Functional Food Een Quick Scan

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Functional Food Een Quick Scan"

Transcriptie

1 Functional Food Een Quick Scan Samenvatting Dit rapport geeft een overzicht van het technologiegebied Functional Food, zoals zich dat manifesteert in aantallen octrooiaanvragen via de wereldwijde PCT-route en via de Europese EProute. Hierbij is gebruik gemaakt van de octrooidatabases van het Europees Octrooi Bureau (EOB). Het onderzoek kan worden gezien als een aanvulling op de Innovatieverkenning van september 2004 van het Ministerie van Economische Zaken. De volgende vragen worden beantwoord: - Is er groei in het aantal octrooiaanvragen op het gebied van Functional Food? - Wat zijn de posities van Nederland en Finland op dit gebied? - Wie zijn de belangrijkste spelers? Sinds 1998 is het aantal octrooiaanvragen op het gebied van Functional Food sterker dan gemiddeld gegroeid. De groei via de internationale route (PCT) is aanzienlijk groter dan die via de Europese route (EP). In absolute aantallen gemeten staat Nederland op de vijfde plaats en Finland op de elfde. Wanneer rekening wordt gehouden met het inwoneraantal dan neemt ons land de tweede plaats in en Finland de derde. De rol van Finland lijkt in de onderzochte periode te zijn afgenomen. De belangrijkste spelers, zowel binnen als buiten Nederland, zijn multinationals. Onder de 41 grootste octrooiaanvragers bevinden zich vier Nederlandse bedrijven, namelijk Unilever, Nutricia, DSM/Gist Brocades en Loders Croklaan en geen Finse. De eerste drie bedrijven behoren tot de top-10. Uitgave: Octrooicentrum Nederland, Cluster Kennisontsluiting en Beleidsinteractie (KOB) Auteurs: Silvia Goutier en ing. Jan H. Knecht Datum: 17 mei 2005 Status: Definitief Postadres: Postbus 5820, 2280 HV Rijswijk Web-site: Octrooicentrum Nederland is het voormalige Bureau voor de Industriële Eigendom, een agentschap van het ministerie van Economische Zaken.

2 2

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Een korte omschrijving van Functional Food De gehanteerde definitie Algemene verwachting en beeldvorming Het onderzoek Doel van het onderzoek De onderzoeksvragen De resultaten De ontwikkeling van het aantal octrooiaanvragen bij Functional Food Een uitsplitsing van de internationale (PCT- en EP-) routes De positie van Nederland Internationaal perspectief Landen uit de EU De belangrijkste bedrijven De belangrijkste spelers in de Wereld De belangrijkste spelers in Nederland De belangrijkste spelers in Finland Verhouding nationale en internationale aanvragen Conclusies...13 Bijlagen Bijlage 1. Geraadpleegde literatuur...14 Bijlage 2. Gebruikte afkortingen en begrippen...15 Bijlage 3. Verklaring van de gebruikte landcodes...16 Bijlage 4. De belangrijkste bedrijven...17 Figuren Figuur 1. Trend octrooiaanvragen (1990=100)...8 Figuur 2. Octrooiaanvragen per internationale route...8 Figuur 3. Aantal aanvragen per land voor de periode Figuur 4. Octrooiaanvragen per land per miljoen inwoners voor de periode Figuur 5. Rangorde van de zes belangrijkste landen in de periode Tabellen Tabel 1. Ontwikkeling van het aantal octrooiaanvragen...10 Tabel 2. Belangrijkste spelers in de Wereld...11 Tabel 3. De belangrijkste spelers in Nederland...12 Tabel 4. De belangrijkste spelers in Finland

4 4

5 1 Inleiding 1.1 Een korte omschrijving van Functional Food In het leven van de mens vervult voedsel de volgende functies: 1. Instandhouding van het organisme door te voorzien in bouwstoffen en energie; 2. Veraangenaming van het bestaan door culinaire en sociale aspecten; 3. Regulering van de fysiologische processen in het lichaam. Deze processen vinden plaats in de bloedsomloop, het immuunsysteem, het endocriene systeem en het spijsverteringsstelsel. Functional Food (FF) richt zich op de derde functie. Zij claimt een bijdrage te kunnen leveren aan het voorkomen van ziekten of beschadigingen aan het weefsel veroorzaakt door oxidanten en veroudering. Tot Functional Food behoort ook Cosmetic Food (CF). Een voorbeeld hiervan is het toevoegen van Aloë Vera of collageen aan yoghurt, voor het verkrijgen van een gladdere huid. Die wordt onder andere in Japan toegepast. Het uitgangspunt is, dat deze stoffen via voedselopname beter terecht kunnen komen op de plaats van bestemming dan buitenom via de huid. Omdat de huid een barrière moet vormen tegen invloeden van buitenaf blijft de opname van bijvoorbeeld het collageen in crèmes beperkt. Andere meer alledaagse toepassingen van Functional Food zijn voedingsmiddelen met een positief effect op maag en darmstelsel, hart en vaatstelsel en op het tegengaan van osteoporose of het voorkomen van kanker. In ruimere zin kunnen ook babyvoeding en dieetvoeding ertoe worden gerekend. Hoewel dierenvoer gezien samenstelling en claims, bijvoorbeeld de toezegging van een glanzende vacht, onder Functional Food zou kunnen vallen, wordt dit in de praktijk nooit als zodanig opgevat. Functional Food is bestemd voor menselijke consumptie. Niet iedereen verstaat hetzelfde onder de term Functional Food. De term is in de praktijk ontstaan. Er zijn verschillende definities in omloop. Medicijnen in de strikte zin van het woord worden in het algemeen buiten beschouwing gelaten. Maar voedingsstoffen die een ondersteunende functie hebben bij de genezing van bepaalde ziekten vallen volgens bepaalde opvattingen er weer wel onder. De term Functional Food zou zijn oorsprong hebben in Japan. Dit land is momenteel ook het enige met een wettelijk vastgestelde definitie van Functional Food in combinatie met een keurmerk, het zogenoemde Foshu -zegel. 1.2 De gehanteerde definitie De in dit onderzoek gehanteerde definitie van Functional Food komt overeen met de in de Innovatieverkenning van EZ gebruikte omschrijving en betreft in het bijzonder voedingsmiddelen: die naast de gewone voedingswaarde extra bestanddelen bevatten met een gezondheidsclaim: zij hebben een positief effect op lichaamsfuncties of verminderen het risico op ziekten, en/of: waaraan stoffen zonder voedingswaarde met een ongewenst effect (zoals cafeïne, gluten, lactose, gist) zijn onttrokken; waarvan ongewenste bestanddelen zoals vet, alcohol en suiker zijn vervangen (light chips, cola light, malt bier). Functional Food uit de eerste categorie van de omschrijving omvat levensmiddelen met een gezondheidsclaim, terwijl de tweede en derde categorie levensmiddelen met een voedingsclaim omvatten. De innovatieverkenning van EZ is beperkt tot de eerste groep. 1.3 Algemene verwachting en beeldvorming De algemene verwachting is dat de wereldmarkt voor Functional Food voorlopig nog jaarlijks zal groeien. Landen met een gevestigde naam en traditie op het gebied van de voedselverwerkende industrie zien hier een kans liggen voor duurzame economische groei. Dit geldt onder andere voor Japan, de Verenigde Staten, Finland, Australië en ook Nederland. In Nederland is de voedselverwerkende industrie een van de belangrijkste bedrijfstakken. In 2001 was zij goed voor 20% van de bruto industriële productie. Van Finland bestaat het beeld dat het in de wereld een leidende positie inneemt op het gebied van de ontwikkeling van Functional Food. Op het Internet, in kranten en tijdschriften wordt dit beeld door Finland zelf maar ook door anderen uitgedragen. Benecol, Xylitol en Lactobacillus GG zijn Finse uitvindingen. Xylitol is het eerste Functional Food ingrediënt van Finse oorsprong waarvan de gezondheidsclaim wetenschappelijk is bewezen (tegen cariës, 1970) 1. 1 Functional Foods from Finland, The Finnish Food Magazine, for Virtual Finland by Päivikki Savola. 5

6 In vergelijking met de Amerikaanse of Aziatische consument is de Europese consument op dit moment nogal terughoudend in het gebruik van Functional Food. Op grond hiervan is in het eindrapport van de innovatieverkenning van EZ 2 de aanbeveling gedaan om de scope voor stimulatie/bevordering te verbreden en de aandacht te verleggen naar gezondheidsbevorderende innovaties in voeding. 2 Innovatieverkenningen, Functional Foods en Nutraceuticals, Ministerie van Economische Zaken, Den Haag, september

7 2 Het onderzoek 2.1 Doel van het onderzoek Dit onderzoek geeft een beknopt overzicht van de situatie op het gebied van Functional Food in de periode Daarbij is gebruik gemaakt van de octrooidatabases van het EOB, die het Octrooicentrum Nederland ter beschikking staan. De uitgangspunten voor dit rapport vormen de vragen zoals die door ir. R.O. Blad van het cluster Opkomende Innovaties van het Ministerie van Economische Zaken, werden geformuleerd. 2.2 De onderzoeksvragen Het rapport beantwoordt de volgende onderzoeksvragen: 1. Is er een groeiende tendens waar te nemen in het aantal octrooiaanvragen op het gebied van Functional Food? 2. Wat is de positie van Nederland? Is Finland marktleider zoals geschetst in de pers? 3. Wie zijn dan de belangrijkste spelers? Behoren deze spelers tot de multinationals of het MKB? 3 Octrooiaanvragen worden met een vertraging van 18 tot 30 maanden gepubliceerd. Deze vertraging zorgt ervoor dat 2001 tijdens het onderzoek het meest recente jaar was waarvan de verzameling octrooidocumenten als compleet te beschouwen is. Om die reden is 2001 als eindjaar voor de onderzoeksperiode genomen. 7

8 3 De resultaten 3.1 De ontwikkeling van het aantal octrooiaanvragen bij Functional Food In Figuur 1 zijn de ontwikkeling van het aantal octrooiaanvragen (PCT- en EP-aanvragen) in de periode van Functional Food en de ontwikkeling van het aantal octrooiaanvragen in het algemeen weergegeven. Vanaf 1998 neemt het aantal aanvragen op het gebied van Functional Food sneller toe dan de algemene trend. Figuur 1. Trend octrooiaanvragen (1990=100) Index Functional Food Algemeen Een uitsplitsing van de internationale (PCT- en EP-) routes Om na te gaan welke routes door de octrooiaanvragers gebruikt worden op het gebied van Functional Food, is gekeken naar de aandelen van de EP-route (via het EOB) en de PCT-route (via de WIPO) in de aanvraagprocedure. In Figuur 2 zijn deze aandelen in de tijd weergegeven. Het merendeel van de aanvragen volgt de PCT-route en dit aantal is sterk stijgend. Een mogelijke verklaring voor deze sterke stijging kan zijn dat de meeste vindingen op het gebied van Functional Food zodanig breed toepasbaar worden geacht dat wereldwijde bescherming nodig en lonend is. Figuur 2. Octrooiaanvragen per internationale route Aantallen PCT-route EP-route

9 3.3 De positie van Nederland Internationaal perspectief Deze paragraaf geeft de absolute aantallen octrooiaanvragen per land weer en de aantallen genormeerd naar inwoneraantallen per land. Hierbij is uitgegaan van het aantal octrooiaanvragen dat via de internationale routes (EP + PCT) wordt ingediend. Nederland neemt in absolute aantallen de vijfde plaats in, zoals Figuur 3 toont. De Verenigde Staten staan op de eerste plaats op enige afstand gevolgd door Japan. Duitsland en Zwitserland staan op de derde en vierde plaats en Finland bevindt zich op de elfde plaats. Figuur 3. Aantal aanvragen per land voor de periode Aantal US JP DE CH NL GB FR IT CA KR FI DK SE IL BE AU IN NO ES RU AT NZ CN ZA Land Genormeerd naar het aantal octrooiaanvragen per miljoen inwoners neemt Nederland de tweede plaats in (Figuur 4). Zwitserland staat nu op de eerste plaats en Finland volgt Nederland op de voet met een derde plaats. 35 Figuur 4. Octrooiaanvragen per land per miljoen inwoners voor de periode Aantal/mln inwoners CH NL FI DK NO IL SE JP NZ US GB DE BE FR CA AT IT AU KR ES ZA RU IN CN Land 9

10 3.3.2 Landen uit de EU-15 Ook deze paragraaf gaat uit van het aantal octrooiaanvragen via de internationale routes. De zes grootste aanvragers binnen de EU-15 landen zijn de Bondrepubliek Duitsland (DE), Nederland (NL), het Verenigd Koninkrijk (GB), Frankrijk (FR), Italië (IT) en Finland (FI). In Figuur 5 is van deze zes landen voor de periode aangegeven welke plaats ze innemen op basis van absolute aantallen octrooiaanvragen. Duidelijk is dat Nederland over de gehele periode tot de koplopers behoorde samen met de Bondsrepubliek Duitsland. Van een dominante positie van Finland is geen sprake zoals Figuur 5 en Tabel 1 illustreren. Figuur 5. Rangorde van de zes belangrijkste landen in de periode Positie DE NL GB FR IT FI 10 Om inzicht te geven in de ontwikkeling van het aantal octrooiaanvragen in de hierboven genoemde zes landen zijn in Tabel 1 aantallen en groeipercentages weergegeven. Voor de periode gaat het om het cumulatieve aantal octrooiaanvragen over de gehele periode. Voor de jaren 1999, 2000 en 2001 betreft het aantallen per jaar. De vermelde percentages zijn de mutaties ten opzichte van het voorafgaande jaar. Voor de periode is de gemiddelde mutatie per jaar weergegeven. Tabel 1. Ontwikkeling van het aantal octrooiaanvragen Aantal (%) Aantal (%) Aantal (%) Aantal (%) DE 256 (17,5) 35 (25,0) 51 (45,7) 47 (-7,8) NL 231 (22,6) 27 (50,0) 40 (48,1) 47 (17,5) GB 205 (12,4) 25 (38,9) 31 (24,0) 29 (-6,5) FR 156 (18,7) 25 (108,3) 32 (28,0) 33 (3,1) IT 103 (29,4) 17 (30,8) 22 (29,4) 17 (-22,7) FI 56 (3,1) 9 (50,0) 5 (-44,4) 7 (40,0) 10

11 4 De belangrijkste bedrijven 4.1 De belangrijkste spelers in de Wereld De belangrijkste speler op het gebied van Functional Food binnen de onderzochte verzameling octrooidocumenten is tevens s werelds grootste voedingsmiddelenbedrijf Nestlé, met zijn hoofdkantoor in Zwitserland. Om andere hoofdrolspelers op te sporen en tegelijkertijd de lijst beperkt te houden, is als criterium een octrooiportefeuille van 10 of meer octrooiaanvragen gehanteerd over de periode Er zijn 41 bedrijven gevonden die aan het criterium voldoen (Tabel 2). Tabel 2. Belangrijkste spelers in de Wereld Landcode Aanvragen Totaal aantal octrooiaanvragen # Bedrijf PCT EP Nestlé SA CH Procter & Gamble US Unilever NV NL Abbott Lab US Nutricia NV NL Basf AG DE Sigma Tau IT Ajinomoto KK JP DSM NV / Gist Brocades NL Suntory Ltd JP Snow Brand Milk Prod Co Ltd JP Lever Hindustan Ltd IN Nisshin Oil / Oillio Mills Ltd JP Takara Shuzo Co JP Kao Corp JP Kyowa Hakko Kogyo KK JP Novartis Nutrition AG CH Roquette Frêres FR Clintec Nutrition Co US Sqibb Bristol Myers Co US CPC International Inc US Gen Foods / Mills US Otsuka Pharma Co Ltd JP Hayashibara Biochem Lab JP Loders Croklaan BV NL Cargill Inc US Hoffmann La Roche CH Korea Res / Inst Science Technology KR Martek Biosciences Corp US Matsutani Kagaku Kogyo KK JP Sandoz Nutrition Ltd CH Wisconsin Alumni Res Foundation US Arco Chem Tech US Kraft Foods Inc US Cognis Deutschland GmbH DE Forbes Med CA Henkel Corp / KGaA DE Kellog Co US Mars Inc US Pfizer US Staley Mfg Co A E US

12 4.2 De belangrijkste spelers in Nederland Als de aanvragen die via de internationale routes zijn gedaan worden samengenomen dan springen vijf Nederlandse bedrijven er uit. Deze zijn in de volgende tabel (Tabel 3) met de respectievelijke aantallen ingediende octrooiaanvragen weergegeven. Deze Nederlandse bedrijven die de grootste octrooiactiviteiten op het gebied van Functional Food vertonen zijn ook in ander opzicht grootheden in de voedingsmiddelen industrie. Tabel 3. De belangrijkste spelers in Nederland Bedrijf Totaal aantal aanvragen in de periode Unilever NV 75 2 Nutricia NV 51 3 DSM NV/Gist Brocades 25 4 Loders Croklaan BV 13 5 Campina Melkunie BV De belangrijkste spelers in en de leidende rol van Finland De belangrijkste Finse bedrijven die de internationale routes gebruiken zijn in Tabel 4 met hun respectievelijke aantallen aanvragen opgenomen. Tabel 4. De belangrijkste spelers in Finland Bedrijf Totaal aantal aanvragen in de periode Raisio Benecol Ltd 6 2 Alko Ltd 4 3 Valio Ltd 4 Bij het lezen van achtergrondinformatie over Functional Food op het Internet en in de media komt herhaaldelijk aan de orde dat Finland op dit gebied marktleider zou zijn. Finland heeft naam verworven met de ontwikkeling van Benecol, Xylitol en Lactobacillus GG. Uit de aantallen octrooiaanvragen via de PCT- en de EP-route (zie ook Figuur 5 en Tabel 1 op pagina 10) komt die leidende positie niet naar voren. Het lijkt dat vernieuwende ontwikkelingen niet uit Finland komen op dit moment. Dit alles wil niet zeggen dat Finland niet vanuit een ander perspectief bekeken een leidende positie zou kunnen hebben. Uit nader onderzoek zou kunnen blijken dat de kennis in de Finse octrooien het uitgangspunt vormt voor andere octrooiaanvragen op het gebied van Functional Food. Een andere mogelijkheid is dat de Finse octrooien tot een aanzienlijke economische activiteit hebben geleid. Hierbij valt te denken aan eigendom van of participatie in bedrijven buiten Finland en het verstrekken van licenties op octrooien. 12

13 5 Conclusies 1 Het aantal octrooiaanvragen op het gebied van Functional Food groeit sterker dan het totaal aantal octrooiaanvragen. 2 Nederland staat op de vijfde plaats met Functional Food Uitgaande van absolute aantallen neemt Nederland de vijfde plaats in binnen de onderzochte verzameling octrooidocumenten. Duitsland en Zwitserland scoren wat hoger maar ontlopen elkaar en Nederland niet veel. De Verenigde Staten staan aan top met Japan op de tweede plaats. Finland neemt de elfde plaats in. 3 Nederland behoort tot de top van de landen van de EU-15 Van de landen van de EU-15 behoort Nederland samen met de Bondsrepubliek Duitsland tot de koplopers. 4 De belangrijkste spelers behoren tot de multinationals Onder de topaanvragers (10 of meer octrooiaanvragen) worden uitsluitend multinationals aangetroffen. Het MKB speelt een bescheiden rol. 5 Nederland is evenals Zwitserland gericht op de internationale markt Wat Functional Food betreft zijn landen zoals Japan en Rusland het sterkst op de nationale markt gericht. De voorkeur voor de nationale markt geldt ook voor Korea, Duitsland, Frankrijk en Finland. In de Verenigde Staten ligt de nadruk ook sterk op de nationale markt, maar is er tevens belangstelling voor de internationale markt. Zwitserland en Nederland zijn meer op de internationale markt gericht. 6 De belangrijkste spelers in Nederland Op grond van het over de onderzoeksperiode gevonden aantal octrooiaanvragen van Nederlandse oorsprong is de volgende top-5 samengesteld: 1. Unilever NV 2. Nutricia NV 3. DSM NV/Gist Brocades 4. Loders Croklaan BV 5. Campina Melkunie BV 7 Finland marktleider? Finland kan op grond van het aantal octrooiaanvragen niet aangemerkt worden als marktleider. Uit Amerika, Japan, Duitsland, Zwitserland en Nederland zijn in de onderzochte periode veel meer octrooiaanvragen afkomstig dan uit Finland. Ook lijkt Finland aan belang in te boeten. De belangrijkste Finse ondernemingen zijn: 1. Raisio Benecol Ltd. 2. Alko Ltd 3. Valio Ltd 13

14 Bijlage 1. Geraadpleegde literatuur 1. Functional Foods from Finland, The Finnish Food Magazine, for Virtual Finland by Päivikki Savola, 23 mei Innovatieverkenningen, Functional Foods en Nutraceuticals, Ministerie van Economische Zaken, Den Haag, september

15 Bijlage 2. Afkorting EOB EP EP-NL EP-route EU-xx EZ KOB MKB PCT PCT-route SenterNovem WIPO WO WO-route Gebruikte afkortingen en begrippen Verklaring Europees Octrooi Bureau, een regionaal bureau dat de octrooiverlening afhandelt voor de landen aangesloten bij het Europees Octrooi Verdrag (EOV). Bij het EOB ingediende aanvragen krijgen als nummer EPxxxxxxx en worden ook wel aangeduid als EP-aanvragen. Een octrooiaanvraag die bij het EOB is ingediend en vervolgens de nationale fase is ingegaan. Route die octrooiaanvragen volgen die bij het EOB worden ingediend. Lidstaten van de Europese Unie; varianten zijn EU-12 (de lidstaten onmiddellijk vóór 1995), EU-15 (de 15 lidstaten, onmiddellijk na 1995) en EU-25 (het huidige aantal lidstaten). Het ministerie van Economische Zaken. Het cluster Kennisontsluiting en Beleidsinteractie van Octrooicentrum Nederland. Het Midden- en Kleinbedrijf. Patent Cooperation Treaty, verdrag waarbij een groot aantal landen is aangesloten. Octrooiaanvragen kunnen bij de WIPO worden ingediend. Na indiening gaan de octrooien de regionale- of nationale fase in. Route die octrooiaanvragen volgen die via de WIPO onder het PCT-verdrag worden ingediend. Fusie tussen twee agentschappen van het Ministerie van EZ; Senter, verantwoordelijk voor het uitvoeren van subsidie-, krediet- en fiscale regelingen en programma s op het gebied van technologie, energie, milieu, export en internationale samenwerking, met NOVEM, de Nederlandse Organisatie voor Energie en Milieu. World Intellectual Property Organisation; is een onderdeel van de Verenigde Naties en is gevestigd in Génève. WIPO houdt zich bezig met intellectueel eigendom en voorziet in de PCT-route. Bij de WIPO ingediende aanvragen krijgen als nummer WOxxxxxxx en worden ook wel WO-aanvragen worden genoemd. Zie: PCT-route. 15

16 Bijlage 3. Verklaring van de gebruikte landcodes Landcode AT AU CA CH DE DK FI FR GB IL IN IT JP KR NL NO NZ RU US Land Oostenrijk Australië Canada Zwitserland Bondsrepubliek Duitsland Denemarken Finland Frankrijk Verenigd Koninkrijk Israël India Italië Japan Zuid-Korea Nederland Noorwegen Nieuw Zeeland Rusland Verenigde Staten 16

17 Bijlage 4. De belangrijkste bedrijven Deze bijlage geeft een overzicht van enkele referentielanden de namen van de belangrijkste bedrijven en de aantallen internationale octrooiaanvragen. In de tabel zijn de bedrijven vermeld in de volgorde van de landcodes en daarbinnen in alfabetische volgorde van de bedrijfsnaam. In deze landen zijn de belangrijkste spelers multinationals of grote bedrijven. Het MKB behoort meestal niet tot de grootste octrooiaanvragers. Dit houdt niet in dat zij geen rol spelen. De Nederlandse firma s zijn over het algemeen bekende namen. De firma Loders Croklaan BV is misschien minder bekend. Dit is een dochteronderneming van IOI Corporation Berhad uit Maleisië. Dit bedrijf heeft oliepalmplantages onder zijn beheer en is gespecialiseerd in voedingsvetten en supplementen voor de voedselverwerkende en gezondheids industrie. Land Aantallen Land # Bedrijf code PCT EP Totaal 1 Fuchs Norbert AT Commw Scient Ind Res Org AU Raffinerie Tirlemontoise SA BE Forbes Med CA Nestlé SA CH Novartis Nutrition AG CH Hoffmann La Roche CH Sandoz Nutrition Ltd CH Roche Vitamins AG CH Basf AG DE Cognis Deutschland GmbH DE Henkel Corp / KGgaA DE Degussa DE Merck Patent GmbH DE Milupa AG / GmbH & Co KGaA DE Beisel Guenther DE Nutrinova GmbH DE Novonordisk AS DK Danisco DK Raisio Benecol Ltd FI Alko Ltd FI Valio Ltd FI

18 Land Aantallen Land # Bedrijf code PCT EP Totaal 1 Roquette Frêres FR Pharmascience Lab FR Inst Rech Biolog SA FR Agronomique Inst Nat Rech FR Allouche Reginald FR Smithkline Beecham Plc GB Scotia Holdings Plc GB Howard Foundation GB Mars UK Ltd GB Lycored Natural Prod Ind Ltd IL Lever Hindustan Ltd IN Sigma Tau IT Biosalts S R L IT Fassi Aldo IT Ajinomoto KK JP Suntory Ltd JP Snow Brand Milk Prod Co Ltd JP Nisshin Oil / Oillio Mills Ltd JP Takara Shuzo Co JP Kao Corp JP Kyowa Hakko Kogyo KK JP Otsuka Pharma Co Ltd JP Hayashibara Biochem Lab JP Matsutani Kagaku Kogyo KK JP Meiji Dairies / Milk Prod JP Asahi Chem / Denk / Food JP Amato Pharmaceutical Products JP Meiji Seika Kaisha JP Morinaga Milk Industry Co Ltd JP Nisshin Flour Milling Co JP Yakult Honsha KK JP Kanegafuchi Chemical Ind JP Phild Co Ltd JP Sunstar Inc JP Fuji Chem / Oil JP Lotte Confectionery Co Ltd JP Maruo Calcium JP Nippon Meat Packers JP Nippon Suisan Kaisha Ltd JP Toyo Shinyaku Co Ltd JP Calpis Co Ltd JP Japan Science & Tech Corp JP Nichimo KK JP Nippon Shinyaku Co Ltd JP Taiyo Kagaku KK JP Wakamoto Pharma Co Ltd JP

19 Land Aantallen Land # Bedrijf code PCT EP Totaal 1 Korea Res / Inst Science Technology KR Unilever NV NL Nutricia NV NL DSM NV / Gist Brocades NL Loders Croklaan BV NL Campina Melkunie BV NL Nutri Pharma AS NO Thia Medica AS NO New Zealand Dairy Board / Milk NZ Zenovich Sergei Mikhailovich RU Procter & Gamble US Abbott Lab US Clintec Nutrition Co US Squibb Bristol Myers Co US CPC International Inc US Gen Foods / Mills US Cargill Inc US Martek Biosciences Corp US Wisconsin Alumni Res Foundation US Arco Chem Tech US Kraft Foods Inc US Kellog Co US Mars Inc US Pfizer US Staley Mfg Co A E US Conlinco Inc US Mcneil Ppc Inc US Monsanto Co US Nat Starch Chem Invest US Protein Tech Int US Quaker Oats Co US Univ Michigan US Warner Lambert Co US Metagenics Inc US Archer Daniels Midland Co US Beth Israel Hospital US Campbell Soup Co US Opta Food Ingredients Inc US Viva America Marketing Inc US Albion Int / Lab US Bestfoods US Central Soya Co US Kemin Ind Inc US Kv Pharm Co US Los Angeles Childrens Hospital US

20 Land Aantallen Land # Bedrijf code PCT EP Totaal 36 Bioavailability Systems Llc US Dovetail Technologies Inc US Du Pont US FMC Corp US Fuisz Technologies Ltd US Hercules Inc US Interhealth Nutraceuticals Inc US Nabisco Brands Inc US New England Deaconess Hospital US Nutrasweet Co US Univ Brandeis US Totaal Generaal:

Food & Nutrition. quickscan. Opdrachtgever: Technopolis B.V. Amsterdam, i.o.v. EZ/SenterNovem. Colofon Dit rapport is opgesteld door. T.J.

Food & Nutrition. quickscan. Opdrachtgever: Technopolis B.V. Amsterdam, i.o.v. EZ/SenterNovem. Colofon Dit rapport is opgesteld door. T.J. Food & Nutrition quickscan Opdrachtgever: Technopolis B.V. Amsterdam, i.o.v. EZ/SenterNovem Colofon Dit rapport is opgesteld door T.J. (Tom) Stoop DATUM 28 februari 2008 KENMERK STATUS KOB/2008/food_and_nutrition

Nadere informatie

High-Tech Automotive. Deelrapport 2: hoge temperatuur membraan brandstofcellen

High-Tech Automotive. Deelrapport 2: hoge temperatuur membraan brandstofcellen High-Tech Automotive Deelrapport 2: hoge temperatuur membraan brandstofcellen Opdrachtgever: Ministerie van Economische Zaken, dg O&I,, Projectdirectie Innovatieprogramma s Colofon Dit rapport is opgesteld

Nadere informatie

patent Landscaping: waardevolle analyses voor strategische informatie Auteur: Sanne Pfeifer

patent Landscaping: waardevolle analyses voor strategische informatie Auteur: Sanne Pfeifer patent Landscaping: waardevolle analyses voor strategische informatie Auteur: Sanne Pfeifer Octrooidatabases worden met het jaar completer. Het analyseren van de hierin aanwezige informatie, ook wel landscaping

Nadere informatie

Holografie en holografische opslagmedia Een quick scan in het kader van het Fotonica-evenement 2008

Holografie en holografische opslagmedia Een quick scan in het kader van het Fotonica-evenement 2008 Holografie en holografische opslagmedia Een quick scan in het kader van het Fotonica-evenement 2008 Auteur: Drs. M. (Marcel) Seip 2 FOTONICA Samenvatting Door Octrooicentrum Nederland is voor het Fotonica

Nadere informatie

Hogeschool. NL Octrooicentrum. NL Octrooicentrum

Hogeschool. NL Octrooicentrum. NL Octrooicentrum Hogeschool NL Octrooicentrum Octrooien en het innovatieproces Ontwikkelproces idee concept prototype product markt introductie octrooi = bescherming en octrooi = informatie monitoren concurrenten + vakgebied

Nadere informatie

Grond- Weg- en Waterbouw: Kwaliteit oppervlaktewater

Grond- Weg- en Waterbouw: Kwaliteit oppervlaktewater Grond- Weg- en Waterbouw: Kwaliteit oppervlaktewater Kennisvelden binnen de WaterDienst Opdrachtgever RIJKSWATERSTAAT AUTEUR : T.J. STOOP DATUM : 25 SEPTEMBER 2008 2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 3 1. Inleiding

Nadere informatie

Duurzame Innovatie. Procesvernieuwing in de chemie. Opdrachtgever: Ministerie van Economische Zaken, dg O&I. Dit rapport is opgesteld door

Duurzame Innovatie. Procesvernieuwing in de chemie. Opdrachtgever: Ministerie van Economische Zaken, dg O&I. Dit rapport is opgesteld door Duurzame Innovatie Procesvernieuwing in de chemie Opdrachtgever: Ministerie van Economische Zaken, dg O&I Colofon Dit rapport is opgesteld door ing. J. (Jan) Knecht drs. N. (Niels) Tans drs. J.J. (Jos)

Nadere informatie

Duurzame Innovaties Zonnecellen en zonnepanelen

Duurzame Innovaties Zonnecellen en zonnepanelen Duurzame Innovaties Zonnecellen en zonnepanelen Uitgave: Octrooicentrum Nederland, Cluster Kennisontsluiting en Beleidsinteractie (KOB) Auteur(s): Drs. N. (Niels) Tans Datum: februari 2006 Status: Definitief

Nadere informatie

Grond- Weg- en Waterbouw: Vaarweginrichting

Grond- Weg- en Waterbouw: Vaarweginrichting Grond- Weg- en Waterbouw: Vaarweginrichting Kennisvelden binnen DVS Opdrachtgever RIJKSWATERSTAAT AUTEUR : T.J. STOOP DATUM : 9 SEPTEMBER 2008 2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 3 1. Inleiding 5 2. Internationale

Nadere informatie

Statistieken 2015 99 ste Vierdaagse

Statistieken 2015 99 ste Vierdaagse Statistieken 2015 99 ste Vierdaagse De limiet voor het aantal inschrijvingen is in 2015 gesteld op 46.000. In totaal zijn 5.462 personen uitgeloot voor de Vierdaagse. Barometer 2015 alle lopers % uitval

Nadere informatie

High Tech Automotive. Deelrapport 3: opslag van waterstof

High Tech Automotive. Deelrapport 3: opslag van waterstof High Tech Automotive Deelrapport 3: opslag van waterstof Opdrachtgever: Ministerie van Economische Zaken, dg O&I, Projectdirectie Innovatieprogramma s Colofon Dit rapport is opgesteld door drs. J.J. (Jos)

Nadere informatie

RDM Campus. Innovation Networklezing. Alfons Laudy Accountmanager HBO. NL Octrooicentrum. NL Octrooicentrum

RDM Campus. Innovation Networklezing. Alfons Laudy Accountmanager HBO. NL Octrooicentrum. NL Octrooicentrum RDM Campus Innovation Networklezing Alfons Laudy Accountmanager HBO NL Octrooicentrum Inhoud Octrooicentrum - Agentschap NL Intellectuele Eigendomsrechten Octrooien als bescherming Octrooien als informatiebron

Nadere informatie

Statistieken de Vierdaagse. Barometer 2018 alle

Statistieken de Vierdaagse. Barometer 2018 alle Statistieken 2018 102 de Vierdaagse Barometer 2018 alle lopers Inschrijvingen op 1-7 47.431 Niet gemeld 2.951 Aangemeld 44.480 % uitval 1e dag niet gestart / uitgevallen 607 1,36% 1e dag uitgelopen 43.873

Nadere informatie

.bedomeinnamen. onder de loep 2011

.bedomeinnamen. onder de loep 2011 1.bedomeinnamen onder de loep 2011 2 Aantal nieuwe.be-registraties Evolutie van de.be-domeinnamen 471.453 602.607 736.498 859.474 977.998 1.101.668 1.219.935 131.588 147.022 193.659 222.919 232.746 257.637

Nadere informatie

Statistieken de Vierdaagse. Barometer 2019 alle

Statistieken de Vierdaagse. Barometer 2019 alle Statistieken 2019-103 de Vierdaagse Barometer 2019 alle lopers Inschrijvingen op 1-7 47.236 Niet gemeld 2.534 Aangemeld 44.702 % uitval 1e dag niet gestart / uitgevallen 661 1,48% 1e dag uitgelopen 44.041

Nadere informatie

Europese feestdagen 2017

Europese feestdagen 2017 Januari - Februari - Maart Bestemming Januari Februari Maart Nederland (NL) 01-01 Bestemming Januari Februari Maart België (BE) 01-01 Bosnie en Herzegovina (BA) 01-03 Bulgarije (BG) 01-01 03-03 Denemarken

Nadere informatie

Europese feestdagen 2019

Europese feestdagen 2019 Januari - Februari - Maart Bestemming Januari Februari Maart Nederland (NL) 01-01 Bestemming Januari Februari Maart België (BE) 01-01 Bosnie en Herzegovina (BA) 01-01 02-01 01-03 Bulgarije (BG) 01-01 01-02

Nadere informatie

Grond Weg- en Waterbouw: Weginrichting

Grond Weg- en Waterbouw: Weginrichting Grond Weg- en Waterbouw: Weginrichting Kennisvelden binnen de Dienst Verkeer & Scheepvaart Opdrachtgever RIJKSWATERSTAAT AUTEUR : P. OOMEN DATUM : 15 SEPTEMBER 2008 2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 3 Inleiding

Nadere informatie

Europese feestdagen 2018

Europese feestdagen 2018 Januari - Februari - Maart Bestemming Januari Februari Maart Nederland (NL) 01-01 Bestemming Januari Februari Maart België (BE) 01-01 Bosnie en Herzegovina (BA) 01-01 02-01 01-03 Bulgarije (BG) 01-01 03-03

Nadere informatie

Opmerking bij alle grafieken die volgen. In de statistieken zijn alleen de gegevens opgenomen van iedereen die zich heeft aangemeld.

Opmerking bij alle grafieken die volgen. In de statistieken zijn alleen de gegevens opgenomen van iedereen die zich heeft aangemeld. Statistieken 2014 98 ste Vierdaagse De limiet voor het aantal inschrijvingen is in 2014 gesteld op 46.000. In totaal zijn 7.844 personen uitgeloot voor de Vierdaagse. Barometer 2014 alle lopers % uitval

Nadere informatie

Grond Weg- en Waterbouw: Reisinformatie

Grond Weg- en Waterbouw: Reisinformatie Grond Weg- en Waterbouw: Reisinformatie Kennisvelden binnen de Dienst Verkeer & Scheepvaart Opdrachtgever RIJKSWATERSTAAT AUTEUR : P. OOMEN DATUM : 16 SEPTEMBER 2008 2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 3 Inleiding

Nadere informatie

Octrooitoppers Topgebieden vanuit octrooiperspectief

Octrooitoppers Topgebieden vanuit octrooiperspectief Octrooitoppers Topgebieden vanuit octrooiperspectief Versie 1.1 Datum 1 juli 2011 Status Definitief Colofon Contactpersoon Auteurs Publieksvoorlichting T 088-602 60 00 nloctrooicentrum@agentschapnl.nl

Nadere informatie

CGM/141111-01 Octrooianalyse Nederlandse biotechnologiesector

CGM/141111-01 Octrooianalyse Nederlandse biotechnologiesector Aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu Mevrouw W.J. Mansveld Postbus 20901 2500 EX Den Haag DATUM 11 november 2014 KENMERK ONDERWERP CGM/141111-01 Octrooianalyse Nederlandse biotechnologiesector

Nadere informatie

.bedomeinnamen. & registrars

.bedomeinnamen. & registrars .bedomeinnamen & registrars 2014 2 Aantal nieuwe.be-registraties 193.659 222.919 232.746 257.637 267.780 306.341 299.846 264.930 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Evolutie van de.be-domeinnamen 736.498

Nadere informatie

Statistieken ste Vierdaagse. Barometer 2017 alle

Statistieken ste Vierdaagse. Barometer 2017 alle Statistieken 2017 101 ste Vierdaagse De limiet voor het aantal inschrijvingen is in 2017 gesteld op 47.000. In totaal zijn 3.403 personen uitgeloot voor de 101 ste Vierdaagse. Barometer 2017 alle lopers

Nadere informatie

Fiche 1: de leden van pharma.be

Fiche 1: de leden van pharma.be ALGEMEEN Fiche 1: de leden van pharma.be Met 143 aangesloten ondernemingen staat pharma.be in voor 87,7 % van de werkgelegenheid in de sector en is ze de representatieve organisatie van farmaceutische

Nadere informatie

High-Tech Automotive. Deelrapport 14: waterstofverbrandingsmotoren

High-Tech Automotive. Deelrapport 14: waterstofverbrandingsmotoren High-Tech Automotive Deelrapport 14: waterstofverbrandingsmotoren Opdrachtgever: Ministerie van Economische Zaken, dg O&I, Projectdirectie Innovatieprogramma s Colofon Dit rapport is opgesteld door drs.

Nadere informatie

High-Tech Automotive. Deelrapport 1: brandstofcellen. Opdrachtgever: Ministerie van Economische Zaken, dg O&I, Projectdirectie Innovatieprogramma s

High-Tech Automotive. Deelrapport 1: brandstofcellen. Opdrachtgever: Ministerie van Economische Zaken, dg O&I, Projectdirectie Innovatieprogramma s High-Tech Automotive Deelrapport 1: brandstofcellen Opdrachtgever: Ministerie van Economische Zaken, dg O&I, Projectdirectie Innovatieprogramma s Colofon Dit rapport is opgesteld door drs. J.J. (Jos) Winnink

Nadere informatie

Grond Weg- en Waterbouw: Waterbodemsanering en Baggeren

Grond Weg- en Waterbouw: Waterbodemsanering en Baggeren Grond Weg- en Waterbouw: Waterbodemsanering en Baggeren Kennisvelden binnen de WaterDienst Opdrachtgever RIJKSWATERSTAAT AUTEUR : T.J. STOOP DATUM : 1 JULI 2008 1 2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 3 1. Inleiding

Nadere informatie

Duurzame Innovaties Introductie

Duurzame Innovaties Introductie Duurzame Innovaties Introductie Uitgave: Octrooicentrum Nederland, Cluster Kennisontsluiting en Beleidsinteractie (KOB) Auteur(s): Drs. N. (Niels) Tans Datum: december 2005 Status: Definitief (concept/

Nadere informatie

Voor wie verstandig handelt! Gematigde groei

Voor wie verstandig handelt! Gematigde groei Gematigde groei Trendsamenvatting Naam Definitie Scope Conclusie Invloed: Gematigde groei De ontwikkeling in het afzetpotentieel van de belangrijkste afzetmarkten en potentiële groeimarkten. Focus op Europa,

Nadere informatie

Veranderingen in de internationale positie van Nederlandse banken

Veranderingen in de internationale positie van Nederlandse banken Veranderingen in de internationale positie van Nederlandse banken De Nederlandse bancaire vorderingen 1 op het buitenland zijn onder invloed van de economische crisis en het uiteenvallen van ABN AMRO tussen

Nadere informatie

Stock picking in bange tijden: Innovatie als keuze criterium

Stock picking in bange tijden: Innovatie als keuze criterium Stock picking in bange tijden: Innovatie als keuze criterium 1. In de huidige aandelenmarkten lijkt het onmogelijk om grote volatiliteit te vermijden en een gezonde performance met een beheerst risico

Nadere informatie

2.2. EUROPESE UNIE Droogte remt groei melkaanvoer af. Melkaanvoer per lidstaat (kalenderjaren) (1.000 ton) % 18/17

2.2. EUROPESE UNIE Droogte remt groei melkaanvoer af. Melkaanvoer per lidstaat (kalenderjaren) (1.000 ton) % 18/17 2.2. EUROPESE UNIE 2.2.1. Droogte remt groei melkaanvoer af Melkaanvoer per lidstaat (kalenderjaren) (1.000 ton) 2005 2015 2017 2018 % 18/17 België 3 022 3 988 4 025 4 190 4,1 Denemarken 4 451 5 278 5

Nadere informatie

.bedomeinnamen. & registrars

.bedomeinnamen. & registrars .bedomeinnamen & registrars 2013 2 Aantal nieuwe.be-registraties 147.022 193.659 222.919 232.746 257.637 267.780 306.341 299.846 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Evolutie van de.be-domeinnamen 602.607

Nadere informatie

Grond Weg- en Waterbouw: Sluizen en stuwen

Grond Weg- en Waterbouw: Sluizen en stuwen Grond Weg- en Waterbouw: Sluizen en stuwen Kennisvelden binnen de Bouwdienst Opdrachtgever RIJKSWATERSTAAT AUTEUR : P. OOMEN DATUM : 15 JULI 2008 2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 3 Inleiding 4 1. Internationale

Nadere informatie

Grond- Weg- en Waterbouw: Slibbehandeling

Grond- Weg- en Waterbouw: Slibbehandeling Grond- Weg- en Waterbouw: Slibbehandeling Kennisvelden binnen de WaterDienst Opdrachtgever RIJKSWATERSTAAT AUTEUR : T.J. STOOP DATUM : 10 JULI 2008 2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 3 1. Inleiding 5 2. Internationale

Nadere informatie

De handel tussen België en de Verenigde Staten: enkele cijfers. http://economie.fgov.be

De handel tussen België en de Verenigde Staten: enkele cijfers. http://economie.fgov.be De handel tussen België en de Verenigde Staten: enkele cijfers De goederenuitvoer naar de VS in 2014 De Belgische goederenuitvoer naar de VS bedroeg 19,18 miljard euro, een toename in lopende prijzen met

Nadere informatie

Statistieken 2013 97 ste Vierdaagse

Statistieken 2013 97 ste Vierdaagse Statistieken 2013 97 ste Vierdaagse De limiet voor het aantal inschrijvingen is in 2013 gesteld op 46.000. In totaal zijn 4.314 personen uitgeloot voor de Vierdaagse. Barometer 2013 alle lopers % uitval

Nadere informatie

Statistieken ste Vierdaagse. Barometer 2016 alle

Statistieken ste Vierdaagse. Barometer 2016 alle Statistieken 2016 100 ste Vierdaagse De limiet voor het aantal inschrijvingen is in 2016 gesteld op 50.000. In totaal zijn 4.325 personen uitgeloot voor de 100 ste Vierdaagse. Barometer 2016 alle lopers

Nadere informatie

Handels- en investeringscijfers Australië-Nederland 1

Handels- en investeringscijfers Australië-Nederland 1 Handels- en investeringscijfers Australië-Nederland 1 1. Goederenexport van Australië naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Australische exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE

Nadere informatie

Handelsstromen Rozenstruiken 2009 / 14. Zoetermeer, Maart 2009 Peter van der Salm Productschap Tuinbouw, Afdeling Markt en Innovatie

Handelsstromen Rozenstruiken 2009 / 14. Zoetermeer, Maart 2009 Peter van der Salm Productschap Tuinbouw, Afdeling Markt en Innovatie Handelsstromen Rozenstruiken 2009 / 14 Zoetermeer, Maart 2009 Peter van der Salm Productschap Tuinbouw, Afdeling Markt en Innovatie Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd

Nadere informatie

Handels- en investeringscijfers Zwitserland-Nederland 1

Handels- en investeringscijfers Zwitserland-Nederland 1 Handels- en investeringscijfers Zwitserland-Nederland 1 1. Goederenexport van Zwitserland naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Zwitserse exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE

Nadere informatie

Toerisme in perspectief. NBTC Holland Marketing Afdeling Research

Toerisme in perspectief. NBTC Holland Marketing Afdeling Research Toerisme in perspectief NBTC Holland Marketing Afdeling Research Inleiding In dit rapport wordt op hoofdlijnen een beeld geschetst van trends en ontwikkelingen in het (internationaal) toerisme en de factoren

Nadere informatie

Handels- en investeringscijfers Canada-Nederland 1

Handels- en investeringscijfers Canada-Nederland 1 Handels- en investeringscijfers Canada-Nederland 1 1. Goederenexport van Canada naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Canadese exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE EXPORT

Nadere informatie

Handels- en investeringscijfers Ierland-Nederland 1

Handels- en investeringscijfers Ierland-Nederland 1 Handels- en investeringscijfers Ierland-Nederland 1 1. Goederenexport van Ierland naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Ierse exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE EXPORT

Nadere informatie

Europese octrooiaanvragen

Europese octrooiaanvragen Vereenigde Octrooibureaux N.V. Johan de Wittlaan 7 2517 JR Postbus 87930 2508 DH Den Haag Telefoon 070 416 67 11 Telefax 070 416 67 99 patent@vereenigde.com trademark@vereenigde.com legal@vereenigde.com

Nadere informatie

Handels- en investeringscijfers Verenigd Koninkrijk-Nederland 1

Handels- en investeringscijfers Verenigd Koninkrijk-Nederland 1 Handels- en investeringscijfers Verenigd Koninkrijk-Nederland 1 1. Goederenexport van het Verenigd Koninkrijk naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Britse exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE

Nadere informatie

Handels- en investeringscijfers Spanje-Nederland 1

Handels- en investeringscijfers Spanje-Nederland 1 Handels- en investeringscijfers Spanje-Nederland 1 1. Goederenexport van Spanje naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Spaanse exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE EXPORT

Nadere informatie

Grond Weg- en Waterbouw: Tunnels

Grond Weg- en Waterbouw: Tunnels Grond Weg- en Waterbouw: Tunnels Kennisvelden binnen de Bouwdienst Opdrachtgever RIJKSWATERSTAAT 2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 3 Inleiding 4 1. Internationale aanvragen 5 De resultaten 5 2. Nederland 8

Nadere informatie

BIJLAGE I LIJST MET NAMEN, FARMACEUTISCHE VORM, STERKTE VAN HET GENEESMIDDEL, TOEDIENINGSWEG, AANVRAGERS IN DE LIDSTATEN

BIJLAGE I LIJST MET NAMEN, FARMACEUTISCHE VORM, STERKTE VAN HET GENEESMIDDEL, TOEDIENINGSWEG, AANVRAGERS IN DE LIDSTATEN BIJLAGE I LIJST MET NAMEN, FARMACEUTISCHE VORM, STERKTE VAN HET GENEESMIDDEL, TOEDIENINGSWEG, AANVRAGERS IN DE LIDSTATEN 1 AT - Oostenrijk Flutiform 50 Mikrogramm/5 Mikrogramm pro Sprühstoß Druckgasinhalation

Nadere informatie

Werkloosheid in de Europese Unie

Werkloosheid in de Europese Unie in de Europese Unie Diana Janjetovic en Bart Nauta De werkloosheid in de Europese Unie vertoont sinds 2 als gevolg van de conjunctuur een wisselend verloop. Door de economische malaise in de jaren 21 23

Nadere informatie

Toerisme in perspectief. NBTC Holland Marketing Afdeling Research

Toerisme in perspectief. NBTC Holland Marketing Afdeling Research Toerisme in perspectief NBTC Holland Marketing Afdeling Research Inleiding In dit rapport wordt op hoofdlijnen een beeld geschetst van trends en ontwikkelingen in het (internationaal) toerisme en de factoren

Nadere informatie

Internationale handel visproducten

Internationale handel visproducten Internationale handel visproducten Marktmonitor ontwikkelingen 27-211 en prognose voor 212 Januari 213 Belangrijkste trends 27-211 Ontwikkelingen export De Nederlandse visverwerkende industrie speelt een

Nadere informatie

Grond Weg- en Waterbouw: Bruggen en Viaducten

Grond Weg- en Waterbouw: Bruggen en Viaducten Grond Weg- en Waterbouw: Bruggen en Viaducten Kennisvelden binnen de Bouwdienst Opdrachtgever RIJKSWATERSTAAT AUTEUR : P. OOMEN DATUM : 27 JUNI 2008 2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 3 Inleiding 4 1. Internationale

Nadere informatie

Handels- en investeringscijfers Zuid-Korea-Nederland 1

Handels- en investeringscijfers Zuid-Korea-Nederland 1 Handels- en investeringscijfers Zuid-Korea-Nederland 1 1. Goederenexport van Zuid-Korea naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Zuid-Koreaanse exportpartners (bedragen x 1.000 euro). Bron: International

Nadere informatie

Grond Weg- en Waterbouw: Waterbouwkundige constructies

Grond Weg- en Waterbouw: Waterbouwkundige constructies Grond Weg- en Waterbouw: Waterbouwkundige constructies Kennisvelden binnen de Bouwdienst Opdrachtgever RIJKSWATERSTAAT AUTEUR : P. OOMEN DATUM : 22 JULI 2008 2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 3 Inleiding 4

Nadere informatie

Grond Weg- en Waterbouw: Wegaanleg

Grond Weg- en Waterbouw: Wegaanleg Grond Weg- en Waterbouw: Wegaanleg Kennisvelden binnen de Bouwdienst Opdrachtgever RIJKSWATERSTAAT AUTEUR : P. OOMEN DATUM : 10 JULI 2008 2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 3 Inleiding 4 1. Internationale aanvragen

Nadere informatie

MELKPRIJSVERGELIJKING september 2018 bij levering kg per jaar

MELKPRIJSVERGELIJKING september 2018 bij levering kg per jaar MELKPRIJSVERGELIJKING september 2018 bij levering 1.000.000 kg per jaar Prijs per 100 kg standaardmelk met 4,2% vet, 3,4% eiwit, 1.000.000 kg per jaar, kiemgetal van 24.999 en een celgetal van 249.999

Nadere informatie

Octrooiaanvragen uit Limburg OCTROOICENTRUM NEDERLAND

Octrooiaanvragen uit Limburg OCTROOICENTRUM NEDERLAND Octrooiaanvragen uit Limburg OCTROOICENTRUM NEDERLAND Datum: 24 september 2009 Auteur: Drs. M. (Marcel) Seip 2 LIMBURG Samenvatting Doel van dit onderzoek is de innovatie zichtbaar in octrooiaanvragen

Nadere informatie

Handels- en investeringscijfers Verenigde Arabische Emiraten- Nederland 1

Handels- en investeringscijfers Verenigde Arabische Emiraten- Nederland 1 Handels- en investeringscijfers Verenigde Arabische Emiraten- Nederland 1 1. Goederenexport van de Verenigde Arabische Emiraten naar andere landen Tabel 1: Voornaamste exportpartners van de Verenigde Arabische

Nadere informatie

Grond Weg- en Waterbouw: Verkeersprognoses

Grond Weg- en Waterbouw: Verkeersprognoses Grond Weg- en Waterbouw: Verkeersprognoses Kennisvelden binnen de Dienst Verkeer & Scheepvaart Opdrachtgever RIJKSWATERSTAAT AUTEUR : P. OOMEN DATUM : 8 SEPTEMBER 2008 2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 3 Inleiding

Nadere informatie

Grond Weg- en Waterbouw: Geluidsmeting

Grond Weg- en Waterbouw: Geluidsmeting Grond Weg- en Waterbouw: Geluidsmeting Kennisvelden binnen de Bouwdienst Opdrachtgever RIJKSWATERSTAAT AUTEUR : P. OOMEN DATUM : 26 MAART 2009 2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 3 Inleiding 4 1. Internationale

Nadere informatie

FostPack Importeren verpakkingsfiches via XML

FostPack Importeren verpakkingsfiches via XML FostPack Importeren verpakkingsfiches via XML 1 Algemeen Dit document beschrijft de manier waarop men door middel van een XML file- verpakkingsfiches kan importeren in FostPack. U vindt het schema en een

Nadere informatie

Voortgangsrapportage Onderwijs en Opleiding 2010 Beschrijving prestaties Nederland en andere lidstaten op EU benchmarks

Voortgangsrapportage Onderwijs en Opleiding 2010 Beschrijving prestaties Nederland en andere lidstaten op EU benchmarks ANNEX Voortgangsrapportage Onderwijs en Opleiding 21 Beschrijving prestaties Nederland en andere lidstaten op EU benchmarks 1. Deelname voor- en vroegschoolse educatie (VVE) De Nederlandse waarde voor

Nadere informatie

SOCIALE BESCHERMING IN BELGIË ESSOBS DATA 2O15

SOCIALE BESCHERMING IN BELGIË ESSOBS DATA 2O15 SOCIALE BESCHERMING IN BELGIË DATA 2O15 Ook dit jaar is de FOD Sociale zekerheid verheugd om u de nieuwe editie van de -brochure voor te stellen. Deze geeft u een overzicht van de bijgewerkte cijfers

Nadere informatie

Prognose. Vandaag. Laatste 10 bezoekers. Aantal bezoekers vandaag:

Prognose. Vandaag. Laatste 10 bezoekers. Aantal bezoekers vandaag: Vandaag Prognose Aantal bezoekers vandaag: Aantal bezoekers gisteren: Gemiddeld komt procent van het dagelijkse bezoek vóór :. Op grond van het bezoekersaantal van van vandaag tot nu toe kan uw site vandaag

Nadere informatie

Sociale bescherming in belgië

Sociale bescherming in belgië Sociale bescherming in belgië data 2O13 Ook dit jaar is de FOD Sociale zekerheid verheugd om u de nieuwe editie van de -brochure voor te stellen. Deze geeft u een overzicht van de bijgewerkte cijfers

Nadere informatie

Toerisme in perspectief. NBTC Holland Marketing Afdeling Research

Toerisme in perspectief. NBTC Holland Marketing Afdeling Research Toerisme in perspectief NBTC Holland Marketing Afdeling Research Inleiding In dit rapport wordt op hoofdlijnen een beeld geschetst van trends en ontwikkelingen in het (internationaal) toerisme en de factoren

Nadere informatie

Grond Weg- en Waterbouw: Materialen

Grond Weg- en Waterbouw: Materialen Grond Weg- en Waterbouw: Materialen Kennisvelden binnen de Bouwdienst Opdrachtgever RIJKSWATERSTAAT AUTEUR : P. OOMEN DATUM : 15 DECEMBER 2008 2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 3 Inleiding 4 1. Internationale

Nadere informatie

SOCIALE BESCHERMING IN BELGIË ESSOBS DATA 2O14

SOCIALE BESCHERMING IN BELGIË ESSOBS DATA 2O14 SOCIALE BESCHERMING IN BELGIË DATA 2O14 Ook dit jaar is de FOD Sociale zekerheid verheugd om u de nieuwe editie van de -brochure voor te stellen. Deze geeft u een overzicht van de bijgewerkte cijfers

Nadere informatie

Gebrauchsanweisung Gebruiksaanwijzing Mode d emploi Instruzioni sull uso

Gebrauchsanweisung Gebruiksaanwijzing Mode d emploi Instruzioni sull uso DE NL FR IT Gebrauchsanweisung Gebruiksaanwijzing Mode d emploi Instruzioni sull uso 3 29 54 80 B DE

Nadere informatie

OECD Science, Technology and Industry: Scoreboard 2005. OESO Wetenschap, technologie en industrie: scorebord 2005. Samenvatting en toelichting

OECD Science, Technology and Industry: Scoreboard 2005. OESO Wetenschap, technologie en industrie: scorebord 2005. Samenvatting en toelichting OECD Science, Technology and Industry: Scoreboard 2005 Summary in Dutch OESO Wetenschap, technologie en industrie: scorebord 2005 Samenvatting in het Nederlands Samenvatting en toelichting De lange termijn

Nadere informatie

Basis gegevens tender

Basis gegevens tender Geachte heer / mevrouw, Graag maken wij gebruik van de mogelijkheid om u te bedanken voor het verkregen vertrouwen. In dit rapport worden de resultaten weergegeven van de hierboven genoemde tender. Uw

Nadere informatie

Raadpleging van betrokken partijen bij het ontwikkelen van beleid voor kleine ondernemingen op nationaal en regionaal niveau

Raadpleging van betrokken partijen bij het ontwikkelen van beleid voor kleine ondernemingen op nationaal en regionaal niveau Raadpleging van betrokken partijen bij het ontwikkelen van beleid voor kleine ondernemingen op nationaal en regionaal niveau 01.06.2004-30.09.2004 Deel I Achtergrondinformatie Land AT - Oostenrijk 1 (1.4)

Nadere informatie

ACHTERGRONDINFORMATIE BELEIDSVISIE OCTROOIBELEID EN MKB

ACHTERGRONDINFORMATIE BELEIDSVISIE OCTROOIBELEID EN MKB ACHTERGRONDINFORMATIE BELEIDSVISIE OCTROOIBELEID EN MKB 1.1 NATIONAAL OCTROOISYS TEEM...1 1.2 EUROPESE EN INTERNATIONALE OCTROOIPROCEDURES...2 1.2.1 EUROPESE PROCEDURE...3 1.2.2 DE INTERNATIONALE PCT-PROCEDURE...4

Nadere informatie

R&D-uitgaven en capaciteit naar wetenschapsgebied

R&D-uitgaven en capaciteit naar wetenschapsgebied R&D-uitgaven en capaciteit naar wetenschapsgebied In Nederland werd in 2014 in totaal 13,3 miljard uitgegeven aan R&D: wetenschappelijk onderzoek en ontwikkeling (de voorlopige cijfers 2015 laten een groei

Nadere informatie

Statistiek Bloembollen

Statistiek Bloembollen Statistiek Bloembollen Van Ed Slagboom Afdeling Statistiek Telefoonnummer 079-3470652 Pt-nummer Uw emailadres Zoetermeer d.d. 03 augustus 2009 Hierbij bieden wij u aan de exportstatistiek over de bloembollen

Nadere informatie

SOCIALE BESCHERMING IN BELGIË ESSOBS DATA 2O16

SOCIALE BESCHERMING IN BELGIË ESSOBS DATA 2O16 SOCIALE BESCHERMING IN BELGIË DATA 2O16 Ook dit jaar is de FOD Sociale zekerheid verheugd om u de nieuwe editie van de -brochure voor te stellen. Deze geeft u een overzicht van de bijgewerkte cijfers

Nadere informatie

Hoe Europeanen denken over biotechnologie en genetisch gemodificeerd voedsel in 2005

Hoe Europeanen denken over biotechnologie en genetisch gemodificeerd voedsel in 2005 Eens in de drie jaar wordt in de Europese Unie onderzoek verricht naar de publieksopvattingen over biotechnologie. Eind 05 zijn in totaal 25.000 respondenten in de 25 lidstaten van de EU ondervraagd. Hier

Nadere informatie

FACTSHEET ASPERGES ASPERGES: MEXICO IN OPKOMST

FACTSHEET ASPERGES ASPERGES: MEXICO IN OPKOMST FACTSHEET ASPERGES Fruit & Vegetable Facts; Jan Kees Boon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com ASPERGES: MEXICO IN OPKOMST Steeds meer maar niet overal De wereldmarkt van asperges groeit nog steeds.

Nadere informatie

Open Data laten stromen Nederland in Europees perspectief

Open Data laten stromen Nederland in Europees perspectief Open Data laten stromen Nederland in Europees perspectief Sem Enzerink (Capgemini Consulting) Gebruikersbijeenkomst data.overheid.nl, 16 maart 2018, Den Haag Wij zijn de open data vindplaats van publieke

Nadere informatie

Bijlage 1: Gekozen regio s en hun sterke kanten. Meest innovatieve regio s

Bijlage 1: Gekozen regio s en hun sterke kanten. Meest innovatieve regio s Bijlage 1: Gekozen regio s en hun sterke kanten Meest innovatieve regio s Het Europese Innovatie Scoreboord op regionaal schaalniveau geeft in 2003 zes regio s aan als de leiders van Europa. Deze zijn

Nadere informatie

S.M.A.R.T. update. Statistics. Market Analysis. Research. Trends.

S.M.A.R.T. update. Statistics. Market Analysis. Research. Trends. S.M.A.R.T. update Statistics. Market Analysis. Research. Trends. 35,0% 30,0% 25,0% Ontwikkeling musea, attracties & schiphol 2012, 2013 tm ytd augustus 2014 2012 2013 2014 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% -5,0%

Nadere informatie

Grond Weg- en Waterbouw: Verkeersveiligheid

Grond Weg- en Waterbouw: Verkeersveiligheid Grond Weg- en Waterbouw: Verkeersveiligheid Kennisvelden binnen de Dienst Verkeer & Scheepvaart Opdrachtgever RIJKSWATERSTAAT AUTEUR : P. OOMEN DATUM : 4 SEPTEMBER 2008 2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 3

Nadere informatie

BIJLAGE 2.3 STATISTISCHE TABELLEN

BIJLAGE 2.3 STATISTISCHE TABELLEN BIJLAGE 2.3 STATISTISCHE TABELLEN Tabel 1 Europa in het wetenschappelijk onderzoek op wereldvlak: O&O-indicatoren voor de EU15, de USA en Japan EU15 USA JAPAN Totale O&O-uitgaven (miljoen ecu) 1994 121

Nadere informatie

Koninginnegracht 19, Den Haag Kanaalpad 69, Apeldoorn 070-3105600. patents@vriesendorp.nl www.vriesendorp.nl

Koninginnegracht 19, Den Haag Kanaalpad 69, Apeldoorn 070-3105600. patents@vriesendorp.nl www.vriesendorp.nl 1 Een octrooi (ook wel patent) is een juridisch document waarin de beschermingsomvang van een technische uitvinding of idee is vastgelegd. Met een octrooi kunt u derden, die daartoe niet gerechtigd zijn,

Nadere informatie

S.M.A.R.T. update. Statistics. Market Analysis. Research. Trends.

S.M.A.R.T. update. Statistics. Market Analysis. Research. Trends. S.M.A.R.T. update Statistics. Market Analysis. Research. Trends. 35,0% 30,0% 25,0% Ontwikkeling musea, attracties & schiphol 2013, 2014 tm ytd juli 2015 2013 2014 2015 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% -5,0%

Nadere informatie

14795/05 ADD 1 gys/lep/dm 1 JUR

14795/05 ADD 1 gys/lep/dm 1 JUR RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 23 november 2005 (05.12) (OR. fr) Interinstitutioneel dossier: 2003/0165 (COD) 14795/05 ADD 1 CODEC 1064 DEEG 60 SAN 187 ADDENDUM BIJ NOTA I/A-PUNT van: het secretariaat-generaal

Nadere informatie

Bescherming en exploitatie van Intellectueel Eigendom

Bescherming en exploitatie van Intellectueel Eigendom Bescherming en exploitatie van Intellectueel Eigendom Bescherming uitvinding / vorm / merk en IP strategie (parallelsessie I) Kayin Pang, Peter van Essen and Ard Ellens Food Valley & Nederlandsch Octrooibureau

Nadere informatie

S.M.A.R.T. update. Statistics. Market Analysis. Research. Trends.

S.M.A.R.T. update. Statistics. Market Analysis. Research. Trends. S.M.A.R.T. update Statistics. Market Analysis. Research. Trends. Ontwikkeling musea, attracties & schiphol 2012, 2013, 2014 tm ytd februari 2015 35,0% 30,0% 2012 2013 2014 2015 25,0% 20,0% 15,0% 10,0%

Nadere informatie

Visie op de ontwikkeling van de zuivelmarkt Thom Albers Landelijke Onderwijsdag 19 november 2013

Visie op de ontwikkeling van de zuivelmarkt Thom Albers Landelijke Onderwijsdag 19 november 2013 Visie op de ontwikkeling van de zuivelmarkt Thom Albers Landelijke Onderwijsdag 19 november 2013 Groeiende vraag Stabiele vraag Dalende vraag Positief effect op garantieprijs Negatief effect op garantieprijs

Nadere informatie

MELKPRIJSVERGELIJKING juni 2018 bij levering kg per jaar

MELKPRIJSVERGELIJKING juni 2018 bij levering kg per jaar MELKPRIJSVERGELIJKING juni 2018 bij levering 1.000.000 kg per jaar Prijs per 100 kg standaardmelk met 4,2% vet, 3,4% eiwit, 1.000.000 kg per jaar, kiemgetal van 24.999 en een celgetal van 249.999 per ml

Nadere informatie

EVOLUTIE VAN OCTROOIEN BINNEN DE NACE CODES VERWANT AAN FEVIA

EVOLUTIE VAN OCTROOIEN BINNEN DE NACE CODES VERWANT AAN FEVIA EVOLUTIE VAN OCTROOIEN BINNEN DE NACE CODES VERWANT AAN FEVIA M. Du Plessis, X. Song en K. Debackere Expertisecentrum O&O Monitoring Dekenstraat 2 3000 Leuven OCTROOI DATA Voor de rondetafel besprekingen

Nadere informatie

Aankomsten en overnachtingen Oost-Vlaanderen Januari-april

Aankomsten en overnachtingen Oost-Vlaanderen Januari-april Aankomsten en overnachtingen Oost-Vlaanderen Januari-april 2016-2017 Bron: Cijfers FOD Economie-Algemene Directie Statistiek 2016: definitieve cijfers 2017: voorlopige cijfers Studiecel Toerisme Oost-Vlaanderen,

Nadere informatie

Aankomsten en overnachtingen Oost-Vlaanderen Januari-juli

Aankomsten en overnachtingen Oost-Vlaanderen Januari-juli Aankomsten en overnachtingen Oost-Vlaanderen Januari-juli 2016-2017 Bron: Cijfers FOD Economie-Algemene Directie Statistiek 2016: definitieve cijfers 2017: voorlopige cijfers Studiecel Toerisme Oost-Vlaanderen,

Nadere informatie

Aankomsten en overnachtingen Oost-Vlaanderen Januari-september

Aankomsten en overnachtingen Oost-Vlaanderen Januari-september Aankomsten en overnachtingen Oost-Vlaanderen Januari-september 2016-2017 Bron: Cijfers FOD Economie-Algemene Directie Statistiek 2016: definitieve cijfers 2017: voorlopige cijfers Studiecel Toerisme Oost-Vlaanderen,

Nadere informatie

Plantenveredeling: De sector vanuit octrooiperspectief. Als het gaat om octrooien

Plantenveredeling: De sector vanuit octrooiperspectief. Als het gaat om octrooien Plantenveredeling: De sector vanuit octrooiperspectief Als het gaat om octrooien Plantenveredeling: de sector vanuit octrooiperspectief Versie (publicatie) Definitief Plantenveredeling: de sector vanuit

Nadere informatie

Handels- en investeringscijfers Brazilië-Nederland mei 2019

Handels- en investeringscijfers Brazilië-Nederland mei 2019 Handels- en investeringscijfers Brazilië-Nederland mei 2019 Dit overzicht is gemaakt in opdracht van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Thaysey Pixabay, Brazilië Wat kunt u verwachten bij deze handelscijfers:

Nadere informatie

Handels- en investeringscijfers Australië-Nederland mei 2019

Handels- en investeringscijfers Australië-Nederland mei 2019 Handels- en investeringscijfers Australië-Nederland mei 2019 Dit overzicht is gemaakt in opdracht van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Orange Opera House Wat kunt u verwachten bij deze handelscijfers:

Nadere informatie