Provincie Flevoland T.a.v. Voorzitter van Provinciale Staten dhr. L. Verbeek

Transcriptie

1 Provincie Flevoland T.a.v. Voorzitter van Provinciale Staten dhr. L. Verbeek Onderwerp: Schriftelijke vragen ex. artikel 23 Reglement van Orde Provinciale Staten van Flevoland over de op 21 december 2016 verleende ontheffing voor het doden van vossen rondom Freilandkippen bedrijven tussen zonsondergang en zonsopkomst met behulp van geweer en kunstlicht Datum: 17 maart 2017 Geachte Voorzitter van Provinciale Staten, Overeenkomstig artikel 23, lid 1 en 2 van het Reglement van Orde stelt de fractie van de Partij voor de Dieren de volgende vragen aan het college van Gedeputeerde Staten over de op 21 december 2016 verleende ontheffing voor het doden van vossen rondom Freilandkippen bedrijven tussen zonsondergang en zonsopkomst met behulp van geweer en kunstlicht: 1. Volgens de Flora- en faunawet, artikel 68 lid 1 mag een ontheffing alleen worden verleend wanneer er geen andere bevredigende oplossing bestaat. Welke andere oplossingen heeft GS getoetst vóórdat de ontheffing werd verleend? 2. De ontheffing is aangevraagd voor het doden van vossen tussen zonsondergang en zonsopkomst met behulp van kunstlicht en geweer. Is GS het met ons eens dat het op dit moment nog steeds verboden is s nachts op vossen te jagen met geweer en kunstlicht, omdat het -ook met de huidige verleende ontheffing- niet is toegestaan de onder art. 10 van de Flora- en Faunawet (overige) beschermde diersoorten te verstoren? 3. In de ontheffing spreekt GS van een getrapte werkwijze, waarbij de volgende punten moeten worden doorlopen: 1. Freilandkippen bedrijven nemen alle preventieve maatregelen die redelijkerwijs van hen verwacht mogen worden om vossen te weren, waarbij in ieder geval het nachtverblijf 's nachts goed afgesloten dient te zijn en een deugdelijk raster van gaas is geplaatst; 2. Het secretariaat van de Stichting Faunabeheer Flevoland stelt per polder (ZFL, OFL en de NOP) een werkplan op en biedt dit ter goedkeuring aan GS aan. 3. Burchten van schade veroorzakende vossen binnen een straal van 5 kilometer worden opgespoord en indien mogelijk verwijderd. Waarom heeft GS de eisen 1. en 3. niet vooraf gesteld, zodat naar de effecten hiervan gekeken kon worden en de resultaten konden worden meegewogen in de beoordeling van de ontheffingsaanvraag? 4. Waarom heeft GS de ontheffing verleend alvorens de werkplannen goed te keuren? Zijn de werkplannen openbaar en worden ze ter inzage gelegd? 5. Wat is de betekenis van de ontheffing voordat de punten van de getrapte werkwijze zijn doorlopen dan wel uitgevoerd? Is ontheffing een correcte benaming van dit besluit? 6. Wordt er gemonitord of vossen met oude hagelschotwonden worden aangetroffen, en wordt er gerapporteerd wanneer er dieren zijn aangeschoten? Zijn deze rapportages openbaar? Schriftelijke vragen fractie Partij voor de Dieren Flevoland inzake de op 21 december 2016 verleende ontheffing voor het doden van vossen rondom Freilandkippen bedrijven tussen zonsondergang en zonsopkomst met behulp van geweer en kunstlicht

2 7. Bent u bekend met het onderzoek Bescherming tegen predatie door vossen bij Freilandkippenbedrijven in Flevoland van Stichting Dierbaar Flevoland, waaruit onder andere blijkt dat deugdelijk hek- of rasterwerk vaak ontbreekt bij Freilandkippenbedrijven in Flevoland? Klopt het dat de ontheffing niet geldt voor de bedrijven die deze preventieve maatregelen (nog) niet hebben genomen? Bij hoeveel bedrijven is naar mening van GS voldaan aan deze preventieve maatregelen en kunt u aangeven om welk bedrijf dit gaat? Is GS voornemens de aanbevelingen uit dit onderzoek over te nemen? Zo nee, waarom niet? 8. De in de ontheffingsaanvraag aangedragen schadebedragen zijn niet aantoonbaar onderbouwd. Op basis van welke schadebedragen heeft GS de ontheffing verleend? Hoe zijn deze bedragen onderbouwd? Zijn deze bedragen per bedrijf of voor Flevoland totaal? 9. In het Vossenbeheerplan staat: De te maken kosten voor het plaatsen van een raster bedragen 30,-- per strekkende meter. Dit raster zit ½ meter in de grond en 2 meter boven de grond. De kosten bedragen dan voor een gemiddeld en Freilandkippen bedrijf tussen de ,-- en ,-- voor het plaatsen van dit raster. Is GS het met ons eens dat voor het beschermen van kippen, vossen en alle beschermde dieren die nu verstoord zullen worden het redelijk is om een investering te vragen die zich binnen twee tot vier jaar terugverdiend, indien het schadebedrag daadwerkelijk ,- per bedrijf per jaar is? Zo nee, waarom niet? 10. De ontheffingsaanvraag biedt geen onderbouwing als het gaat om preventieve maatregelen en aantoonbare schade. Is GS bereidt de ontheffing in te trekken? Bij voorbaat dank voor de beantwoording. Namens de Flevolandse fractie van de Partij voor de Dieren, Leonie Vestering, lid Provinciale Staten Bijlage: Onderzoek Bescherming tegen predatie door vossen bij Freilandkippenbedrijven in Flevoland, M. Bouscholte, Dierbaar Flevoland, 2017 Schriftelijke vragen fractie Partij voor de Dieren Flevoland inzake de op 21 december 2016 verleende ontheffing voor het doden van vossen rondom Freilandkippen bedrijven tussen zonsondergang en zonsopkomst met behulp van geweer en kunstlicht

3 Bescherming tegen predatie door vossen bij Freilandkippenbedrijven in Flevoland M. Bouscholte Lelystad, 17 februari

4 Inleiding In de periode van 4 februari tot en met 16 februari 2017 is onderzoek gedaan naar het voorkomen van predatie door vossen van kippen die gehouden worden bij Freilandkippenbedrijven. Dit zijn bedrijven waar de kippen overdag buiten lopen en ruimte hebben. Hierdoor hebben deze kippen een beter leven dan bijvoorbeeld de kippen in legbatterijen. s Nachts worden de kippen opgehokt in hokken, schuren of stallen. Aanleiding voor dit onderzoek vormt de door Gedeputeerde Staten van Flevoland verleende ontheffing van 21 december 2016 aan de Faunabeheereenheid te Zeewolde voor het afschieten van vossen tussen zonsondergang en zonsopkomst met gebruik van het geweer en kunstlicht ter voorkoming van belangrijke schade veroorzaakt door de vos. Hieraan wordt onder meer de voorwaarde gesteld dat de freilandkippen s nachts worden opgehokt in goed afgesloten nachtverblijven en dat het terrein van de vrije uitloop voorzien is van een deugdelijk raster van stevig gaas. De indruk bestaat dat veel bedrijven niet aan deze voorwaarden voldoen. Als dit zo is ligt de oplossing in deze gevallen niet in het afschieten van vossen, maar in het goed afsluiten van de nachtverblijven en het goed afrasteren van het terrein van vrije uitloop. Zo staat dit ook in het Faunabeheerplan Flevoland In het geval dat preventieve maatregelen ter voorkoming van (dreigende) schade aan bedrijfsmatige gehouden vee, fauna, industrieterreinen, sportvelden, infrastructuur en hobbyvee tussen zonsopkomst en zonsondergang onvoldoende effect heeft zullen faunabeheerders van de SFF, namens de FBE, ontheffing aanvragen om de vossenstand lokaal te beperken. Onderzoeksopzet In de genoemde periode zijn alle 17 Freilandkippenbedrijven vanaf de openbare weg onderzocht op de aanwezigheid van een deugdelijke afrastering. De eisen die hieraan gesteld worden verschillen. De deugdelijkheid van de afrastering is daarom beoordeeld volgens 3 verschillende sets van eisen. Zie hieronder. Wat vanaf de openbare weg niet vastgesteld kon worden, is vanzelfsprekend niet beoordeeld. De nachtverblijven vormden geen object voor onderzoek, omdat hiervoor het terrein betreden zou moeten worden. Dit kan alleen na toestemming van de eigenaren. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in de periode dat er een ophokplicht van kracht is in verband met de heersende vogelgriep. Niet strikt noodzakelijke betreding van terrein of hokken dient dan vermeden te worden. Relevante waarnemingen zijn zoveel mogelijk op foto vastgelegd. Bij percelen die verder van de weg afliggen is waar nodig gebruik gemaakt van verrekijker of telescoop. Het onderzoek heeft op drie data overdag plaatsgevonden. Eisen gesteld aan een afrastering Het Faunafonds volstaat in de door haar uitgegeven Handreiking Faunaschade 2009 met het vage begrip: een deugdelijk raster. In het eerder uitgegeven Handboek Faunaschade van 2002 is het Faunafonds weinig concreter: gaasraster tegen vossen is alleen toepasbaar bij kleine verzamelweiden. Lange hoge rasters zijn landschappelijk ongewenst en dragen bij aan de versnippering van de natuur. Voorkomen predatie door plaatsing van gaasraster. Gaasraster evt. combineren met schrikdraden tegen ondergraving en overklimming. Hoewel de uitgaves van het Faunafonds bedoeld zijn als hulp of handleiding om faunschade te voorkomen bieden ze geen ander houvast dan dat de afrastering hoog kan zijn omdat het bij Freilandkippen gaat om relatief kleine weiden die altijd grenzen aan hokken, zodat hekken geen landschappelijk ongewenste onderbreking vormen. Bovendien dient ondergraving of het klimmen over de hekken met schrikdraad voorkomen te worden. De onderzochte afrasteringen zijn niet afzonderlijk getoetst aan deze te vage criteria. 2

5 In de ontheffing worden de eisen als volgt geformuleerd. Goed afgesloten nachtverblijven en het terrein van de vrije uitloop voorzien van een deugdelijk raster van stevig gaas met een minimale hoogte van 120 cm en een maximale maaswijdte van 7 cm. Verwezen wordt naar 2 bronnen: de handreiking Faunaschade en tips van het Bureau Mulder natuurlijk. Alle bedrijven zijn onder (1) getoetst aan deze criteria. Het bureau Mulder natuurlijk geeft in zijn uitgave, Pluimvee beschermen tegen predatie (J.L. Mulder, Groenekan, 2014), onder meer een minimale hoogte aan van 120 cm indien ook voorzien van schrikdraad. Maaswijdte maximaal 7 cm. Uiteraard rondom geheel gesloten. Gaas dient tenminste 30 cm ingegraven te zijn of er dient een rand van 1 of twee rijen betontegels van 40 cm breed aangebracht te worden. Alle bedrijven zijn aan deze criteria (2) getoetst. In de literatuur en op websites wordt Natuurpunt Zoogdierenwerkgroep, België ook in Nederland veelvuldig aangehaald. Natuurpunt noemt maatregelen die praktisch 100% bescherming bieden tegen predatie door zowel vossen als marterachtigen. Dit is relevant, omdat het niet altijd de vos is die voor predatie van kippen zorgt. De tips vertonen veel overeenkomst met bureau Mulder - natuurlijk, maar gaan vanwege het buitensluiten van marters nog wat verder. Gebruik stevig gaas van min 1,5 mm dik), maasgrootte van maximaal 3x3 cm, onderaan een eventueel kleinere maaswijdte, overhangende bomen of andere opstapjes vermijden, afrastering goed gespannen aan de buitenzijde van de palen, rondom de buitenzijde een rij tegels van minimum 40 cm breed of ingegraven omheining van 50 cm diepte. Hoogte min. 180 cm waarvan de bovenste 40 cm naar buiten gebogen in een hoek van 30 of een schrikdraad aan de buitenzijde op een hoogte van 20 cm en 110 cm. Alle bedrijven zijn ook aan deze criteria (3) getoetst. Resultaten In de onderstaande tabel staan de resultaten vermeld. Foto Voldoen aan eisen: Adres (1) (2) (3) DSC04263 nee nee nee Zeeasterweg 24, Lelystad DSC04262 DSC04261 DSC04259 DSC04258 DSC04381 DSC04257 DSC04255 DSC04250 DSC04248 nee nee nee Zeebiesweg 28, Biddinghuizen nee nee nee Zeebiesweg 3, Biddinghuizen nee nee nee Olsterweg 11, Biddinhuizen nee nee nee Oudebosweg 36, Dronten Opmerkingen Vossen kunnen van alle kanten bij de kippen en de kippenschuur komen. De omheining is slecht en grotendeels afwezig. De omheining is niet afdoende. Er ligt rommel zodat vossen daarover kunnen klimmen. Rollen gaas bij niet afgemaakte omheining. Maakt verzorgde indruk. Maar achterzijde en zijkant onbeschermd en open. Hok met goed hek van het erf gescheiden. Gedeeltelijk goed, gedeeltelijk te laag, gedeeltelijk open Omheining rondom, hoogte in orde, maaswijdte te groot, kan door vos ondergraven worden. 3

6 DSC04245 DSC04246 DSC04243 DSC04244 DSC04241 DSC04239 DSC04237 DSC04236 DSC04234 DSC04232 DSC04233 DSC04279 DSC04280 DSC04371 DSC04375 DSC04270 DSC04271 nee nee nee Tarpanweg 7 Swifterbant nee nee nee Klokbekerweg 15, Lelystad nee nee nee Visvijverweg 64, Lelystad nee nee nee Mercuriusweg 6, Lelystad ja nee nee Mosselweg 2, Biddinghuizen nee nee nee Nonnetjesweg 2, Biddinghuizen ja nee nee Schollevaartweg 2, Zeewolde DSC04273 ja nee nee Duikerweg 38, Zeewolde DSC04276 nee nee nee Schillinckpad 18, DSC04277 Zeewolde DSC04279 DSC04332 nee nee nee Creilerpad 9, DSC04337 Creil DSC04353? nee nee Marknesserweg 13, DSC04354 DSC04363 DSC04365 DSC04396 Emmeloord ja nee nee Paardenweg 4, Kraggenburg Schuren en uitloop makkelijk toegankelijk, over erf en door en over omheining Een goed hek is slechts gedeeltelijk aanwezig, maar deel ontbreekt. Men lijkt er mee bezig maar is thans niet op orde. Vrije uitloop via provisorisch, half omgevallen hek voor vos goed bereikbaar. Stallen en vrije uitloop via te laag hekwerk en omgevallen of ontbrekend hekwerk zeer goed bereikbaar voor de vos. Isolatoren voor schrikdraad deels aanwezig, maar schrikdraad ontbreekt. Goed onderhouden en verzorgd, hekjes mogelijk te laag. Bezig met hoger hek? Laag ondeugdelijk hekwerk, scheefgezakt, niet strak Zeer goed onderhouden en verzorgd, zelfs bij de sloten kan men het erf niet op. Goed verzorgd Vossen kunnen over lage hekjes heen, hekwerk ontbreekt deels, gaas niet strak gespannen. Aan een zijde geheel open, deels ondeugdelijk Gedeeltelijk in orde andere delen moeilijk te boordelen, wel hond Goed verzorgd, hekwerk 1,30m en 5x5, gedeeltelijk m/schrikdraad, rondom groot land, erf wel open Conclusie: Van de 17 freilandkippenbedrijven voldoen 12 niet aan de minimale eisen (1) die in de ontheffing gesteld worden. Bij een bedrijf in Emmeloord kon dit niet met zekerheid vastgesteld worden. 4 andere bedrijven voldeden van de openbare weg af gezien wel aan de eisen. Geen van de bedrijven voldeed aan de criteria zoals deze door Bureau Mulder natuurlijk (2) zijn gepubliceerd of aan de praktisch 100% bescherming biedende maatregelen onder (3). Met het aanbrengen van schrikdraad zou een aantal bedrijven wel aan de eisen ad (2) kunnen voldoen vooropgesteld dat de hekken goed ingegraven zijn. Dit is een relatief goedkope en effectieve maatregel ( 250,00). Om te voldoen aan (3) zijn veelal hogere en/of gebogen afrasteringen noodzakelijk. Deze beletten de vos op het hekwerk te springen of er overheen te klimmen. 4

7 Alle bedrijven die aan de eisen onder (1) voldeden maakten een verzorgde en opgeruimde indruk. Dit kon niet gezegd worden van enkele andere bedrijven die een onverzorgde en nonchalante indruk maakten waar het gaat om het buiten houden van de vos. Bij 6 bedrijven is iedere vorm van afrastering over aanzienlijke lengte afwezig waardoor vossen het terrein van vrije uitloop onbelemmerd kunnen bereiken. Fotomateriaal Hieronder volgt ter illustratie een selectie van de foto s die gemaakt zijn. Twee collages tonen hoe het niet moet en een collage toont hoe het wel kan en dat dit in de praktijk ook toegepast wordt. Fotoselectie 1: zo moet het niet Linksboven: ondeugdelijke, scheefgezakte en niet onderhouden afrastering Rechtsboven: Hekken te laag (80cm), niet strak, wel isolatoren geen schrikdraad Linksonder: ondeugdelijk ingezakt hek, hokken en uitloop bereikbaar Rechtsonder: raster/hek ontbreekt, terrein in open verbinding met omgeving 5

8 Fotoselectie 2: zo moet het niet Linksboven: rasters ondeugdelijk, materiaal ligt opgestapeld langs omheining Rechtsboven: ondeugdelijke en ontbrekende rasters, uitloop in open verbinding met de omgeving Linksonder: raster ontbreekt gedeeltelijk, vrije uitloop bereikbaar Rechtsonder: vrije uitloop in open verbinding met omgeving. 6

9 Fotoselectie 3: zo kan het ook Linksboven: Deugdelijke afrastering om de gehele zeer grote vrije uitloopzone, maaswijdte 5 cm, gedeeltelijk voorzien van schrikdraad. Rechtsboven: Zeer degelijk en hoog hekwerk van 200 cm, rondom. Linksonder: Er zijn 2 degelijke omheiningen geplaatst, het vee in de zone tussen de omheiningen helpt vossen buiten de deur te houden (vossen houden hier niet van). Rechtsonder: degelijk hoog hekwerk, omgebogen (wel naar de verkeerde zijde) Aanbeveling Betere bescherming tegen predatie door vossen van freilandkippen is te bereiken met het aanbrengen van een deugdelijk hek- of rasterwerk dat het terrein van vrije uitloop rondom afsluit. Bureau Mulder natuurlijk geeft aan dat met relatief eenvoudige en goedkope voorzieningen al een goede bescherming geboden kan worden. De materiaalkosten bedragen 7,00 per strekkende meter. In de ontheffing wordt wel verwezen naar de tips van dit bureau, maar niet alle maatregelen worden als eis gesteld. Dit zou wel zo moeten zijn. 7

10 Wanneer deze eenvoudige maatregelen niet voldoende effectief zijn kan overwogen worden verdere maatregelen te nemen door hogere en kwalitatief betere hekwerken te plaatsen. Een hekwerk met vrijwel 100% bescherming is met een investering van ongeveer per strekkende meter inclusief plaatsing te realiseren. Deze hekwerken vergen nauwelijks onderhoud en worden voor een periode van 25 jaar gegarandeerd (o.a. Arfman Hekwerk BV). De investering in een dergelijk hekwerk moet afgezet worden tegen de hoogte van de te verwachten schade. De vraag is ook of dergelijke investeringen werkelijk nodig zijn in aanmerking genomen dat vossen de bedrijven overdag niet benaderen en de kippen s nachts, wanneer de vos wel actief is, opgehokt worden in goed afsluitbare nachtverblijven. Vertrouwen op bejaging van de vos door afschot biedt geen enkele garantie op het voorkomen van schade. Deze methode is ten opzichte van het plaatsen van goede afrasteringen en het ophokken in goed afsluitbare nachtverblijven inferieur. Jagers kunnen onmogelijk alle vossen doden. De ervaring heeft uitgewezen zoals blijkt uit de literatuur en het Vossenbeheerplan Flevoland dat ondanks bejaging van de vos schade blijft optreden. Vanwege het veroorzaakte dierenleed en verstoring van de rust is bejaging ook vanuit maatschappelijk oogpunt ongewenst. Dit geldt eens te meer daar effectievere methoden aanwezig zijn en ook toegepast worden in Flevoland. Literatuur 1. Faunabeheerplan Flevoland , IPC Groene Ruimte BV, Pluimvee beschermen tegen predatie, J.L. Mulder, Groenekan, Brochure, Slimmer dan de vos. Natuurpunt, Vogelbescherming Vlaanderen en Velt, België. 4. Vossenbeheerplan Provincie Flevoland , H.J. Ernsten, Stichting Faunabeheer Flevoland,