Lumbricus terrestris
|
|
- Magdalena de Veen
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 KAGM - NGVM F.Van Campen Mei 2018 Lumbricus terrestris De regenworm onder de microscoop 1
2 Systematiek Ongewervelde dieren (invertebrata) Metazoa (meercelligen) Stam Ringwormen of gelede wormen (Annelida) Klas 1: Borstelarme ringwormen (Oligochaeta) vb. regenworm Klas 2: Borstelwormen (Polychaeta) vb. zeepier Klas 3: Bloedzuigers (Hirudinea) 2
3 Prepareertechniek Ontlasten van de worm (zand!) In glas met vochtige linnen doek Na 3 tot 4 dagen is de worm leeg 3
4 Prepareertechniek Doden van de worm In 10 % ethanol/water oplossing Dat duurt enkele minuten; de worm trekt weinig samen Versnijden van de worm Gebeurt best onder de stereomicroscoop met een scalpel Maak eerst een schema Tel dan de segmenten (zie ook later) 4
5 Prepareertechniek Regenworm: plaatsaanduiding van de genomen coupes Vanaf hier ongeveer dezelfde structuur Dwarse coupes: Langse coupes:
6 Prepareertechniek Fixeren van de versneden stukjes (klein, snelle indringing) In Bouin oplossing (pikrinezuur-formol-azijnzuur) Formol 4 % is wellicht ook bruikbaar Gedurende u Daarna conserveren in ethanol 70 % 6
7 Prepareertechniek Snijden Dikte van de coupes: 8µm Strekken en opkleven: oplossing van Haupt (gelatine) Kleuring Mallory (zuurfuchsine fosformolybdeenzuur Mallory) Legende: epitheel, spierweefsel: roze tot rood bindweefsel: blauw borstels (chitine): geel 7
8 Prepareertechniek: snijden Enkele coupes op sledemicrotoom Seriële coupes op rotatiemicrotoom 8
9 Anatomie van de regenworm Blokje 1(langs) Blokje 2 (langs) Blokje 3 (dwars) Blokje 4 (dwars) 9 Blokje 5.1 (dwars) Blokje 5.2 (langs) en 5.3 anus
10 Anatomie: huid en spieren op dwarsdoorsnede 10 Cuticula Epidermis Kringspieren Bindweefsel (blauw) Overlangse spieren, dwars gesneden
11 Anatomie: kop en voortplantingsorganen
12 Kop, overlangs Farynx (zuigslokdarm) Prostomium (lipje) Mond Dissepiment (septum) segment 12
13 Voortplanting Regenwormen zijn tweeslachtig (hermafrodiet) Er zijn testes, zaadblaasjes en ovaria zadel Spermatozoïden uitwisseling via segm.15 naar segm. 9 en 10. (zaadontvangers) Wormen terug vaneen Slijmring ontstaat t.h.v. zadel 13 zadel Ring schuift op, neemt eicellen (segm.14) en spermatozoïden (segm. 9 en 10) mee De slijmring met bevruchte eicellen (cocon) wordt afgeschoven via de kop Uit de cocon komen 1 of 2 regenwormen
14 Voortplantingsorganen slokdarm ovarium eitje 14
15 Anatomie: voortplantingsorganen Zaadblaasjes met spermatozoïden slokdarm Infectie met protozoën (Monocystis sporen), te zien in de zaadblaasjes (vergroting 400x) 15
16 Zadel klierrijke laag: tussen epidermis en kringspieren (slijmafscheiding; cocon) 16
17 Spijsverteringssysteem kringspierlaag langse spieren dorsaal bloedvat darmplooi coeloom darmlumen chloragogeencellen Nefridie ventraal bloedvat zenuwstreng subneuraal bloedvat 17
18 Spijsverteringssysteem detail darm en darmplooi chloragogeencellen darmepitheel met vermoedelijk microvilli kring- en lengtespieren 18
19 Darm langs cuticula en epidermis bloedvat dissepiment segment darm langs chloragogeen bloedvat anus 19
20 Transportsysteem zenuwstreng, ventraal bloedvat en subneuraal bloedvat dorsaal bloedvat, met aftakking 20
21 Verloop bloedvaten (seriële coupes) 21
22 Zenuwstelsel reuzenzenuwvezels zenuwstreng met grote neuronen 22
23 Uitscheidingssysteem nefridie nefridie; vermoedelijk trechtervormige ruimte in tussenschot 23
24 Afwerking van de paraffinecoupes Coupezijde objectglas markeren!! Deparaffineren: wasbenzine of xyleen, minstens 5 min. Hydrateren: isopropanol 2 min (eventueel in een tweede flesje 1 min herhalen) Ethanol 70 % 2 min Demin water 2 min Mallory kleuring: zuurfuchsine* 3 min fosformolybdeenzuur* 5 min mallory* 2 min *: na elke stap voorzichtig spoelen (= onderdompelen) in demin water. Differentiëren in ethanol 70 % totdat rood en blauw duidelijk onderscheiden worden (loep!). Dat differentiëren is een kwestie van 1 tot 2 minuten, meestal niet langer. Verder ontwateren: isopropanol 1 ste maal 1 min Isopropanol 2 de maal 2 min Insluiten met euparal 24
25 25 Dank je wel voor jullie aandacht!
26 Referenties W.Deconinck, De ongewervelde dieren, 1972, De Sikkel M.Bossier et al, Moderne Dierkunde II, 1972, Van In R.Buchsbaum, De ongewervelde dieren dl. 2, 1969, Aula W.H.Freeman & B.Bracegirdle, Invertebrate Structure, 1977, Heinemann educational books K.Fiedler/J.Lieder, Mikroskopische Anatomie der Wirbellosen, 1994, G.Fischer Verlag Kükenthal Matthes, Zoologische Praktikum, 1953, G.Fischer Verlag Wikipedia 26
Practicum 1: Bacteriën en schimmels in de bodem.
Mens en milieu. Het leven in een bodem. Dit practicum bestaat uit 4 onderdelen: 1. Bacteriën en schimmels in de bodem. 2. Bodemdiertjes. Rol van deze beestjes in de kringloop van de stof. Dit moet verbonden
Nadere informatieBiologie: E-practicum 2
Biologie: E-practicum 2 1. Inleiding Inleiding De evolutieve oorsprong van de meercellige dieren situeert zich bij ééncellige kolonievormende protozoa. Als heterotrofe organismen, beschikten deze protozoa
Nadere informatieZenuwcellen met Nissl-substantie
Zenuwcellen met Nissl-substantie Download deze pagina als.pdf, klik hier Bronvermelding: 1 Theorie: Junqueira L.C. en Carneiro J. (2004, tiende druk), Functionele histologie, Maarssen. Uitgeverij Elsevier.
Nadere informatieUitwendige bestraling bij prostaatkanker
Uitwendige bestraling bij prostaatkanker In deze folder leest u meer over radiotherapie (bestraling) bij de behandeling van prostaatkanker. Deze informatie ontvangt u als aanvulling op de algemene informatie
Nadere informatieBiodiversiteit: bouwplannen
Computer Ondersteund Onderwijs Biodiversiteit: bouwplannen Hand-out behorende bij de COO-module versie 5 januari 2011 Afstammingsboom 1. Er zijn in het dierenrijk ongeveer 35 fyla te onderscheiden. Wat
Nadere informatieInleiding. Wanneer? Heel veel plezier. De biologie sectie van t Hooghe Landt Medewerkers van Het Groene Huis. Ochtend programma: 1 e t/m 4 e uur
Inleiding Dit opdrachtenboekje is gemaakt door de biologie sectie van t Hooghe Landt en het Centrum voor Natuur en Milieueducatie in Het Groene Huis. Wij wensen je veel plezier met het maken van de opdrachten
Nadere informatieDE ZEEMUIS. DE ZEEMUIS A phrodite aculeata L. H e t lin k er dier ligt o p de rug. Aphrodite acueata L. door Bob Entrop
DE ZEEMUIS A phrodite aculeata L. H e t lin k er dier ligt o p de rug. DE ZEEMUIS Aphrodite acueata L. door Bob Entrop De zeemuis behoort niet zoals misschien zijn naam doet vermoeden tot de zoogdieren,
Nadere informatieBODEMLEVEN, GROND & BEMESTING
BODEMLEVEN, GROND & BEMESTING Wat gaan we doen De bodem Bodemleven Voorstellen van verschillende groepen Wat doen deze beestjes in de bodem Goede bodemkwaliteit Regenwormen Petra van Vliet Blgg - Oosterbeek
Nadere informatieMaatschap Gynaecologie. (sub)totaalruptuur
Maatschap Gynaecologie (sub)totaalruptuur Algemeen Tijdens de bevalling is er een totaalruptuur of een subtotaal ruptuur ontstaan. Deze folder geeft u informatie over wat een (sub)totaalruptuur is en wat
Nadere informatieWeefsel uitnemen en fixeren
Weefsel uitnemen en fixeren Inleiding In tegenstelling tot plantenweefsel is het snijden van dierlijk weefsel veel lastiger. Dierlijke weefsels laten zich niet zo eenvoudig snijden. Het materiaal is te
Nadere informatie4,8. Werkstuk door een scholier 2194 woorden 20 februari keer beoordeeld. Ongewervelde dieren. Inhoud:
Werkstuk door een scholier 2194 woorden 20 februari 2000 4,8 346 keer beoordeeld Vak Biologie Ongewervelde dieren Inhoud: Wormen Stekelhuidigen Geleedpotigen Sponzen Weekdieren Holtedieren Bronnen: Internet
Nadere informatie7. Het gebit De bouw van het gebit Tanden en kiezen noem je gebitselementen. kroon. wortel
Samenvatting biologie voeding en vertering 5tm9 5 eerlijk zullen we alles delen Ondervoeding Vooral in ontwikkelingslanden Oorzaken - Doordat er geen voedsel is - Doordat ze niet genoeg voedsel kunnen
Nadere informatieWormen. Zorg voor uzelf 12
Wormen Zorg voor uzelf 12 Wormen Bah, wat vies! is vaak de eerste reactie als er in ontlasting kleine, bewegende witte wormpjes te zien zijn. Of bijvoorbeeld een dikke ronde worm. Vooral gezinnen met kinderen
Nadere informatieWAT ZIJN WORMEN WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUISARTS GAAN APOTHEEK.NL
WORMEN WAT ZIJN WORMEN WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUISARTS GAAN APOTHEEK.NL WORMEN Bah, wat vies! Dit is vaak de eerste reactie als er in ontlasting
Nadere informatiePatineren http://www.hubcoonen.nl/bronswiki/van%20was%20naar%20brons/2-1-formules.html "Formules voor Messing, Brons en Koper" 01. Licht tot donker Bruin 02. Bruin naar zwart 03. Zwart bruin 04. Florentijns
Nadere informatieHistologische Techniek (deel 1)
Histologische Techniek (deel 1) Het doel van dit document is om aan te tonen dat het met betrekkelijk eenvoudige middelen mogelijk is dierlijk weefsel te prepareren. Alle gegevens, zoals tijdsduren, zijn
Nadere informatieGlasmessen maken met de LKB 7800 knifemaker
Glasmessen maken met de LKB 7800 knifemaker Download deze pagina als.pdf, klik hier Inleiding: Glasmessen worden gebruikt om ultradunne coupes voor de elektronenmicroscopie maar ook semi dunne coupes voor
Nadere informatieSpermatogonese in testis van een muis
Spermatogonese in testis van een muis Download deze pagina als.pdf, klik hier Bronvermelding: 1 Theorie: Junqueira L.C. en Carneiro J. (2004, tiende druk), Functionele histologie, Maarssen. Uitgeverij
Nadere informatieWORMEN WAT ZIJN WORMEN WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUISARTS GAAN APOTHEEK.
WORMEN WAT ZIJN WORMEN WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUISARTS GAAN APOTHEEK.NL WORMEN Bah, wat vies! Dit is vaak de eerste reactie als er in ontlasting
Nadere informatieWormen VRAAG OVER UW MEDICIJNEN?
400043 Wormen_400043 Wormen 02-07-15 15:40 Pagina 6 Wormen WAT ZIJN WORMEN WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUISARTS GAAN VRIJ VERKRIJGBARE MEDICIJNEN
Nadere informatieVoortplanting. Examen VMBO-GL en TL. biologie CSE GL en TL. Bij dit examen hoort een bijlage.
Examen VMBO-GL en TL Voortplanting biologie CSE GL en TL Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 29 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 36 punten te behalen. Voor elk vraagnummer staat
Nadere informatieSnijpracticum Pijlinktvis
Snijpracticum Pijlinktvis Voedselvergaring, Vertering & Groei Deze practicumhandleiding is gemaakt door Henk-Jan Hoving, post-doc onderzoeker bij GEOMAR in Kiel (Duitsland) en Deniz Haydar, vakdidacticus
Nadere informatieDieren Inhoud. 1. Vereenvoudige indeling van het dierenrijk. Cursus Natuurgids
Inhoud Dieren 1 1. Vereenvoudigde indeling dierenrijk 3. Gewervelden Cursus Natuurgids Dieren 1 Cursus Natuurgids 2 1. Vereenvoudige indeling van het dierenrijk 1. Indeling dierenrijk Indeling in stammen
Nadere informatieDieren 1. Cursus Natuurgids
Dieren 1 Cursus Natuurgids Inhoud 1. Vereenvoudigde indeling dierenrijk 2. Ongewervelden 3. Gewervelden Dieren 1 Cursus Natuurgids 2 1. Vereenvoudige indeling van het dierenrijk Dieren 1 Cursus Natuurgids
Nadere informatieHet rijk van de dieren
BASISSTOF 6 1 vwo gymnasium Het rijk van de dieren thema 4 Ordening opdracht 20 Beantwoord de volgende vragen. 1 Heeft een cel van de zuidelijke boommiereneter (zie afbeelding 33) een celkern? En een celwand?
Nadere informatieINFOFICHE. HOEK 1: Lichaamssymmetrie. Zie kijkwijzer
INFOFICHE HOEK 1: Lichaamssymmetrie LICHAAMSSYMMETRIE Wanneer je een organisme in twee gelijke helften kunt verdelen, spreken we van lichaamssymmetrie. De twee lichaamshelften zijn elkaar spiegelbeeld.
Nadere informatieVul het schema in. Gebruik hierbij: + (voordeel), (nadeel), 0 (geen voor- en geen nadeel).
1. Samenleven Afb. 1 Ossenpikker op de kop van een buffel. In de basisstoffen heb je geleerd dat de verschillende populaties in een ecosysteem op veel manieren met elkaar te maken hebben. Ze leven immers
Nadere informatieSpijsverteringsstelsel. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/88213
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 16 december 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/88213 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs
Nadere informatieSystematiek in planten- en dierenrijk
Systematiek in planten- en dierenrijk Om de grote diversiteit in organismen te overzien zijn ze door de mens in groepen verdeeld. Hierbij is gekeken naar: morfologie. Dit zijn uiterlijke kenmerken anatomie.
Nadere informatieRectale endoechografie
Rectale endoechografie Reanimatie In principe worden alle patiënten in ons ziekenhuis gereanimeerd, tenzij u met uw arts die het onderzoek heeft aangevraagd, heeft besproken dat u dat niet wilt. Als u
Nadere informatie2,7. Samenvatting door Niels 1791 woorden 6 december keer beoordeeld. Biologie voor jou
Samenvatting door Niels 1791 woorden 6 december 2017 2,7 3 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou BIO Hoofdstuk 2 voeding en vertering samenvatting/opdrachten paragraaf 1 bouwstof! Voedingsmiddelen
Nadere informatie1 Cellen en weefsels Basisbegrippen Cellen Weefsels Nog enkele basisbegrippen Afsluiting 35
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Cellen en weefsels 9 1.1 Basisbegrippen 9 1.2 Cellen 11 1.3 Weefsels 23 1.4 Nog enkele basisbegrippen 31 1.5 Afsluiting 35 2 Skelet en spieren 36 2.1 Het bewegingsapparaat:
Nadere informatieProefexamen ANATOMIE EN FYSIOLOGIE
Proefexamen ANATOMIE EN FYSIOLOGIE Deelexamen In dit proefexamen worden over de volgende onderwerpen vragen gesteld: zenuwstelsel hormoonstelsel zintuigen geslachtsorganen Beschikbare tijd: 45 minuten
Nadere informatieOp avontuur in de natuur (najaar) veldwerk groep 4,5,6
Op avontuur in de natuur (najaar) veldwerk groep 4,5,6 Inhoud: omschrijving blz. 2 achtergrondinformatie blz. 3 lessuggesties blz. 4 1.1 regenwormhotel blz. 4 1.2 regenwormonderzoek blz. 4 werkblad regenworm
Nadere informatieSchimmelinfectie van de huid ("ringworm," dermatofytose) bij honden en katten
Omschrijving Oorzaken Verschijnselen Diagnose Therapie Prognose Omschrijving Dermatofytose is de medische term voor een schimmelinfectie van de oppervlakkige laag van de huid, nagels of haren. De infecties
Nadere informatieSTAM VAN DE SPONSEN (Porifera)
STAM VAN DE SPONSEN (Porifera) Voorkomen: Sponsen leven uitsluitend in het water, hoofdzakelijk in zee. Ze leiden een vastzittend bestaan. Ze zijn opgebouwd uit een groot aantal cellen die in een netwerk
Nadere informatieRectale endoechografie
Rectale endoechografie Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Reanimatie In principe worden alle patiënten in ons ziekenhuis gereanimeerd, tenzij u met uw arts die het onderzoek
Nadere informatiePRAKTISCH WORMEN BIJ DE HOND
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n PRAKTISCH WORMEN BIJ DE HOND over houden van huisdieren Honden kunnen last hebben van wormen. Deze leven in het lichaam
Nadere informatieDE DIKKE DARM DE DIKKE DARM
DE DIKKE DARM DE DIKKE DARM Om te begrijpen wat dikkedarmkanker is, wordt eerst het spijsverteringsstelsel en de werking van de spijsvertering uitgelegd. Om te begrijpen wat dikkedarmkanker is, wordt eerst
Nadere informatieSkelet en bewegen vmbo-kgt34
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 23 december 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/63319 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van
Nadere informatieDrukmeting van de anus en endeldarm (anorectale manometrie)
ENDOSCOPIE Drukmeting van de anus en endeldarm (anorectale manometrie) ONDERZOEK Drukmeting van de anus en endeldarm (anorectale manometrie) Binnenkort krijgt u een onderzoek, waarbij de druk in uw endeldarm
Nadere informatieCT-colonografie na de coloscopie
Radiologie CT-colonografie na de coloscopie www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl RAD041 / CT-colonografie na de coloscopie / 03-10-2016 2 CT-colonografie
Nadere informatieDEZE TAAK BESTAAT UIT 40 ITEMS. WEEFSELS EN ORGANEN. Bij de plant komen verschillende typen weefsels voor.
DEZE TAAK BESTAAT UIT 0 ITEMS. TENZIJ ANDERS AANGEGEVEN, GAAT HET STEEDS OVER GEZONDE ORGANISMEN EN NORMALE OMSTANDIGHEDEN. WEEFSELS EN ORGANEN Bij de plant komen verschillende typen weefsels voor. Uit
Nadere informatieSamenvatting Biologie 1-1 tot 1-3
Samenvatting Biologie 1-1 tot 1-3 Samenvatting door K. 1464 woorden 10 december 2012 5,6 11 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar 8.1 Het werkt! Hoe werkt je lichaam? Organen: delen van het lichaam
Nadere informatieSpijsvertering. Voorwoord. Mijn spreekbeurt gaat over de reis van het voedsel. Met een moeilijk woord heet dat Spijsvertering.
Spijsvertering Voorwoord Mijn spreekbeurt gaat over de reis van het voedsel. Met een moeilijk woord heet dat Spijsvertering. Spijsvertering betekent: "Het verteren van het voedsel tot stoffen die door
Nadere informatieEcho-endoscopie van de anale kringspier en endeldarm
Echo-endoscopie van de anale kringspier en endeldarm Informatie voor patiënten F0942-4380 april 2011 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus
Nadere informatieWerkstuk ANW Spijsvertering
Werkstuk ANW Spijsvertering Werkstuk door een scholier 1904 woorden 13 december 2002 6,8 90 keer beoordeeld Vak ANW De mond en het gebit In de mond begint de lange weg van het spijsverteringskanaal. Het
Nadere informatieTekst en illustraties. Beestjesdeskundige. Zie jij in dit boek 15 keer deze vlieg? Pas op voor neppers!
Tekst en illustraties Beestjesdeskundige Zie jij in dit boek 15 keer deze vlieg? Pas op voor neppers! LEMNISCAAT ROTTERDAM Allerlei beestjes 6 Bidsprinkhanen 38 Beestjesspeurders 8 Waterbeestjes 40 Beestjesstamboom
Nadere informatieHuid and Vacht structuur
Huid en vacht structuur pagina 1 of 5 Huid and Vacht structuur Esther van Praag, Ph.D. Konijnen worden naakt geboren, maar krijgen al snel haar. De kleur kan al bepaald worden terwijl de haren zich nog
Nadere informatieEEN DIAGNOSTISCHE EXCISIE
EEN DIAGNOSTISCHE EXCISIE NUTTIGE INFORMATIE Oncologie/0152 Deze brochure bevat zeker niet alle gedetailleerde informatie over een diagnostische excisie maar we geven u vooral de belangrijkste en juiste
Nadere informatieMEDISCHE BASISKENNIS INLEIDING HOOFDSTUK 1 2015/2016
MEDISCHE BASISKENNIS HOOFDSTUK 1 INLEIDING 2015/2016 2 INHOUDSOPGAVE HOOFDSTUK 1 INLEIDING Inhoud: 1:1 inleiding: 1:2 anatomie: 1:3 fysiologie 1:4 topografie. 3 1:1 INLEIDING ANATOMIE FYSIOLOGIE EN PATHOLOGIE
Nadere informatieTECHNISCHE INFORMATIE
TECHNISCHE INFORMATIE Voorbereiding van de gripp Plaats de gripp in de rolklem om hem te versoepelen zodat de kleine stukjes gripp later gemakkelijker kunnen vastgezet worden. Verdeel de gripp in stukken
Nadere informatieDEEL 7. VERVOLG HOOFDSTUK III - Over Besmettelijke Ziekten. Bacteriën
DEEL 7 VERVOLG HOOFDSTUK III - Over Besmettelijke Ziekten Bacteriën Een bacterie is eigenlijk het kleinste levende wezentje op aarde. Ze zijn verschrikkelijk klein: een duizendste van een millimeter groot.
Nadere informatieVerwerkingspakket kleuters. Norm de regenworm. Herfst 2007. Provinciale Groendomeinen regio Mechelen
Verwerkingspakket kleuters Norm de regenworm Herfst 2007 Provinciale Groendomeinen regio Mechelen Achtergrondinfo Houden regenwormen van regen? Regenwormen zitten graag op een vochtig plekje, maar ze vinden
Nadere informatieExamen VMBO-GL en TL-COMPEX
Examen VMBO-GL en TL-COMPEX 2008 tijdvak 1 dinsdag 27 mei totale examentijd 2 uur biologie CSE GL en TL COMPEX Vragen 1 tot en met 31 In dit deel van het examen staan de vragen waarbij de computer niet
Nadere informatieRegenwormen Tijdstip: in september, oktober en november, na een regenbui.
KB2 Tijdsinvestering: 45 minuten Regenwormen Tijdstip: in september, oktober en november, na een regenbui. 1. Inleiding Een mol eet per jaar wel 50 kg wormen. Dat is veel, maar als je bedenkt dat in je
Nadere informatieEcho-endoscopie van de anale kringspier en endeldarm
Echo-endoscopie van de anale kringspier en endeldarm Uw afspraak U heeft een afspraak voor een echo-endoscopie van de anale kringspier en endeldarm. Wij verwachten u op: om: uur U kunt zich melden op de
Nadere informatieInspiratie n.a.v. de bisterworkshop op het ARTSpecially Event 2014 van Annelies Sanders en Geralda Jansen
Inspiratie n.a.v. de bisterworkshop op het ARTSpecially Event 2014 van Annelies Sanders en Geralda Jansen Nodig voor eenvoudige bistertechniek: Potjes met verschillende kleurenkorrels bister; kwast en/of
Nadere informatieBijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 1. Deze bijlage bevat informatie. KB-0191-a-11-1-b
Bijlage VMBO-KB 2011 tijdvak 1 biologie CSE KB Deze bijlage bevat informatie. KB-0191-a-11-1-b Vleermuizen - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 6 en beantwoord dan vraag 40 tot en met 50. Bij
Nadere informatieEen onderzoek van je dikke darm
Een onderzoek van je dikke darm 2 Inhoudsopgave Doel van het onderzoek...5 Voorbereiding...5 Het onderzoek...8 Na het onderzoek...8 De uitslag...9 Informatie voor jongeren vanaf 12 jaar...9 3 De huisarts
Nadere informatieHoorcollege Tractus digestivus. Dirk Geurts
Hoorcollege Tractus digestivus Dirk Geurts Voorbereiding E-book/boek Anatomie en fysiologie van Martini lezen (Hoofdstuk 16, Het spijsverteringsstelsel); probeer een goed overzicht te krijgen van wat dit
Nadere informatieBijlage bij het artikel Vergelijking van twee praktische opdrachten door Foeken, M. NVOX (37)3, p 108-109. OPDRACHT CONDITIE
Bijlage bij het artikel Vergelijking van twee praktische opdrachten door Foeken, M. NVOX (37)3, p 108-109. OPDRACHT CONDITIE Antwoorden en opmerkingen 1 e NAAM : 2 e NAAM : 3 e NAAM : KLAS : 5 HAVO DATUM
Nadere informatie3.Mitose. 2.Mitose. Hoeveel chromatiden bevat een menselijke cel maximaal tijdens te mitose?
In welke cellen vindt mitose plaats? Hoeveel chromatiden bevat een menselijke cel maximaal tijdens te mitose? Hoeveel centromeren bevat een menselijke cel maximaal tijdens de mitose? Een cel ondergaat
Nadere informatie1. Geheimen. 2. Zwammen
1. Geheimen 'Geen plant en geen dier' Een paddestoel is zeker geen dier, maar een plant is het ook niet. Ze hebben geen groene bladeren om zonlicht op te vangen. Bovendien groeien paddestoelen in het donker.
Nadere informatieSamenvatting Biologie hf 5 par 1t/m 5
Samenvatting Biologie hf 5 par 1t/m 5 Samenvatting door Carlijn 1162 woorden 15 januari 2018 10 2 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou 5.1 Je veranderd. Geslachtskenmerken zijn kenmerken
Nadere informatiePathologie: Kwaliteitsborging
Pathologie: Kwaliteitsborging De sporen Cytologie, histologie, immunohistochemie, moleculaire pathologie Diagnose Diagnose Behandeling Meer en meer: Pathologie: Diagnose A, diagnose B of diagnose C Behandeling
Nadere informatieEEN DIAGNOSTISCHE EXCISIE NUTTIGE INFORMATIE
EEN DIAGNOSTISCHE EXCISIE NUTTIGE INFORMATIE KANKERCENTRUM UZ GENT Onco_dermato_003 INHOUDSTAFEL 01 Inleiding 3 02 Wat is een diagnostische excisie? 3 03 Wat doen bij een opname in het chirurgisch dagcentrum?
Nadere informatieBijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 2. Deze bijlage bevat informatie. 800045-2-739b
Bijlage VMBO-KB 2008 tijdvak 2 biologie CSE KB Deze bijlage bevat informatie. 800045-2-739b Ziek van de natuur Lees eerst informatie 1 tot en met 4 en beantwoord dan vraag 38 tot en met 49. Bij het beantwoorden
Nadere informatieAantekeningen B4T1 Voeding en vertering
Naam: klas: Aantekeningen B4T1 Voeding en vertering Basisstof 1 Natuur & Gezondheid Voedingsmiddel =. Voedingsstof =... Verzamelnaam voor alle onverteerbare stoffen in plantaardig voedsel =.. Functies
Nadere informatieSamenvatting Voeding en Vertering Biologie voor Jou VMBO 4. M.b.v. melkzuurbacteriën kun je melk omzetten in yoghurt Kaas en zuurkool
Samenvatting Voeding en Vertering Biologie voor Jou VMBO 4 5.1 Voedselproductie m.b.v. bacterie: M.b.v. melkzuurbacteriën kun je melk omzetten in yoghurt Kaas en zuurkool Voedselproductie m.b.v. schimmel:
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 2
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 2 Samenvatting door L. 718 woorden 5 maart 2016 7,9 1 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Voedingsstoffen à stoffen die je lijf nodig heeft Voedingsmiddelen
Nadere informatieGENEXPRESSIE VOORBEREIDENDE LES
GENEXPRESSIE VOORBEREIDENDE LES Alle organismen op aarde zijn opgebouwd uit cellen. Ook jouw eigen lichaam bestaat uit cellen. Die cellen zien er niet allemaal hetzelfde uit. Zo is een huidcel heel compact,
Nadere informatieDe stoma operatie stap voor stap
Specialist in Stomazorg Dansac ontwikkelt voortdurend nieuwe oplossingen gebaseerd op de wensen en behoeften van stomapatiënten en stomaverpleegkundigen. Om een dialoog aan te moedigen en taboes te doorbreken,
Nadere informatieBeestige bundel van: 1
Beestige bundel van: 1 2 Ordening van organismen organisme = een levend wezen, iets wat leeft. Er zijn meer dan anderhalf miljoen soorten organismen. Om een overzicht te krijgen worden deze organismen
Nadere informatieopdracht 1 opdracht 2 opdracht 3 opdracht 4 Beweging en voeding Leven en waarnemen Welke woorden horen bij elkaar?
opdracht 1 opdracht 2 Leven en waarnemen Welke woorden horen bij elkaar? Oor proeven Oog voelen Tong luchttrillingen Huid ruiken Neus lens Beweging en voeding Welk woord past bij de zin? Kies uit: vitamines
Nadere informatieVul het schema in. Gebruik hierbij: + (voordeel), (nadeel), 0 (geen voor- en geen nadeel). Soort 1 Soort 2 Mutualisme
1. Samenleven Afb. 1 Ossenpikker op de kop van een buffel. In de basisstoffen heb je geleerd dat de verschillende populaties in een ecosysteem op veel manieren met elkaar te maken hebben. Ze leven immers
Nadere informatieGEZONDHEIDSKUNDE. Het menselijk lichaam
GEZONDHEIDSKUNDE Het menselijk lichaam 1 KENMERKEN VAN HET LEVEN Anatomie à wetenschap die zich bezighoudt met de bouw van het menselijk lichaam (waar ligt wat?). Fysiologie à Wetenschap die zich bezighoudt
Nadere informatieOpdrachten behorende bij les 2. Anatomie van de honingbij
Opdrachten behorende bij les 2. Anatomie van de honingbij In deze les ga je leren hoe de honingbij is opgebouwd. Je gaat bijen vergelijken met andere dieren en je gaat drie mooie tekeningen maken van de
Nadere informatieTerrine van asperges met boeren ham.
Terrine van asperges met boeren ham. Nodig; Gekookte asperges Asperge gelei(1 ltr. asperge vocht op smaak met 30 gram gelatine) Dunne plakjes boerenham Bereiden van de terrine - kook de geschilde asperges
Nadere informatieKoortsstuipen. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Koortsstuipen Jonge kinderen zijn bij koorts gevoelig voor stuipen. Ongeveer 5 procent van de kinderen tussen de drie maanden en zes jaar heeft weleens een koortsstuip. In deze folder leest u over de achtergrond
Nadere informatie1. Temperatuurregeling
1. Temperatuurregeling Afb. 1 Als je het warm hebt, wordt je gezicht rood. Dit komt doordat de bloedvaatjes net onder je huid wijder worden doordat bepaalde spieren zich samentrekken. Zo staat je lichaam
Nadere informatieLaxeren voor een colonoscopie
00 Laxeren voor een colonoscopie Tijdens opname (Onderzoek van de gehele dikke darm) 3 e etage 1 Wat is een colonoscopie? Een colonoscopie is een endoscopisch onderzoek van de dikke darm. Endoscopie betekent
Nadere informatieDe Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 18 februari 2014. Beste natuurliefhebber/- ster,
De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 18 februari 2014 Beste natuurliefhebber/- ster, Het was afgelopen dinsdag beslist niet koud, de wind was ook niet echt hinderlijk, maar de zon liet helaas verstek
Nadere informatieOrdening. Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Ordening Bacteriën Schimmels Planten Dieren Bacteriën Kenmerken cellen: celwand geen celkern geen bladgroenkorrels eencellig planten zich voort door deling voeden zich meestal met dode resten van organismen
Nadere informatieOnderwerp: preventie gezondheid bij paarden waarbij o.a. aan de orde kwamen het ontwormen, entingen en welke gevaren er zoal op de loer liggen.
Studieclub Het Friesch Paard Limburg Bezoek aan Dierenkliniek Landhorst, Grote Baan 9 Landhorst op maandag 18 maart 2013. Inleiding door de heer Rob Heijmans, dierenarts Onderwerp: preventie gezondheid
Nadere informatieHapje 1 : Zachte kerriesoep met appeltjes
Hapje 1 : Zachte kerriesoep met appeltjes Ingrediënten voor 20 hapjes: g boter 1 à 2 appels ( granni Smit) in brunoise ( hele fijne brunoise overhouden voor de garnituur) 1 ui 20 g bloem 1 thlp Kerriepoeder
Nadere informatiebeschermende bouwstoffen brandstoffen reservestoffen eiwitten x x vetten x x x vitamine x x water x Mineralen x x koohlydraten x x x
Samenvatting door N. 970 woorden 25 maart 2014 9 1 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Paragraaf 1. Voedingsmiddelen = alle producten die je eet drinkt. Voedingsstoffen = de bruikbare
Nadere informatie1. Temperatuurregeling
1. Temperatuurregeling Afb. 1 Als je het warm hebt, wordt je gezicht rood. Dit komt doordat de bloedvaatjes net onder je huid wijder worden doordat bepaalde spieren zich samentrekken. Zo staat je lichaam
Nadere informatieAlgemene anatomie en fysiologie
Naam kandidaat: Voetverzorger Kwalificatiecode 10505 Algemene anatomie en fysiologie Datum : 4 juni 2009 Werktijd : 60 minuten Deelkwalificatiecode : 51934 Waardering Cesuur Werkwijze : 1 punt per vraag,
Nadere informatieOrdening. Planten Dieren Bacteriën Schimmels
Ordening Planten Dieren Bacteriën Schimmels Indeling plantenrijk Indeling dierenrijk Planten Kenmerken plantencellen: celwanden celkernen bladgroenkorrels Wieren Sporenplanten Zaadplanten Wieren / Algen
Nadere informatieExamentrainer. Vragen. Vertering. Wat is de naam van P?
Examentrainer Vragen Vertering 1p 1 In de afbeelding worden organen van het verteringsstelsel weergegeven. Enkele van deze organen produceren verteringssappen met enzymen. Een orgaan is aangegeven met
Nadere informatieDe bekkenbodem na een ruptuur of een episiotomie. Afdeling Verloskunde/Gynaecologie
De bekkenbodem na een ruptuur of een episiotomie Afdeling Verloskunde/Gynaecologie Inleiding U bent bevallen in het ziekenhuis of thuis en u heeft hieraan een totaalruptuur, subtotaal ruptuur of een episiotomie
Nadere informatieHET NEDERLANDSE RODE KRUIS DISTRICT: MIDDEN-LIMBURG AFDELING: ECHT-SUSTEREN & MAASGOUW
HET NEDERLANDSE RODE KRUIS DISTRICT: MIDDEN-LIMBURG AFDELING: ECHT-SUSTEREN & MAASGOUW Drs. E.W.J. Ficken, Rode Kruis arts E.F./R.K.: 17.08.28 Mevr. W. Thomassen, wondverpleegkundige Datum: 27 november
Nadere informatieVandaag is het Nationale Boomfeestdag en gaan jullie één of meerdere bomen planten.
Regenwormen Vandaag is het Nationale Boomfeestdag en gaan jullie één of meerdere bomen planten. Na het planten van de boom mogen jullie regenwormen uitzetten. Voordat jullie dit gaan doen willen we jullie
Nadere informatieTijd. 10 min. 55 minuten
Tijd GROEP 5-6 50 55 minuten 1, 23, 32, 44, 45 en 51 De leerling: weet hoe dag en nacht ontstaan weet dat de tijd niet overal op de wereld hetzelfde is weet met welke instrumenten je tijd kunt meten kent
Nadere informatiePapier recyclen. Inlage
Inlage A1 Papier maken Voor deze opdracht heb je de volgende materialen nodig: A - 1 Drielenzige loep B - 3 Bladen viltpapier C - 1 Reinigingsdoek D - 1 Zeef E - 1 Scheprand F - Stapel oude kranten G -
Nadere informatieKennismaking met natuurwetenschappen
Kennismaking met natuurwetenschappen 1 De natuurwetenschappen 5 1.1 De natuurwetenschap en de levende natuur 7 1.2 De natuurwetenschap en de niet-levende natuur 8 1.3 De natuurwetenschappelijke methode
Nadere informatieHandleiding PVC-trapleuningprofielen. Installatie instructies Afwerking
Handleiding PVC-trapleuningprofielen Installatie instructies Afwerking Installatie instructies De hoogwaardige PVC-trapleuningprofielen van Rubbermagazijn zijn gemaakt van thermoplastisch materiaal. Hierdoor
Nadere informatie