Marc Cools Voorzitter van de VSGB

Transcriptie

1 Ver. Uitg. Marc Thoulen - Nr 7317 Nr 2011/04 - augustus/september 2011 Preventie- en veiligheidsbeleid De Vereniging steunt : De recente rellen in Londen en enkele andere Britse steden herinneren ons eraan dat een preventie- en veiligheidsbeleid in onze Brusselse gemeenten meer dan ooit noodzakelijk is. Het lange wachten op een federale regering brengt de voortzetting van een dergelijk beleid echter in het gedrang. Enkele weken geleden, bij de brand in een industriële bakkerij in Sint- Jans-Molenbeek, werden de politie- en brandweerwagens ter plaatse op een stenenoorlog onthaald. Ook al mogen we het incident niet opblazen, toch toont het de spanningen die in bepaalde wijken schering en inslag zijn. Daden van vandalisme, het lastigvallen van mensen en in het bijzonder de orde- en veiligheidsdiensten zijn onaanvaardbaar en moeten resoluut bestraft worden. Een repressief beleid zal echter nooit volstaan om sociale onrust te voorkomen. Een degelijk preventiebeleid is noodzakelijk. En in Brussel bestaat dat. Het is gekoppeld aan een reeks maatregelen, zoals wijkcontracten, scholen met positieve discriminatie, initiatieven voor socioprofessionele herinschakeling, Zijn die maatregelen wel altijd even doeltreffend? Ze zouden grondig geëvalueerd moeten worden en zo nodig bijgestuurd. De werkloosheid bij de jongeren is zeer hoog te hoog in Brussel. De jeugd uit onze wijken moet opnieuw een toekomst krijgen. Federale regering, Gemeenschappen, Gewest en gemeenten moeten daar nauw voor samenwerken. Marc Cools Voorzitter van de VSGB INHOUD EDITO Charles Picqué : interview Wegenwerken: wie draagt de kosten? Wetgeving Europese Week van de Lokale Democratie 2011 : het programma Het diversiteitsplan van Jette OCMW : impact van de institutionele en sociale hervormingen Voor u gelezen

2 1. Nieuwsbrief : De resultaten van de vergelijkende studie van Vlaamse, Waalse en Brusselse gemeenten vanuit institutioneel en financieel oogpunt zijn gepubliceerd. Welke politieke conclusies haalt u eruit? Context : Deze studie bevestigt dat de Brusselse gemeenten samen een lagere uitgavenquote per inwoner hebben, maar ook minder inkomsten die verhoudingsgewijs duidelijk meer gericht zijn op hun eigen fiscaliteit. Magali Verdonck, Etude comparative de communes flamandes, wallonnes et bruxelloises d un point de vue institutionnel et financier - CERB Saint-Louis 3/2009 Zie ook Zijn de Brusselse gemeenten spilziek? Een vergelijkende analyse van de gemeentebegrotingen van de grootste stedelijke clusters van België, nr 49, 9 mei 2011, Brussels Studies, beschikbaar op Charles Picqué : Deze studie moest absoluut uitgevoerd worden, enerzijds in ons eigen belang om de prestatiegraad van de gemeenten te meten rekening houdend met hun financiële middelen, en anderzijds om af te rekenen met het dure beheerproces waarvan de Brusselse gemeenten soms beschuldigd worden. NIEUWS VAN HET GEWEST INTERVIEW MET MINISTER-PRESIDENT CHARLES PICQUÉ Begin juli had Nieuwsbrief een lang interview met Charles Picqué, minister-president van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. In dit nummer publiceren we het eerste deel, dat vooral over financiële aangelegenheden ging. > Ten slotte stellen we vast dat alleen de dotaties aan de OCMW s en aan de politiezones de Brusselse gemeenten onderscheiden van de andere steden wegens de grotere armoede in de hoofdstad en de hoge veiligheidskosten. Die vaststellingen zijn kenmerkend voor steden en zijn ook terug Bij het specifieke sociologische gewicht van Brussel moet ook nog dat van de talrijke stadsgebruikers gevoegd worden. te vinden in de grote Vlaamse en Waalse steden, maar vallen het meest op in Brussel. We mogen niet voorbijgaan aan het volgende element, dat slechts zelden aangehaald wordt: de taken van de Brusselse gemeenten hebben in de eerste plaats betrekking op een groeiende bevolkingsgroep die soms sociale begeleiding nodig heeft en meer administratief werk vraagt omwille van hun specifieke sociologische profiel. Maar een ander element waar te weinig over gesproken wordt, is het grotere werkvolume en de hogere uitgaven die niet toe te schrijven zijn aan de inwoners maar wel aan de gebruikers van de stad. Tot deze gebruikers behoren de pendelaars, die een groot aandeel hebben in het gebruik en de kosten van buurtdiensten, zoals scholen en crèches. Bij het specifieke sociologische gewicht van Brussel moet dus nog dat van de talrijke stadsgebruikers gevoegd worden. Met een zekere tevredenheid zien we dus dat de Brusselse gemeenten het goede voorbeeld geven, maar anderzijds mogen we niet uit het oog verliezen dat de studie voorbeelden van onderinvestering aan het licht brengt, wat tot uiting komt in het buitengewone budget (infrastructuur, openbare werken, ). Bovendien ondervinden vele gemeenten moeilijkheden op het gebied van personeel en werving, die de dienstverlening aan de bevolking uiteindelijk in het gedrang kunnen brengen. 2 Nieuwsbrief Dankzij de studie konden we de vergelijkingen objectief beschouwen en zo de beschuldigingen van slecht beheer van weerwoord dienen. De conclusies van de studie verrassen me trouwens niet echt, aangezien het Brussels Gewest - meer dan de twee andere gewesten - een duidelijk zicht heeft op de financiële evolutie van de gemeenten, vooral die met een saneringsplan, maar ook via onze verschillende convenanten - waaronder de 30 miljoen euro financiële steun ter sanering van de gemeentelijke thesaurie - die gekoppeld zijn aan het administratief en financieel toezicht. 2011/04 > Kortom, de gemeenten zijn redelijk in hun uitgaven maar door haar eigenheid heeft de hoofdstad misschien meer investeringen in personeel en infrastructuur nodig, wat niet mogelijk is door de beperkte financiële bewegingsruimte, ook al is die anders voor elke gemeente. 2. Nieuwsbrief : Wat de hogere dotaties per inwoner aan de OCMW s betreft, krijgen de Brusselse begunstigden minder dan in de andere gewesten. Hetzelfde fenomeen zien we voor onderwijs. Hebben we hier niet te maken met een probleem van billijkheid en zelfs met een democratisch probleem ten aanzien van basisbehoeften (gezondheid en welzijn, onderwijs, )?

3 NIEUWS VAN HET GEWEST > Charles Picqué : Ten eerste zou ik zeggen dat de situatie van de uitkeringsgerechtigden en de dotatie aan de OCMW's verschilt van gemeente tot gemeente en dat het diensten- en steunaanbod afhankelijk is van de door de entiteit bepaalde beleidsopties. De aandacht moet wel gevestigd worden op het feit dat kwetsbare bevolkingsgroepen, meer dan in de middelgrote steden, heel veel administratie en sociale begeleiding vragen. Daardoor gaat tegenwoordig een groot deel van de middelen van de OCMW s naar de behandeling van dossiers, niet alleen omwille van het grote aantal dossiers maar ook de ingewikkelde sociale situaties waarmee we te maken krijgen. De hogere kosten per gebruiker worden deels beïnvloed door de grote personeelsuitgaven als gevolg van de complexiteit van de dossiers. In de Brusselse OCMW s zien we dat de sociaal assistenten vaak overstelpt zijn door werk en zwaar onder druk staan doordat zij geconfronteerd worden met nieuwkomers, laaggeschoolden of analfabeten, die in grote steden chronische armoede creëren en veel energie vragen inzake begeleiding en administratieve verwerking van de dossiers. Uiteindelijk worden de uitkeringsgerechtigden die een leefloon en vele andere vormen van bijstand krijgen in Brussel naar mijn mening niet slechter behandeld dan de uitkeringsgerechtigden in een ander Gewest. 3. Nieuwsbrief : Stemmen de bedragen voor de herfinanciering van Brussel, waarvan begin juli sprake was, overeen met de behoeften van het Brussels Gewest? Waarvoor zullen deze extra middelen in de eerste plaats aangewend worden? Context : de herfinanciering van Brussel. Vlak voor ons interview maakte formateur Elio Di Rupo zijn basisnota 'Een efficiëntere federale staat en meer autonomie voor de deelstaten' bekend, waarin sprake is van een bijkomende financiering van 461 miljoen euro voor Brussel tegen 2015, aan de hand van: - correctiemechanismen met betrekking tot de pendelaars (= horizontaal mechanisme tussen de Gewesten) en de aanwezigheid van ambtenaren van de internationale instellingen - de uitbreiding van de dodehand - een dotatie ivm mobiliteit - een aanvullend krediet voor veiligheid en preventie - bijkomende middelen om rekening te houden met de behoeften van de Franse Gemeenschapscommissie en van de Vlaamse Gemeenschapscommissie voor bevoegdheden zoals kinderopvang, opleiding en onderwijs - de tenlasteneming door de federale overheid van de financiering van een deel van de taalpremies. Niemand kan tegenspreken dat ons verzoek tot herfinanciering van Brussel gegrond is. Charles Picqué : Zodra de politieke en institutionele oorlogsverklaringen en controverses, die vaak het gevolg zijn van welbepaalde omstandigheden, weggewerkt zijn, kan niemand tegenspreken dat ons verzoek tot herfinanciering van Brussel gegrond is. Het deed pijn om te horen dat we zogezegd te veel geld hebben en dat we een blanco cheque vragen. Ten eerste is bewezen - en we hebben het er hier reeds over gehad naar aanleiding van uw eerste vraag - dat Brussel niet te veel geld heeft: dat blijkt immers duidelijk uit de vergelijkende studies over de uitgaven van grote Belgische en buitenlandse steden. Ten tweede hebben we nooit een blanco cheque gevraagd voor de herfinanciering van Brussel. We hebben altijd uitgelegd dat het geld dat we vragen, in de eerste plaats geïnvesteerd zal worden in mobiliteitsinfrastructuur en in het openbare vervoer, die beide de begroting zwaar belasten. Als we geld voor Brussel vragen, willen we in de eerste plaats de nationale rol van Brussel dienen en de verkeersdruk verminderen door het openbaar vervoer efficiënter te maken. In dat kader hebben wij de metroverbinding Noord-Zuid als prioriteit gesteld. Door het effect van de communicerende vaten zouden we op dat moment bijkomende ruimte kunnen vrijmaken voor andere beleidsdomeinen. Er moet namelijk ook vermeden worden dat de situatie in de hoofdstad met haar achtergrond van armoede en sociale uitsluiting niet verder achteruitgaat. Dat zou immers nefast zijn voor de nationale en internationale roeping van Brussel. Andere beleidsterreinen die versterkt moeten worden, zijn tewerkstelling en opleiding. De grootste uitdaging voor Brussel is uiteraard opleiding. We bevinden ons immers in een Gewest met veel werkgelegenheid, maar ook met veel werkloosheid. Dit gezegd zijnde, is het nog interessanter als we kijken naar het profiel van de werklozen en we vaststellen dat zij ondanks hun scholing vaak geen baan vinden in de huidige stedelijke economie. Het spreekt ook voor zich dat zodra we over meer financiële middelen beschikken, we misschien tegelijk een gewestelijk en gemeentelijk investeringsbeleid kunnen stimuleren. In dat opzicht denk ik dat de gemeenten een zeer belangrijke rol vervullen in de uitdaging van de demografische groei, die bijkomende capaciteiten zal vergen op het vlak van kinderopvang, scholen, huisvesting en andere collectieve voorzieningen. Ik zie dus een verband tussen de herfinanciering van Brussel en de manier waarop de gemeenten de gevolgen van de demografische groei zouden kunnen aanpakken. Nieuwsbrief 2011/04 3

4 NIEUWS VAN HET GEWEST De grootste uitdaging voor Brussel is uiteraard opleiding. Hierbij moeten we er rekening mee houden dat we de gemeenten waarschijnlijk zullen moeten steunen en aanmoedigen bij de modernisering van hun personeelsmanagement. Sinds ik gemeentemandataris ben, heb ik de eisen die aan het gemeentepersoneel gesteld worden, aanzienlijk zien toenemen. Zo eisen de wetten op de overheidsopdrachten nu zeer gespecialiseerd personeel, waarvoor de gemeenten met elkaar wedijveren. Die eisen houden verband met de complexe regelgeving en de intrede van nieuwe technologieën, maar ook met de aard zelf van de dienstverlening aan de bevolking op basis van haar sociaal-economische profiel. Ik spreek dus niet per se over een kwantitatieve toename van het personeel maar over een herziening van bepaalde functies die als prioritair beschouwd worden. geval voor enkele gemeenten in het noordwesten van Brussel. Zij vertonen tekenen van een sterke financiële kwetsbaarheid, die overigens overeenstemt met hun sociologische evolutie. In de derde categorie vinden we ten slotte de gemeenten die zich volgens mij niet in een erg onstabiele situatie bevinden. In deze groep vinden we nog twee of drie gemeenten die echt gespaard blijven van afwijkingen dankzij een goede inkomstenstructuur in verhouding tot een niet al te zware uitgavenstructuur, naast gemeenten die misschien minder bevoordeeld zijn dan je zou denken. Er zijn dus schijnbaar rijke en schijnbaar arme gemeenten. De schijnbaar arme gemeenten geven veel uit door hoge sociale lasten, maar hebben een goede inkomstenstructuur. 4 Nieuwsbrief > Ik denk dat het Gewest al grote inspanningen geleverd heeft. Dat neemt niet weg dat we naar nieuwe mogelijkheden voor de herziening van het overheidsambt zelf kunnen zoeken. Dat is belangrijk om degelijk personeel, dat beantwoordt aan de vereisten van modern management, aan te trekken en te behouden. Dat is in sommige gemeenten nog een probleem, niet zozeer wegens een gebrek aan motivatie van de medewerkers maar omdat zij geen gepaste opleiding krijgen. Dat was de doelstelling van het plaatselijk-bestuursplan maar het probleem wordt niet opgelost door enkel op het kwalitatieve te focussen. De financiële gevolgen van een modernisering van het gemeentelijke beheersapparaat zullen op termijn niet omzeild kunnen worden. 4. Nieuwsbrief : Uit de studie van het Gewest over de gemeentefinanciën blijkt dat het verschil tussen de gemeenten groter wordt. Context : Op 5 mei heeft Charles Picqué deze studie aan de pers voorgesteld. De studie wordt samen met de elektronische versie van dit artikel gepubliceerd op Charles Picqué : Er zijn volgens mij drie groepen van gemeenten. Ten eerste zijn er de gemeenten die zich in een structureel onstabiele situatie bevinden omdat hun inkomsten de uitgaven niet kunnen dekken, ondanks de steun van het Gewest. In deze groep vinden we gemeenten die al lange tijd te maken hebben met positieve discriminatie en bijstand. De tweede categorie omvat de gemeenten waarvan we dachten dat ze zich in een financieel stabiele situatie bevonden, maar die nu in de grijze zone zitten. Dat is het 2011/04 Kortom, de eerste groep van gemeenten zal altijd kwetsbaar blijven door hun uitgavenstructuur, de tweede verschoof van een vrij geruststellende naar een vrij verontrustende situatie, en de derde lijkt geen moeilijkheden te ondervinden maar verhult enkele gemeenten waarvan de welvaart niet is wat je zou denken. Maar hoewel de geconsolideerde staat van de Brusselse gemeenten minder verontrustend is dan die van hun Vlaamse en Waalse collega s, beperkt de vastgestelde trend toch de mogelijkheden tot extra inkomsten. Verontrustend blijft vooral de evolutie van de personenbelasting, terwijl de uitgaven nog zullen stijgen, vooral door de sociale lasten, wat trouwens het lot is van alle grote steden die veel armen moeten opvangen. Wat een wijziging van de financieringswet ook mag teweegbrengen, ik weet dat het fiscale aspect van de personenbelasting een doorslaggevende parameter zal zijn. Ik ben immers niet zeker dat de aanwezigheid van de vele bedrijven op ons grondgebied ons zal redden maar we hebben ze zeker nodig, zowel om bij te dragen tot de toegevoegde waarde van het land als om tewerkstelling te creëren. Als de personenbelasting achteruitgaat, verliezen we niet alleen inkomsten maar worden we ook het slachtoffer van andere dotatiemechanismen die op die belasting gebaseerd zijn. Wel integendeel, dit vergt een beleid dat op lokaal niveau synoniem staat voor aantrekkelijkheid in sommige wijken, wat de gemeenten juist kunnen bieden doordat ze nauw samenwerken met de burger. Het is hun taak om de voorwaarden voor sociale cohesie en residentiële aantrekkingskracht te creëren. Er moet dus een beleid gevoerd worden dat niet alleen gericht is op kansengroepen, maar ook op andere bevolkingsgroepen die kapitaalkrachtiger zijn en erg gevoelig zijn voor die aantrekkingskracht.

5 NIEUWS VAN HET GEWEST > Vandaar ook het belang om te kunnen rekenen op de gemeenten en hun dynamiek om een belangrijk doel van onze strategie veilig te stellen en tegelijk een zeer solidair beleid te blijven voeren ten aanzien van kansarmen. 5. Nieuwsbrief : Kan het Gewest zijn inspanningen ten gunste van de gemeentelijke thesaurie voortzetten of misschien zelfs versterken de komende jaren? Context : Dankzij de gewestelijke inbreng van 30 miljoen euro per jaar kunnen de gemeenten een financieel evenwicht vrijwaren. Zonder deze steun zouden 18 van de 19 gemeenten in het rood gaan. > Charles Picqué : Het Gewest heeft een tekort van iets meer dan 300 miljoen euro per jaar. Aangezien er op korte termijn geen herfinanciering komt, kunnen wij niet anders dan snoeien in onze uitgaven. Maar tegelijkertijd moeten de gemeenten beschermd worden, want zij zorgen voor wat ik net vermeldde : de dagelijkse leefbaarheid en nabijheid. Als die aangetast worden, zou uiteindelijk de geloofwaardigheid van het hele Gewest achteruitgaan. Het Gewestelijk Plan voor Duurzame Ontwikkeling, dat momenteel opgesteld wordt, zal de nadruk leggen op enkele prioriteiten, ook voor de gemeenten. We hebben niet veel bewegingsruimte meer, zonder aan essentiële beleidsterreinen te raken. Verwacht van mij dus niet dat ik zal zeggen dat er op die of die post bespaard moet worden. Er zal een grote inspanning geleverd moeten worden, zonder dat dit de aantrekkelijkheid voor de inwoners en de investeerders schendt. Dat is geen gemakkelijke opgave. 6. Nieuwsbrief : Wat als de investeringen van de gemeenten afgeremd moeten worden? Zullen er dan publiek-private samenwerkingsvormen (PPS) aangegaan worden? Zullen die gesubsidieerd worden? Charles Picqué : De publiek-private samenwerking kan bijdragen tot het investeringsbeleid van de gemeenten. Gemeentelijke PPS'en kunnen onrechtstreeks gesubsidieerd worden via het gewestelijk beleid voor steun aan de gemeentelijke investeringen (wijkcontract, crèche, ). In België heerst nog niet die echte samenwerkingscultuur die we bijvoorbeeld in Frankrijk terugvinden. Om een echte win-win situatie te creëren moet een publiek-private samenwerking gebaseerd zijn op een technische competentie > op basis waarvan er met de privésector onderhandeld kan worden. Vandaar mijn idee om in ons bestuur een soort van advies- en bijstandsstructuur te creëren voor de gemeentelijke mandatarissen die PPS en moeten uitwerken. Met deze begeleiding zouden we de financiële constructie kunnen evalueren om de grenzen van de openbare betrokkenheid en wat men van de actie verwacht, af te bakenen om te vermijden dat de actie alleen de belangen van de privésector dient. De bedoeling is om een evenwicht te vinden. In elk geval moet de overheid de coherentie van een project, van het algemeen belang waarborgen ; daarna moeten partners gezocht worden. In deze omstandigheden zal de publiek-private samenwerking zich misschien in sommige gevallen kunnen ontplooien, wetende dat vele projecten niet op overheidsfinanciën alleen kunnen overleven. 7. Nieuwsbrief : De toepassing van de boekhoudkundige normen ESR95, gekoppeld aan de ongewijzigde evenwichtsvereisten in hun modaliteiten, kan begrotingsinspanningen meebrengen voor de lokale overheden. Hoe kan er een nieuw begrotingsevenwicht geformuleerd worden dat rekening houdt met de eigenheid van de hoofdstad? Context : ESR95 zijn boekhoudnormen die de Europese Unie (Eurostat) oplegt aan de lidstaten in het kader van de berekening van de begrotingstekorten die aangepast moeten worden naar aanleiding van het Stabiliteitspact. Het probleem is dat de normen niet aangepast zijn aan de traditionele gemeentelijke boekhoudmethodes en niet langer de mogelijkheid bieden om een investering op meerdere jaren af te schrijven. Erger nog, ze penaliseren gemeenten met weinig schulden ten opzichte van gemeenten met een zware schuldenlast. Charles Picqué : Deze nieuwe normen vlakken het verschil tussen het gewone en het buitengewone saldo af. Het saldo ESR95 wordt verkregen door het verschil tussen de totale opbrengsten na aftrek van de leningontvangsten en de totale uitgaven na aftrek van de terugbetaling van geleend kapitaal. De contradictie is duidelijk : gemeenten met een hoog bedrag aan terugbetaling van geleend kapitaal bereiken het evenwicht gemakkelijker dan gemeenten met een lagere schuld. Nieuwsbrief 2011/04 We zullen de gemeenten waarschijnlijk moeten steunen en aanmoedigen bij de modernisering van hun personeelsmanagement. 5

6 NIEUWS VAN HET GEWEST > Wat een wijziging van de financieringswet ook mag teweegbrengen, ik weet dat het fiscale aspect van de personenbelasting een doorslaggevende parameter zal zijn. Zo komen we tot de paradoxale situatie dat de Brusselse gemeenten, in vergelijking met de Waalse en Vlaamse, minder kapitaal zullen terugbetalen dan ze zullen moeten lenen, als gevolg van een lager schuldenniveau dan de andere grote steden. Het Gewest zal dan ook extra aandacht moeten schenken aan de modaliteiten voor de bepaling van een eventuele begrotingsinspanning van de lokale overheden in het kader van het Stabiliteitspact. 8. Nieuwsbrief : De evolutie van de Gemeentelijke Holding 1 blijft verontrustend voor de gemeentelijke thesaurieën. Overweegt het Gewest een tegemoetkoming voor de gemeenten? Is het garantiepercentage voor de 450 miljoen euro (eerst 3,8 % maar uiteindelijk 2,94 %) niet te hoog? Context : De gemeenten zijn aandeelhouders van de Holding, die 14 % van Dexia bezit. Dexia zit al enige tijd in moeilijkheden en de Holding deelt mee in de klappen. Gezien de evolutie van het Dexia-dossier en de laatste maatregelen die binnen de Groep getroffen werden, mogen we verwachten dat de Groep zijn aandeelhouders geen dividenden zal uitbetalen voor 2013 of Onrechtstreeks betekent dit voor de gemeenten een afschaffing van dividend tot 2014 of Charles Picqué : Op gewestelijk niveau heb ik begin juli nog de ordonnantie laten goedkeuren die ons machtigt om de Holding een waarborg te verlenen. De financiële moeilijkheden van de Holding zijn het gevolg van de financiële crisis van 2008 en diens bijdrage van 500 miljoen euro in de kapitaalsverhoging van Dexia. De overheid en de referentieaandeelhouders van Dexia (waaronder de Holding) zijn toen tussenbeide gekomen op verzoek van de federale overheid, niet alleen omdat dit gevolgen riskeerde te hebben voor de banksector maar ook om puur verlies te vermijden, wat de ondergang van Dexia en het faillissement van de Holding zou betekenen. Vanaf 2008 heeft de overheid de leningen van de Holding gewaarborgd om de financiële stabiliteit te verzekeren. Mettertijd kwamen er verzoeken om de waarborg te verlengen. Die werd in juli opnieuw gegeven, maar het blijft natuurlijk noodzakelijk om een goed begrip te hebben van de toekomstige strategie van de Holding. Na het zomerreces zal een consultant ons een verslag over deze perspectieven bezorgen. 2 Bovendien wilde het Gewest een commissaris met individueel vetorecht in de raad van bestuur van de Holding. Vandaar mijn idee om in ons bestuur een soort van advies- en bijstandsstructuur te creëren voor de gemeentelijke mandatarissen die publiekprivate samenwerkingsvormen moeten uitwerken. Ten slotte hebben we een vergoeding van 2,94 % gevraagd op de garanties die eind juni verleend werden. Het rendement zal dus euro per jaar bedragen voor het Brusselse aandeel, een bedrag dat wij aan de gemeenten zullen doorgeven om de impact van het verlies aan dividend in 2011 te beperken. Tegelijkertijd heeft het toezicht hun verlies aan dividend van de Holding geneutraliseerd in de analyse van de convenanten die ondertekend werden voor de saneringsplannen. Aangezien men kan beschouwen dat het om een geval van overmacht gaat, zullen de gemeenten die de convenanten nageleefd hebben, uiteraard na aftrek van de dividenden, hun deel van de 30 miljoen euro krijgen voor de verbetering van hun thesaurieën. Voor de rest zullen de geconsolideerde tekorten van de negentien gemeenten ongetwijfeld lichtjes toenemen, maar hier hebben we nog een beetje marge. Sommige gemeenten wilden uiteraard dat wij hun dividendenverlies zouden compenseren. Dat debat kan alleen gevoerd worden in het licht van de uitwerking van de gewestelijke begroting 2012, maar ook van de eventuele herfinanciering van ons Gewest. Maar gezien de huidige situatie blijf ik liever uiterst voorzichtig. ( Wordt vervolgd) Interview door Philippe Delvaux, Robert Petit, Hildegard Schmidt en Marc Thoulen 6 Nieuwsbrief 1 Het interview, en dus de formulering van deze vraag, vond plaats voordat de Holding in augustus aankondigde dat de regeringen van de drie Gewesten verzocht zouden worden om de 120 miljoen aan thesauriebewijzen, die toen bijna vervielen, te verlengen. Door de koersval van Dexia, waarvan de Holding de tweede grootste aandeelhouder is, kan de Holding zijn leningen niet langer dekken [Belga, geciteerd in L Echo en La Libre Belgique, 10 en 11 aug. 2011]. 2 Nvdr : Bij het afsluiten van dit nummer eind augustus hadden we nog geen nieuws over dit verslag. 2011/04

7 1. Het fiscale aspect ONDER DE LOEP WEGENWERKEN : WIE BETAALT? In dit artikel bespreken we de financieringsmiddelen voor werkzaamheden op de openbare weg, in de eerste plaats vanuit fiscaal en vervolgens vanuit stedenbouwkundig oogpunt. We wijzen onder meer op de bijzondere kenmerken van de verhaal- en urbanisatiebelastingen als instrumenten waarover de lokale overheid beschikt, zonder de subsidiëringsmogelijkheden te vergeten waarop ook gemeenten aanspraak kunnen maken. De kosten voor de aanleg en herstelling van voetpaden kunnen ook overgeheveld worden naar de omwonende eigenaars door middel van stedenbouwkundige verordeningen en lasten. Punt 17 van artikel 255 van de Nieuwe Gemeentewet met betrekking tot de begroting bepaalt het volgende : De gemeenteraad is verplicht elk jaar op de begroting van uitgaven te brengen alle uitgaven die door de wetten aan de gemeente zijn opgelegd, en inzonderheid de volgende: ( ) de uitgaven voor de gemeentewegen en de buurtwegen, de sloten, de waterleidingen en de bruggen, die krachtens de wet ten laste van de gemeente zijn. Werkzaamheden op de gemeentewegen zijn voor rekening van de lokale overheid. De gemeente financiert deze werkzaamheden voornamelijk met subsidies en belastingen, zoals verhaalbelastingen. De gemeente is in principe vrij, weliswaar onder toezicht van de toezichthoudende overheid en van de algemene principes uit het fiscaal recht, om het bedrag van deze belasting 1 te bepalen. De opbrengst is bestemd is om het geheel van de kosten van de gemeente te dekken, zonder toegewezen te worden aan een specifiek type van uitgaven 2. Het gebeurt dus dat de burgers ook de kosten van werken - althans een deel ervan - dragen. Hierna bespreken we de nuances die op dit gebied aangebracht moeten worden, en de vragen die rijzen als gevolg van het bestaan van verhaalbelastingen naast de gewestelijke subsidies. 1. De verhaalbelastingen De verhaalbelasting 3 is een verplichte heffing die de overheid verricht op de geldmiddelen van een persoon als vergoeding voor een dienst (aanleg van de openbare wegen, grondwerk). In tegenstelling tot de retributie 4 heeft de belastingplichtige niet vrij ingestemd met deze dienst. Deze dienst werd niet verleend in het directe en exclusieve belang van de belastingplichtige, maar vaak voor alle burgers die geacht worden voordeel te halen uit de verrichte prestaties 5. Uit het voorgaande blijkt dat de verhaalbelasting wel degelijk een belasting 6 en geen retributie is. Bovendien gaat het om een directe belasting. Wat zijn directe en indirecte gemeentebelastingen precies? Een belasting die niet als grondslag opzichzelfstaande of kortstondige feiten, verricht door de belastingplichtige heeft, maar een blijvende toestand, is een directe belasting. Het ontstaansfeit van de belasting is gekend in de tijd en kan nog vastgesteld worden na de inwerkingtreding van een belasting-reglement zonder het beginsel van de niet-retroactiviteit van de belasting te schenden 7. Indirecte belastingen zijn belastingen waarvan het ontstaansfeit niet gekend is in de tijd. De belastingplichtige verricht een specifieke, opzichzelfstaande handeling die onderworpen is aan de belasting. Bijgevolg kunnen alleen handelingen die verricht worden na de inwerkingtreding van het reglement, belast worden 8. In een arrest van 22 oktober 1934 bevestigde het Hof van Cassatie dat dit voortvloeit uit het feit dat (belastingen) niet geïnd worden op basis van een toevallig feit maar op basis van een voortdurende en permanente toestand die resulteert uit de belending van de gronden en de openbare weg waarop bepaalde werkzaamheden uitgevoerd werden 9. In hetzelfde arrest benadrukt het Hof dat de mogelijkheid waarover de belastingplichtige beschikt om zich van de belasting te kwijten door het bedrag te betalen dat overeenstemt met de waarde van de verschuldigde annuïteiten, niets afdoet aan het directe karakter van de belasting. 1 RvS, 9 maart 2009, nr RvS, 18 april 2008, nr Ook omslagbelasting, recuperatiebelasting of remuneratoire belasting genoemd. 4 De retributie bestaat in de onmiddellijke en proportionele tegenprestatie voor een dienst die speciaal verleend werd aan een welbepaalde belastingplichtige die er vrijwillig gebruik van maakt. Zie ook: RvS, 7 november 2001, nr , G.H., 22 november 2006, nr. 172/2006; Cass., 10 mei 2002, F.J.F., 2002/243, E.WILLEMART, Gemeentetaksen en -retributies: de grondwettelijke grenzen, Nieuwsbrief, nr. 4, 2003, p M. DE JONCKHEERE, Lokale en regionale belastingen, Die Keure, 1998, p Zie hierover noot van E. VAN BRUSTEM onder Rb. Bergen, 27 mars 2003, R.G.C.F., 2004/38, p. 101: De verhaalbelasting is wel degelijk een belasting wegens haar dwingende karakter, hoewel zij zich ervan onderscheidt wegens haar zeer bijzondere bestemming: de kosten voor de opening van nieuwe straten of de uitrusting van de gemeentelijke wegen geheel of gedeeltelijk vergoed krijgen via een verdeelsysteem voor rekening van de eigenaars van de onroerende goederen langs de openbare weg waar de werkzaamheden uitgevoerd worden. 7 Cass., 26 september 2002, Inforum nr Cass., 10 november 1994, T.Gem., 1995, p. 101, Inforum nr Cass., 22 oktober 1934, Pas., 1935, I, p. 21. Dezelfde redenering wordt toegepast in een arrest van het Hof van Cassatie van 19 februari 1959 (Pas., 1959, p. 623) betreffende de belastingen op de bestrating en de aanleg van rioleringen die wegens hun aard, nl. de voortdurende toestand die de belending van de gronden waarvan de belastingplichtige eigenaar is, en de openbare weg vormt, directe belastingen zijn. Nieuwsbrief 2011/04 Zie ook: Cass., 19 februari 1959, Pas., 1959, p

8 ONDER DE LOEP Lexicon Belastingplichtigen : de eigenaars, op 1 januari van het belastingjaar, van de woningen aan de openbare weg waarop de werkzaamheden uitgevoerd worden (de weg aanleggen, verbreden, herstellen, doortrekken of voorzien van infrastructuur,...). Vrijstellingen : personen die genieten van een vrijstelling op grond van een wet, een verordening of de administratieve rechtspraak, de eigenaars van gronden waarop niet gebouwd mag worden. Wat de belastingen voor de aansluiting op het rioleringsnet betreft, zijn de eigenaars van gebouwen die technisch niet op het net aangesloten kunnen worden, vrijgesteld 10. Formule voor de berekening van de belasting : de kosten van de werkzaamheden moeten verdeeld worden over de omwonende eigenaars in verhouding tot de lengte van hun voorgevel. In een arrest van 26 april 1983 benadrukt de Raad van State het belang van een duidelijke en redelijke verhouding tussen de belasting en de werkzaamheden, vooral tussen de uitgaven die deze werken meebrengen, en het voordeel dat ze bieden 11. Voorbeelden Verhaalbelasting op de verwerving van de wegbedding van de openbare wegen, belasting op de aanleg van trottoirs, op de wegenuitrusting (grondwerken, wegbedekking, trottoirboorden), op de aansluiting en het onderhoud van het rioleringsnet, De urbanisatiebelastingen Ook de urbanisatiebelasting is een directe belasting. Deze forfaitaire en jaarlijkse belasting houdt geen verband met de werkelijke kosten van de werkzaamheden die de gemeente uitgevoerd heeft op de openbare weg. In een omzendbrief van 25 juli 1979 van de minister van Binnenlandse Zaken wordt de belasting gedefinieerd als een bijdrage van de eigenaars tot de uitgaven die in de toekomst door de gemeente verricht zullen worden in het kader van wegwerkzaamheden. Deze werkzaamheden bieden een meerwaarde voor de omwonende eigenaars. Het is gerechtvaardigd dat de eigenaars die reeds voordeel halen uit uitrustingen, bijdragen tot de urbanisatie van de gemeente, net als de eigenaars die uit de toekomstige werkzaamheden voordeel zullen halen en eveneens onderworpen zullen worden aan de belasting. De jaarlijkse inning aan een gematigd tarief, maar zonder beperking in de tijd, zal door de belastingplichtigen minder hard ervaren worden dan de verhaalbelastingen en biedt de gemeenten de mogelijkheid om de werkzaam-heden en de financiering ervan beter te plannen. 13 Zo kan de urbanisatiebelasting betrekking hebben op toekomstige of nog niet helemaal vastgelegde werkzaamheden, zodat de gemeenten ze beter kunnen financieren 14. Lexicon Belastingplichtigen : elke eigenaar, op 1 januari van het belastingjaar, van een gebouwd of ongebouwd onroerend goed dat gelegen is aan de openbare weg die op 1 januari van het belastingjaar voorzien is van één of meerdere uitrustingen die door deze belasting gedekt kunnen worden 15. De belasting is verschuldigd doordat de uitrusting bestaat, ongeacht het ogenblik waarop de uitrusting verwezenlijkt wordt. Vrijstellingen : Vrijgesteld zijn de eigenaars van gronden waarop het verboden of onmogelijk is om te bouwen, de goederen van het openbaar of privédomein die bestemd zijn voor een openbare dienst 16, de eigenaars die in de aankoopprijs van hun goed de gemaakte uitrustingskosten betaald hebben 17, en de eigenaars die een verhaalbelasting betaald hebben op de aanleg van de openbare weg, rioleringen of voetpaden 18. Een verlaagd tarief kan toegepast worden voor het deel dat een bepaalde lengte overschrijdt, bijvoorbeeld 10 meter wanneer het om een eengezinswoning gaat. Volgens de plaatselijke geplogenheden (bv. het bestaan van grote landbouwkundige of industriële gebouwen) kan er een absoluut maximum per belastbare eigendom vastgelegd worden 19. Formule voor de berekening van de belasting : in principe wordt de belasting berekend per strekkende meter lengte van de eigendom aan de openbare weg, waarbij elke fractie van een meter voor één eenheid telt. Voorbeelden Belastingen op de wegenuitrusting, op de wegverharding, op de opening en verlenging van straten, op de aansluiting op het rioleringsnet, het grondwerk en de bestrating, op de aanleg van voetpaden of riolen Nieuwsbrief 10 Voor meer informatie over de vrijstellingen, zie Losbl., La fiscalité d urbanisme le régime des plus-values d urbanisme, ed. 1996, nr. 414, p RvS, 26 april 1983, Arr.RvS, 1983, p Voor meer informatie zie Losbl., op.cit., p Omz., 25 juli 1979, Inforum nr J.-M. LEBOUTTE, La taxe communale d urbanisation, De Gem., 1980, p Losbl., op.cit., p Cass., 14 juni 1960, Pas., 1960, I, p De vrijstelling is beperkt tot 20 jaar vanaf de eerste ingebruikname. 18 We kunnen de vrijstellingen motiveren door het feit dat het op het gebied van verhaalbelastingen altijd mogelijk is om de resterende annuïteiten vooruit te betalen. De belastingplichtigen die de belasting betaald hebben voor de inwerkingtreding van het nieuwe urbanisatiebelastingreglement, zullen vrijgesteld worden voor een periode van 10 jaar die begint op 1 januari van het jaar dat volgt op de vervaldag van de laatste betaling (in jaarlijkse schijven) van de verhaalbelasting. Deze vrijstelling zou enkel toegepast kunnen worden voor een belasting van dezelfde aard. 19 Omz., op.cit., Inforum nr De omzendbrief van 25 juli 1979 stelt er de voetgangerszones mee gelijk. 2011/04

9 ONDER DE LOEP 3. Kunnen de verhaalbelasting en de urbanisatiebelasting naast elkaar bestaan? Hierover bepaalt de omzendbrief van 25 juli 1979 het volgende : De urbanisatiebelasting vervangt niet noodzakelijkerwijs de verhaalbelasting. De gemeenten mogen desgewenst het oude systeem verder toepassen. De urbanisatiebelasting is niet van toepassing op de verwerving van de wegbedding van de openbare wegen, waarvan de kosten, zoals vroeger, vergoed kunnen worden door de ad hoc verhaalbelasting. Sommige gemeenten die momenteel een jaarlijkse forfaitaire belasting innen op de gebouwen die aangesloten (kunnen) zijn op het rioleringsnet, mogen dit verder doen maar dit systeem mag niet gecombineerd worden met de urbanisatiebelasting. De urbanisatiebelasting mag uiteraard niet gevoegd worden bij de verhaalbelasting. Kortom, de forfaitaire jaarlijkse urbanisatiebelasting mag dus niet gecombineerd worden met de verhaalbelasting (die de werkelijke kosten van de werkzaamheden vertegenwoordigt). De gemeente is vrij om te kiezen tussen : - de verhaalbelasting met beperking in de tijd maar waarvan het bedrag groter kan zijn dan dat van de urbanisatiebelasting of - de urbanisatiebelasting zonder beperking in de tijd maar waarvan het bedrag lager zal zijn. In deze situatie geldt één uitzondering : de urbanisatiebelasting kan naast de belasting op de originele verwerving van de wegbedding van de openbare wegen bestaan 21. In alle andere gevallen dient het verhaalbelastingreglement eerst opgeheven te worden als de gemeente besluit om een urbanisatiebelasting in te voeren. Bovendien zal de opheffing gepaard gaan met de terugbetaling pro rata van de resterende annuïteiten aan wie de verhaalbelasting in kapitaal betaald heeft De combinatie van gewestelijke subsidies en de belasting een kwestie van gelijkheid? Hoewel de gemeente in principe de kosten van de werkzaamheden op openbare wegen draagt, moet deze bewering, zoals Philippe Bouillard doet opmerken, genuanceerd worden enerzijds door de financiële bijdrage die van de omwonende eigenaars geëist wordt via de wegbelastingen die we net bespraken, maar ook door staatstoelagen 23 of door een rechtspersoon die staatstoelagen en nietterugvorderbare subsidies (gesubsidieerde werkzaamheden) krijgt 24. Een gemeente kan subsidies krijgen en tegelijkertijd een verhaalbelasting heffen. De belasting zou gemotiveerd kunnen worden door de meerwaarde waarvan het goed van de omwonende eigenaar naar aanleiding van de werkzaamheden geniet. Het zou dus denkbaar zijn dat de lokale overheid een heffing verricht op de geldmiddelen van de personen (de omwonende eigenaars) die op haar grondgebied leven of die er belangen hebben (de meerwaarde die aan hun goed geleverd wordt). Dit alles heeft betrekking op diensten van algemeen nut. Blijft de vraag wat de burger nu echt moet betalen. Stemt de zo betaalde belasting overeen met het totaalbedrag van de werkzaamheden na aftrek van de gewestelijke subsidie of met de kosten van de werkzaamheden zonder rekening te houden met de subsidie? Er zijn verschillende visies : Volgens sommigen zou de bijdrage van de burger overeenkomen met het saldo na aftrek van de subsidie. De gewestelijke subsidies zijn in principe bedoeld om de gemeenten de middelen te geven om werkzaamheden van algemeen nut uit te voeren 25. Met andere woorden, hoewel het de gemeente vrij staat om het percentage van de bijdrage van de omwonende in de uitvoering van de werkzaamheden en de aflossingsperiode te bepalen, zou deze bijdrage niet meer mogen bedragen dan de nettokosten van de werkzaamheden 26. Volgens anderen kunnen de subsidies gecombineerd worden met de belasting. Een andere oplossing zou kunnen leiden tot een ongelijke situatie tussen de gemeenten die subsidies krijgen, en andere gemeenten die er geen krijgen 27. In een interpellatie in de Brusselse Raad lezen we dat de gemeente niet verplicht is om van de eigenaars de totale kosten van de werkzaamheden te eisen. Ze zijn vrij om slechts een beperkt percentage te vragen. Dit percentage moet echter toegepast worden op de eigenaars van woningen aan alle gemeentelijke wegen. Met andere woorden, hoewel de subsidies in principe niet afgetrokken kunnen worden van de kosten, staat het de gemeente vrij om een zeker percentage van de kosten van de werken op zich te nemen en slechts het saldo aan de omwonenden te vragen 28. De gemeentelijke overheid mag dus vrij beslissen over de eventuele combinatie van de verhaalbelasting en de subsidie. 21 Omz., op.cit. 22 J.-M. LEBOUTTE, op.cit., p In dit geval van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. 24 P. BOUILLARD, Aperçu du régime juridique des trottoirs, A.T.D.F., 1983, nr. 13, p H.GEENS, Ch. GOYENS, A. PIJCKE, M. POPULER (onder leiding van M.-L. ROGGEMANS), De voetpaden in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Uitgeverij Koning Boudewijnstichting, 1998, p M. BOVERIE, La voirie communale, De Gem., 1994, nr. 6-7, p. 333, Inforum nr Omz., 13 september 196; M. LEVIS, Les impôts communaux en général in Les impôts communaux, 2008, p. 31. Nieuwsbrief 2011/04 28 Brusselse Hoofdstedelijke Raad, 25 januari 1991, V.A.V., , nr. 3547, p

10 ONDER DE LOEP 5. Een moeilijk evenwicht tussen gemeentelijke autonomie en gelijkheid op het vlak van belastingen Het Hof van Cassatie heeft een uitspraak moeten doen over de wettelijkheid van een belastingreglement dat de kosten van de aanleg van recreatiezones volledig aanrekende aan de omwonenden 29. Het Hof van Cassatie besloot dat de gemeente dit niet had mogen doen aangezien deze zones ook benut worden door en tot voordeel zijn van alle inwoners van de gemeente. Volgens het het hoogste rechtscollege mocht de reden van de belasting niet de meerwaarde zijn die aan de naburige woningen geleverd werd, maar de algemene plicht van de gemeente om een goede politie en beveiliging van de openbare wegen te garanderen 30. Het Hof van Cassatie was van mening dat het niet onwettig was om de verhaalbelasting te laten dragen door één categorie van personen. Het hoogste rechtscollege benadrukte echter dat er voorwaarden verbonden zijn aan deze maatregel : - Elk onderscheid moet objectief en redelijk gerechtvaardigd kunnen worden. - De rechtvaardiging moet beoordeeld worden rekening houdend met het doel en de gevolgen van de belasting. - Er moet een aannemelijke evenredigheid bestaan tussen de gebruikte middelen en het beoogde doel 31. Ten slotte heeft de Rechtbank van eerste aanleg van Bergen in haar vonnis van 23 maart 2003 besloten dat een gemeente het gelijkheidsprincipe verloochent als zij alle omwonenden op identieke wijze belast voor wegenwerken die bedoeld zijn om de inplanting van een supermarkt te faciliteren 32. Een gemeente had immers besloten om een toegang aan te leggen voor voertuigen die voornamelijk zouden leveren aan een supermarkt. De gemeenteraad besliste dat de omwonende eigenaars 100 % van de kosten van de werkzaamheden zouden dragen aangezien het ging om uitgaven van algemeen nut die een meerwaarde gaven aan de handelswaarde van de gebouwen in de aan te leggen straat. De omwonenden reageerden hierop dat de straat alleen aangelegd zou worden om de bevoorrading van de winkel gemakkelijker te laten verlopen. Kortom, de rechtbank oordeelde dat het voordeel voor de omwonenden (die bijna de helft van de kosten droegen die voor rekening van de supermarkt waren) zeer beperkt was terwijl de supermarkt er een zeer groot en bijna permanent voordeel uit haalde wat de organisatie van de winkel betrof. De rechtbank wees erop dat de belastingplichtigen die een heel ander voordeel uit de werkzaamheden haalden, niet op dezelfde manier belast konden worden. De belastingheffing werd geannuleerd omdat het voordeel dat de heffing voor de eisende partij inhield, overschat en in die mate fictief was. De belastingheffing was niet gebaseerd op bewezen feiten. Deze uitspraken vestigen de aandacht op de autonomie van de gemeente in de keuze van de belastingbetalers en van het tarief dat hen aangerekend wordt. Maar deze vrijheid heeft grenzen. Het gelijkheidsprincipe op het gebied van belastingen impliceert dat iedereen in eenzelfde situatie op dezelfde manier behandeld moet worden 33. Bovendien moet het onderscheid tussen de belastingplichtigen gebaseerd zijn op objectieve en redelijke criteria. De rechtvaardiging wordt beoordeeld rekening houdend met het doel en de gevolgen van de belasting en in een evenredige verhouding tot de aangewende middelen en het beoogde doel. 2. Stedenbouwrecht De gemeenten kunnen particulieren eveneens de aanleg, de heraanleg of de herstelling van voetpaden aanrekenen via de bijzondere politie inzake stedenbouw. Hieronder geven we een overzicht van de stedenbouwkundige verordeningen en lasten. Deze grondlasten vormen erfdienstbaarheden van openbaar nut in de zin van artikel 649 en 650 van het Burgerlijk Wetboek. Die worden immers opgelegd voor een eigendom ten behoeve van het openbaar domein, De geldende verhaalbelastingreglementen in Brussel Niet alle Brusselse gemeenten hebben een reglement terzake goedgekeurd. Tot de meest voorkomende bestaande belastingen behoren de belastingen op de verwerving van de bedding van de openbare wegen, de aanleg van voetpaden, de bestrating en de aansluiting op het rioleringsnet. De belasting is hetzij jaarlijks zonder beperking in de tijd, hetzij beperkt tot een periode van 20 jaar, hetzij nog eenmalig en verschuldigd op het einde van de werkzaamheden. De belasting is voor rekening van de eigenaar of elke andere houder van een zakelijk recht op het gebouw. Vaak is er een hoofdelijkheid tussen de belastingplichtigen ingevoerd. Goederen van het openbaar domein, eigenaars van percelen waarop er niet gebouwd kan worden, en eigenaars die minder dan 10 jaar geleden hun voetpad hersteld hebben, zijn doorgaans vrijgesteld. De meeste belastingreglementen voorzien in de mogelijkheid om het totaalbedrag van de verschuldigde kapitaalgedeelten vooruit te betalen. 10 Nieuwsbrief 29 Cass., 3 oktober 1996, F F/1, Inforum nr Luik, 7 juni 1995, 2e Kamer, Inforum nr Dezelfde redenering werd eerder toegepast door het Hof van Cassatie (Cass., 2 februari 1977, Pas., 1977, I, p. 601). 31 Voor een grondige analyse van deze rechtspraak, zie E. VAN BRUSTEM, op.cit., p Rb. Bergen, 27 maart 2003, R.G.C.F., 2004, nr. 3, 2004/38, p Artikel 172 van de Grondwet bepaalt het volgende: Inzake belastingen kunnen geen voorrechten worden ingevoerd. Geen vrijstelling of vermindering van belasting kan worden ingevoerd dan door een wet. 2011/04 34 RvS, 15 juni 2009, nr , U.P.S.I. et crts.

11 ONDER DE LOEP in uitvoering van een wet of reglement. De stedenbouwkundige lasten in geld worden beschouwd als retributies in de zin van artikel 170 van de Grondwet 34. De stedenbouwkundige verordeningen Verschillende gemeenten beschikken over een reglement op voetpaden of een reglement op gebouwen dat bepaalt dat de omwonende eigenaars verplicht zijn om de aanleg, heraanleg, wijziging of herstelling uit te voeren, zelfs als zij niet de eigenaars van de bedding van het voetpad zijn 35. In de praktijk gaat het bijvoorbeeld om de aanleg van de voetpaden langs nieuwe gebouwen, het regelmatige herstel van beschadiging of de door de omwonenden gewenste wijzigingen (bv. de aanleg van berijdbare opritten). Anders laat de gemeente de werkzaamheden ambtshalve uitvoeren op kosten van de omwonenden. Er moet een onderscheid gemaakt worden tussen de plicht om werkzaamheden uit te voeren, en de onderhoudsplichten (sneeuwopruiming, reiniging, ) van de omwonenden op grond van een algemeen politiereglement 36. De specifieke bepalingen voor de aanleg van voetpaden zijn meestal opgenomen in een reglement met een breder voorwerp, zoals voorschriften met betrekking tot de openbare wegen of bouwwerken in het algemeen 37. Deze vrij oude stedenbouwkundige verordeningen 38 dateren van de tijd toen een voetpad nog beschouwd werd als een verlengstuk van de aangrenzende eigendommen en dus aangelegd werd ten behoeve van de omwonende eigenaars 39. Ze werden goedgekeurd krachtens de wet van 1 februari 1844 op de wegenpolitie of de organieke wet van 29 maart 1962 betreffende de ruimtelijke ordening en de stedenbouw. Het gaat om opgeheven wetten en het Brussels Wetboek van Ruimtelijke Ordening (BWRO) geeft de gemeenten niet meer expliciet de machtiging om dergelijke algemene verplichtingen op te leggen 40. Toch hebben de reglementen op de voetpaden of op de bestaande gebouwen hun verplichte karakter behouden. Artikel 207 van de ordonnantie houdende de organisatie van de planning en de stedenbouw van 29 augustus 1992 (OOPS), dat artikel 329, 1, eerste lid van het BWRO werd, handhaaft de verordeningen die goedgekeurd werden in toepassing van de wet van 29 maart De situatie is minder duidelijk voor de verordeningen die goedgekeurd werden op basis van de wet van 1 februari 1844 op de wegenpolitie. Hoewel de wet van 29 maart 1962 een overgangsbepaling bevatte die lijkt op die van de OOPS, werd deze simpelweg opgeheven samen met de rest van de wet. Uit de voorbereidende werken volgt echter niet dat de Brusselse wetgever de verordeningen op de gebouwen en op de openbare wegen ter uitvoering van de wet van 1 februari 1844 wilde opheffen, terwijl uit de vaste praktijk blijkt dat de gemeenten deze verordeningen blijven toepassen, waarvan het niet uitgesloten is dat zij een voldoende wettelijke basis vinden in de wet van 29 maart 1962 en het Brussels Wetboek van Ruimtelijke Ordening die op dit gebied de wet van 1 februari 1844 vervangen hebben 41. Volgens de vaste rechtspraak betekent de opheffing van een wet, die als juridische basis diende voor een niet formeel opgeheven besluit of reglement niet, dat dit besluit of dit reglement niet meer geldig is, op voorwaarde dat het besluit of het reglement voldoende grond vindt in de wetgeving die erop volgde 42. De stedenbouwkundige lasten Artikel 100 en 112 van het BWRO geven het college van burgemeester en schepenen de machtiging om de uitgifte van stedenbouwkundige vergunningen en verkavelingsvergunningen te doen afhangen van lasten, die met name de gratis uitvoering, verbouwing of renovatie van de openbare wegen omvatten 43. Voor verkavelingsvergunningen kan de bevoegde overheid bovendien eisen dat de aanvrager van de vergunning zich ertoe verbindt om het eigendom van de openbare wegen gratis aan de gemeente over te dragen. 3. Het Voetgangersplan Dit artikel bespreekt de middelen waarover de gemeenten beschikken om de aanleg, heraanleg en herstelling van voetpaden aan te rekenen aan de omwonenden. Het artikel past in de ruimere context van een juridische studie over voetpaden die door de Vereniging opgesteld werd op initiatief van de regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en die gepubliceerd zal worden in het kader van het Voetgangersplan. Dit plan moet het voetgangersbeleid op lange termijn uitstippelen. Het doel ervan is het openbaar vervoer en verplaatsingen per fiets en te voet te bevorderen. Olivier Evrard & Boryana Ruslanova Nikolova 35 Zie hierover: V. GENOT, De la voirie publique par terre. Grande et petite voirie. Permissions et concessions sur la voirie, 3e editie van het boek van G. MARCOTTY, Brussel, Bruylant, 1964, pp , nr Zie het model van algemeen politiereglement met commentaar, beschikbaar op onze website. 37 Zoals artikel 95 van het BWRO echter bepaalt, worden deze laatste impliciet opgeheven wanneer ze niet conform blijken te zijn met bepalingen van een hoger niveau, in dit geval de Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening (GSV). Het principe van de hiërarchie der bepalingen wordt toegepast. Voor meer uitleg over dit principe, zie: RvS, 24 november 2003, nr , Renard ; RvS, 10 september 1998, nr , vzw Front commun des groupements de défense de la nature. 38 De verordeningen op de gebouwen en op de voetpaden zijn gelijkgesteld met stedenbouwkundige verordeningen. Ze kunnen uitsluitend gewijzigd worden met inachtneming van de procedure, zoals voorgeschreven door het BWRO (artikel 97 en 329, 3). 39 De voetpaden in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, op.cit., p Zie artikel 88 en 91 van het BWRO. 41 J. VAN YPERSELE, B. LOUVEAUX, Le droit de l urbanisme en Belgique et dans ses trois régions, 2e ed., Brussel, Larcier, 2006, pp , nr Cass., 15 oktober 1973, F ; RvS, 26 mei 2009, nr , vzw Radio Salam; RvS, 9 juli 2002, nr , Santini et Santini-Radici. 43 Zie hierover: Th. MERCKEN, Stedenbouwkundige lasten: praktijk en vooruitzichten, beschikbaar op Nieuwsbrief 2011/04 11

12 WETGEVING bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van t/m ADMINISTRATIEVE POLITIE Omz. betr. de bevoegdheden van de burgemeester in het kader van de verwijdering van een vreemdeling B.S., KB houdende beëindiging van de uitwerking van sommige koninklijke besluiten genomen in uitvoering van de wet die machtigingen verleent aan de Koning in geval van een griepepidemie of -pandemie B.S., Wet tot instelling van een verbod op het dragen van kleding die het gezicht volledig dan wel grotendeels verbergt B.S., Wet betr. de beveiliging en de bescherming van de kritieke infrastructuren B.S., KB betr. de vorm van de aanvullende vergunning en de wijze waarop de aanvragen voor een aanvullende vergunning moeten worden ingediend en onderzocht inzake kansspelen B.S., KB betr. de kwaliteitsvoorwaarden die door de aanvrager van een aanvullende vergunning dienen te worden vervuld inzake kansspelen B.S., KB wijz. KB betr. de wijze waarop de toegang tot de kansspelinrichtingen klasse I en II wordt verboden of ontzegd B.S., Bericht inzake de bijlage C bij de Ministeriële Richtlijn MFO-2 van betr. het solidariteitsmechanisme tussen de politiezones inzake versterkingen voor opdrachten van bestuurlijke politie B.S., KB wijz. KB betr. de werkingsregels en de nadere regels inzake de boekhouding en de controle van de kansspelen waarvan de exploitatie is toegestaan in de kansspelinrichtingen klasse I B.S., KB wijz. KB betr. de regels van toezicht op en de controle van de kansspelen in de kansspelinrichtingen klasse I, inzonderheid door middel van een passend informaticasysteem B.S., Bericht - Arrest nr.128/2011 van van het Grondwettelijk hof - De beroepen tot vernietiging van hoofdstuk 2, of van verschillende bepalingen ervan, en van art. 53 van de wet wijz. wetgeving inzake kansspelen B.S., BURGERLIJKE STAND/BEVOLKING Bericht betr. het specifieke geval van een terugkeervisum afgeleverd tijdens de zomervakantieperiode van 2011 aan de vreemdelingen die naar België terugkeren om hun procedure voor gezinshereniging die ingesteld werd op grond van art. 10, 10bis, 40bis of 40ter van de wet betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen, voort te zetten B.S., KB houdende het beheer van de centrale registers van testamenten en huwelijksovereenkomsten B.S., Nieuwsbrief 2011/04

13 WETGEVING Wet wijz. de wet houdende een regeling voor de bescherming van bedreigde getuigen en andere bepalingen B.S., ECONOMIE/TEWERKSTELLING Bericht - Arrest nr. 85/2011 van van het Grondwettelijk hof - De prejudiciële vragen over de art. 2 en 3 van de wet betr. de uitdrukkelijke motivering van de bestuurshandelingen B.S., BBHR wijz. BBHR betr. de promotie van groene elektriciteit en van kwaliteitswarmtekrachtkoppeling B.S., BBHR zie Subsidies Ord houdende instemming met het avenant van aan het Samenwerkingsakkoord van gesloten tussen de federale Staat, het Vlaams, het Waals en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de Duitstalige Gemeenschap betreffende de meerwaardeneconomie B.S., rdonnantie betr. het gemengd beheer van de arbeidsmarkt in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest B.S., FINANCIËN/BELASTINGEN Bericht - Arrest nr. 05/2011 van van het Grondwettelijk hof - Prejudiciële vraag betr. art. 1385undecies Ger.W. (vóór de inwerkingtreding van art. 53bis van hetzelfde Wetboek) B.S., Ordonnantie wijz. ordonnantie betr. de organisatie van de elektriciteitsmarkt in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en van de ordonnantie van houdende oprichting van begrotingsfondsen B.S., Ordonnantie wijz. ordonnantie betr. de organisatie van de gasmarkt in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, betreffende wegenisretributies inzake gas en elektriciteit en houdende wijz. ordonnantie betr. de organisatie van de elektriciteitsmarkt in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest B.S., Omz. Opmaak van de gemeentelijke begrotingen voor het dienstjaar 2012 B.S., GEMEENTEBEHEER MB betr. de overdracht van bevoegdheid inzake de gunning en de uitvoering van overheidsopdrachten voor aanneming van werken, leveringen en diensten, inzake uitvoering van de begroting en inzake begrotingsboekhouding en algemene boekhouding B.S., KB plaatsing overheidsopdrachten klassieke sectoren B.S., Bericht - Arrest nr. 105/2011 van van het Grondwettelijk hof - Het beroep tot vernietiging van art. 7 van de wet tot invoeging van een nieuw boek betr. de motivering, de informatie en de rechtsmiddelen in de wet betr. de overheidsopdrachten en sommige opdrachten voor aanneming van werken, leveringen en diensten B.S., Publicatie in uitvoering van art. 7, par. 3, en van art. 8 van de bijzondere en de gewone wet tot uitvoering en aanvulling van de bijzondere en de gewone wet betr. de verplichting om een lijst van mandaten, ambten en beroepen, alsmede een vermogensaangifte in te dienen B.S., Bericht. Overheidsopdrachten. Rentevoet van de verwijlintresten. Art. 15, par. 4, van de algemene aannemingsvoorwaarden (Overheidsopdrachten gepubliceerd na ) B.S., [Franse Gemeenschap] Dec. houdende instemming met het Aanvullend Protocol bij het Europees Handvest inzake lokale autonomie betreffende het recht op participatie in de aangelegenheden van lokale autoriteiten, ondertekend te Utrecht op B.S., HANDEL KB wijz. KB betr. autocontrole, meldingsplicht en traceerbaarheid in de voedselketen B.S., HUISVESTING Ordonnantie wijz. ordonnantie houdende de Brusselse Huisvestingscode en teneinde het sociale huisvestingsbeleid te omschrijven B.S., LEEFMILIEU BBHR betr. de exploitatievoorwaarden voor de opslag van LPG B.S., MANDATARISSEN/ORGANEN K.B. wijz. K.B. van betreffende de publicatie van de arresten en de beschikkingen van niet-toelaatbaarheid van de Raad van State B.S., K.B. wijz. diverse besluiten betr. de procedure voor de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State betreffende de vertrouwelijke stukken B.S., KB wijz. art. 4 van het besluit van de Regent van tot regeling van de rechtspleging voor de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State B.S., PERSONEEL Wet wijz. arbeidswet in verband met de bescherming tegen ontslag in geval van omzetting van moederschapsverlof in vaderschapsverlof B.S., Wet wijz. van de wetgeving wat de bescherming van het vaderschapsverlof betreft B.S., KB tot uitvoering van art. 10, par. 1, lid 3, van de wet van betr. de pensioenen van het benoemd personeel van de plaatselijke besturen voor de jaren 2008 en 2009 B.S., KB wijz. KB houdende de uitvoering van hoofdstuk XI van de programmawet betr. de verzameling van gegevens over de woon-werkverplaatsingen van werknemers B.S., MB wijz. MB houdende vaststelling van de voorwaarden tot het bekomen van inlichtingen vanwege de databank inzake woon-werkverkeer B.S., POLITIE Omz. CP4 betr. het genegotieerd beheer van de publieke ruimte voor de geïntegreerde politie, gestructureerd op twee niveaus B.S., Nieuwsbrief 2011/04 13

14 WETGEVING 14 Nieuwsbrief Bericht - Arrest nr.100/2011 van van het Grondwettelijk hof De prejudiciële vraag over art. 18 van de wet betr. de veiligheid bij voetbalwedstrijden, zoals gewijzigd bij de wet B.S., /04 POLITIEPERSONEEL KB wijz. KB houdende vaststelling van het vakantiegeld van het personeel van de politiediensten B.S., Bericht - Arrest nr.79/2011 van van het Grondwettelijk hof De prejudiciële vraag over art. 71 van de wet houdende de essentiële elementen van het statuut van de personeelsleden van de politiediensten en houdende diverse andere bepalingen met betr. tot de politiediensten B.S., RICHTLIJN DIENSTEN Ordonnantie tot gedeeltelijke omzetting van de Richtlijn 2006/123/EG van het Europees Parlement en de Raad van betr. de diensten, wat de bevoegdheden van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie aangaat B.S., SOCIALE ZAKEN KB tot uitvoering van de art. 16, 13, 17, 20, 63, 70 en 88 Soc.Strafw. en tot bepaling van de datum van inwerkingtreding van de wet houdende bepalingen van het sociaal strafrecht B.S., Wet wijz. de art. 216bis en 216ter W.Strafv. en art. 7 van de wet tot invoering van het Sociaal Strafwetboek B.S., Officieel bericht - Het spilindexcijfer 114,97 (basis 2004 = 100) wordt in de maand april 2011 bereikt. Rekening houdend met de wet van , waarbij de sociale uitkeringen aan het indexcijfer van de consumptieprijzen worden gekoppeld, en met andere wettelijke en reglementaire bepalingen worden met ingang van de sociale uitkeringen op de volgende bedragen vastgesteld B.S., Kinderbijslag Omz. van RKW - Jonge schoolverlater ingeschreven als werkzoekende - KB wijz. KB tot uitvoering van art. 62, par. 5, KBW OCMW Omz. houdende het opmaken van de begroting voor het dienstjaar 2012 van de Openbare Centra voor maatschappelijk welzijn van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest B.S., Vreemdelingen Omz. over de EU-burger. Analyse van het verband tussen het verblijfsrecht en het openen van het recht op maatschappelijke steun of het leefloon en van de eventuele gevolgen van de toevlucht tot OCMW-steun voor het verblifsrecht Omz. van Fedasil - Informatieve nota betr. de opvang van families met minderjarige kinderen op basis KB [+ bijlagen] Energielevering BBHR wijz. BBHR houdende het deel van de inkomsten afkomstig van de tarifering van water voorbehouden voor maatschappelijke doeleinden B.S., Ordonnantie zie Financiën Ziekenhuizen KB wijz. KB betr. de verklaring bij opname in een ziekenhuis B.S., Rust- en verzorgingstehuizen KB tot uitvoering van art. 54 van de wet houdende diverse bepalingen inzake gezondheidszorg, betreffende de terugvordering van een vakbondspremie B.S., KB wijz. KB tot uitvoering van art. 59ter van de programmawet wat de tegemoetkoming in de vakbondspremie betreft B.S., MB van zie Subsidies Tewerkstelling Programmawet (I) - WERK - Veralgemening van de elektronische aangifte van de mededelingen bedoeld bij de art. 49, 50 en 51 van de wet betr. de arbeidsovereenkomsten (art. 5, 6, 7 en 8) - Afroming van de reserves van de PWA's - Wijziging van de art. 102 en 103 van de programmawet van (art ) B.S., , Bericht - Arrest nr.71/2011 van van het Grondwettelijk hof - De beroepen tot vernietiging van de art. 102, 103 en 104 van de programmawet van (Afroming van de reserves van de plaatselijke werkgelegenheidsagentschappen) B.S., KB wijz. KB tot bevordering van de tewerkstelling van langdurig werkzoekenden met het oog op het bevorderen van de tewerkstelling van werkzoekenden met een verminderde arbeidsgeschiktheid B.S., KB wijz. KB tot bevordering van de tewerkstelling van langdurig werkzoekenden, ter bestrijding van misbruiken B.S., Sociale tarieven KB tot vaststelling van de bedragen voor 2011 van de fondsen die bestemd zijn voor de financiering van de werkelijke kostprijs ingevolge de toepassing van maximumprijzen voor de levering van elektriciteit en aardgas aan beschermde residentiële afnemers B.S., Derde leeftijd KB tot verhoging van het bedrag bedoeld in art. 6, par. 1, van de wet tot instelling van een inkomensgarantie voor ouderen B.S., KB houdende diverse wijzigingen met betrekking tot de tegemoetkomingen aan personen met een handicap B.S., STEDENBOUW/LEEFOMGEVING BBHR wijz. het besluit tot bepaling van de handelingen en werken die vrijgesteld zijn van een stedenbouwkundige vergunning, van het advies van de gemachtigde ambtenaar, van de gemeente of van de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen of van de medewerking van een architect B.S., , err [Vervangt besluit bekendgemaakt in B.S ]

15 WETGEVING SUBSIDIES BVR tot regeling van de alternatieve investeringssubsidies, verstrekt door het Vlaams Infrastructuurfonds voor Persoonsgebonden Aangelegenheden B.S., BBHR wijz. het BBHR betreffende de erkenning en de subsidiëring van de verenigingen en de projecten ter verbetering van het stadsmilieu en het leefklimaat in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest B.S., BVR wijz. BVR houdende de voorwaarden inzake erkenning en subsidiëring van kinderdagverblijven en diensten voor onthaalouders en wijz. BVR houdende regeling van inkomensgerelateerde opvang bij zelfstandige opvangvoorzieningen B.S., MB tot bepaling van de referentierentevoet voor de vaststelling van het maximumbedrag van de gebruikssubsidie voor de rusthuizen van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie B.S., MB tot vaststelling van de formulieren die bij de dossiers gevoegd moeten worden voor de aanvragen om principiële instemming voor de toekenning van subsidie, de aanvragen om toekenning van subsidie en de eindafrekening van de werken bedoeld in art. 17, 4, van de ordonnantie betr. de toekenning van subsidies om investeringen van openbaar nut aan te moedigen B.S., TELECOMMUNICATIE Wet houdende diverse bepalingen inzake telecommunicatie B.S., KB tot vaststelling van de Ethische Code voor de telecommunicatie B.S., KB wijz. KB wijz. KB betr. de kennisgeving van elektronische-communicatiediensten en netwerken B.S., VERKEERSVEILIGHEID MB wijz. MB waarbij de minimumafmetingen en de bijzondere plaatsingsvoorwaarden van de verkeerstekens worden bepaald B.S., KB ter bevordering van de veiligheid en de mobiliteit van motorrijders B.S., KB wijz. KB betr. het rijbewijs, de vakbekwaamheid en de nascholing van bestuurders van voertuigen van de categorieën C, C+E, D, D+E en de subcategorieën C1, C1+E, D1, D1+E B.S., Nieuwsbrief 2011/04 15

16 NIEUW EUROPESE WEEK VAN DE LOKALE DEMOCRATIE 2011: HET PROGRAMMA IN EEN NOTENDOP Voor het vierde jaar op rij zal de Europese Week van de Lokale Democratie te zien zijn in de 19 Brusselse gemeenten en in niet minder dan 6 OCMW's. Wij lichten een tipje van de sluier op, in het gezelschap van een van de coördinatrices van de operatie, Barbara Decupere. 1 Reeds 85 acties! De OCMW's voelen zich aangesproken door het thema en belichten elk een recht in het bijzonder. Brussel en Etterbeek gaan in op de menselijke waardigheid, Elsene op het recht op cultuur, Sint-Jans-Molenbeek op huisvesting, Sint-Gillis richt zich tot de kinderen en Sint-Lambrechts-Woluwe focust op het recht op gezondheid. De debatten zijn echter voorbehouden voor professionals en studenten van de sociale hogescholen. Daarnaast bieden de gemeenten en OCMW's een ruime waaier aan acties aan waarin de lokale democratie op verschillende manieren benaderd wordt. De grote klassiekers komen steeds terug Mensenrechten Zoals iedereen inmiddels weet, werd voor de editie 2011 het thema mensenrechten gekozen. Dat kwam overigens ook reeds aan bod in het vorige nummer van dit tijdschrift met het interview van de directeur van Amnesty International. Het gemeenschappelijke project rond het thema 'mijn rechten, hier, met mijn gemeente' kende heel wat bijval bij de deelnemers, stelt Barbara Decupere. Iedere gemeente heeft er minstens één specifieke actie aan gewijd en alle acties werden gebundeld in een synthese voor het publiek. Van een film over de Braziliaanse gemeenschap in Anderlecht of een conferentie over nieuwe mogelijkheden voor samenwerking in Sint-Pieters- Woluwe, over een tentoonstelling van werkjes van kinderen in de opvang te Koekelberg rond het thema Europa. Voorts zijn er verhalen en verslagen van jongeren die opgetekend werd door de 19 diensten voor jeugdhulp in een open omgeving van Brussel, rond verschillende thema's zoals engagement, tewerkstelling en opleiding in Oudergem of informatiesalons voor senioren in Ganshoren en Etterbeek die het dienstenaanbod voor senioren voorstellen. Door het uitgebreide gamma aan acties vindt iedereen zijn gading naar gelang van zijn interesses. Naar traditie gaat de Week van start met de academische zitting, die dit jaar georganiseerd wordt door de gemeente Vorst, op maandag 10 oktober in haar gemeentehuis. Dit evenement is toegankelijk voor iedereen en zal de spots richten op de deelname van de jongeren, die er overigens het huis van de lokale democratie zullen opbouwen. Na de politieke toespraken zal een rondetafel gewijd worden aan de lokale democratie en de mensenrechten. Etterbeek organiseert het Europees colloquium in samenwerking met het verbindingsbureau Brussel-Europa en de Vereniging, rond het thema 'het stemrecht en de verkiesbaarheid voor Europeanen bij gemeenteverkiezingen'. Schaarbeek stelt de Europese Unie ook centraal: het informatiebureau van het Europees Parlement in België zal er namelijk een infostand plaatsen met animatie voor de burgers. Dankzij deze initiatieven kan de Brusselse campagne het label '12 sterren' van de Raad van Europa behouden. Enkele succesvolle acties zullen er opnieuw zijn, zoals de intergenerationele ontmoetingen in Elsene of de seniorensalons in Ganshoren en Etterbeek. Er zullen ook klassiekere evenementen plaatsvinden: verwelkoming van nieuwe inwoners, bezoek aan het gemeentehuis, infosessies, informatiestands, Die zijn niet echt nieuw, maar hun relevantie staat buiten kijf. Deze contactmomenten hebben reeds hun nut bewezen en versterken de band tussen de burger en de instellingen. Zij maken ze concreet en begrijpelijk en verschaffen inzicht in de werking en de uitdagingen. 16 Nieuwsbrief 1 Dit artikel werd begin augustus geschreven, toen het programma nog niet volledig was. 2011/04

17 NIEUW De jeugd, een specifieke doelgroep Dit jaar zullen er nog meer acties tot de jeugd gericht worden. De Week sluit immers sinds enkele jaren aan bij het initiatief 'Place aux Enfants'. Zo zal de kinderrechtenbus allerhande animaties bieden in Schaarbeek, Sint-Jans-Molenbeek, Vorst en Sint-Lambrechts- Woluwe. In Sint-Joost-ten-Node creëren jongeren kunstwerken in verband met mensenrechten en multiculturaliteit. Die worden door de gemeente tentoongesteld. Sint-Jans-Molenbeek organiseert een schrijfworkshop voor tieners rond thema's die verband houden met lokale democratie en in Jette wordt een opstelwedstrijd voor de lagere scholen uitgeschreven. In samenwerking met de dienst onderwijs van de gemeente Vorst wordt een initiatie tot verantwoord en actief burgerschap op het getouw gezet. Sint-Agatha-Berchem maakt van de gelegenheid gebruik om de schijnwerpers te richten op het werk van hun pas opgerichte kindergemeenteraad. Een openbare en tweetalige zitting van de raad zal de antwoorden van het college en het gemeentebestuur voorstellen op de projecten die uitgekozen werden door de tien deelnemende basisscholen. Rechten doorheen geschiedenis en cultuur Anderlecht en Sint-Jans-Molenbeek werken net zoals vorig jaar samen en brengen interactief toneel door de groep 'Collectif 1984'. Na de voorstelling wordt een gesprek aangegaan met het publiek over het samenleven met anderen, tolerantie, de aanvaarding van anderen, Sint-Agatha-Berchem blijft niet achter en brengt een toneelstuk van Mohamed Allouchi en Rachid Hirchi: 'La vie, c'est comme un arbre'. In Elsene kan je de begraafplaats bezoeken, een prachtige plek waar heel wat bekende personen begraven liggen die voor de democratie gestreden hebben. Sint-Agatha-Berchem herhaalt het 'herinneringenparcours' dat initiatieven van burgers in de loop van de geschiedenis belicht op acht verschillende plaatsen. Elsene gaat ook in op genderkwesties en neemt initiatieven rond de rechten van de mens en van de vrouw om op een ludieke en humoristische manier de vele vooroordelen te bestrijden, terwijl een conferentie-debat in Sint-Gillis gewijd wordt aan adoptie door homokoppels. Twee gemeenten stappen toe op de immigranten van de eerste generatie en belichten meer bepaald hun geleidelijk en te vaak moeilijk parcours. Evere biedt een geleid bezoek aan de Senaat en de stad Brussel en een conferentie over immigratie en participatie. Naast de sociale aspecten komen ook milieubescherming en duurzame ontwikkeling aan bod. Zo organiseert Ukkel interactieve workshops in verband met energiebesparing en hernieuwbare energieën. Elsene plant een dag rond fairtrade en een conferentie over vervuiling. 2011, jaar van de vrijwilliger We mogen niet vergeten dat 2011 het jaar van de vrijwilliger is en dat verschillende gemeenten en OCMW's aan de hand van allerlei activiteiten de acties van heel wat vrijwilligers in een aantal gemeentelijke organisaties in de bloemetjes willen zetten. Acties die aanzetten tot nadenken en die het belang van de rol van de lokale gemeenschap onderstrepen, dat voorspelt een boeiende en gevarieerde Europese Week van de Lokale Democratie. Info Alle acties en praktische informatie over de EWLD : op In Sint-Jans-Molenbeek schetst de expo 'Afrikaanse vrouwen' de plaats van de vrouw in de samenleving, haar rechten en haar vele initiatieven. Zij zijn nog te vaak miskend, maar toch zijn ze met heel veel dingen bezig om naar verbetering te streven op het vlak van onderwijs, gezondheid, leefmilieu, gelijkheid, Sint-Agatha-Berchem pikt in op de politieke actualiteit met een conferentie-debat over de Arabische lente : waarom, waarom nu en welke rol kan Europa erin spelen? Een van de acties in 2010 : bezoek aan pedagogische serres te Schaarbeek Nieuwsbrief 2011/04 17

18 IN ONZE GEMEENTEN EEN DIVERSITEITSPLAN VOOR JETTE Op 20 juni heeft de gemeente Jette haar Diversiteitsplan overhandigd aan Staatssecretaris van Gelijke Kansen Bruno De Lille. Zo is Jette de eerste Brusselse gemeente die over dit instrument beschikt. We hadden er een gesprek over met Claire Vandevivere en Laurence Berger, respectievelijk schepen en ambtenaar bevoegd voor Gelijke Kansen. Wat is een Diversiteitsplan? Een Diversiteitsplan is een managementinstrument dat een beproefd kader biedt om structuur aan te brengen en acties uit te werken die afgestemd zijn op een onderneming of bestuur in de strijd tegen discriminatie op grond van leeftijd, geslacht, herkomst of handicap. Het plan biedt tevens de kans om gratis een beroep te doen op gespecialiseerde consulenten. Bij een positieve evaluatie krijgt men het diversiteitslabel. Een Diversiteitsplan duurt twee jaar. Een gemeentelijk Diversiteitsplan bestaat uit een analyse van de 'realiteit van het bestuur en een reeks concrete maatregelen om het concept erin te integreren op basis van enkele hoofdlijnen: positionering van het bestuur, sensibilisering en communicatie zowel met de bevolking als met het personeel, aanwerving en personeelsbeleid Nieuwsbrief Hoe werk je een Diversiteitsplan uit? Claire Vandevivere : Aan het begin van deze gemeentelijke legislatuur werd er beslist een schepen aan te stellen voor Gelijke Kansen. Maar in het begin beschikte dit schepenambt over zeer weinig middelen of medewerkers. Op basis van deze initiële politieke wil moesten we dus tegelijkertijd het werk, het budget en het nodige personeel organiseren. Beetje bij beetje is het allemaal in orde gekomen. Sinds drie jaar werkt Laurence Berger aan projecten rond Gelijke Kansen waardoor de politieke wil concrete vorm kreeg. We konden dus steeds meer acties op touw zetten. Aanvankelijk ontbrak echter nog een structurerend kader, dat er gekomen is met de goedkeuring van de ordonnantie betreffende de Gelijke Kansen van Maar die ordonnantie werd nog niet aangevuld met ministeriële uitvoeringsbesluiten. Niemand was dus verplicht de bepalingen ervan na te leven, maar toch heeft Jette besloten alvast een plan op te stellen. We wilden als gemeente duidelijk een voortrekkersrol opnemen. De eerste fase bestond in de uitvoering van een audit, waarvoor een beroep gedaan werd op Randstad, dat ons op onze sterke en zwakke punten wees. Hun verslag was klaar in november 2009 en op basis daarvan hebben wij met de steun van een cel van het Gewest het plan opgesteld. Dat vestigde de aandacht op een reeks acties die reeds op touw gezet waren en die pasten in het kader van wat het plan eiste. Maar dankzij de audit konden we enkele hoofdlijnen vastleggen en bijkomende acties ondernemen die in het plan opgenomen werden. Dat bracht het eindtotaal van het plan op 38 acties. Die acties waren niet alleen het werk van de dienst van de schepen van Gelijke Kansen. Hoewel wij het plan coördineren, spreekt het voor zich dat de transversaliteit van de materie regelmatige samenwerking 2011/04 met andere diensten vergt. Bij voorbeeld met de dienst voor onderwijs of cultuur, als we interactief theater voor de scholen willen organiseren, met de vormingsdienst als het stuk gericht is tot onze ambtenaren of met de dienst voor handel en animatie om de Jetse jaarmarkt toegankelijker te maken voor mindervaliden (bv. de toegangen voorzien van lichte, tijdelijke infrastructuren). De sleutelwoorden zijn dus samenwerking en coördinatie. En die mag ook niet beperkt blijven tot de interne diensten. We moeten samenwerken met de verenigingen in de gemeente, de sociale actoren, We mogen zeker niet in een ivoren toren blijven zitten. Wat zijn de belangrijkste conclusies van de audit van Randstad? Laurence Berger : Enkele van onze sterke punten zijn onze openheid ten aanzien van externe medewerkers en het evenwicht tussen mannen en vrouwen. Een van onze zwakke punten is een gebrekkige communicatie, zowel ten aanzien van de bevolking als intern voor onze ambtenaren en zelfs onze mandatarissen. Randstad wees er ons meer bepaald op dat onze globale interne strategie voor verbetering vatbaar is. We zouden ook een inspanning moeten leveren op het vlak van de aanwerving van mindervaliden en allochtonen. Over welk budget beschikten jullie? Laurence Berger : Naast het budget dat vrijgemaakt werd binnen de eigen middelen van de gemeente, kregen we ook financiële steun van het Gewest. Zo konden we in het begin gebruik maken van middelen uit projectoproepen voor Gelijke Kansen.

19 IN ONZE GEMEENTEN Claire Vandevivere : Aan het begin van de bestuursperiode gebruikte de gemeente haar gelijkekansenbudget vooral voor initiatieven ten behoeve van mindervaliden. Daarna keurde de gemeenteraad een budget voor gelijke kansen in de ruime zin van het woord goed, naast het budget voor mindervaliden en voor de twee adviesraden voor gelijke kansen en voor personen met een handicap. Op jaarbasis bedraagt ons budget ongeveer euro. Gelukkig kunnen we ook rekenen op de jaarlijkse subsidies die het Gewest toekent aan specifieke projecten. Een van de voorbije jaren beschikten we over niet minder dan euro subsidies, maar dat was uitzonderlijk. Aanvankelijk kregen we namelijk ook subsidies in het kader van de interculturaliteit. U vindt de subsidies en toelagen voor de Brusselse lokale besturen op in de rubriek Subsidies. Laurence Berger : We hebben de rekening gemaakt van wat we tot nu toe benut hebben voor de acties in het kader van het Diversiteitsplan en kwamen op euro. Wat waren de grootste moeilijkheden of uitdagingen die jullie moesten overwinnen? Claire Vandevivere : De grootste uitdaging was het opstarten van het beleid. Zoals ik al zei, moest alles in de praktijk nog gedaan worden hoewel er wel al een schepenambt voor Gelijke Kansen gecreëerd was. Er was dus heel wat overtuigingskracht nodig om de dynamiek werkelijk op gang te brengen. Doordat we weinig verplichtingen hadden, konden we aan ons eigen ritme werken. We zouden minstens twee jaar nodig hebben om een volgend plan uit te werken. Gelijke Kansen is een breed concept dat de traditionele bevoegdheden van een gemeente overstijgt en waarbij vele diensten betrokken zijn, voor verschillende aspecten (geslacht, handicap, culturele diversiteit, initiatieven die We herkennen de waarde van een samenleving aan de manier waarop zij omgaat met verschillen en met de zwaksten. Daarom willen we in Jette dat iedereen met hetzelfde respect en dezelfde waardigheid behandeld wordt en beschouwd wordt als een persoon voor wie hij is, met zijn eigen vaardigheden, zonder die persoon een etiket op te plakken. Vanuit datzelfde oogpunt willen we binnen het personeel van het bestuur een vertegenwoordiging van de diversiteit van de Brusselse samenleving garanderen, zonder onderscheid naar leeftijd, geslacht, seksuele voorkeur, afkomst, religie of handicap. Allemaal hebben we vooroordelen, we leven allemaal met stereotypen en dat is normaal. Het feit dat de ander anders is, kan ook angst inboezemen en aanleiding geven tot een gevoel van verwerping die de ander isoleert. Er zich bewust van zijn en erover praten is een goed begin, maar het is nog beter om de ogen te openen en in actie te komen. [Claire Vandevivere, 20 juni 2011] En elders Terwijl Jette zijn Diversiteitsplan uitwerkte, zaten ook andere gemeentes niet stil op dat vlak. We gaan nu niet in detail treden, maar vermelden ter informatie dat - wat het aspect geslacht inzake diversiteit betreft - zes Brusselse gemeenten het Charter van de REGR voor de gelijkheid van man en vrouw in het lokale leven ondertekend hebben, namelijk Anderlecht, Brussel, Etterbeek, Evere, Sint-Joost-ten-Node en Sint-Pieters-Woluwe. In december 2009 heeft de Vereniging samen met de Belgische afdeling van de REGR een infosessie over het charter georganiseerd en een verbindingsgroep opgericht om te helpen bij de uitwerking van actieplannen. Het charter is beschikbaar op Van 10 tot 25 november 2011 organiseert het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voor de tweede keer een Veertiendaagse van de Gelijke Kansen en de Diversiteit. Het thema van deze editie is De kracht van jongeren en diversiteit. Meer info vindt u binnenkort op Om terug te komen op de eigenlijke Diversiteitsplannen heeft ook Oudergem een plan uitgewerkt en is Sint- Agatha-Berchem er volop mee bezig, samen met de steun van de cel Gelijke Kansen van het Territoriaal Pact voor de Werkgelegenheid. verschillende generaties samenbrengen,...). De uitwerkingsperiode heeft dus vrij lang geduurd, vooral voor de eerste versie. Op dat vlak moet je in een gemeente van nagenoeg nul starten: de structurering van het werk (het budget en het personeel vinden) maar ook de instrumenten. Zo was het soms moeilijk om de gegevens te verkrijgen die het Gewest vroeg. Het vraagt tijd om de nodige instrumenten te creëren, ook al kan je daarna de verzamelde gegevens hergebruiken. Zo moesten we bepalen wie we zouden onderbrengen in de categorie 'allochtoon' en 'personen met een handicap' of moesten we de '50-plussers' of de 'jonger dan 25-jarigen' manueel uit de gegevens van de personeelsdienst halen. Enkele van de andere instrumenten die momenteel nog gecreëerd worden, zijn de processen voor de validering van competentie die ons moeten helpen om de functies en dus de wervingsprocedures zonder vooroordelen en objectief te beschouwen. Het vraagt dus heel wat inspanning op het gebied van conceptualisering om een zo objectief mogelijke stand van zaken op te maken op basis van een wetenschappelijke benadering. De hoofdlijnen van de ordonnantie overschrijden soms het strikte kader van Gelijke Kansen en hebben betrekking op personeelsbeheer in het algemeen. Daarom is het belangrijk dat vele andere diensten en schepenen samenwerken. Via een begeleidingscomité worden de mandatarissen en ambtenaren betrokken bij het initiatief, maar om efficiënter te kunnen werken moeten wij het werk in gespecialiseerde Nieuwsbrief 2011/04 19

20 IN ONZE GEMEENTEN subgroepen verdelen afhankelijk van de vele projecten die uitgevoerd moeten worden. En aangezien de gemeentefinanciën altijd vrij krap zijn, moeten we jongleren met strikt afgebakende budgetten, waardoor we sowieso verplicht zijn om een maximale efficiëntie na te streven. Wat zijn de volgende stappen? Claire Vandevivere : Het Diversiteitsplan omvat een reeks acties waarvan sommige al twee jaar geleden ondernomen werden, maar het werd pas afgelopen juni goedgekeurd. Het plan voor begint al stilaan vorm te krijgen. Zonder vooruit te lopen op wat erin opgenomen zal worden, denk ik dat wij ons zullen focussen op de opvang van nieuwkomers, de aanwerving van gehandicapten en het beheer van de vaardigheden afhankelijk van de voortgang van het Columbus-project. Na de uitwerking van een 'waardencharter' zullen we ook onze waarden kunnen bepalen en bevestigen om vooral beter te communiceren, zowel met de burgers als met onze ambtenaren. Zo kunnen we enkele zwakke punten uit de audit aanpakken. In dat opzicht kunnen we nu al genieten van het werk dat een van onze ambtenaren verrichte in het kader van een master in personeelsbeheer die betrekking had op het 'mission statement' van de gemeente Jette. Op basis daarvan zullen we het project beter kunnen afbakenen, wat zeker nog een jaar zal duren en uiteraard goedgekeurd moet worden door het schepencollege. Wat de bevolking betreft, zullen we onze sensibiliseringsactiviteiten voortzetten, vooral voor het jonge publiek van de kinderdagverblijven en scholen die de burgers van morgen opvoeden en die van meet af aan dus gesensibiliseerd moeten worden. Dat zal gepaard gaan met een opleiding van de kinderverzorgsters, kleuterleidsters en leraren aan de hand van workshops. Daarnaast blijven we voortwerken aan de aanschaf van niet-gendergeladen en niet-discriminerende boeken voor de jeugdafdeling van onze bibliotheek. Op gewestelijk niveau wordt momenteel trouwens een handboek opgesteld om bibliotheken op dat vlak te helpen door objectieve criteria aan te reiken zodat de boeken voor de lezers zo goed mogelijk geselecteerd kunnen worden. Te veel jeugdboeken zijn immers gebaseerd op stereotypen en confronteren de ouders met zeer traditionele rollen voor mannen en vrouwen. Voor dat handboek zal een beroep gedaan worden op onze ervaring en die van Sint- Joost-ten-Node, waar de bibliotheek al enkele honderden boeken bevat die zodanig gekozen werden dat stereotypen en discriminatie vermeden worden. Momenteel werken we aan Je leven in eigen handen nemen, een brochure van een dertigtal pagina s om nieuwkomers in Jette op te vangen. De inhoud en de hoofdlijnen ervan zijn al vrij vergevorderd, maar de teksten moeten nog naar het Arabisch, het Roemeens en het Pools vertaald worden om de grootste groepen allochtonen volgens de bevolkingsregisters te bereiken. Voor de anderen beschikken we ook over een Engelse versie en uiteraard ook over een Nederlandse en een Franse versie. Dit instrument financieren we met eigen middelen en zal om en bij de euro kosten. Om de kosten zoveel mogelijk te drukken doen we een beroep op een vertaaldienst die valt onder de CIRE en die voor de overheidssector werkt maar die, helaas voor ons, soms moeite ondervindt om vertalers te vinden voor het Arabisch. De Franse Gemeenschapscommissie werkt momenteel aan een gelijkaardige brochure die de gemeenschapsdiensten uiteraard beter zal voorstellen. 1 Interview door Philippe Delvaux Info - Claire Vandevivere, Schepen van Gelijke Kansen tel (alg. nr.) - Laurence Berger, Dienst Gelijke Kansen tel lberger@jette.irisnet.be Wie doet wat? In Brussel coördineren twee regionale cellen de Gelijke Kansen : De cel Gelijke Kansen van het Territoriaal Pact voor de Werkgelegenheid : coördineert de Diversiteitsplannen van de gemeenten en bedrijven. De cel heeft geholpen met de uitwerking van het plan van Jette, bereidt zich voor om hetzelfde te doen in Koekelberg en steunt specifieke acties, zoals de samenkomsten omtrent gelijkheid voor werkgevers die Evere organiseert. Momenteel werkt de cel mee aan het proefproject rond het anonimiseren van cv s, dat Actiris opzet in Sint-Gillis, Jette en Oudergem. Over de Diversiteitsplannen : De cel Gelijke Kansen van het Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest : coördineert de diversiteit binnen het gewestbestuur en subsidieert bepaalde acties van verenigingen. Deze cel organiseert de Veertiendaagse van de Gelijke Kansen. Tel gelijkekansen@mbhg.irisnet.be Nieuwsbrief 1 Deze brochure geeft een antwoord op de voornaamste vragen van nieuwkomers en wordt gefinancierd door de COCOF, de Communauté Wallonie- Bruxelles (Ministerie van Gelijke Kansen) en het Waals Gewest (Ministerie van Volksgezondheid en Sociale Actie). De samenstelling van de brochure wordt gecoördineerd door Agence Alter. De brochure wordt momenteel opgesteld en zal waarschijnlijk in de loop van 2012 verspreid worden. Tegelijkertijd werken CIRE en Lire et Ecrire pedagogisch materiaal uit voor degenen die de workshops voor nieuwkomers geven. 2011/04

21 NIEUW IMPACT VAN DE INSTITUTIONELE EN SOCIALE HERVORMINGEN De drie federaties van OCMW's onderstrepen nogmaals hun eisen Als er dit najaar eindelijk een volwaardige regering komt, zullen de hervormingen wellicht een impact hebben op de OCMW's. Daarom hebben de federaties van OCMW's, waaronder de Brusselse, nogmaals hun eisenpakket gestuurd naar formateur Di Rupo en de voorzitters van de democratische partijen. De kern daarvan is de weigering van nieuwe delegaties van bevoegdheden als er onvoldoende financiële middelen aan gekoppeld worden. Armoede dijt uit We stellen vast dat de situatie op sociaal vlak niet verbetert. Alle armoede-indicatoren zijn alarmerend : Meer dan 15 % van de bevolking van ons land leeft onder de Europese armoedegrens ( personen). Voeg daar nog het groeiend aantal personen of families bij die onder schulden gebukt gaan en voor wie collectieve schuldenregeling ingezet is. Door de verzadiging van het opvangnetwerk worden asielzoekers sinds twee jaar doorverwezen naar het OCMW. Tot slot kloppen ook nog nieuwe groepen aan bij onze instellingen: uitkeringstrekkers, personen met een te laag loon om de kosten van het dagelijks leven te kunnen betalen, zonder uiteraard de doorgeschoven groepen te vergeten, zoals werkzoekenden die geen aanspraak kunnen maken op een werkloosheidsuitkering. We zien dus een constante stijging van het aantal begunstigden van sociale bijstand. 2. Tewerkstelling creëren voor wie het moeilijk heeft op de arbeidsmarkt Er moet voldoende verschil gemaakt worden tussen een vervangingsinkomen en een inkomen uit arbeid, om werkloosheidsvallen te vermijden. Daarnaast moeten de plannen voor de begeleiding van werklozen en ook de sancties herzien worden, om te voorkomen dat die mensen bij het OCMW terecht komen. 3. Degelijke opvang voor asielzoekers Het feuilleton van de verzadiging van het opvangnet blijft polemieken creëren. Het huidige asielbeleid is problematisch en het is hoog tijd dat de federale overheid structurele maatregelen neemt om de opvangcrisis te bestrijden. Rekening houdend met de opvangwet van 2007 en de keuze voor materiële bijstand is het niet aanvaardbaar dat de OCMW's steeds meer ingeroepen worden om deze mensen financieel te ondersteunen, naast de organisatie van lokale opvanginitiatieven. De OCMW's reageren in 6 punten Via hun federaties hebben de Belgische OCMW's 6 thema's voorgesteld in hun federaal memorandum : 1. Actieve deelname aan de samenleving Dat betekent ondermeer de optrekking van de laagste inkomens, zodat iedereen een hoger inkomen geniet dan de Europese grens van de armoedebestrijding, maar ook de herziening van de individualisering van de rechten via de analyse van de problematiek van het samenwonen en de bedragen van de sociale uitkeringen. Als het moet om de verzadiging van het opvangnetwerk het hoofd te bieden, pleit de Brusselse Afdeling OCMW (en dat zullen we blijven herhalen) voor een correct spreidingsplan over het hele land, maar zonder daarbij te vergeten de OCMW's het nodige personeel en financiële middelen ter beschikking te stellen om de administratieve en werkingskosten te dekken. 4. Gezonde en betaalbare woningen Een toenemend aantal personen vindt moeilijk onderdak wegens hoge huurprijzen, terwijl betaalbare woningen vaak in erbarmelijke staat verkeren. De OCMW's krijgen steeds vaker aanvragen met het oog op de tegemoetkoming in de huurwaarborg of hulp bij de betaling van achterstallige huur en energiefacturen. Nieuwsbrief 2011/04 21

22 NIEUW Daar moet iets aan gedaan worden. Dat kan via een objectivering van de huurprijzen maar ook een centraal fonds voor huurwaarborg. 5. Degelijke gezondheidszorg voor kansarmen en senioren De dienstverlening aan ouderen moet verruimd worden zodat zij zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen. Dat is een uitdaging voor een samenleving die zorg draagt voor haar bejaarden. 6. Een betere erkenning van de belangrijke rol van de OCMW's in de strijd tegen armoede en sociale uitsluiting De OCMW's zijn partners van de federale overheid in de armoedebestrijding. Als we die samenwerking willen voortzetten, moeten bepaalde voorwaarden vervuld zijn. Wij dringen erop aan dat de sociale bijstand net als het leefloon voor 90 % terugbetaald zou worden, zodat de financiële last niet meer op de lokale gemeenschap afgewenteld wordt. Bovendien zou de tenlasteneming van de personeelskosten in het kader van het leefloon opgetrokken moeten worden en zou het uitgebreid moeten worden tot het equivalent leefloon. Zo kunnen de OCMW's zich nog beter toeleggen op de begeleiding en het sociaal werk voor hun doelgroepen. Het personeel in de OCMW's versterken en de dossierlast per sociaal assistent zo verlagen, zijn maatregelen die op korte termijn genomen moeten worden. Voorstellen Voor elk van deze thema's werden er voorstellen en eisen geformuleerd. Daarin wordt aan kansarmen een centrale plaats toegekend in het debat en worden voor de OCMW's materiële en financiële middelen en personeel gevraagd om hun taken zo goed mogelijk te kunnen uitvoeren. Die zijn uiteindelijk heel ruim, te meer daar rekening gehouden moet worden met de bevoegdheidsoverdrachten die reeds doorgevoerd zijn of aangekondigd zijn in het kader van de regionalisering van bepaalde materies. Verruimd takenpakket en onvoldoende middelen Moeten we nog herhalen dat de algemene opdracht van het OCMW niet beperkt is tot de toekenning van financiële bijstand? Een menswaardig leven leiden houdt in dat de OCMW's iedereen de mogelijkheid bieden gepaste sociale begeleiding te krijgen om moeilijkheden te helpen overwinnen. Aangezien armoede multidimensioneel is, ageren onze OCMW's op verschillende niveaus: voeding, huisvesting, verwarming, gas, elektriciteit en water, medische en farmaceutische verzorging, begeleiding in het kader van socioprofessionele inschakeling, steun bij schuldenoverlast of om zijn recht op sociale uitkeringen te doen gelden. Uiteraard beschikken de OCMW's reeds over middelen om aan bepaalde behoeften tegemoet te komen, maar in de huidige sociaaleconomische context zijn die ontoereikend geworden. Zonder de weerslag te vergeten van de kosten op de gemeentefinanciën en op de stijging van de gemeentedotatie aan de OCWM's. Wij hopen dat de voorstellen en eisen uit het bijgewerkte memorandum gehoor vinden bij onze politici. Maar wij zijn er niet gerust in, want terwijl voor bepaalde materies de regionalisering een voordeel kan zijn, zullen er ongelijkheden voortkomen uit de regionalisering van de activering van het leefloon (artikel 60 en 61) in het kader van de socioprofessionele inschakeling (waarvoor de OCMW's doeltreffende operatoren zijn) en die van wetgevingen die een coherent geheel vormden en betrekking hebben op fondsen en subsidies zoals het gas- en elektriciteitsfonds, het sociaal stookoliefonds, de subsidies voor sociale en culturele ontplooiing, de subsidies ter bestrijding van de digitale kloof. Voor onze federaties van OCMW's moeten deze materies op één niveau behouden blijven. Met ander woorden, ze moeten federaal blijven! Christine Dekoninck Info Het federaal memorandum 2010 van de OCMW's is beschikbaar op > Afdeling OCMW > Documenten > Augustus Nieuwsbrief 2011/04

23 Nieuwsbrief VOOR U GELEZEN Grondwettelijk recht gevat De structuur van dit boek leunt nauw aan bij die van de Grondwet zelf, wat de gebruiksvriendelijkheid ten goede komt. De fundamentele grondwettelijke principes worden er grondig in uitgelegd. Daarnaast worden belangrijke thema s behandeld, zoals de openbare financiën en begroting, de gewapende macht, de organisatie, de bevoegdheden en de werking van de gewesten en gemeenschappen, belangen- en bevoegdheidsconflicten en hun beslechtingregeling. Verder worden de verschillende mechanismen tussen de federale staat en de deelentiteiten aan een nader onderzoek onderworpen : van samenwerking (informatieplicht, overeenkomstig advies, interministeriële conferentie, samenwerkingsakkoord, ) tot de rechtsmiddelen bij de oplossing van conflicten. Die laatste worden afzonderlijk uitgediept, in niet minder dan 5 hoofdstukken. Het boek sluit af met de regels in verband met het afsluiten van verdragen en internationale akkoorden. Dit werk is een aanrader voor ieder jurist die regelmatig geconfronteerd wordt met de staatsrechtelijke principes en werking. De auteurs zijn Didier Batselé, raadsheer bij het Hof van Cassatie, Tony Mortier, inspecteur van Financiën, en Martine Scarcez, rechter in de rechtbank van Eerste aanleg te Namen. Didier Batselé, Tony Mortier & Martine Scarcez, "Grondwettelijk recht gevat", uitg. Bruylant, 2009, 586 p., ISBN Les subventions Het thema subsidies wordt zelden als een apart thema behandeld in de rechtsliteratuur. Het werk, dat onder leiding van David Renders tot stand kwam, is dan ook een zeldzaam werkstuk. Het is een bundeling van bijdragen van tal van juristen die werkzaam zijn in verschillende domeinen (advocaten, hoogleraren, adviseur bij de Raad van State, Waalse besturen, ) Dat er nood is aan een dergelijk overzicht van deze even complexe als disparate materie lijdt geen twijfel. Voor de professioneel, die regelmatig geconfronteerd wordt met de problematiek van de subsidiëring, is het dan ook een onmisbaar werkinstrument. Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest vzw Aarlenstraat 53 bus Brussel Tel Fax welcome@avcb-vsgb.be Redactie : philippe.delvaux@avcb-vsgb.be Nr augustus/september 2011 Directie : Marc Thoulen Coördinatie : Philippe Delvaux Redactie : Barbara Decupere, Christine Dekoninck, Philippe Delvaux, Olivier Evrard, Céline Lecocq, Boryana Nikolova, Marc Thoulen Vertaling : Liesbeth Vankelecom, Annelies Verbiest Secretariaat : Céline Lecocq, Chantal Matthys Abonnementen : Patricia De Kinne : patricia.dekinne@avcb-vsgb.be Publiciteit : Agentschap Publiest office@publiest.lu Nieuwsbrief wordt gedrukt op 100 % gerecycleerd papier Cette revue existe aussi en français. Si vous souhaitez recevoir le Trait d'union, contactez notre secrétariat : welcome@avcb-vsgb.be Sinds 2002 is Nieuwsbrief-Brussel integraal beschikbaar op Gepubliceerd met de steun van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Dexia en Ethias Subsidies doen in het recht verschillende vragen rijzen, waarvan we er hier bij wijze van voorbeeld enkele opsommen: Wat behelst het begrip subsidie? Aan welke voorwaarden kan een subsidie onderworpen worden? In welk kader en volgens welke procedures kan een subsidie toegekend dan wel geweigerd worden? In welk geval kan een subsidie, in Europese context, beschouwd worden als onregelmatige staatssteun? Welke zijn de juridische, administratieve en financiële controlemechanismen? Op al deze vragen en nog vele andere tracht dit werk een antwoord te bieden. Een aanrader dus. Renders, D., Les subventions, uitg. Larcier, 2011, 856 p., ISBN , Nieuwsbrief 2011/04 23

24 24 Nieuwsbrief 2011/04