DE INVLOED VAN ONGELIJKE TOEGANG TOT LEVENSLANG LEREN OP ECONOMISCHE GROEI

Transcriptie

1 Design Charles & Ray Eames - Hang it all Vitra DE INVLOED VAN ONGELIJKE TOEGANG TOT LEVENSLANG LEREN OP ECONOMISCHE GROEI Sofie Cabus KU Leuven Onderzoeksinstituut voor Werk en Samenleving (HIVA)

2 Overzicht 1. Introductie 2. Methode 3. Data 4. Resultaten 5. Implicaties 6. Conclusies & aanbevelingen 2

3 Introductie: Belang van onderwijs voor mens en samenleving: Vorming van een individu tot een geïnformeerde burger die in staat is om actief deel te nemen aan een democratie Een mens investeert in onderwijs om een productieve werknemer te worden (cf. rendement van onderwijs) - Kan zichzelf (en gezin) onderhouden - Kan goederen en diensten produceren - Kan bijdragen aan sociale zekerheid via belastigen op lonen 3

4 Introductie Hypothese: Als onderwijs inderdaad belangrijk is voor mens en samenleving, dan kan men argumenteren dat ongelijke toegang tot onderwijs tussen sociale groepen een negatieve impact heeft op onze welvaart. Focus: ongelijkheid tussen inkomensklassen en tussen opleidingsniveaus in de deelname aan georganiseerd leren onder volwassen werknemers 4

5 Empirisch kader 5

6 Introductie In verband met georganiseerd leren voor volwassenen jaar, wordt vaak verwezen naar deelname aan levenslang leren Levenslang leren volgens Europese Commissie = Formeel georganiseerd leren Niet-formeel georganiseerd leren + (+ informeel leren) 6

7 Levenslang leren en leren op de werkplek Georganiseerd leren op de werkplek onder de werkzame bevolking dé belangrijkste vorm van levenslang leren. Al zijn er tussen landen soms grote verschillen in de manier waarop werkplekleren formeel of niet-formeel wordt vormgegeven (volgende slide). Geschatte effecten van ongelijke toegang tot levenslang leren op economische groei voornamelijk gedreven door ongelijke deelname aan werkplekleren. 7

8 Levenslang leren en leren op de werkplek Formeel en niet-formeel levenslang leren in de gezondheidszorg door huisartsen en medische specialisten in Europese landen Cabus & Groot (2018) 8

9 Bijdrage Voorgaande literatuur keek tot dusver enkel naar effecten van initieel onderwijs op economische groei. Barro & Lee (2013, p.186) veronderstellen impliciet dat scholing onder jarigen onveranderd blijft. Dat is natuurlijk niet het geval. Ongelijke toegang tot levenslang leren tot dusver weinig empirisch getoetst (Desjardins, 2017). 9

10 Methode Standaard groeimodellen Uitkomstmaat is economische groei Verklarende variabelen initiële BBP per capita; initiële aantal jaren scholing; % deelname aan levenslang leren; ongelijke toegang tot levenslang leren (std.dev.); openheid economie; inflatievoet (=geldontwaarding); patentaanvragen (EPO); fertiliteit; land invariante kenmerken Focus op coefficient van ongelijke toegang tot levenslang leren Panel data instrumenten (Barro, 2001) 10

11 Data Enquête beroepsbevolking van de Europese Unie voor de periode (Engels: European Union Labour Force Survey (EU LFS)) EU-28 landen en Noorwegen, IJsland en Zwitserland Focus op regio s (NUTS-2) in plaats van op landen 23 Europese landen (of 211 regio s) blijven in de dataset Focus gerechtvaardigd door: (1) grote variatie in deelname aan levenslang leren tussen regio s; (2) vaak het niveau waarop onderwijs- en arbeidsmarkt beleid wordt gevoerd; (3) controle voor land invariante kenmerken; (4) statistische power van geschatte modellen hoger. 11

12 Bron: Cabus, Ilievat & Stefanik (2018) 12

13 Data Ongelijke toegang tot levenslang leren wordt gemeten door middel van de Lorenz curve Concentratie-index ligt tussen [-1;1] Interpretatie: Positieve waarden betekenen dat levenslang leren iets is van de hoge inkomensklassen; hoogopgeleiden Negatieve waarden betekenen dat levenslang leren iets is van de lage inkomensklassen; laagopgeleiden Bron: Cabus & Stefanik (2018) 13

14 Land Aantal regio s Concentratie-index (CI) o.b.v. verdeling diploma Concentratie-index (CI) o.b.v. verdeling inkomen തX σ തX σ België Bulgarije Denemarken Duitsland Finland Frankrijk Griekenland Hongarije Ierland Italië Kroatië Noorwegen Oostenrijk Polen Portugal Roemenië Slovakije Slovenië Spanje Tsjechië Verenigd Koninkrijk Zweden Zwitserland Nederland Bron: Cabus & Stefanik (2018). (1) NDL gemeten op landniveau ipv. regioniveau

15 Resultaten Geen significante effecten van CI naar inkomen op economische groei (resultaten te raadplegen in working paper; beschikbaar eind oktober 2018) We schatten wel significante effecten van CI naar opleidingsniveau op economische groei. 15

16 Resultaten Ongelijke toegang tot levenslang leren tussen hoogopgeleiden en laagopgeleiden heeft een negatieve impact op economische groei. We schatten een coëfficiënt van percentagepunten significant op 1 procentniveau. De geschatte coëfficiënt is robuust voor de methode van instrumentele variabelen en demografisch standaardiseren (geslacht, leeftijd, etniciteit en burgerlijke status). De coëfficiënten zijn robuust voor inclusie van institutionele- en land invariante kenmerken. 16

17 Implicaties 17

18 Implicaties Relatie tussen intramurale investeringen in R&D (X-as) en deelname aan levenslang leren (Y-as) ROBG PL HR GR ES PT SKHU IT UK CZ IE FR NO DK SI DE BE FI SE AT R²= Average Investment Rate in R&D (%) Bron: Cabus & Stefanik (2018) 18

19 Implicaties Opleidings- Niveau (1) 19

20 Implicaties (1) Opleidingsniveau Relatie tussen intramurale investeringen in R&D (X-as) en voorspelde deelname aan levenslang leren volgens scholingsgraad (Y-as) RO BG PL HR GR ES SK HU PT IT UKIE CZ FR NO BE DK DE SI R²= FI SE AT Average Investment Rates in R&D (%) Bron: Cabus & Stefanik (2018) 20

21 Implicaties Opleidings- Niveau (1) Polarisatie (2) 21

22 Implicaties (2) Polarisatie Theoretische denkkaders: Ongelijke machtsverhoudingen Polarisatie op de werkplek Laagopgeleiden voeren eerder routinematige taken uit, en hoogopgeleiden eerder complexe taken Weinig vertrouwen Belemmert kennisdeling en innovatie Ongelijkheden verlagen productiviteit van alle werknemers negatieve impact of economische groei 22

23 Implicaties (2) Polarisatie Ongelijke deelname aan levenslang leren (Y-as) en de kans op automatisering van jobs (X-as) in Europese landen GR R²= BE CH UK NOFI NL SE FR DK DE IE ES AT PT IT SK CZ RO HU Kans op automatisering Bron: Cabus (2018) 23

24 Implicaties Kosten (3) Opleidings- Niveau (1) Polarisatie (2) Kosten (3) 24

25 Implicaties (3) Kosten Perspectief werknemer: Subjectieve kosten hoger voor laagopgeleiden door: Inkomen uit arbeid Verwachtingen over rendement van levenslang leren Perspectief werkgever: Reële kosten hoger voor laagopgeleiden: Routinematige jobs, waarin vaker laagopgeleiden werken, hebben minder nood aan levenslang leren dan banen met complexe taken. Hangt af van aandeel in totale arbeidskosten (volgende slide) We besluiten dat naarmate de werkelijke kost van deelname aan levenslang leren stijgt voor werkgevers, laagopgeleide werknemers steeds minder kans krijgen om effectief deel te nemen, temeer in landen met hoge mate van routinematige jobs. 25

26 Implicaties (3) Kosten Werkelijke kosten van levenslang leren in Europese landen Bron: Cabus (2018) 26

27 Implicaties Kosten van levenslang leren verklaren 0.1 percentagepunt van de negatieve impact van ongelijke toegang tot levenslang leren naar opleidingsniveau op economische groei. Dit onderstreept voorgaande wisselwerking tussen laag opleidingsniveau, meer routinematige banen, en minder bijdragen in de kosten van leven lang leren door werkgevers. 27

28 Conclusie & aanbevelingen Op basis van onze resultaten pleiten we voor: Beleidsmaatregelen die opwaartse mobiliteit van risicogroepen op de arbeidsmarkt kunnen bevorderen; Minder routinematige aanpak van het productieproces, en kennis verwerven en toepassen van alternatieve vormen van produceren. Financieringsinstrumenten voor de kosten van levenslang leren in het bijzonder voor laagopgeleiden kunnen de invloed van ongelijkheid op economische groei afvlakken (maar niet verhelpen). Beleidsmaatregelen die ongekwalificeerde uitstroom bestrijden kunnen dienen als preventie van uitsluiting van levenslang leren tijdens de loopbaan. Attitude van levenslang leren al vroeg in het curriculum en in alle lagen van het onderwijs aanleren. Duaal leren kan hierbij helpen. 28

29 Referenties Cabus, S.J. & Stefanik, M. (2018). Good Access to Lifelong Learning for the Low- Educated Accelerates Growth: Evidence from 23 European Countries. ENLIVEN (mimeo). Cabus, S.J., Ilievat, P. & Stefanik, M. (2018). On the Barriers to Participation of Disadvantaged Adults in Lifelong Learning across 28 European countries. ENLIVEN (mimeo). Cabus, S.J. & Groot, W. (2018). The Role of Lifelong Learning in Cancer Survival. ENLIVEN (mimeo). Cabus, S.J. (2018a). Levenslang leren in de Belgische gezondheidszorg: aantrekkelijk, toegankelijk en doeltreffend? T.O.R.B. (forthcoming) Cabus, S.J. (2018b). Goede toegang tot leven lang leren voor laagopgeleiden versnelt de economische groei. Economisch Statistische Berichten (forthcoming). 29