Laagwaterseizoen 2014

Transcriptie

1 Laagwaterseizoen 2014 MAANDELIJKSE LAAGWATERBERICHTEN EN SAMENVATTING SEIZOEN 00_121 WL Rapporten

2 Laagwaterseizoen 2014 Maandelijkse laagwaterberichten en samenvatting seizoen Boeckx, L; Van Steenbergen, N.; Deschamps, M.; Verwaest, T.; Mostaert, F. November 2012 WL2014R00_121_2rev2_0 F-WL-PP10-1 Versie 04 GELDIG VANAF: 12/11/2012

3 Deze publicatie dient als volgt geciteerd te worden: Boeckx, L; Van Steenbergen, N.; Deschamps, M.; Verwaest, T.; Mostaert, F. (2014). Laagwaterseizoen 2014: Maandelijkse laagwaterberichten en samenvatting seizoen. Versie 2_0. WL Rapporten, 00_121. Waterbouwkundig Laboratorium: Antwerpen, België. Waterbouwkundig Laboratorium Flanders Hydraulics Research B-2140 Antwerpen Tel. +32 (0) Fax +32 (0) Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welk andere wijze ook zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. F-WL-PP10-1 Versie 04 GELDIG VANAF: 12/11/2012

4

5 Inhoudstafel Inhoudstafel... I 1. Laagwaterbericht: Overzicht laagwaterseizoen Laagwaterbericht: Hydrologische situatie op 1 april Laagwaterbericht: Hydrologische situatie op 1 mei Laagwaterbericht: Hydrologische situatie op 1 juni Laagwaterbericht: Hydrologische situatie op 1 juli Laagwaterbericht: Hydrologische situatie op 1 augustus Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 I F-WL-PP10-1 Versie 04 GELDIG VANAF: 12/11/2012

6 1. Laagwaterbericht: Overzicht laagwaterseizoen 2014 Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 1 F-WL-PP10-1 Versie 04 GELDIG VANAF: 12/11/2012

7 Laagwaterbericht Overzicht laagwaterseizoen 2014 Samenvatting In het laagwaterseizoen van 2014 (1 april - 30 september) werd een droge, warme lente gevolgd werd door een natte zomer. Dit resulteerde in lager dan gemiddelde afvoeren in het voorjaar (april-juni). De neerslag van juli en vooral- augustus zorgde min of meer voor een normalisatie van de afvoer. Aan het einde van het laagwaterseizoen schommelen alle afvoeren rond het gemiddelde. Ook de bodemvochttoestand is op de meeste plaatsen normaal voor de tijd van het jaar. Er is bijgevolg op dit moment geen aanwijzing voor een verhoogde kans op wateroverlast in het komende winterseizoen. Meteorologie Uit de analyses van het KMI voor het laagwaterseizoen van 2014 (1 april - 30 september) blijkt dat een droge, warme lente gevolgd werd door een natte zomer. De temperaturen, het neerslagtotaal en het aantal neerslagdagen tijdens de meteorologische lente (maart-april) waren respectievelijk uitzonderlijk hoog, zeer uitzonderlijke laag en zeer abnormaal weinig. Tijdens de meteorologische zomer van 2014 waren de temperaturen en het aantal neerslagdagen normaal. Het neerslagtotaal van augustus was uitzonderlijk hoog. Vooral de (zeer) abnormaal droge en warme aprilmaand, de koude en natte maand augustus en de uitzonderlijk mooie maand september vallen op. Tabel 1: Definities van de graad van abnormaliteit Afkorting Graad van abnormaliteit Terugkeerperiode n normaal - a abnormaal 6 jaar za zéér abnormaal 10 jaar u uitzonderlijk 30 jaar zu zéér uitzonderlijk 100 jaar Tabel 2: Overzicht abnormaliteitsgraden lente-zomer-herfst 2014 (Bron:KMI) Gemiddel de Neerslag Neerslag Gemiddelde Maand Seizoen temperatu totaal dagen temperatuur ur (Maart) u warm a weinig za weinig April za warm za weinig a weinig Mei n n n Juni n n n Juli n a veel n Augustus za koud a veel a veel Lente Zomer u warm (11,7 C/ norm 10,1 C) n (17,3 C/ norm 17,5 C) Neerslag totaal zu weinig (92,2 mm/ norm 187,8 mm) u veel (348,2 mm/ norm 224,6mm) September a warm u weinig u weinig Herfst Neerslag dagen za weinig (34/ norm 49) n (49/ norm 43,9) Waterbouwkundig Laboratorium 1 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 2

8 Om het laagwaterseizoen van 2014 te kunnen vergelijken met een aantal andere jaren, wordt een selectie gemaakt op basis van de 5 warmste (temperatuur), droogste (neerslaghoeveelheid) en minst regenachtige (neerslagdagen) lentes en zomers sinds het begin van de registraties door het KMI in Ukkel. Voor de jaren gemarkeerd met een sterretje zijn vaak al gemeten afvoeren in de waterloop beschikbaar en deze jaren (1976, 2003, 2006, 2007, 2009, 2011) zullen dan ook ter vergelijking meegenomen worden in de paragraaf Afvoeren van dit overzicht. Tabel 3: Oplijsting van de 5 warmste, droogste en minst regenachtige lentes en zomers sinds het begin van de registraties te Ukkel (Bron: KMI) Seizoen LENTE ZOMER Parameter Temperatuur ( C) Neerslagtotaal (mm) Neerslagdagen (aantal) Temperatuur ( C) Neerslagtotaal (mm) Neerslagdagen (aantal) eerste 12,3 (2007*) 37,6 (1893) 23 (1880) 19,7 (2003*) 42,9 (1921) 18 (1835) tweede 12,2 (2011*) 69,0 (1976*) 24 (1893) 19,2 (1976*) 89,4 (1885) 22 (1885) derde 11,7 (2014*) 70,7 (2011*) 27 (2011*) 19,0 (1947) 99,2 (1949) 23 (1976*) vierde 11,2 (1993) 74,6 (1875) 28 (1875) 18,9 (2006*) 101,2 (1955) 24 (1887) vijfde 11,2 (2009*) 87,6 (1880) 32 (1990) 18,8 (1995) 103,0 (1857) 26 (1899) Onderstaande figuur geeft een overzicht van de spreiding van de gevallen hoeveelheid neerslag tijdens het laagwaterseizoen 2014 op basis van niet-gevalideerde metingen (HIC, KMI, VMM, BMWB). In het grootste deel van Vlaanderen viel mm neerslag. In de regio Roeselare/Vlamertinge is de gemeten neerslaghoeveelheid beduidend groter als gevolg van de intense neerslagonweders eind juli Daarnaast stijgt de hoeveelheid neerslag van west naar oost. In het uiterste oosten werd meer dan 500 mm neerslag geregistreerd. Waterbouwkundig Laboratorium 2 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 3

9 Hieronder wordt het neerslagtekort 1 (d.i. neerslag evaporatie) weergegeven voor de locatie Liedekerke. Voor 2014 valt op dat de neerslagonweders van eind juli en eind augustus 2 keer zorgden voor een flinke afname van het neerslagtekort. Door deze twee gebeurtenissen is het totaal neerslagtekort voor Liedekerke op einde van het groeiseizoen beduidend lager dan gemiddeld. De andere referentiejaren, die hierboven geselecteerd werden en waarvoor metingen beschikbaar zijn, worden ter info meegegeven 1 Gegevens afkomstig van VMM via Waterbouwkundig Laboratorium 3 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 4

10 Afvoeren 2 Internationaal Voor het bovenstroomsgebied van de Maas werd in Wallonië tijdens het afgelopen laagwaterseizoen geen enkele keer een verminderde afvoer gemeten. In Frankrijk is dit geleden van de eerste week van augustus Ook de Nederlandse LWC (Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling) bracht sinds 21 juli geen droogtebericht meer uit voor Sint-Pieter. Voor de Noord-Franse bovenstroomse gebieden van Schelde, Leie en IJzer werd eind augustus nog een overzicht van de hydrologische situatie gemaakt. Op dat moment waren de afvoeren hoger dan gemiddeld. Vlaanderen In wat volgt werd voor elk bekken minstens één meetpost weerhouden waarvoor telkens twee figuren worden aangemaakt. In een eerste figuur worden de daggemiddelde afvoeren voor het laagwaterseizoen 2014 weergegeven in vergelijking met de maximaal, minimaal en gemiddelde geregistreerde dagafvoeren sinds het begin van de metingen. Deze maximale, minimale en gemiddelde dagafvoeren refereren niet naar een reëel voorgekomen jaar. Ze geven een indicatie van hoe het afvoerverloop zou zijn als elke dag uit een seizoen maximaal, minimaal of gemiddeld zou zijn. In het laagwaterseizoen van 2014 waren de afvoeren in het voorjaar (april-juni) zowat overal lager dan gemiddeld. De neerslag van juli en vooral- augustus zorgde min of meer voor een normalisatie van de afvoer. Aan het begin van het winterseizoen schommelen alle afvoeren rond het gemiddelde. In een tweede figuur worden cumulatief afgevoerde volumes (in miljoen m³) weergegeven voor een (niet bestaand) minimaal seizoen, 2014 en de hierboven geselecteerde jaren waarvoor er metingen beschikbaar zijn. Voor de meetposten met de langste meetreeksen (Bellebeek-Essene, Demer-Aarschot, Zenne- Eppegem en Maas- Monsin ) zal verder uit de grafieken met de cumulatieve afvoeren duidelijk worden dat voor zo goed als alle jaren die geselecteerd werden op basis van de meteorologie (zie boven) de afgevoerde volumes in het droogteseizoen onder het gemiddelde liggen. Voor de meeste posten valt het totaal afgevoerd volume in 2014 tussen 70 en 120 % van het gemiddelde. Voor de IJzer (Roesbrugge) is dit lager. 2 De afvoeren van het lopende jaar werden nog niet gevalideerd. De debieten van de Kemmelbeek te Boezinge zijn afkomstig van VMM. Waterbouwkundig Laboratorium 4 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 5

11 In onderstaande tabel wordt de procentuele verhouding van het totaal afgevoerde volume tussen 1 april en 1 oktober ten opzichte van het gemiddelde afgevoerde volume voor de totale lengte van de meetreeks weergegeven. Deze cijfers krijgen meer betekenis bij de interpretatie van de grafieken met het totaal afgevoerd volume per locatie verderop. Locatie \ Tijd IJzer-Roesbrugge KGO-Varsenare Leie-Menen Boven-Schelde Bossuit/Helkijn Dender- Overboelare Bellebeek-Essene Zenne-Eppegem Demer-Aarschot Kleine Nete-Grobbendonk Maas-Monsin IJzerbekken De IJzer te Roesbrugge heeft tijdens het afgelopen droogteseizoen een vrij constante basisafvoer gekend zonder de minima echt te benaderen. Tijdens enkele intense zomeronweders steeg de totale afvoer kortstondig. Aan het begin van het winterseizoen is de afvoer op de IJzer te Roesbrugge lager dan gemiddeld. Het totaal afgevoerde volume sluit aan hij het volume dat in het droogteseizoen van 2009 werd afgevoerd. De intense regenbuien van eind juli en eind augustus zorgen voor een stijging boven de volumes van 2011, wat van alle geselecteerde jaren het jaar is waarin het afgevoerde volume tijdens het droogteseizoen het kleinst was. In 2011 werd slecht 33 % van het gemiddelde volume afgevoerd, in 2014 is dat 47 %. Waterbouwkundig Laboratorium 5 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 6

12 Debiet IJzer in Roesbrugge MAX '87-'13 10 MEDI '87-'13 MIN '87-' '14 Debiet [m³/s] okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Cumulatief volume (Mm³) IJzer in Roesbrugge ( ) /apr 1/mei 1/jun 1/jul 1/aug 1/sep Gemiddeld Waterbouwkundig Laboratorium 6 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 7

13 Bekken van de Brugse Polders Net zoals op de IJzer is ook de afvoer op het Kanaal Gent-Oostende aan het begin van het winterseizoen lager dan gemiddeld. Deze afvoer is echter sterk menselijk bepaald door de waterverdeling rond Gent. In het laagwaterseizoen 2014 werd slechts 54 % van het gemiddelde volume sinds het begin van de metingen in 1998 afgevoerd via het Kanaal Gent-Oostende. Gezien het beschikbare volume afkomstig van de Leie en de Boven-Schelde (zie verder), kan besloten worden dat er in 2014 relatief meer water werd afgevoerd via de andere afvoerwegen rond Gent, nl. via Kanaal Gent-Terneuzen, Afleidingskanaal van de Leie en de Zeeschelde. Debiet kanaal Gent-Oostende in Varsenare MAX '98-'13 20 MEDI '98-'13 MIN '98-'13 15 '13-'14 Debiet (m³/s) okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Cumulatief volume (Mm³) Kanaal Gent-Oostende in Varsenare ( ) 0 1/apr 1/mei 1/jun 1/jul 1/aug 1/sep Gemiddeld Waterbouwkundig Laboratorium 7 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 8

14 Leiebekken De basisafvoer op de Leie te Menen schommelt eind september 2014 rond het gemiddelde voor de tijd van het jaar. Gedurende het laagwaterseizoen van 2014 werd 13 % meer water afgevoerd dan het gemiddelde sinds In 2011 was het afgevoerde volume het laagst, nl. slechts 52% van het gemiddeld afgevoerde volume. Debiet Leie in Menen MAX '98-'13 60 MEDI '98-'13 MIN '98-'13 '13-'14 40 Debiet (m³/s) 20 0 okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Cumulatief volume (Mm³) Leie in Menen ( ) /apr 1/mei 1/jun 1/jul 1/aug 1/sep Gemiddeld Waterbouwkundig Laboratorium 8 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 9

15 Bekken van de Boven-Schelde Het opwaarts debiet op de Boven-Schelde, sinds kort gemeten te Helkijn, ligt aan het begin van het winterseizoen iets hoger dan het gemiddelde voor de tijd van het jaar. Net zoals op de Leie te Menen is ook hier het totaal afgevoerde volume tussen april en oktober 2014 hoger dan gemiddeld, in dit geval 18 % hoger. De meetreeks hier is relatief kort (sinds 2001), en er werden nog geen echt droge laagwaterseizoenen gemeten. In 2007 werd het kleinste volume afgevoerd (82% van het gemiddelde). Debiet Bovenschelde in Bossuit/Helkijn MAX '01-'13 MEDI '01-'13 60 MIN '01-'13 '13-'14 40 Debiet (m³/s) 20 0 okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Cumulatief volume (Mm³) Boven-Schelde in Bossuit/Helkijn ( ) 0 1/apr 1/mei 1/jun 1/jul 1/aug 1/sep Gemiddeld Waterbouwkundig Laboratorium 9 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 10

16 Denderbekken Eind september 2014 is de daggemiddelde afvoer op de Dender te Overboelare iets hoger dan gemiddeld. Het totaal afvoerde volume tijdens het laagwaterseizoen van 2014 is hoger dan gemiddeld, nl. 10% hoger. Net zoals de meetposten in Menen (Leie) en in Helkijn (Boven-Schelde) is Overboelare een relatief jonge meetpost (sinds 2001). Dat het totaal afgevoerde volume aan het eind van het laagwaterseizoen nog uitkomt boven het gemiddelde is vooral te danken aan twee afvoerpieken in juli en eind augustus. Tot half juli was het cumulatief afgevoerd volume lager dan gemiddeld. Debiet Dender in Overboelare MAX '01-'13 MEDI '01-'13' 20 MIN '01-'13 '13-'14 15 Debiet (m³/s) okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep 60 Dender in Overboelare ( ) Cumulatief volume (Mm³) /apr 1/mei 1/jun 1/jul 1/aug 1/sep Gemiddeld Waterbouwkundig Laboratorium 10 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 11

17 Voor de Bellebeek in Essene, met een lange meetreeks sinds 1972, werd er in 2014 niet meer volume dan gemiddeld afgevoerd (85 % van het gemiddelde). Na het zeer droge jaar 1976 (slechts 16 % van het gemiddelde afgevoerd), volgt 2009 (44% van het gemiddelde afgevoerd). Debiet Bellebeek in Essene MAX '72-'13 MEDI '72 - ' MIN '72-'13 13-' Debiet (m³/s) okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Cumulatief volume (Mm³) Bellebeek in Essene ( ) /apr 1/mei 1/jun 1/jul 1/aug 1/sep Gemiddeld Waterbouwkundig Laboratorium 11 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 12

18 Zennebekken Op de Zenne in Eppegem is de afvoer aan het begin van het winterseizoen iets hoger dan gemiddeld. Net zoals voor de Dender te Overboelare is het totaal afgevoerd volume tijdens het droogteseizoen 2014 hoger dan gemiddeld. In het voorjaar was dit niet het geval, en pas na de neerslag van juli steeg het cumulatief afgevoerd volume boven het gemiddelde. In totaal werd 11 % meer dan gemiddeld afgevoerd. Na het jaar 1976 is het jaar 2003 het jaar waarin de cumulatieve afvoer het laagste was. (82% van het cumulatieve gemiddelde afgevoerd in 2003, 63 % in 1976) Debiet Zenne in Eppegem MAX '75-'13 20 MEDI '75-'13 MIN '75-'13 '13-'14 15 Debiet [m³/s] okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Cumulatief volume (Mm³) Zenne in Eppegem ( ) /apr 1/mei 1/jun 1/jul 1/aug 1/sep Gemiddeld Waterbouwkundig Laboratorium 12 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 13

19 Demerbekken De gemiddelde dagafvoer op de Demer te Aarschot is aan het einde van het droogteseizoen ongeveer gelijk aan het gemiddelde voor deze periode. Het totaal afgevoerd volume tijdens het droogteseizoen van 2014 is 12 % lager dan gemiddeld en vergelijkbaar met het totaal afgevoerd volume in In het jaar 1976 werd slechts 46 % van het gemiddelde volume afgevoerd. Ook in 2009 was het totaal afgevoerd volume lager dan in Debiet Demer in Aarschot MAX '75-'13 MEDI '75-' MIN '75-'13 '13-'14 20 Debiet [m³/s] okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Cumulatief volume (Mm³) Demer in Aarschot ( ) /apr 1/mei 1/jun 1/jul 1/aug 1/sep Gemiddeld Waterbouwkundig Laboratorium 13 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 14

20 Netebekken Voor het Netebekken werd het meetstation op de Kleine Nete te Grobbendonk geselecteerd. Hier is de dagafvoer eind september 2014 ongeveer gelijk aan het gemiddelde. Over het hele laagwaterseizoen 2014 werd er 20 % minder dan gemiddeld (sinds 1983) afgevoerd. De neerslag van eind augustus zorgde nog voor een inhaalbeweging richting het totaal gemiddelde cumulatieve volume. Debiet Kleine Nete te Grobbendonk MAX '83-'13 MEDI '83-'13 MIN '83-'13 14 '13-' Debiet [m³/s] okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Cumulatief volume (Mm³) Kleine Nete in Grobbendonk ( ) 0 1/apr 1/mei 1/jun 1/jul 1/aug 1/sep Gemiddeld Waterbouwkundig Laboratorium 14 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 15

21 Maasbekken De afvoer van de Maas afwaarts Luik wordt al sinds 1911 berekend voor een locatie ter hoogte van Monsin, dus opwaarts van de splitsing richting verschillende kanalen in Vlaanderen en Nederland. Eind september 2014 leunen de dagafvoeren in Monsin aan bij het gemiddelde sinds In aprilmei waren de afvoeren zeer laag en leunden aan bij de minima. De lage afvoeren uit het voorjaar zorgden voor een lage totale cumulatieve afvoer gedurende het laagwaterseizoen In totaal werd er in % minder volume afgevoerd dan gemiddeld. Dat is nog aanzienlijk meer dan in 2011 (59 % minder) of 1976 (73 % minder). 500 Debiet Maas in Monsin MAX '11-'13 MEDI '11 - '13 MIN '11-'13 75-'76 02-'03 '13-' Debiet [m³/s] okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt Cumulatief volume (Mm³) Maas -onverdeelde afvoer ( ) 0 1/apr 1/mei 1/jun 1/jul 1/aug 1/sep Gemiddeld Waterbouwkundig Laboratorium 15 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 16

22 Bodemvochtindicator Hydrologische modellen HIC Dagelijks maken hydrologische modellen van het HIC, die voor heel Vlaanderen-behalve voor het Maasbekken- beschikbaar zijn, berekeningen en uit deze modellen zijn parameters af te leiden die ons een idee kunnen geven van de hoeveelheid bodemvocht. Op onderstaande kaarten wordt voor alle gemodelleerde bekkens gevisualiseerd op welk niveau de bodemvochtigheid zich bevindt op 1 oktober In het overgrote deel van de bekkens is de bodemvochttoestand normaal voor de tijd van het jaar. Ter vergelijking wordt ook de kaart met de toestand van half september 2013 weergegeven. Bodemvochttoestand 1 oktober 2014 Bodemvochttoestand 12 september 2013 Waterbouwkundig Laboratorium 16 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 17

23 Grondwater In Vlaanderen is VMM verantwoordelijk voor de monitoring van de grondwaterstanden. Maandelijks wordt onder andere uitgebreid bericht in de Grondwaterstandindicator Freatisch Grondwater, die vrij beschikbaar is via DOV-Vlaanderen ( Het grondwater in de freatische lagen staat eind september laag, maar niet zeer laag ten opzichte van het verleden. Hier wordt één samenvattende figuur weergegeven uit de Grondwaterstandindicator Freatisch grondwater van september De gegevens worden op kaart gepresenteerd volgens een standaard kleuren/symbolen patroon. Het bestaat uit een combinatie van het relatieve percentiel (kleurcode) en de stijghoogtewaardering (driehoek symbool). Waterbouwkundig Laboratorium 17 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 18

24 Afkortingen en bronnen: BMWB: Brusselse Maatschappij voor WaterBeheer DOV: Databank Ondergrond Vlaanderen EDO: European Drought Observatory HIC: Hydrologisch Informatie Centrum KMI: Koninklijk Meteorologisch Instituut LCW: Landelijke Coördinatiecommissie Water (Nederland) VMM: Vlaamse Milieumaatschappij Waterbouwkundig Laboratorium 18 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 19

25 2. Laagwaterbericht: Hydrologische situatie op 1 april 2014 Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 20 F-WL-PP10-1 Versie 04 GELDIG VANAF: 12/11/2012

26 Laagwaterbericht Hydrologische situatie 1 april 2014 Samenvatting Het afgelopen winterseizoen eindigde met een uitzonderlijk droge maand maart. In de bovenstroomse gebieden van de Maas wordt de maand maart volgens Météo-France zelfs gekenmerkt als de droogste sinds Dit heeft meetbare effecten op de afvoeren in de waterlopen. Vooral in het oosten met de bekkens van de Nete, Demer en Maas- zijn de afvoeren laag. Ze sluiten zelfs aan bij de minima sinds het begin van de metingen. De afvoeren in het westen zijn slechts iets lager dan normaal. Op korte termijn zijn er geen problemen te verwachten, maar de uitgangssituatie aan het begin van het groeiseizoen kan voor de oostelijke bekkens beschouwd worden als droog. Meteorologie Vlaanderen In wat volgt wordt de meteorologie van het afgelopen winterseizoen besproken. Het KMI beoordeelde de meteorologische herfst (september-november) van 2013 als normaal, voor wat betreft temperatuur, neerslag, aantal neerslagdagen en uren zonneschijn. Ook de afgelopen meteorologische winter (december-februari) was normaal voor de neerslag. De temperatuur was wel uitzonderlijk hoog (6,3 C bij een normaal van 3,6 C). In het hydrologische winterseizoen (van oktober 2013 t.e.m. maart 2014) viel te Ukkel in november abnormaal veel neerslag. In maart viel ons dan weer uitzonderlijk weinig neerslag te beurt. In totaal werd er in Ukkel 411,5 mm neerslag gemeten in het hydrologische winterseizoen Maand Neerslag (mm) Normale neerslag (mm) Oktober ,5 74,4 Normaal November ,6 76,4 Abnormaal veel December ,1 81 Normaal Januari ,1 76,1 Normaal Februari ,2 63,1 Normaal Maart ,0 70 Uitzonderlijk weinig Bron: KMI Afkorting Graad van abnormaliteit Terugkeerperiode n normaal - a abnormaal 6 jaar za zéér abnormaal 10 jaar u uitzonderlijk 30 jaar zu zéér uitzonderlijk 100 jaar Waterbouwkundig Laboratorium 1 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 21

27 Onderstaande figuur geeft een overzicht van de spreiding van de gevallen hoeveelheid neerslag in de periode 01/10/2013 t.e.m. 01/04/2014 op basis van niet-gevalideerde metingen (HIC, KMI, VMM, BMWB). De voorbije winterperiode was duidelijk natter in het westen dan in het oosten. In het uiterste oosten van Vlaanderen werd mm geregistreerd, in het westen liep dat op tot lokaal meer dan 550 mm. Waterbouwkundig Laboratorium 2 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 22

28 Ter vergelijking werden soortgelijke figuren (met dezelfde schaal) toegevoegd voor de drie vorige winterperiodes. In vergelijking met de winter van viel er afgelopen winter iets minder neerslag in het westen en iets meer in het oosten. De verschillen zijn echter klein. Neerslag oktober 2012 maart 2013 Neerslag oktober 2011 maart 2012 Neerslag oktober 2010 maart 2011 In het volgende laagwaterbericht zal ook het neerslagtekort (d.i. neerslag evaporatie) van het lopende laagwaterseizoen weergegeven worden. Dit wordt gemeten vanaf 1 april, het begin van het groeiseizoen. Waterbouwkundig Laboratorium 3 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 23

29 Internationaal In Noord-Frankrijk geven de meest recente hydrologische bulletins voor het Departement Nord-pasde-Calais (Schelde en Leie) als voor het Departement Lorrain/Alsace (Maas) een overzicht tot eind juni. Météo-France rapporteert dat in de maand maart gemiddeld 35% minder neerslag viel dan normaal. In het noord-oosten (Alsace, bovenlopen van de Maas) was dat tot 70 % minder dan normaal. In deze regio was de maand maart de droogste sinds 1959 met 20 opeenvolgende dagen zonder neerslag. Voor de komende maanden (April-Juni) wordt geen uitspraak gedaan over een te verwachten scenario voor neerslag en/of temperatuur. 1 Dréal Pas-de-Calais publiceerde op 21 maart zijn meest recente situatierapport over de situatie tot eind februari. Er viel in Noord-Frankrijk veel neerslag in februari zodat de afvoeren in stijgende lijn zijn en de grondwaterstanden behoorlijk hoog voor de tijd van het jaar. Dréal Lorraine rapporteert al over de situatie tot eind maart De lage neerslaghoeveelheden en hoge temperaturen van maart hebben al een invloed op de afvoer van de oppervlakte wateren. Die zijn op dit moment beduidend lager dan gemiddeld. Ook de algemene bodemvochtigheid is reeds lager dan gemiddeld. De grondwaterstanden zijn nog normaal voor de tijd van het jaar. De spaarbekkens in de bovenlopen van de Maas zijn in Frankrijk nog voor meer dan 97% gevuld. Het Nederlandse KNMI doet, net als Météo-France, momenteel geen uitspraken over de verwachtingen in de komende 3 maanden door het ontbreken van een El Niño en La Niña. In Nederland werd het meest recente droogte bericht opgesteld op 31 maart. Voor de Maas zijn droogte problemen in de komende tijd niet waarschijnlijk. Het IRI trekt in zijn driemaandelijkse verwachting (april-mei-juni) eveneens de conclusie dat er geen uitspraak gedaan kan worden over de lange termijn verwachtingen voor Europa voor temperatuur of neerslag. Het International Research Institute voor klimaatvoorspellingen combineert producten van diverse centra en maakt verwachtingen beschikbaar voor de gehele wereld, inclusief Europa, tot zes maanden vooruit. 1 Météo-France gebruikt de gekoppelde modellen van Météo-France (Arpège), het ECMWF, de MetOffice en een Amerikaans model (NCEP) (samen: Euro-Sip) om deze conclusies te trekken. Waterbouwkundig Laboratorium 4 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 24

30 Afvoeren 2 In de figuren die hieronder volgen, wordt voor elk hydrografisch bekken de huidige voorjaarsafvoer weergegeven. In elk bekken werd een representatieve post met een zo lang mogelijke meethistoriek geselecteerd. Waar mogelijk en relevant werden ook de meetreeksen van de gekende droge jaren 1976 en 2003 meegegeven. Ook de dagelijkse mediaan (middenwaarde), maxima en minima sinds het begin van het jaar worden weergegeven. In de westelijke bekkens zijn de afvoeren iets lager dan normaal. In de oostelijke bekkens worden bij het begin van het groeiseizoen afvoeren die aansluiten bij de minima sinds het begin van de meetreeksen gemeten. 2 De afvoeren van het lopende jaar werden nog niet gevalideerd. De debieten van de Kemmelbeek te Boezinge zijn afkomstig van VMM. Waterbouwkundig Laboratorium 5 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 25

31 IJzerbekken Op de IJzer te Roesbrugge is de afvoer beduidend lager dan normaal voor de tijd van het jaar. De afvoer schommelt rond 0,6 m³/s. Er worden echter geen problemen verwacht de komende maand. Waterbouwkundig Laboratorium 6 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 26

32 Bekken van de Brugse Polders De daggemiddelde afvoer op het Kanaal Gent-Oostende te Varsenare is slechts iets hoger dan de minima voor de tijd van het jaar en ligt rond 4 m³/s. De afvoer over het Kanaal Gent-Oostende is echter in grote mate menselijk bepaald door de waterverdeling rond Gent. Er worden voorlopig geen problemen verwacht. Waterbouwkundig Laboratorium 7 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 27

33 Leiebekken De daggemiddelde afvoer op de Leie te Menen ligt begin april rond de normaal voor de tijd van het jaar en schommelt rond de 30 m³/s. Er worden voorlopig geen problemen verwacht. Waterbouwkundig Laboratorium 8 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 28

34 Bekken van de Boven-Schelde De opwaartse debieten voor de Boven-Schelde worden sinds eind 2013 niet meer bepaald op de meetlocatie te Bossuit, maar op de iets verder stroomopwaarts gelegen locatie Helkijn. De debieten zijn echter vergelijkbaar. Op de Boven-Schelde te Helkijn is de daggemiddelde afvoer begin april, net als op de Leie te Menen, ongeveer 30 m³/s. Dat is ongeveer gelijk aan het gemiddelde voor deze tijd van het jaar. Er worden dan ook geen watertekorten verwacht de komende maand. Waterbouwkundig Laboratorium 9 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 29

35 Denderbekken De daggemiddelde afvoer op de Dender te Overboelare bedraagt begin september 3-4 m³/s, wat ongeveer gemiddeld is voor deze tijd van het jaar. Op de Bellebeek te Essene (met een langere tijdreeks (vanaf 1972)) wordt momenteel een afvoer die iets lager is dan normaal geregistreerd. De komende maand worden hier geen watertekorten verwacht. Waterbouwkundig Laboratorium 10 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 30

36 Zennebekken De afvoer op de Zenne te Eppegem bedraagt begin april ongeveer 6 m³/s, wat laag is voor deze tijd van het jaar. De komende maand worden hier geen watertekorten verwacht. Waterbouwkundig Laboratorium 11 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 31

37 Demerbekken Op de Demer te Aarschot is de daggemiddelde afvoer begin april 8 m³/s. Dat is een nieuw minimum voor de tijd van het jaar. Er zijn nog geen meldingen van watertekort gekend. Waterbouwkundig Laboratorium 12 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 32

38 Netebekken Op de Kleine Nete te Grobbendonk is de afvoer april slechts 3,5 m³/s. Dat is slechts licht hoger dan het minimum sinds Net als op de Demer is de invloed van de beperkte neerslag van de afgelopen periode hier al zichtbaar in de afvoeren. Waterbouwkundig Laboratorium 13 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 33

39 Maasbekken De onverdeelde Maasafvoer te Monsin schommelt begin april rond 100m³/s. Die afvoer is behoorlijk laag voor de tijd van het jaar. De waarde sluit aan bij de minima, op basis van een meetreeks sinds1911. Waterbouwkundig Laboratorium 14 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 34

40 Bodemvochtindicator Hydrologische modellen HIC Dagelijks maken hydrologische modellen van het HIC, die voor heel Vlaanderen-behalve voor het Maasbekken- beschikbaar zijn, berekeningen en uit deze modellen zijn parameters af te leiden die ons een idee kunnen geven van de hoeveelheid bodemvocht. Eén van deze parameters is de basisafvoer. Voor alle hydrologische modellen kan zo de bodemvochttoestand weergegeven worden. Deze bodemvochtindicator moet nog beschouwd worden als experimenteel. Op onderstaande kaarten wordt voor alle gemodelleerde bekkens gevisualiseerd op welk niveau de bodemvochtigheid zich bevindt in die periode. Categorie Extreem vochtig Vochtig Normaal Droog Extreem droog Kleurcode Toestand 15 april 2013 Toestand 15 april 2014 In bovenstaande figuren wordt de toestand van het bodemvocht gegeven op 15 april 2013 en op exact dezelfde dag van Het is, net zoals al vermoed kon worden uit de analyses van de afvoeren in de waterlopen, duidelijk dat de situatie vooral in het oosten droger is dan vorig jaar. De deelbekkens van het Nete-en Demerbekken kleuren meer geel ( droog ) en bruin ( extreem droog ) dan vorig jaar. Waterbouwkundig Laboratorium 15 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 35

41 EDO- European Drought Observatory De droogtekaarten 3 van het EDO 4 een indicatie voor droogte in functie van de vegetatie voor heel Europa. Uit het detail is het duidelijk dat het oosten van België (stroomgebieden Maas, Demer, Nete) al met een bodemvochttekort kampten in de derde decade van maart. Meer recente kaarten zijn nog niet beschikbaar. Europa- 3 de decade van maart 2014 België- 3 de decade van maart Combinatie van SPI (Standardized Precipitation Index, maat voor neerslagtekort), Bodemvocht en fapar (Fraction of Absorbed Photosynthetically Active Radiation- hoeveelheid zonne-energie die geabsorbeerd wordt door vegetatie) 4 European Drought Observatory: Waterbouwkundig Laboratorium 16 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 36

42 Grondwater In een aantal bekkens werden putten van het primaire grondwatermeetnet van VMM geselecteerd, telkens op een hoger gelegen infiltratiegebied en met een zo lang mogelijke meetreeks. Voor de putten die vanaf het volgend laagwaterbericht (mei) hier getoond zullen worden, zijn de data online beschikbaar in Databank Ondergrond Vlaanderen (DOV). Waterbouwkundig Laboratorium 17 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 37

43 Volgende berichtgeving Dit is het eerste laagwaterbericht van het HIC voor Elk jaar verspreidt het Hydrologisch InformatieCentrum (HIC) van het Waterbouwkundig Laboratorium maandelijks haar laagwaterberichten van april tot september- of zolang er kans is op watertekorten. Het volgende bericht kan u verwachten in de week van 5 mei Voor verdere vragen omtrent deze berichtgeving kan u terecht bij hic@vlaanderen.be Afkortingen en bronnen: EDO: European Drought Observatory HIC: Hydrologisch Informatie Centrum VMM: Vlaamse Milieumaatschappij KMI: Koninklijk Meteorologisch Instituut DREAL: Direction Régional de l Environment, de l Aménagement et du Logement BMWB: Brusselse Maatschappij voor WaterBeheer LCW: Landelijke Coördinatiecommissie Water (Nederland) Waterbouwkundig Laboratorium 18 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 38

44 3. Laagwaterbericht: Hydrologische situatie op 1 mei 2014 Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 39 F-WL-PP10-1 Versie 04 GELDIG VANAF: 12/11/2012

45 Laagwaterbericht Hydrologische situatie 12 mei 2014 Samenvatting De maand april was nog droger dan de maand maart. Dit zorgde voor lage afvoeren op de bevaarbare waterlopen eind april. Dankzij de neerslag begin mei zijn de afvoeren in het oosten toegenomen tot normale (of iets lager dan normale) afvoeren. De grondwaterstanden in het oosten zijn momenteel lager dan dezelfde periode de vorige jaren. Voorlopig worden geen watertekorten verwacht. Meteorologie Vlaanderen De totale neerslaghoeveelheid die het KMI te Ukkel registreerde in de maand april (20,1 mm) was zeer abnormaal weinig. Gecombineerd met de lage neerslaghoeveelheden in maart zorgde dit voor heel lage afvoeren op de bevaarbare waterlopen op het einde van de maand april (zie verder). Maand Neerslag (mm) Normale neerslag (mm) Oktober ,5 74,4 Normaal November ,6 76,4 Abnormaal veel December ,1 81 Normaal Januari ,1 76,1 Normaal Februari ,2 63,1 Normaal Maart ,0 70 Abnormaal weinig April ,1 51,3 Zeer abnormaal weinig Bron: KMI Afkorting Graad van abnormaliteit Terugkeerperiode n normaal - a abnormaal 6 jaar za zéér abnormaal 10 jaar u uitzonderlijk 30 jaar zu zéér uitzonderlijk 100 jaar Onderstaande figuur geeft een overzicht van de spreiding van de gevallen hoeveelheid neerslag in de periode 01/04/2014 t.e.m. 01/05/2014 op basis van niet-gevalideerde metingen (HIC, KMI, VMM, BMWB). Het is duidelijk dat de totale neerslaghoeveelheid nergens in Vlaanderen meer bedroeg dan 30mm. Waterbouwkundig Laboratorium 1 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 40

46 In de eerste 11 dagen van mei viel echter heel wat neerslag. Hetzelfde type kaart als voor april wordt hieronder van 1 tot 12mei weergegeven. Het is duidelijk dat in die periode al meer neerslag viel dan in heel april. Daardoor zijn de afvoeren op de bevaarbare waterlopen in het oosten momenteel toegenomen tot min of meer normale afvoeren voor de tijd van het jaar (zie verder). Waterbouwkundig Laboratorium 2 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 41

47 Hieronder wordt het neerslagtekort (d.i. neerslag evaporatie) van het lopende laagwaterseizoen weergegeven worden. Dit wordt gemeten vanaf 1 april, het begin van het groeiseizoen. Zoals verwacht bouwde zich in april een neerslagtekort op. De natte eerste decade van mei zorgde voor een afname van dit neerslagtekort. Momenteel is het neerslagtekort normaal voor de tijd van het jaar Neerslagtekort vanaf 1 april (mm) April Mei Juni Juli Augustus September Oktober Normaal cumulatief neerslagtekort (mm) Cumulatief neerslagtekort/overschot 2014 (mm) Waterbouwkundig Laboratorium 3 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 42

48 Internationaal In Noord-Frankrijk geven de meest recente hydrologische bulletins voor het Departement Nord-pasde-Calais (Schelde en Leie) als voor het Departement Lorrain/Alsace (Maas) een overzicht tot eind maart. Dit is niet recenter dan vorige maand, nieuwe informatie is dus niet beschikbaar. Météo-France rapporteert dat in de maand april een neerslagtekort van 30% werd vastgesteld over heel Frankrijk. In de regio Lorraine (Maas) ging dit neerslagtekort zelfs tot 75%. Algemeen kan gezegd worden dat in het Noord-Oosten van Frankrijk (van Pas-de-Calais tot Lorraine) slechts 10-25mm neerslag viel, wat een pak minder is dan normaal (tot 25%). Dit zorgt ervoor dat alle bodems in deze regio last hebben van verdroging. In de Champagne-streek zijn de bodems nooit zo droog geweest in deze tijd van het jaar sinds Wat betreft de langetermijnvoorspellingen zijn zowel wat betreft temperatuur als neerslag geen uitspraken af te leiden (droger/natter, warmer/kouder) op basis van de beschikbare modellen. 1 In Nederland werd het meest recente droogte bericht opgesteld op 6 mei. De afvoer op de Maas is momenteel beduidend lager dan normaal voor deze tijd van het jaar. Dit zal de komende weken ook zo blijven. De kans op het voorkomen van droogte (minder dan 25m³/s op Maas te Sint-Pieter) is hoger dan gemiddeld. Het IRI trekt in zijn driemaandelijkse verwachting (april-mei-juni) eveneens de conclusie dat er geen uitspraak gedaan kan worden over de lange termijn verwachtingen voor Europa voor neerslag. Voor temperatuur is voor onze regio voor de periode mei-juni-juli 45 percent kans op hogere temperaturen dan normaal, 35 percent kans op normale temperaturen en 20 percent kans op lagere temperaturen dan normaal. Het International Research Institute voor klimaatvoorspellingen combineert producten van diverse centra en maakt verwachtingen beschikbaar voor de gehele wereld, inclusief Europa, tot zes maanden vooruit. 1 Météo-France gebruikt de gekoppelde modellen van Météo-France (Arpège), het ECMWF, de MetOffice en een Amerikaans model (NCEP) (samen: Euro-Sip) om deze conclusies te trekken. Waterbouwkundig Laboratorium 4 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 43

49 Afvoeren 2 In de figuren die hieronder volgen, wordt voor elk hydrografisch bekken de huidige voorjaarsafvoer weergegeven. In elk bekken werd een representatieve post met een zo lang mogelijke meethistoriek geselecteerd. Waar mogelijk en relevant werden ook de meetreeksen van de gekende droge jaren 1976 en 2003 meegegeven. Ook de dagelijkse mediaan (middenwaarde), maxima en minima sinds het begin van het jaar worden weergegeven. In de westelijke bekkens zijn de afvoeren iets lager dan normaal tot normaal. In de oostelijke bekkens zijn de afvoeren toegenomen door de gevallen neerslag begin mei en zijn ze normaal of iets lager dan normaal voor de tijd van het jaar. 2 De afvoeren van het lopende jaar werden nog niet gevalideerd. De debieten van de Kemmelbeek te Boezinge zijn afkomstig van VMM. Waterbouwkundig Laboratorium 5 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 44

50 IJzerbekken Op de IJzer te Roesbrugge is de afvoer de voorbije maand en begin mei vrij constant gebleven net boven de minima. De afvoer bedraagt momenteel ongeveer 0,5 m³/s wat toch een stuk minder is dan normaal. Er worden echter geen problemen verwacht de komende maand. Debiet IJzer in Roesbrugge MAX '87-'13 10 MEDI '87-'13 MIN '87-'13 02-' '14 Debiet [m³/s] okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Waterbouwkundig Laboratorium 6 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 45

51 Bekken van de Brugse Polders De daggemiddelde afvoer op het Kanaal Gent-Oostende te Varsenare schomelt momenteel rond de minima voor de tijd van het jaar en ligt rond 2,5 m³/s. De afvoer via het Kanaal Gent-Oostende is echter in grote mate menselijk bepaald door de waterverdeling rond Gent. Er worden de komende maand geen problemen verwacht. Debiet kanaal Gent-Oostende in Varsenare MAX '98-'13 20 MEDI '98-'13 MIN '98-'13 15 '13-'14 Debiet (m³/s) okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Waterbouwkundig Laboratorium 7 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 46

52 Leiebekken De daggemiddelde afvoer op de Leie te Menen ligt begin april iets hoger dan normaal voor de tijd van het jaar en schommelt rond de 25 m³/s. Watertekorten worden hier de komende maand niet verwacht. Debiet Leie in Menen MAX '98-'13 MEDI '98-'13 60 MIN '98-'13 02-'03 '13-'14 40 Debiet (m³/s) 20 0 okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Waterbouwkundig Laboratorium 8 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 47

53 Bekken van de Boven-Schelde De opwaartse debieten voor de Boven-Schelde worden sinds eind 2013 niet meer bepaald op de meetlocatie te Bossuit, maar op de iets verder stroomopwaarts gelegen locatie Helkijn. De debieten zijn echter heel sterk vergelijkbaar. Op de Boven-Schelde te Helkijn is de daggemiddelde afvoer momenteel, net als op de Leie te Menen, ongeveer 25 m³/s. Dat is ongeveer gelijk aan het gemiddelde voor deze tijd van het jaar. Er worden dan ook geen watertekorten verwacht de komende maand. Debiet Bovenschelde in Bossuit/Helkijn MAX '01-'13 MEDI '01-'13 MIN '01-' '03 '13-'14 40 Debiet (m³/s) 20 0 okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Waterbouwkundig Laboratorium 9 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 48

54 Denderbekken De daggemiddelde afvoer op de Dender te Overboelare bedraagt momenteel 4m³/s. Door de neerslag van begin mei is de afvoer momenteel verhoogd. Watertekorten worden hier niet verwacht. 20 Debiet Dender in Overboelare MAX '01-'13 MEDI '01-'13' MIN '01-'13 02-'03 '13-'14 15 Debiet (m³/s) okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Debiet Bellebeek in Essene MAX '72-'13 MEDI '72 - ' MIN '72-'13 02-'03 13-'14 Debiet (m³/s) okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Waterbouwkundig Laboratorium 10 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 49

55 Zennebekken De afvoer op de Zenne te Eppegem bedraagt momenteel ongeveer 10 m³/s. Dankzij de neerslag van april en vooral begin mei is de afvoer verhoogd. Watertekorten worden hier niet verwacht. 20 Debiet Zenne in Eppegem MAX '75-'13 MEDI '75-'13 MIN '75-'13 02-'03 '13-'14 15 Debiet [m³/s] okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Waterbouwkundig Laboratorium 11 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 50

56 Demerbekken Op de Demer te Aarschot bedraagt de daggemiddelde afvoer momenteel ongeveer 10 m³/s. Dankzij de neerslag van april en vooral begin mei is de afvoer terug normaal voor de tijd van het jaar. De basisafvoer is echter nog niet sterk toegenomen (zie verder bodemvochtindicator) Debiet Demer in Aarschot MAX '75-'13 MEDI '75-'13 MIN '75-'13 75-'76 02-'03 '13-'14 20 Debiet [m³/s] okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Waterbouwkundig Laboratorium 12 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 51

57 Netebekken Op de Kleine Nete te Grobbendonk bedraagt de afvoer momenteel ongeveer 4 m³/s. Dankzij de neerslag van april en vooral begin mei is de afvoer terug normaal voor de tijd van het jaar. De basisafvoer is echter nog niet sterk toegenomen (zie verder bodemvochtindicator). 14 Debiet Kleine Nete te Grobbendonk MAX '83-'13 MEDI '83-'13 MIN '83-'13 02-'03 '13-' Debiet [m³/s] okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Waterbouwkundig Laboratorium 13 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 52

58 Maasbekken De onverdeelde Maasafvoer te Monsin schommelt momenteel rond 150m³/s dankzij de gevallen neerslag in april en begin mei. Die afvoer ligt nu een stuk dichter bij de normale afvoer en bedraagt ook meer dan in de droogteperiode van en een stuk meer dan in de zomer van De afvoer is echter nog steeds lager dan gemiddeld. 500 Debiet Maas in Monsin MAX '11-'13 MEDI '11 - '13 MIN '11-'13 75-'76 02-'03 '13-' Debiet [m³/s] okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt Waterbouwkundig Laboratorium 14 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 53

59 Bodemvochtindicator Hydrologische modellen HIC Dagelijks maken hydrologische modellen van het HIC, die voor heel Vlaanderen-behalve voor het Maasbekken- beschikbaar zijn, berekeningen en uit deze modellen zijn parameters af te leiden die ons een idee kunnen geven van de hoeveelheid bodemvocht. Eén van deze parameters is de basisafvoer. Voor alle hydrologische modellen kan zo de bodemvochttoestand weergegeven worden. Deze bodemvochtindicator moet nog beschouwd worden als experimenteel. Op onderstaande kaarten wordt voor alle gemodelleerde bekkens gevisualiseerd op welk niveau de bodemvochtigheid zich bevindt in die periode. Categorie Extreem vochtig Vochtig Normaal Droog Extreem droog Kleurcode Toestand 15 april 2013 Toestand 15 april 2014 Toestand 12 mei 2014 In bovenstaande figuren wordt de toestand van het bodemvocht gegeven op 15 april 2013, 15 april 2014 en 12 mei Het is, net zoals al vermoed kon worden uit de analyses van de afvoeren in de waterlopen, duidelijk dat de situatie vooral in het oosten nog steeds droger is dan vorig jaar. De neerslag van de voorbije 2 weken heeft wel gezorgd voor een minder droge toestand, al is er nog altijd sprake van een drogere toestand dan normaal. Waterbouwkundig Laboratorium 15 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 54

60 EDO- European Drought Observatory De droogtekaarten 3 van het EDO 4 geven een indicatie voor droogte in functie van de vegetatie voor heel Europa. Uit het detail is het duidelijk dat het oosten van België (stroomgebieden Maas, Demer, Nete) met een bodemvochttekort kampt in de tweede decade van april. Dit is analoog aan de de vorige kaart, namelijk de 3 de decade van maart. Meer recente kaarten zijn nog niet beschikbaar. Europa- 2 de decade van april 2014 België- 3 de decade van maart Combinatie van SPI (Standardized Precipitation Index, maat voor neerslagtekort), Bodemvocht en fapar (Fraction of Absorbed Photosynthetically Active Radiation- hoeveelheid zonne-energie die geabsorbeerd wordt door vegetatie) 4 European Drought Observatory: Waterbouwkundig Laboratorium 16 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 55

61 Grondwater In een aantal bekkens werden putten van het primaire grondwatermeetnet van VMM geselecteerd, telkens op een hoger gelegen infiltratiegebied en met een zo lang mogelijke meetreeks. Voor de putten die hier onder getoond worden, zijn de data online beschikbaar in Databank Ondergrond Vlaanderen (DOV). Leiebekken Voor het Leie-en Bovenscheldebekken wordt een meetput in Kruishoutem (4-0048) geselecteerd. De grondwaterstand op 11 maart 2014 (laatst beschikbare meting) bedraagt er 49.07mTAW wat een normale grondwaterstand is voor de tijd van het jaar. 50 Grondwaterpeil te Kruishoutem (4-0048) Stijghoogte (m TAW) / / / / / / / / / / / /2014 Waterbouwkundig Laboratorium 17 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 56

62 Dijle-en Zennebekken In het Dijle-en Zennebekken worden de grondwaterstanden in Huldenberg (2-0015) en Overijse (2-0008) geselecteerd. De grondwaterstand te Huldenberg is midden maart gelijkaardig aan de stand van hetzelfde tijdstip vorig jaar. (34,55 mtaw in maart 2014 tegenover 34,50 mtaw in maart 2013). Het grondwater is hier nog licht aan het stijgen. De grondwaterstand te Overijse is midden maart 20cm hoger dan hetzelfde tijdstip vorig jaar. (44,20 mtaw in maart 2014 tegenover 43,80 mtaw in maart 2013). Hier is het grondwater aan het stagneren Grondwaterpeil te Huldenberg (2-0015) 35 Stijghoogte (m TAW) / / / / / / / / / / Grondwaterpeil te Overijse (2-0008) Stijghoogte (m TAW) / / / / / / / / / / / / /2013 Waterbouwkundig Laboratorium 18 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 57

63 Demerbekken Voor het Demerbekken wordt in de meetput van Houthalen-Helchteren (7-0210) midden maart 2014 een grondwaterstand van 69,79 mtaw gemeten. Dat is een stuk lager dan grondwaterstanden van de voorbije jaren voor deze periode. Het is van 2006 geleden dat de grondwaterstanden zo laag waren Grondwaterpeil te Houthalen-Helchteren (7-0210) Stijghoogte (m TAW) / / / / / / / / / / / / / / /2014 Waterbouwkundig Laboratorium 19 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 58

64 Maasbekken Op 12 maart wordt in Hechtel-Eksel in het Maasbekken een grondwaterstand van 44,51 mtaw gemeten. Deze grondwaterstand is iets lager (10-15cm) dan in dezelfde periode de voorbije jaren. 46 Grondwaterpeil te Hechtel-Eksel (7-0195) 45.5 Stijghoogte (m TAW) / / / / / / / / / / / / / / /2014 Waterbouwkundig Laboratorium 20 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 59

65 Volgende berichtgeving Dit is het eerste laagwaterbericht van het HIC voor Elk jaar verspreidt het Hydrologisch InformatieCentrum (HIC) van het Waterbouwkundig Laboratorium maandelijks haar laagwaterberichten van april tot september- of zolang er kans is op watertekorten. Het volgende bericht kan u verwachten in de week van 9 juni Voor verdere vragen omtrent deze berichtgeving kan u terecht bij hic@vlaanderen.be Afkortingen en bronnen: EDO: European Drought Observatory HIC: Hydrologisch Informatie Centrum VMM: Vlaamse Milieumaatschappij KMI: Koninklijk Meteorologisch Instituut DREAL: Direction Régional de l Environment, de l Aménagement et du Logement BMWB: Brusselse Maatschappij voor WaterBeheer LCW: Landelijke Coördinatiecommissie Water (Nederland) Waterbouwkundig Laboratorium 21 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 60

66 4. Laagwaterbericht: Hydrologische situatie op 1 juni 2014 Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 61 F-WL-PP10-1 Versie 04 GELDIG VANAF: 12/11/2012

67 Laagwaterbericht Hydrologische situatie 12 juni 2014 Samenvatting In tegenstelling tot de droge maanden maart en april was de maand mei normaal wat de neerslaghoeveelheden betreft. In de westelijke bekkens zorgt dit voor een normalisatie van de afvoeren. In de oostelijke bekkens viel iets minder neerslag en is de invloed van het droge voorjaar nog merkbaar. Hierdoor zijn de afvoeren in het oosten lager dan normaal. Voorlopig worden geen watertekorten verwacht. Meteorologie Vlaanderen De totale neerslaghoeveelheid die het KMI te Ukkel registreerde in de maand mei (54,1 mm) was normaal en dit in tegenstelling tot de maanden maart en april die zeer droog waren. Maand Neerslag (mm) Normale neerslag (mm) Oktober ,5 74,4 Normaal November ,6 76,4 Abnormaal veel December ,1 81 Normaal Januari ,1 76,1 Normaal Februari ,2 63,1 Normaal Maart ,0 70 Abnormaal weinig April ,1 51,3 Zeer abnormaal weinig Mei ,1 66,5 Normaal Bron: KMI Afkorting Graad van abnormaliteit Terugkeerperiode n normaal - a abnormaal 6 jaar za zéér abnormaal 10 jaar u uitzonderlijk 30 jaar zu zéér uitzonderlijk 100 jaar Waterbouwkundig Laboratorium 1 Berchemlei Antwerpen Definitieve verzie WL2014R00_121_2rev2_0 62

68 Onderstaande figuur geeft een overzicht van de spreiding van de gevallen hoeveelheid neerslag in de periode 01/05/2014 t.e.m. 31/05/2014 op basis van niet-gevalideerde metingen (HIC, KMI, VMM, BMWB). In, het zuidoosten en centrum van Vlaanderen viel 10mm minder neerslag dan in de rest van Vlaanderen waar 70-80mm neerslag viel. Waterbouwkundig Laboratorium 2 Berchemlei Antwerpen Definitieve verzie WL2014R00_121_2rev2_0 63

69 Hieronder wordt het neerslagtekort (d.i. neerslag evaporatie) van het lopende laagwaterseizoen weergegeven worden. Dit wordt gemeten vanaf 1 april, het begin van het groeiseizoen. Tijdens de maand mei nam het neerslagtekort toe van 40 tot 60mm. De neerslag van begin juni zorgde voor een daling van het neerslagtekort tot 54mm. Dit neerslagtekort ligt 15mm hoger dan normaal Neerslagtekort vanaf 1 april (mm) April Mei Juni Juli Augustus September Oktober Normaal cumulatief neerslagtekort (mm) Cumulatief neerslagtekort/overschot 2014 (mm) Waterbouwkundig Laboratorium 3 Berchemlei Antwerpen Definitieve verzie WL2014R00_121_2rev2_0 64

70 Internationaal In Noord-Frankrijk geven de meest recente hydrologische bulletins voor het Departement Nord-pasde-Calais (Schelde en Leie) als voor het Departement Lorrain/Alsace (Maas) een overzicht tot eind april. In beide departementen zijn de afvoeren eind april overal dalend ten gevolge van de droge maanden maart en april. Ook zijn de grondwaterstanden op verschillende plaatsen dalend. Météo-France rapporteert dat in de maand mei de neerslaghoeveelheden in Frankrijk in het algemeen normaal waren. Voor de grensstreek met België werden wel hogere neerslaghoeveelheden waargenomen (1,5 keer de normale waarde). Wat betreft de langetermijnvoorspellingen zijn zowel wat betreft temperatuur als neerslag geen uitspraken af te leiden (droger/natter, warmer/kouder) op basis van de beschikbare modellen. 1 In Nederland werd het meest recente droogte bericht opgesteld op 2 juni. Dit bericht meldt dat de afvoer van de Maas bij St. Pieter met 55 m³/s lager is dan gemiddeld voor de tijd van het jaar. De komende periode wordt een afvoer die schommelt tussen 40 en 100 m³/s verwacht. Het is dus niet waarschijnlijk dat de afvoer van de Maas de komende weken onder het LCW-criterium (25 m³/s) zal komen. Het IRI trekt in zijn driemaandelijkse verwachting (juni-juli-augustus) eveneens de conclusie dat er geen uitspraak gedaan kan worden over de lange termijn verwachtingen voor Europa voor neerslag. Voor temperatuur is voor onze regio voor de periode juni-juli-augustus 50 percent kans op hogere temperaturen dan normaal, 35 percent kans op normale temperaturen en 15 percent kans op lagere temperaturen dan normaal. Het International Research Institute voor klimaatvoorspellingen combineert producten van diverse centra en maakt verwachtingen beschikbaar voor de gehele wereld, inclusief Europa, tot zes maanden vooruit. 1 Météo-France gebruikt de gekoppelde modellen van Météo-France (Arpège), het ECMWF, de MetOffice en een Amerikaans model (NCEP) (samen: Euro-Sip) om deze conclusies te trekken. Waterbouwkundig Laboratorium 4 Berchemlei Antwerpen Definitieve verzie WL2014R00_121_2rev2_0 65

71 Afvoeren 2 In de figuren die hieronder volgen, wordt voor elk hydrografisch bekken de huidige voorjaarsafvoer (gemeten gemiddelde dagafvoer) weergegeven. In elk bekken werd een representatieve post met een zo lang mogelijke meethistoriek geselecteerd. Waar mogelijk en relevant werden ook de meetreeksen van de gekende droge jaren 1976 en 2003 meegegeven. Ook de dagelijkse mediaan (middenwaarde), maxima en minima sinds het begin van het jaar worden weergegeven. In de westelijke bekkens zijn de afvoeren normaal voor de tijd van het jaar. In de oostelijke bekkens zijn de afvoeren toegenomen door de gevallen neerslag begin juni, maar de basisafvoer is lager dan normaal voor de tijd van het jaar. 2 De afvoeren van het lopende jaar werden nog niet gevalideerd. De debieten van de Kemmelbeek te Boezinge zijn afkomstig van VMM. Waterbouwkundig Laboratorium 5 Berchemlei Antwerpen Definitieve verzie WL2014R00_121_2rev2_0 66

72 IJzerbekken Op de IJzer te Roesbrugge is de afvoer de voorbije maanden vrij constant gebleven met uitzondering van een kleine afvoerpiek begin juni. De afvoer bevindt zich boven de minima en onder de mediane waarde. De afvoer bedraagt momenteel ongeveer 0,6 m³/s wat ongeveer 1m³/s lager is dan normaal. Er worden echter geen problemen verwacht de komende maand. Debiet IJzer in Roesbrugge MAX '87-'13 10 MEDI '87-'13 MIN '87-'13 02-' '14 Debiet [m³/s] okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Waterbouwkundig Laboratorium 6 Berchemlei Antwerpen Definitieve verzie WL2014R00_121_2rev2_0 67

73 Bekken van de Brugse Polders De daggemiddelde afvoer op het Kanaal Gent-Oostende te Varsenare schommelt momenteel rond de minima voor de tijd van het jaar met uitzondering van een afvoerpiek begin juni. De afvoer bedraagt momenteel 2,7 m³/s. De afvoer via het Kanaal Gent-Oostende is echter in grote mate menselijk bepaald door de waterverdeling rond Gent. Er worden de komende maand geen problemen verwacht. Debiet kanaal Gent-Oostende in Varsenare MAX '98-'13 20 MEDI '98-'13 MIN '98-'13 15 '13-'14 Debiet (m³/s) okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Waterbouwkundig Laboratorium 7 Berchemlei Antwerpen Definitieve verzie WL2014R00_121_2rev2_0 68

74 Leiebekken De daggemiddelde afvoer op de Leie te Menen is begin juni normaal voor de tijd van het jaar. De afvoer bedraagt momenteel 17m³/s. Watertekorten worden hier de komende maand niet verwacht. 60 Debiet Leie in Menen MAX '98-'13 MEDI '98-'13 MIN '98-'13 02-'03 '13-'14 40 Debiet (m³/s) 20 0 okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Waterbouwkundig Laboratorium 8 Berchemlei Antwerpen Definitieve verzie WL2014R00_121_2rev2_0 69

75 Bekken van de Boven-Schelde De opwaartse debieten voor de Boven-Schelde worden sinds eind 2013 niet meer bepaald op de meetlocatie te Bossuit, maar op de iets verder stroomopwaarts gelegen locatie Helkijn. De debieten zijn echter heel sterk vergelijkbaar. Op de Boven-Schelde te Helkijn is de daggemiddelde afvoer momenteel 35m³/s wat hoger is dan normaal en dit ten gevolge van de neerslag van de afgelopen dagen. De basisafvoer is echter normaal voor deze tijd van het jaar. Er worden dan ook geen watertekorten verwacht de komende maand. Debiet Bovenschelde in Bossuit/Helkijn MAX '01-'13 MEDI '01-'13 60 MIN '01-'13 02-'03 '13-'14 40 Debiet (m³/s) 20 0 okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Waterbouwkundig Laboratorium 9 Berchemlei Antwerpen Definitieve verzie WL2014R00_121_2rev2_0 70

76 Denderbekken De daggemiddelde afvoer op de Dender te Overboelare bedraagt momenteel 2,5m³/s wat normaal is voor deze tijd van het jaar. Ook de afvoer op de Bellebeek te Essene (0,45m³/s) is normaal voor deze tijd van het jaar. Watertekorten worden hier niet verwacht. 20 Debiet Dender in Overboelare MAX '01-'13 MEDI '01-'13' MIN '01-'13 02-'03 '13-'14 15 Debiet (m³/s) okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Waterbouwkundig Laboratorium 10 Berchemlei Antwerpen Definitieve verzie WL2014R00_121_2rev2_0 71

77 Debiet Bellebeek in Essene MAX '72-'13 MEDI '72 - ' MIN '72-'13 02-'03 13-'14 Debiet (m³/s) okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Waterbouwkundig Laboratorium 11 Berchemlei Antwerpen Definitieve verzie WL2014R00_121_2rev2_0 72

78 Zennebekken De afvoer op de Zenne te Eppegem bedraagt momenteel ongeveer 7 m³/s, wat normaal is voor deze tijd van het jaar. Watertekorten worden hier niet verwacht. 20 Debiet Zenne in Eppegem MAX '75-'13 MEDI '75-'13 MIN '75-'13 02-'03 '13-'14 15 Debiet [m³/s] okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Waterbouwkundig Laboratorium 12 Berchemlei Antwerpen Definitieve verzie WL2014R00_121_2rev2_0 73

79 Demerbekken Op de Demer te Aarschot bedraagt de daggemiddelde afvoer momenteel ongeveer 14 m³/s, wat hoger is dan normaal voor deze periode. Deze hogere afvoer is te wijten aan de neerslag van de afgelopen dagen. De basisafvoer is iets hoger dan begin mei, maar sluit toch nog dicht aan bij de minima voor deze tijd van het jaar (zie verder bodemvochtindicator) Debiet Demer in Aarschot MAX '75-'13 MEDI '75-'13 MIN '75-'13 75-'76 02-'03 '13-'14 20 Debiet [m³/s] okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Waterbouwkundig Laboratorium 13 Berchemlei Antwerpen Definitieve verzie WL2014R00_121_2rev2_0 74

80 Netebekken Op de Kleine Nete te Grobbendonk bedraagt de afvoer momenteel ongeveer 4,5 m³/s, wat hoger is dan normaal voor deze tijd van het jaar en dit ten gevolge van de neerslag van de afgelopen dagen. De basisafvoer is tijdens de maand mei toegenomen, maar is nog wel steeds wat lager dan normaal. 14 Debiet Kleine Nete te Grobbendonk MAX '83-'13 MEDI '83-'13 MIN '83-'13 02-'03 '13-' Debiet [m³/s] okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Waterbouwkundig Laboratorium 14 Berchemlei Antwerpen Definitieve verzie WL2014R00_121_2rev2_0 75

81 Maasbekken De onverdeelde Maasafvoer te Monsin bedroeg op 9 juni 128m³/s wat normaal is voor deze tijd van het jaar. Deze afvoer is sterk beïnvloedt door de neerslag van begin juni. Eind mei schommelde de afvoer rond 80m³/s wat beduidend lager is dan normaal, maar nog wel steeds 20m³/s meer dan in Debiet Maas in Monsin MAX '11-'13 MEDI '11 - '13 MIN '11-'13 75-'76 02-'03 '13-' Debiet [m³/s] okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt Waterbouwkundig Laboratorium 15 Berchemlei Antwerpen Definitieve verzie WL2014R00_121_2rev2_0 76

82 Bodemvochtindicator Hydrologische modellen HIC Dagelijks maken hydrologische modellen van het HIC, die voor heel Vlaanderen-behalve voor het Maasbekken- beschikbaar zijn, berekeningen en uit deze modellen zijn parameters af te leiden die ons een idee kunnen geven van de hoeveelheid bodemvocht. Eén van deze parameters is de basisafvoer. Voor alle hydrologische modellen kan zo de bodemvochttoestand weergegeven worden. Deze bodemvochtindicator moet nog beschouwd worden als experimenteel. Op onderstaande kaarten wordt voor alle gemodelleerde bekkens gevisualiseerd op welk niveau de bodemvochtigheid zich bevindt in die periode. Categorie Zeer vochtig Vochtig Normaal Droog Zeer droog Kleurcode Toestand 31 mei 2013 Toestand 12 mei 2014 Toestand 12 juni 2014 In bovenstaande figuren wordt de toestand van het bodemvocht gegeven op 31 mei 2013, 12 mei 2014 en 12 juni Door de neerslag van begin juni is het bodemvocht hoger dan normaal in het westen van Vlaanderen. In het oosten van Vlaanderen blijft de toestand droger dan normaal, maar wel minder droog dan dezelfde periode in mei. In vergelijking met vorig jaar (31 mei 2013) is de bodem iets vochtiger in het westen en iets droger in het oosten. Waterbouwkundig Laboratorium 16 Berchemlei Antwerpen Definitieve verzie WL2014R00_121_2rev2_0 77

83 EDO- European Drought Observatory De droogtekaarten 3 van het EDO 4 geven een indicatie voor droogte in functie van de vegetatie voor heel Europa. Uit het detail is het duidelijk dat het oosten van België (stroomgebieden Maas, Demer, Nete) met een neerslagtekort kampt in de eerste decade van juni. Ook zorgt dit neerslagtekort op een aantal plaatsen voor een bodemvochttekort. De toestand blijft zo goed als ongewijzigd ten opzichte van de vorige maand. Europa- 1ste decade van juni 2014 België- 1ste decade van juni Combinatie van SPI (Standardized Precipitation Index, maat voor neerslagtekort), Bodemvocht en fapar (Fraction of Absorbed Photosynthetically Active Radiation- hoeveelheid zonne-energie die geabsorbeerd wordt door vegetatie) 4 European Drought Observatory: Waterbouwkundig Laboratorium 17 Berchemlei Antwerpen Definitieve verzie WL2014R00_121_2rev2_0 78

84 Grondwater In een aantal bekkens werden putten van het primaire grondwatermeetnet van VMM geselecteerd, telkens op een hoger gelegen infiltratiegebied en met een zo lang mogelijke meetreeks. Voor de putten die hier onder getoond worden, zijn de data online beschikbaar in Databank Ondergrond Vlaanderen (DOV). Leiebekken Voor het Leie-en Bovenscheldebekken wordt een meetput in Kruishoutem (4-0048) geselecteerd. De grondwaterstand op 16 april 2014 (laatst beschikbare meting) bedraagt er 48,78mTAW wat een normale grondwaterstand is voor de tijd van het jaar. 50 Grondwaterpeil te Kruishoutem (4-0048) Stijghoogte (m TAW) / / / / / / / / / / / /2014 Waterbouwkundig Laboratorium 18 Berchemlei Antwerpen Definitieve verzie WL2014R00_121_2rev2_0 79

85 Dijle-en Zennebekken In het Dijle-en Zennebekken worden de grondwaterstanden in Huldenberg (2-0015) en Overijse (2-0008) geselecteerd. De grondwaterstand te Huldenberg is midden april 15cm lager dan hetzelfde tijdstip vorig jaar. (34,32 mtaw in april 2014 tegenover 34,47 mtaw in maart 2013). Het grondwater is hier aan het dalen. De grondwaterstand te Overijse is midden april vergelijkbaar met hetzelfde tijdstip vorig jaar. (44,13 mtaw in april 2014 tegenover 44,17 mtaw in april 2013). Hier is het grondwater aan het stagneren Grondwaterpeil te Huldenberg (2-0015) 35 Stijghoogte (m TAW) / / / / / / / / / / Grondwaterpeil te Overijse (2-0008) Stijghoogte (m TAW) / / / / / / / / / / / / /2013 Waterbouwkundig Laboratorium 19 Berchemlei Antwerpen Definitieve verzie WL2014R00_121_2rev2_0 80

86 Demerbekken Voor het Demerbekken wordt in de meetput van Houthalen-Helchteren (7-0210) midden april 2014 een grondwaterstand van 69,70 mtaw gemeten. Dat is een stuk lager dan grondwaterstanden van de voorbije jaren voor deze periode. Het is van 2006 geleden dat de grondwaterstanden zo laag waren Grondwaterpeil te Houthalen-Helchteren (7-0210) Stijghoogte (m TAW) / / / / / / / / / / / / / / /2014 Waterbouwkundig Laboratorium 20 Berchemlei Antwerpen Definitieve verzie WL2014R00_121_2rev2_0 81

87 Maasbekken Op 10 april wordt in Hechtel-Eksel in het Maasbekken een grondwaterstand van 44,54 mtaw gemeten. Deze grondwaterstand is vergelijkbaar met dezelfde periode van de voorbije jaren. 46 Grondwaterpeil te Hechtel-Eksel (7-0195) 45.5 Stijghoogte (m TAW) / / / / / / / / / / / / / / /2014 Waterbouwkundig Laboratorium 21 Berchemlei Antwerpen Definitieve verzie WL2014R00_121_2rev2_0 82

88 Volgende berichtgeving Elk jaar verspreidt het Hydrologisch InformatieCentrum (HIC) van het Waterbouwkundig Laboratorium maandelijks haar laagwaterberichten van april tot september- of zolang er kans is op watertekorten. Het volgende bericht kan u verwachten in de week van 7 juli Voor verdere vragen omtrent deze berichtgeving kan u terecht bij hic@vlaanderen.be Afkortingen en bronnen: EDO: European Drought Observatory HIC: Hydrologisch Informatie Centrum VMM: Vlaamse Milieumaatschappij KMI: Koninklijk Meteorologisch Instituut DREAL: Direction Régional de l Environment, de l Aménagement et du Logement BMWB: Brusselse Maatschappij voor WaterBeheer LCW: Landelijke Coördinatiecommissie Water (Nederland) Waterbouwkundig Laboratorium 22 Berchemlei Antwerpen Definitieve verzie WL2014R00_121_2rev2_0 83

89 5. Laagwaterbericht: Hydrologische situatie op 1 juli 2014 Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 84 F-WL-PP10-1 Versie 04 GELDIG VANAF: 12/11/2012

90 Laagwaterbericht Hydrologische situatie 6 juli 2014 Samenvatting Net zoals de maand mei was de maand juni normaal voor wat betreft de neerslaghoeveelheden. De basisafvoer is in alle bekkens lager dan gemiddeld, maar nergens leunen ze aan bij de minima voor de tijd van het jaar. De voorspelde neerslag van de komende dagen zal de afvoeren nog tijdelijk doen toenemen. Er worden dan ook geen watertekorten verwacht. Meteorologie Vlaanderen De totale neerslaghoeveelheid die het KMI te Ukkel registreerde in de maand juni 2014 (95,0 mm) was iets boven de norm van 71,8 mm. Deze neerslaghoeveelheid voor juni wordt nog geklasseerd als normaal, net zoals de neerslag in de maand mei. Maand Neerslag (mm) Normale neerslag (mm) okt/13 77,5 74,4 Normaal nov/13 102,6 76,4 Abnormaal veel dec/13 77,1 81 Normaal jan/14 70,1 76,1 Normaal feb/14 66,2 63,1 Normaal mrt/14 18,0 70 Abnormaal weinig apr/14 20,1 51,3 Zeer abnormaal weinig mei/14 54,1 66,5 Normaal jun/14 95,0 71,8 Normaal Bron: KMI Afkorting Graad van abnormaliteit Terugkeerperiode n normaal - a abnormaal 6 jaar za zéér abnormaal 10 jaar u uitzonderlijk 30 jaar zu zéér uitzonderlijk 100 jaar Waterbouwkundig Laboratorium 1 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 85

91 Onderstaande figuur geeft een overzicht van de spreiding van de gevallen hoeveelheid neerslag in de periode 01/06/2014 t.e.m. 01/07/2014 op basis van niet-gevalideerde metingen (HIC, KMI, VMM, BMWB). In het westen viel beduidend minder neerslag dan in het oosten van Vlaanderen. De neerslaghoeveelheden lopen van west naar oost op van 35 tot 80 mm. Waterbouwkundig Laboratorium 2 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 86

92 Hieronder wordt het neerslagtekort 1 (d.i. neerslag evaporatie) van het lopende laagwaterseizoen weergegeven voor de locatie Liedekerke. Dit wordt gemeten vanaf 1 april, het begin van het groeiseizoen. Tijdens de maand mei nam het neerslagtekort toe van 60 tot 108 mm. Dit is ongeveer gelijk aan het gemiddelde neerslagtekort sinds het begin van de meetperiode. 1 Gegevens afkomstig van VMM via Waterbouwkundig Laboratorium 3 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 87

93 Internationaal Voor het bovenstroomsgebied van de Maas in Noord-Frankrijk geeft het meest recente bericht van het Departement Lorrain/Alsace voor de maand juni aan dat de afvoeren onder de 40 % van de normale afvoer voor de tijd van het jaar zitten. Hiermee zijn de afvoeren er lager dan in dezelfde period in 2003, maar nog hoger dan die in De spaarbekkens zijn er echter nog voor 87 % gevuld, zodat er de komende maand zeker voldaan zal kunnen worden aan de waterbehoeftes. Voor de Noord-Franse bovenstroomse gebieden van Schelde, Leie en IJzer is er informatie beschikbaar tot eind mei 2014 van het Departement Nord- Pas-de-Calais. De grondwaterstanden zijn er normaal of iets hoger dan normaal. Ook de afvoeren in het bovenstrooms gebied van Leie en Boven-Schelde zijn normaal voor de tijd van het jaar. In het bovenstrooms gebied van IJzer zijn deze wat lager dan normaal. Météo-France rapporteert dat in het noord-oosten (bovenstrooms gebied Maas) de maand juni extreem droog was, maar wel gekenmerkt door intense (onweers-) buien. Ook in de bovenstroomse gebieden van IJzer, Leie en Boven-Schelde was de neerslag lokaal zeer intens. Gemiddeld viel er 20 % minder neerslag dan gemiddeld. Voor komende drie maanden (juli-augustusseptember) zijn noch voor temperatuur noch voor neerslag geen uitspraken af te leiden (droger/natter, warmer/kouder) op basis van de beschikbare modellen. 2 In Nederland is de afvoer op de Maas in Sint-Pieter iets lager dan gemiddeld, maar worden stijgingen verwacht in de komende week. Er is voldoende water om te kunnen voldoen aan de watervraag. Dat staat te lezen in het meest recente droogtebericht van 7 juli. Het IRI trekt in zijn driemaandelijkse verwachting (juli-augustus-september) eveneens de conclusie dat er geen uitspraak gedaan kan worden over de lange termijn verwachtingen voor Europa voor neerslag. Voor temperatuur is voor onze regio voor de periode juli-augustus-september 55 percent kans op hogere temperaturen dan normaal, 30 percent kans op normale temperaturen en 15 percent kans op lagere temperaturen dan normaal. Het International Research Institute voor klimaatvoorspellingen combineert producten van diverse centra en maakt verwachtingen beschikbaar voor de gehele wereld, inclusief Europa, tot zes maanden vooruit. 2 Météo-France gebruikt de gekoppelde modellen van Météo-France (Arpège), het ECMWF, de MetOffice en een Amerikaans model (NCEP) (samen: Euro-Sip) om deze conclusies te trekken. Waterbouwkundig Laboratorium 4 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 88

94 Afvoeren 3 In de figuren die hieronder volgen, wordt voor elk hydrografisch bekken de huidige voorjaarsafvoer (gemeten gemiddelde dagafvoer) weergegeven. In elk bekken werd een representatieve post met een zo lang mogelijke meethistoriek geselecteerd. Waar mogelijk en relevant werden ook de meetreeksen van de gekende droge jaren 1976 en 2003 meegegeven. Ook de dagelijkse mediaan (middenwaarde), maxima en minima sinds het begin van het jaar worden weergegeven. In de westelijke bekkens zijn de afvoeren normaal voor de tijd van het jaar. In de oostelijke bekkens zijn de afvoeren tijdelijk toegenomen door de gevallen neerslag begin juni, maar de basisafvoer is lager dan normaal voor de tijd van het jaar. 3 De afvoeren van het lopende jaar werden nog niet gevalideerd. De debieten van de Kemmelbeek te Boezinge zijn afkomstig van VMM. Waterbouwkundig Laboratorium 5 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 89

95 IJzerbekken Op de IJzer te Roesbrugge is de afvoer de voorbije maanden vrij constant gebleven met uitzondering van een kleine afvoerpiek begin juni. De afvoer bevindt zich boven de minima en onder de mediane waarde. De afvoer bedraagt momenteel ongeveer 0,6 m³/s wat ongeveer 1m³/s lager is dan normaal. Er worden echter geen problemen verwacht de komende maand. Debiet IJzer in Roesbrugge MAX '87-'13 10 MEDI '87-'13 MIN '87-'13 02-' '14 Debiet [m³/s] okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Waterbouwkundig Laboratorium 6 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 90

96 Bekken van de Brugse Polders De daggemiddelde afvoer op het Kanaal Gent-Oostende te Varsenare is momenteel iets lager dan gemiddeld voor de tijd van het jaar. De afvoer bedraagt ongeveer 2 m³/s. De afvoer via het Kanaal Gent-Oostende is echter in grote mate menselijk bepaald door de waterverdeling rond Gent. Er worden de komende maand geen watertekorten verwacht. Debiet kanaal Gent-Oostende in Varsenare MAX '98-'13 20 MEDI '98-'13 MIN '98-'13 15 '13-'14 Debiet (m³/s) okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Waterbouwkundig Laboratorium 7 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 91

97 Leiebekken De daggemiddelde afvoer op de Leie te Menen is begin juli normaal voor de tijd van het jaar. De afvoer bedraagt momenteel 17m³/s. Watertekorten worden hier de komende maand niet verwacht. Debiet Leie in Menen MAX '98-'13 MEDI '98-'13 60 MIN '98-'13 02-'03 '13-'14 40 Debiet (m³/s) 20 0 okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Waterbouwkundig Laboratorium 8 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 92

98 Bekken van de Boven-Schelde Het opwaarts debiet op de Boven-Schelde, sinds kort gemeten te Helkijn, ligt iets hoger dan het gemiddelde voor de tijd van het jaar. Op de Boven-Schelde te Helkijn is de daggemiddelde afvoer momenteel iets hoger dan 30 m³/s. De basisafvoer is normaal voor de tijd van het jaar. Er worden geen watertekorten verwacht de komende maand. Debiet Dender in Overboelare MAX '01-'13 MEDI '01-'13' 20 MIN '01-'13 02-'03 '13-'14 15 Debiet (m³/s) okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Waterbouwkundig Laboratorium 9 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 93

99 Debiet Bovenschelde in Bossuit/Helkijn MAX '01-'13 MEDI '01-'13 MIN '01-' '03 '13-'14 40 Debiet (m³/s) 20 0 okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Waterbouwkundig Laboratorium 10 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 94

100 Denderbekken De daggemiddelde afvoer op de Dender te Overboelare bedraagt momenteel 2,5m³/s wat normaal is voor deze tijd van het jaar. Ook de basisafvoer op de Bellebeek te Essene, met een lange meetreeks sinds 1972, ligt rond de normaal voor de tijd van het jaar. Begin juli schommelt ligt de daggemiddelde afvoer iets lager dan 0,5 m³/s. Watertekorten worden hier niet verwacht. Debiet Dender in Overboelare MAX '01-'13 MEDI '01-'13' 20 MIN '01-'13 02-'03 '13-'14 15 Debiet (m³/s) okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Waterbouwkundig Laboratorium 11 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 95

101 Debiet Bellebeek in Essene MAX '72-'13 MEDI '72 - ' MIN '72-'13 02-'03 13-'14 Debiet (m³/s) okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Waterbouwkundig Laboratorium 12 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 96

102 Zennebekken De afvoer op de Zenne te Eppegem bedraagt momenteel ongeveer 7 m³/s. De basisafvoer is lager dan gemiddeld. Watertekorten worden hier niet verwacht. Debiet Zenne in Eppegem MAX '75-'13 MEDI '75-'13 20 MIN '75-'13 02-'03 '13-'14 15 Debiet [m³/s] okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Waterbouwkundig Laboratorium 13 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 97

103 Demerbekken Op de Demer te Aarschot bedraagt de daggemiddelde afvoer ongeveer 5 m³/s. De basisafvoer is hier duidelijk lager dan normaal, en niet veel hoger dan de minima sinds Debiet Demer in Aarschot MAX '75-'13 MEDI '75-'13 MIN '75-'13 75-'76 02-'03 '13-'14 20 Debiet [m³/s] okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Waterbouwkundig Laboratorium 14 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 98

104 Netebekken Op de Kleine Nete te Grobbendonk bedraagt de afvoer momenteel ongeveer 1,5 m³/s, wat lager is dan normaal voor deze tijd van het jaar. De basisafvoer is in de laatste maand duidelijk verder gedaald. Debiet Kleine Nete te Grobbendonk MAX '83-'13 MEDI '83-'13 MIN '83-' '03 '13-' Debiet [m³/s] okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Waterbouwkundig Laboratorium 15 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 99

105 Maasbekken De onverdeelde Maasafvoer te Monsin bedraagt op 6 juli ongeveer 120 m³/s. Dat is ongeveer gemiddeld voor de tijd van het jaar, maar dit getal is sterk beïnvloedt door de neerslag van de eerste vijf dagen van juli. De basisafvoer van het moment is lager dan gemiddeld voor de tijd van het jaar. Ernstige watertekorten worden de komende maand niet verwacht. 500 Debiet Maas in Monsin MAX '11-'13 MEDI '11 - '13 MIN '11-'13 75-'76 02-'03 '13-' Debiet [m³/s] okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt Waterbouwkundig Laboratorium 16 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 100

106 Bodemvochtindicator Hydrologische modellen HIC Dagelijks maken hydrologische modellen van het HIC, die voor heel Vlaanderen-behalve voor het Maasbekken- beschikbaar zijn, berekeningen en uit deze modellen zijn parameters af te leiden die ons een idee kunnen geven van de hoeveelheid bodemvocht. Eén van deze parameters is de basisafvoer. Voor alle hydrologische modellen kan zo de bodemvochttoestand weergegeven worden. Deze bodemvochtindicator moet nog beschouwd worden als experimenteel. Op onderstaande kaarten wordt voor alle gemodelleerde bekkens gevisualiseerd op welk niveau de bodemvochtigheid zich bevindt in die periode. Toestand 1 juni 2014 Toestand 1 juli 2014 In bovenstaande figuren wordt de toestand van het bodemvocht gegeven op 1 juni 2014 en 1 juli De verschillen zijn eerder beperkt. Er is aanduiding van een kleine vernatting in de maand juni en er is zeker geen sprake van aanzienlijke verdroging in de afgelopen maand. Waterbouwkundig Laboratorium 17 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 101

107 EDO- European Drought Observatory De droogtekaarten 4 van het EDO 5 geven een indicatie voor droogte in functie van de vegetatie voor heel Europa. Uit het detail is het duidelijk dat het oosten van België (stroomgebieden Maas, Demer, Nete) met een neerslagtekort kampt in de derde decade van juni. De toestand in de loop van de maand juni is niet aanzienlijk gewijzigd. Europa- 3de decade van juni 2014 België- 1ste decade van juni Combinatie van SPI (Standardized Precipitation Index, maat voor neerslagtekort), Bodemvocht en fapar (Fraction of Absorbed Photosynthetically Active Radiation- hoeveelheid zonne-energie die geabsorbeerd wordt door vegetatie) 5 European Drought Observatory: Waterbouwkundig Laboratorium 18 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 102

108 Grondwater In een aantal bekkens werden putten van het primaire grondwatermeetnet van VMM geselecteerd, telkens op een hoger gelegen infiltratiegebied en met een zo lang mogelijke meetreeks. Voor de putten die hier onder getoond worden, zijn de data online beschikbaar in Databank Ondergrond Vlaanderen (DOV). Leiebekken Voor het Leie-en Bovenscheldebekken wordt een meetput in Kruishoutem (4-0048) geselecteerd. De grondwaterstand op 17 juni 2014 (laatst beschikbare meting) bedraagt er 48,55 mtaw. Dat is iets lager dan gemiddeld voor de tijd van het jaar. 50 Grondwaterpeil te Kruishoutem (4-0048) Stijghoogte (m TAW) / / / / / / / / / / / /2014 Waterbouwkundig Laboratorium 19 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 103

109 Dijle-en Zennebekken In het Dijle-en Zennebekken worden de grondwaterstanden in Huldenberg (2-0015) en Overijse (2-0008) geselecteerd. De grondwaterstand te Huldenberg is midden juni 9 cm lager dan hetzelfde tijdstip vorig jaar. (34,2 mtaw in juni 2014 tegenover 34,29 mtaw in juni 2013). Het verschil ten opzichte van dezelfde vergelijking voor de maand mei is gedaald. De daling van de grondwaterstand in juni 2014 is dus trager dan de daling van de grondwaterstand in juni De grondwaterstand te Overijse is midden juni vergelijkbaar met hetzelfde tijdstip vorig jaar. (44,11 mtaw in juni 2014 tegenover 44,06 mtaw in juni 2013). De laatste maand steeg de grondwaterstand hier zelfs lichtjes Grondwaterpeil te Huldenberg (2-0015) 35 Stijghoogte (m TAW) / / / / / / / / / /2014 Waterbouwkundig Laboratorium 20 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 104

110 46 Grondwaterpeil te Overijse (2-0008) Stijghoogte (m TAW) / / / / / / / / / / / / /2013 Waterbouwkundig Laboratorium 21 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 105

111 Demerbekken Voor het Demerbekken wordt in de meetput van Houthalen-Helchteren (7-0210) midden april 2014 een grondwaterstand van 69,52 mtaw gemeten. Dat is een stuk lager dan grondwaterstanden van de voorbije jaren voor deze periode. Het is van 2006 geleden dat de grondwaterstanden zo laag waren in deze tijd van het jaar Grondwaterpeil te Houthalen-Helchteren (7-0210) Stijghoogte (m TAW) / / / / / / / / / / / / / / /2014 Waterbouwkundig Laboratorium 22 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 106

112 Maasbekken Op 17 juni wordt in Hechtel-Eksel in het Maasbekken een grondwaterstand van 44,36 mtaw gemeten. Deze grondwaterstand is vergelijkbaar met dezelfde periode van de voorbije jaren. 46 Grondwaterpeil te Hechtel-Eksel (7-0195) 45.5 Stijghoogte (m TAW) / / / / / / / / / / / / / / /2014 Waterbouwkundig Laboratorium 23 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 107

113 Volgende berichtgeving Elk jaar verspreidt het Hydrologisch InformatieCentrum (HIC) van het Waterbouwkundig Laboratorium maandelijks haar laagwaterberichten van april tot september- of zolang er kans is op watertekorten. Het volgende bericht kan u verwachten in de week van 4 augustus Voor verdere vragen omtrent deze berichtgeving kan u terecht bij hic@vlaanderen.be Afkortingen en bronnen: EDO: European Drought Observatory HIC: Hydrologisch Informatie Centrum VMM: Vlaamse Milieumaatschappij KMI: Koninklijk Meteorologisch Instituut DREAL: Direction Régional de l Environment, de l Aménagement et du Logement BMWB: Brusselse Maatschappij voor WaterBeheer LCW: Landelijke Coördinatiecommissie Water (Nederland) Waterbouwkundig Laboratorium 24 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 108

114 6. Laagwaterbericht: Hydrologische situatie op 1 augustus 2014 Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 109 F-WL-PP10-1 Versie 04 GELDIG VANAF: 12/11/2012

115 Laagwaterbericht Hydrologische situatie 6 augustus 2014 Samenvatting Tijdens de maand juli is er abnormaal veel neerslag gevallen. Dit heeft in de meeste gevallen geleid tot een stopzetting van de daling van de basisafvoer. In het algemeen is de daggemiddelde afvoer begin augustus in de meeste bekkens dan ook normaal voor de tijd van het jaar. Er worden geen watertekorten verwacht. Meteorologie Vlaanderen De totale neerslaghoeveelheid die het KMI te Ukkel registreerde in de maand juli 2014 (117,2 mm) was abnormaal veel voor de maand juli met een normale neerslag van 73,5mm. Maand Neerslag (mm) Normale neerslag (mm) okt/13 77,5 74,4 Normaal nov/13 102,6 76,4 Abnormaal veel dec/13 77,1 81 Normaal jan/14 70,1 76,1 Normaal feb/14 66,2 63,1 Normaal mrt/14 18,0 70 Abnormaal weinig apr/14 20,1 51,3 Zeer abnormaal weinig mei/14 54,1 66,5 Normaal jun/14 95,0 71,8 Normaal jul/14 117,2 73,5 Abnormaal veel Bron: KMI Afkorting Graad van abnormaliteit Terugkeerperiode n normaal - a abnormaal 6 jaar za zéér abnormaal 10 jaar u uitzonderlijk 30 jaar zu zéér uitzonderlijk 100 jaar Waterbouwkundig Laboratorium 1 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 110

116 Onderstaande figuur geeft een overzicht van de spreiding van de gevallen hoeveelheid neerslag in de periode 01/07/2014 t.e.m. 31/07/2014 op basis van niet-gevalideerde metingen (HIC, KMI, VMM, BMWB). In het westen viel beduidend minder neerslag dan in het oosten van Vlaanderen. De neerslaghoeveelheden lopen van west naar oost op van 110 tot 170 mm in het oostelijk Demer- en Maasbekken. Waterbouwkundig Laboratorium 2 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 111

117 Hieronder wordt het neerslagtekort 1 (d.i. neerslag evaporatie) van het lopende laagwaterseizoen weergegeven voor de locatie Liedekerke. Dit wordt gemeten vanaf 1 april, het begin van het groeiseizoen. In het begin van de maand juli zien we een sterke afname van het neerslagtekort van 100mm naar 50mm. In de tweede helft van de maand nam het neerslagtekort terug toe en bedraagt momenteel zo'n 100mm, wat lager is dan gemiddeld. 1 Gegevens afkomstig van VMM via Waterbouwkundig Laboratorium 3 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 112

118 Internationaal Voor het bovenstroomsgebied van de Maas in Noord-Frankrijk is het meest recente bericht van het Departement Lorrain/Alsace van de maand juni en dit werd reeds besproken in het vorige laagwaterbericht. Ook voor de Noord-Franse bovenstroomse gebieden van Schelde, Leie en IJzer is er nog geen recentere informatie beschikbaar ten opzichte van het vorige laagwaterbericht Météo-France rapporteert dat in het noord-oosten (bovenstrooms gebied Maas) de maand juli extreem nat was. Gemiddeld gezien viel in Frankrijk ongeveer het dubbele van de normale neerslaghoeveelheden. Wat de lange termijnverwachtingen betreft, verwacht Météo-France voor de komende drie maanden een iets hogere temperatuur dan normaal. Over de hoeveelheid neerslag wordt er geen uitspraak gedaan. 2 In Nederland is de afvoer op de Maas in Sint-Pieter normaal voor de tijd van het jaar. Het is niet waarschijnlijk dat de afvoer bij St. Pieter onder het LCW criterium van 25 m3/s zal zakken. Dit staat te lezen in het meest recente droogtebericht van 21 juli. Het IRI trekt in zijn driemaandelijkse verwachting (juli-augustus-september) eveneens de conclusie dat er geen uitspraak gedaan kan worden over de lange termijn verwachtingen voor Europa voor neerslag. Voor temperatuur is voor onze regio voor de periode augustus-september-oktober 60 percent kans op hogere temperaturen dan normaal, 30 percent kans op normale temperaturen en 10 percent kans op lagere temperaturen dan normaal. Het International Research Institute voor klimaatvoorspellingen combineert producten van diverse centra en maakt verwachtingen beschikbaar voor de gehele wereld, inclusief Europa, tot zes maanden vooruit. 2 Météo-France gebruikt de gekoppelde modellen van Météo-France (Arpège), het ECMWF, de MetOffice en een Amerikaans model (NCEP) (samen: Euro-Sip) om deze conclusies te trekken. Waterbouwkundig Laboratorium 4 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 113

119 Afvoeren 3 In de figuren die hieronder volgen, wordt voor elk hydrografisch bekken de huidige voorjaarsafvoer (gemeten gemiddelde dagafvoer) weergegeven. In elk bekken werd een representatieve post met een zo lang mogelijke meethistoriek geselecteerd. Waar mogelijk en relevant werden ook de meetreeksen van de gekende droge jaren 1976 en 2003 meegegeven. Ook de dagelijkse mediaan (middenwaarde), maxima en minima sinds het begin van het jaar worden weergegeven. De daggemiddelde afvoeren voor de meeste bekkens schommelen begin augustus rond de normalen voor de tijd van het jaar. Er worden geen watertekorten verwacht. 3 De afvoeren van het lopende jaar werden nog niet gevalideerd. De debieten van de Kemmelbeek te Boezinge zijn afkomstig van VMM. Waterbouwkundig Laboratorium 5 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 114

120 IJzerbekken Op de IJzer te Roesbrugge vertoont de afvoer tijdens de maand juli een drietalpiekafvoeren. De basisafvoer is echter vrij constant en in lijn met de vorige maanden. De afvoer is met 0,5m³/s in het begin van augustus wel iets lager dan normaal (0,95 m³/s) Er worden echter geen problemen verwacht de komende maand. Debiet IJzer in Roesbrugge MAX '87-'13 10 MEDI '87-'13 MIN '87-'13 02-' '14 Debiet [m³/s] okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Waterbouwkundig Laboratorium 6 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 115

121 Bekken van de Brugse Polders De daggemiddelde afvoer op het Kanaal Gent-Oostende te Varsenare is momenteel lager dan gemiddeld voor de tijd van het jaar. De afvoer bedraagt ongeveer 1 m³/s. De afvoer via het Kanaal Gent-Oostende is echter in grote mate menselijk bepaald door de waterverdeling rond Gent. Er worden de komende maand geen watertekorten verwacht. Debiet kanaal Gent-Oostende in Varsenare MAX '98-'13 20 MEDI '98-'13 MIN '98-'13 15 '13-'14 Debiet (m³/s) okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Waterbouwkundig Laboratorium 7 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 116

122 Leiebekken De daggemiddelde afvoer op de Leie te Menen is begin augustus normaal voor de tijd van het jaar. De afvoer bedraagt momenteel 12m³/s. Watertekorten worden hier de komende maand niet verwacht. 60 Debiet Leie in Menen MAX '98-'13 MEDI '98-'13 MIN '98-'13 02-'03 '13-'14 40 Debiet (m³/s) 20 0 okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Waterbouwkundig Laboratorium 8 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 117

123 Bekken van de Boven-Schelde Het opwaarts debiet op de Boven-Schelde, sinds kort gemeten te Helkijn, ligt iets hoger dan het gemiddelde voor de tijd van het jaar. Op de Boven-Schelde te Helkijn is de daggemiddelde afvoer momenteel iets hoger dan 20 m³/s. De basisafvoer is normaal voor de tijd van het jaar. Er worden geen watertekorten verwacht de komende maand. Debiet Bovenschelde in Bossuit/Helkijn MAX '01-'13 MEDI '01-'13 60 MIN '01-'13 02-'03 '13-'14 40 Debiet (m³/s) 20 0 okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Waterbouwkundig Laboratorium 9 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 118

124 Denderbekken De daggemiddelde afvoer op de Dender te Overboelare bedraagt momenteel 1.4m³/s wat normaal is voor deze tijd van het jaar. Ook de basisafvoer op de Bellebeek te Essene, met een lange meetreeks sinds 1972, ligt rond de normale waarden voor de tijd van het jaar. Begin augustus ligt de daggemiddelde afvoer iets lager dan 0,22 m³/s. Watertekorten worden hier niet verwacht. 20 Debiet Dender in Overboelare MAX '01-'13 MEDI '01-'13' MIN '01-'13 02-'03 '13-'14 15 Debiet (m³/s) okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Waterbouwkundig Laboratorium 10 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 119

125 Debiet Bellebeek in Essene MAX '72-'13 MEDI '72 - ' MIN '72-'13 02-'03 13-'14 Debiet (m³/s) okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Waterbouwkundig Laboratorium 11 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 120

126 Zennebekken De afvoer op de Zenne te Eppegem bedraagt momenteel ongeveer 7 m³/s, wat hoger is dan normaal voor deze tijd van het jaar. Watertekorten worden hier niet verwacht. 20 Debiet Zenne in Eppegem MAX '75-'13 MEDI '75-'13 MIN '75-'13 02-'03 '13-'14 15 Debiet [m³/s] okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Waterbouwkundig Laboratorium 12 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 121

127 Demerbekken Op de Demer te Aarschot bedraagt de daggemiddelde afvoer ongeveer 8 m³/s, wat hoger is dan normaal voor deze tijd van het jaar. De neerslag van de maand juli heeft ook gezorgd voor een toename van de basisafvoer Debiet Demer in Aarschot MAX '75-'13 MEDI '75-'13 MIN '75-'13 75-'76 02-'03 '13-'14 20 Debiet [m³/s] okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Waterbouwkundig Laboratorium 13 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 122

128 Netebekken Op de Kleine Nete te Grobbendonk bedraagt de afvoer momenteel ongeveer 2 m³/s, wat lager is dan normaal voor deze tijd van het jaar. Door de neerslag tijdens de maand juli is de daling van de basisafvoer gestopt. 14 Debiet Kleine Nete te Grobbendonk MAX '83-'13 MEDI '83-'13 MIN '83-'13 02-'03 '13-' Debiet [m³/s] okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep Waterbouwkundig Laboratorium 14 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 123

129 Maasbekken De onverdeelde Maasafvoer te Monsin bedraagt op 31 juli ongeveer 100 m³/s. Dat is ongeveer gemiddeld voor de tijd van het jaar. Ook kan hier door de grote neerslaghoeveelheden tijdens de maand juli een toename van de basisafvoer vastgesteld worden. Ernstige watertekorten worden de komende maand niet verwacht. 500 Debiet Maas in Monsin MAX '11-'13 MEDI '11 - '13 MIN '11-'13 75-'76 02-'03 '13-' Debiet [m³/s] okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt Waterbouwkundig Laboratorium 15 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 124

130 Bodemvochtindicator Hydrologische modellen HIC Dagelijks maken hydrologische modellen van het HIC, die voor heel Vlaanderen-behalve voor het Maasbekken- beschikbaar zijn, berekeningen en uit deze modellen zijn parameters af te leiden die ons een idee kunnen geven van de hoeveelheid bodemvocht. Eén van deze parameters is de basisafvoer. Voor alle hydrologische modellen kan zo de bodemvochttoestand weergegeven worden. Deze bodemvochtindicator moet nog beschouwd worden als experimenteel. Op onderstaande kaarten wordt voor alle gemodelleerde bekkens gevisualiseerd op welk niveau de bodemvochtigheid zich bevindt in die periode. Toestand 1 juli 2014 Toestand 1 augustus In bovenstaande figuren wordt de toestand van het bodemvocht gegeven op 1 juli 2014 en 1 augustus Er is sprake van een duidelijke toename van het bodemvochtgehalte tijdens de maand juli. Wanneer de oostelijke bekkens begin juli nog droog waren voor de tijd van het jaar is de bodemvochttoestand nu eerder normaal voor de tijd van het jaar. De westelijke bekkens zijn in het algemeen natter dan normaal. Waterbouwkundig Laboratorium 16 Berchemlei Antwerpen Definitieve versie WL2014R00_121_2rev2_0 125