Meldpunt Vossenschade: een overzicht voor 2013

Transcriptie

1 Pagina 1 van 6 Meldpunt Vossenschade: een overzicht voor 2013 Inleiding Sinds 2007 beschikt de over een meldpunt Vossenschade. Om dit meldpunt meer bekendheid te geven voor heel Vlaanderen werd in januari 2011 een oproep gelanceerd naar de gemeenten. Deze oproep werd herhaald in 2012 en Een verhoogd gebruik door de burger geeft immers een grotere spreiding van de input en bijgevolg ook de betrouwbaarheid op Vlaams niveau. Na de eerste oproep in 2011 gingen 28 Vlaamse gemeentes op deze vraag in en plaatsten een link naar het meldpunt op hun website / infoblad / om zo de vossenschade beter in kaart te brengen. Mede als gevolg van deze actie steeg het aantal meldingen spectaculair, van 60 in 2010 naar maar liefst 321 in Dit ging respectievelijk over ten minste 641 slachtoffers in 2010 en 2543 slachtoffers in Na de oproep in 2012 tekende nog maar liefst 32 nieuwe gemeentes in, wat het totaal aantal gemeentes dat het bestaan van het vossenmeldpunt actief aan hun inwoners meedeelt op 60 brengt. Dit bracht een verdubbeling van het aantal meldingen (757 meldingen) teweeg. In totaal ging het daarbij over 4840 slachtoffers. Voor 2013 tekenden nog eens 9 gemeenten in voor het vossenmeldpunt. Afgelopen jaar werden 550 relevante meldingen geregistreerd, waarvan bij 14 aangiften het aantal slachtoffers niet vermeld of onduidelijk was. In totaal werden voor het jaar slachtoffers gemeld. Daarbovenop werden in 2013 nog78 meldingen geregistreerd uit een periode buiten In onderstaand document wordt een korte analyse gevoerd van de ontvangen meldingen in Alvorens u een overzicht te geven van de tot stand gekomen analyses dient nog gemeld dat het gebruik van de verworven data met enige omzichtigheid dient gehanteerd te worden. - Gegeven de sensibiliserende actie om het meldpunt meer bekendheid te geven bij jagers en andere burgers, is het niet mogelijk om uit de gegevens een trend van het voorkomen van de vos te destilleren. Dit betreft immers meldingen van schade die door bepaalde mensen worden doorgegeven. Aanwezigheid van vos kan niet uitsluitend met schademeldingen in kaart gebracht worden. De stijging van het aantal meldingen sinds 2010 wordt minstens deels veroorzaakt door de bekendheid van het meldpunt en zal geen gevolg zijn van het stijgend aantal schadegevallen!! Een element dat voorstaande redenering onderbouwd is de toename van het aantal meldingen in de gemeenten die op de oproep reageerden. De 69 Vlaamse gemeenten (22,40 %) die het meldpunt bij hun burgers bekendmaakten zorgden voor iets minder dan de helft (45,09 %) van de meldingen. Ook in de gemeenten waar de link naar het meldpunt nog geen bekendheid heeft, wordt een groot aantal meldingen geregistreerd. In deze gemeenten kwamen in 2013 immers niet minder dan 302 meldingen binnen, goed voor 54,91 % van de meldingen. - In veel gevallen is het niet eenvoudig om de verantwoordelijke voor de slachtoffers aan te wijzen. Niet enkel de vos maar ook marterachtigen, loslopende honden en wat pluimvee betreft wellicht in beperktere mate verwilderde katten, kunnen een waarschijnlijke dader zijn. Als ongeoefend burger is het vaak moeilijk een concreet schadepatroon vast te stellen. Onderscheid tussen schade van vos of marterachtigen kan al eens door elkaar gehaald

2 Pagina 2 van 6 worden. Dit impliceert dat de vergaarde informatie op het meldpunt kan beschouwd worden als een samenraapsel van schade veroorzaakt door vos en marterachtigen. In het achterhoofd onthouden we dat de vos in grotere dichtheden dan de marterachtigen in Vlaanderen voorkomt!

3 Pagina 3 van 6 Analyse Om u een eerste indruk te geven van de verzamelde data wordt concreet gekeken naar de schade die veroorzaakt werd. Het merendeel van de schadegevallen wordt net zoals vorige jaren genoteerd bij pluimvee (95,45 %). In vergelijking met de schade aan jachtwildsoorten (0,73 %) is dit een behoorlijk groot percentage. Schade aan in het wild levende dieren, andere dan jachtwild, werd in 2013 niet gemeld. Hierbij kan al snel geconcludeerd worden dat het voornamelijk schade aan pluimvee is die gemeld wordt via het meldpunt. Dit lijkt logisch, aangezien de vaststelling en de financiële schade bij deze soort steeds direct de eigenaar toekomt. 3,82 % van de meldingen werd geclassificeerd in de categorie Overige. In de meeste gevallen betrof het konijnen (aantal slachtoffers: 30), maar ook pasgeboren lammetjes (aantal slachtoffers: 4), geiten (aantal slachtoffers: 2) en cavia s (aantal slachtoffers: 5) werden getroffen. In één geval werd het openscheuren van vuilniszakken gemeld als schadegeval. pluimvee jachtwild niet-jachtwild overige 0.73% 0.00% 3.82% 95.45% Figuur 1: Procentuele weergave van de verdeling van de ingegeven meldingen (2013) over de verschillende slachtoffertypes. Voor een korte analyse van de schaderegistratie bij pluimvee werd onderscheid gemaakt in de behuizing waar de dieren zich in bevonden en werd nagegaan hoe de dader het kippenhok heeft weten binnen te dringen. Mogelijke behuizingsmogelijkheden - vrije uitloop - binnen een omheining zonder dak - binnen een omheining met dak Mogelijke manieren tot binnen dringen - over de omheining - ondergraven van de omheining

4 Pagina 4 van 6 - een gat in de omheining Uit deze analyse bleek dat meer dan een derde van de gevallen (38,29 %) de slachtoffers vielen in de categorie pluimvee die in vrije uitloop werden gehouden. Dit verhoogde aandeel is een gevolg van de natuurlijke reactie van de vos om zo weinig mogelijk energie te spenderen tot het verkrijgen van zijn voedsel. De vos wordt dan ook tot de wetenschappelijke categorie van de voedselopportunisten gerekend. Let wel: in een paar gevallen specifieerde de melder bij deze categorie dat wel een gesloten nachthok voorhanden was, maar de kippen overdag werden geroofd Hoewel een nachthok dat s nachts afgesloten wordt de kans op schade serieus laat dalen blijft er dus toch nog steeds een risico op schade aanwezig. Kijken we echter naar het aandeel van de meldingen waar het een kippenren betrof zonder dak, dan zien we dat dit oploopt tot 56,76 %. In verhouding met de vorige conclusie, lijkt dit een tegenstrijdigheid te zijn. Doch de oorzaak kan meer dan waarschijnlijk te vinden zijn bij de reactie van de burger. Kippen in een kippenren komen in een doorsnee woonomgeving immers meer voor dan kippen in vrije uitloop. Indien de kippenren werd binnengedrongen gebeurde dit in de meeste (41,14 %) gevallen door over de omheining heen te springen. In 2,67 % van de gevallen spendeerde de vos meer energie en maakte een gat in de omheining. In de overige 8,38 % van de voorvallen, groef de vos een gat onder de omheining door. Tenslotte kijken we nog naar de slachtoffers die vielen binnen omheiningen met dak. Hier zien we het laagste percentageaandeel verschijnen (4,95 %). Hoewel deze data geen duidelijk beeld kunnen scheppen over de frequentie van de verschillende afrasteringstypes in het Vlaamse land, kunnen de verkregen resultaten toch aangeven dat de vos een opportunist is en slechts bij absolute noodzakelijkheid de moeite zal nemen dergelijke ren te betreden. De procentuele verdeling van de schadegevallen bij de verschillende hoktypes komt grotendeels overeen met de cijfers berekend in Toen was het aandeel meldingen bij kippen in vrije uitloop iets lager (38,13 %) en lag het aandeel schademeldingen bij kippenhokken met of zonder dak respectievelijk op 7,06 en 54,82 %.

5 Pagina 5 van 6 Omheining en manier van binnendringen van de Vos/Marter (2013) 0.76% 2.10% 2.67% 4.57% 8.38% 41.14% 1.71% 0.38% 38.29% vrije uitloop omheining zonder dak - overheen geraakt omheining zonder dak - onderdoor gegraven omheining zonder dak - via een gat omheining zonder dak - overige omheining met dak - overheen geraakt omheining met dak - onderdoor gegraven omheining met dak - via een gat Figuur 2: Indeling van de meldingen van schade aan pluimvee (2013) naar type huisvesting en manier van binnendringen van de predator Wanneer de momenten bekeken worden waarop de schadegevallen plaatsvonden in 2013, blijkt dat schade gedurende het hele jaar voorkwam. Net zoals in de vorige jaren was ook het afgelopen jaar een piek van de gemelde schade merkbaar in het voorjaar en werd in het najaar een lager meldingspercentage opgetekend. Dit geldt althans voor het pluimvee, dat het leeuwendeel van het aantal meldingen uitmaakt. Voor de andere categorieën zijn te weinig meldingen beschikbaar om een besluit te trekken. Indien we de populatiecyclus van de vos naast deze gegevens leggen, blijken de periode met meer slachtoffers onder het pluimvee samen te vallen met de periode dat de jongen van de vos stilaan overschakelen op vast voedsel.

6 Pagina 6 van overige jachtwild pluimvee Figuur 3: Schadegevallen (2013) opgedeeld per maand (januari-december) Besluit Het is moeilijk om een algemene conclusie te trekken in verband met de schade die vossen en marters aanrichten. Duidelijk is dat vooral de schade aan pluimvee zichtbaar is, en dat vooral hiervan melding werd gedaan. Slachtoffers vielen voornamelijk bij het pluimvee dat gehouden werd onder vrije uitloop en in een omheining zonder dak. Omdat echter geen cijfers bekend zijn over de frequentie van voorkomen van de verschillende types omheiningen, is het niet mogelijk om conclusies te trekken naar de efficiëntie van de verschillende types omheiningen toe. Duidelijk is echter dat de vos en marterachtigen vindingrijk zijn en dat ook een omheining met dak niet steeds soelaas brengt. Om volledig veilig te zitten zouden dan ook bijkomende maatregelen moeten voorzien worden om uiteindelijk een echte kippenburcht te vormen. De vraag rijst hierbij of dit geen stap te ver is? Uit de informatie volgt tenslotte ook dat jaarlijks een belangrijke piek van schadegevallen kan genoteerd worden. Verdere gegevens kunnen het bestaan van deze waarneming beter onderbouwen. Opvallend is in ieder geval het feit dat de cijfers van dit jaar gelijkaardig zijn aan deze van de vorige perioden. Om de problematiek van de vossen- en marterschade verder op te volgen en te doorgronden is blijvend een verzameling van gegevens noodzakelijk. We wensen de deelnemende gemeenten, jagers en andere burgers dan ook te bedanken voor de meldingen, en lanceren graag een nieuwe oproep om het Vossenmeldpunt nog meer bekendheid te geven!