6.3. Boekverslag door T woorden 9 december keer beoordeeld. inleiding

Transcriptie

1 Boekverslag door T woorden 9 december keer beoordeeld Vak Biologie inleiding Ik doe mijn werkstuk over de haai. Het lijkt me wel een interessant onderwerp. Ik ga wat vertellen over verschillende soorten haaien zoals de Wittehaai (staat op de voorkant) de walvishaai de zebrahaai enz. verder ga ik nog wat vertellen over de haai in het algemeen. Ik hoop dat het een goed werkstuk word. De haai algemeen 1. Bouw Haaien hebben een kraakbenig skelet en hebben gepaarde borst- en buikvinnen. Het lichaam is torpedovormig met een min of meer driehoekige doorsnede (top boven). De kieuwen liggen niet, zoals bij de Beenvissen, onder een kieuwdeksel, maar in 5-7 paar kieuwholten, die elk door een kieuwspleet naar buiten uitmonden. De mondopening ligt aan de onderzijde van de kop. Op de kaken bevinden zich één of meer rijen tanden. Als voorste rij tanden uitvallen worden ze vervangen door tanden van meer naar achteren gelegen rijen,die dan opschuiven. De schubben op de huid zijn van kleine tandjes voorzien, placoïdschubben; hierdoor is de huid ruw. Behalve het ooglid is vaak een binnenooglid, het knipvlies, aanwezig. Vele soorten hebben opzij van de kop een spuitgat dat met de mondholte in verbinding staat. De staart is sterk ontwikkeld, met een lange bovenlob. 2. Voortplanting Bij veel soorten ontwikkelen de eieren zich inwendig en worden de jongen levend geboren. Sommige soorten, zoals de Hamerhaaien en de Roofhaaien, zijn echt levendbarend. Bij enkele groepen, bijv. de Hondshaaien, worden de eieren, door het wijfje aan vastzittende organismen en wieren vastgehecht. De Haaien leven over de hele wereld, maar vooral in tropische en subtropische wateren. De meeste wonen in open zee, sommige soorten leven langs de kusten en zwemmen in de tropen de rivieren. 3. Gevaar voor de mens De haai is de grootste bekende vissoort die we kennen tot ongeveer 18 meter lang. Hoewel alle haaien vleeseters zijn, zijn de grootste soorten voor de mens ongevaarlijk. Die leven van plankton en kleine vissen. De voor de mens gevaarlijke soorten zijn kleiner en heel wraakzuchtig. De meeste haaiensoorten vallen de mens niet zonder aanleiding aan. Als er bloed in het water is ruikt de haai dat en dat lokt de haai al van Pagina 1 van 5

2 heel ver de haaien kunnen dan heel agressief worden. Het aantal bekende gevallen van aanvallen op zwemmers, surfers, drenkelingen en parelduikers is kleiner dan dat je uit verhalen zou vermoeden. Toch worden bijv. in Australië, in Zuid-Afrika en in Zuid-Amerika de zwembaden in enkele kustgedeelten door gaas beschermd. 4. Gebruik door de mens Enkele soorten haaien zijn goed voor de visserij zoals de haringhaai die is vooral in Duitsland geliefd en bijv. de doornhaai die ook in de Noordzee voorkomt. Maar niemand wil graag haai eten dus staat het in de restaurands onder de bijv. deze namen: zeeaal, zeewolf (ook de naam van een aparte vissoort) of paling in gelei. Om gelijkenis met aal te verkrijgen, worden ze gevild en halen ze de vinnen en de buikwanden weg Een tijdlang is de visserij op haaien om de grote hoeveelheid traan in de lever heel belangrijk geweest, omdat deze traan zeer rijk is aan vitamine A. De vinnen van sommige soorten worden gedroogd en in het Verre Oosten voor haaienvinnensoep gebruikt. Zij leveren ook vislijm. Maar de grootste bedreiging voor de haai is de soeppan. Al 2000 jaar wordt de haaienvin als lekkernij gegeten in Azië. Een kilo gedroogde haaienvinnen levert al 200 gulden op. De meeste haaien worden voor hun vinnen gevangen. Het geraamte wordt terug in de zee gegooid of op het strand achter gelaten. Ergens anders wordt er op de haaien gejaagd voor de huid, haaienleer is sterk en lijkt op krokodillenleer. Haaienvlees was vroeger niet erg populair, dat is nu veranderd. In de Verenigde Staten en Europa is het nu juist trendy. Er zijn nu overal haaientanden te koop als souvenir. Een volwassen haai heeft ongeveer 150 tanden die groot genoeg zijn om te verkopen. Vooral de tanden van de witte haai en de tijgerhaai zijn populair. De zebrahaai dankt zijn naam aan de dwarsgestreepte strepen op het lichaam van de jonge dieren. De volwassen dieren zijn gevlekt, daarom worden ze ook wel Luipaardhaaien genoemd. Maar deze naam wordt ook al gebruikt voor een andere soort. Hij is te herkennen aan een lange staart en de richels over zijn lijf. Zijn slanke lichaamsbouw maakt het mogelijk om in holen en gaten zijn prooi te vinden. Het is de haai met de slechtste reputatie want hij is heel wreed. De enorme roofhaai, die schijnbaar zonder enige aanleiding mensen heeft aangevallen en gedood. Het is het reusachtige, op bloed beluste beest uit de legenden, met enorme kaken en angstaanjagende tanden als lange scherpe, gekartelde dolken die goed geschikt zijn voor het afscheuren van grote lappen vlees. Hij wordt de wittehaai genoemd ofwel de menshaai Het is een moordmachine die voortdurend op jacht is naar een nieuwe prooi. De verhalen over zijn vraatzucht zijn niet overdreven. Er zijn witte haaien gevangen die ongeveer drie meter waren, toen er een werd opengesneden kwam er een hele zeeleeuw uit.een andere witte haai die niet veel groter was, had een man op van 1,80 meter. Voorde kust van Californië, waar het dier veel voorkomt, zijn er in de afgelopen dertig jaar vier gevallen met dodelijke afloop geweest. Veel mensen die werden aangevallen, werden slechts één keer gebeten, daarna zwom de haai weer weg. Misschien verdedigde de haai zich alleen maar, want de kaken kunnen alles doden wat ze maar willen. Van de Pagina 2 van 5

3 meeste aanvallen op mensen krijgt de witte haai de schuld. Deze schande verdient het beest niet. Veel aanvallen vinden plaats waar de witte haai bijna nooit voorkomt. Maar hij is het bekendste zeeroofdier, dus krijgt hij de schuld. De aanvallen zijn waarschijnlijk gedaan door agressieve soortgenoten die in de tropen voorkomen. De witte haai heeft geen moeite om dieren aan te vallen, die dezelfde afmeting hebben als hijzelf. De witte haai ziet er slank, gespierd en gestroomlijnd uit, hij kan dan soms ook een snelheid van 50 km/h halen, dit is ook te danken aan de sterk ontwikkelde staart. De witte haai heeft een kraakbenig skelet en bezit gepaarde borst- en buikvinnen. Het lichaam heeft een torpedo-achtige vorm met een min of meer driehoekige doorsnede (top boven). Hij wordt ongeveeer 7 meter lang, maar er zijn gevallen dat ze 12 meter lang worden. Ze wegen rond de 2,2 ton. Op de rug zijn ze grijsblauwachtig van kleur en op de buik wit, dit zorgt voor een goede camouflage in de zee. De kieuwen liggen niet, zoals bij beenvissen, onder een kieuwdeksel, maar in kieuwholten, die elk door een kieuwspleet naar buiten uitmonden. Een haai moet blijven zwemmen om in leven te blijven, want dan stroomt het water langs de kieuwen en krijgt hij zuurstof, maar ook omdat haaien geen zwemblaas hebben kunnen ze niet blijven drijven als ze niet zwemmen. De mond zit aan de onderkant van de kop. Op de kaken zitten één of meer rijen tanden. Als de voorste rijen tanden uitvallen dan worden ze vervangen door tanden van de achterste rijen. De driehoekige, zaagvormige tanden van de witte haai zijn ongeveer 7 cm lang. De witte haai kan met zijn kaken een druk van 8 ton per cm² uitoefenen. Ook de schubben op de huid zijn voorzien van tanden. De witte haai heeft ook het zogenaamde knipvlies, een binnenooglid dat sluit als hij bijt om te voorkomen dat ze gewond raken. De mensenhaai of witte haai is één van de tropische haaien (net als de hamerhaai en de walvishaai). De mensenhaai leeft in wateren van 25 graden of meer. Hij kan per dag grote afstanden afleggen. In de winter zijn de meeste tropische haaien dicht bij de evenaar te vinden en in de zomer zwemmen ze ver naar het noorden of zuiden. Ze volgen verschillende waterstromingen en komen vaak in alle tropische zeeën voor. De witte haai kan bloed en geuren ontdekken over een afstand van 1 km. Hij kan een geurspoor zeer nauwkeurig tégen de waterstroom in volgen en schakelt over op zijn andere zintuigen als hij zijn prooi tot een afstand van 150 m is genaderd. Met zijn zintuigholten en zijlijnsysteem registreert hij feilloos de beroering die wordt veroorzaakt door beweging in het water en hij is bijzonder gevoelig voor onnatuurlijke geluiden en bewegingen, zoals bijvoorbeeld een gewond dier maakt. Haaien gebruiken hun ogen zodra ze op 25 m afstand van de prooi zijn, zelfs als er weinig licht is. Zo kunnen ze hun kaken optimaal gebruiken als ze aanvallen. De blauwe haai heeft een erg sterk en slank lijf. Op de rug is hij donkerblauwe de zijkanten zijn iets lichter, zijn buik is wit. De blauwe haai is een middelgrote haai. Hij zwemt in alle warme zeeën, s'zomers wordt hij nog in Scandinavië gezien. Bij de geboorte zijn de jongen ongeveer 30-50cm lang. De blauwe haai zwemt vlak onder het oppervlak. Vaak zwemt hij achter visserschepen en eet het visafval wat van het schip wordt gegooid. Ook maakt hij jacht op vissen en andere soorten haaien. Lengte: tot 4m Gewicht: tot 150kg Verspreiding: Alle warme zeeën Pagina 3 van 5

4 De walvishaai is de grootste haai, hij heeft een lengte van 12m, en hij weegt ongeveer 7000kg. Duikers kunnen de walvishaaien moeilijk bestuderen. Ze moeten oppassen voor een klap van de staart, daarvan raken ze in een keer bewusteloos. Maar gelukkig eet deze haai allen maar plankton, die hij makkelijk opeet door zijn grote bek. Hij zwemt met zijn bek open zodat al het plankton zo naar binnen drijft, in zijn bek zitten baarden daar blijft het plankton inzitten. Het water spuit hij door zijn kieuwen uit. Zijn huid is zo ruw als schuurpapier zodat hij snel kan zwemmen. De walvishaai is niet zo lenig en snel als de andere soorten haaien dat hoeft ook niet want het eten drijft zo zijn bek binnen. Het is een bedreigd diersoort want in de vetlaag zit olie. Als je het vet kookt komt de olie eruit. Hij leeft in tropische oceanen. De doorhaai heet zo omdat hij stekels heeft op iedere rugvin. De stekels staan in verbinding met gifklieren. Een doornhaai kan je ook herkenen aan een spitse snuit en de bolle ogen. De rug en de flanken zijn donkergrijs en de buik is wit. Aan de zijkanten zitten een paar lichte vlekken. De doornhaai leeft in bijna alle zeeën van de wereld. Doornhaaien vormen groepen die niet ver van de bodem vandaan komen, op meter diepte. 's Nachts komen ze aan de oppervlakte. In een groep zwemmen meestal haaien van hetzelfde geslacht. In de lente zwemmen de haaien dichter naar de kust voor de voortplanting, maanden daarna worden de tien jongen geboren. Bij de geboorte zijn de jongen centimeter lang. Vroeger werd er op de doornhaai gejaagd omdat hij gevangen vis in netten opat, later omdat er werd ontdekt dat in de lever van de haai hele goede traan zit. Nu word de haai vooral gevangen om vismeel van te maken, en soms om op de markt te verkopen. Lengte: cm, soms 120cm (vrouwtjes) Gewicht: 5-8kg max. 10kg Verspreiding : Over de hele wereld Hij heet citroenhaai odat hij een geelachtige bruine kleur heeft. Hij leeft voornamelijk aan de Atlantische Oceaan. Het is een echte kustbewoner, hij leeft ook in brak water en Mangrovebossen. Hij eet vissen schaaldieren en schelpdieren. Hij is gemiddeld 3.4m. lang. Hij leeft in iedere Oceaan. Hij eet voornamelijk vis.het is een aktieve en ook voor mensen gevaarlijke haai. Hij is te herkennen aan de lange vinnen met afgeronde witte punten. Hij wordt ongeveer 3.5m lang. Stierkophaai De stierkophaai heeft voor zijn rugvinnen stekels. Hij heeft kleine spitse tanden voor in de mond, daarachter zitten forse maaltanden. Hij heeft 5 kieuwspleten. De stierkop-haai die ook wel hoornhaai word genoemd eet meestal slakken en mosselen, in ondiep water. Oestervissers haten haaien omdat zij hele oesterbanken vernielen. Hij zwemt vooral in de Grote Oceaan, en langs de kust van Australie en in de Indische oceaan. Lengte: volwassen 1.5m Hoe zorg je ervoor dat je niet wordt aangevallen door haaien? Deze regels heb je niet nodig als je gaat zwemmen in de Noordzee, maar wel als je gaat zwemmen in de Pagina 4 van 5

5 buurt van bv: Hawaï,Australie of Amerika. De vijf regels zijn: 1. Ga nooit zwemmen in de ochtend, avond of nacht. Want dan zijn de haaien actiever als overdag. 2. Zwem altijd met een groep mensen, haaien vallen liever mensen aan die alleen zijn. 3. Ga nooit met water spetteren. Haaien denken dan dat je een gewond dier bent. 4. Ga nooit zwemmen als je al bloed, haaien reageren erg agressief op bloed. 5. Denk niet dat je in ondiep water niet door haaien kan worden aangevallen. Sommige haaien zoals de Stierkophaai, kunnen best zwemmen in ondiep water. Stierkophaaien zijn ook de enige haaien die kunnen zwemmen in zoetwater. Weetjes Er zijn al 400 miljoen jaar haaien op de aarde. In 1998 waren er nog 250 verschillende soorten haaien. De kleinste haai is de Pygmy haai hij is 25 centimeter van kop tot staart De walvishaai is met meer dan 12 meter de langste vis ter wereld, maar eet de kleinste diertjes namelijk plankton. Haaien leven vooral dicht bij de kust, in een tropische klimaat. Een haai kan wel 75 jaar oud worden. Een reuzenhaai is pas na zijn 30ste vruchtbaar, na de bevruchting duurt het nog 3 jaar tot de bevalling. De haaien krijgen maar zelden meer dan 20 kinderen tegelijk. Door de langzame voortplanting zijn haaien erg kwetsbaar. Alleen hamerhaaien en roofhaaien zijn levendbarend Mensenhaaien kunnen een druppel bloed in 4,6 miljoen liter water ruiken Er zijn enorme versteende tanden gevonden die bij haaien passen van wel 30 meter lang De witte haai moet 24 uur per dag met een snelheid van drieënhalve km. zwemmen om voldoende zuurstof in zijn bloed te krijgen Een witte haai stikt als hij enkele minuten achteruit door het water wordt getrokken. Moordpartijen Over de hele wereld worden jaarlijks gemiddeld 100 mensen door haaien aangevallen, daarvan overlijden er 20. De meeste slachtoffers werden maar 1 keer door de haai gebeten. In films lijken ze veel moorddadig, maar dat is niet zo. De meeste haaiensoorten vallen bijna nooit mensen aan. Er is niet één haai die mensenvlees het lekkerst vind. Pagina 5 van 5