2 Inleiding. 4 Achtergrondinformatie
|
|
- Rebecca van der Heijden
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1
2 2 Inleiding 4 Achtergrondinformatie 6 Werkblad voor docenten 7 Werkblad voor een actie 8 Werkbladen vmbo 11 Werkbladen havo/vwo 15 Antwoordsuggesties 21 Colofon 3FM Serious Request vraagt dit jaar aandacht voor de allerkleinsten: miljoenen baby s die onze hulp nodig hebben om te blijven leven. Babysterfte is een stille ramp die wereldwijd elk jaar 5,5 miljoen slachtoffertjes maakt. Belangrijkste oorzaken: gebrek aan medische zorg, voorlichting en begeleiding. Hierdoor sterft iedere 6 seconden ergens ter wereld een baby voor, tijdens of vlak na de geboorte. De cijfers liegen er niet om. Babysterfte is met name in Afrika en Zuidoost-Azië een ramp van formaat. De wereld heeft hier weinig aandacht voor, de media negeren het onderwerp. Het is een wereldwijde stille ramp. Daarom vragen 3FM en Het Rode Kruis vraagt tijdens 3FM Serious Request 2012 aandacht voor deze baby s. Van dinsdag 18 tot en met maandag 24 december 2012 staat het Glazen Huis van 3FM Serious Request op de Oude Markt in Enschede. Drie DJ s van 3FM eten zes dagen niets en maken 24 uur per dag live radio en televisie en zijn online te volgen vanuit het Glazen Huis. Ze vragen aandacht voor de stille ramp en roepen zo veel mogelijk mensen op om in actie te komen voor het Rode Kruis; door tegen betaling een plaat aan te vragen, geld te doneren of door zelf een actie op te zetten. Ook uw klas kan hieraan bijdragen, door zelf een actie te verzinnen, waarmee zoveel mogelijk geld opgehaald wordt. Met dit lesmateriaal heeft u een praktische handleiding voor een aantal actieve lessen in handen. De stof biedt aanknopingspunten voor de lessen maatschappijleer, biologie, economie, aardrijkskunde, techniek, verzorging, CKV en Nederlands. Ook kunt u het materiaal vakoverstijgend, of als maatschappelijke stage of kerstproject inzetten. Het lesmateriaal bestaat uit: vragen en opdrachten voor vmbo vragen en opdrachten voor havo/vwo werkblad vakoverstijgend werken werkblad voor een actieplan infoblokken op Eigenwijzer.nl filmpjes op Eigenwijzer.nl Direct na de achtergrondinformatie vindt u de werkbladen. Met het eerste werkblad kunt u samen met uw collega s een brainstorm opzetten over een vakoverstijgende aanpak van dit project. De opdrachten kunnen klassikaal, in groepjes of zelfstandig worden gemaakt. Het maken van de opdrachten op de werkbladen vereist geen bepaalde volgorde; u kunt de voor uw les relevante opdrachten eruit kiezen. Bij sommige opdrachten hebben leerlingen de informatie op Eigenwijzer nodig. Na afloop kunt u de antwoorden met de leerlingen bespreken. Antwoordsuggesties vindt u achterin deze handleiding. Dit lespakket is ontwikkeld door NTR Schooltv in samenwerking met het Nederlandse Rode Kruis en 3FM. 2
3 Schooltv Op vindt u docenteninformatie over alle programma s en projecten van Schooltv voor het voortgezet onderwijs. Eigenwijzer Op staat alle leerlingeninformatie over het thema babysterfte. Teleblik Op is extra beeldmateriaal te vinden. Teleblik biedt u de mogelijkheid om zelf fragmenten te selecteren en deze bijvoorbeeld in een presentatie te verwerken. Als u nog geen toegang tot Teleblik heeft kunt u een gratis account aanvragen op de site. 3FM Op kunt u acties van uw school aanmelden. Het Rode Kruis Op de website van het Rode Kruis vindt u meer informatie over hoe leerlingen in de vorm van maatschappelijke stages mee kunnen doen aan 3FM Serious Request. Van 18 tot en met 24 december voeren 3FM en het Rode Kruis actie vanuit het Glazen Huis in Enschede. Mensen kunnen geld doneren, platen aanvragen tegen betaling en geld inzamelen met ludieke acties. Het geld dat met 3FM Serious Request wordt ingezameld, gebruikt het Rode Kruis om wereldwijd babysterfte terug te dringen. In 2004 haalde 3FM Serious Request op voorvluchtelingen in Darfur. Sindsdien zetten 3FM en Het Rode Kruis elk jaar een stille ramp succesvol op de kaart. Talloze verenigingen, bedrijven en particulieren zetten zich elk jaar in voor het goede doel. Ook scholen worden van harte uitgenodigd om 3FM Serious Request te steunen. Met het werkblad voor een actie in dit lesmateriaal wordt het zelf bedenken en opzetten van een inzamelingsactie heel eenvoudig. Een sponsorloop, een rommelmarkt; het maakt niet uit, als er maar met een gezamenlijke inspanning geld bij elkaar wordt gebracht voor 3FM Serious Request. Het Rode Kruis op school Het Nederlandse Rode Kruis kan in overleg een gastles bij u op school of een presentatie bij een bedrijf organiseren over de achtergronden van deze stille ramp en over 3FM Serious Request in het algemeen. Heeft u interesse in een gastles of presentatie, aarzel dan niet en neem contact met ons op! Dit kan via 3FM@redcross.nl 3
4 De belangrijkste oorzaken van babysterfte zijn gebrek aan goede medische zorg en begeleiding voor, tijdens en na de geboorte. Aanstaande moeders krijgen vaak onvoldoende zorg en begeleiding tijdens hun zwangerschap zoals zwangerschapscontroles en een vaccinatie tegen tetanus. Signalen dat het kindje niet goed groeit worden hierdoor niet tijdig ontdekt en de moeder kan ongemerkt een ziekte oplopen die schadelijk is voor het kindje. De baby kan hierdoor onnodig voor de geboorte overlijden. Goede medische zorg tijdens de bevalling is voor veel moeders onbereikbaar. Zo liggen ziekenhuizen vaak te ver weg of heeft de dichtstbijzijnde kliniek geen schoon water en medische materialen in huis die nodig zijn voor een veilige bevalling. Goed opgeleide verloskundigen zijn zeldzaam, waardoor een bevalling met complicaties vaak slecht voor de baby afloopt. Ook na de geboorte is weinig aandacht voor gezondheidscontroles van de baby, kraamhulp en voorlichting over voeding en hygiëne. Veel moeders weten niet goed waar ze op moeten letten bij de verzorging van hun pasgeboren kindje. Hierdoor worden gezondheidsproblemen bij de baby vaak te laat gesignaleerd. Het Rode Kruis zorgt dat in afgelegen gebieden medische voorzieningen bereikbaar zijn. Bijvoorbeeld door het bouwen van een kliniek en verzorgen van transport van en naar het ziekenhuis. Ook voorziet het Rode Kruis bestaande klinieken van medische materialen en schoon water voor een veilige bevalling en draagt het Rode Kruis financieel bij aan de opleiding van verloskundigen. Vanwege het gebrek aan bedden in veel klinieken, bouwt het Rode Kruis speciale kraamgebouwen waar vrouwen die op het punt staan te bevallen veilig kunnen verblijven. Huisbezoeken in de eerste week na de geboorte, verkleinen de kans op babysterfte met 30 tot 60%. Tijdens een bezoek zorgt de Rode Kruis-vrijwilliger voor de nieuwe moeder en haar baby en komen praktische zaken aan bod, zoals het belang van hygiëne, het warm houden van de baby, vaccinatie en borstvoeding. Ook de gezondheid en voeding van de moeder wordt in de gaten gehouden. Een huisbezoek is een gelegenheid om eventuele gezondheids- problemen te signaleren en hierop actie te ondernemen. Hulp van het Rode Kruis Een groot deel van de babysterfte is met eenvoudige hulp te voorkomen. Het Rode Kruis begeleidt moeders tijdens de zwangerschap, biedt medische zorg en voorzieningen tijdens de bevalling en ondersteunt bij de zorg voor het pasgeboren kind. Rode Kruis-vrijwilligers zorgen ervoor dat aanstaande moeders het belang van zwangerschapscontroles en vaccinaties inzien en helpen bij het plannen en opvolgen van deze controles. Tijdens controles houdt een vroedvrouw de groei van de foetus in de gaten. Ook zorgt zij dat de moeder gevaccineerd wordt. 4
5 Elk jaar sterven er 5,5 miljoen baby s. Dat zijn baby s per dag, 625 baby s per uur, 10 baby s per minuut. Elke 6 seconden sterft er dus een baby. Van die 5,5 miljoen worden er meer dan 2,5 miljoen dood geboren. Van de baby s die sterven na de geboorte, vindt dit in tot 45% van de gevallen plaats in de eerste 24 uur na de bevalling. 99% van het aantal gevallen van babysterfte vindt plaats in ontwikkelingslanden. In Nederland overlijden gemiddeld 3 op de 1000 pasgeboren baby s. In Malawi zijn dat er 27 en in Nepal 28. Elk jaar overlijden bijna vrouwen tijdens hun zwangerschap of bevalling. Elke 2 minuten sterft er dus 1 vrouw aan de gevolgen van haar zwangerschap. Dit gebeurt in 98% van de gevallen in ontwikkelingslanden. 50% van de zwangere vrouwen in ontwikkelingslanden krijgt geen professionele medische hulp gedurende en net na de geboorte. In Nederland wordt slechts 1% van de bevallingen niet begeleid. Huisbezoeken in de eerste week na de geboorte verkleinen de kans op babysterfte met 30 tot 60%. Het geld dat met 3FM Serious Request wordt opgehaald, besteedt het Rode Kruis aan begeleiding, medische zorg en ondersteuning van moeders en hun pasgeboren kinderen. Voor 1,50 wordt een pasgeboren baby medisch onderzocht (weging, meting en TBC-vaccinatie). Voor 5,00 bezoekt een Rode Kruis-vrijwilliger een moeder en haar pasgeboren kindje. De vrijwilliger geeft tijdens dit huisbezoek voorlichting over praktische zaken zoals hygiëne, het warm houden van de baby, vaccinatie en borstvoeding. Ook bespreekt hij of zij de gezondheid en voeding van de moeder. Voor 15,00 krijgt een verloskundige of kliniekmoeder van het Rode Kruis een veilig bevallingsbabypakket met oa. luiers, een handdoek, babykleertjes, sokjes, alcohol om de navelstreng te ontsmetten en steriele gaasjes. zeep, een plastic zeil, een scheermesje om de navelstreng door te snijden, draad om de navelstreng af te binden, handschoenen, katoenen watte bolletjes en een schort. Voor 20,00 krijgen 10 moeders begeleiding en voorlichting tijdens de gehele zwangerschap. De groei en gezondheid van kind, maar ook de conditie en voeding van moeder wordt bekeken. Bij zorg over mogelijke complicaties worden aanstaande moeders doorverwezen. Voor 75,00 levert het Rode Kruis een medische uitrusting en instrumenten aan een kliniek voor een hygiënische bevalling. Voor 250 schaft het Rode Kruis een speciaal (verloskundig) bed aan voor een veilige bevalling. Voor maakt het Rode Kruis de bouw van een kliniek mogelijk voor controles van zwangere vrouwen en pasgeboren baby s. 5
6 3FM Serious Request - Babysterfte vmbo - havo/vwo Leerjaar: 1 / 2 / 3 / 4 / 5 / 6 Niveau: 6
7 Met jouw klas of school kun jij helpen om van 3FM Serious Request een succes te maken. Door bijvoorbeeld zelf een inzameling te starten. Met onderstaand stappenplan kun je je eigen actie bedenken en uitvoeren! Vorm groepjes van 4 leerlingen. Iedereen denkt kort na over een actie. Alle groepsleden helpen het idee vormgeven. Ieder groepslid vertelt kort iets over zijn idee en wat hij/zij graag zou willen doen tijdens de 3FM actie. De anderen luisteren en noteren. De groepsleden stellen elkaar vragen om de ideeën te verhelderen. Dus niet: is het niet verboden om op straat te staan? Maar: wie of wat wil je bereiken met deze activiteit? De groepsleden geven aanvullingen op de oorspronkelijke ideeën. Daarmee kan het idee zowel qua inhoud als opzet anders zijn dan het oorspronkelijke idee. Uit alle ideeën wordt gekozen voor een idee. Dit gaat op democratische wijze. De meeste stemmen gelden. De groep toetst het idee aan de volgende criteria: De actie is realistisch en haalbaar binnen een bepaald tijdsbestek De actie is origineel en heeft een link met moeders geraakt door oorlog Het is laagdrempelig om geld te geven (tip: eenvoud geeft vaak het beste resultaat) Het levert een concreet resultaat op, waardoor donateurs (de geldgevers) het gevoel krijgen dat ze hun steentje hebben bijgedragen De link tussen 3FM en het werk van het Rode Kruis wordt duidelijk in beeld gebracht De groep vertaalt het idee naar een 3FM actie: wie zoek je om wat te doen voor wie en met welk resultaat? Voer de actie uit, zamel zoveel mogelijk geld in en betrek zoveel mogelijk mensen bij jullie actie. Maak een draaiboek voor jullie actiedag: wanneer doen jullie wat, en waar? Promoot jullie actie via internet: de website van school of hyves bijvoorbeeld. Meld je actie aan op zodat de redactie en verslaggevers van 3FM op de hoogte zijn van jullie activiteit. Misschien komen zij wel langs voor een reportage! Lever de opbrengst van jullie actie in bij de brievenbus van het Glazen Huis of maak het bedrag over op giro
8 Voor het maken van de opdrachten op dit werkblad heb je de informatie nodig op Bij iedere opdracht staat aangegeven welke infoblokken en links je erbij kunt gebruiken Lees de genoemde infoblokken op Zijn de volgende stellingen waar of niet waar? Lees het infoblok Babysterfte in ontwikkelingslanden op Eigenwijzer. 1. Ieder jaar sterven 5,5 baby s wereldwijd (waar/niet waar) 2. Op het platteland hebben baby s meer overlevingskansen dan in een grote stad (waar/niet waar) 3. Vrouwen in ontwikkelingslanden weten heel goed hoe ze zelf een kind op de wereld kunnen zetten, zij hebben geen medische hulp nodig (waar/niet waar) Lees het infoblok Babysterfte; begeleiding na de geboorte op Eigenwijzer. 4. Wanneer een baby gezond ter wereld komt in een ontwikkelingsland maakt hij een goede kans om oud te worden (waar/niet waar) a. Babysterfte maakt de ongelijkheid tussen arm en rijk duidelijk zichtbaar. Leg uit hoe babysterfte de ongelijkheid tussen arme landen en rijke landen zichtbaar maakt. b. Goede voeding is een belangrijk onderdeel van het bestrijden van babysterfte. Waarom is goede voeding voor zowel de moeder als het pasgeboren kind belangrijk? c. Vorm tweetallen en maak een woordweb met babysterfte in het midden. Schrijf zoveel mogelijk woorden eromheen die volgens jullie te maken hebben met het onderwerp. Presenteer je woordweb aan de klas. Lees het infoblok Babysterfte tijdens de geboorte op Eigenwijzer. 5. Schoon water is onmisbaar bij een veilige bevalling (waar/niet waar) 6. In ontwikkelingslanden zijn er geen voldoende ziekenhuizen maar gelukkig zijn er wel genoeg verloskundigen om te helpen bij de bevallingen (waar/niet waar) Net als voorgaande jaren voert 3FM Serious Request samen met het Rode Kruis actie tegen een stille ramp. a. Wat wordt bedoeld met stille ramp? b. Waarom zijn baby s de stille slachtoffers? c. Noem nog een stille ramp die ergens op de wereld plaatsvindt. Waarom zijn jonge baby s de dupe van de politieke en economische situatie in een land? Leg uit. 8
9 Elke 6 seconden sterft ergens op de wereld een baby. Jaarlijks zijn dat 5,5 miljoen baby s die voor, tijdens of binnen een maand na de geboorte sterven; dat zijn: baby s per dag, 625 baby s per uur, 10 baby s per minuut en iedere 6 seconde 1 baby. Een ramp van formaat dus. Toch is babysterfte met eenvoudige middelen terug te dringen. Miljoenen baby s sterven onnodig. Met eenvoudige hulp en begeleiding kan een groot deel van deze babysterfte voorkomen worden. Lees het infoblok Babysterfte; begeleiding na de geboorte op Eigenwijzer. Welke relatief goedkope middelen worden hier genoemd om ervoor te zorgen dat een baby niet sterft in de eerste vier weken van zijn leven? Noem er vijf. Negen maanden heeft de baby in de buik van de moeder gezeten. De moeder, de vader en de rest van de familie verheugde zich op de komst. Wat een vrolijke gebeurtenis had moeten zijn wordt heel droevig.de baby overlijdt vrijwel direct na de geboorte. Lees het korte gedichtje voor de te vroeg gestorven baby: Papa en mama kon je nog niet zeggen Kattenkwaad uithalen is niet gelukt Het is door niemand uit te leggen Dat je uit het leven bent gerukt Door de hulp van het Rode Kruis blijven gelukkig steeds meer baby s leven in ontwikkelingslanden. Schrijf een kort gedichtje voor een baby die dankzij deze hulp gered is. Publiceer je gedicht in de schoolkrant met vermelding van de actie van 3FM Serious Request. Tijdens de zwangerschap is het belangrijk dat een zwangere vrouw regelmatig op consultatiespreekuur komt. De gezondheid van de moeder en die van de ongeboren baby worden hier in de gaten gehouden. Tijdens controles houdt een verloskundige of verpleegkundige de groei van de baby bij en zorgt dat de moeder gevaccineerd wordt. Als er problemen zijn, verwijst zij de moeder naar een kliniek. Lees het infoblok: Bestrijden van babysterfte; begeleiding voor de bevalling op Eigenwijzer. Opvolgen van controles Het Rode Kruis maakt op verschillende manieren zwangere vrouwen duidelijk hoe belangrijk het is om naar de zwangerschapscontroles te komen. Dit doen ze door voorlichting te geven en bijvoorbeeld posters uit te delen. Op de posters wordt het belang van de controles duidelijk gemaakt en worden vrouwen opgeroepen regelmatig naar de controles te komen. Maak groepjes van vier en maak een poster waarop jullie duidelijk maken dat het belangrijk is voor zwangere vrouwen om naar de zwangerschapscontroles te komen. Probeer de poster zo te maken dat wanneer je niet kan lezen je de poster toch kan begrijpen. Presenteer je poster aan de rest van de klas. Veel baby s sterven omdat moeders niet goed weten waar ze op moeten letten bij het verzorgen van hun pasgeboren kindje. Ze hebben hier niet de juiste informatie over gekregen. Hierdoor worden gezondheidsproblemen bij de baby vaak veel te laat ontdekt. Daarom is het erg belangrijk dat deze moeders informatie krijgen over de verzorging van hun baby. Veel van deze moeders hebben geen opleiding, kunnen niet lezen en wonen in afgelegen gebieden. Hoe kunnen we ze informatie geven over de verzorging van de kleine baby? Bekijk de onderstaande voorbeelden: Lied maken Mazdi Ndi Moyo, Samalani Mijigo - Water is leven, zorg voor schoon water". Het veelstemmige gezang van zo'n twintig Rode Kruis-vrijwilligers klinkt door het dorp Ngonoonda in hartje Afrika. Door het lied leren zij waar ze op moeten letten bij het verzorgen van pasgeboren baby s. Daar waar veel mensen niet kunnen lezen of schrijven is een lied dé manier om belangrijke dingen te onthouden. 9
10 Informatiedekentje Wanneer heeft een baby koorts? Geheugensteuntje aan de afspraak bij de arts Ziektesymptomen: geen eetlust, diarree, overgeven Volgens het Rode Kruis is babysterfte niet onvermijdelijk en is het met de juiste behandeling en zorg sterk te verminderen. Op het informatiedekentje staat belangrijke gezondheidsinformatie voor moeders van pasgeboren kindjes. Maar het dekentje wordt natuurlijk ook gebruikt als doek om de baby warm te houden. Er staat belangrijke informatie op afgedrukt voor de verzorging van pasgeboren baby s: - Een groeimeter - Een schema voor borstvoeding - Een vaccinatieschema - Een hoge temperatuur waarschuwing - Een herinnering aan de afspraak bij de dokter - Een lijst met waarschuwingssignalen bij ziekte. Niet alles kan met een tekening worden uitgelegd, maar de tekeningen werken als geheugensteun voor de moeder. Maak groepjes en verzin manieren om moeders te informeren over de verzorging van hun pasgeboren kind. De moeders kunnen niet lezen en ze hebben geen dokterspost in de buurt. Bedenk iets creatiefs en presenteer het beste idee van jullie groepje aan de klas. Misschien kan het Rode Kruis jullie idee wel gebruiken in Afrika of ergens anders op de wereld! Lees het infoblok Babysterfte in ontwikkelingslanden op Eigenwijzer. Wat zijn de drie hoofdoorzaken van babysterfte? Het Rode Kruis bestrijdt de hoofdoorzaken van babysterfte. Lees het infoblok Het Rode Kruis helpt de allerkleinsten op Eigenwijzer. Maak tweetallen. Maak een stripverhaal over de hulp die het Rode Kruis biedt aan zwangere vrouwen en hun baby s. Begin bij de zorg voor de zwangere vrouw en eindig met de hulp die het Rode Kruis biedt met de verzorging van het pasgeboren baby tje. Publiceer je Help de Baby!- Stripverhaal in de schoolkrant of upload je strip op de Eigenwijzer-facebookpagina: Checklist (waar je op moet letten): Groeit de baby goed? Hoe vaak moet je borstvoeding geven? Vaccineren 10
11 Voor het maken van de opdrachten op dit werkblad heb je de informatie nodig op Bij iedere opdracht staat aangegeven welke infoblokken en links je erbij kunt gebruiken Lees de genoemde infoblokken op Zijn de volgende stellingen waar of niet waar? Babysterfte maakt de kloof tussen arm en rijk duidelijk zichtbaar. Leg uit hoe babysterfte de ongelijkheid tussen de ontwikkelde landen en de ontwikkelingslanden zichtbaar maakt. Lees het infoblok Babysterfte in ontwikkelingslanden op Eigenwijzer. 1. Ieder jaar sterven 5,5 baby s wereldwijd (waar/niet waar) 2. Op het platteland hebben baby s meer overlevingskansen dan in een grote stad (waar/niet waar) 3. Vrouwen in ontwikkelingslanden weten heel goed hoe ze zelf een kind op de wereld kunnen zetten, zij hebben geen medische hulp nodig (waar/niet waar) Lees het infoblok Babysterfte; begeleiding na de geboorte op Eigenwijzer. 4. Wanneer een baby gezond ter wereld komt in een ontwikkelingsland maakt hij een goede kans om oud te worden (waar/niet waar) Lees het infoblok Babysterfte tijdens de geboorte op Eigenwijzer. 5. Schoon water is onmisbaar bij een veilige bevalling (waar/niet waar) 6. In ontwikkelingslanden zijn er geen voldoende ziekenhuizen maar gelukkig zijn er wel genoeg verloskundigen om te helpen bij de bevallingen (waar/niet waar) Net als voorgaande jaren voert 3FM Serious Request samen met het Rode Kruis actie tegen een stille ramp. a. Wat wordt bedoeld met stille ramp? b. Waarom zijn baby s de stille slachtoffers? c. Noem nog een stille ramp die ergens op de wereld plaatsvindt. Bekijk de spotprent Vertel in je eigen woorden wat de tekenaar van deze spotpret duidelijk wil maken. Goede voeding is een belangrijk onderdeel bij het bestrijden van babysterfte. Waarom is goede voeding voor zowel de moeder als het pasgeboren kind belangrijk? Elke 6 seconden sterft ergens op de wereld een baby. Jaarlijks zijn dat 5,5 miljoen baby s die voor, tijdens of binnen een maand na de geboorte sterven; dat zijn: baby s per dag, 625 baby s per uur, 10 baby s per minuut en iedere 6 seconde 1. Een ramp van formaat dus. Toch is babysterfte met eenvoudige middelen te bestrijden. Miljoenen baby s sterven onnodig. Met eenvoudige hulp en begeleiding kan een groot deel van deze babysterfte voorkomen worden. 11
12 Lees het infoblok Babysterfte; begeleiding na de geboorte op Eigenwijzer. Welke relatief goedkope middelen worden hier genoemd om ervoor te zorgen dat een baby niet sterft in de eerste vier weken van zijn leven? Noem er vijf. Gedicht voor de baby Negen maanden heeft de baby in de buik van de moeder gezeten. De moeder, de vader en de rest van de familie verheugde zich op de komst. Wat een vrolijke gebeurtenis had moeten zijn wordt heel droevig.de baby overlijdt vrijwel direct na de geboorte. Lees het korte gedichtje voor de te vroeg gestorven baby: Papa en mama kon je nog niet zeggen Kattenkwaad uithalen is niet gelukt Het is door niemand uit te leggen Dat je uit het leven bent gerukt Door de hulp van het Rode Kruis blijven gelukkig steeds meer baby s leven in ontwikkelingslanden. Schrijf een kort gedichtje voor een baby die dankzij deze hulp gered is. Publiceer je gedicht in de schoolkrant met vermelding van de actie van 3FM Serious Request. Tijdens de zwangerschap is het belangrijk dat een zwangere vrouw regelmatig op consultatie spreekuur komt. De gezondheid van de moeder en dat van de ongeboren baby wordt hier in de gaten gehouden. Tijdens controles houdt een verloskundige of verpleegkundige de groei van de baby bij en zorgt dat de moeder gevaccineerd wordt. Als er problemen gesignaleerd worden, wordt er tijdig doorverwezen naar een kliniek en wanneer er problemen verwacht worden tijdens de bevalling wordt de moeder geadviseerd om in een kliniek te bevallen. Dit doen ze door voorlichting te geven en bijvoorbeeld posters uit te delen. Op de posters wordt het belang van de controles duidelijk gemaakt en worden vrouwen opgeroepen regelmatig naar de controles te komen. Maak groepjes van vier en maak een poster waarop jullie duidelijk maken dat het belangrijk is voor zwangere vrouwen om naar de zwangerschapscontroles te komen. Probeer de poster zo te maken dat wanneer je niet kan lezen je de poster toch kan begrijpen. Presenteer je poster aan de rest van de klas. Volgens het Rode Kruis is babysterfte niet onvermijdelijk en is het met de juiste behandeling en zorg sterk terug te dringen. Lees het infoblok Babysterfte in ontwikkelingslanden op Eigenwijzer. a)wat zijn de drie hoofdoorzaken van babysterfte? Lees het infoblok Het Rode Kruis helpt de allerkleinsten op Eigenwijzer. b)hoe biedt het Rode Kruis hulp bij deze drie hoofdoorzaken van babysterfte? c)het Rode Kruis werkt met een netwerk van vele vrijwilligers, deze vrijwilligers krijgen ook een opleiding van het Rode Kruis. Waarom is het zo belangrijk om deze vrijwilligers op te leiden en wat kunnen deze vrijwilligers meer dan ingevlogen westerlingen? Lees het infoblok: Bestrijden van babysterfte; begeleiding voor de bevalling op Eigenwijzer. Opvolgen van controles Het Rode Kruis probeert op verschillende manieren zwangere vrouwen duidelijk te maken hoe belangrijk het is om naar de zwangerschapscontroles te komen. 12
13 In veel landen in Afrika zijn ziekenhuizen vaak niet toegerust op de zorg die nodig is voor de allerkleinsten. Het Rode Kruis helpt met het opzetten van speciale kraamgebouwen en geboorteklinieken om moeder en kind de juiste zorg en medische hulp te kunnen bieden. Lees het infoblok Babysterfte in Sierra Leone op Eigenwijzer. Maak groepjes en bespreek hoe volgens jullie een ideale geboortekliniek in Afrika eruit zou zien. Het is een geboortekliniek voor een klein dorpje en in de omgeving zijn nog meer dorpjes die ook gebruik gaan maken van de kliniek. Hoeveel verschillende ruimtes heeft de kliniek? Welke materialen heeft de kliniek minimaal nodig? Hoe is de bereikbaarheid, kunnen jullie iets bedenken voor het transport naar de geboortekliniek? Hoe kun je op een goedkope manier de kliniek gezellig maken? Hoeveel mensen werken er, welke opleiding hebben deze mensen gehad? Maak een plattegrond met een ontwerp van jullie ideale geboortekliniek. Hang de ontwerpen op in de klas als een tentoonstelling. Tip: het mag niet veel kosten Nigeria; Nergens ter wereld trouwen vrouwen op jongere leeftijd dan in Nigeria. Ook de analfabetismegraad bij vrouwen is er het hoogst. Als je het gebrek aan onderwijs bij de slecht ontwikkelde gezondheidszorg voegt, dan heb je een dodelijke combinatie. In ontwikkelingslanden worden per jaar miljoenen baby s te vroeg geboren of met een te laag gewicht geboren. Deze baby s kunnen onderkoeld raken, want ze zijn nog niet in staat om hun eigen lichaamstemperatuur te regelen. Geld voor couveuses is er niet en met stroomvoorziening is het ook vaak slecht gesteld. Dus worden deze baby s warm gehouden door warmwaterkruiken, onder warme lampen gelegd als er elektriciteit is, of boven hete kooltjes gehouden. Ondanks al deze inspanningen sterven nog steeds veel baby s met een te laag geboorte gewicht aan onderkoeling. De Baby Warmer De Baby Warmer is ontwikkeld als afstudeeropdracht door een groep studenten. De uitdaging van hun docent was: ontwikkel een vervanger voor een couveuse die minder dan 1% van de bestaande technologie kost met hetzelfde medische resultaat. Na uittesten en aanpassingen lijkt deze Baby Warmer de oplossing, een mini slaapzak met een warmte-element met was. In 20 minuten is de was in het warmte-element opgewarmd door er warm water over te laten stromen om daarna uren warmte af te geven en de baby warm te houden op een constante temperatuur van 37 graden. Na testen in Indiase ziekenhuizen zijn de studenten nu bezig baby s te redden in China en Somalië. Een product met een missie en een prachtig initiatief! Bekijk ook het filmpje op Eigenwijzer. Doe in tweetallen ook een uitvinding om te vroeg geboren baby s warm te houden. Het moet te gebruiken zijn in afgelegen gebieden waar geen elektriciteit is en het mag niet te veel kosten. Bedenk iets creatiefs. Werk je idee uit in een tekening of model. Presenteer je idee aan de klas. Discussier met de klas over onderstaande stelling: Een aanstaande moeder die niet naar school is geweest hoort gewoon te weten hoe je babysterfte kunt voorkomen. 13
14 In 2000 hebben de landen van de Verenigde Naties afgesproken om vóór 2015 de belangrijkste Wereldproblemen aan te pakken. Er zijn acht concrete doelstellingen vastgelegd: dit zijn de millenniumdoelen. Lees het infoblok Millenniumdoelen op Eigenwijzer en klik op de link naar de website van de Millenniumdoelen. Millenniumdoel 4 Doelstelling 4 gaat over het verminderen van kindersterfte. Op het probleem van de babysterfte is niet alleen doelstelling 4 over het verminderen van kindersterfte van toepassing. De problematiek van babysterfte is een gevolg van combinaties van meerdere factoren. Noem alle millenniumdoelen die van toepassing zijn bij het terugdringen van babysterfte. is. Andere positieve ontwikkelingen zijn de toename van het aantal meisjes dat naar school gaat en successen in de strijd tegen HIV/Aids. Slecht nieuws Een aantal doelstellingen lopen flink achter. Zo hebben 2,5 miljard mensen - bijna de helft van de bevolking in ontwikkelingslanden - geen toegang tot goede sanitaire voorzieningen. Dat vormt een risico voor de gezondheid. Ook de afspraken om moederen kindersterfte tegen te gaan liggen niet op schema, net als de aanpak van ongelijkheid tussen mannen en vrouwen. Bekijk de millenniumdoelen atlas op Eigenwijzer: In de volgende landen is het babysterftecijfer erg hoog: o De Democratische Republiek Congo o Nigeria o India o Pakistan o China o Ethiopië o Afghanistan o Siërra Leonne o Tsjaad Begin juli presenteerde de Verenigde Naties het jaarlijkse rapport over de voortgang van de millenniumdoelen. Goed nieuws Er is reden tot optimisme, want drie belangrijke subdoelstellingen op het gebied van armoede, sloppenwijken en water blijken nu al behaald te zijn. Het is gelukt om de armoede te halveren ten opzichte van 1990, net als het percentage mensen zonder toegang tot schoon drinkwater. Ongeveer 89% van de wereldbevolking kan nu gebruik maken van veilig drinkwater. Tot slot zijn de leefomstandigheden van bijna 200 miljoen mensen in sloppenwijken verbeterd, waarmee ook de subdoelstelling om het leven van 100 miljoen sloppenwijkbewoners behaald Ga met de cursor op een land staan om te zien hoe het er voor staat met de voorgang van de millenniumdoelen in dit specifieke land. Bij welke landen zie je een vooruitgang? In welke landen worden de millenniumdoelen waarschijnlijk niet gerealiseerd in 2015? 14
15 1. Waar 2. Niet waar 3. Niet waar 4. Niet waar 5. Waar 6. Niet waar a) Stille rampen zijn rampen die de kranten en televisie niet halen omdat andere gebeurtenissen de rampen overschaduwen. Of omdat ze plaatsvinden in gebieden waar weinig belangstelling voor is en van waaruit de informatievoorziening beperkt is. Hierdoor is het vaak erg moeilijk om geld in te zamelen voor de slachtoffers van een stille ramp, omdat niemand erover gehoord heeft. b) De cijfers liegen er niet om, 5,5 miljoen baby s sterven er per jaar. Dit aantal is onnodig hoog want met hulp en eenvoudige middelen kan dit aantal flink dalen. Babysterfte is vooral in Afrika en Zuidoost Azië een ramp van formaat. Het is een stille ramp waarbij iedere 6 seconden geruisloos een baby sterft aangezien zij niet de hulp krijgen die ze nodig hebben. Geruisloos; aangezien mensen zich hier wereldwijd niet van bewust zijn. Daarom vraagt 3FM Serious Request dit jaar aandacht voor de allerkleinsten. C) 3FM Serious Request heeft de afgelopen 8 jaar de volgende stille rampen onder de aandacht gebracht: Darfur, familieherenigingen in DR Congo, landmijnen, schoon drinkwater, vluchtelingen, malaria, weeskinderen door aids, moeders in oorlogsgebieden. a) b) 98% van alle babysterfte komt voor in ontwikkelingslanden. In de rijke landen krijgen vrouwen bijna altijd deskundige hulp voor, tijdens en na de bevalling, in arme landen is dat niet zo. In rijke landen is er meer toegang tot onderwijs en medische zorg. Ondervoeding van een zwangere vrouw: ondervoede moeders hebben een hoog risico op vroeggeboorte en baby s met een laag geboortegewicht. Ondervoeding van een pasgeboren baby: ondervoeding vergroot het risico dat een baby een ziekte niet overleeft. Gezonde baby s hebben natuurlijke weerstand tegen ziekteverwekkers. Ondervoede baby s hebben een zwak afweersysteem, ze zijn vatbaarder voor ziektes en kunnen deze vaak niet de baas worden. In een land in oorlog, of een land wat lange tijd in oorlog is geweest, is een groot tekort aan medisch personeel, inclusief verloskundigen. In een land waar het slecht gaat met de economie is er weinig geld voor de gezondheidszorg. 15
16 Gebreide mutsjes om pasgeborenen warm te houden, het warm houden van de baby. Schoon mes of schoon scheermesje om de navelstreng door te snijden. In de meeste arme landen, zoals Malawi, wordt er een scheermesje gebruikt om de navelstreng door te snijden. Een prik tegen tuberculose. Antibiotica bij longontsteking. Hygiënische omgeving voor de baby. Borstvoeding. Een combinatie van water, zout en suiker tegen diarree (ORS). Inentingen. Gebruik van muskietennetten en medicatie tegen malaria. Eigen invulling Eigen invulling Eigen invulling Gebrek aan begeleiding tijdens de zwangerschap Gebrek aan medische zorg bij de bevalling Onvoldoende hulp na de geboorte Eigen invulling 16
17 1. Waar 2. Niet waar 3. Niet waar 4. Niet waar 5. Waar 6. Niet waar a) Stille rampen zijn rampen die de kranten en televisie niet halen omdat andere gebeurtenissen de rampen overschaduwen. Of omdat ze plaatsvinden in gebieden waar weinig belangstelling voor is en van waaruit de informatievoorziening beperkt is. Hierdoor is het vaak erg moeilijk om geld in te zamelen voor de slachtoffers van een stille ramp, omdat niemand erover gehoord heeft. b) De cijfers liegen er niet om, ieder jaar sterven wereldwijd 5,5 miljoen baby s voor, tijdens of binnen een maand na de geboorte. Dit aantal is onnodig hoog want met hulp en eenvoudige middelen kan dit aantal flink dalen. Babysterfte is vooral in Afrika en Zuidoost Azië een ramp van formaat. Het is een stille ramp waarbij iedere 6 seconden geruisloos een baby sterft. Geruisloos; aangezien mensen zich hier wereldwijd niet van bewust zijn. Daarom vraagt 3FM Serious Request dit jaar aandacht voor de allerkleinsten. c) 3FM Serious Request heeft de afgelopen 8 jaar de volgende stille rampen onder de aandacht gebracht: Darfur, familieherenigingen in DR Congo, landmijnen, schoon drinkwater, vluchtelingen, malaria, weeskinderen door aids, moeders in oorlogsgebieden. 98% van alle babysterfte komt voor in ontwikkelingslanden. In de rijke landen krijgen vrouwen bijna altijd deskundige hulp voor, tijdens en na de bevalling, in arme landen is dat niet zo. In rijke landen is er meer toegang tot onderwijs en medische kennis. De tekenaar van de spotprent wil het verschil tussen arm/rijk, overdaad/schaarste duidelijk maken. Ondervoede moeders hebben een hoog risico op vroeggeboorte en baby s met een laag geboortegewicht. Ondervoeding van een pasgeboren baby vergroot het risico dat een baby een ziekte niet overleeft. Gezonde baby s hebben natuurlijke weerstand tegen ziekteverwekkers. Ondervoede baby s hebben een zwak afweersysteem, ze zijn vatbaarder voor ziekten en kunnen deze vaak niet de baas worden. 17
18 Antwoorden Gebreide mutsjes om pasgeborenen warm te houden, het warm houden van de baby. Schoon mes of schoon scheermesje om de navelstreng door te snijden In de meeste arme landen, zoals Malawi, wordt er een scheermesje gebruikt om de navelstreng door te snijden. Een prik tegen tuberculose Antibiotica bij longontsteking Hygiënische omgeving voor de baby Borstvoeding Een combinatie van water, zout en suiker tegen diarree (ORS) Inentingen Gebruik van muskietennetten en medicatie tegen malaria. 1 Tuberculose is een infectieziekte die vaak de longen aantast en dodelijk kan zijn, helemaal voor kleine baby s. Eigen invulling Eigen invulling a) Onvoldoende zorg en begeleiding tijdens de zwangerschap zoals zwangerschapscontroles en vaccinatie van de moeder. Gebrek aan medische klinieken en materialen en goed opgeleide verloskundigen tijdens de bevalling. Het ontbreken van gezondheidscontroles van de baby, kraamhulp en voorlichting over voeding, verzorging en hygiëne na de bevalling. b) Begeleiding tijdens de zwangerschap Rode Kruis-vrijwilligers zorgen ervoor dat aanstaande moeders het belang van zwangerschapscontroles en vaccinaties inzien en helpen bij het plannen en opvolgen van deze controles. Indien daar aanleiding voor is, wijst het Rode Kruis een moeder op het belang van bevallen in een kliniek. Medische hulp bij de bevalling Het Rode Kruis zorgt dat in afgelegen gebieden medische voorzieningen bereikbaar zijn. Bijvoorbeeld door het bouwen van een kliniek en verzorgen van transport van en naar het ziekenhuis. Ook voorziet het Rode Kruis bestaande klinieken van medische materialen en schoon water voor een veilige bevalling en draagt het Rode Kruis financieel bij aan de opleiding van verloskundigen. Zorg voor het pasgeboren kindje Vrijwilligers van het Rode Kruis in ontwikkelingslanden komen op huisbezoek in de eerste week na de geboorte van de baby. Tijdens een bezoek zorgt de Rode Kruis-vrijwilliger voor de nieuwe moeder en haar baby en komen praktische zaken aan bod, zoals het belang van hygiëne, het warm houden van de baby en borstvoeding. Ook de gezondheid en voeding van de moeder wordt in de gaten gehouden. 18
19 c) De vrijwilligers wonen en werken in dezelfde gemeenschappen, spreken de taal en kennen de lokale gebruiken. Dankzij het netwerk van miljoenen vrijwilligers is het Rode Kruis vertegenwoordigd tot in de verste uithoeken van de wereld. Daar waar medische posten in geen velden of wegen te bekennen zijn, kan het Rode Kruis door de door hen opgeleide vrijwilligers hulp bieden aan moeders tijdens de zwangerschap, de bevalling en aan pasgeboren baby s. Eigen invulling. Denk aan de volgende zaken: verloskamer, met bed, uitrustkamers, muskietennetten, ruimte voor zwangerschapscontroles, scheermesje om de navelstreng door te snijden, hygiëne, weegschaal voor baby s, vaccinatie ruimte, medicijnen (onder andere antibiotica, tetanusprik, ORS tegen diarree), verloskundigen en verpleegkundigen, schoon water, ambulance. Even belangrijk in de strijd tegen moedersterfte is de toegang tot onderwijs. Als meisjes langer naar school gaan worden ze vaak pas moeder op minder jonge leeftijd. Wie te jong moeder wordt is in landen met grote armoede, fysiek vaak onvoldoende ontwikkeld om een baby op de wereld te zetten. Vrouwen die op zeer jonge leeftijd kinderen krijgen, lopen een groot risico dat de baby sterft en ook om zelf te sterven. Beter opgeleide vrouwen en meisjes beslissen makkelijker condooms te gebruiken. Een beter opgeleide vrouw zal ook minder snel trouwen en daardoor haar eerste kind pas later krijgen. Veel baby s sterven omdat moeders met een laag opleidingsniveau niet goed weten waar ze op moeten letten bij het verzorgen van hun pasgeboren kindje. Niemand heeft ze hierover geïnformeerd. Oude gebruiken vanuit de traditie worden niet herzien. Doordat de moeders niet over de juiste informatie beschikken worden gezondheidsproblemen bij de baby vaak te laat gesignaleerd. Veel van deze moeders wonen in afgelegen gebieden en hebben hierdoor moeilijk toegang tot medische zorg. Ook hebben moeder met een laag opleidingsniveau vaak slechte economische omstandigheden waardoor er voor medische ondersteuning of voor de reis naar een ziekenhuis geen geld is. Uiteraard zijn allerlei inventieve mogelijkheden welkom. Maar naast alle uitvindingen is het ook belangrijk om de kangerooing methode /skin-to-skin contact te noemen. Dit betekent dat de moeder en de baby huid op huid contact hebben zodat de baby warm blijft. Dit heeft ook een heel belangrijk psychologisch effect voor moeder en kind, het kost niets en schijnt alleen positieve bijwerkingen te hebben. Millenniumdoel 1, 3, 4, 5, 6, 7. (zie hieronder een beschrijving van deze millenniumdoelen) Millenniumdoel 1 - De armoede halveren en minder mensen honger Het percentage mensen dat in extreme armoede leeft, moet in 2015 tenminste voor de helft zijn teruggebracht ten opzichte van Extreme armoede betekent dat iemand minder dan $1,25 per dag te besteden heeft. In 1990 leefden 1,8 miljard mensen in extreme armoede, oftewel 41,7 procent van de wereldbevolking. Halvering percentage mensen met honger In 2015 moet het percentage mensen dat honger lijdt zijn gehalveerd. In 1990 was dat percentage 20 procent. En bijna een derde van alle kinderen onder de vijf was toen ondervoed. Millenniumdoel 3 - Mannen en vrouwen gelijkwaardig Het derde millenniumdoel gaat over de rechten van vrouwen. Mannen en vrouwen hebben formeel dezelfde rechten. Dit is vastgelegd in internationale mensenrechtenverdragen. In de praktijk blijkt dit echter niet voldoende om achterstelling van vrouwen tegen te gaan. Zo gaan er in veel arme landen minder meisjes naar school dan jongens. Meisjes worden vaak niet naar school gestuurd omdat de ouders dit niet nuttig vinden. Ze gaan er vanuit dat het niet nodig is omdat ze later toch zullen 19
20 trouwen en kinderen krijgen. Een andere reden om meisjes thuis te houden is omdat ze mee moeten helpen in het huishouden. De doelstelling onder het derde millenniumdoel is daarom dat in 2015 er net zoveel meisjes als jongens naar school zouden moeten gaan, op zowel basis-, middelbaar als hoger onderwijs. Millenniumdoel 4 - Minder kindersterfte Het percentage kinderen dat voor hun vijfde jaar overlijdt, moet in 2015 met tweederde zijn teruggebracht ten opzichte van In dat jaar stierven wereldwijd 12,4 miljoen kinderen. De hoge kindersterfte heeft verschillende oorzaken. Veel kinderen overlijden aan ziektes die voorkomen of genezen hadden kunnen worden, zoals diarree, mazelen, longontsteking en malaria. Toegang tot medicijnen, vaccinaties, een goede hygiëne en een goede gezondheidszorg is noodzakelijk om deze ziekten te helpen bestrijden. Millenniumdoel 5 - Verbetering van de gezondheid van moeders Jaarlijks overlijden honderdduizenden vrouwen aan de gevolgen van hun zwangerschap. Bloedingen, infecties en een hoge bloeddruk zijn veel voorkomende doodsoorzaken die met medische hulp en kraamzorg voorkomen kunnen worden. In oorlogsgebieden is de gezondheidszorg en kraamzorg vaak ingestort, hulp bij opbouw van medische zorg en kraamzorg kan moedersterfte flink terugdringen. Millenniumdoel 6 - Bestrijding van HIV/Aids, malaria en andere dodelijke ziektes Sinds begin jaren '90 heeft aids miljoenen slachtoffers gemaakt, vooral in Afrika. Afgesproken is dat in 2015 de verspreiding van hiv/aids tot staan moet zijn gebracht. Ook moet iedereen met hiv/aids hiervoor de juiste medicijnen kunnen krijgen. Minder malaria en tbc Behalve de verspreiding van hiv/aids moeten ook malaria en andere grote ziekten zoals tbc een halt worden toegeroepen in Malaria wordt veroorzaakt door muggenbeten. De ziekte kan onder meer worden tegengegaan door kinderen onder met insecticide bewerkte netten (klamboes) te laten slapen. Millenniumdoel 7- Meer mensen in een duurzaam leefmilieu Armoedebestrijding gaat hand in hand met milieubescherming. Luchtvervuiling, ontbossing en uitputting van landbouwgrond zijn directe bedreigingen voor de levensomstandigheden en gezondheid van mensen. Een duurzaam milieubeleid is daarom van levensbelang. Veilig drinkwater Voldoende en schoon drinkwater ligt aan de basis van een goede gezondheid. Wereldwijd hebben bijna een miljard mensen niet genoeg schoon drinkwater tot hun beschikking. Dit zorgt voor ernstige gezondheidsproblemen, zoals uitdroging en infecties. Ook moeten miljoenen mensen het nog altijd stellen zonder sanitaire voorzieningen. In het zevende millenniumdoel is daarom vastgelegd dat het percentage mensen zonder toegang tot veilig drinkwater én sanitaire voorzieningen in 2015 gehalveerd moet zijn ten opzichte van Betere leefomstandigheden in sloppenwijken Wereldwijd leven bijna een miljard mensen in sloppenwijken. In 2000 is afgesproken dat de leefomstandigheden van tenminste 100 miljoen bewoners van krottenwijken flink verbeterd moeten worden. In Afghanistan, Congo, Sierra Leone en Tjaad loopt het traject van het behalen van de millenniumdoelen achter op schema. 20
21 Dit lesmateriaal is geschreven voor de vakken maatschappijleer, aardrijkskunde, geschiedenis, economie, verzorging, Nederlands, biologie CKV en techniek in het kader van 3FM Serious Request 2012 met als thema babysterfte. Het lesmateriaal is ontwikkeld door NTR Schooltv in samenwerking met het Nederlandse Rode Kruis en 3FM. Samenstelling en redactie: Marlien Smetana Sander Nieuwenhuijsen Marjolein Knuit Geerle van der Wijk (eindredactie) Illustraties: Bas van der Schot 21
Let s hear it for the babies
Let s hear it for the babies Wat negen jaar geleden begon als een actie voor vluchtelingen in Darfur, is inmiddels uitgegroeid tot een complete nationale happening. Studenten, BN ers, muzikanten, bedrijven
Nadere informatie3FM Serious Request 2013 Kinderen die sterven door diarree. De stille ramp: kinderen die sterven door diarree
3FM Serious Request 2013 Kinderen die sterven door diarree Bouwblok 1: De stille ramp: kinderen die sterven door diarree 3FM Serious Request vraagt dit jaar aandacht voor kinderen die sterven door diarree.
Nadere informatieMINDER ARMOEDE MILLENNIUMDOEL 1. Beantwoord de volgende vragen en gebruik daarbij de kaart MINDER ARMOEDE.
MILLENNIUMDOEL 1 MINDER ARMOEDE kaart MINDER ARMOEDE. 1. Wat betekent de extreme armoedegrens? 2. In welk werelddeel liggen de meeste landen waar mensen onder de armoedegrens van 1,25 dollar per dag leven?
Nadere informatieHet Kinderrechten lespakket
Het Kinderrechten lespakket want ieder kind kan de wereld in beweging brengen Multiple choice quiz Op www.kidsrights.nl/scholen vindt u quizvragen met multiple choice antwoorden, die uitnodigen tot doorpraten
Nadere informatieZonder hulp: zinnen maken met signaalwoorden
1. Kijk naar de tekst. Voorspel waar de tekst over gaat. 2. Lees de tekst actief. Kom je nog moeilijke woorden tegen in de tekst? Gebruik dan de woordhulp. Kom je een verband tegen? Zet dan pijlen tussen
Nadere informatieUNICEF in Mozambique: 2010 2014. Preventie en behandeling van gevaarlijke kinderziekten.
UNICEF in Mozambique: 2010 2014 Preventie en behandeling van gevaarlijke kinderziekten. 2 Preventie en behandeling van gevaarlijke kinderziekten In Mozambique overlijden ieder jaar tienduizenden kinderen
Nadere informatieZEG NEE TEGEN EBOLA. KOM IN ACTIE!
ZEG NEE TEGEN EBOLA. KOM IN ACTIE! SCHOLEN IN ACTIE TEGEN DE EBOLA-RAMP! INSTRUCTIE LESMATERIAAL U heeft het vast al voorbij zien komen op het nieuws: ebola. Het raakt zoveel mensen in West-Afrika. Zoveel
Nadere informatieMultiple choice quiz Vraag 1 Vraag 2
Multiple choice quiz Op www.kidsrights.nl vindt u quizvragen met multiple choice antwoorden, die uitnodigen tot doorpraten en discussiëren. De vragen worden kort ingeleid. Onderwerpen zijn onder meer de
Nadere informatieInfectie bacteriën en virussen vmbo-b34
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 12 juli 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres https://maken.wikiwijs.nl/73606 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieKIWANIS EN UNICEF: SAMEN IN ACTIE TEGEN TETANUS
KIWANIS EN UNICEF: SAMEN IN ACTIE TEGEN TETANUS Tetanus is een vreselijke ziekte, die in Nederland gelukkig bijna niet meer voorkomt. In veel ontwikkelingslanden ligt dat heel anders: elke negen minuten
Nadere informatieSpreekbeurtinformatie Millenniumdoelen
Spreekbeurtinformatie Millenniumdoelen Informatie voor basisschoolleerlingen uit groep 5 t/m 8 Wat kun je hier vinden? 1. Jouw spreekbeurt over de Millenniumdoelen 2. Waarom zijn er Millenniumdoelen 3.
Nadere informatieProject: Nursery Care Mwanza District Hospital
Stichting FO4R Mwanza Malawi Fazantlaan 10 5056 JJ Berkel-Enschot Tel: 0135113449 E-mail: info@fo4rmalawi.nl www.fo4rmalawi.nl Project: Nursery Care Mwanza District Hospital Achtergrondinformatie en probleemanalyse
Nadere informatieUNICEF en kindersterfte
UNICEF en kindersterfte Informatie voor een spreekbeurt of werkstuk Later wil ik dokter worden! James uit Sierra Leone Hallo, ik ben James en ik ben 11 jaar. Ik woon in Sierra Leone, een land in Afrika.
Nadere informatieDe termen HIV, Aids en Seropositief worden nogal eens door elkaar gebruikt. Toch zijn het niet dezelfde dingen.
Spreekbeurt door een scholier 1684 woorden 22 november 2002 7.2 312 keer beoordeeld Vak Nederlands Dit is een condoom, als je die niet gebruikt bij het vrijen kun je seksueel overdraagbare aandoeningen
Nadere informatieUNICEF en kindersterfte
UNICEF en kindersterfte SB13GAST We gaan voor nul! Informatie voor een gastles Inhoud HOOFDSTUK PAGINA Achtergrondinformatie 2 De oorzaak van kindersterfte 4 Inleiding 6 Voorleesverhaal 7 Kern van de les
Nadere informatiePROTOS onderschrijft volop de Millenniumdoelstellingen!
PROTOS onderschrijft volop de Millenniumdoelstellingen! De doelstellingen van PROTOS zijn de armsten onder ons te voorzien van rechtvaardig, duurzaam en participatief drinkwater, water voor landbouw, en
Nadere informatieUnicef. Bram van t Hoff De Flambouw Groep 8 17 Januari 2012
Unicef Bram van t Hoff De Flambouw Groep 8 17 Januari 2012 Inleiding Ik hou mijn spreekbeurt over Unicef omdat ik het een mooi onderwerp vind en het kinderen helpt die in nood zijn en niet naar school
Nadere informatie4 GOEDE DOELEN VOOR. Stichting 4 goals4u. Jaarverslag 2008
4 GOEDE DOELEN VOOR Stichting 4 goals4u Jaarverslag 2008 U Inleiding. Met veel plezier bieden we u het jaarverslag 2008 aan van de Stichting 4GOALS4U. Aanpassen van de doelstellingen. Nadat de stichting
Nadere informatieUNICEF en kindersterfte
UNICEF en kindersterfte Informatie voor een spreekbeurt of werkstuk Later wil ik dokter worden! James uit Sierra Leone Hallo, ik ben James en ik ben 11 jaar. Ik woon in Sierra Leone, een land in Afrika.
Nadere informatieen gezinsvorming Voortplanting Werkvormen: Lesdoelen: Benodigdheden: Prentenboeken: Les 5: Hoe ben ik geboren? Lesoverzicht Basis
II Voortplanting en gezinsvorming Les 5: Hoe ben ik geboren? Lesoverzicht Werkvormen: Lesdoelen: Kinderen weten meer over de zwangerschap en geboorte van een baby. Kinderen weten hoe een baby in de buik
Nadere informatieOnderzoek Wereldproblemen en Seks
Onderzoek Wereldproblemen en Seks 1V Jongerenpanel 24 oktober 2014 Over dit onderzoek Aan dit online onderzoek in samenwerking met dance4life, gehouden van 15 tot en met 23 oktober 2014, deden 1641 jongeren
Nadere informatieBescherm je kind tegen infectieziekten
Bescherm je kind tegen infectieziekten Bijna 95% van alle kinderen in Nederland is gevaccineerd tegen infectieziekten. Door betere hygiëne, een betere gezondheidszorg én door vaccinaties komt sterfte door
Nadere informatiealle strategieën worden bevraagd in meerkeuzeopdrachten
Handleiding niveau A De blokles Na elke Nieuwsbegrip-cyclus van vijf weken volgt een blokles in de zesde week. De leerlingen passen in deze les alle strategieën toe. Ook beantwoorden ze vragen bij een
Nadere informatieIMMUUN WORDEN EN BLIJVEN
IMMUUN WORDEN EN BLIJVEN Gezond zijn vinden we belangrijk. Je merkt het misschien niet, maar we komen veel ziekteverwekkers tegen in ons dagelijks leven. Het lichaam heeft allerlei manieren om die ziekteverwekkers
Nadere informatieWil je zwanger worden? In deze folder vind je tips en adviezen.
Wil je zwanger worden? In deze folder vind je tips en adviezen. Dit zijn Kelly en Karim. Zij willen graag een kind. Kelly en Karim willen over een half jaar zwanger zijn. 1. Kelly en Karim willen over
Nadere informatieBeleidsplan Stichting Hi-Gene
Beleidsplan Stichting Hi-Gene Voorwoord Voor u ligt het beleidsplan van stichting Hi-Gene. Dit plan is geschreven door het bestuur van de stichting. Het plan geeft inzicht in de gestelde doelen voor de
Nadere informatieLes 33. Zwangerschap
http://www.edusom.nl Thema Gezondheid Les 33. Zwangerschap Wat leert u in deze les? Informatie begrijpen over zwanger zijn. Zeggen dat u zwanger bent of dat u zich niet lekker voelt. Woorden die hetzelfde
Nadere informatieNieuwsbrief Kaatsheuvel
Nieuwsbrief Kaatsheuvel November 2012 Het is de tijd van. Het is alweer november en het einde van het jaar 2012 is in zicht. Sinterklaas en zijn Pieten zijn weer in het land, wat altijd weer een bijzondere
Nadere informatieMDG. Eerst en tweede graad. Te lezen zinnen (in willekeurige volgorde!)
MDG Eerst en tweede graad De leerkracht leest één van de volgende stellingen en de groep bekijkt de acht millenniumdoelstellingen om te achterhalen met welke doelstelling de zin overeenkomt. Ze leggen
Nadere informatieKritisch kijken op verschillende schaalniveaus
Kritisch kijken op verschillende schaalniveaus Inleiding In het eerste jaar van Geogenie ben je begonnen vanuit België naar de wereld te kijken. In het tweede jaar heb je veel geleerd over Europa en in
Nadere informatieNEDERLAND HELPT NEPAL KOM IN ACTIE!
NEDERLAND HELPT NEPAL KOM IN ACTIE! NEPAL Nepal ligt in het werelddeel Azië en ligt tussen India en China. De oppervlakte van Nepal is 147.000 vierkante kilometer. Dat is vier keer groter dan Nederland.
Nadere informatieDit zijn Kelly en Karim. Ze willen graag een kind.
Dit zijn Kelly en Karim. Ze willen graag een kind. 1. Kelly en Karim willen over een half jaar zwanger zijn. Kelly en Karim willen zwanger worden. Ze willen graag dat hun kindje straks gezond is. Het is
Nadere informatieHandboek Maatschappelijke stage Handen uit de mouwen voor ZOA
Handboek Maatschappelijke stage Handen uit de mouwen voor ZOA Dit document helpt je om een actie voor ZOA op te zetten. Je kan met een maatschappelijke stage voor ZOA 15 tot 30 uur maken. Wat vind je in
Nadere informatie- Voorstellen. - Op verzoek van Chris de Groot (RC-Leerdam), samen in Waterplatform R-NL
- Voorstellen. - Op verzoek van Chris de Groot (RC-Leerdam), samen in Waterplatform R-NL 1 Focusgebieden van Rotary: - Vrede en conflictbeheersing - Preventie en behandeling van ziekten - Gezondheid van
Nadere informatieSponsoring voorbeeldmails
Sponsoring voorbeeldmails In dit document hebben we een aantal voorbeeldmails opgesteld, die je kunt sturen naar verschillende contacten voor sponsoring. Ter info: dance4life is een brandname en wordt
Nadere informatieBescherm je kind tegen infectieziekten. Rijksvaccinatieprogramma
Bescherm je kind tegen infectieziekten Rijksvaccinatieprogramma Bescherm je kind tegen ernstige infectieziekten Bijna alle kinderen in Nederland worden gevaccineerd tegen ernstige infectieziekten. Daarom
Nadere informatieOPDRACHTEN. Verzorgende IG. Module 8 Kraamzorg
OPDRACHTEN Verzorgende IG Module 8 Kraamzorg Inhoudsopgave Leeropdrachten 3 De cliënt in de kraamzorg 5 A Taken van de kraamverzorgende 5 B Visie op kraamzorg 7 C Ontwikkelingskenmerken van het ongeboren
Nadere informatieBijlage I Lesopzet voor leerlingen groep 7 en 8. welkom
Bijlage I Lesopzet voor leerlingen groep 7 en 8 welkom t r u u b s k in de voulgblik n oud nieuws en ee ter welkom in de volksbuurt oud nieuws en een terugblik Introductie Eerst bekijken jullie de animatiefilm
Nadere informatieHandleiding. UNICEF Handleiding lessuggestie Ruilen groep 5-6. Ruilen
UNICEF Handleiding lessuggestie Ruilen groep 5-6 Handleiding Ruilen Alle kinderen in de wereld hebben rechten. In het Kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties zijn deze opgenomen. Rechten over school,
Nadere informatieEen goede vangst! Een goede vangst 2014 - http://omwb.braintrigger.nl
Een goede vangst! Om fijn te leven maak je veel gebruik van energie. Bijvoorbeeld om eten te koken, of om te spelen met een spelcomputer. Maar ook om het huis te verwarmen of jezelf te vervoeren. Voor
Nadere informatieKindergeneeskunde. Opname pasgeborene op de babyafdeling
Kindergeneeskunde Opname pasgeborene op de babyafdeling Algemeen Gefeliciteerd met de geboorte van uw baby. Hartelijk welkom op de babyafdeling van ons ziekenhuis. Deze folder is bedoeld voor ouders van
Nadere informatieSloppenwijken in de media
Sloppenwijken in de media Opdrachtenblad I want to be a Pilot Regie: Diego Quemada-Diez Jaar: 2006 Duur: 12 minuten Website: www.iwantobeapilot.com Meet the Muthuku Family, aflevering 2: Hoe wonen ze?
Nadere informatieJullie rookvrij hebben Plan te maken voor actie 2 gekozen: Geld ophalen voor KWF Kankerbestrijding om Nederland
Actie keuze 2 a. Geld voor een rookvrij Nederland Jullie rookvrij hebben Plan te maken voor actie 2 gekozen: Geld ophalen voor KWF Kankerbestrijding om Nederland Maak de maken kwaliteit doelen een van
Nadere informatieWalk4Food Handleiding
Walk4Food Handleiding Inhoud Inleiding 3 1. Wat is Walk4Food? 3 2. Samenstelling team 4 3. De organisatie stap voor stap 4 4. Na afloop van de sponsorloop 5 5. Tips 6 Bijlage: Opzet persbericht 7 2 Inleiding
Nadere informatie& tekstschema s invullen
1. Kijk naar de teksten van deze week, het zijn er twee. Scan de teksten kort. Bedenk dan voor jezelf of bespreek in je groepje: Wat is het (overkoepelende) onderwerp van de teksten? Vind je dat een leuk
Nadere informatieUNICEF stelt voor: de Millenniumdoelstellingen! Maak kennis met onze kids WaSH-ambassadeurs Bezoek het Vredeshuis in Gent
UNICEF stelt voor: de Millenniumdoelstellingen! Maak kennis met onze kids WaSH-ambassadeurs Bezoek het Vredeshuis in Gent Driemaandelijks magazine nr. 21 juli-augustus-september 2010 Hoi unicefkids! Hebben
Nadere informatiePerspectief 3 e editie 3 hv Project duurzaamheid
Perspectief 3 e editie 3 hv Project duurzaamheid 1. Start Duurzaam leven is belangrijk. Als we dat niet doen, is de aarde in de toekomst niet meer leefbaar. De gevolgen van onze leefstijl zijn nu al te
Nadere informatieDe rechten van het kind
De kinderrechten in een notendop Internet(wiki): Verdrag inzake de rechten van het kind 1 Het kinderrechtenverdrag Naast de rechten van de mens werd er in de Verenigde Naties gewerkt aan een verdrag voor
Nadere informatieZwanger, bevallen en je baby. Cursusaanbod
Zwanger, bevallen en je baby Cursusaanbod Zwanger, bevallen en je baby Gefeliciteerd met je zwangerschap. Als je zwanger bent verandert er veel in je lichaam, maar ook in je leven. Het is een leuke en
Nadere informatieDe lamp. Copyright Vakcollege Groep B.V. 2011. Alle rechten voorbehouden.
De lamp Copyright Vakcollege Groep B.V. 2011. Alle rechten voorbehouden. De lamp Met lampen is het als met schoenen; ze zijn vanzelfsprekend en je ziet ze overal. Pas als de stroom een keer uitvalt, merk
Nadere informatieDoor: Babette Deurman
Door: Babette Deurman 1 Inleiding: Blz. 3 Hoofdstuk 1: Wat is AMREF Flying Doctors? Blz. 4 Hoofdstuk 2: Waar helpt AMREF Flying Doctors? Blz. 5 Hoofdstuk 3: Verhalen van mensen uit Afrika. Blz. 7 Hoofdstuk
Nadere informatieThema: Serious Request. Handleiding en opgaven niveau A2. Opgave 1: Samen
Handleiding en opgaven niveau A2 Thema: Serious Request Benodigd materiaal - Voor alle leerlingen een exemplaar van Opgavenblad A2 (zie pagina 6) - Voor alle leerlingen drie exemplaren van Werkblad Stappenplan
Nadere informatieDia 1 Introductie max. 2 minuten!
1 Dia 1 Introductie max. 2 minuten! Vertel: Deze les gaat vooral over het gebruik van sociale media. Maar: wat weten jullie eigenlijk zelf al over sociale media? Laat de leerlingen in maximaal een minuut
Nadere informatieZwanger zijn en bevallen
Zwanger zijn en bevallen PRAKTISCHE TIPS IN GEWONE TAAL MARJA VAN DEURSEN & WILMA VAN OS 6 ZWANGER ZIJN EN BEVALLEN Inleiding Gefeliciteerd. Je bent zwanger! Het is fi jn om zwanger te zijn. Maar je hebt
Nadere informatieDE ENERGIE[R]EVOLUTIE
DE LEERLINGENHANDLEIDING HAVO/VWO Naam: Klas: Datum: Pagina 2 INLEIDING De mens maakt op grote schaal gebruik van fossiele brandstoffen. Dit zijn bijvoorbeeld aardolie, aardgas en steenkool. Fossiele brandstoffen
Nadere informatieHoe kies ik een verloskundige die bij mij past?
Hoe kies ik een verloskundige die bij mij past? 1 Inhoud Inleiding...2 De verloskundige...2 Wat is een verloskundige?...2 Wat doet de verloskundige?...2 Met wie werkt de verloskundige samen?...2 Vanaf
Nadere informatie2013-2016. Beleidsplan Stichting Hi-Gene. Beleidsplan goedgekeurd door het bestuur van Stichting Hi-Gene. Datum: 29 juni 2015
c Beleidsplan Stichting Hi-Gene 2013-2016 Beleidsplan goedgekeurd door het bestuur van Stichting Hi-Gene Datum: 29 juni 2015 VOORWOORD Voor u ligt het beleidsplan van Stichting Hi-Gene. Dit plan is geschreven
Nadere informatie6,3. Profielwerkstuk door een scholier 1630 woorden 10 maart keer beoordeeld. Naam: Lisanne Klas: 4A Sector: Zorg & Welzijn.
Profielwerkstuk door een scholier 1630 woorden 10 maart 2010 6,3 75 keer beoordeeld Vak Biologie Naam: Lisanne Klas: 4A Sector: Zorg & Welzijn Inleiding Hoofdvraag: Wat is het werk van een Neonatologieverpleegkundige?
Nadere informatieA. Jouw rechten! Kinderrechten
Dit werkblaadje is van... A. Jouw rechten! Kinderrechten Je hebt ongetwijfeld al gehoord van de Rechten van het Kind. De koningen, presidenten en andere leiders van over de hele wereld hebben gezegd dat
Nadere informatieZwangerschapsdiabetes
Zwangerschapsdiabetes Zwangerschapsdiabetes U bent zwanger en halverwege de zwangerschap krijgt u te horen dat u diabetes heeft. Er komt dan veel op u af. U wilt weten wat zwangerschapsdiabetes precies
Nadere informatieUMC Kraamzorg. De zorgverzekering voor universitair medische centra
UMC Kraamzorg De zorgverzekering voor universitair medische centra De zorgverzekering voor universitair medische centra 3 Bij een speciale gebeurtenis hoort speciale zorg UMC Zorgverzekering feliciteert
Nadere informatieGebruik van antidepressiva voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed
Gebruik van antidepressiva voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed Dit document bevat vertrouwelijke informatie van JijWij. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder voorgaand schriftelijke
Nadere informatieEen groots piepklein wondertje
kraamzorg kraamtranen Wij vangen de zorg voor je op verzorging borstvoeding huishoudelijke taken Een groots piepklein wondertje Gefeliciteerd, je bent in verwachting! Bijzonder en bijzonder spannend. De
Nadere informatie8 keer beoordeeld 10 december 2013
7,3 Werkstuk door D. 1296 woorden 8 keer beoordeeld 10 december 2013 Vak Levensbeschouwing Methode Standpunt 1A Welke onderwerpen komen aan de orde? Duurzame economie Armoede Duurzame producten Duurzame
Nadere informatieDocentenhandleiding Habitat lespakket basisscholen
Docentenhandleiding Habitat lespakket basisscholen basisles Iedereen een thuis, versie voor groep 3/4 en 5/6 Docentenhandleiding lespakket Habitat for Humanity 1/10 Woord vooraf Fijn dat je interesse hebt
Nadere informatieSpreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info
Unicef Hoofdstuk 1: Geschiedenis van Unicef Unicef is de Kinderrechtenorganisatie van de Verenigde Naties (VN). De Verenigde Naties zijn een verbond van (bijna) alle landen van de wereld. Deze landen hebben
Nadere informatie5 manieren om Samsam te gebruiken
Vraag de leerlingen waarom dit zeepje de vorm van een waterdruppel heeft.* Vertel dat handen wassen de makkelijkste manier is om te voorkomen dat bacteriën en ziektes zich verspreiden. Kinderen die regelmatig
Nadere informatieOmdat álle kinderen een kans moeten krijgen.
Omdat álle kinderen een kans moeten krijgen. Daarom neem ik UNICEF op in mijn testament. Akash (1) en zijn moeder Patir uit Pakistan zijn beschermd tegen malaria dankzij een muskietennet. Paul van Vliet:
Nadere informatieEen poster voor een goed doel maken
Een poster voor een goed doel maken Taalhandeling: Betogen Betogen ervaarles Schrijftaak: Een reclameposter voor maken voor een zelfbedacht goed doel. instructieles oefenles Lesdoel: Leerlingen kunnen
Nadere informatie6,6. Spreekbeurt door een scholier 1049 woorden 6 april keer beoordeeld. Nederlands. Kinderen in problemen.
Spreekbeurt door een scholier 1049 woorden 6 april 2003 6,6 297 keer beoordeeld Vak Nederlands Kinderen in problemen. Er wonen veel meisjes op Haïti. Ze werken bij mensen in het huishouden. Sommige kinderen
Nadere informatielesmateriaal Taalkrant
lesmateriaal Taalkrant Toelichting Navolgend vindt u een plan van aanpak en 12 werkbladen voor het maken van de Taalkrant in de klas, behorende bij het project Taalplezier van Stichting Wereldleren. De
Nadere informatie- Ik ben Jan Roumen van RC-Leudal, het gebied tussen Venlo, Roermond en Weert. - Ik heb ruim 40 jaar gewerkt in het water. Sinds twee jaar ben ik
- Ik ben Jan Roumen van RC-Leudal, het gebied tussen Venlo, Roermond en Weert. - Ik heb ruim 40 jaar gewerkt in het water. Sinds twee jaar ben ik watercoördinator van ons district. Water houdt mij dus
Nadere informatieSommige doelen zijn universeel en van alle tijden
Sommige doelen zijn universeel en van alle tijden Een voorstel voor Provinciale Staten van Gelderland en de Raden van de Gelderse gemeenten 7 juli 2015 Ramon Barends http://www.psp92.nl/gelderland/ Deze
Nadere informatieWelkom op verpleegeenheid D2, de kinderafdeling van ons ziekenhuis. Ziek zijn is niet altijd even prettig, zeker niet als je in het ziekenhuis ligt.
Welkom Hallo Welkom op verpleegeenheid D2, de kinderafdeling van ons ziekenhuis. Ziek zijn is niet altijd even prettig, zeker niet als je in het ziekenhuis ligt. Toch kan een ziekenhuisopname best fijn
Nadere informatieNieuwsbrief Waalwijk. Het is de tijd van. Het Stationneke De knaptak van Raai de Kraai. November 2012
Nieuwsbrief Waalwijk November 2012 Het is de tijd van. Het is alweer november en het einde van het jaar 2012 is in zicht. Sinterklaas en zijn Pieten zijn weer in het land, wat altijd weer een bijzondere
Nadere informatieDOCENTENHANDLEIDING. Met opdrachten voor het digitale schoolbord. Belangrijke thema s in praktische werkvormen
DOCENTENHANDLEIDING Met opdrachten voor het digitale schoolbord Belangrijke thema s in praktische werkvormen Kinderrechtenlespakket: opzet en doelen Speciaal voor leraren van groep 7 en 8 stelt Stichting
Nadere informatieProjectplan Hoevelaken naar Malawi 2012
Projectplan Hoevelaken naar Malawi 2012 Bouw moeder & kind kliniek bij Chingazi Rural Hospital Malawi Aanschaf aggregaat Werkgroep Hoevelaken naar Malawi Realisatie juli 2012 versie: november 2011 Inhoudsopgave
Nadere informatieOp bezoek. bij Sam op de Intensive Care
Op bezoek S bij Sam op de Intensive Care Hoi, ik ben Sam en ik lig op de Intensive Care S Ik heb een fotoboekje gemaakt. Zo kun je alvast zien waar ik ben en wat iedereen op de afdeling doet. Natuurlijk
Nadere informatieDE AARDE IS OOK. TOOLKIT: TIPS & IDEEëN VOOR VRIJWILLIGERS. Mueller/GP
DE AARDE IS OOK TOOLKIT: TIPS & IDEEëN VOOR VRIJWILLIGERS Mueller/GP Wilkins/GP Een wereld die draait op schone energie, met rijke bossen en oceanen vol leven. Dat is de wereld volgens Greenpeace. We doen
Nadere informatieKop. Romp. Lesbrief Seksualiteit Leerjaar 1-Profiel1,2,3
Lesbrief Seksualiteit Leerjaar 1-Profiel1,2,3 Tijd: 50 minuten Voorbereiding: op www.meerdanliefde.nl is veel informatie te vinden in redelijk eenvoudige taal. Ook in het App Note Mouse draaiboek staan
Nadere informatieKinkhoest en zwangerschap
Kinkhoest en zwangerschap www.jijwij.nl Kinkhoest is een besmettelijke ziekte van de luchtwegen die vooral gevaarlijk is voor niet of onvolledig gevaccineerde baby s. Daarom maakt kinkhoestvaccinatie al
Nadere informatieSOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN
SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna
Nadere informatieVoorleesExpress. Samen met ouders aan de slag. Praktische tips
VoorleesExpress Samen met ouders aan de slag Praktische tips Samen met ouders aan de slag Ouders betrekken bij het voorlezen Je gaat straks via de VoorleesExpress twintig weken voorlezen bij een of meerdere
Nadere informatieUNICEF algemene informatie
UNICEF algemene informatie Informatie voor een spreekbeurt of werkstuk UNICEF helpt kinderen in de hele wereld UNICEF is de kinderrechtenorganisatie van de Verenigde Naties. De opdracht van UNICEF is:
Nadere informatieGebruik van antidepressiva voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed
Gebruik van antidepressiva voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed Dit document bevat vertrouwelijke informatie van JijWij. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder voorgaand schriftelijke
Nadere informatie1. GEEN ARMOEDE 2. GEEN HONGER. Armoede uitroeien, in al zijn vormen en overal. Honger beëindigen, betere voeding en duurzame landbouw promoten
1. GEEN ARMOEDE Armoede uitroeien, in al zijn vormen en overal Ondanks de halvering van de extreme armoede in de wereld tijdens de afgelopen decennia, leeft nog steeds 1,3 miljard mensen in extreme armoede.
Nadere informatieWEES WIJS, GA BESCHERMD OP REIS
WEES WIJS, GA BESCHERMD OP REIS Gezondheidsinformatie voor de Hadj en Umrah www.vggm.nl WEES WIJS, GA BESCHERMD OP REIS GEZONDHEIDSINFORMATIE VOOR DE HADJ EN UMRAH Tijdens de jaarlijkse bedevaart reizen
Nadere informatieKlas 4 mavo. Werkstuk ontwikkelingsland hoofdstuk 7 Pagina 1
Klas 4 mavo Werkstuk ontwikkelingsland hoofdstuk 7 Pagina 1 Praktische opdracht economie klas 4 Ontwikkelingslanden Dit PO is een vervolg op hoofdstuk 7. We hebben het in hoofdstuk 7 gehad over het geld
Nadere informatieSpeciale zorg voor elke aanstaande moeder, als je meer en beter wilt
Speciale zorg voor elke aanstaande moeder, als je meer en beter wilt Onze kraamspecialisten leveren naast basis kraamzorg extra zorg Kraamzorg op geheel Eigen Wijze! Zwanger? Je bent zwanger en gaat een
Nadere informatieEen groots piepklein wondertje. Zorg 2. borstvoeding. verzorging. huishoudelijke taken. Wij vangen de zorg voor je op. kraamtranen
kraamzorg kraamtranen Wij vangen de zorg voor je op verzorging borstvoeding huishoudelijke taken Een groots piepklein wondertje Gefeliciteerd, je bent in verwachting! Bijzonder en bijzonder spannend. De
Nadere informatieKlinisch bevallen in het Elkerliek ziekenhuis
Klinisch bevallen in het Elkerliek ziekenhuis Dit document bevat vertrouwelijke informatie van JijWij. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder voorgaand schriftelijke toestemming van JijWij
Nadere informatieLAAT GRIEP DEZE WINTER IN DE KOU STAAN
LAAT GRIEP DEZE WINTER IN DE KOU STAAN 10 vragen over griepvaccinatie GRIEPVACCINATIE.BE AGENTSCHAP ZORG & GEZONDHEID 1. Waarom vaccinatie tegen griep? Vaccinatie is de enige manier om je tegen griep en
Nadere informatieHandleiding. Handleiding
2 Het lespakket van het Rode Kruis is ontwikkeld naar aanleiding van de inzamelingsactie in oktober. In de week van 3 t/m 7 oktober hebben zij in samenwerking met stichting KICI een inzamelingsactie georganiseerd.
Nadere informatieVaccinaties voor kinderen van 9 jaar. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinaties voor kinderen van 9 jaar Rijksvaccinatieprogramma Als je kind 9 jaar oud is, heeft het voor een aantal infectieziekten al bescherming opgebouwd. Vaccinaties tegen hib-ziekten, kinkhoest en
Nadere informatieProject AIDS-preventie en zorg in samenwerking met 8 UNI-vakbonden van Zuid-Afrika
Project AIDS-preventie en zorg in samenwerking met 8 UNI-vakbonden van Zuid-Afrika Aidsvirus Een HIV-besmetting verzwakt geleidelijk het immuunsysteem zodat je sneller vatbaar bent voor opportunistische
Nadere informatieUw gezin staat centraal in het Elkerliek ziekenhuis
Uw gezin staat centraal in het Elkerliek ziekenhuis Gezinsgerichte zorg in het Elkerliek, daar kunt u van op aan Het verhaal van Esther, Irma en Fleur. Na haar bevalling verblijft Esther van de Vranden
Nadere informatieHet Amsterdam Museum gaat over Amsterdam. In het museum hangen schilderijen.
2 INTRODUCTIE Het programma is gemaakt door het. Het gaat over Amsterdam. In het museum hangen schilderijen. Een schilderij is gemaakt door een schilder. In het museum zijn ook voorwerpen te zien. Het
Nadere informatieDocentenhandleiding. Tussen Ziek en Beter. Klas 1 en 2 Voortgezet Onderwijs
Docentenhandleiding Tussen Ziek en Beter Klas 1 en 2 Voortgezet Onderwijs INHOUD 1. Inleiding 3 2. Inhoud & aansluiting onderwijs 5 3. Praktische informatie 6! Ziekte in de klas! Hoe werkt de website!
Nadere informatieGebruik van SSRI-medicatie tijdens zwangerschap en borstvoeding. Maatschap Gynaecologie & Kindergeneeskunde IJsselland Ziekenhuis
Gebruik van SSRI-medicatie tijdens zwangerschap en borstvoeding Maatschap Gynaecologie & Kindergeneeskunde IJsselland Ziekenhuis Inleiding Uw huisarts of psychiater heeft u een SSRI voorgeschreven. (Selectieve
Nadere informatie