum is vastgesteld door het MT in overleg met de dyslexiecoach.
Dyslexiebeleid Inleiding Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen in de automatisering van de woordidentificatie (lezen) en/of schriftbeeldvorming (spellen). Dit betekent
Nadere informatieDyslexieprotocol Stanislascollege Pijnacker
Dyslexieprotocol Stanislascollege Pijnacker Pijnacker, januari 2019 Hanneke van den Berg Andrea van Wakeren Inhoudsopgave 1. Doel en uitgangspunten van het dyslexiebeleid 3 1.1. Dyslexie 1.2. De doelstellingen
Nadere informatieDyslexieprotocol Veurs Lyceum
Dyslexieprotocol Veurs Lyceum Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat aanleren en/of het vlot toepassen (automatiseren) van het lezen
Nadere informatieHoe begeleiden wij op de Stichtse Vrije School dyslectische leerlingen?
Hoe begeleiden wij op de Stichtse Vrije School dyslectische leerlingen? Een veel voorkomende vraag van ouders bij het zoeken naar een geschikte vorm van voortgezet onderwijs, betreft de begeleiding van
Nadere informatie2 Wettelijke kaders m.b.t. het verlenen van ontheffing voor één der twee moderne vreemde talen Frans of Duits in het tweede leerjaar
Protocol vrijstelling van onderwijs Frans of Duits in het tweede leerjaar 1 Inleiding Dit protocol geldt voor de Nijmeegse Scholengemeenschap Groenewoud, met ingang van het schooljaar 2014-2015 en maakt
Nadere informatiesamenvatting november 2012 Strabrecht College, Geldrop
DYSLEXIEBELEID op het STRABRECHT COLLEGE samenvatting november 2012 Strabrecht College, Geldrop 2012 De visie van het Strabrecht College Goede dyslexiebegeleiding is vooral een attitudekwestie Het Strabrecht
Nadere informatieDyslexieprotocol Zwin College Oostburg
Dyslexieprotocol Zwin College Oostburg Dyslexie is een leerstoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen en/of spellen op
Nadere informatieWat is dyslexie en wat zijn de gevolgen hiervan voor het volgen van onderwijs?
Augustus 2014 Wat is dyslexie en wat zijn de gevolgen hiervan voor het volgen van onderwijs? Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren van het accuraat
Nadere informatieProtocol vrijstelling van onderwijs in één der drie moderne vreemde talen Frans, Duits of Spaans
Protocol vrijstelling van onderwijs in één der drie moderne vreemde talen Frans, Duits of Spaans 1. Inleiding Dit protocol geldt voor de Nijmeegse Scholengemeenschap Groenewoud, met ingang van het schooljaar
Nadere informatieIn de brugklas ziet het signaleringstraject er als volgt uit:
Dyslexieprotocol 2018-2019 Inleiding Dit protocol geeft informatie over het dyslexiebeleid op Graaf Engelbrecht. Wij schetsen geven hierin de afspraken, procedures, begeleiding en officiële regelingen
Nadere informatieValuascollege. O nderwijsgemeenschap Venlo & Omstreken. Protocol DYSLEXIE. VALUASCOLLEGE Hogeweg 24 5911 EB Venlo 077 3590400
Valuascollege O nderwijsgemeenschap Venlo & Omstreken Protocol DYSLEXIE VALUASCOLLEGE Hogeweg 24 5911 EB Venlo 077 3590400 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave 1 1. Inleiding 2 2. Wat is dyslexie? 3 3. Signalering
Nadere informatieDyslexieprotocol Cambium College
Dyslexieprotocol Cambium College Inhoud: Wat is dyslexie? Diagnosetraject op het Cambium. De dyslexieverklaring. Overzicht dispenserende en compenserende maatregelen: o Dispenserende maatregelen. (Vrijstellingen)
Nadere informatieProtocol Dyslexie Gerrit Rietveld College Schooljaar
Protocol Dyslexie Gerrit Rietveld College Schooljaar 2015-2016 Inleiding Het Gerrit Rietveld College voert beleid op het gebied van dyslexie. Dit houdt in dat er naar gestreefd wordt om dyslexie zo vroeg
Nadere informatieDyslexieprotocol. Mollerlyceum. (Laatste bijstelling: 11 december 2014)
! Dyslexieprotocol Mollerlyceum (Laatste bijstelling: 11 december 2014)! Inleiding Albert Einstein, Leonardo da Vinci, Walt Disney en zo kun je nog wel even doorgaan: de dyslect is in goed gezelschap!
Nadere informatieminimaal een half jaar lang een aangepast programma is gevolgd.
Dyslexie Protocol Montessori College Twente In het dyslexieprotocol wordt een onderscheid gemaakt tussen de verschillende niveaus en onderbouw/bovenbouw. Voor de bovenbouw mavo, havo en VWO verwijzen we
Nadere informatie1. Inleiding Definitie dyslexie volgens de Stichting Dyslexie Nederland (SDN) herziene versie 2003:
Dyslexiebeleid op de SSGN (versie januari 2015) 1. Inleiding Definitie dyslexie volgens de Stichting Dyslexie Nederland (SDN) herziene versie 2003: "Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een
Nadere informatieProtocol dyslexie en dyscalculie Christelijke Scholengemeenschap Walcheren per 1 augustus 2012
Hks12.0214 DyslexieDyscalculieprotocolCSW Protocol dyslexie en dyscalculie Christelijke Scholengemeenschap Walcheren per 1 augustus 2012 1. Definities dyslexie en dyscalculie, doelstelling protocol Centraal
Nadere informatieS L O E T S W E G H M H E N G E L O
DYSLEXIEPROTOCOL S L O E T S W E G 1 5 3 7 5 5 6 H M H E N G E L O Inhoud Inleiding... 3 Beleid aangepast programma Frans/Duits MAVO.. 4 Onderbouw (klas 1 en 2)... 4 Bovenbouw (klas 3 en 4)... 4 Beleid
Nadere informatieDyslexieprotocol Dyslexieprotocol Baudartius College augustus 2018
Wat is Dyslexie Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen in de automatisering van de woordidentificatie (lezen) en/of schriftbeeldvorming (spellen). Het woord dyslexie bestaat
Nadere informatie3. Gevolgen van dyslexie Veel voorkomende belemmeringen die als gevolg van dyslexie kunnen voorkomen zijn:
Dyslexiebeleid Berlage Lyceum 1. Inleiding Het Berlage Lyceum is een school waar volop kansen worden geboden. Wij streven ernaar het maximale uit de leerlingen te halen zodat zij hun talenten ten volle
Nadere informatieDyslexieprotocol Dyslexieprotocol Baudartius College Mei 2018
Wat is Dyslexie Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen in de automatisering van de woordidentificatie (lezen) en/of schriftbeeldvorming (spellen). Het woord dyslexie bestaat
Nadere informatieZorg om je toekomst. Wat is. dyslexie?
Zorg om je toekomst Wat is dyslexie? 2 Inleiding Dyslexie is een complex probleem. Dyslectische leerlingen zijn niet dom of lui, hun falen is geen onwil. Deze leerlingen doen vaak extra hun best, besteden
Nadere informatieDyslexieprotocol Dyslexieprotocol Baudartius College December 2016
Wat is Dyslexie Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen in de automatisering van de woordidentificatie (lezen) en/of schriftbeeldvorming (spellen). Het woord dyslexie bestaat
Nadere informatieDyslexiebeleid Zaanlands Lyceum augustus 2014
Dyslexiebeleid Zaanlands Lyceum augustus 2014 1. Inleiding De meest geaccepteerde definitie van dyslexie is: Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren
Nadere informatieBeleid Dyslexie. Lorentz Casimir Lyceum
Beleid Dyslexie Lorentz Casimir Lyceum 1 Dyslexiebeleid op het Lorentz Casimir Lyceum Het Lorentz Casimir Lyceum is een school met ambitie, die talenten maximaal wil ontplooien in een goede werk- en leeromgeving
Nadere informatieProtocol dyslexie. op het Zwin College
Protocol dyslexie op het Zwin College Akkoord Directie: juni 2016 Protocol dyslexie op het Zwin College Inhoud 1. Wat is dyslexie? 2 2. De overgang van de basisschool naar het Voortgezet Onderwijs 3. Signaleren
Nadere informatieHet dyslexiebeleid van de Stichting Markland College
Het dyslexiebeleid van de Stichting Markland College Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen en/of
Nadere informatieDyslexieprotocol. Het dyslexiebeleid van het Wolfert Lyceum is vastgesteld door het MT in overleg met de dyslexiecoach.
Dyslexieprotocol Dit protocol heeft als doel meer duidelijkheid te scheppen over wat (dyslectische) leerlingen kunnen verwachten van het dyslexiebeleid op het Wolfert Lyceum. Het Wolfert Lyceum wil een
Nadere informatieProtocol Dyslexie Gerrit Rietveld College Schooljaar
Protocol Dyslexie Gerrit Rietveld College Schooljaar 2016-2017 Inleiding Het Gerrit Rietveld College voert beleid op het gebied van dyslexie. Dit houdt in dat er naar gestreefd wordt om dyslexie zo vroeg
Nadere informatie@ DYSLEXIEBELEID KALSBEEK COLLEGE LOCATIE SCHILDERSPARK. Februari 2014
@ DYSLEXIEBELEID KALSBEEK COLLEGE LOCATIE SCHILDERSPARK Februari 2014 INHOUDSOPGAVE INLEIDING 1 1. LEERLINGEN DIE AL OP DE BASISSCHOOL ZIJN GETEST OP DYSLEXIE 2 1.1 Geldige dyslexieverklaring en geldig
Nadere informatieDYSLEXIEPROTOCOL (wordt op dit moment geupdate!)
DYSLEXIEPROTOCOL (wordt op dit moment geupdate!) Dyslexie wordt gedefinieerd als "een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en/of vlot toepassen van het lezen en/of
Nadere informatieDyslexieprotocol Adriaan Roland Holstschool
Dyslexieprotocol Adriaan Roland Holstschool April 2009 Pagina 1 1. Inleiding Dit protocol heeft als doel om leerlingen met dyslexie zo snel mogelijk te diagnosticeren en te begeleiden. Het is goed om alle
Nadere informatieOSB PROTOCOL DYSLEXIE
OSB PROTOCOL DYSLEXIE Amsterdam, 25 februari 2016 Vastgesteld door de schoolleiding Open Schoolgemeenschap Bijlmer 1 INHOUDSOPGAVE Wat is dyslexie? De OSB & de begeleiding van leerlingen met dyslexie Wederzijdse
Nadere informatieDYSLEXIE-protocol mei 2014
DYSLEXIE-protocol mei 2014 Algemeen Het zet in op het zo optimaal mogelijk maken van de leeromgeving voor leerlingen. Vandaar dat in dit document omschreven wordt hoe we willen omgaan met leerlingen met
Nadere informatieProtocol Dyslexie Pieter Nieuwland College
Protocol Dyslexie Pieter Nieuwland College Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen en/of spellen op
Nadere informatieDyslexiebeleid Oranje Nassau College (locatie Parkdreef)
Dyslexiebeleid Oranje Nassau College (locatie Parkdreef) We spreken van dyslexie als er sprake is van een ontwikkelingsstoornis als gevolg waarvan bij een kind sprake is van een niet, onvolledig of zeer
Nadere informatieDyslexieprotocol. Stafbeleidsdocument. Scholengemeenschap, voor onderwijs dat zin geeft, voor vmbo havo atheneum gymnasium
Scholengemeenschap, voor onderwijs dat zin geeft, voor vmbo havo atheneum gymnasium Bezoekadres: Stationslaan 17 9503 CA Stadskanaal Postadres: Postbus 137 9500 AC Stadskanaal 0599-631122 staf@ubboemmius.nl
Nadere informatieProtocol Dyslexie Nehalennia versie 24022014
Protocol Dyslexie Nehalennia versie 24022014 versie DFE140910 Afspraken en aanbevelingen ten behoeve van dyslectische leerlingen Definitie Dyslexie wordt gedefinieerd als een stoornis die gekenmerkt wordt
Nadere informatieDyslexieprotocol JenaXL
1. Dyslexie 1.1 Definitie Dyslexie wordt gedefinieerd als een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en / of vlot toepassen van het lezen en / of spellen
Nadere informatieUITTREKSEL DYSLEXIEPROTOCOL 2015-2016, VESTIGING KAGERSTRAAT.
UITTREKSEL DYSLEXIEPROTOCOL 2015-2016, VESTIGING KAGERSTRAAT. Het protocol bevat afspraken m.b.t. leerlingen met dyslexie en is onderdeel van het zorgplan. Doelgroep Dispenserende en compenserende maatregelen
Nadere informatieDyslexiebeleid van het Ludger College
Dyslexiebeleid van het Ludger College Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 1.1 Wat is dyslexie? 1.2 Kenmerken van dyslexie 2 2 De procedure 4 2.1 Ouderavond 2.2 Een vermoeden van dyslexie 2.3 De screening 2.4 De
Nadere informatieProtocol Dyslexie Gerrit Rietveld College Schooljaar
Protocol Dyslexie Gerrit Rietveld College Schooljaar 2017-2018 Inleiding Het Gerrit Rietveld College voert beleid op het gebied van dyslexie. Dit houdt in dat er naar gestreefd wordt om dyslexie zo vroeg
Nadere informatieStichting Cambium College voor Openbaar Voortgezet Onderwijs. Dyslexieprotocol
Stichting Cambium College voor Openbaar Voortgezet Onderwijs Dyslexieprotocol Datum behandeling Directie 12 juni 2017 Instemming MR 29 juni 2017 Ingangsdatum 01-08-2017 Inhoud Wat is dyslexie?... 3 Wat
Nadere informatiePROTOCOL. DYSLEXIE en DYSCALCULIE
PROTOCOL DYSLEXIE en DYSCALCULIE Vastgesteld 10 februari 2014 Inleiding In dit protocol zet het Montessori College Eindhoven in grote lijnen uiteen: - hoe leerlingen met leerstoornissen als dyslexie en
Nadere informatieHoe begeleiden wij op de Stichtse Vrije School dyslectische leerlingen?
Hoe begeleiden wij op de Stichtse Vrije School dyslectische leerlingen? Een veel voorkomende vraag van ouders bij het zoeken naar een geschikte vorm van voortgezet onderwijs, betreft de begeleiding van
Nadere informatieOok een rivier begint met de eerste druppel
Ook een rivier begint met de eerste druppel Update Afstemmingsdocument Ernstige lees- en/of spellingproblemen en/of dyslexie Onderwijs aan leerlingen van 4 tot 18 jaar op Walcheren juni 2011 Inleiding
Nadere informatieKader dyslexie Clusius College
Kader dyslexie Clusius College Vastgesteld door de Directieraad Datum: 16-06-2014 Inleiding Het Clusius College heeft te maken met een grote groep leerlingen die op het gebied van taal problemen heeft,
Nadere informatieDyscalculiebeleid Oosterlicht College
Dyscalculiebeleid Oosterlicht College B. Geerts, L. Groot, M. Lindenburg, H. Westerveld A. Maes, C. Minks, L. Scheffers Nieuwegein, Vianen, juni 2017 Dyscalculie Dyscalculie betekent letterlijk 'niet kunnen
Nadere informatieDYSLEXIEPROTOCOL Bonaventuracollege Mariënpoelstraat
DYSLEXIEPROTOCOL Bonaventuracollege Mariënpoelstraat Onderstaande afspraken zijn van toepassing gedurende de onderbouwperiode, de leerjaren 1, 2 en 3 van havo en vwo. Leerlingen die een officiële dyslexieverklaring
Nadere informatieS L O E T S W E G H M H E N G E L O
DYSLEXIEPROTOCOL S L O E T S W E G 1 5 3 7 5 5 6 H M H E N G E L O Inhoud Inleiding... 3 Beleid aangepast programma Frans/Duits MAVO... 4 Onderbouw (klas 1 en 2)... 4 Bovenbouw (klas 3 en 4)... 4 Beleid
Nadere informatieDyslexiebeleid De Nieuwe Veste
Dyslexiebeleid De Nieuwe Veste Coevorden, mei 2014 Wat is dyslexie? De definitie voor dyslexie is: "Een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen of spellen
Nadere informatieDYSLEXIEPROTOCOL. VMBO KALIUMWEG Kaliumweg PT Amersfoort T (033)
VMBO KALIUMWEG Kaliumweg 2 3812 PT Amersfoort T (033) 460 26 00 2017 info@hetelement.eu www.hetelement.eu Taalcentrum 1 Magnesiumweg 4 3812 PW Amersfoort T (033) 460 00 72 Taalcentrum 2 Ringslang 2 3824
Nadere informatieHandboek Dyslexie 2015-2016
Handboek Dyslexie 2015-2016 INHOUD INHOUD... 2 1. KORTE OMSCHRIJVING EN TOELICHTING... 3 2. BELEID EN WERKWIJZE VESPUCCI COLLEGE... 3 3. FACILITEITEN DYSLECTISCHE LEERLINGEN... 4 4. EINDEXAMEN... 5 BIJLAGE
Nadere informatieDyslexiebeleid De Nieuwe Veste
Dyslexiebeleid De Nieuwe Veste Coevorden, juni 2016 Wat is dyslexie? De Nederlands definitie voor dyslexie is: "Een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen
Nadere informatiedyslectisch? Op het Wim Gertenbach College kijken we naar wat een kind wél kan.
abcdefghijklmnopqrstuvwxyz dyslectisch? Op het Wim Gertenbach College kijken we naar wat een kind wél kan. Theoretische leerweg en onderbouw HAVOmavo en onderbouw havo extra cijferlijst waarbij we rekening
Nadere informatieProtocol dyslexie. Dyslexieprotocol Sint-Jan ( )
Protocol dyslexie 1 1. Beschrijving van de procedure omtrent dyslexie Leerling met een verklaring Een dyslexieverklaring is afgegeven door een erkend deskundige en de verklaring maakt onderdeel uit van
Nadere informatieDyslexieprotocol Koning Willem ll College
Dyslexieprotocol Koning Willem ll College 1 april 2013 INHOUD Inleiding 3 1. Dyslexie 4 1.1 Definitie van dyslexie 4 1.2 Kenmerken van dyslectische leerlingen 4 2. Dyslexiebeleid van de school 4 2.1 Signalering
Nadere informatieDyslexieprotocol Saenstroom opdc
Dyslexieprotocol Saenstroom opdc Inleiding Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen in de automatisering van de woordidentificatie, (lezen) en/ of schriftbeeldvorming (spellen).
Nadere informatieRembrandt College Veenendaal. Protocol medicijnverstrekking. Dyslexieprotocol Rembrandt College
Rembrandt College Veenendaal Protocol medicijnverstrekking Dyslexieprotocol Rembrandt College Mei 2016 Dyslexieprotocol In dit dyslexieprotocol staat beschreven op welke wijze wij een leerling met dyslexie
Nadere informatieDyslexieprotocol. Stichting Openbaar Voortgezet Onderwijs Hoeksche Waard
Dyslexieprotocol Stichting Openbaar Voortgezet Onderwijs Hoeksche Waard Actief College Koninginneweg 126 3262 JD Oud-Beijerland T: 0186-612130 E: administratie@actiefcollege.nl W: www.actiefcollege.nl
Nadere informatieHet geldende dyslexiebeleid is aangepast op een aantal gebieden. Tijdens de MR-vergadering wordt een toelichting gegeven op de wijzigingen.
MR van Schoolleiding datum 1 oktober 2013 vergadering 8 oktober 2013 betreft Dyslexiebeleid Het geldende dyslexiebeleid is aangepast op een aantal gebieden. Tijdens de MR-vergadering wordt een toelichting
Nadere informatieDyslexiebeleid 2014-2015
Dyslexiebeleid 2014-2015 Dyslexie wordt gedefinieerd als een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen en/of spellen
Nadere informatieKader dyslexie Clusius College vmbo en mbo
Kader dyslexie Clusius College vmbo en mbo Vastgesteld door de Directieraad Datum: 16 januari 2017 Inleiding In dit kader dyslexie is beschreven op basis van welke uitgangspunten er binnen het Clusius
Nadere informatieDyslexieprotocol compenserende en dispenserende maatregelen. Bonhoeffer College, Enschede
Dyslexieprotocol compenserende en dispenserende maatregelen Bonhoeffer College, Enschede 1.Algemene faciliteiten: Alle leerlingen met een officiële dyslexieverklaring hebben recht op de onderstaande faciliteiten.
Nadere informatie