100% Van Impe, Mertens & Associates Keizersplein AALST Schema's. Fusies en splitsingen Wetteksten, normen en schema's

Transcriptie

1 Fusies en splitsingen Schema's Vennootschap A Samen 100% Aandeelhouders B voor rekening A Dochtervennotschap B Aandeelhouders A.1 I Moedervennootschap A I I I 100% Dochetrvennootschap B I

2 Fusies en splitsingen Documenten Fusievoorstel Artike/719 De bestuursorganen van de te fuseren vennootschappen stellen bij authentieke of bij onderhandse akte een fusievoorstel op. In het fusievoorstel worden ten minste vermeld: 1 de rechtsvorm, de naam, het doel en de zetel van de te fuseren vennootschappen; 2 de datum vanaf welke de handelingen van de over te nemen vennootschap boekhoudkundig geacht worden te zijn verricht voor rekening van de overnemende vennootschap; 3 de rechten die de overnemende vennootschap toekent aan de vennoten van de over te nemen vennootschappen, die bijzondere rechten hebben, alsook aan de houders van andere effecten dan aandelen, of de jegens hen voorgestelde maatregelen; Artike/720 1 In elke vennootschap wordt het fusievoorstel, alsmede de mogelijkheid voor de vennoten om dit stuk kosteloos te verkrijgen, vermeld in de agenda van de algemene vergadering die zich over het fusievoorstel moet uitspreken. Aan de houders van aandelen op naam wordt uiterlijk een maand voor de algemene vergadering een afschrift ervan toegezonden. Er wordt ook onverwijld een afschrift gezonden aan diegenen die de formaliteiten hebben vervuld, door de statuten voorgeschreven om tot de vergadering te worden toegelaten. Wanneer het evenwel gaat om een coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, moet het voorstel bedoeld in het eerste lid, niet aan de vennoten worden toegezonden overeenkomstig het tweede en het derde lid. In dat geval heeft iedere vennoot overeenkomstig 2 het recht om uiterlijk een maand vóór de algemene vergadering op de zetel van de vennootschap van voornoemd stuk kennis te nemen en kan hij overeenkomstig 3 binnen dezelfde termijn een afschrift ervan verkrijgen. 2 Iedere vennoot heeft tevens het recht uiterlijk een maand voor de datum van de algemene vergadering die over het fusievoorstel moet besluiten, in de zetel van de vennootschap kennis te nemen van de volgende stukken: 1 0 het fusievoorstel; 2 0 de jaarrekeningen over de laatste drie boekjaren van elk van de vennootschappen die bij de fusie betrokken zijn; 3 wat de naamloze vennootschappen betreft, de commanditaire vennootschappen op aandelen, de besloten vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid, de Europese vennootschappen, de Europese coöperatieve vennootschappen en de coöperatieve vennootschappen met

3 Fusies en splitsingen 53 beperkte aansprakelijkheid, de verslagen van de bestuurders, van de leden van de directieraad, van de leden van de raad van toezicht of van de zaakvoerders en de verslagen van de commissarissen over de laatste drie boekjaren; 4 0 indien de laatste jaarrekening betrekking heeft op een boekjaar dat meer dan zes maanden voor de datum van het fusievoorstel is afgesloten : tussentijdse cijfers omtrent de stand van het vermogen die niet meer dan drie maanden voor de datum van dat voorstel zijn vastgesteld en die overeenkomstig het tweede tot het vierde lid zijn opgesteld. Deze tussentijdse cijfers worden opgemaakt volgens dezelfde methoden en dezelfde opstelling als de laatste jaarrekening. Een nieuwe inventaris moet echter niet worden opgemaakt. De wijzigingen van de in de laatste balans voorkomende waarderingen kunnen beperkt zijn tot de wijzigingen die voortvloeien uit de verrichte boekingen. Rekening moet echter worden gehouden met tussentijdse afschrijvingen en voorzieningen, alsmede met belangrijke wijzigingen van de waarden die niet uit de boeken blijken. 3. Iedere vennoot kan op zijn verzoek kosteloos een volledig of desgewenst gedeeltelijk afschrift verkrijgen van de in 2 bedoelde stukken, met uitzondering van die welke hem overeenkomstig 1 zijn toegezonden Fusieverslag Geen fusieverslag verseist Controleverslag Geen controleverslag vereist

4 Fusies en splitsingen Timing Voor tijdsas zie Fusievoorstel Het fusievoorstel moet door elke vennootschap die bij de fusie betrokken is uiterlijk zes weken voor de algemene vergadering die over de fusie moet besluiten, ter griffie van de rechtbank van koophandel worden neergelegd, dit volgens art Fusieverslag Niet van toepassing Controleverslag Niet van toepassing

5 Fusies en splitsingen Normen Inleiding Toepassingsgebied Voorwerp van de opdracht Deontologische aspecten Controlewerkzaamheden Voorafgaande werkzaamheden Werkprogramma Werkdocumenten Economische waardering van de betrokken vennootschappen Analyse van de ruilverhouding en van het aantal uit te geven aandelen Controle van de overige inlichtingen Inhoud van het verslag Identificatie Beoordeling van de waarderingsmethoden Analyse van de ruilverhouding Oordeel over de andere inlichtingen Conclusie van het verslag Datum van het verslag

6 Fusies en splitsingen Splitsing door overneming 4.1. Wettelijke bepalingen Artikel 673 Splitsing door overneming is de rechtshandeling waarbij het gehele vermogen van een vennootschap, zowel de rechten als de verplichtingen, als gevolg van haar ontbinding zonder vereffening, op verscheidene vennootschappen overgaat tegen uitreiking aan de vennoten van de ontbonden vennootschap, van aandelen van de verkrijgende vennootschappen die delen in het gesplitste vermogen eventueel met een opleg in geld die niet meer mag bedragen dan een tiende van de nominale waarde of, bij gebreke van een nominale waarde, van de fractiewaarde van de uitgereikte aandelen. Artikel Een besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid of een coöperatieve vennootschap kan alleen dan als verkrijgende vennootschap aan de splitsing deelnemen, wanneer de vennoten van de te splitsen vennootschap voldoen aan de vereisten voor de verkrijging van de hoedanigheid van vennoot in de verkrijgende vennootschap. 2 In een coöperatieve vennootschap kan iedere vennoot te allen tijde in de loop van het boekjaar uittreden vanaf de bijeenroeping van een algemene vergadering die moet besluiten over de splitsing van de vennootschap ten behoeve van verkrijgende vennootschappen waarvan ten minste één een andere rechtsvorm heeft, zonder dat hij aan enige andere voorwaarde moet voldoen, en niettegenstaande enige andersluidende bepaling in de statuten.. Van de uittreding wordt aan de vennootschap kennisgegeven bij een aangetekende brief, die uiterlijk vijf dagen voor de datum van de vergadering ter post is afgegeven. Zij heeft enkel gevolg als het voorstel tot splitsing wordt aangenomen. In de oproepingsbrief wordt de tekst van deze paragraaf, eerste en tweede lid, opgenomen.

7 Fusies en splitsingen 57 Artike/736 1 Onder voorbehoud van strengere bepalingen in de statuten en onverminderd de bijzondere bepalingen van dit artikel, moet tot splitsing van een vennootschap besloten worden door de algemene vergadering overeenkomstig de volgende regels van aanwezigheid en meerderheid: 1 de aanwezigen moeten ten minste de helft van het maatschappelijk kapitaal vertegenwoordigen. Is deze voorwaarde niet vervuld, dan is een nieuwe bijeenroeping nodig. Opdat de tweede vergadering op geldige wijze kan beraadslagen en besluiten, is het voldoende dat enig deel van het kapitaal er vertegenwoordigd is; 2 a) een voorstel tot splitsing is alleen dan aangenomen, wanneer het ten minste drie vierde van de stemmen heeft verkregen; b) in de gewone commanditaire en in de coöperatieve vennootschappen is het stemrecht van de vennoten evenredig aan hun aandeel in het vennootschapsvermogen en wordt het aanwezigheidsquorum berekend naar verhouding van dat vermogen. 1bis. Artikel 582 is niet van toepassing. 2 Indien er verschillende soorten van aandelen of effecten bestaan die het in de statuten vastgestelde kapitaal al of niet vertegenwoordigen en de fusie aanleiding geeft tot wijziging van hun respectieve rechten, is artikel 560, vierde lid, van overeenkomstige toepássing. 3 De instemming van alle vennoten is vereist: 1 in de vennootschappen die aan de splitsing deelnemen die vennootschappen onder firma zijn; 2 in de te splitsen vennootschap wanneer ten minste een van de verkrijgende vennootschappen de rechtsvorm heeft aangenomen van : a) een vennootschap onder firma; b) een gewone commanditaire vennootschap; c) een coöperatieve vennootschap. In de in het eerste lid bedoelde gevallen is de eenparige instemming vereist van de houders van aandelen die het kapitaal van de vennootschap niet vertegenwoordigen, zo die er zijn. Het eerste lid, 2, c), en het tweede lid zijn niet toepasselijk indien de verkrijgende vennootschap een coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid is. 4 In de gewone commanditaire vennootschappen en in de commanditaire vennootschappen op aandelen is bovendien de instemming van alle beherende vennoten vereist. 5. Wanneer het splitsingsvoorstel bepaalt dat de verdeling, over de vennoten van de te splitsen vennootschap, van de aandelen van de verkrijgende vennootschappen niet naar evenredigheid met hun rechten op het kapitaal van de te splitsen vennootschap zal geschieden, wordt het besluit van de te splitsen vennootschap over de deelneming aan de splitsing door de algemene vergadering eenparig genomen. Van hnpe, Mertens & Associates

8 Fusies en splitsingen 58 Artike/737 In elke vennootschap die aan de splitsing deelneemt, worden de notulen van de algemene vergadering waarin tot de splitsing wordt besloten op straffe van nietigheid opgësteld bij authentieke akte. In de akte wordt de conclusie opgenomen van het in artikel 731 bedoelde verslag. De notaris moet na onderzoek het bestaan en zowel de interne als de externe wettigheid bevestigen van de rechtshandelingen en formaliteiten waartoe de vennootschap waarbij hij optreedt, gehouden is. Artike/738 Onmiddellijk na het besluit tot deelneming aan de splitsing worden de eventuele wijzigingen van de statuten van een verkrijgende vennootschap, met inbegrip van de bepalingen tot wijziging van haar doel, vastgesteld volgens de regels van aanwezigheid en meerderheid door dit wetboek vereist. Geschiedt zulks niet, dan blijft het besluit tot splitsing zonder gevolg. De splitsing is voltrokken zodra de betrokken vennootschappen daartoe overeenstemmende besluiten hebben genomen. Artike/739 Met inachtneming van de in het tweede en het derde lid bepaalde regels, worden de akten houdende vaststelling van de besluiten tot deelneming aan de splitsing van de te splitsen vennootschap en van de verkrijgende vennootschappen neergelegd en bij uittreksel bekendgemaakt, overeenkomstig artikel 74 en, in voorkomend geval, worden de akten tot wijziging van de statuten van een verkrijgende vennootschap neergelegd en bekendgemaakt overeenkomstig artikel 74. Zij wo~den gelijktijdig bekendgemaakt binnen vijftien dagen na de neerlegging van de akte houdende vaststelling van het besluit tot deelneming aan de splitsing dat door de laatst gehouden algemene vergadering is genomen. Een verkrijgende vennootschap kan zelf de formaliteiten inzake openbaarmaking betreffende de gesplitste vennootschap verrichten. Artike/740 1 Tenzij de betrokken vennootschappen anders hebben besloten, worden de aandelen die door een verkrijgende vennootschap zijn uitgegeven in ruil voor haar deel van het vermogen van de gesplitste vennootschap, onder de vennoten van de gesplitste vennootschap verdeeld, door en onder de verantwoordelijkheid van de organen die op het ogenblik van de splitsing met het bestuur van die vennootschap belast waren. Deze organen zorgen zo nodig voor de bijwerking van de registers van de aandelen op naam of andere aandelenregisters. De kosten van deze verrichtingen worden door de verkrijgende vennootschappen gedragen naar evenredigheid van hun aandeel.

9 Fusies en splitsingen 59 2 Er vindt geen omwisseling plaats van aandelen van een verkrijgende vennootschap tegen aandelen van de gesplitste vennootschap die worden gehouden: 1 door de verkrijgende vennootschap zelf of door een persoon die in eigen naam, maar voor rekening van de vennootschap handelt, of 2 door de gesplitste vennootschap zelf of door een persoon die in eigen naam, maar voor rekening van de vennootschap handelt. Artike/741 De jaarrekening van de gesplitste vennootschap over het tijdvak begrepen tussen de datum van jaarafsluiting van het laatste boekjaar waarvoor de rekeningen zijn goedgekeurd en de in artikel 728, 2, 5, vermelde datum, wordt door het bestuursorgaan van die vennootschap opgemaakt overeenkomstig de bepalingen van dit wetboek die op haar toepasselijk zijn. Zij wordt onderworpen aan de goedkeuring van de algemene vergadering van.elke verkrijgende vennootschap volgens de regels die voor deze vennootschappen met betrekking tot de jaarrekening gelden. Onverminderd artikel 687, beslissen de algemene vergaderingen van de verkrijgende vennootschappen over het verlenen van kwijting aan de bestuurs- en toezichtorganen van de gesplitste vennootschap Gemeenschappelijke bepalingen Fusie of splitsing van vennootschappen in vereffening of van failliet verklaarde vennootschappen Artike/ Rechtsgevolgen van fusie en splitsing Artike/ Tegenwerpelijkheid van de fusie of splitsing Artike/ Zekerheidsstelling Artike/ Aansprakelijkheid Artike/685 Artike/686 Artike/687

10 Fusies en splitsingen Nietigheid van de fusie of splitsing Artike/688 Artike/689 Artike/690 Artike/691 Artike/692

11 Fusies en splitsingen S,chema's Aandelenruil obv ruilvoet Aandelenruil obv ruilvoet Aandeelhouders B' B" Bn, Volledig vermogen Aandeelhouders A' A" A'" Volledig vermogen Aandeelhouders C' C" C'" Verkrijgende bestaande Vennootschap B Gesplitste Vennootschap A (A=A1+A2) Verkrijgende bestaande Vennootschap C ' Vennootschap B+A1 Vennootschap C+A2 Vau Impe, Mertens & Associates

12 Fusies en splitsingen Documenten Splitsingsvoorstel Artike/728 De bestuursorganen van de vennootschappen die aan de splitsing deelnemen, stellen bij authentieke of bij onderhandse akte een splitsingsvoorstel op. In het splitsingsvoorstel worden ten minste vermeld: 1 de rechtsvorm, de naam, het doel en de zetel van de vennootschappen die aan de splitsing deelnemen; 2 de ruilverhouding van de aandelen en, in voorkomend geval, het bedrag van de opleg; 3 de wijze waarop de aandelen in de verkrijgende vennootschappen worden uitgereikt; 4 de datum vanaf welke deze aandelen recht geven te delen in de winst, alsmede elke bijzondere regeling betreffende dit recht; 5 de datum vanaf welke de handelingen van de te splitsen vennootschap boekhoudkundig geacht worden te zijn verricht voor rekening van een van de verkrijgende vennootschappen; 6 de rechten die de verkrijgende vennootschappen toekennen aan de vennoten van de te splitsen vennootschap, die bijzondere rechten hebben en aan de houder$ van andere effecten dan aandelen, of de jegens hen voorgestelde maatregelen; 7 de bezoldiging die wordt toegekend aan de commissarissen, de bedrijfsrevisoren of de externe accountants voor het opstellen van het in artikel 731 bedoelde verslag; 8 ieder bijzonder voordeel toegekend aan de leden van de bestuursorganen van de vennootschappen die aan de splitsing deelnemen; go de nauwkeurige beschrijving en verdeling van de aan elke verkrijgende vennootschap over te dragen delen van de activa en passiva van het vermogen; 10 de verdeling onder de vennoten van de te splitsen vennootschap van de aandelen van de verkrijgende vennootschappen alsmede het criterium waarop deze verdeling is gebaseerd. Het splitsingsvoorstel moet door elke vennootschap die aan de splitsing deelneemt uiterlijk zes weken voor de algemene vergadering die over de splitsing moet besluiten, ter griffie van de rechtbank van koophandel worden neergelegd.

13 Fusies en splitsingen 63 Wetteksten. normen en schema's Artike/729 Wanneer een gedeelte van de activa van het vermogen niet in het splitsingsvoorstel wordt toegescheiden en interpretatie van dit voorstel geen uitsluitsel geeft over de verdeling ervan, wordt dit gedeelte of de waarde ervan verdeeld over alle verkrijgende vennootschappen, evenredig aan het netto-actief dat aan ieder van hen in het splitsingsvoorstel is toegescheiden. Wanneer een gedeelte van de passiva van het vermogen niet in het splitsingsvoorstel wordt toegescheiden en interpretatie van dit voorstel geen uitsluitsel geeft over de verdeling ervan, zijn alle verkrijgende vennootschappen daarvoor hoofdelijk aansprakelijk Splitsingsverslag Artike/730 In elke vennootschap stelt het bestuursorgaan een omstandig schriftelijk verslag op waarin de stand van het vermogen van de vennootschappen die aan de splitsing deelnemen wordt uiteengezet en waarin tevens uit een juridisch en economisch oogpunt worden toegelicht en verantwoord: de wenselijkheid van de splitsing, de voorwaarden en de wijze waarop ze zal geschieden en de gevolgen ervan, de methoden volgens welke de ruilverhouding van de aandelen is vastgesteld, het betrekkelijke gewicht dat aan deze methoden wordt gehecht, de waardering waartoe elke methode komt, de moeilijkheden die zich eventueel hebben voorgedaan en de voorgestelde ruilverhouding. Wanneer de overnemende vennootschap een besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, een coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, een Europese vennootschap, een Europese coöperatieve vennootschap of een naamloze vennootschap is, wordt in het verslag daarenboven melding gemaakt van het verslag bedoeld in artikel 313, artikel 423 of artikel 602, naar gelang van het geval; het geeft ook aan bij welke griffie van de rechtbank van koophandel dat verslag moet worden neergelegd.

14 Fusies en splitsingen Controleverslag Artike/731 In elke vennootschap wordt een schriftelijk verslag over het splitsingsvoorstel opgesteld hetzij door de commissaris, hetzij, wanneer er geen commissaris is, door een bedrijfsrevisor of door een externe accountant die de bestuurders of de zaakvoerders hebben aangewezen. De commissaris, de aangewezen bedrijfsrevisor of de externe accountant moet inzonderheid verklaren of de ruilverhouding naar zijn mening al dan niet redelijk is. In deze verklaring moet ten minste worden aangegeven: 1 0 volgens welke methoden de voorgestelde ruilverhouding is vastgesteld; 2 0 of deze methoden in het gegeven geval passen en tot welke waardering elke gebruikte methode leidt; tevens moet een oordeel worden gegeven over het betrekkelijke gewicht dat bij de vaststelling van de in aanmerking genomen waarde aan deze methode is gehecht. In het verslag worden bovendien de bijzondere moeilijkheden vermeld die er eventueel bij de waardering zijn geweest. De commissaris, de aangewezen bedrijfsrevisor of accountant kan ter plaatse inzage nemen van alle stukken die dienstig zijn voor de vervulling van zijn taak. Zij zijn gerechtigd van de vennootschappen die bij de splitsing betrokken zijn, te verlangen dat hen alle ophelçleringen en inlichtingen worden verstrekt. Zij zijn tevens gerechtigd alle controles te verrichten die zij nodig achten. In een overnemende vennootschap die de rechtsvorm heeft van een besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, van een coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, van een Europese vennootschap, van een Europese coöperatieve vennootschap of van een naamloze vennootschap, kan het verslag worden opgesteld door de commissaris of door de bedrijfsrevisor die het verslag heeft opgemaakt bedoeld in artikel 313, artikel 423, of artikel 602, naar gelang van"" het geval. Artike/732 De bestuursorganen van alle bij de splitsing betrokken vennootschappen moeten hun eigen algemene vergadering, alsmede de bestuursorganen van alle andere bij de splitsing betrokken vennootschappen op de hoogte stellen van elke belangrijke wijziging die zich in de activa en de passiva van het vermogen heeft voorgedaan tussen de datum van opstelling van het splitsingsvoorstel en de datum van de laatste algemene vergadering die tot de splitsing besluit. De aldus geïnformeerde bestuursorganen brengen hun algemene vergaderingen op de hoogte van de ontvangen informatie.

15 Fusies en splitsingen 65 Wetteksten. normen en schema's 4.5. Timing Voor tijdsas zie punt Splitsingsvoorstel Volgens artikel 733 van het W. Venn.. dient het splitsingsvoorstel 1 maand voor de Algemene vergadering neergelegd! gepubliceerd te zijn. Het voorstel dient ook 6 weken voor de Algemene vergadering neergelegd te zijn op de griffie van de rechtbank van koophandel (art. 728 W. venn) Splitsingsverslag Volgens artikel 733 dient het splitsingsverslag uiterlijk 1 maand voor de Algemene vergadering neergelegd te zijn op de maatschappelijke zetel. In artikel 739 van het W. Venn. staat er dat het splitsingsverslag 15 dagen na de Algemene vergadering moet neergelegd zijn ter griffie van de rechtbank van koophandel.

16 Fusies en splitsingen Wetteksten. normen en schema's Controleverslag Het controleverslag moet eveneens 1 maand voor de algemene vergadering neergelegd zijn op de griffie van de rechtbank van koophandel volgens artikel 733 van het W. Venn. Vijftien dagen na de Algemene vergadering dient het controleverslag neergelegd te zijn op de griffie van de rechtbank van koophandel. Artikel In elke vennootschap worden het splitsingsvoorstel en de verslagen bedoeld in de artikelen 730 en 731, alsmede de mogelijkheid voor de vennoten om de genoemde stukken kosteloos te verkrijgen, vermeld in de agenda van de algemene vergadering die zich over het splitsingsvoorstel moet uitspreken. Aan de houders van aandelen op naam wordt uiterlijk een maand voor de algemene vergadering een afschrift ervan toegezonden. Er wordt ook onverwijld een afschrift gezonden aan diegenen die de formaliteiten hebben vervuld, door de statuten voorgeschreven om tot de vergadering te worden toegelaten. Wanneer het evenwel gaat om een' coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, moeten het voorstel en de verslagen bedoeld in het eerste lid, niet aan de vennoten worden toegezonden overeenkomstig het tweede en het derde lid. In dat geval heeft iedere vennoot overeenkomstig 2 het recht om uiterlijk een~: maand vóór de algemene vergadering op de zetel van de vennootschap van voornoemde stukken kennis te nemen en kan hij overeenkomstig 3 binnen dezelfde termijn een afschrift ervan verkrijgen. 2 Iedere vennoot he~ft tevens het recht uiterlijk een maand voor de datum van de algemene vergadering die over het splitsingsvoorstel moet besluiten, in de zetel van de vennootschap kennis te nemen van de volgende stukken: 1 het splitsingsvoorstel; 2 de in de artikelen 730 en 731 bedoelde verslagen; 3 de jaarrekeningen over de laatste drie bo~kjaren van elk van de vennootschappen die bij de splitsing betrokken zijn; 4 wat de naamloze vennootschappen betreft, de commanditaire vennootschappen op aandelen, de besloten vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid, de Europese vennootschappen, de Europese coöperatieve vennootschappen en de coöperatieve vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid, de verslagen van de bestuurders, van de leden van de directieraad, van de leden van de raad van toezicht of van de zaakvoerders en de verslagen van de commissarissen over de laatste drie boekjaren; 5 indien de laatste jaarrekening betrekking heeft op een boekjaar dat meer dan zes maanden voor de datum van het splitsingsvoorstel is afgesloten : tussentijdse cijfers omtrent de stand van het vermogen die niet meer dan drie maanden voor de datum van dat voorstel zijn vastgesteld en die overeenkomstig het tweede tot het vierde lid zijn opgesteld.

17 Fusies en splitsingen 67 Deze tussentijdse cijfers worden opgemaakt volgens dezelfde methoden en dezelfde opstelling als de laatste jaarrekening. Een nieuwe inventaris moet echter niet worden opgemaakt. De wijzigingen van de in de laatste balans voorkomende waarderingen kunnen beperkt zijn tot de wijzigingen die voortvloeien uit de verrichte boekingen. Rekening moet echter worden gehouden met tussentijdse afschrijvingen en voorzieningen, alsmede met belangrijke wijzigingen van de waarden die niet uit de boeken blijken. 3 Iedere vennoot kan op zijn verzoek kosteloos een volledig of desgewenst gedeeltelijk afschrift verkrijgen van de in 2 bedoelde stukken, met uitzondering van die welke hem overeenkomstig 1 zijn toegezonden.

18 Fusies en splitsingen Normen Inleiding Toepassingsgebied Voorwerp van de opdracht Deontologische aspecten Controlewerkzaamheden Voorafgaande werkzaamheden Werkprogramma Werkdocumenten Economische waardering van de betrokken vennootschappen Analyse van de ruilverhouding en van het aantal uit te geven aandelen Controle van de overige inlichtingen Inhoud van het verslag Identificatie Beoordeling van de waarderingsmethoden Analyse van de ruilverhouding Oordeel over de andere inlichtingen Conclusie van het verslag Datum van het verslag

19 Fusies en splitsingen Splitsing door oprichting van een nieuwe vennootschap 5.1. Wettelijke bepalingen Artike/674 Splitsing door oprichting van nieuwe vennootschappen is de rechtshandeling waarbij het gehele vermogen van een vennootschap, zowel de rechten als de verplichtingen, als gevolg van ontbinding zonder vereffening op verscheidene nieuwe door haar opgerichte vennootschappen overgaat tegen uitreiking aan de vennoten van de ontbonden vennootschappen van aandelen in de nieuwe vennootschappen eventueel met een opleg in geld die niet meer mag bedragen dan een tiende van de nominale waarde of, bij gebreke van een nominale waarde, van de fractiewaarde van de uitgereikte aandelen. Artike/742 1 Onder voorbehoud van de 2 en 3 gelden voor de oprichting van ieder van de nieuwe vennootschappen alle voorwaarden die door dit wetboek voor de gekozen vennootschapsvorm worden gesteld. 2 Ongeacht de rechtsvorm van de nieuwe vennootschap, moet haar oprichting, op straffe van nietigheid, bij authentieke akte worden vastgesteld. In die akte worden de conclusies van het in artikel 731 bedoelde verslag van de commissaris, de bedrijfsrevisor of de externe accountant opgenomen. 3 De artikelen 444, laatste lid, en 449, artikel 450, tweede lid, tweede volzin, en de artikelen 451, 452 en 453, 9, zijn niet van toepassing op de naamloze vennootschap en de Europese vennootschap en evenmin, in afwijking van artikel 657, op de commanditaire vennootschap op aandelen. De artikelen 395, laatste lid, en 399 zijn niet van toepassing op de coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid en de Europese coöperatieve vennootschap die door de splitsing tot stand zijn gekomen. De artikelen 219, laatste lid, en 224 zijn niet van toepassing op de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid die door de splitsing tot stand is gekomen. Artikel 226, 6, is evenmin van toepassing op deze vennootschap. Artike/749 De vennootschappen die aan de splitsing deelnemen, behoeven de artikelen 745, 746 en 748 niet toe te passen, in zover dit laatste naar de verslagen verwijst, indien alle vennoten en alle houders van effecten waaraan stemrecht in de algemene vergadering is verbonden, daarvan hebben afgezien. De afstand van dat recht wordt vastgesteld bij een uitdrukkelijke stemming in de algemene vergadering die over de deelneming aan de splitsing moet besluiten. In de agenda van die algemene vergadering wordt vermeld dat de vennootschap voornemens is deze bepaling toe te passen en worden het eerste en het tweede lid opgenomen.

20 Fusies en splitsingen 70 Artike/ Een besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid of een coöperatieve vennootschap kan alleen dan als nieuwe vennootschap aan de splitsing deelnemen, wanneer de vennoten van de te splitsen vennootschap voldoen aan de vereisten voor de verkrijging van de hoedanigheid van vennoot in de nieuwe vennootschap. 2 In een coöperatieve vennootschap kan iedere vennoot te allen tijde in de loop van het boekjaar uittreden vanaf de bijeenroeping van een algemene vergadering die moet besluiten over de splitsing van de vennootschap ten behoeve van nieuwe vennootschappen waarvan ten minste één een andere rechtsvorm heeft, zonder dat hij aan enige andere voorwaarde moet voldoen, en niettegenstaande enige andersluidende bepaling in de statuten. Van de uittreding wordt aan de vennootschap kennisgegeven bij een aangetekende brief, die uiterlijk vijf dagen voor de datum van de vergadering ter post is afgegeven. Zij heeft enkel gevolg als het voorstel tot splitsing wordt aangenomen. In de oproepingsbrief wordt de tekst van deze paragraaf, eerste en tweede lid, opgenomen. Artike/751 1 Onder voorbehoud van strengere bepalin!l)en in de statuten en onvermind~rd de bijzondere bepalingen van dit artikel, moet tot splitsing van een vennootschap besloten worden door de algemene vergadering overeenkomstig de volgende regels van aanwezigheid en meerderheid: 1 0 de aanwezigen moeten ten minste de helft van het maatschappelijk kapitaal vertegenwoordigen. Is deze voorwaarde niet vervuld, dan is een nieuwe bijeenroeping nodig. Opdat de tweede vergadering op geldige wijze kan beraadslagen en besluiten, is het voldoende dat enig deel van het kapitaal er vertegenwoordigd is; 2 0 a) een voorstel tot splitsing is alleen dan aangenomen, wanneer het ten minste drie vierde van de stemmen heeft verkregen; b) in de gewone commanditaire en in de coöperatieve vennootschappen is het stemrecht van de vennoten evenredig aan hun aandeel in het vennootschapsvermogen en wordt het aanwezigheidsquorum berekend naar verhouding van dat vermogen. 2 Indien er verschillende soorten van aandelen of effecten bestaan die het in de statuten vastgestelde kapitaal al of niet vertegenwoordigen en de fusie aanleiding geeft tot wijziging van hun respectieve rechten, is artikel 560, vierde lid, van overeenkomstige toepassing. 3 De instemming van alle vennoten is vereist: 1 0 in de vennootschappen onder firma; 2 0 in de te splitsen vennootschap wanneer ten minste een van de nieuwe vennootschappen de rechtsvorm heeft aangenomen van : a) een vennootschap onder firma; b) een gewone commanditaire vennootschap;

21 Fusies en splitsingen 71 Wetteksten. normen en schema's c) een coöperatieve vennootschap. In de in het eerste lid bedoelde gevallen is de eenparige instemming vereist van de houders van aandelen die het kapitaal van de vennootschap niet vertegenwoordigen, zo die er zijn. Het eerste lid, 2, c), en het tweede lid zijn niet toepasselijk indien de nieuwe vennootschap een coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid is. 4 In de gewone commanditaire vennootschappen en in de commanditaire vennootschappen op aandelen is bovendien de instemming van alle beherende vennoten vereist. 5 Wanneer het splitsingsvoorstel bepaalt dat de verdeling, over de vennoten van de te splitsen vennootschap, van de aandelen van de nieuwe vennootschappen niet naar evenredigheid met hun rechten op het kapitaal van de te splitsen vennootschap zal geschieden, wordt het besluit van de te splitsen vennootschap over de deelneming aan de splitsing door de algemene ve'rgadering eenparig genomen. Artike/752 In elke vennootschap die aan de splitsing deelneemt, worden de notulen van de algemene vergadering waarin tot de splitsing wordt besloten op straffe van nietigheid opgesteld bij authentieke akte. In de akte wordt de conclusie opgenomen van het in artikel 746 bedoelde verslag. De notaris moet na onderzoek het bestaan en zowel de interne als de externe wettigheid bevestigen van de rechtshandelingen en formaliteiten waartoe de vennootschap waarbij hij optreedt, gehouden is. Artike/753 Onmiddellijk na het besluit tot splitsing moeten het ontwerp van oprichtingsakte en de statuten van elke nieuwe vennootschap goedgekeurd worden door de algemene vergadering van de gesplitste vennootschap, en dit volgens dezelfde regels van aanwezigheid en meerderheid als die welke voor een besluit tot splitsing zijn vereist. Geschiedt zulks niet, dan blijft het besluit tot splitsing zonder gevolg. Artike/754 De splitsing is voltrokken zodra de nieuwe vennootschappen zijn opgericht.

22 Fusies en splitsingen Gemeenschappelijke bepalingen Fusie of splitsing van vennootschappen in vereffening of van failliet verklaarde vennootschappen Artike/ Rechtsgevolgen van fusie en splitsing Artike/ Tegenwerpelijkheid van de fusie of splitsing Artike/ Zekerheidsstelling Artike/ Aansprakelijkheid Artike/685 Artike/686 Artike/ Nietigheid van de fusie of splitsing Artike/688 Artike/689 Artike/690 Artike/691 Artike/692

23 Fusies en splitsingen Schema's Aandeelhouders A' A" AU' Gesplitste Vennootschap A Aandeelhouders S' S" S'" Aandeelhouders C' C" c'" Nieuwe vennootschap B Nieuwe vennootschap C

24 Fusies en splitsingen Documenten Splitsingsvoorstel Artike/743 De bestuursorganen van de vennootschappen die aan de splitsing deelnemen, stellen bij authentieke of bij onderhandse akte een splitsingsvoorstel op. In het splitsingsvoorstel worden ten minste vermeld: 1 de rechtsvorm, de naam, het doel en de zetel van de te splitsen vennootschap en.'(é.m de nieuwe vennootschappen; 2 de ruilverhouding van de aandelen en, in voorkomend geval, het bedrag van de opleg; 3 de wijze waarop de aandelen in de nieuwe vennootschappen worden uitgereikt; 4 de datum vanaf welke deze aandelen recht geven te delen in de winst, alsmede elke bijzondere regeling betreffende dit recht; 5 de datum vanaf welke de handelingen van de te. splitsen vennootschap boekhoudkundig geacht worden te zijn verricht voor rekening van een van de nieuwe vennootschappen; 6 de rechten die de nieuwe vennootschappen toekennen aan de vennoten van de te splitsen vennootschap, die bijzondere rechten hebben en aan de houders van andere effecten dan aandelen, of de jegens hen voorgestelde maatregelen; 7 de bezoldiging die wordt toegekend aan de commissarissen, de bedrijfsrevisoren of de externe accountants voor het opstellen van het in artikel 746 bedoelde verslag; 8 ieder bijzonder voordeel toegekend aan de leden van de bestuursorganen van de vennootschappen die aan de splitsing deelnemen; go de nauwkeurige beschrijving en verdeling van de aan elke nieuwe vennootschap over te dragen delen van de activa en passiva van het vermogen; 10 de verdeling onder de vennoten van de te splitsen vennootschap van de aandelen van de nieuwe vennootschappen alsmede het criterium waarop deze verdeling is gebaseerd. Het splitsingsvoorstel moet door elke vennootschap die aan de splitsing deelneemt uiterlijk zes weken voor de algemene vergadering die over de splitsing moet besluiten, ter griffie van de rechtbank van koophandel worden neergelegd. Artike/744 Wanneer een gedeelte van de activa van het vermogen niet in het splitsingsvoorstel wordt toegescheiden en interpretatie van dit voorstel geen uitsluitsel geeft over de verdeling ervan, wordt dit gedeelte of de waarde ervan verdeeld over alle nieuwe vennootschappen, evenredig aan het netto-actief dat aan ieder van hen in het splitsingsvoorstel is toegescheiden. Wanneer een gedeelte van de passiva van het vermogen niet in het splitsingsvoorstel wordt toegescheiden en interpretatie van dit voorstel geen uitsluitsel geeft over de verdeling ervan, zijn alle nieuwe vennootschappen daarvoor hoofdelijk aansprakelijk.

25 Fusies en splitsingen Splitsingsverslag Artike/745 In elke vennootschap stelt het bestuursorgaan een omstandig schriftelijk verslag op waarin de stand van het vermogen van de vennootschappen die aan de splitsing deelnemen, wordt uiteengezet en waarin tevens uit een juridisch en economisch oogpunt worden toegelicht en verantwoord : de wenselijkheid van de splitsing, de. voorwaarden en de wijze waarop ze zal geschieden en de gevolgen ervan, de methoden volgens welke de ruilverhouding van de aandelen is vastgesteld, het betrekkelijke gewicht dat aan deze methoden wordt gehecht, de waardering waartoe elke methode komt, de moeilijkheden die zich eventueel hebben voorgedaan en de voorgestelde ruilverhouding. Wanneer de nieuwe vennootschap een besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, een coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, een Europese vennootschap, een Europese coöperatieve vennootschap of een naamloze vennootschap is, wordt in het verslag daarenboven melding gemaakt van het verslag bedoeld in artikel 219, artikel 395 of artikel 444, naar gelang van het geval; het geeft ook aan bij welke griffie van de rechtbank van koophandel dat verslag moet worden neergelegd Controleverslag Artike/746. In elke vennootschap wordt een schriftelijk verslag over het splitsingsvoorstel opgesteld hetzij door de commissaris, hetzij, wanneer er geen commissaris is, door een. bedrijfsrevisor of door een externe accountant die de bestuurders of de zaakvoerders hebben aangewezen. De commissaris, de aangewezen bedrijfsrevisor of de externe accountant moet inzonderheid verklaren of de ruilverhouding naar zijn mening al dan niet redelijk is. In deze verklaring moet ten minste worden aangegeven: 1 0 volgens welke methoden de voorgestelde ruilverhouding is vastgesteld; 2 0 of deze methoden in het gegeven geval passen en tot welke waardering elke gebruikte methode leidt; tevens moet een oordeel worden gegeven over het betrekkelijke gewicht dat bij de vaststelling van de in aanmerking genomen waarde aan deze methode is gehecht. In het verslag worden bovendien de bijzondere moeilijkheden vermeld die er eventueel bij de waardering zijn geweest. De commissaris, de aangewezen bedrijfsrevisor of accountant kan ter plaatse inzage nemen van alle stukken die dienstig zijn voor de vervulling van zijn taak. Zij zijn gerechtigd van de vennootschappen die bij de splitsing betrokken zijn, te verlangen dat hen alle ophelderingen en inlichtingen worden verstrekt. Zij zijn tevens gerechtigd alle controles te verrichten die zij nodig achten.

26 Fusies en splitsingen 76 Wanneer ten minste een van de nieuwe vennootschappen de rechtsvorm heeft van een besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, van een coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, van een Europese vennootschap, van een Europese coöperatieve vennootschap of van een naamloze vennootschap, kan het verslag worden opgesteld door de commissaris-revisor of door de bedrijfsrevisor die het in artikel 219, in artikel 395 of in artikel 444 bedoelde verslag heeft opgesteld.

27 Fusies en splitsingen Timing Voor schema zie punt Splitsingsvoorstel Volgens artikel 748 van het W. Venn. dient het splitsingsvoorstel 1 maand voor de Algemene vergadering neergelegd/ gepubliceerd te zijn. Het voorstel dient ook 6 weken voor de Algemene vergadering neergelegd te zijn op de griffie van de rechtbank van koophandel (art. 743 W. Venn) Splitsingsverslag Volgens artikel 748 dient het splitsingsverslag uiterlijk 1 maand voor de Algemene vergadering neergelegd te zijn op de maatschappelijke zetel. In artikel 739 van het W. Venn.. staat er dat het splitsingsverslag 15 dagen na de Algemene vergadering moet neergelegd zijn ter griffie van de rechtbank van koophandel Verslag commissaris, revisor of accountant Het controleverslag moet eveneens 1 maand voor de algemene vergadering neergelegd zijn op de griffie van de rechtbank van koophandel volgens artikel 133 van het W. Venn.. Vijftien dagen na de Algemene vergadering dient het controleverslag neergelegd te zijn op de griffie van de rechtbank van koophandel.

28 Fusies en splitsingen Normen. 5~6.1. Inleiding Toepassingsgebied Voorwerp van de opdracht Deontologische aspecten Controlewerkzaamheden Voorafgaande werkzaamheden Werkprogramma Werkdocumenten Economische waardering van de betrokken vennootschappen Analyse van de ruilverhouding en van het aantal uit te geven aandelen Controle van de overige inlichtingen Inhoud van het verslag Identificatie Beoordeling van de waarderingsmethoden Analyse van de ruilverhouding Oordeel over de andere inlichtingen Conclusie van het verslag Datum van het verslag.

29 Fusies en splitsingen 79 Wetteksten. normen en schema's 6. Gemengde splitsing 6.1. Wettelijke bepalingen Artike/675 rechtshandeling waarbij het gehele vermogen van een vennootschap, zowel de rechten als de verplichtingen, als gevolg van ontbinding zonder vereffening op één of meer bestaande vennootschappen en op één of meer door haar opgerichte vennootschappen overgaat tegen uitreiking aan de vennoten van de ontbonden vennootschap, van aandelen van de verkrijgende vennootschappen. Artike/758 De gemengde splitsing geschiedt overeenkomstig de hoofdstukken 4 en 5, al naargelang het gaat om een verkrijgende of een nieuwe vennootschap Gemeenschappelijke bepalingen 6.3. Schema's Aandeelhouders B' B" B U ' ~ Aandelenruil obv ruilvoet Volledig vermogen Aandelenruil obv ruilvoet - Aandeelhouders Aandeelhouders A' A" A'" C' C" C'" Volledig vermogen, Verkrijgende bestaande Vennootschap B, ~ Gesplitste Op te richten Vennootschap A Nieuwe (A=A1+A2) Vennootschap C Ir-. Vennootschap B+A1 Vennootschap C+A2

30 Fusies en splitsingen 80 Wetteksten. normen en schema's 7. Partiële splitsing 7.1. Wettelijke bepalingen Artikel 677 Artikel 677 van het W. Venn. schrijft voor dat met fusie of splitsing gelijkgesteld worden, de fusie of splitsing zonder dat alle overdragende vennootschappen ophouden te bestaan. Voorheen was dergelijke verrichting opgenomen in de Vennootschappenwet onder de Afdeling VIII quater "Inbreng van een algemeenheid of van een bedrijfstak". De wet van 13 april 1995 had deze verrichting ingèvoerd, teneinde de Vennootschappenwet in overeenstemming te brengen met de Derde en de Zesde Europese richtlijn betreffende fusies respectievelijk splitsing van vennootschappen binnen eenzelfde lidstaat. De richtlijnen stellen dat hun regelingen ook van toepassing moeten zijn, indien een Lidstaat een fusie of splitsing toestaat zonder dat alle overdragende vennootschappen ophouden te bestaan. Hoewel ze sindsdien hun plaats kenden in het vennootschapsrecht, bleven fusies en splitsingen zonder dat alle overdragende vennootschappen ophouden te bestaan dode letter in België. Het ontbrak de verrichtingen immers aan een passende fiscaal statuut. Wat betreft de partiële splitsing is daar sinds 6 februari verandering in gekomen. Ter gelegenheid van de opstellening van het nieuwe wetboek van Vennootschappen, dat met ingang van 6 februari 2001 in werking is getreden, is de partiële splitsing verhuisd naar de hoofding "met fusie of splitsing gelijkgestelde verrichtingen" Worden met fusie of splitsing gelijkgesteld, de verrichtingen omschreven in de artikelen 671 tot 675, zonder dat alle overdragende vennootschappen ophouden te bestaan. 7:1.1. Fusie of splitsing van vennootschappen in vereffening of van failliet verklaarde vennootschappen Artike/ Rechtsgevolgen van fusie en splitsing Artike/682

31 Fusies en splitsingen Tegenwerpelijkheid van de fusie of splitsing Artike/ Zekerheidsstelling Artike/ Aansprakelijkheid Artike/685 Artike/686 Artike/ Nietigheid van de fusie of splitsing Artike/688 Artike/689 Artike/690 Artike/691 Artike/692

32 Fusies en splitsingen Schema's Voor de partiële splitsing Na de partiële splitsing Aandeelhoudes A Aandeelhouders B Aandeelhouders B Vennootschap A Vennootschap B Vennootschap B Afte splitsen vermogen A Afgesplitst vennogen A 7.3. Documenten Splitsrngsvoorstel Artike/728 Artike/ Splitsingsverslag Artike/730

33 Fusies en splitsingen Controleverslag. Artike/731 Artike/ Timing Voor tijdsas zie punt Splitsingsvoorstel Volgens artikel 733 van het W. Venn. dient het splitsingsvoorstel 1 maand voor de Algemene vergadering neergelegd/gepubliceerd te zijn. Het voorstel dient ook 6 weken voor de Algemene vergadering neergelegd te zijn op de griffie van de rechtbank van koophandel (art. 728 W. venn) Splitsingsverslag Volgens artikel 733 dient het splitsingsverslag uiterlijk 1 maand voor de Algemene vergadering neergelegd te zijn op de maatschappelijke zetel. In artikel 739 van het W. Venn. staat er dat het splitsingsverslag 15 dagen na de Algemene vergadering moet neergelegd zijn ter griffie van de rechtbank van koophandel Controleverslag Het controleverslag moet eveneens 1 maand voor de algemene vergadering neergelegd zijn op de griffie van de rechtbank van koophandel volgens artikel 733 van het W. Venn.. Vijftien dagen na de Algemene vergadering dient het controleverslag neergelegd te zijn op de griffie van de rechtbank van koophandel. Artikel In elke vennootschap worden het splitsingsvoorstel en de verslagen bedoeld in de artikelen 730 en 731, alsmede de mogelijkheid voor de vennoten om de genoemde stukken kosteloos te verkrijgen, vermeld in de agenda van de algemene vergadering die zich over het splitsingsvoorstel moet uitspreken. Aan de houders van aandelen op naam wordt uiterlijk een maand voor de algemene vergadering een afschrift ervan toegezonden. Er wordt ook onverwijld een afschrift gezonden aan diegenen die de formaliteiten hebben vervuld, door de statuten voorgeschreven om tot de vergadering te worden toegelaten.

34 Fusies en splitsingen 84 - Wanneer het evenwel gaat om een coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, moeten het voorstel en de verslagen bedoeld in het eerste lid, niet aan de vennoten worden toegezonden overeenkomstig het tweede en het derde lid. In dat geval heeft iedere vennoot overeenkomstig 2 het recht om uiterlijk een maand vóór de algemene vergadering op de zetel van de vennootschap van voornoemde stukken kennis te nemen en kan hij overeenkomstig 3 binnen dezelfde termijn een afschrift ervan verkrijgen. 2 Iedere vennoot heeft tevens het recht uiterlijk een maand voor de datum van de algemene vergadering die over het splitsingsvoorstel moet besluiten, in de zetel van de vennootschap kennis te nemen van de volgende stukken: 1 het splitsingsvoorstel; 2 de in de artikelen 730 en 731 bedoelde verslagen; 3 de jaarrekeningen over de laatste drie boekjaren van elk van de vennootschappen die bij de splitsing betrokken zijn; 4 wat de naamloze vennootschappen betreft, de commanditaire vennootschappen op aandelen, de besloten vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid, de Europese vennootschappen, de Europese coöperatieve vennootschappen en de coöperatieve vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid, de verslagen van de bestuurders, van de leden van de directieraad, van de leden van de raad van toezicht of van de zaakvoerders en de verslagen van de commissarissen over de laatste drie boekjaren; 5 indien de laatste jaarrekening betrekking heeft op een boekjaar dat meer dan zes maanden voor de datum van het splitsingsvoorstel is afgesloten: tussëmtijdse cijfers omtrent de stand van het vermogen die niet meer dan drie maanden voor de datum van dat voorstel zijn vastgesteld en die overeenkomstig het tweede tot het vierde lid zijn opgesteld. Deze tussentijdse cijfers worden opgemaakt volgens dezelfde methoden en dezelfde opstelling als de laatste jaarrekening. Een nieuwe inventaris moet echter niet worden opgemaakt. De wijzigingen van de in de laatste balans voorkomende waarderingen kunnen beperkt zijn tot de wijzigingen die voortvloeien uit de verrichte boekingen. Rekening moet echter worden gehouden met tussentijdse afschrijvingen en voorzieningen, alsmede met belangrijke wijzigingen van de waarden die niet uit de boeken blijken. 3 Iedere vennoot kan op zijn verzoek kosteloos een volledig of desgewenst gedeeltelijk afschrift verkrijgen van de in 2 bedoelde stukken, met uitzondering van die welke hem overeenkomstig 1 zijn toegezonden.

35 Fusies en splitsingen Normen Inleiding Toepassingsgebied Voorwerp van ~e opdracht Deontologische aspecten Controlewerkzaamheden Voorafgaande werkzaamheden Werkprogramma Werkdocumenten Economische waardering van de betrokken vennootschappen Analyse van de ruilverhouding en van het aantal uit te geven aandelen Controle van de overige inlichtingen Inhoud van het verslag Identificatie Beoordeling van de waarderingsmethoden Analyse van de ruilverhouding Oordeel over de andere inlichtingen Conclusie van het verslag Datum van het verslag

36 Fusies en splitsingen ISR- Diverse publicaties Vau Impe, Mertens & Associates

37 Fusies en splitsingen Fusies «à I'anglaise» (IBR, Jaarverslag, 1998, p ) De Europese Richtlijn van 23 juli 1990 (90/434/EEG) betreffende de gemeenschappelijke fiscale regeling voor fusies, splitsingen, inbreng van activa en aandelenruil voorziet dat de lidstaten voor die verrichtingen een neutraal fiscale regeling toepassen. Tot voor kort genoten alleen fusies, splitsingen en inbrengen van één of meer bedrijfstakken van dergelijk stelsel. De wet van 22 december 1998 houdende fiscale en andere bepalingen (Belgisch Staatsblad van 15 januari 1999) heeft voortaan de gevallen waarbij een vrijstelling van het inbrengrecht van 0,5 % geldt, uitgebreid tot de verrichtingen van de aandelenruil bedoeld in voormelde richtlijn (doorgaans fusie «à I'anglaise» genoemd) en dit via een toevoeging van een derde paragraaf aan artikel 117 van het Wetboek der registratie-, hypotheek-en griffierechten. Meer in het bijzonder is het inbrengrecht niet verschuldigd «in geval van inbreng van aandelen of deelbewijzen die maatschappelijke rechten vertegenwoordigen, die tot gevolg heeft dat de vennootschap bij wie de inbreng gebeurt, ten minste 75 % van het maatschappelijk kapitaal verwerft van de vennootschap waarvan de aandelen of deelbewijzen zijn ingebracht.» (art. 65, wet van 22 december 1998). Voor de toepassing van de vrijstelling dient evenwel aan een aantal voorwaarden te zijn voldaan: - Zo moet het gaan om vennootschappen met zetel in de EU; - De inbreng mag enkel vergoed worden met aandelen of nieuwe deelbewijzen van de verkrijgende vennootschap, samen met een storting in contanten van maximum 10 % van de nominale waarde van de toegekende aandelen of deelbewijzen; - De akte van inbreng moet vermelden dat bij de inbreng tenminste 75 % van het maatschappelijk kapitaal van de vennootschap waarvan de aandelen of deelbewijzen zijn ingebracht, door de verwervende vennootschap wordt verkregen; - Een bedrijfsrevisor moet attesteren dat bij de inbreng inderdaad aan voormelde 75 %-regel is voldaan. Dit revisoraal attest moet aan de akte van inbreng worden aangehecht. De Raad stelt vooreerst vast dat in de wet enkel sprake is van een attest van «een. bedrijfsrevisor». Het lijkt logisch dat in de vennootschappen met een commissaris in. functie, het attest zal opgemaakt worden door de commissaris, aangezien deze van rechtswege ook belast is met het verslag over de inbreng in natura. Is geen commissaris benoemd, dan zal de bedrijfsrevisor van de inbrenggenietende vennootschap, die aangesteld is om het verslag over de inbreng in natura op te maken, dit attest afgeven. De Raad oordeelt verder dat de bedrijfsrevisor in zijn contraleverslag over de inbreng in natura dient te verwijzen naar het bestaan van dit attest. Hij zal het attest als een afzonderlijke bijlage bij zijn controleverslag opnemen. In het attest zal de bedrijfsrevisor bevestigen dat door de inbreng in natura de verwervende vennootschap ten minste 75 % van het maatschappelijk kapitaal van de

38 _Fusies en splitsingen 88 vennootschap waarvan de aandelen of deelbewijzen zijn ingebracht, verkrijgt. Het attest van de bedrijfsrevisor heeft dus eerder betrekking op een bevestiging van de aandelenstructuur, en niet op het feit of aan de andere voorwaarden voor de vrijstelling van het inbrengrecht is voldaan. Deze nieuwe regeling is in werking getreden op 15 januari 1999, datum van bekendmaking van de wet in het Belgisch Staatsblad. Binnen dezelfde wet houdende fiscale en andere bepalingen wordt eveneens in de tussenkomst van de bedrijfsrevisor voorzien naar aanleiding van de vermindering van het schenkingsrecht bij de overdracht van vennootschappen. Meer in het bijzonder kan een verlaagd schenkingsrecht van toepassing zijn ingeval van een bij authentieke akte vastgestelde overeenkomst tot de overdracht ten kosteloze titel van de volle eigendom van aandelen van een vennootschap. Eén van de voorwaarden bestaat erin dat de begiftigde een door een notaris, een bedrijfsrevisor of een accountant ondertekend attest aflevert dat bevestigt dat de schenking betrekking heeft op een geheel van aandelen of deelbewijzen, dat minstens 10 % van de stemrechten in de algemene vergadering vertegenwoordigt Inbreng van een bedrijfstak (ISR, Jaarverslag, 1996) Overeenkomstig de artikelen 679 en 680 W. Venn. wordt onder «inbreng van een bedrijfstak» verstaan: de rechtshandeling waarbij een vennootschap, zonder ontbinding, een bedrijfstak alsmede de daaraan verbonden activa en passiva aan een andere vennootschap overdraagt tegen een vergoeding die uitsluitend bestaat in aandelen van de verkrijgende vennootschap. Artikel 770 W. Venn. onderwerpt de overdracht om niet of onder bezwarende titel van een bedrijfstak die met deze definitie overeenstemt, aan dezelfde regeling. Vooreerst dient te worden onderstreept dat de inbreng van een bedrijfstak onderworpen kan zijn, of aan de klassieke regeling die geldt voor een inbreng in natura, of aan een regeling die vergelijkbaar is met de regeling toepasselijk op fusies van vennootschappen. In het eerste geval zullen de waarderingen gebeuren aan marktwaarde en de meerwaarden worden, in voorkomend geval, vastgesteld tegenover de waarden die in de boekhouding van de inbrenger zijn opgenomen. In het tweede geval geldt het principe van de continuïteit van de boekhoudkundige waarderingen. De Raad werd de vraag gesteld welke rol de bedrijfsrevisor speelt naar aanleiding van de procedure van inbreng van een bedrijfstak. Zijn dan de gebruikelijke regels inzake inbreng in natura van toepassing of dient terzake een specifieke regeling te worden toegepast? Het Wetboek van vennootschappen voorziet niet in een specifieke controleprocedure bij de inbreng van een bedrijfstak, niet ten aanzien van de vennootschap die de inbreng verricht, noch ten aanzien van de verkrijgende vennootschap. In beide gevallen wordt dus het gemeen recht volledig toegepast. De raad van bestuur van de

39 Fusies en splitsingen 89 vennootschap die de inbreng verricht, is dan ook bevoegd om de beslissingen te nemen een bedrijfstak in te brengen en er is niet voorgeschreven dat een bedrijfsrevisor of een accountant moet optreden om een oordeel te geven over de beschrijving van de bedrijfstak en de waardering van de ruilverhouding vanuit het oogpunt van de vennootschap die de inbreng doet. In de verkrijgende vennootschap behoort. de beslissingsbevoegdheid aan de algemene vergadering, die overeenkomstig het gemeen recht in de naamloze vennootschappen, commanditaire vennootschappen op aandelen, B.v.B.A.'s en coöperatieve vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid, wordt ingelicht. Een bedrijfsrevisor moet over de verrichting een verslag opstellen (zie hierna de synoptische tabellen die onder andere de verschillende verslagen vereist door het Wetboek van vennootschappen bevatten, p. 808 e.v.). Deze verrichting van inbreng van een bedrijfstak wordt niet bedoeld, noch in de normen inzake controle van inbrengen en quasi-inbrengen, noch in de normen inzake. de controle van fusie- en splitsingsverrichtingen. Terecht kan men zich afvragen welk stelsel moet worden toegepast. De Raad oordeelt dat het in principe gaat om een inbrengverrichting, en dat daarom de voorkeur uitgaat naar de toepassing van de normen inzake de controle van inbrengen in natura. Gezien evenwel de toepassing van het continuïteitsprincipe op de boekhoudkundige waarderingen, kunnen verschillende paragrafen van deze normen niet toegepast worden (zie p. 952 e.v., 2.4. en p. 957, 3.3. en 3.4.). In de plaats ervan dient, naar analogie, te worden verwezen naar de gelijkaardige paragrafen in de normen inzake de controle van fusies (zie p. 990 e.v., 2.4. en p. 993 e.v., 2.5.) Boekhoudkundige continuïteit en fiscale neutraliteit (IBR, Jaarverslag, 2001) De wet van 7 mei 1999 ter invoering van het Wetboek van vennootschappen verscheen in het Belgisch Staatsblad van 6 augustus Het Wetboek van vennootschappen trad in werking op 6 februari 2001 (maar werd reeds verbeterd door een reparatiewet, gepubliceerd op dezelfde datum als deze van zijn inwerkingtreding). Zijn uitvoeringsbesluit dat in het bijzonder de boekhoudbesluiten van 8 oktober 1976 en 6 maart 1990 vervangt, werd op zijn beurt afgekondigd op 30 januari 2001 en gepubliceerd op 6 februari Van het koninklijk besluit van 30 januari 2001 onthouden we onder meer de wijzigingen van de inbreng van een bedrijfstak of een algemeenheid van goederen. Het oude artikel 36quinquies (KB 8 oktober 1976) waarin wordt verwezen naar het wetboek van de inkomstenbelastingen (art 46 1, 2 WIB 92) onder voorbehoud waarvan de rechtshandelingen moesten worden gerealiseerd en de eis om deze verschillende verrichtingen te realiseren «conform» de bepalingen van het vennootschapsrecht, leidde tot een «optioneel» stelsel van fiscale neutraliteit, in die

40 Fusies en splitsingen 90 zin dat het volstond om zich niet naar de vereisten van het vennootschapsrecht of het fiscaal recht te schikken om aan de vrijstelling te ontsnappen, wat soms heel voordelig was, meer bepaald bij verlies. Voortaan zijn het de verrichtingen «zoals gedefinieerd» in de artikelen 678 en 679 (al dan niet conform) die worden bedoeld. De inbreng van een bedrijfstak of een algemeenheid van goederen moet niet langer gebeuren onder voorbehoud van artikel 46 WIS 92. Het WIS wordt trouwens nergens anders vermeld (het is ook niet langer nodig dat de verrichting aan rechtmatige financiel~ of economische behoeften beantwoordt). Daarom is de boekhoudkundige continuïteit niet langer ondergeschikt aan de naleving van een fiscale regel en geldt ze nu voor alle verrichtingen, bedoeld in het Wetboek van vennootschappen. De integratie van de gewezen artikelen 36bis tot quinquies in het uitvoeringsbesluit van het Wetboek van vennootschappen leidt tot een wijziging van het toepassingsgebied van het boekhoudrecht. Het is nu niet langer mogelijk om een meerwaarde in hoofde van de inbrengende vennootschap boekhoudkundig te verantwoorden. De inbreng, bedoeld in artikel 81 van het koninklijk besluit van 30 januari 2001 kan niet tegen de marktwaarde gebeuren, zelfs indien de eventuele meerwaarde die eruit voortvloeit, niet werd vrijgesteld. De niet-naleving van de voorwaarden om de fiscale vrijstelling te krijgen, voorzien in artikel 46 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen (WIS), is niet langer een hindernis voor de toepassing van het boekhoudrecht Fiscaal certificaat De wet van 22 december 1998 houdende fiscale en andere bepalingen (Belgisch Staatsblad, 15 januari 1999) vervangt inderdaad artikel 44bis, waardoor voortaan buiten het toepassingsgebied van de procedure vallen «de overdrachten die worden uitgevoerd door een curator, een commissaris inzake opschorting of ingeval van fusie, splitsing, inbreng van de algemeenheid van goederen of van een tak van werkzaamheid verricht overeenkomstig de bepalingen van de gecoördineerde wetten op de handelsvennootschappen» (artikel 442bis, 4 WIS). Deze wijziging van het toepassingsgebied van de wettelijke bepaling brengt grotendeels een oplossing voor de bezwaren die de Raad had geformuleerd. Er moet worden opgemerkt dat de procedure toepasselijk blijft op de verrichtingen van quasi-inbreng Verslagen op te maken in geval van fusie tussen twee vennootschappen die dezelfde commissaris hebben (IBR, Jaarverslag, 2001)

41 Fusies en splitsingen 91 Aan de Juridische Commissie is de vraag voorgelegd of in geval van fusie tussen twee vennootschappen die dezelfde commissaris hebben, laatstgenoemde twee verschillende verslagen dient op te maken. Artikel 695, eerste lid W. Venn. bepaalt: «In elke vennootschap wordt een schriftelijk verslag over het fusievoorstel opgemaakt hetzij door de commissaris, hetzij, wanneer er geen commissaris is, door een bedrijfsrevisor of door een externe accountant, die de bestuurders of de zaakvoerders hebben aangewezen.» Krachtens deze paragraaf dienen er evenveel controleverslagen te worden opgema~kt als er vennootschappen zijn die deelnemen aan de fusie. Het komt voor, zoals in onderhavig geval, dat een commissaris in functie in" één van de vennootschappen tegelijk de commissaris is van één (of) andere vennootschap(pen) die deelne(e)m(t)(en) aan de operatie. Klaarblijkelijk weigeren bepaalde notarissen om de akte te verlijden indien het controleverslag van de twee vennootschappen is opgemaakt door dezelfde bedrijfsrevisor. De notarissen verdedigen hun stelling door zich te baseren op de derde EG-richtlijn inzake fusies van naamloze vennootschappen. Ze delen niet de stelling die wordt ingenomen door de Répertoire notarial, die duidelijk lijkt. Hierin wordt gepreciseerd dat dezelfde bedrijfsrevisor, indien hij commissaris is, een verslag kan (moet) opmaken, maar dat deze verslagen onderscheiden moeten zijn, (P. Hainaut-Hamende, «Les sociétés anonymes», Rép. Not., tweede deel 1995, ) Volgens de Juridische Commissie moeten er evenveel controleverslagen worden opgemaakt als er aan de fusie deelnemende vennootschappen zijn. Geen enkele bepaling verbiedt de bedrijfsrevisor zijn opdracht in elk van de vennootschappen uit te oefenen. Hij oefent zijn opdracht in feite in volle onafhankelijkheid uit. Er stelt zich derhalve geen probleem van belangenconflicten. Hij moet nochtans twee verschillende verslagen opmaken. De Juridische Commissie deelt dus de stelling die wordt ingenomen in de Répertoire notarial (cf. p. Hainaut-Hamende, «Les sociétés anonymes», Rép. Not, tweede deel, 1995, ) Omzetting van juridische vorm naar aanleiding van een fusie (IBR, Jaarverslag, 1998)

42 Fusies en splitsingen 92 Wetteksten. normen en schema's Aan de Raad is gevraagd of een bedrijfsrevisor een bijzonder verslag moet opstellen, met toepassing van de artikelen 778 en 779 van het Wetboek van vennootschappen, wanneer een vennootschap haar rechtsvorm wijzigt ingevolge een fusie. Volgens de Raad IS het geenszins noodzakelijk de rechtsvorm van de vennootschap te wijzigen alvorens de fusiebeslissing te nemen, opdat beide te fuseren vennootschappen dezelfde rechtsvorm zouden hebben. In de mate dat het fusievoorstel bepaalt dat de ene vennootschap overgenomen zal worden door de andere vennootschap met een andere rechtsvorm, houdt dit in dat de aandeelhouders van de overgenomen vennootschap een nieuwe rechtsvorm aanvaarden ingevolge de fusieverrichtingen. De verplichting om de rechtsvorm vooraf te wijzigen, vertoont dan ook niet het minste belang en moet als een zinloze formaliteit worden beschouwd. De Raad heeft ter zake een standpunt ingenomen naar aanleiding van de normen inzake de controle van fusie- en splitsingsverrichtingen van handelsvennootschappen. Volgens paragraaf van die normen is de controleopdracht naar aanleiding van de wijziging van de rechtsvorm niet op de opgeslorpte vennootschap van toepassing. Het zou anders kunnen zijn wanneer het de overnemende vennootschap is die beslist van rechtsvorm te veranderen naar aanleiding van de fusieverrichtingen. Die beslissing staat los van de fusie en dient dan ook afzonderlijk te worden bekeken Inbreng ten gevolge van een splitsing Een lid legde de Raad de vraag voor naar de gevolgen van de hoofdelijkheidsverbintenis die bestaat tussen de vennootschappen, die ontstaan uit een splitsing, betreffende de waardering van de inbrengen die in de vennootschappen worden gedaan. De Raad sluit zich aan bij het advies van de Juridische Commissie: het risico dat voortvloeit uit de hoofdelijkheid is van bij het begin gekend, aangezien dat risico voortvloeit uit de identificatie van de overwogen rechtshandeling. Vermits die verbintenis bovendien in de wet is opgenomen, moeten de partijen en de derden daarvan op de hoogte zijn. Dit belet niet dat het de splitsing is, die het risico doet ontstaan en dat de waardering van de overgedragen activa en passiva noodzakelijkerwijs met het bestaan van een dergelijk risico zal rekening houden. Derhalve zal de bedrijfsrevisor, in het oordeel dat hij moet uitspreken over de waardering van de inbrengen aan de verkrijgende vennootschappen uit de splitsing, noodzakelijk de vraag stellen naar het voortgezette bedrijf van de twee takken die uit de rechtshandeling ontstaan. Indien er een ernstig risico bestaat dat een waarborg wordt opgevraagd betreffende de ene of de andere rechtspersoon die uit de splitsing is ontstaan, is het evident dat de bedrijfsrevisor dit in zijn verslag moet vermelden. Voor de beoordeling van dit risico, moet er evenwel rekening gehouden worden met het al dan niet relevante risico op discontinuïteit op het moment van de splitsing.

43 Fusies en splitsingen 93 Voorzichtigheidshalve beveelt de Raad niettemin aan om in het verslag van de bedrijfsrevisor over de inbrengen in natura aan een vennootschap die verkrijger is uit een splitsing, de hoofdelijkheidsverbintenis duidelijk te vermelden, tenzij het risico dat de waarborg zou worden ingeroepen, in functie van de specifieke omstandigheden theoretisch zou blijken. Niet alleen de schulden moeten worden nagegaan die bestonden op de dag waarop de beslissing tot splitsing juridisch ingang vindt, maar ook de betekenisvolle schulden die zouden zijn ontstaan tot de datum waarop de bedrijfsrevisor zijn verslag ondertekent; er moet zelfs een voorbehoud worden ingebouwd wegens onzekerheid ten aanzien van de schulden die ontstaan na de datum van het verslag van de bedrijfsrevisor tot aan de bekendmaking in de Bijlagen tot het Belgisch Staatsblad van de akten waarin het besluit om aan de splitsing deel te nemen, wordt vastgesteld Stopzetting van de functie van commissaris van de overgenomen vennootschap (IBR, Jaarverslag, 1993) De rechtshandeling van fusie of van splitsing brengt onvermijdelijk de verdwijning van ten minste één van de betrokken vennootschappen mee. De vraag kan worden gesteld welke de positie is van de commissaris in functie bij de ontbonden vennootschap. Vóór 1993 (wijziging van de gecoördineerde wetten op de handelsvennootschappen en Afdeling VIIIbis. Fusie van vennootschappen, artikelen 174/1 tot 174/25 en Afdeling VIIIter. Splitsing van vennootschappen, artikelen 174/26 tot 174/ 52bis) stelde het statuut van de commissaris geen probleem: de vereffening had automatisch de beëindiging van zijn opdracht tot gevolg, Sedert 1993 stelt de wet het principe van de continuïteit voorop, en daarbij gaan alle rechten en verbintenissen van de overgenomen vennootschap van rechtswege over op de overnemende vennootschap. De vraag kan dan ook worden gesteld of het continuïteitsbeginsel eveneens op de functie van de commissaris toepasselijk is. Twee interpretaties kunnen naar voren worden geschoven: Een eerste interpretatie stelt dat de commissaris een overeenkomst van dienstenverstrekking uitvoert, en dat het voorwerp van zijn controles niet ophoudt te bestaan, maar doorgetrokken wordt in het raam van de overnemende vennootschap. In dit geval kan men concluderen dat de met de commissaris intuitu personae gesloten overeenkomst kan overgaan. Volgens een tweede interpretatie is het zo dat de functie van commissaris nauw verbonden is met de structuur zelf van de handelsvennootschap: er kan dan van een overdracht van functie geen sprake zijn, evenmin als er overdracht is van de bestuursfuncties, die van rechtswege bij de ontbinding van de vennootschap ophouden

44 Fusies en splitsingen 94 Volgens de Juridische Commissie aan wie de vraag werd voorgelegd, zou deze tweede interpretatie de juiste zijn, onder meer in het licht van het' voorschrift van artikel 704 W. Venn.. Dit artikel heeft betrekking op het aanblijven van de bestuursen toezichtorganen voor de goedkeuring van de jaarrekening over de periode tussen de balansdatum van het jongste boekjaar en de datum waarop de fusie ingaat (met name de datum vanaf welke de handelingen van de over te nemen vennootschap boekhoudkundig geacht worden te zijn verricht voor rekening van de overnemende vennootschap ). De derde alinea voegt eraan toe dat de algemene vergadering van de overnemende vennootschap beslissen over de kwijting van de bestuurs- en toezichtorganen van de overgenomen vennootschap. Dergelijke wettelijke verduidelijking kan maar zin hebben mits de opdracht van die organen wordt stopgezet. De Raad merkt evenwel op dat de tenuitvoerlegging van een fusieverrichting een aanzienlijke invloed kan hebben op de omstandigheden, waarin het mandaat van commissaris moet worden uitgeoefend. De omvang van de onderneming zal normaliter groter zijn geworden, en elke hergroepering heeft onvermijdelijk administratieve bijsturingen tot gevolg die het risico op boekhoudkundige vergissingen doen toenemen. Het is dan ook gerechtvaardigd dat de voorwaarden, waaronder de commissaris zijn opdracht zal voortzetten, worden herzien. In elk geval kan de algemene fusievergadering, die vaak ook de bestuursorganen van de overnemende vennootschap reorganiseert, in het belang van de controle besluiten om de commissaris van de overgenomen vennootschap in college te laten fungeren met de commissaris van de overnemende vennootschap. Die oplossing verdient zeker aanbeveling wanneer er in de overgenomen of gesplitste onderneming een ondernemingsraad is. In zijn Advies 89/008 van 23 augustus 1989 overwoog de Hoge Raad voor het Bedrijfsrevisoraat (de huidige Hoge Raad voor de Economische Beroepen): «Wanneer een bedrijfsrevisor bij de ondernemingsraad tevens commissaris is in de vennootschap en hij bovendien formeel door de algemene vergadering van de rechtspersoon wordt benoemd, lijkt het aangewezen dat de band met de rechtspersoon bepalend is voor het voortduren of het opheffen van het mandaat.» Wanneer de overnemende vennootschap evenwel geen ondernemingsraad heeft, en de commissaris niet benoemd is geworden met het akkoord van de werknemersafgevaardigden, is de Hoge Raad van mening dat: ((De werknemers kunnen zich hiertegen verzetten door in de onderhandelingen rond de bedrijfsreorganisatie te bedingen dat de zittende revisor in de opgeslorpte vennootschap zijn opdrachten in de opslorpende vennootschap zal voortzetten tot aan de volgende sociale verkiezingen» ( 10 en 17) Commissie bijzondere opdrachten ( IBR, Jaarverslag, 2005) Fusies en splitsingen