Dames en Heren, Dames en heren,

Transcriptie

1 De doelstellingen van het Ministerieel Besluit tot uitbereiding van het toepassingsgebied van het stelsel van de sociale inschakelingseconomie en de federale politieke wil inzake sociale economie Dames en Heren, Eerste en vooral wil in U danken voor deze uitnodiging. De staatssecretaris voor Sociale Economie kon helaas niet zelf aanwezig zijn. Ik zal haar naar bestvermogen proberen te vervangen. Ik zal met uw goedvinden mijn toelichting in het Nederlands geven. Maar een schriftelijke, tweetalige versie van wat ik nu kort zal toelichten, zal u via de organisatoren zo snel als mogelijk bezorgd worden. Wij willen allemaal een betere wereld. Een wereld waar iedereen zijn sociale grondrechten kan laten gelden. Een arbeidsmarkt die rechtvaardig, billijk, divers en humaan is. Hiervoor willen wij ook een economie die diepere waarden dan het pure winstbejag hoog in het vaandel draagt. Om de dagdagelijkse realiteit iets dichter bij onze dromen over een betere wereld, een rechtvaardige arbeidsmarkt en een economie met meer waarden te brengen, hebben wij de sociale economie gecreëerd. Sociale economie is dan ook geen doel op zich, maar een instrument of beter een veelheid aan instrumenten om tot een socialere en humanere samenleving te komen. Sociale economie is dan ook geen eiland op zich. Het federaal beleid omtrent sociale economie en de meerwaardeneconomie staat ook niet op haar eigen benen. Sociale economie is net als duurzame ontwikkeling een horizontaal streven. Wij moeten niet alleen samenwerken met de beleidssectoren, beleidsdomeinen en beleidsverantwoordelijken, wij moeten hen in de eerste plaats overtuigen van de noodzaak om, via de weg van de sociale economie en de meerwaardeneconomie, een warmere maatschappij op te bouwen. Zoals u weet is het de grote ambitie van deze federale regering en van mevrouw Els Van Weert, de staatssecretaris voor Sociale Economie om binnen een redelijke termijn nieuwe arbeidsplaatsen te creëren. Twaalfduizend van deze arbeidsplaatsen zullen worden waargemaakt in de sector van de sociale economie. Daartoe hebben wij ons, samen met de deelstaten geëngageerd. Dit engagement zal binnenkort nog eens worden herbevestigd tijdens de ondertekening van het Samenwerkingsakkoord tussen de Staat, de Gewesten en de Duitstalige Gemeenschap betreffende de meerwaardeneconomie, dat over enkele weken zal worden ondertekend en bekend gemaakt aan de sector. Dit gemeenschappelijk streven om nieuwe arbeidsplaatsen te creëren zal slechts ingevuld kunnen worden indien wij met de deelstaten, de lokale overheden en alle partners en stakeholders uit de sector van de sociale economie open en nauw samenwerken. Ook met U, OCMW s, is een open samenwerking van essentieel belang. Dit is wellicht dé reden waarom de voormalige Minister van Sociale Economie, de heer Bert Anciaux, de werkzaamheden heeft opgestart om Ministerieel Besluit van 20 december 2000 te actualiseren. Dit was geen

2 makkelijke opdracht. Uiteindelijk heeft mevrouw Els Van Weert het werk van Bert Anciaux afgemaakt. Het resultaat kennen we, met name het Ministerieel Besluit van 10 oktober 2004 (B.S. 30 november 2004) en de omzendbrief van 30 november 2004 betreffende de verhoogde toelage van de staat aan de openbare centra voor maatschappelijk welzijn voor de aanwerving van leefloon- of steungerechtigden in toepassing van artikel 60 7, van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn die ter beschikking gesteld worden aan sociale-economie-initiatieven. Laat mij even de grote lijnen van het Ministerieel Besluit en de hierboven vermelde omzendbrief overlopen. Ik zal dit doen aan de hand van drie vragen: 1. Wat willen we met deze maatregel bereiken? 2. Hoe werkt het? 3. Zijn wij (te) streng voor OCMW s? 1. Wat willen we met deze maatregel bereiken? De verhoogde staatstoelage voor terbeschikkingstellingen in sociale-economieprojecten is één van de vele maatregelen die in het leven werden geroepen voor mensen die langdurig werkzoekend zijn of die door ziekte, tegenslag,... de trein even hebben gemist en zich daardoor aan de meest kwetsbare kant van onze samenleving bevinden. De verhoogde staattoelage rricht zich op de meest kwetsbaren onder de kwetsbaren, namelijk op de gerechtigden op maatschappelijke integratie (leefloners) en op gerechtigden op financiële hulp (vreemdelingen ingeschreven in het vreemdelingenregister en die omwille van hun nationaliteit geen aanspraak kunnen maken op het recht op maatschappelijke integratie). Iedereen hier aanwezig kent de maatregel, ik hoef er niet over uit te wijden, ik herhaal kort even de essentie: De terbeschikkingstelling is een maatregel die enkel en alleen tot doel heeft om leefloners en gerechtigden op financiële hulp te (re)integreren op de arbeidsmarkt en hen toegang te verlenen tot het volledige recht op sociale zekerheid. Per definitie is deze maatregel steeds beperkt in tijd. Hij kan slechts worden ingezet tot de persoon in kwestie een reguliere job heeft gevonden, doorstroomt naar een ander activerings- of tewerkstellingsproject, (opnieuw) recht heeft op een werkloosheidsuitkering, en ga zo maar door. Als medewerkers van de verschillende OCMW s maken jullie dagelijks gebruik van het zogenaamde artikel 60, 7 1. Hiermee biedt een OCMW een leefloner of een gerechtigde op financiële hulp een (tijdelijk) arbeidscontract aan. Het OCMW is hierdoor de juridische werkgever van de persoon in kwestie. Het OCMW ontvangt hiervoor van de federale staat een staatstoelage. De persoon kan daarna ter beschikking worden gesteld van een derde werkgever. Indien, en hier komt het, deze terbeschikkingstelling gebeurt bij een sociale-economieproject heeft het OCMW hiervoor recht op een extra staatstoelage, de zogenaamde verhoogde 1 art 60 7 van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de Openbare Centra voor Maatschappelijk Welzijn

3 staatstoelage. De verhoogde toelage bedraagt maximum ,43.EUR 2 per jaar én per ter beschikkinggestelde werknemer. Hiermee willen wij de kansen op een duurzame (her)inschakeling op de arbeidsmarkt van leefloners en gerechtigden op financiële hulp garanderen. Sociale-economie-initiatieven zijn hierbij ideale partners. Hier krijgen mensen de ruimte om én werkervaring op te doen én een opleiding te volgen. Wij onderhandelden een budgettaire ruimte om jaarlijks mensen, verspreid over het hele land, via deze verhoogde staatstoelage-maatregel een nieuw toekomstperspectief te bieden. Dit is hét centrale doel van deze maatregel. Wij doen dit door aan socialeeconomieprojecten ontplooiingsperspectieven te bieden. Ik kom hier dadelijk op terug. 2. Hoe werkt de maatregel? Jaarlijks kan elke OCMW aan de staatssecretaris voor sociale economie een contingent vragen met een aantal arbeidsplaatsen waarvoor het OCMW een verhoogde staatstoelage wenst te ontvangen. OCMW s hebben dit voor 2005 massaal gedaan. De vraag heeft ons aanbod ruim overtroffen. Ik kan u melden dat de staatssecretaris zich op dit ogenblik over al deze aanvragen buigt. Zij heeft de penibele taak om in elke aanvraagdossier van de individuele OCMW s te trancheren. Volgende week zullen al deze OCMW s een schrijven ontvangen met het contingent dat zij voor 2005 toegewezen krijgen. De massale toestroom van aanvragen bewijst dat de verhoogde staatstoelage-maatregel meer dan zijn bestaansrecht heeft. En nu, Dames en Heren, kom ik tot een iets moeilijk punt. Eenmaal een contingent aan een OCMW is toegekend, is het aan het OCMW in kwestie om deze mensen aan het werk te zetten. Dit kan in sociale-economieprojecten die door de Gewesten en de Gemeenschappen en door de staatssecretaris voor sociale economie zijn erkend. Voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zijn dit enerzijds: Inschakelingbedrijven (erkend door de federale Minister van Werk) Vennootschappen met een sociaal oogmerk en anderzijds initiatieven erkend door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, met name: Inschakelingondernemingen Sociale verhuurkantoren Openbare vastgoedmaatschappijen Plaatselijke Initiatieven voor de Ontwikkeling van de Werkgelegenheid De lijst met deze erkende projecten vindt U overigens op de website van onze administratie (de Cel Sociale Economie POD Maatschappelijke Integratie) OCMW s kunnen ook zélf een sociale-economie-initiatief opstarten. Deze initiatieven kunnen door de staatssecretaris voor sociale economie erkend worden als pilootproject of innoverend 2 bedrag zoals geïndexeerd op 1 januari 2005

4 experiment in de sociale economie. Aan een dergelijke erkenning zijn wel enkele randvoorwaarden verbonden: 1. eerste voorwaarde: Het moeten wel degelijk sociale-economie-initiatieven zijn. Net als bij socialeeconomieprojecten van derden, moeten de OCMW-projecten ook basisprincipes van de sociale economie naleven. Deze zijn: voorrang van arbeid op kapitaal, beheersautonomie, dienstverlening aan de leden en aan de gemeenschap eerder dan winst als doelstelling, democratische besluitvorming, en tot slot milieuvriendelijke en duurzame ontwikkeling. Veel OCMW s hebben bij deze basisprincipes hun bedenkingen. Velen stellen dat zij d office aan deze basisprincipes voldoen, enkel en alleen al omdat ze een OCMW zijn. Dit klopt niet voor de volle 100%! Ook voor sociale-economieprojecten van OCMW s geldt een duidelijke inspraak van de werknemers, een politiek van milieuvriendelijkheid en duurzaam ontwikkeling, beheersautonomie,... Zo moeten OCMW-projecten die erkend willen worden als pilootproject of innoverend experiment in de sociale economie duidelijk sui generis zijn. Wel hebben wij onlangs met vertegenwoordigers van Vlaamse, Waalse en Brusselse Steden, Gemeenten en OCMW s de afspraak gemaakt dat wij, in nauw overleg, deze principes naar OCMW s toe zullen verfijnen. 2. tweede voorwaarde: Het sociale-economie-initiatief van een OCMW moet nieuwe tewerkstelling creëren en moet de werknemers voldoende begeleiden en voorzien in een opleiding. Dit geldt ook voor sociale-economieprojecten van derden.ik denk niet dat dit meer uitleg behoeft. Het doel van de maatregel is zoals ik reeds stelde mensen kansen te geven op duurzame herintegratie op de arbeidsmarkt. 3. derde voorwaarde: Het moet gaan om initiatieven zonder winstoogmerk of met een sociaal oogmerk. Ook dit spreekt voor zich. En, het moet gaan om zelfstandige initiatieven. Het initiatief moet dus bij voorkeur een eigen rechtsstatuut hebben. Ook als de initiatiefnemer een OCMW is moet het om een zelfstandig initiatief gaan, tenminste vanuit administratief oogpunt. Duidelijk sui generis. De filosofie die hier door de staatssecretaris voor sociale economie gehanteerd wordt is in feite zeer simpel. Wil een OCMW-project erkend worden als sociale-economie-initiatief, dan moet het aan dezelfde criteria voldoen als alle andere sociale-economie-initiatieven. Iedereen is hier een gelijke onder de gelijken. Even tussendoor: een aanvraag tot erkenning gebeurt door middel van een vragenlijst die u kan downloaden van de website U vindt er ook de telefoonnummers van de Cel Sociale Economie die klaar staat om op al uw vragen te antwoorden.

5 3. Zijn wij (te) streng voor OCMW s? Dames en Heren, de laatste vraag, zijn we (te) streng voor OCMW?, is uiteraard een beetje provocerend bedoeld. Ikzelf zetel in een OCMW-raad van één van de Vlaamse centrumsteden. Ik ken dan ook de noden en de verzuchtingen van de OCMW s. Maar anderzijds ken ik de beperkingen in budgettaire ruimte waarbinnen wij een voor ieder zo goed en rechtvaardig mogelijk beleid moeten uitstippelen. Wij hebben de OCMW s enerzijds één gelijkheidsmaatregel en één beperking opgelegd, en anderzijds ook één niet geringe tegemoetkoming gerealiseerd. Het gelijkheidsbeginsel heb ik net uitgelegd (OCMW-projecten worden op dezelfde wijze benaderd als sociale economieprojetcen van derden). De beperking ligt hem in het aanwenden van het aan de OCMW s toegekende contingent. Een OCMW mag tot 25% van het hem toegewezen contingent in eigen sociale-economieprojecten inzetten en 75% van het contingent in erkende sociale-economieprojecten van derden. Tot vorig jaar mocht het personeelsbestand van een eigen sociale-economieproject van een OCMW, slechts voor 1/4 de uit terbeschikkingestelden met een verhoogde staatstoelage bestaan. We hebben deze maatregel vandaag soepeler gemaakt. Elke OCMW mag tot 25% van het hem toegewezen contingent vrij inzetten in eigen erkende sociale economieprojecten. Met de drie verenigingen van steden en gemeenten hebben wij alvast de afspraak gemaakt dat deze maatregel geregeld geëvalueerd zal worden. Wat, voor alle duidelijkheid, niet wil zeggen dat wij er zomaar van af zullen stappen. Ter compensatie van deze verdeelsleutel hebben wij ervoor gezorgd dat alle projecten van OCMW s die door de staatssecretaris voor sociale economie worden erkend als pilootproject of innoverend experiment in de sociale economie, automatisch een SINE-attest zullen krijgen. Ik denk dat de staatssecretaris, mevrouw Els Van Weert, hiermee geen duidelijker bewijs kon leveren van het grote vertrouwen die zij in de OCMW s heeft om samen duurzame arbeidsmarktkansen voor leefloners en gerechtigden op financiële hulp waar te maken. Dames en Heren, Ik zou mijn bijdrage hiertoe willen beperken. Maar ik wil u tot slot graag nog uitnodigen voor iets leuks. Namens de staatssecretaris voor sociale economie, mevrouw Els Van Weert, heb ik met name het genoegen u allen en uw medewerkers uit te nodigen op het feest van de sociale economie. Dit feest zal plaatsvinden op 11 maart 2005, in het Paleis voor Schone Kunsten (Bozar) hier in Brussel. Ik kan U alvast melden dat het Nationaal Orkest van België ons voor deze gelegenheid gratis een concert aanbiedt, met ondermeer werk van Amadeus Mozart op het menu. Wij hopen U alvast daar te kunnen begroeten, en bezorgen u graag de concrete informatie. Dank u.