Frank Hol / Skyheerlen
|
|
- Francisca Bos
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 13
2 Frank Hol / Skyheerlen Elfje en Vixen R150S Newton in de jaren 80 en begin 90 vooral zon, maan, planeten en Messiers. H.T.S. vriendin baan huis kopen & verbouwen trouwen kinderen waarneemstop. 13 Vanaf 2006 weer actief waarnemen. Focus op objecten uit de Local Group of Galaxies 2008: Celestron C : 13 aluminium reisdobson : 13 aluminium bino-dobson in aanbouw. Vanaf 2010 één (soms twee) keer per jaar naar een écht donkere locatie.
3
4 Rocherath SQM
5
6 Local 13
7 In deze presentatie zijn eigen, (subjectieve) waarnemingen van objecten opgenomen. Anderen zien het soms anders: Ik: UMi Dwarf heel moeilijk, en Pegasus Dwarf moeilijk; Uwe Glahn: UMi Dwarf niet en Pegasus Dwarf gemakkelijk; Anderen (citaat Steve Gottlieb): UMi Dwarf kan in een 6 inch. Een aantal schetsen van Tom Corstjens is Opgenomen in deze presentatie, waarvoor dank. Local 13
8 Maar eerst: een kleine enquete!! Wie heeft de volgende galaxies gezien of gefotografeerd: Local
9 Maar eerst: een kleine enquete!! Wie heeft de volgende galaxies gezien of gefotografeerd: Melkweg Local 13
10 Maar eerst: een kleine enquete!! Wie heeft de volgende galaxies gezien of gefotografeerd: Melkweg M31 M32 M33 Local 13
11 Maar eerst: een kleine enquete!! Wie heeft de volgende galaxies gezien of gefotografeerd: Melkweg M31 M32 M33 NGC147 NGC185 IC10 Local 13
12 Maar eerst: een kleine enquete!! Wie heeft de volgende galaxies gezien of gefotografeerd: Melkweg M31 M32 M33 NGC147 NGC185 IC10 Barnard s Galaxy Leo I WLM Local 13
13 Maar eerst: een kleine enquete!! Wie heeft de volgende galaxies gezien of gefotografeerd: Melkweg M31 M32 M33 NGC147 NGC185 IC10 Barnard s Galaxy Leo I WLM Fornax Dwarf Sculptor Dwarf GR8 Local 13
14 Maar eerst: een kleine enquete!! Wie heeft de volgende galaxies gezien of gefotografeerd: Melkweg M31 M32 M33 NGC147 NGC185 IC10 Barnard s Galaxy Leo I WLM Fornax Dwarf Sculptor Dwarf GR8 Draco Dwarf UGCA86 UMi Dwarf And II Local 13
15 Maar eerst: een kleine enquete!! Wie heeft de volgende galaxies gezien of gefotografeerd: Melkweg M31 M32 M33 NGC147 NGC185 IC10 Barnard s Galaxy Leo I WLM Fornax Dwarf Sculptor Dwarf GR8 Draco Dwarf UGCA86 UMi Dwarf And II SagDIG And I LGS3 Phoenix Dwarf Carina Dwarf Local 13
16 Wie heeft de Grote Magelhaense Wolk en de Kleine Magelhaense Wolk gezien?? Local 13
17 13
18 Hier beginnen we niet. 13
19 Maar wel hier. 13
20 1 juli
21 100 inch Hooker Telescope Mount Wilson Observatory 13
22 13
23 6 oktober 1923 Plaat H335H 45 minuten belicht M31, nova s en de eerste Cepheïde in 13 M31 (M31V1)
24 Cepheïde Een variabele ster; 4-20 zonsmassa s. Vast patroon en relatie tussen periode en lichtkracht. 13 Bruikbaar om afstanden te bepalen.
25 Op weg naar de eerste Cepheïde in M31. 13
26 Edward Pigott Ontdekte in 1784 dat η Aquilae variabel is (magn ). Het bleek later de eerste Cepheïde te zijn die ontdekt is. 13
27 John Goodricke Ontdekte in 1784/1785 dat δ Cephei variabel is (magn ). Deze ster is de naamgever 13 van deze groep variabelen.
28 Henrietta Swan Leavitt Ontdekte in 1908 de relatie tussen periode en lichtkracht. Ze onderzocht Cepheïden in Magelhaense Wolken.
29 Ejnar Hertzsprung Kalibreerde in 1913 als eerste de afstandsschaal in de relatie tussen periode en lichtkracht via de parallax-methode, en schatte zo de afstand 13 tot de Kleine Magelhaense Wolk.
30 Parallax-methode en Cepheïden Te gebruiken voor dichtbij-staande objecten ( 100 LY). Voor objecten verder weg, dichtbijstaande Cepheïden 13 calibreren via parallax methode.
31 Harlow Shapley Gebruikte in , Cepheïden om de afstanden tot bolhopen te bepalen en zo een eerste idee van de maten van de Melkweg te krijgen, met de 60 op Mount Wilson /4/1920: Great Debate met Curtis.
32 Edwin Hubble Ontdekte in 1923 M31V1, de eerste Cepheïde in M31. Mat een periode van 31,415 dagen, en leidde een afstand van parsec af ( 1.0 M LY). 13
33 Cepheïde Variabele M31V1 zoals bestudeerd door Edwin Hubble.
34 2010 / 2011 AAVSO 13
35 2010 / 2011 HST WFC3/UVIS 13
36 Grenzen van het heelal. 13
37 Grenzen van het heelal. 13
38 Grenzen van het heelal. Van klein naar steeds groter. William Herschel, 1785 Stertellingen Jacobus Kapteyn, 1922 Tellingen, helderheden en bewegingen 13 Harlow Shapley, 1918 Cepheïden in bolhopen De Sitter / Oort, 1934 Combineert Shapley en Kapteyn
39 Grenzen van het heelal. Van klein naar steeds groter. Edwin Hubble, 1924 Cepheïden in M31 Edwin Hubble, 1929 Roodverschuiving 13 Hubble en Humason Roodverschuiving Hubble en Humason, 1931 The Hubble Law
40 Milton Humason Met 14jr van school. Ezeldrijver die delen van de Hooker naar boven bracht. Ontwikkelde zich als telescoop-hulp (40hr belichten!!) Werkte intensief samen met Hubble maar kreeg te weinig eer voor zijn werk.
41 The Hubble law 13
42 The Hubble law The Hubble Lemaître law 13
43 Vóór Edwin Hubble: Georges Lemaître (B). Un Univers homogène de masse constante et de rayon croissant rendant compte de la vitesse radiale des nébuleuses extragalactiques Legde een lineair verband tussen de afstand en de snelheid van galaxies. Berekende de Hubbleconstante vóórdat Hubble dat deed. Al in 1927!
44 The Hubble law The Hubble Lemaître law 13
45 The Hubble law The Hubble Lemaître law 13
46 The Hubble law The Hubble Lemaître law
47 The Realm of the Nebulae Edwin Hubble
48 The Realm of the Nebula Edwin Hubble 1935 Pagina 124: Local Group of Galaxies 13 (tabel op pagina 126)
49 George Ellery Hale 40 inch 60 inch 100 inch 200 inch 13
50 100 spiegel van de Hooker Telescope
51 100 spiegel van de Hooker Telescope Kosten: $45,000 voor glasschijf, slijpmachine en optics shop. Gegoten door Saint Gobain op 31/12/1907 van flessenglas. In eerste instantie afgekeurd door Hooker en Ritchey. In 1913 toch goedgekeurd en verwerkt tot een spiegel.
52 100 spiegel van de Hooker Telescope Slijpmachine, ontwikkeld door George Ritchey
53 Van links naar rechts: George Ellery Hale JH McBride John Muir HF Osborn John Daggett Hooker JAB Scherer Andrew Carnegie
54
55 Na de Hooker Telescope: geen grotere massieve spiegels.
56 Ach ja
57 Ach ja
58
59 De spiegel vóór de spiegel!
60 De spiegel vóór de spiegel!
61 Walter Baade Probleem: De aarde leek veel ouder dan het heelal: 3.5 mrd jaar vs. 1.8 mrd jaar. Waarneming: Hooker Telescope (100 ): RR Lyrae-sterren niet te vinden in M31. Hale Telescope (200 ): RR Lyrae ook niet te vinden. Er bleken twee types Cepheiden te bestaan. 13 Conclusie: De afstand tot M31 is dubbel zo groot. Het heelal is minimaal dubbel zo oud als eerder gedacht werd. Gevolg: In 1952 gepresenteerd op de VIII e algemene vergadering vd IAU. Het heelal bleek te groot om gesloten te kunnen zijn.
62 13
63 Local 13
64 Local 13
65 The Local Group of Galaxies (1) Ruim 50 galaxies die door gravitatie verbonden zijn; diameter 8.5 Mio LY. Barycenter tussen M31 en Melkweg Twee grote spiraalstelsels die de rest domineren qua massa: de Andromedanevel (M31) en de Melkweg. Eén kleinere spiraal: M33 Eén disk-galaxy zonder duidelijke spiraalstructuur: de Grote Magelhaense Wolk In al deze galaxies komt veel interstellair gas voor en vindt stervorming plaats.
66 The Local Group of Galaxies (2) De onregelmatige dwerggalaxies (dirr) Hebben een gevlekt uiterlijk, Bevatten interstellair gas Er vindt stervorming plaats (of heeft recent plaatsgevonden). Voorbeeld: Barnard s Galaxy, IC10, WLM, IC1613, Sextans A en B, SMC
67 The Local Group of Galaxies (3) De sferische (dsph) en elliptische (des) dwerggalaxies Hebben een glad (regelmatig) uiterlijk Bevatten weinig interstellar gas Er vindt nauwelijks / geen stervorming plaats. Voorbeelden: NGC147, Fornax Dwarf, Draco Dwarf, M110
68 The Local Group of Galaxies (4) Sommige dwerg-galaxies hebben bolvormige sterrenhopen: NGC205 (M110), NGC147 en NGC185, Barnard s Galaxy, WLM, Fornax Dwarf (vijf stuks incl. NGC1049), SagDEG (vier stuks incl. M54) In sommige dwerg-galaxies zijn details te zien in de vorm van HII- of stervormingsgebieden: IC10, Barnard s Galaxy, WLM LMC en SMC zijn een klasse apart.
69
70 Local Deel van Local Group Naam Naam 2 Cons Ontdekking Edwin Hubble Walter Baade Milky Way Prehistory X X Large Magelhanic Dwarf ESO Dor Prehistory X X Small Magelhanic Dwarf NGC252 Tuc/Hyi Prehistory X X Andromeda Galaxy / M31 NGC 224 And 964 X X Triangulum Galaxy / M33 NGC 598 Tri 1654 X X M32 NGC 221 And 1749 X X M110 / NGC205 NGC 205 And 1773 X X NGC185 UGC 396 Cas 1787 X NGC147 DDO 3 Cas 1830 X NGC3109 DDO 236 Hya 1836 Barnard's Galaxy NGC 6822 Sag 1884 X X IC10 UGC 192 Cas 1890?? IC1613 DDO 8 Cet 1890 X X Wolf Lundmark Melotte / WLM MCG Cet 1909 Sculptor Dwarf ESO Scl 1937 X Fornax Dwarf ESO For 1938 X Leo A / Leo III DDO 69 Leo 1940 Sextans A UGCA 205 Sex 1942 Leo I UGC 5470 Leo 1950 X Leo II DDO 93 Leo 1950 X Pegasus Dwarf UGC Peg 1950 Draco Dwarf UGC Dra 1954 X Ursa Minor Dwarf UGC 9749 Umi 1954 X Sextans B UGC 5373 Sex 1955 (?) GR8 UGC 8091 Vir 1956 Aquarius Dwarf MCG Aqr 1959 Andromeda I PGC 2666 And 1970 (?) Andromeda II PGC 4601 And 1970 Andromeda III PGC 2121 And 1970 UGCA 86 Cam 1974 UGCA 92 Cam 1974
71 Local
72 Onze eigen Melkweg 13
73 Henk vd Hulst Jan Oort De 21cm straling spin van een elektron klapt om. Würzburg Riese
74 Henk vd Hulst Jan Oort De 21cm straling spin van een elektron klapt om. Dwingeloo Radiotelescoop (1956)
75 Onze eigen Melkweg Resultaten 1958 met de Dwingeloo Radio Telescoop cm straling
76 Onze eigen Melkweg 13
77 M31 NGC206 Globulars Stofbanden Stervormingsgebieden 13
78 M31 NGC206 Globulars Stofbanden Stervormingsgebieden NGC206 M32 13 NGC205
79 M31 Bolhopen M32 NGC NGC205
80 M31 Bolhoop Mayal II / G1 13
81 M31 Bolhoop Mayal II / G1 13
82 M31 Details 13
83 M33 Globulars Stofbanden Stervormingsgebieden
84 M33 Globulars Stofbanden Stervormingsgebieden
85 M33 Globulars Stofbanden Stervormingsgebieden
86 Local 13
87 Barnard s Galaxy Draco Dwarf Fornax Dwarf WLM Pegasus Dwarf IC10 Local 13
88 Barnard s Galaxy Draco Dwarf Fornax Dwarf WLM Pegasus Dwarf IC duizend miljard
89 Indeling X Klein telescoopje in de nacht in de stad. XX 100mm in een donkerdere omgeving. XXX De brug naar de zwakke LGOGs Donkere plekken in de Benelux. XXXX Naar heel donkere waarneemplaatsen met een grotere telescoop of een contrastmonster, maar haalbaar. XXXXX Moeilijk moeilijk! Grote telescoop (>300mm) en (ver) reizen noodzakelijk.
90 M32 NGC 221 Andromeda X Telescoop: verrekijker Locatie: (bijna) overal. 5.0 x 4.0 M32 is de kern van een galaxy die grotendeels opgelokt is door M31. M32 is dan ook net zo helder als de kern van M31 (met 100 miljoen sterren). De helderste dwerg (vanuit onze breedte) aan de hemel: magnitude 8.1.
91 M110 NGC 205 Andromeda X Telescoop: verrekijker Locatie: (bijna) overal. 5.0 x 4.0 Een elliptisch stelsel is dood-saai. Neen, kijk eens hoe mooi het stelsel aan de rand in de donkere achtergrond verdwijnt. Een watje in de lucht! Een grotere telescoop laat de randen mooi verdwijnen in de omgeving. 30 x 25
92 Burnham s Celestial Handbook NGC185 and NGC147 These two miniature elliptical galaxies appear to be distant companians of the Great Andromeda Galaxy M31. They are some 7 degrees north of it in the sky, and are approximately the same distance from us, about 2.2 milion light years. Start van een lange zoektocht (die nog niet voorbij is). 13
93 NGC147 & NGC185 Cassiopeia XX 2.0 x 1.5 Twee elliptische stelsels. NGC147 is een stuk moeilijker dan NGC185. Hodge 5, glob van NGC185, is haalbaar met grote telescopen en sterk vergroten (mag 16.7). Telescoop: NGC147 kán met de (grotere) verrekijker, vanuit een zeer donkere omgeving. Met de C14 SCT vanuit de achtertuin (SQM19.4) is NGC147 onzichtbaar. 30 x 25
94 Barnard s Galaxy NGC 6822 Saggitarius XX 5.0 x mm refractor, maar een 16x70 bino kan ook. Een vrije horizon is belangrijk. [H25]-X [H25]-V [H25]-III [H25]-I (IC1308) Sterk 13 vergroten is nodig om de HIIgebiedjes te zien. T. Corstjens
95 Alvin Huey: fuzzies.com/ 13
96 Een atlas is er om te helpen. Maar soms ontmoedigt het ook wel een beetje. 13
97 Een telescoop die contrast goed overdraagt: Ga op reis!! Collimatie Strooilicht (baffles en shroud) Donker (SQM>>21) Beperk licht langs de hoofdspiegel Vangspiegel Geen niet direct te groot licht liefst GEEN vangspiegel Transparant (bergen) Seeing Oculairen: Ortho s zijn beter dan wide fields!! Methode: Lang en vaak kijken; niet te snel tevreden zijn Perifeer kijken Kap over het hoofd, maar let op met adem (beslaan oculair) Tijdig rust nemen Tekeningen maken
98 IC10 UGC 192 Cassiopeia XXX Een kuitenbijter op weg naar de zwakke dwergen. C14 in een relatief donkere omgeving (SQM20.7) x 8.0 Ontdekt in 1887 (Lewis Swift), maar pas in 1996 definitief bevestigd als lid van de Local Group of Galaxies. De enige starbust in de Local Group of Galaxies. Onregelmatig, met stervormingsgebieden (die zichtbaar zijn). Donkere omgeving met hoge transparantie noodzakelijk! De HII-gebiedjes zijn goed zichtbaar bij sterkere vergroting. De rand loopt mooi weg in de omgeving. T. Corstjens
99 Leo I Regulus Dwarf UGC 5470 Leo XXX 2.0 x 1.5 Pas in 1950 ontdekt, terwijl Leo I relatief helder is. Overstraling door Regulus is het probleem. Sterker vergroten, Regulus buiten beeld houden. Het is een verheldering van de achtergrond; de randen zijn moeilijk in te schatten. Leo I is gemakkelijker dan dat het lijkt. Probleem is Regulus zelf; hou m buiten beeld! Celestron C14 in een donkere omgeving (SQM 21.3) Leo I is located only 12 arc minutes from Regulus, the brightest star in the constellation. For that reason, the galaxy is sometimes called the Regulus Dwarf. Scattered light from the star makes studying the galaxy more difficult, and it was not until the 1990s that it was detected visually.
100 And II PGC 4601 Andromeda XXX Voor het eerst in SaharaSky met de Meade 16 LX200, maar ook met de C14 in Snowview Lodge, België. De Local Group of Galaxies - atlas van Alvin Huey deed het ergste vrezen. Ik had dit object bewaard voor SaharaSky, maar later bleek het gemakkelijk vanuit de Ardennen te lukken.
101 Sex A en Sex B UGCA 205 en UGC 5373 Sextans XXX De Local Group of Galaxies - atlas van Alvin Huey deed het ergste vrezen. Ik had dit object bewaard voor SaharaSky, maar later bleek het gemakkelijk vanuit de Ardennen te lukken Ṡex A Gezien in Grandpré (13 ) en veel gemakkelijker dan verwacht. A3, in Sex A, is een OB-associatie. Sex B
102 Serieus Dwarfs waarnemen: C O N T R A S T Een telescoop die contrast goed overdraagt: Collimatie Schone optiek Strooilicht (baffles en shroud) Voorkom licht langs de hoofdspiegel Vangspiegel niet te groot liefst GEEN Oculairen: Ortho s zijn beter dan wide fields!! Een telescoop die contrast goed overdraagt: Ga op reis!! Collimatie Strooilicht (baffles en shroud) Donker (SQM>>21) Beperk licht langs de hoofdspiegel Vangspiegel Geen niet (direct) te groot licht liefst GEEN vangspiegel Transparant (bergen) Seeing Oculairen: Ortho s zijn beter dan wide fields!! 13 Methode: Goed scherpstellen!! Lang en vaak kijken; niet te snel tevreden zijn Perifeer kijken Kap over het hoofd, maar let op met adem (beslaan oculair) Tijdig rust nemen Tekeningen maken Rood lampje en aan het donker wennen Probeer verschillende oculairen
103 Serieus Dwarfs waarnemen: Waarneemcomfort EQ-platform / EQ montering (Strijk-) stoel Kleding 13
104 Serieus Dwarfs waarnemen: Ga op reis! AstroGuindaine SaharaSky Talma-Grandpré AstroQueyras
105 Serieus Dwarfs waarnemen: Ga op reis! La Palma Observatorio del Roque de los Muchachos
106 Vergelijking van opnamen, 120 seconden, met Sigma 4.5mm F2.8 Circular Fisheye op F3.5, met Pentax K10D of Pentax K3, meestal gevolgd met Vixen SuperPolaris, op verschillende waarneemlokaties.
107 Goede sterrenhemel: SaharaSky, Tamegroute, Marokko 13
108 En sommige plaatsen zijn nóg beter dan andere: Pico de la Cruz, La Palma
109 En sommige plaatsen zijn nóg beter dan andere: Pico de la Cruz, La Palma
110 Fornax Dwarf ESO Fornax XXXX Een moeilijk, maar interessant object! De bolhopen (m.u.v. Fornax 6) zijn veel gemakkelijker dan Fornax Dwarf zelf. Zeer donkere hemel met grote transparantie! Vanaf Pico de la Cruz met de Fujinon 16x70! T. Corstjens The Fornax System. is far beyond the reach of any amateur telescope because of its extremely low density and open structure. (Burnham s Celestial Handbook)
111 Sculptor Dwarf ESO Sculptor XXXX Verbazingwekkend kleine telescoop: 130mm doublet en 150mm newton in SaharaSky, Marokko x 16.0 Niet met de Fujinon 16x70 vanaf de Pico de la Cruz.
112 GR8 UGC 8091 Virgo XXXX Een lastig ding: 18 Nopdob in Rocherath liet m toch zien x 16.0 In Grandpré: perifeer met de 13. En nee, het is niet die heldere galaxy
113 Even terug naar toen We (ik) zijn begonnen met Huygens ; later Kelners en Ortho s, en zelfs Erfle s.
114 Totdat Revolutie! De 82 oculairen!
115 En iedereen was gelukkig.
116 En ik was gelukkig.
117 Alvin Huey NGC6745 ( Televue Ethos 6mm Zeiss ZAO-II 6mm De Zeiss ZAO-II heeft de hoogste transmissie. De Baader Genuine Ortho heeft een nauwelijks lagere transmissie. Een Pentax XW heeft een lagere transmissie dan een Baader Genuine Ortho.
118 Een Pentax XW heeft een lagere transmissie dan een Baader Genuine Ortho.
119 Oculairen Heeft de keuze van het type oculair invloed op de zichtbaarheid van zwakke objecten?
120 Oculairen Waar hangt transmissie van af? of Waar hangt de zichtbaarheid van zwakke objecten van af? Hoeveelheid glas Lucht/glas- en glas/lucht-overgangen Glassoorten Polijstkwaliteit Coatings Voorkomen van reflecties
121 Test 1 NGC3077, SQM19.45 WO80FD - 80mm, f555mm Achtertuin Hoensbroek
122 Test 1 NGC3077, SQM19.45 WO80FD - 80mm, f555mm Achtertuin Hoensbroek BGO12.5 (44x, u.p. 1.8mm): direct kijkend 75% waarneembaar. XW10 (56x, u.p. 1.4mm): perifeer meestal te zien N9T6 (62x, u.p. 1.3mm): niet te zien BGO9 (62x, u.p.1.3mm): direct kijkend te zien XW7 (79x, u.p. 1.0mm): perifeer meestal te zien.
123 Test 2 NGC6822, SQM21.38 C14-356mm, f3.910mm AstroGuindaine, Frankrijk IC1308 ([H25] X) [H25] III
124 Test 2 NGC6822, SQM21.38 C14-356mm, f3.910mm AstroGuindaine, Frankrijk [H25]-III: BGO12.5 (313x, u.p. 1.1mm): Met regelmaat te zien XW10 (391x, u.p. 0.9mm): Niet te zien BGO9 (434x, u.p. 0.8mm): Met regelmaat te zien IC1308, ([H25]-X): XW14 (279x, u.p. 1.3mm): Zichtbaar, met wat moeite BGO12.5 (313x, u.p. 1.1mm): Gemakkelijk te zien XW10 (391x, u.p. 0.9mm): Zichtbaar met extra moeite
125 Test 3 NGC404, SQM18.55 WO80FD - 80mm, f555mm Achtertuin Volle Maan
126 Test 3 NGC404, SQM18.55 WO80FD - 80mm, f555mm Achtertuin Volle Maan BGO12.5 (44x, u.p. 1.8mm): niet te zien; omgevingssterren beter dan met de Delos10 Delos10 (56x, u.p. 1.4mm): niet te zien BGO9 (62x, u.p. 1.3mm): met moeite te te zien TMB-SM8 (69x, u.p.1.2mm): direct kijkend te zien, gemakkelijk XW7 (79x, u.p. 1.0mm): perifeer heel even te zien BGO7 (79x, u.p. 1.0mm): direct kijkend bij kijkerbeweging BGO6 (93x, u.p. 0.9mm): direct kijkend bij oogbeweging
127 Mijn favoriet TMB Supermono s 30 graden beeldveld Helaas ze worden niet meer gemaakt.
128 Leo A / Leo III UGC 5364 Leo XXXXX Extreem zwak. In de 13 in Rocherath is een zeer subtiele verheldering te zien. Leo A is onregelmatig en één van de meest geïsoleerde dwergstelsels in de Local Group of Galaxies. Er is geen enkele indicatie dat deze dwerg in de komende paar miljard jaar interactie zal hebben of zal samensmelten met een ander lid van de Local Group of Galaxies. Afstand: +/- 2.6 Mlj LY. Sterker vergroten om sterren uit te sluiten. T. Corstjens
129 Pegasus Dwarf UGC Pegasus XXXXX Diverse pogingen met de C14 in AstroQueyras mislukten. Uiteindelijk met de 16 SCT en de 13 geslaagd in SaharaSky en op La Palma.
130 Draco Dwarf UGC Draco XXXXX Draco Dwarf is zo zwak dat ik er zes waarnemingen aan besteed heb, vanaf verschillende donkere waarneemplekken. Nooit een duidelijk, begrensd object, maar steeds een verheldering van de achtergrond. Een zeer moeilijk object. Subtiele verhelderingen in de C14 in Rocherath (zeer moeizaam), en direct waarneembaar op La Palma met de 13 dob.
131 UMi Dwarf UGC 9749 Ursa Minor XXXXX Extreem zwak. In de C14 in Rocherath op de rand; in de 458mm ( NopDob ) in Rocherath als een zwakke verheldering vd omgeving ( Net M33 in de stad. ). Groot! 20 x 16 Howard Banich Steve Gottlieb: I've seen it in my 18" and 24", but I've seen reported sightings down to 6".
132 Sag DIG PGC Saggitarius - Onregelmatige galaxy in de Local Group of Galaxies; op 3.39 MLY; het object het verste van het barycenter af. Zeer zwak door de grote afstand. Nauwelijks visuele waarnemingen op DSL (4x geslaagd; 3x mislukt). Niet kunnen zien; zelfs niet vanaf de Pico de la Cruz op La Palma, met de 13 en de 350mm van Tom Börger, met alle mogelijke oculairen. 10 x 8
133 Een lange reis: Galaxy Cons Ontdekking Eerst gezien Class. Waarneeminstrument Lokatie ongeveer 150 waarnemingen (excl. bolhopen in LGOG galaxies). Milky Way Prehist. 80er jrn X Blote oog Buiten de stad Andromeda Galaxy And er jrn X Elfje / 150mm Newton Achtertuin Triangulum Galaxy Tri er jrn X Elfje / 150mm Newton Buiten de stad M32 And er jrn X Elfje / 150mm Newton Achtertuin M110 / NGC205 And er jrn X Elfje / 150mm Newton Achtertuin NGC185 Cas XX 150mm Newton; Fujinon 16x70 Reitano, Sicilië en Grandpré, Frankrijk NGC147 Cas XX 150mm Newton; Fujinon 16x70 Reitano, Sicilië en Grandpré, Frankrijk Barnard's Galaxy Sag XX Celestron C6 SCT; Fujinon 16x70 Mas de Galy, Frankrijk en SaharaSky IC10 Cas XXX Celestron C14 SCT Terziet, Zuid Limburg, Nederland Leo I Leo XXX Celestron C14 en 16" GSO dob Sourbrodt, Ardennen, België IC1613 Cet XXX Celestron C14 SCT Grandpré, Frankrijk UGCA 92 Cam XXX Celestron C14 SCT Rocherath, België Wolf Lundmark Melotte Cet XXX Celestron C14 SCT en 13" zelfbouw-dob AstroGuindaine, Frankrijk en Roque de Los Muchachos, La Palma Fornax Dwarf For XXXX Celestron C14 SCT AstroGuindaine, Frankrijk UGCA 86 Cam XXXX Celestron C14 SCT AstroQueyras, San Veran, Frankrijk Andromeda II And XXX Meade 16" LX200 en Celestron C14 SCT SaharaSky, Marokko en Medendorf, België Sculptor Dwarf Scl XXXX 120mm doublet en 150mm zelfbouw-dob SaharaSky, Tamegroute, Marokko en La Palma Pegasus Dwarf Peg XXXXX Meade 16" LX200 en 13" zelfbouw-dob SaharaSky, Tamegroute, Marokko en La Palma NGC3109 Hya XX Celestron C14 SCT Rocherath, België GR8 Vir XXXX 18" DM dob en 13" zelfbouw-dob Rocherath, België en Grandpré, Frankrijk Draco Dwarf Dra XXXXX Celestron C14 SCT en 13" zelfbouw-dob Rocherath, België en Roque de Los Muchachos, La Palma Ursa Minor Dwarf Umi XXXXX Celestron C14 en 18" Dieter Martini dob Rocherath, België Sextans A Sex XXX 13" zelfbouw travel dob Grandpré, Frankrijk Sextans B Sex 1955 (?) 2016 XXX 13" zelfbouw travel dob Grandpré, Frankrijk Aquarius Dwarf Aqr XXXXX 13" zelfbouw travel dob SaharaSky, Marokko Leo A (Leo III) Leo XXXXX 13" zelfbouw travel dob Rocherath, België Leo II Leo " zelfbouw travel dob Rocherath, België SagDIG Sag " zelfbouw travel dob Roque de Los Muchachos, La Palma Andromeda I And 1970 (?) " zelfbouw travel dob Roque de Los Muchachos, La Palma Cetus Dwarf Cetus " zelfbouw travel dob Roque de Los Muchachos, La Palma Large Magelhanic Dwarf Dor Prehist. Small Magelhanic Dwarf Tuc/Hyi Prehist. Local
134 Een overzichtje uit DSL. Het overzicht toont waarneem- POGINGEN per object door alle waarnemers (en niet elke poging lukte). Local
135 Een overzichtje uit DSL. Het overzicht toont het aantal verschillende LGOG- objecten (gepoogd) waargenomen per waarnemer. Local
136 En er is nog (veel) meer Local Galaxy Cons Ont- Eerst dekking gezien Class. Waarneeminstrument Naam Naam 2 Cons Ontdekking Lokatie Phoenix Dwarf ESO Phe 1976 Milky Way Prehist. 80er jrn X Carina Dwarf Blote oog PGC Buiten de stad Car 1977 Andromeda Galaxy And er jrn X SagDIG Elfje / 150mm Newton ESO Achtertuin Sag 1977 Triangulum Galaxy Tri er jrn X LGS Elfje 3 / 150mm Newton Pisces Dwarf Buiten de stad Psc 1978 Sextans Dwarf PGC Sex 1990 M32 And er jrn X Elfje / 150mm Newton Achtertuin Tucana Dwarf PGC Tuc 1990 M110 / NGC205 And er jrn X Saggitarius Elfje / 150mm Dwarf Newton Achtertuin Sag 1994 NGC185 Cas XX 150mm Antlina Newton; Dwarf Fujinon 16x70 PGC Reitano, Sicilië Ant en Grandpré, 1997 Frankrijk NGC147 Cas XX 150mm Andromeda Newton; V Fujinon 16x70 PGC Reitano, Sicilië Anden Grandpré, 1998 Frankrijk Barnard's Galaxy Sag XX Celestron Andromeda C6 SCT; VI Fujinon 16x70PGC Mas de Galy, And Frankrijk en SaharaSky 1998 IC10 Cas XXX Andromeda Celestron VII C14 SCT PGC Terziet, Zuid And Limburg, Nederland 1999 Cetus Dwarf PGC Cet 1999 Leo I Leo XXX Celestron C14 en 16" GSO dob Sourbrodt, Ardennen, België Andromeda IX And 2004 IC1613 Cet XXX Ursa Celestron Major I C14 SCT Grandpré, Frankrijk Uma 2005 UGCA 92 Cam XXX Andromeda Celestron X C14 SCT Rocherath, België And 2006 Wolf Lundmark Melotte Cet XXX Celestron Andromeda C14 SCT XIen 13" zelfbouw-dob AstroGuindaine, And Frankrijk 2006 en Roque de Los M Fornax Dwarf For XXXX Andromeda Celestron XII C14 SCT AstroGuindaine, And Frankrijk 2006 Andromeda XIII And 2006 UGCA 86 Cam XXXX Celestron C14 SCT AstroQueyras, San Veran, Frankrijk Boötes Dwarf Boo 2006 Andromeda II And XXX Meade 16" LX200 en Celestron C14 SCT SaharaSky, Marokko en Medendorf, België Canes Venatici I CVn 2006 Sculptor Dwarf Scl XXXX 120mm Canes doublet Venatici en 150mm II zelfbouw-dob SaharaSky, Tamegroute, CVn Marokko 2006 en La Palm Pegasus Dwarf Peg XXXXX Meade Coma 16" LX200 Berenices en Dwarf 13" zelfbouw-dob SaharaSky, Tamegroute, Com Marokko 2006 en La Palm NGC3109 Hya XX Hercules Celestron Dwarf C14 SCT Rocherath, België Her 2006 GR8 Vir XXXX 18" Leo DM IVdob en 13" zelfbouw-dob Rocherath, België Leo en Grandpré, 2006 Frankrijk Ursa Major II UMa 2006 Draco Dwarf Dra XXXXX Celestron C14 SCT en 13" zelfbouw-dob Rocherath, België en Roque de Los Muchach Leo T Leo 2007 Ursa Minor Dwarf Umi XXXXX Celestron C14 en 18" Dieter Martini dob Rocherath, België Sextans A Sex XXX 13" zelfbouw travel dob Grandpré, Frankrijk Sextans B Sex 1955 (?) 2016 XXX 13" zelfbouw travel dob Grandpré, Frankrijk Aquarius Dwarf Aqr XXXXX 13" zelfbouw travel dob SaharaSky, Marokko Leo A (Leo III) Leo XXXXX 13" zelfbouw travel dob Rocherath, België Leo II Leo " zelfbouw travel dob Rocherath, België SagDIG Sag " zelfbouw travel dob Roque de Los Muchachos, La Palma Andromeda I And 1970 (?) " zelfbouw travel dob Roque de Los Muchachos, La Palma Cetus Dwarf Cetus " zelfbouw travel dob Roque de Los Muchachos, La Palma Large Magelhanic Dwarf Dor Prehist. Small Magelhanic Dwarf Tuc/Hyi Prehist.
137 Local 13
138 Local 13
139 Carina Dwarf Spheroidal Galaxy. Ontdekt in Local 13
140 Andromeda XXIX Ontdekt in Local 13
141 Andromeda XXIX Ontdekt in Local 13
142 Nieuw gereedschap voor de volgende ronde: 13 bino-dobson. Misschien moet het nóg groter. Local
143 Nieuw gereedschap voor de volgende ronde: 13 bino-dobson. Misschien moet het nóg groter. Local 13
144 De Gote en Kleine Magelhaense Wolken Alleen zichtbaar op zeer lage breedte. Local
145 L i f e i n t h e L M C
146 Onze Melkweg vanaf de Large Magellanic Cloud Magnitude graden diameter Geen stof dat het beeld blokkeert
147 Zaterdag 6 oktober 1923 Plaat H335H 45 minuten belicht M31, nova s en de eerste Cepheïde Local 13
148 24 maart 2016 John Taylor, met Altair Astro 6 RC en Atik 460ex en Sequence Generator Pro. RA: 00h41m27.30s Dec: J2000 Max. magn 18.2 Local
149
150 Succes 13 de volgende keer!
Frank Hol / Skyheerlen
Frank Hol / Skyheerlen Elfje en Vixen R150S Newton in de jaren 80 en begin 90 vooral zon, maan, planeten en Messiers. H.T.S. vriendin baan huis kopen & verbouwen trouwen kinderen waarneemstop. Vanaf 2006
Nadere informatieGROTE STRUCTUREN: DEEL 2. Kurt Christiaens
GROTE STRUCTUREN: DEEL 2 Kurt Christiaens STRUCTUUR VAN DE PRESENTATIE Deel 2: Beyond The Milky Way Lokale Groep Nabije Clusters Virgo Cluster Supercluster Sheets and voids DE MELKWEG EN ZIJN BEGELEIDERS
Nadere informatieSterrenstelsels. prof.dr. Paul Groot Afdeling Sterrenkunde, IMAPP Radboud Universiteit Nijmegen
Sterrenstelsels prof.dr. Paul Groot Afdeling Sterrenkunde, IMAPP Radboud Universiteit Nijmegen Sterrenstelsels Uur 1: Ons Melkwegstelsel Uur 2: Andere sterrenstelsels De Melkweg Galileo: Melkweg bestaat
Nadere informatieHet visueel waarnemen van Abell Galaxy Clusters
Het visueel waarnemen van Abell Galaxy Clusters Kurt Christiaens Augustus 2008 AGC 426 - Perseus Kurt Christiaens Augustus 2008 AGC 1689 - Virgo Het visueel waarnemen van Abell Galaxy Clusters Achtergrond
Nadere informatie11/15/16. Inleiding Astrofysica College 8 14 november Ignas Snellen. De melkweg
Inleiding Astrofysica College 8 14 november 2016 15.45 17.30 Ignas Snellen De melkweg 1 De melkweg Anaxagoras (384-322 BC) en Democritus (500-428 BC): Melkweg bestaat uit verwegstaande sterren Galilei
Nadere informatieSterrenstelsels en kosmologie
Sterrenstelsels en kosmologie Inhoudsopgave Ons eigen melkwegstelsel De Lokale Groep Sterrenstelsels Structuur in het heelal Pauze De geschiedenis van het heelal Standaard big bang theorie De toekomst
Nadere informatiePRESENTATIE: JUWEELTJES DIE MESSIER GEMIST HEEFT...
PRESENTATIE: JUWEELTJES DIE MESSIER GEMIST HEEFT... Volkssterrenwacht Urania Werkgroep Algemene Sterrenkunde (WGAS) 20 maart 2014 Spreker : Tom Corstjens WAAROM VISUEEL DEEPSKY WAARNEMEN? Kennis van de
Nadere informatieSterrenstelses Søren S. Larsen. Kamer: HG
Sterrenstelses 2016 Søren S. Larsen Kamer: HG 02.720 email: s.larsen@astro.ru.nl 1 Rooster Hoorcollege Søren Larsen Wo 08:45-10:30 LIN 7 Werkcollege Svea Hernandez Wo 10:45-12:30 HG 00.065 2 Tentaminering
Nadere informatieSterrenstelsels: een aaneenschakeling van superlatieven
: een aaneenschakeling van superlatieven Wist u dat! Onze melkweg is een sterrenstelsel! Het bevat zo n 200000000000 sterren! Toch staat de dichtstbijzijnde ster op 4 lichtjaar! Dit komt overeen met 30.000.000
Nadere informatieHOVO cursus Kosmologie
HOVO cursus Kosmologie Voorjaar 2011 prof.dr. Paul Groot dr. Gijs Nelemans Afdeling Sterrenkunde, Radboud Universiteit Nijmegen HOVO cursus Kosmologie Overzicht van de cursus: 17/1 24/1 31/1 7/2 14/2 21/2
Nadere informatieNAMBIA NAMIBIË sterrenkunde, het perfecte alibi om ver op vakantie te gaan SQM-metingen: - Onguna Tamboti: SQM-meting 21,80 - Madisa: SQM-meting 21,42 - Madisa: SQM-meting 21,61 - Spitzkoppe: SQM-meting
Nadere informatieJef De Wit 27 april De Messierlijst met een bino
Jef De Wit 27 april 2017 De Messierlijst met een bino Libra 4x22 WA Superview dakkant spotgoedkoop ( 15) geen centrale scherpstelling 16 beeldveld (theorie 17 ) W van Cassiopeia uittredepupil 5,5 mm nog
Nadere informatieDe Harrington STAR-lijst getemd!
De Harrington STAR-lijst getemd! Bart Torbeyns STAR 5/17 met een 25x100 Een waarneemdipje? Messier, Caldwell, H400, Probeer eens wat asterismen! Wat is een asterisme? een groepering van sterren die een
Nadere informatieEen redelijk grote open sterrenhoop. Waar de sterren aardig uit mekaar staan. In de zoeker is deze duidelijk al te zien.
DeepskyLog waarnemingen M 48 (NGC 2548) Open sterrenhoop in Hydra Een redelijk grote open sterrenhoop. Waar de sterren aardig uit mekaar staan. In de zoeker is deze duidelijk al te zien. M 50 (NGC 2323)
Nadere informatieMelkwegstelsels. Eigenschappen en ruimtelijke verdeling. - morfologie - sterpopulaties - ISM eigenschappen - massa, afmeting en helderheid
Melkwegstelsels Eigenschappen en ruimtelijke verdeling - morfologie - sterpopulaties - ISM eigenschappen - massa, afmeting en helderheid Messier 51, de draaikolknevel, door de jaren heen Lord Rosse (1845)
Nadere informatienaarmate de afstand groter wordt zijn objecten met of grotere afmeting of grotere helderheid nodig als standard rod of standard candle
Melkwegstelsels Ruimtelijke verdeling en afstandsbepaling Afstands-ladder: verschillende technieken nodig voor verschillend afstandsbereik naarmate de afstand groter wordt zijn objecten met of grotere
Nadere informatieSTERREN EN MELKWEGSTELSELS
STERREN EN MELKWEGSTELSELS 5. Piet van der Kruit Kapteyn Astronomical Institute University of Groningen the Netherlands Voorjaar 2007 Outline Differentiële rotatie Massavedeling Ons Melkwegstelsel ontleent
Nadere informatie(c) Alle rechten voo. Cursus Praktische Sterrenkunde 2015 Deel 2
(c) Alle rechten voo Cursus Praktische Sterrenkunde 2015 Deel 2 Cursus Praktische Sterrenkunde LES 1: 18 November (Jan Vanautgaerden) Wat is er aan de (sterren)hemel te zien? Sterrenbeelden, Welke ster
Nadere informatieTest 10x50 verrekijkers voor astronomisch deepsky gebruik
Test 10x50 verrekijkers voor astronomisch deepsky gebruik Dit is een praktische test van 10x50 verrekijkers uit het hogere en top-segement op deepsky objecten. Patrick Duis, Hooge Mierde Pentax, Fujinon,
Nadere informatieDe Melkweg. - Sterverdeling - Structuur - Gas verdeling - Kinematica
De Melkweg - Sterverdeling - Structuur - Gas verdeling - Kinematica Groothoek opname van de zuidelijke hemel met daarin de Melkweg Omdat de melkweg een afgeplatte sterverdeling is waar we midden in zitten
Nadere informatieSupernova SN2014J in M82 gefotografeerd door VSRUG leden.
Supernova SN2014J in M82 gefotografeerd door VSRUG leden. Hugo Van den Broeck Supernovae oefenen een aantrekkingskracht uit op de astrofotografen van de VSRUG. Vorig jaar werd supernova SN2013am in M65
Nadere informatieDe hobby van Guus Gilein: het visueel waarnemen van veranderlijke sterren en andere deep sky objecten Door Guus Gilein, november 2006
De hobby van Guus Gilein: het visueel waarnemen van veranderlijke sterren en andere deep sky objecten Door Guus Gilein, november 2006 Laat ik mij eerst maar eens voorstellen: ik ben 47 jaar oud, hoofd
Nadere informatieMarkarians ketting in de sterrenbeelden De Maagd en Het Hoofdhaar van Berenice gefotografeerd door VSRUG leden.
Markarians ketting in de sterrenbeelden De Maagd en Het Hoofdhaar van Berenice gefotografeerd door VSRUG leden. Hugo Van den Broeck De catalogus van de beroemde Franse kometenjager Charles Messier bevat
Nadere informatieInleiding Astrofysica College 8 9 november Ignas Snellen
Inleiding Astrofysica College 8 9 november 2015 13.45 15.30 Ignas Snellen De chemische verrijking van het heelal o In het begin bestaat het heelal alleen uit waterstof, helium, en een beetje lithium o
Nadere informatieHet visueel waarnemen van sterrenstelsels uit de Atlas of Peculiar Galaxies, van Halton Arp 1. (door Jan van Gastel)
Het visueel waarnemen van sterrenstelsels uit de Atlas of Peculiar Galaxies, van Halton Arp 1. (door Jan van Gastel) Er bestaan veel lijsten met waar te nemen deepskyobjecten. De bekendst is wel de uit
Nadere informatieHoofdstuk 8. Samenvatting. 8.1 Sterren en sterrenhopen
Hoofdstuk 8 Samenvatting Een verlaten strand en een onbewolkte lucht, zoals op de voorkant van dit proefschrift, zijn ideaal om te genieten van de sterren: overdag van de Zon de dichtstbijzijnde ster en
Nadere informatieSterrenkunde met de verrekijker
Sterrenkunde met de verrekijker Jan van Gastel Jan (juni van 2018) Gastel December 2009 Waarnemen van de sterrenhemel kan op veel manieren 1. Met het blote oog - de melkweg - sterrenbeelden - meteoren
Nadere informatiePandora's cluster, 2/12/2018. inhoud. Het vroege heelal. HOVO-Utrecht 9 februari HOVO-Utrecht 9 februari 2018
2/12/2018 Evolutie van het vroege heelal: proces van samenklonteringen vanaf de gelijkmatige verdeling tot de huidige structuur: de vorming van clusters en superclusters in het kosmische web vanaf 10 miljard
Nadere informatieBig Bang ontstaan van het heelal
Big Bang ontstaan van het heelal Alfred Driessen Amsterdam A.Driessen@utwente.nl 910-heelal.ppt slide 1 datum: 2 oktober 2009 A. Driessen@utwente.nl ESO's Very Large Telescope (VLT) 910-heelal.ppt slide
Nadere informatieMet de Kijker op Jacht, Universum 4, 2004 Door Wouter Verheul
Met de Kijker op Jacht, Universum 4, 2004 Door Wouter Verheul Nu de vakantie weer voorbij is, en de zomer op z'n einde loopt, zijn de Boogschutter en de Schorpioen met het centrum van de Melkweg onder
Nadere informatieNewtoniaanse kosmologie 4
Newtoniaanse kosmologie 4 4.2 De leeftijd van het heelal Liddle Ch. 8 4.1 De kosmologische constante Liddle Ch. 7 4.3 De dichtheid en donkere materie Liddle Ch. 9 1.0 Overzicht van het college Geschiedenis
Nadere informatieDe Melkweg: visueel. sterren, nevels en stof. De Melkweg: atomair waterstof. atomair waterstof straalt bij een golflengte van 21cm
75 50 25 0-25 0 25 50 75 100 125-25 -50-75 2003 Inleiding Astrofysica De Melkweg: visueel De Melkweg: nabij-infrarood Paul van der Werf Sterrewacht Leiden sterren, nevels en stof nabij-infrarood licht
Nadere informatieFRED'S 200 PLANETAIRE NEVELS. WGAS donderdag 18 oktober 2018 Jef De Wit - Tom Corstjens
FRED'S 200 PLANETAIRE NEVELS WGAS donderdag 18 oktober 2018 Jef De Wit - Tom Corstjens WIE IS FRED? Fred Hissink 1979: start met astronomie 2006-2008: PR-functionaris Benelux voor William Optics (Polaris)
Nadere informatieMet de Kijker op Jacht, Universum 1, 2006 Door: Jeffrey Bout
Met de Kijker op Jacht, Universum 1, 2006 Door: Jeffrey Bout Dag allemaal! Ook zo genoten van Mars eind vorig jaar? Wij wel! Mooie structuren waren er zichtbaar en sommigen hebben zelfs een heuse zandstorm
Nadere informatieHet nieuwe heelal. de mooiste resultaten van de. Hubble Space Telescope. HST Copernicus, 21 febr 2013. Edwin Hubble. Edwin Hubble.
Het nieuwe heelal de mooiste resultaten van de Hubble Space Telescope Edwin Hubble 1889-1953 Prof. Henny J.G.L.M. Lamers Universiteit van Amsterdam h.j.g.l.m.lamers@uu.nl 1923 Ontdekte dat Andromeda nevel
Nadere informatieIn voor een uitdaging voor de zomervakantie? Zoek de Palomars! Jan van Gastel
In voor een uitdaging voor de zomervakantie? Zoek de Palomars! Jan van Gastel Bij de SSA zijn de afgelopen paar jaar flinke telescopen gebouwd. En met flink bedoel ik dan met spiegels van 30 centimeter
Nadere informatieHOVO cursus Kosmologie
HOVO cursus Kosmologie Voorjaar 2011 prof.dr. Paul Groot dr. Gijs Nelemans Afdeling Sterrenkunde, Radboud Universiteit Nijmegen HOVO cursus Kosmologie Overzicht van de cursus: 17/1 Groot Historische inleiding
Nadere informatieFRED'S 200 PLANETAIRE NEVELS. Deepskydag 2018 Almere Jef De Wit - Tom Corstjens
FRED'S 200 PLANETAIRE NEVELS Deepskydag 2018 Almere Jef De Wit - Tom Corstjens WIE IS FRED? Fred Hissink 1979: start met astronomie 2006-2008: PR-functionaris Benelux voor William Optics (Polaris) 2008-2013:
Nadere informatieVan Zonnestelsel tot Ontstaan Heelal Leeuwarden, jan-april Melkwegstelsels. Paul Wesselius, 18 maart Melkwegstelsels, HOVO 1
Van Zonnestelsel tot Ontstaan Heelal Leeuwarden, jan-april 2013 Melkwegstelsels Paul Wesselius, 18 maart 2013 18-3-2013 Melkwegstelsels, HOVO 1 Achtergrond Informatie Deze presentatie is een aangepaste
Nadere informatieDe Hemel. N.G. Schultheiss
1 De Hemel N.G. Schultheiss 1 Inleiding Deze module is direct te volgen vanaf de derde klas. Deze module wordt vervolgd met de module Het heelal. Uiteindelijk kun je met de opgedane kennis een telescoop
Nadere informatieNederlandse samenvatting Summary in Dutch
Nederlandse samenvatting Summary in Dutch Mysterieuze nevels Astronomen zijn al een paar eeuwen op de hoogte van het bestaan van nevels tussen de sterren. Kleine, wazige vlekjes, die in bijna alle gevallen
Nadere informatieProf.dr. A. Achterberg, IMAPP
Prof.dr. A. Achterberg, IMAPP Hoorcollege: Woensdag 10:45-12:30 in HG00.308 Data: 13 april t/m 15 juni; niet op 27 april & 4 mei Werkcollege: Vrijdag, 15:45-17:30, in HG 03.053 Data: t/m 17 juni; niet
Nadere informatieHoe werkt een astronoom Achter de schermen van de sterrenkunde
Hoe werkt een astronoom Achter de schermen van de sterrenkunde Prof. Henny J.G.L.M. Lamers Astronomisch Instituut Universiteit van Amsterdam h.j.g.l.m.lamers@uu.nl www.hennylamers.nl Overveen 15 october
Nadere informatieNederlandse samenvatting Summary in Dutch
Nederlandse samenvatting Summary in Dutch Mysterieuze nevels Astronomen zijn al een paar eeuwen op de hoogte van het bestaan van nevels tussen de sterren. Kleine, wazige vlekjes, die in bijna alle gevallen
Nadere informatieDe mooiste waarnemingen van de
De mooiste waarnemingen van de Hubble Space Telescope Prof. Henny J.G.L.M. Lamers Universiteit van Amsterdam h.j.g.l.m.lamers@uu.nl Edwin Hubble 1889-1953 1923 Ontdekte dat Andromeda nevel buiten ons melkweg
Nadere informatieDe Melkweg. Schijfvormig stelsel van sterren en gas. Wij zitten in die schijf en zien daardoor een band aan de hemel
De Melkweg Schijfvormig stelsel van sterren en gas Wij zitten in die schijf en zien daardoor een band aan de hemel De hemelbol geeft een 2-D beeld: hoe de 3-D structuur te bepalen? Nodig: (relatieve) AFSTANDEN!
Nadere informatieHet visueel. waarnemen. van. faint fuzzies. Jan van Gastel 14 maart 2013
Het visueel waarnemen van faint fuzzies Jan van Gastel 14 maart 2013 Wat bepaalt de zichtbaarheid van faint fuzzies? Kenmerken object (helderheid, grootte) Telescoop (aperture, vergroting) Contrast met
Nadere informatieTelescopen > Catadioptrisch Spiegel /lens > Celestron > Celestron OTA > Celestron C9,25 XLT standaard optische buis (CG-5)
Celestron C9,25 XLT standaard Model: CEL_91025-XLT Artikel: Celestron C9,25 XLT standaard Fabrikant: Celestron Hebt u al een fraaie montering? Celestron levert de perfect bijpassende telescoopbuis met
Nadere informatieHet horizontale coördinatenstelsel
Het horizontale coördinatenstelsel De positie van een hemellichaam wordt beschreven door - Azimuth: gemeten in graden van noord (0 o ) over oost (90 o ) - Hoogte: 0 o op de horizon, 90 o op zenith - Zenith
Nadere informatieSterren en sterevolutie Edwin Mathlener
Sterren en sterevolutie Edwin Mathlener Kosmische raadselen? Breng ze in voor de laatste les! Mail uw vragen naar info@edwinmathlener.nl, o.v.v. Sonnenborghcursus. Uw vragen komen dan terug in de laatste
Nadere informatieTelescopen > Catadioptrisch Spiegel /lens > Celestron > Celestron OTA > Celestron C9,25 XLT standaard optische buis (CGE)
Celestron C9,25 XLT standaard Model: CEL_91027-XLT Artikel: Celestron C9,25 XLT standaard Fabrikant: Celestron Hebt u al een fraaie montering? Celestron levert de perfect bijpassende telescoopbuis met
Nadere informatiePeriodiek systeem voor amateurastronomen. Guido Gubbels
Periodiek systeem voor amateurastronomen Guido Gubbels Urania, WGAS, 27 sep 2018 Astronomie Sedert 1981 Visueel waarnemen Verenigingsleven 1981 - LVSW 1981 - VVS 1982 1995: JVS-VVS Triangulum 1989-2004:
Nadere informatieAfstanden tot Melkwegstelsels
Afstanden tot Melkwegstelsels De afstandsladder: reeks van relatieve afstandsindicatoren In de Melkweg: km 10 20!! Mpc Afstanden op Aarde Venus-overgang Parallax Convergentiepunt Hoofdreeks-fitten Cepheiden
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/35085 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Fumagalli, Mattia Title: Star formation and aging at cosmic noon : the spectral
Nadere informatieBasiscursus Sterrenkunde. Sterrenwacht Tweelingen, Spijkenisse 22 Mei 2019
Basiscursus Sterrenkunde Sterrenwacht Tweelingen, Spijkenisse 22 Mei 2019 Inhoud van de les Zijn er nog vragen n.a.v. de vorige les? Deze les: Komeet Wirtanen Sterrenhemel waarnemen Telescopen Komeet Wirtanen
Nadere informatieSPACE. Een visuele verkenningstocht naar de rand van het heelal en het begin van de tijd. Govert Schilling
SPACE Een visuele verkenningstocht naar de rand van het heelal en het begin van de tijd Govert Schilling Copyright 2014 Govert Schilling en Fontaine Uitgevers bv Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze
Nadere informatieTE TAME I LEIDI G ASTROFYSICA WOE SDAG 12 DECEMBER 2012,
TE TAME I LEIDI G ASTROFYSICA WOE SDAG 12 DECEMBER 2012, 14.00-17.00 LEES O DERSTAA DE GOED DOOR: DIT TE TAME OMVAT VIER OPGAVES OPGAVE 1: 3.0 PU TE OPGAVE 2: 2.5 PU TE OPGAVE 3: 2.0 PU TE OPGAVE 4: 2.5
Nadere informatieDe mooiste 10 objecten aan de sterrenhemel met elke sterrenkijker op elke avond Door Jeffrey Bout
De mooiste 10 objecten aan de sterrenhemel met elke sterrenkijker op elke avond Door Jeffrey Bout Veel mensen die net een sterrenkijker hebben gekocht vragen zich af wat er nu allemaal mee te zien valt.
Nadere informatieHoe meten we STERAFSTANDEN?
Hoe meten we STERAFSTANDEN? (soorten sterren en afstanden) Frits de Mul Jan. 2017 www.demul.net/frits 1 Hoe meten we STERAFSTANDEN? (soorten sterren en afstanden) 1. Afstandsmaten in het heelal 2. Soorten
Nadere informatieRadioastronomie Marijke Haverkorn
Radioastronomie Marijke Haverkorn Sterrenkunde onderzoekt alle soorten straling in het electromagnetisch spectrum gamma röntgen ultraviolet infrarood radio zichtbaar licht Eén melkwegstelsel, vele gezichten
Nadere informatieVariabele Sterren. Instability strip: Cepheiden RR Lyrae W Virginis sterren. Rode reuzen op de z.g. instability strip in het HR diagram
Variabele Sterren Cepheiden Lyrae W Virginis sterren ode reuzen op de z.g. instability strip in het H diagram De pulsatie en variabiliteit onstaan doordat in de buitenlagen van zulke sterren de He + nogmaals
Nadere informatiemaksutov telescoop Maksutov telescoop
maksutov telescoop Maksutov telescoop Deze blogpost gaat over de techniek van de Maksutov telescoop via een review van de National Geographic 90/1250 goto telescoop. Lenzen of spiegel? Grofweg onderscheiden
Nadere informatieHuygens Institute - Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences (KNAW)
Huygens Institute - Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences (KNAW) Citation: J.H. Oort, Levensbericht W.H.W. Baade, in: Jaarboek, 1960-1961, Amsterdam, pp. 281-284 This PDF was made on 24 September
Nadere informatieSTERREN EN MELKWEGSTELSELS
STERREN EN MELKWEGSTELSELS 6. Piet van der Kruit Kapteyn Astronomical Institute University of Groningen the Netherlands Voorjaar 2007 Outline Afstanden worden in eerste instantie gemeten met Cepheïden.
Nadere informatieSterren en sterevolutie Edwin Mathlener
Sterren en sterevolutie Edwin Mathlener 100 000 lichtjaar convectiezone stralingszone kern 15 miljoen graden fotosfeer 6000 graden Kernfusie protonprotoncyclus E=mc 2 Kernfusie CNO-cyclus Zichtbare
Nadere informatieOverzicht. Vandaag: Frank Verbunt Het heelal Nijmegen 2014. uitdijing heelal theorie: ART afstands-ladder nucleo-synthese 3 K achtergrond.
Vandaag: Frank Verbunt Het heelal Nijmegen 2014 Kosmologie Overzicht uitdijing heelal theorie: ART afstands-ladder nucleo-synthese 3 K achtergrond Boek: n.v.t. Frank Verbunt (Sterrenkunde Nijmegen) Het
Nadere informatieVisueel waarnemen. De rol van achtergrondhelderheid, contrast, vergroting en aperture. Jan van Gastel. december, 2006
Visueel waarnemen De rol van achtergrondhelderheid, contrast, vergroting en aperture Jan van Gastel december, 2006 Deepsky objecten Puntbronnen: sterren Uitgebreide objecten: galaxies, planetaire nevels
Nadere informatieInterstellair Medium. Wat en Waar? - Gas (neutraal en geioniseerd) - Stof - Magneetvelden - Kosmische stralingsdeeltjes
Interstellair Medium Wat en Waar? - Gas (neutraal en geioniseerd) - Stof - Magneetvelden - Kosmische stralingsdeeltjes Neutraal Waterstof 21-cm lijn-overgang van HI Waarneembaarheid voorspeld door Henk
Nadere informatiePraktische Sterrenkunde
Praktische Sterrenkunde Vandaag 1. Verkenning van de sterrenhemel 21 september 2015 Korte introductie Praktische Sterrenkunde Verkenning van de sterrenhemel Coördinaten t.o.v. de waarnemer: azimuth en
Nadere informatieAstrofotografie. Urania WGAS. 30 november Bart Delsaert
Astrofotografie Urania WGAS 30 november 2017 Bart Delsaert Inhoud Voorstelling Astrofotografie Deepsky vs Planeet-maan-zon Obstakels en oplossingen Mogelijkheden DSLR Voorstelling Bart Delsaert, Overijse
Nadere informatieAstrofotografie - Kunst voor aan uw muur?
Astrofotografie - Kunst voor aan uw muur? Astrofotografie is de kunst van het fotograferen van alles wat er aan onze nachtelijke hemel zichtbaar is. De sterrenhemel, en alle objecten die zich daarin bevinden,
Nadere informatieJ.W. van Holten
Afstandsbepaling in het heelal i. Parallax methode Definitie: d = 1 parsec als α = 1 1 parsec = 3.26 lichtjaar = 3.09 10 13 km ii. Variabele sterren A. Cepheiden: sterk statistisch verband tussen maximale
Nadere informatieHet optimaliseren van een Newtontelescoop Voor het waarnemen van maan en planeten. Jan van Gastel (november 2014)
Het optimaliseren van een Newtontelescoop Voor het waarnemen van maan en planeten Jan van Gastel (november 2014) Verschil deepsky maan en planeten Maan en planeten veel helderder Waarnemen met de kegeltjes
Nadere informatieSamenvatting. Sterrenstelsels
Samenvatting Sterrenstelsels De Melkweg, waarin de Zon één van de circa 100 miljard sterren is, is slechts één van de vele sterrenstelsels in het Heelal. Sterrenstelsels, ook wel de bouwstenen van het
Nadere informatieZwarte gaten: klein, middel(?) en groot. Peter Jonker SRON, Radboud Universiteit Nijmegen & Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics E PA E N T Y
I Zwarte gaten: klein, middel(?) en groot Peter Jonker SRON, Radboud Universiteit Nijmegen & Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics D RA M T R E PA DBO U D T E N UNI OF V E R AST I S RO T Y P NIJ
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Hoewel sterren op het eerste gezicht willekeurig verdeeld lijken, zijn ze in werkelijkheid gegroepeerd in collecties van miljarden sterren. Dergelijke eilanden van sterren, in
Nadere informatieBEGINNEN MET ASTROFOTOGRAFIE Een gids voor starters
BEGINNEN MET ASTROFOTOGRAFIE Een gids voor starters Hoe begin je nu aan astrofotografie. Is het echt onbetaalbaar? Kan het met bescheiden middelen? Is het voor iedereen haalbaar om hiermee te beginnen?
Nadere informatieVerslag Sirenekamp 2006
Verslag Sirenekamp 2006 Afgelopen zomer was het zo ver: voor het eerst sinds 2 jaar organiseerde de Jongerenwerkgroep (JWG) weer een sterrenkundekamp in de Provence in Zuid Frankrijk. En we mogen wel zeggen
Nadere informatieTelescopen > Catadioptrisch Spiegel /lens > Sky-Watcher Mak-Newton > Sky-Watcher 190mm mak newton op NEQ6PRO complete fotoset
op NEQ6PRO complete Model: - Artikel: Fabrikant: Sky-Watcher Een compleet Robtis astrofotografisch syteem van zeer goede kwaliteit! 19cm Sky-Watcher Maksutov Newton F5, 2 op Sky-Watcher NEQ6PRO montering
Nadere informatieDe telescoop een seecker instrument om verre te sien
De telescoop een seecker instrument om verre te sien Robert Wielinga robert@sonnenborgh.nl 11 e eeuw: ontdekking van de leessteen een druppel water werkt als een vergrootglas brillen vanaf 1300 bolle lens:
Nadere informatieDe Leidse Sterrewacht in de twintigste eeuw
De Leidse Sterrewacht in de twintigste eeuw David Baneke, 5 september 2011 Grondslag moderne Nederlandse sterrenkunde: J.C. Kapteyn Comet of 1882 How can an astronomer remain an astronomer without an observatory?
Nadere informatieRuud Visser Postdoc, Sterrewacht Leiden
Ruud Visser Postdoc, Sterrewacht Leiden 22 oktober 2010 STERREWACHT LEIDEN ASTROCHEMIEGROEP Prof. Ewine van Dishoeck Prof. Xander Tielens Prof. Harold Linnartz Dr. Michiel Hogerheijde 10 postdocs 12 promovendi
Nadere informatieSoorten nevels. Planetaire nevels: afgestoten buitenlagen van dode ster
Soorten nevels Planetaire nevels: afgestoten buitenlagen van dode ster Soorten nevels HII gebieden (emissienevels) Soorten nevels Open sterhopen Soorten nevels Bolhopen Soorten nevels Spiraalstelsels Soorten
Nadere informatieHet Bode sterrenstelsel, een LINER
Het Bode sterrenstelsel, een LINER Hugo Van den Broeck Gedurende de wekelijkse kijkavond op woensdag 24 mei 2017 op de volkssterrenwacht Armand Pien mochten wij een talrijk opgekomen publiek verwelkomen.
Nadere informatieDe sterrenkundehobby van Nico de Jongh
Nico in de jaren 50 bij de kolenkachel met "Het raadsel Mars" van A.J.M.Wanders De sterrenkundehobby van Nico de Jongh Het begon allemaal lang geleden, in 1957 met het verschijnen van de komeet Arend-Roland.
Nadere informatieHoe meten we STERAFSTANDEN?
Hoe meten we STERAFSTANDEN? Frits de Mul voor Cosmos Sterrenwacht nov 2013 Na start loopt presentatie automatisch door 1 Hoe meten we STERAFSTANDEN? 1. Afstandsmaten in het heelal 2. Soorten sterren 3.
Nadere informatieHet Seyfert sterrenstelsel NGC Hugo Van den Broeck
Het Seyfert sterrenstelsel NGC 1068. Hugo Van den Broeck De Amerikaanse astronoom Carl Keenan Seyfert onderzocht in 1943 de kern van een aantal speciale sterrenstelsels. Hij vond dat de kern van een zeer
Nadere informatie12/2/16. Inleiding Astrofysica College november Ignas Snellen. Kosmologie. Studie van de globale structuur van het heelal
Inleiding Astrofysica College 10 28 november 2016 15.45 17.30 Ignas Snellen Kosmologie Studie van de globale structuur van het heelal 1 12/2/16 Afstanden tot sterrenstelsels Sommige sterren kunnen als
Nadere informatieStof en gas in de Melkweg
Stof en gas in de Melkweg Stofwolken Galactische centrum Onzichtbaar door interstellair stof. Extinctie bij visuele golflengten: AV ~ 30 mag (factor 10 12!) http://home.arcor-online.de/axel.mellinger/
Nadere informatieEindpunt van een ster Project voor: middelbare scholieren (profielwerkstuk) Moeilijkheidsgraad: Categorie: Het verre heelal Tijdsinvestering: 80 uur
Eindpunt van een ster Project voor: middelbare scholieren (profielwerkstuk) Moeilijkheidsgraad: Categorie: Het verre heelal Tijdsinvestering: 80 uur Inleiding Dit is een korte inleiding. Als je meer wilt
Nadere informatieDe kosmische afstandsladder
De kosmische afstandsladder De kosmische afstandsladder Oorsprong Sterrenkunde Maan B Zon A Aarde C Aristarchos: Bij halve maan is de hoek zon-maanaarde, B, 90 graden. Als exact op hetzelfde moment de
Nadere informatieHet ontwerpen van een Newtontelescoop
Het ontwerpen van een Newtontelescoop grootte van de vangspiegel gerelateerde afmetingen Jan van Gastel februari 2002 elangrijkste dimensies D= doorsnee hoofdspiegel 29.90 52.30 L F = brandpuntsafstand
Nadere informatieEen overzicht van de Gaia missie
Verslag vergadering Vendelinus van 9 juni 2018 We danken de jarigen voor hun gulle tractatie: Marcelline, Roland en Joseph. Ik hou er ook aan Rosa, Marcelline en Jeanine te bedanken voor hun gewaardeerde
Nadere informatieStervorming. Scenario: Jonge sterren komen voor in groepen (vormen dus samen, tegelijkertijd) Jeans massa. Voorbeelden:
Stervorming Jonge sterren komen voor in groepen (vormen dus samen, tegelijkertijd) Voorbeelden: - de open sterrenhopen (herinner de Pleiaden) - OB associaties (groepen met veel sterren van spectraaltype
Nadere informatieHoe kan het dat we zover in de ruimte kunnen kijken en blijkbaar in ons eigen zonnestelsel nog zaken missen
Hoe kan het dat we zover in de ruimte kunnen kijken en blijkbaar in ons eigen zonnestelsel nog zaken missen Hypothese Planeet 9 (P9) Beeld van het zonnestelsel (afb. 01,02) Veel van de objecten waarover
Nadere informatieVoorwoord... blz. 2. Kosmologie en afstandsmetingen... blz. 3 Cepheïden als afstandsindicatoren... blz. 5 M100, een grote spiraalnevel... blz.
Inhoudsopgave De sterrenkundepractica van ESA/ESO 2 Voorwoord Voorwoord... blz. 2 Inleiding Kosmologie en afstandsmetingen... blz. 3 Cepheïden als afstandsindicatoren... blz. 5 M100, een grote spiraalnevel...
Nadere informatieRuud Visser Postdoc, Sterrewacht Leiden
Ruud Visser Postdoc, Sterrewacht Leiden 30 oktober 2009 Sterrewacht Leiden Astrochemiegroep Prof. Ewine van Dishoeck Prof. Harold Linnartz Dr. Michiel Hogerheijde 5 postdocs 12 promovendi (aio s) Stervorming
Nadere informatieClusters van sterrenstelsels
Nederlandse samenvatting In dit proefschrift worden radiowaarnemingen en computer simulaties van samensmeltende clusters van sterrenstelsels besproken. Om dit beter te begrijpen wordt eerst uitgelegd wat
Nadere informatieTENTAMEN INLEIDING ASTROFYSICA WOENSDAG 14 DECEMBER,
TENTAMEN INLEIDING ASTROFYSICA WOENSDAG 14 DECEMBER, 14.00-17.00 LEES ONDERSTAANDE IN DETAIL: DIT TENTAMEN OMVAT VIER OPGAVES OPGAVE 1: 2.5 PUNTEN OPGAVE 2: 2.5 PUNTEN OPGAVE 3: 2.5 PUNTEN OPGAVE 4: 2.5
Nadere informatieClear Skies Atlas voor de Hickson Catalogus of Compact Galaxy Groups (review door Jan van Gastel)
Clear Skies Atlas voor de Hickson Catalogus of Compact Galaxy Groups (review door Jan van Gastel) Figuur 1: Clear Skies website Al enige tijd kunnen waarnemers van deepskyobjecten en carbonsterren via
Nadere informatie