Dyslexieprotocol September 2014.

Transcriptie

1 Dyslexieprotocol September Inleiding Het doel van dit dyslexieprotocol is leerlingen, ouders en docenten in te lichten over vastgelegde procedures en afspraken met betrekking tot het specifieke leerprobleem dyslexie. Deze procedures en afspraken gelden voor: leerling ouder(s) / verzorger(s) mentor docent afdelingsleider remedial teacher zorgcoördinator. Dit protocol zorgt ervoor dat leerlingen, ouders, docenten en schoolleiding kunnen zien wat is afgesproken met betrekking tot de bijzondere begeleiding van dyslectische leerlingen op Markenhage. Dit protocol zal om de twee jaar geactualiseerd worden. De school geeft duidelijk aan in hoeverre de schoolloopbaan van de dyslectische leerling voorspoedig verloopt. Indien de resultaten structureel onvoldoende zijn, is er overleg tussen de mentor, de ouders, de leerling en de zorgcoördinator. Het is noodzakelijk de grenzen van de hulp aan te geven, omdat de school niet voor elke vorm van leerprobleem voldoende kennis en middelen ter beschikking kan stellen. Begripsbepaling en uitgangspunten Een dyslectische leerling is een leerling, bij wie officieel dyslexie is vastgesteld in een rapport, af gegeven door een orthopedagoog-psycholoog. In het rapport wordt verklaard dat de betreffende leerling in aanmerking komt voor de afspraken betreffende dyslectische leerlingen, vastgesteld door landelijke criteria. Een kopie van dit rapport dient in het leerling-dossier te zijn opgenomen. De volgende definitie van dyslexie is inmiddels algemeen aanvaard. Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen in de automatisering van de woordidentificatie (lezen) en/of schriftbeeldvorming (spelling) ) 1 ). Dit betekent dat het gaat om een ernstige lees- en/of spellingachterstand die hardnekkig is, ondanks voldoende gelegenheid tot leren.het automatiseringstekort uit zich in het voortgezet onderwijs vooral bij moderne vreemde talen en bij complexe taken in de andere vakken.(lange teksten, 1 Bron: Stichting Dyslexie Nederland

2 functionele schrijfopdrachten, talige opdrachten bij zaakvakken en exacte vakken). Uitgangspunten De school hanteert de volgende uitgangspunten betreffende leerlingen met een officiële dyslexieverklaring: Er wordt een inspanningsverplichting gevraagd van alle betrokkenen, de school, de leerling en ook de ouders. Docenten, ouders en leerlingen moeten op de hoogte zijn van de De docenten houden zich aan de afspraken. De school kan niet aan elke vorm van dyslexie adequaat tegemoet komen. Bij overmatig en te snel gebruik van hulpmiddelen loopt de dyslectische leerling het risico een grotere handicap te ervaren van zijn/haar dyslexie. Spellingsfouten worden niet gecompenseerd bij de talen. Wel is het advies om bij overige vakken te letten op de inhoud en niet op de spelling. De procedure Komt de leerling van de basisschool met een officiële dyslexieverklaring, dan krijgt deze leerling bij aanvang van het schooljaar een faciliteitenkaart. Alle brugklasleerlingen worden gescreend op het eventueel aanwezig zijn van dyslexie. Dit is een afspraak binnen het samenwerkingsverband VO Breda. De aan school verbonden orthopedagoog/remedial teacher stelt de mentor op de hoogte bij opvallende lees /spellingsscores. De zorgcoördinator adviseert ouders om hun kind aan de taal/spellinggroep deel te laten nemen op school gedurende 20 lessen, om te kijken of er vooruitgang in lezen en spelling is te boeken. Is er geen vooruitgang, dan adviseert de zorgcoördinator de ouders om hun kind te laten testen bij een orthopedagoog/psycholoog op de aanwezigheid van dyslexie.ouders moeten dit onderzoek zelf bekostigen. Als blijkt dat er geen sprake is van dyslexie, dan worden ouders hierover ingelicht middels een brief. Wanneer leerlingen op Markenhage binnen komen met een dyslexieverklaring dan krijgen ouders na een schooljaar het advies hun kind door te laten testen op dyslexie, zodat zij een verklaring voor onbepaalde tijd krijgen. Dit is afhankelijk van de cijfers die het kind voor de talen haalt. Het verdere onderzoek is voor rekening van de ouders. Is er vanaf het tweede leerjaar toch het vermoeden dat er sprake is van dyslexie, dan adviseert de zorgcoördinator de ouders het kind te laten testen bij een orthopedagoog-psycholoog. Ouders bekostigen dit onderzoek zelf. Blijkt er sprake te zijn van dyslexie en is daar een rapport van aanwezig, dan krijgt de leerling alsnog een faciliteitenkaart. De Zorgcoördinator noteert in magister (LVS) dat er sprake is van dyslexie.

3 Praktische toepassingen procedure dyslexie-protocol Markenhage Om in aanmerking te komen voor faciliteiten dient een leerling in het bezit te zijn van een dyslexieverklaring. In de dyslexieverklaring dient het volgende te staan: Verklarende diagnose: uitspraken over de individuele gebonden cognitieve factoren die in dit geval kennelijk de stoornis oproepen en in stand houden. Uitspraken die gebaseerd zijn op controleerbare, betrouwbare en psychodiagnostische instrumenten en procedures. De stoornis mag niet het gevolg zijn van omgevingsfactoren, zoals een tekort aan onderwijs of van onderwijs op een te hoog niveau. Handelingsgerichte diagnose: informatie op basis van betrouwbare en valide psychodiagnostische instrumenten en procedures, over concrete onderwijsbeperkingen en de specifiek pedagogische didactische behoeften die daarmee samenhangen. Aangegeven wordt dat de onderwijsbelemmeringen niet zijn op te lossen door verwijzing naar een lager niveau, maar vragen om nader te noemen specifieke maatregelen of faciliteiten. Bij de start van het schooljaar in de brugklas wordt er uitleg aan de ouders/verzorgers gegeven over het dyslexiebeleid op Markenhage. Dyslexie-begeleiding tijdens daltonuren De school streeft ernaar om aan elke dyslectische leerling de mogelijkheid te bieden tot basisbegeleiding tijdens daltonuren. Dyslectische leerlingen worden extra geremedieerd op leestempo, spelling en/of eventuele individuele vragen voor de Nederlandse taal en de moderne vreemde talen. De aan school verbonden Remedial Teacher zal docenten begeleiden om op adequate wijze steun te verlenen aan groepjes dyslectische leerlingen, die zich in het kader van de dalton-werkwijze op Markenhage uit eigen beweging aanmelden voor deze daltonuren. De inzet van de dyslectische leerling en het doorzettingsvermogen zijn hiervoor een eerste vereiste. Verklarende diagnoses dienen minimaal 1 maand voor de start van een toetsweek in het bezit van de school te zijn i.v.m. het inzetten van faciliteiten. De begeleiding van dyslectische leerlingen De rol van de mentor: De mentor is het eerste aanspreekpunt voor de ouders en de zorgcoördinator. De mentor heeft voor zijn leerlingen direct contact met de zorgcoördinator.

4 Extra mentoraandacht naar de dyslectische leerling toe werkt motiverend. Het is vanuit de mentor/zorg belangrijk om in de gaten te houden hoe de dyslectische leerling omgaat met zijn/haar dyslexie. De mentor onderhoudt de contacten met de ouders over wat de school kan doen voor een dyslectische leerling en wat de ouders voor hun kind kunnen betekenen in de begeleiding indien nodig in samenspraak met de zorgcoördinator. De mentor onderhoudt de contacten met vakdocenten over de voortgang van de dyslectische leerling en over het wederzijds naleven van de gemaakte afspraken binnen het dyslexieprotocol op Markenhage. De rol van de dyslectische leerling zelf Het is noodzakelijk als de dyslectische leerling positief met zijn taalhandicap omgaat. Dat dit niet altijd even makkelijk is, mag duidelijk zijn. De dyslectische leerlingen in het voortgezet onderwijs zijn immers ook gewone pubers die experimenteren met mogelijkheden en grenzen. Naast de rechten, die in het dyslexieprotocol vermeld staan, heeft de dyslectische leerling de volgende plichten: Een goede werkhouding, zowel in de klas, als in het omgaan met huiswerk. Een goede planning van de werkzaamheden. Tijdig overleggen met vakdocenten en mentor over het leerstofaanbod en het maken van repetities en so s. Dit overleg dient vooraf plaats te vinden en niet achteraf. Het initiatief om te overleggen dient uit te gaan van de dyslectische leerling. Het in te leveren werk (repetities, so s, verslagen en werkstukken, enz.) te voorzien van de vermelding D of Dyslexie. Bij toetsen en examens de Faciliteitenkaart zichtbaar op tafel hebben. Het zich zorgvuldig houden aan en actief bezig zijn met alle afspraken op de faciliteitenkaart. De rol van de ouders: Op de basisschool is een leerling vaak in staat zijn lees- en spellingproblemen zo te compenseren dat deze problematiek bij de leerling wel opvalt, maar niet sterk genoeg lijkt te zijn voor een dyslexieonderzoek. In het voortgezet onderwijs krijgt de leerling vaak te maken met lange, ingewikkelde teksten en meer talen en wordt van hem een redelijk verwerkingstempo verwacht. Zo kan het voorkomen dat de problematiek pas in het voortgezet onderwijs echt een belemmering wordt. Al onze eersteklassers worden in de eerste schoolweken gescreend op taalproblemen.(zie hierboven, bij procedure screeningsonderzoek). Tijdens de informatie-ouderavonden aan het begin van het schooljaar worden de ouders over deze screening geïnformeerd door de zorgcoördinator. Ouders van dyslectische kinderen weten dat hun kinderen extra inspanningen

5 moeten doen om onze school te doorlopen. Het is van wezenlijk belang dat school en ouders samenwerken in de begeleiding van hun kind. Ouders moeten zichzelf voldoende informeren over het dyslexiebeleid op school en de specifieke begeleiding van hun kind. Dit protocol en de faciliteitenkaart geeft de ouders van de dyslectische leerling de gewenste duidelijkheid. Het begeleiden van de dyslectische leerling heeft ook gevolgen op financieel gebied. Het uitvoeren van verdere dyslexieonderzoeken draagt kosten met zich mee. Deze kosten komen voor rekening van de ouders. Indien hulp op school niet voldoende blijkt te zijn, kan de situatie zich voordoen dat geadviseerd wordt externe Remedial Teaching in te schakelen. In dat geval regelen de ouders dit zelf en zijn ook alle kosten voor henzelf. Praktische rol ouders: Hun zoon/dochter helpen bij het plannen van het huiswerk en daar waar nodig (of mogelijk) ondersteuning verlenen. Het aanbieden van structuur zoals: huiswerk maken op een vaste werkplek, de werkplek netjes en overzichtelijk houden, erop toezien dat de schooltas goed wordt ingepakt, de agenda in de gaten houden, enz. Indien mogelijk thuis goede randvoorwaarden scheppen voor hun dyslectische zoon/dochter ten aanzien van het gebruik van bijv. computermogelijkheden, aansluiten bij de Stichting Dedicon ( Daar kunnen alle leer- en leesboeken, op PDF bestand of CD roms ingesproken, worden gehuurd. Contacten onderhouden met de mentor over de ontwikkelingen op school. Gebruik van de faciliteitenkaart De dyslectische leerlingen, waarvan eerder genoemde verklarende diagnose door erkende orthopedagoog/ psycholoog door de school is ontvangen, krijgen een faciliteitenkaart, waarmee zij een beroep kunnen doen op bijzondere faciliteiten en/of hulpmiddelen. Dit voorkomt dat de leerlingen voortdurende uitleg moeten geven omtrent hun dyslexie. De kaart is aangepast aan de mate van dyslexie van de leerling en aan wat de dyslectische leerling zelf als zinvol ervaart; niet alle mogelijkheden zijn voor elke leerling nodig of zinvol. Deze kaart blijft de hele schoolloopbaan geldig. Deze faciliteitenkaart dient consequent gebruikt te worden, zo niet, behoudt de school zich het recht voor om niet gebruikte faciliteiten van de kaart af te halen. Men hanteert op Markenhage de normen van het eindexamen bij het rekenen van spellingsfouten. Wettelijke mogelijkheden voor dispensatie Wettelijk gezien zijn er mogelijkheden om dispensatie aan te vragen. De zorgcoördinator bespreekt dit altijd met de orthopedagoog op school nadat er een vraag van de mentor of ouders gekomen is via een formulier dispensatie.

6 Dit formulier kunnen mentoren en ouders bij de zorgcoördinator vragen. Markenhage kan niet afwijken van de wettelijke procedures. Mogelijkheden en beperkingen bij begeleiding Aanmelding Bij de aanmelding van een dyslectische leerling worden de normale plaatsingscriteria gehanteerd. Bij het aanmeldingsgesprek met de leerling en de ouders/verzorgers worden de (on)mogelijkheden van het Markenhage College toegelicht, waarbij ook de rechten en plichten van dyslectische leerlingen ter sprake komen. Een leerling wordt alleen als dyslectisch aangemerkt wanneer dit wordt aangegeven in een rapport van een orthopedagoog/psycholoog met een erkende bekwaamheidsregistratie. Voor het verkrijgen van examenfaciliteiten is een dyslexieverklaring vereist. De school voor PO levert het dossier met de in het PO-VO afstemmingsdocument (2006) omschreven documenten: o het onderwijskundig rapport met de uitslag van de test en/of de Cito eindtoets o indien aanwezig een dyslexieverklaring, met vermelding van datum van afgifte o indien mogelijk de bij de dyslexieverklaring behorende onderzoeksverslagen o een overzicht van de lees- en spellingontwikkeling en interventies daarin: de meest recente leervorderingen en -resultaten, de geboden ondersteuning, interventies en effecten, de lees- en spellingontwikkeling door de jaren heen, de effecten van de ervaren lees- en/of spellingproblemen op andere leer- en ontwikkelingsgebieden adviezen vanuit het PO voor verdere begeleiding in het VO schriftelijke toestemming van ouders voor het verstrekken van de gegevens. Mogelijkheden en beperkingen bij begeleiding Als een dyslectische leerling de capaciteit mist om een bepaald onderwijsniveau te kunnen halen, zal dat net als bij elke andere leerling in de onderbouw moeten blijken, zodat hij/zij niet in een bovenbouwfuik terecht komt. Uiteraard houdt dit niet in dat een succesvolle afsluiting van de schoolloopbaan gegarandeerd wordt. Deze garantie kan geen enkele leerling gegeven worden. Aan dyslectische leerlingen worden alleen faciliteiten verleend als dat echt noodzakelijk blijkt. Om een goede werkdiscipline te bevorderen, moet een leerling eerst, net als de reguliere leerlingen, meegedraaid hebben om te kunnen bepalen in hoeverre extra faciliteiten nodig zijn. Het gebruik van een eigen laptop tijdens de lessen is toegestaan voor het maken van aantekeningen, maar altijd eerst in overleg met de zorgcoördinator. Dit dient dan wel consequent gebruikt te worden. De eigen

7 verantwoordelijkheid voor spullen en aantekeningen is hier van groot belang. Bij toetsen en toetsweken is het gebruik van een eigen laptop niet toegestaan. Dan kan na overleg met de zorgcoördinator een laptop van school ingezet worden. Meestal zijn dyslectische leerlingen zo te helpen, dat ze verder normaal kunnen meedoen of alleen aan wat extra tijd al voldoende hebben. Uit dyslexie volgt vaak (niet altijd) faalangst. Erkenning en begeleiding van de handicap leidt meestal tot reductie van de faalangst. Markenhage zet geen audio ondersteuning in. Er wordt op Markenhage geen gebruik gemaakt van Kurzweil. Nuttige websites Productinfo :