Dienen showroommodellen tot stoffering in de zin van art. 22 lid 3 Invorderingswet 1990?

Transcriptie

1 Dienen showroommodellen tot stoffering in de zin van art. 22 lid 3 Invorderingswet 1990? HR 9 december 2011, LJN BT2700 (ING/Quint q.q.) M r. D. D. N i j k a m p * 1 Inleiding Na wisselende uitkomsten in uitspraken van rechtbanken en hoven heeft de Hoge Raad in zijn arrest van 9 december 2011 uitsluitsel gegeven over de vraag of showroommodellen (in casu slaapkamer- en badkamermeubilair) bodemzaken zijn in de zin van art. 22 lid 3 Invorderingswet 1990 (hierna: Invorderingswet). 1 Met dit arrest geeft de Hoge Raad meer duidelijkheid over de invulling van het begrip bodemzaken. Voor de praktijk is de vraag of showroommodellen bodemzaken zijn van belang in verband met het voorrecht van de Belastingdienst op grond van art. 21 lid 1 Invorderingswet. Dit artikel bepaalt dat de Belastingdienst een voorrecht heeft op alle goederen van de belastingschuldenaar. Voor zover er sprake is van bodemzaken in de zin van art. 22 lid 3 Invorderingswet, gaat het voorrecht zelfs boven het stille pandrecht dat rust op deze bodemzaken. Op grond van art. 22 lid 3 Invorderingswet zijn bodemzaken te onderscheiden in drie categorieën, namelijk (1) de ingeoogste of nog niet ingeoogste vruchten, (2) roerende zaken tot stoffering van een huis of landhoef en (3) roerende zaken tot bebouwing of gebruik van het land. De tweede categorie, zaken tot stoffering van een huis of landhoef, heeft met name geleid tot onduidelijkheid in de praktijk. Vaststaat dat het begrip huis of landhoef ruim uitgelegd moet worden. Onder een huis of landhoef moet ook worden begrepen een fabriek of kantoor. 2 Het begrip roerende zaken tot * Mr. D.D. Nijkamp is advocaat bij Stibbe. Zie ook NJ 2011, 600, JOR 2012, 33 m.nt. A.J. Tekstra en BNB 2012, 32 m.nt. J.H.P.M. Raaijmakers. 1. In eerste aanleg zijn de Rechtbank Amsterdam en de Rechtbank Zutphen tot het oordeel gekomen dat tentoongesteld slaapkamermeubilair respectievelijk badkamermeubilair kwalificeert als bodemzaken (Rb. Amsterdam 27 augustus 2008, JOR 2009, 114 en Rb. Zutphen 17 maart 2010, LJN BL7599). In hoger beroep zijn Hof Amsterdam en Hof Arnhem daarentegen ten aanzien van de hiervoor genoemde goederen tot het oordeel gekomen dat zij niet kwalificeerden als bodemzaken (Hof Amsterdam 2 maart 2010, JOR 2010, 251 en Hof Arnhem 6 september 2011, LJN BT6754). 2. Kamerstukken II 1987/88, , nr. 3, p. 65. stoffering omvat volgens de memorie van toelichting bij het wetsvoorstel dat tot de Invorderingswet heeft geleid, het volgende: Het begrip stoffering omvat al die roerende goederen, welke gebezigd worden om een huis geschikt te doen zijn voor het gebruik waartoe het bestemd is (HR 12 december 1929, B.4632). Bij arrest van 26 januari 1981, NJ 1981, 656, overwoog de Hoge Raad dat onder roerende goederen tot stofferingen van een huis is te verstaan: al hetgeen strekt tot een enigszins duurzaam gebruik van het gebouw overeenkomstig zijn bestemming, waardoor het gebouw beter aan die bestemming beantwoordt. (...) Roerende goederen tot stoffering zijn onder andere: losse kasten, toonbanken en etalages in een winkel, een filmtoestel in een bioscoop, roerende machines in een fabriek. Niet onder deze categorie vallen onder meer: een winkelvoorraad, rijwielen, bromfietsen, auto s, kleding, tentoongestelde goederen, aangezien die goederen niet dienen tot gebruik van het vertrek waarin zij zijn geplaatst. 3 In de literatuur wordt aangenomen dat zaken die bestemd zijn voor de omzet geen bodemzaken zijn, alle soorten voorraden vallen dus buiten het begrip. 4 Ten aanzien van showroommodellen bestaat onduidelijkheid of zij bedoeld zijn voor de omzet of vallen onder de categorie roerende zaken tot stoffering. Het is immers verdedigbaar dat showroommodellen strekken tot een enigszins duurzaam gebruik van het gebouw waarin zij zijn geplaatst overeenkomstig de bestemming van dat gebouw. Deze vraag is onderwerp van het geschil in de onderhavige casus. In deze bijdrage zal ik beginnen met een bespreking van het procedureverloop in deze zaak. Ik zal daarbij met name aan- 3. Kamerstukken II 1987/88, , nr. 3, p J.J. Vetter, P.J. Wattel & M.H.M. van Oers, Invordering van belastingen, Deventer: Kluwer 2009, p M v V , n u m m e r 3 79

2 dacht besteden aan de overwegingen van de Hoge Raad en de conclusie van de A-G. Vervolgens zal ik ingaan op enkele vragen die onbeantwoord blijven in dit arrest. 2 Procedureverloop 2.1 De feiten Op 13 oktober 2006 worden Royal Sleeptrend B.V. (hierna: Royal Sleeptrend) en Solatido B.V. (hierna: Solatido) failliet verklaard met aanstelling van mr. Quint als curator. Beide bedrijven houden zich bezig met handel in goederen op het gebied van slaapkamerinrichtingen. De bedrijven maken gebruik van een magazijn waar de voorraad slaapinrichtingen werd opgeslagen. Daarnaast beschikken ze over 23 winkels waarin de slaapkamermeubels werden tentoongesteld. ING Bank N.V. (hierna: ING) financiert de vennootschappen. Royal Sleeptrend en Solatido hebben ten behoeve van ING een vuistloos pandrecht op alle voorraden, waaronder de slaapkamermeubels die in de winkels tentoongesteld werden, gevestigd voor de vorderingen die ING op Royal Sleeptrend en Solatido heeft. Ten tijde van de faillietverklaring heeft ook de Belastingdienst een vordering op de beide vennootschappen. De activa van de failliete vennootschappen worden door de curator in samenspraak met ING en de Belastingdienst verkocht. In samenspraak wordt de waarde van de voorraden vastgesteld op Vervolgens ontstaat over de opbrengst van het slaapkamermeubilair dat in de winkels stond opgesteld, de showroommodellen, een geschil tussen ING enerzijds en de curator en de Belastingdienst anderzijds. De Belastingdienst en de curator stellen zich op het standpunt dat de showroommodellen bodemzaken zijn, waardoor de opbrengst van die goederen aan de boedel ten goede komt in plaats van aan ING als pandhouder. ING stelt zich echter op het standpunt dat de showroommodellen helemaal geen bodemzaken zijn en dat de opbrengst dus aan haar als pandhouder dient toe te komen. Tussen partijen staat vast dat de waarde van de showroommodellen is. De koopprijs voor de voorraden wordt aan ING betaald. ING verklaart echter dat zij het bedrag aan de boedelrekening zal betalen indien de uitkomst van een gerechtelijke procedure leidt tot de conclusie dat de showroommodellen bodemzaken zijn. 2.2 Oordeel rechtbank en hof 5 De curator heeft in een procedure bij de Rechtbank Amsterdam gevorderd dat ING veroordeeld wordt tot betaling van , te vermeerderen met rente en kosten aan de boedel, 5. Voor een bespreking van de aan dit arrest voorafgaande uitspraken van Rb. Amsterdam 27 augustus 2008, JOR 2009, 114 en Hof Amsterdam 14 juli 2010, JOR 2010, 251 verwijs ik naar de annotaties van A.J. Tekstra in JOR 2009, 114 en JOR 2010, 252. omdat de showroommodellen zijns inziens als bodemzaken kwalificeren. 6 De vordering wordt door de rechtbank toegewezen. Volgens de rechtbank vallen showroommodellen onder het begrip stoffering als bedoeld in art. 22 lid 3 Invorderingswet. 7 Ook al zijn de goederen in eerst instantie als voorraad de winkel binnengekomen, ze zijn vervolgens in elkaar gezet om als voorbeeld te dienen. Dit heeft ertoe geleid dat de showroommodellen dienstbaar zijn geworden aan het gebruik van de winkelpanden in overeenstemming met de bestemming daarvan. Zij waren immers niet meer direct bestemd voor de omzet. Dit oordeel verandert volgens de rechtbank niet door het feit dat de showroommodellen af en toe wel verkocht werden. Ook het feit dat de winkel jaarlijks opnieuw werd ingericht met nieuwe modellen doet volgens de rechtbank niet aan dit oordeel af. 8 In hoger beroep heeft Hof Amsterdam het vonnis van de rechtbank vernietigd. 9 De vordering van de curator wordt alsnog afgewezen. Het hof oordeelt dat tentoongestelde goederen niet tot stoffering van een gebouw kunnen dienen. Het hof komt tot dit oordeel onder verwijzing naar de memorie van toelichting bij het wetsvoorstel dat geleid heeft tot de Invorderingswet. 10 Aangezien het slaapkamermeubilair valt onder de categorie tentoongestelde goederen en de parlementaire geschiedenis duidelijk laat zien dat tentoongestelde goederen niet tot stoffering van een gebouw kunnen dienen, vallen de showroommodellen volgens het hof buiten de reikwijdte van het begrip bodemzaken. 11 De curator voert tevergeefs aan dat de tentoongestelde meubels wegens de kosten van het opstellen in de winkels en van transport naar de afnemer na verkoop niet of weinig substantieel meer aan de omzet konden bijdragen. In dat argument ziet het hof geen aanleiding om van het in de wetsgeschiedenis geformuleerde standpunt dat tentoongestelde goederen niet tot stoffering kunnen dienen, af te wijken Conclusie advocaat-generaal De curator voert vervolgens in cassatie aan dat het hof van een onjuiste rechtsopvatting is uitgegaan door ten aanzien van tentoongestelde zaken in het algemeen te oordelen dat zij geen roerende zaken tot stoffering van een huis of landhoef zijn. 13 Volgens de curator zijn er tentoongestelde zaken die wel degelijk tot stoffering in de zin van art. 22 lid 3 Invorderingswet kunnen worden aangemerkt. 6. Rb. Amsterdam 27 augustus 2008, JOR 2009, Rb. Amsterdam 27 augustus 2008, JOR 2009, 114, r.o Rb. Amsterdam 27 augustus 2008, JOR 2009, 114, r.o Hof Amsterdam 14 juli 2009, JOR 2010, Hof Amsterdam 14 juli 2009, JOR 2010, 251, r.o Hof Amsterdam 14 juli 2009, JOR 2010, 251, r.o Hof Amsterdam 14 juli 2009, JOR 2010, 251, r.o Zie overweging 2.1 van de conclusie van de A-G bij dit arrest. 80 M v V , n u m m e r 3

3 In zijn conclusie concludeert A-G Wuisman tot vernietiging van het bestreden arrest. Volgens de A-G is het hof van een onjuiste rechtsopvatting uitgegaan door in het algemeen aan te nemen dat tentoongestelde zaken niet als stoffering kunnen worden aangemerkt. 14 Het hof hecht volgens de A-G ten onrechte veel waarde aan de in de parlementaire geschiedenis opgenomen voorbeelden van zaken die niet dienen tot stoffering. Deze voorbeelden dienen volgens de A-G in de context te worden geplaatst van de toelichting die in de parlementaire geschiedenis wordt gegeven na de voorbeelden. Daar wordt namelijk opgemerkt dat de goederen niet dienen tot stoffering, aangezien die goederen niet dienen tot gebruik van het vertrek waarin zij zijn geplaatst. 15 Volgens de A-G moeten de voorbeelden dan ook enkel worden gezien als goederen die in de regel door de wetgever als goederen gezien worden die dienen tot stoffering. Dit hoeft echter niet noodzakelijk het geval te zijn. 16 Aan de voorbeelden zelf kan geen doorslaggevende betekenis worden toegekend, aldus de A-G. 17 Volgens de A-G moet er nog een materiële beoordeling plaatsvinden, waarbij gekeken kan worden naar de vraag of de tentoongestelde goederen een dubbelfunctie vervullen. Als een goed naast stoffering een andere functie vervult, dan staat die omstandigheid eraan in de weg om de zaak als zaak tot stoffering op te vatten. Aangezien het gaat om reële functies, rijst volgens de A-G de vraag in hoeverre de prijs van invloed is bij de beoordeling of een zaak als stoffering valt aan te merken. Wanneer de prijs niet noemenswaardig aan de omzet bijdraagt, dan zou daarin aanleiding kunnen worden gevonden de voorraadfunctie buiten beschouwing te laten en alleen het tentoonstellen in aanmerking te nemen Hoge Raad De Hoge Raad komt tot een ander oordeel dan de A-G en oordeelt als volgt ten aanzien van de hoofdklacht (r.o. 3.4): 3.4. De klacht faalt. Het hof heeft kennelijk, en terecht, onder roerende zaken die dienen tot stoffering van huis of landhoef in de zin van art. 22 lid 3, in overeenstemming met de door het hof in rov. 2.8 van zijn arrest, en door de Advocaat-Generaal in nr. 2.4 van zijn conclusie, geciteerde passage uit de parlementaire geschiedenis van de Invorderingswet 1990, verstaan roerende zaken die strekken tot een enigszins duurzaam gebruik van het gebouw overeenkomstig de daaraan gegeven bestemming, waardoor dat gebouw tevens beter aan die bestemming beantwoordt. Showroommodellen of zij nu ooit verkocht worden of 14. Zie overweging 2.11 van de conclusie van de A-G bij dit arrest. 15. Kamerstukken II 1987/88, , nr. 3, p Zie overweging 2.6 van de conclusie van de A-G bij dit arrest. 17. Zie overweging 2.7 van de conclusie van de A-G bij dit arrest. 18. Zie overweging 2.8 van de conclusie van de A-G bij dit arrest. niet behoren tot de handelswaar voor de verhandeling waarvan het gebouw juist dient. Zij plegen bovendien met zekere regelmaat te worden vervangen door aan de mode van het moment of aan de eisen des tijds beantwoordende nieuwe modellen. Daarom strekken zij niet tot een enigszins duurzaam gebruik van de winkel of showroom waarin zij zijn opgesteld. Zij dienen derhalve niet tot stoffering als in art. 22 lid 3 bedoeld. Verder oordeelt de Hoge Raad dat ook onderdeel b van de klacht niet kan slagen, waarbij de curator had aangevoerd dat het hof zijn oordeel onvoldoende had gemotiveerd (r.o. 3.5): 3.5. Onderdeel (b) klaagt dat het oordeel van het hof dat de onderhavige showroommodellen ten tijde van de faillietverklaring van de schuldenaren niet dienden tot stoffering van de winkels van de schuldenaren onvoldoende is gemotiveerd. Het onderdeel wijst op drie door de curator aangevoerde omstandigheden, die kort gezegd erop neerkomen dat de showroommodellen niet bestemd waren, en dat de waterbedden die tot die modellen behoorden ook niet geschikt waren, voor verkoop aan het winkelend publiek, en klaagt dat het hof bij zijn beoordeling van de stelling van de curator dat de showroommodellen tot stoffering dienden aan die omstandigheden is voorbijgegaan. Het onderdeel kan niet tot cassatie leiden omdat, zoals volgt uit hetgeen hiervoor in 3.4 is overwogen, omstandigheden als in het onderdeel vermeld niet kunnen meebrengen dat showroommodellen moeten worden aangemerkt als dienende tot stoffering van de winkel waarin zij zijn opgesteld. De Hoge Raad is duidelijk: showroommodellen zijn geen bodemzaken, omdat zij (1) tot de handelswaar behoren voor de verhandeling waarvan het gebouw juist dient en (2) regelmatig plegen te worden vervangen en aldus niet strekken tot een duurzaam gebruik. Het cassatieberoep wordt dan ook verworpen. 3 Commentaar 3.1 Betekenis van de voorbeelden uit de parlementaire geschiedenis De Hoge Raad heeft het arrest van het hof in stand gelaten. Zoals hierboven aangegeven, heeft het hof zijn beslissing dat showroommodellen geen bodemzaken zijn, gemotiveerd onder verwijzing naar de parlementaire geschiedenis en met name de opsomming van voorbeelden in deze parlementaire geschiedenis, waarbij tentoongestelde zaken uitgezonderd worden van zaken die tot stoffering kunnen dienen. De Hoge Raad verwijst in zijn arrest echter niet naar de opsomming van voorbeelden in de parlementaire geschiedenis, maar komt tot de conclusie dat showroommodellen geen bodemzaken zijn, omdat zij behoren tot de handelswaar van M v V , n u m m e r 3 81

4 het bedrijf en regelmatig plegen te worden vervangen. Dergelijke zaken dienen niet tot een enigszins duurzaam gebruik van de winkel of showroom waarin zij zijn opgesteld. Onduidelijk is of de Hoge Raad het eens is met het oordeel van het hof dat tentoongestelde zaken per definitie niet onder bodemzaken vallen. De Hoge Raad verwijst immers niet expliciet, zoals het hof deed, naar de voorbeelden die genoemd worden in de parlementaire geschiedenis. Daarnaast beperkt de Hoge Raad zijn oordeel tot showroommodellen. De Hoge Raad lijkt het hof aan de ene kant te volgen door te oordelen dat showroommodellen per definitie tot de handelswaar behoren en omstandigheden zoals aangedragen door de curator dit oordeel niet kunnen veranderen. Echter, aan de andere kant hanteert de Hoge Raad alsnog een materiële toets voor de bepaling of zaken tot stoffering dienen. De vraag die beantwoord moet worden, is namelijk: strekken de zaken tot een enigszins duurzaam gebruik van de winkel of showroom waarin zij zijn opgesteld? Dit uitgangspunt impliceert dat de voorbeelden in de parlementaire geschiedenis als uitgangspunt genomen kunnen worden, maar niet doorslaggevend zijn. Helemaal duidelijk wordt dit echter niet in het arrest. 3.2 Bedoelt de Hoge Raad alle soorten tentoongestelde zaken? Nu de Hoge Raad een uitzondering maakt voor showroommodellen in het algemeen en niet verwijst naar tentoongestelde zaken zoals genoemd in de opsomming in de parlementaire geschiedenis, blijft de vraag bestaan of alle categorieën tentoongestelde zaken of enkel showroommodellen volgens de Hoge Raad uitgezonderd zijn van de categorie bodemzaken. 19 Een in de literatuur vaker aangehaald voorbeeld van tentoongestelde zaken, niet zijnde showroommodellen, zijn schilderijen die tentoongesteld worden in een museum. 20 Vaststaat dat het gaat om tentoongestelde zaken, niet zijnde showroommodellen. De schilderijen worden immers niet tentoongesteld met het oog op verkoop van gelijke schilderijen uit een magazijn, maar zijn opgehangen met als enig doel om bekeken te worden. Het zijn dan ook bij uitstek zaken die dienen tot stoffering. Tekstra merkt in zijn annotatie bij het onderliggende arrest, mijns inziens terecht, op dat de passage over tentoongestelde zaken niet lijkt te doelen op in een museum tentoongestelde kunstvoorwerpen. 21 In de parlementaire geschiedenis wordt immers een uitzondering gemaakt voor bepaalde categorieën zaken, aangezien die goederen niet dienen tot gebruik van het vertrek waarin zij zijn geplaatst Raaijmakers stelt in zijn annotatie onder dit arrest in BNB 2012, 32 dat de Hoge Raad duidelijk is: 'geen bodemrecht voor showroommodellen of in welke vorm dan ook tentoongestelde zaken'. 20. Zie de annotatie van A.J. Tekstra onder het arrest in JOR 2012, 33 en M.R. Vermaire, Tijdschrift Financiering, Zekerheden en Insolventiepraktijk 2011/4, p Zie par. 2 van de annotatie van Tekstra onder dit arrest. 22. Kamerstukken II 1987/88, , nr. 3, p. 65. Tentoongestelde schilderijen in een museum kwalificeren ook na de uitspraak van de Hoge Raad als bodemzaken. De Hoge Raad motiveert zijn oordeel immers door te verwijzen naar de toets of een goed dient tot een enigszins duurzaam gebruik van de winkel of showroom. Daaronder vallen niet goederen die als voorraad de winkel zijn binnengekomen en vervolgens tentoongesteld worden. Tentoongestelde schilderijen zijn geen voorraad. 23 Het gaat mijns inziens dan ook te ver om aan onderliggende uitspraak de conclusie te verbinden dat tentoongestelde zaken per definitie geen bodemzaken zijn. In zoverre ben ik het ook eens met het oordeel van de A-G dat aan de opsomming van voorbeelden in de memorie van toelichting geen doorslaggevende betekenis valt toe te kennen. 24 Voor zover de Hoge Raad wel de bedoeling heeft gehad om alle tentoongestelde zaken in zijn algemeenheid uit te sluiten van zaken tot stoffering, rijst de vraag hoe het zit met andere categorieën zaken die als voorbeeld worden genoemd in de parlementaire geschiedenis bij het wetsvoorstel van de Invorderingswet. Behalve tentoongestelde zaken worden in de memorie van toelichting immers ook auto s, rijwielen en bromfietsen uitgesloten van zaken die dienen tot stoffering. 25 Ten aanzien van auto s wordt in bepaalde gevallen betoogd dat zij desondanks kwalificeren als bodemzaak. Gedacht kan worden aan de bedrijfsauto die alleen gebruikt wordt voor het zich verplaatsen op een groot bedrijventerrein. 26 Ook kan worden gedacht aan een vorkheftruck of een oldtimer die zich in de showroom van een autohandelaar bevindt. 27 Wanneer aan de opsomming in de parlementaire geschiedenis wel doorslaggevende betekenis moet worden toegekend, betekent dit dat de vorkheftruck en oldtimer niet langer kunnen kwalificeren als bodemzaken. Tekstra is van mening dat op basis van het arrest van de Hoge Raad kan worden gesteld dat de oldtimer, als tentoongestelde zaak, inderdaad geen bodemzaak is en het ook niet zal worden. Een toets hierbij zou volgens Tekstra kunnen zijn te bekijken of de oldtimer zou blijven bestaan wanneer de showroom wordt omgebouwd tot een keukenzaak. Wanneer de oldtimer niet zou blijven staan, vormt dat een aanwijzing dat het geen bodemzaak is In andere situaties zullen tentoongestelde schilderijen wellicht juist wel kwalificeren als voorraad. Ik denk daarbij aan de situatie dat schilderijen zijn opgehangen in een galerie met het oogmerk om te worden verkocht. In dat geval zal geen sprake zijn van bodemzaken, nu deze zaken niet dienen tot een enigszins duurzaam gebruik van het gebouw overeenkomstig de daaraan gegeven bestemming. 24. HR 9 december 2011, RvdW 2011, 1548, conclusie A-G onder Kamerstukken II 1987/88, , nr. 3, p Zie ook de conclusie van A-G Wuisman onder 2.6. bij dit arrest. 27. Volgens de Belastingdienst vallen de genoemde vorkheftruck en oldtimer wel onder goederen die dienen tot stoffering, zie Instructie Invordering en Belastingdeurwaarders, versie 1, supplement 34, 30 januari 2012, nr Zie par. 2 van de annotatie. 82 M v V , n u m m e r 3

5 Dit lijkt mij niet de bedoeling van de Hoge Raad. Naar mijn mening moet worden gekeken naar de functie van de oldtimer of vorkheftruck. Is de oldtimer geplaatst in een showroom vol met oldtimers, dan is aannemelijk dat deze oldtimer bedoeld is voor de verkoop (ongeacht de vraag of deze oldtimer ooit verkocht wordt of niet) en dus geen bodemzaak. Is de oldtimer geplaatst in een showroom met nieuwe auto s, dan zal deze oldtimer niet bedoeld zijn voor de verkoop en wel kwalificeren als bodemzaak. Het gaat dan immers om een zaak die dient tot een enigszins duurzaam gebruik in overeenstemming met zijn bestemming. Ten aanzien van de vorkheftruck geldt hetzelfde. Er dient te worden beoordeeld of de vorkheftruck in het betreffende geval strekt tot duurzaam gebruik van het gebouw overeenkomstig de daaraan gegeven bestemming, waardoor het gebouw beter aan die bestemming beantwoordt. Wordt deze vraag met ja beantwoord, dan gaat het om een bodemzaak. 3.3 Wat zijn showroommodellen? Ervan uitgaande dat de Hoge Raad enkel een oordeel heeft willen vormen over showroommodellen en dus niet over de ruimere categorie tentoongestelde zaken, kan de vraag rijzen wanneer een goed kwalificeert als showroommodel. Naar mijn mening is de Hoge Raad hier duidelijk over. 29 Het gaat om zaken die ooit als voorraad in de winkel zijn gekomen en aldus geschikt waren om verkocht te worden, maar die vervolgens in de winkel tentoongesteld worden voor een kortere of langere duur. Zoals Tekstra zegt, het credo van de Hoge Raad lijkt te zijn eens (winkel)voorraad, is altijd voorraad. 30 Zaken die als voorraad zijn binnengekomen, kunnen dus niet verkleuren tot zaken die dienen tot stoffering. De Hoge Raad heeft hier nog aan toegevoegd dat het feit dat zaken niet bestemd of geschikt zijn voor verkoop er niet toe doet. Overigens zal in dat geval hoogstwaarschijnlijk geen sprake meer zijn van een roerende zaak. Aannemelijk is dat de keuken in dat geval bestanddeel is geworden van het gebouw waarin deze geplaatst is op grond van art. 3:4 lid 1 Burgerlijk Wetboek (BW). 32 Hetzelfde geldt naar mijn mening wanneer de keuken niet gebruikt wordt door het personeel, maar de keuken gebruikt wordt voor kookworkshops die georganiseerd worden om de keukens te promoten. Ook in dat geval is aannemelijk dat de keuken bestanddeel is geworden. 4 Conclusie Met zijn uitspraak heeft de Hoge Raad ten aanzien van showroommodellen een einde gemaakt aan de onzekerheid die bestond. Pandhouders kunnen opgelucht ademhalen. De Belastingdienst zal zijn voorrecht niet tegen de stille pandhouder kunnen uitoefenen voor zover het gaat om showroommodellen. Daarbij doet het er niet toe of deze goederen ooit verkocht gaan worden of dat ze geschikt zijn om verkocht te worden. Eens als voorraad binnengekomen betekent blijvend voorraad. Het door de Hoge Raad gegeven oordeel sluit naar mijn mening goed aan bij de parlementaire geschiedenis. Tentoongestelde voorraad dient immers niet tot een enigszins duurzaam gebruik van het gebouw in overeenstemming met de bestemming daarvan. Nu de Hoge Raad niet heeft geoordeeld over de vraag in hoeverre waarde moet worden gehecht aan de opsomming van voorbeelden uit de parlementaire geschiedenis, blijft er vooralsnog wel enige onduidelijkheid bestaan ten aanzien van de vraag of (1) alle soorten tentoongestelde goederen zijn uitgezonderd van goederen die dienen tot stoffering en (2) de Hoge Raad bedoeld heeft doorslaggevende betekenis toe te kennen aan de opsomming van voorbeelden in de parlementaire geschiedenis in bredere zin. Dit lijkt mij voor de praktijk een duidelijk uitgangspunt waarmee discussies worden voorkomen. In veel gevallen zal relatief eenvoudig vast te stellen zijn of de tentoongestelde zaken zaken zijn die in eerste instantie als voorraad het bedrijf zijn binnengekomen. Zoals Tekstra in zijn annotatie opmerkt, is de vraag nog wel wat er gebeurt als een keuken in een keukenshowroom op een gegeven moment door het personeel gebruikt gaat worden als keuken. 31 In een dergelijk geval kan toch niet anders dan worden geconcludeerd dat het een zaak betreft die dienstbaar is aan het gebruik van de ruimte en dus kwalificeert als bodemzaak. 29. Zie ook de annotatie van Raaijmakers in BNB 2012, 33. Volgens hem is duidelijk dat showroommodellen of in welke vorm dan ook tentoongestelde zaken niet onder het bodemrecht vallen. 30. Zie par. 2 van de annotatie van Tekstra onder dit arrest. 31. Zie par. 2 van de annotatie van Tekstra onder dit arrest. 32. Zie ook Tekstra in zijn annotatie: JOR 2012, 33, onder 2. Wanneer de keuken gebruikt wordt, zal deze immers op grond van de verkeersopvatting onderdeel uitmaken van het gebouw. M v V , n u m m e r 3 83

6 MvV