Een uitgave van Vereniging Bi-kring de Samenkomst & Vereniging BiDO. 1 Gezocht! II

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Een uitgave van Vereniging Bi-kring de Samenkomst & Vereniging BiDO. 1 Gezocht! II"

Transcriptie

1 Vereniging Bi kring de Samenkomst / Vereniging BiDO BiMagazine Een uitgave van Vereniging Bi-kring de Samenkomst & Vereniging BiDO Inhoudsopgave 1 Gezocht! II 2 Een openlijke stelling tegen de oekaze van de katholieke kerk III 2.1 Inleiding III 2.2 Hoe kijkt de biseksuele gemeenschap tegen de kerk aan III 2.3 Waarom de katholieke kerk doet zoals het doet III 2.4 Gevolgen buiten Nederland IV 3 Homoseksualiteit en biseksualiteit: overeenkomsten en verschillen IV 3.1 De overeenkomsten en verschillen tussen homoseksualiteit en biseksualiteit bij mannen V Seksuele beleving V Relatievorming - een heikel punt V Verschillen tussen de homo-cultuur en bi-cultuur VI Verschillen tussen de homo-gemeenschap en bi-gemeenschap VI 3.2 De overeenkomsten en verschillen tussen homoseksualiteit en biseksualiteit bij vrouwen VI Seksuele beleving VI Relatievorming revisited VII Verschillen tussen de lesbische cultuur en biseksuele vrouwencultuur VII Verschillen tussen de lesbische gemeenschap en biseksuele vrouwengemeenschap VIII I

2 4 Zomerfeest 2003 IX 5 Modder X 6 Hetero, homo of bi? De seksuele voorkeur XI 6.1 De normale menselijke seksualiteit is zeer gevarieerd XI 6.2 Een speling van de individuele vrijheid XI 7 Biseksualiteit: een contemporaine paradox voor vrouwen XII 7.1 Historische paradoxen XII 7.2 Huidige culturele houdingen ten opzichte van biseksualiteit XII 7.3 Reconceptualisatie van seksualiteit om ruimte te creëren voor biseksualiteit XIII 7.4 Sociaal-wetenschappelijk onderzoek naar biseksualiteit XIV 7.5 Maar het is niet biseksualiteit XIV 7.6 Hoe algemeen is biseksualiteit onder vrouwen? XV 7.7 De betekenis van de biseksuele identiteit XV 7.8 Vrouwen gebruiken hun seksuele identiteit anders dan mannen: bevindingen van inconsistenties gereconceptualiseerd XVI 7.9 Raciale en etnische verschillen XVII 7.10 Vooroordelen tegen en discriminatie van biseksuelen XVIII 8 Verenigingsnieuws XIX 8.1 Vereniging Bi-kring de Samenkomst XIX 8.2 Vereniging BiDO XIX Colofon Belangrijke telefoonnummers en adressen : Redacteurs : Ton Heesters : bikring@home.nl 1 Gezocht! EEn vrijwilliger die de BiMagazine zou willen voorzien van een professioneel ogende lay-out. Op dit moment doen we ons best om de BiMagazine er zo goed mogelijk uit te laten zien, maar we missen de expertise. Voldoe jij aan de volgende kwalificaties? Affiniteit met de bi-beweging? (Enige) Ervaring met het zetten van teksten met behulp van een macrotaal. Gevoel voor lay-out. Interesse? Neem contact op via het volgende adres : webmasterbikring@home.nl Wilfred Zegwaard : webmasterbikring@home.nl II

3 2 Een openlijke stelling tegen de oekaze van de katholieke kerk Door: Ton Heesters 2.1 Inleiding ENKELE weken geleden nam de katholieke kerk openlijk stelling tegen homoseksualiteit. Door middel van een oekaze werden katholieke politici gemaand om stelling te nemen tegen de bedreiging voor de maatschappij die homoseksualiteit zou vormen. De implicaties zijn groot. Niet alleen politici waren degenen voor wie de oekaze bedoeld was, maar ook voor de klerikale gemeenschap van de Katholieke kerk. Het is moeilijk genoeg voor homoseksuele stellen om respons te krijgen van de Katholieke kerk, maar nu, het is anno 2003, is er een redelijke kans dat het nog moeilijker wordt. In Nederland werd op de oekaze wat schamperend gereageerd door politici. De meeste politici, op de conservatief religieuze partijen na, hebben het gevoel dat de oekaze aan zijn doel voorbij schiet. Homoseksuele stellen hebben in Nederland wettelijk dezelfde rechten, kunnen binnen bepaalde grenzen kinderen adopteren wanneer ze dat willen en zullen niet vanwege hun seksuele geaardheid ontslagen worden. Op deze verworven rechten wil men niet meer afdingen, behalve dat ambtenaren die een homo-huwelijk sluiten op basis van gewetensbezwaren dit door een ander kunnen laten doen. 2.2 Hoe kijkt de biseksuele gemeenschap tegen de kerk aan OOK in de biseksuele gemeenschap wordt de katholieke kerk met argusogen gevolgd. Het komt nogal eens voor dat mensen met een christelijke achtergrond problemen krijgen met hun biseksuele geaardheid. Jarenlang hebben zij in de kerk gehoord dat homoseksualiteit niet Gods weg is en als ze er achter komen dat ze zowel op mannen als op vrouwen vallen komt de verwarring boven. De kerk biedt geen enkel soelaas voor ze. Vaak belandden deze mensen in de psychiatrie of komen bij een gespreksgroep. Wanneer de katholieke kerk openlijk gaat verkondigen dat homoseksueel gedrag (en daarmee ook biseksueel gedrag) een bedreiging vormt voor de maatschappij dan komt dat het self-esteem van deze mensen niet ten goede. Ik zou er niet van opkijken dat veel biseksuelen met de kerk gaan breken. Neem nu Dirk (uit privacy-overwegingen is zijn naam veranderd). Dirk groeide op in een jongensinternaat in Noord- Brabant. Dit internaat werd geleid door fraters. Openlijk heteroseksueel gedrag was absoluut verboden. Er mocht wel omgegaan worden met meisjes, maar vrijen kon niet. Dirk kwam er op zijn vijftiende achter dat hij ook op jongens viel. Stiekem zocht hij wel eens seksueel contact met jongens. Als de leiding van de school erachter kwam dan liep hij het risico van de school verwijderd te worden. Dirk herinnert zich die tijd als zeer gespannen. Hij worstelde toen met zijn identiteit en tot op zekere hoogte is dat tot op de dag van vandaag zo gebleven. Iedere keer als hij in contact komt met een vrouw of een man denkt hij wat ben ik nu: homoseksueel of heteroseksueel?. De kerk heeft hem geprobeerd te dwingen heteroseksueel te denken, terwijl naast heteroseksuele gevoelens ook homoseksuele gevoelens heeft. Dirk is het schoolvoorbeeld van hoe iemands biseksualiteit botst met de kerk. De normen en waarden die op het internaat heersten strookten totaal niet met hoe Dirk zijn leven voor zich zag. Dirk zegt dat veel van zijn klasgenoten dat ook zo zagen, maar genoodzaakt waren zich te conformeren. Toen Dirk van school afging heeft hij radicaal gebroken met de kerk. 2.3 Waarom de katholieke kerk doet zoals het doet VANUIT het perspectief gezien van de katholieke kerk is het volstrekt logisch dat homoseksualiteit als bedreiging wordt gezien. Tot aan de twaalfde eeuw werd het aangaan van (heteroseksuele) verbintenissen als bedreiging gezien voor de kerk. De kerk sloot geen huwelijken. Uiteindelijk gaven ze toch toe, maar voor de geestelijken bleef het celibatair leven de norm (tot op de dag van vandaag). Door de eeuwen heen heeft de kerk een stringente politiek gevoerd op het gebied van seksualiteit. Onthouding van seks was een groot goed. Het standpunt van de katholieke kerk ten opzichte van seksualiteit is sinds de twaalfde eeuw niet fundamenteel veranderd. Met de strijd voor gelijkberechtiging van homoseksuelen kwam er echter een probleem bij voor de katholieke kerk. Vanaf de 2e eeuw na Christus was homoseksualiteit volledig gemarginaliseerd, maar nu werd de roep voor gelijkberechtiging luider en luider. Voorzichtig heeft de kerk iets toegegeven. Openlijk homoseksuelen (en biseksuelen) werden mondjesmaat toegelaten binnen de kerk. Eind jaren tachtig werden ook homoseksuelen en biseksuelen toegelaten tot officiële ambten binnen de kerk, alhoewel dat zeer langzaam ging. Toen dat problemen gaf, ook door de komst van de inzegening van een homo-relatie, kwamen er scheuringen in de kerk. Blijkbaar wil de katholieke kerk met deze oekaze dit eveneens weer rechtzetten. Het tempo waar de katholieke kerk zijn veranderingen doorvoert is tergend langzaam te noemen. Als het al meer als tien eeuwen heeft geduurd voordat de kerk het heteroseksuele huwelijk erkende, hoe lang moet het nog duren dat de kerk het homo-huwelijk zal erkennen. En hoe zit het met een biseksueel stel die hun trio-relatie door de kerk wil laten bestendigen? Wanneer ik extrapoleer dan zal III

4 misschien het homo-huwelijk in het jaar 2400 een officiële status krijgen. De biseksuele relatie krijgt dan zijn bestendiging in Zijn er in die tijd nog homoseksuelen of biseksuelen die hun verbintenis in willen laten zegenen? 2.4 Gevolgen buiten Nederland DE gevolgen voor Nederland zullen beperkt zijn. In sommige landen, zoals Zuid-Amerikaanse landen en de Verenigde Staten, zullen de gevolgen groter zijn. Hoe dit uit zal pakken verschilt van land tot land. Het is vooral afhankelijk van hoe conservatief de overheden zijn, wat de algemene tendens is binnen de samenleving en hoe groot de invloed van de katholieke kerk is. Vooral dat laatste is in sommige Zuid-Amerikaanse landen van doorslaggevend belang. In landen als de Verenigde Staten is de conservatieve beweging die veel cruciale posten houdt veel belangrijker. President Bush van de Verenigde Staten heeft al aangekondigd dat hij het homo-huwelijk niet zal toestaan en alles in het werk zal zetten om het te voorkomen. Wat wel bemoedigend is dat via rechtszaken homoseksuelen en biseksuelen meer rechten verwerven. Wat wel een probleem kan worden is de toetreding van een aantal Europese landen tot de EG. Veel landen, zoals Tsjechië, Slowakije en Polen hebben geen smetteloze reputatie wat betreft rechten voor homoseksuelen en biseksuelen. Vooral op het platteland in deze landen heerst er een uitgesproken homo- en bifobie. De katholieke kerk heeft daar nog veel te zeggen en veel geestelijken voeren de opdrachten uit het Vaticaan tot op de letter uit. Met de toetreding tot de EG mag worden gehoopt dat de positie van homoseksuelen en biseksuelen verbeterd wordt. Gezegd kan worden is dat het Vaticaan de homo- en bi-beweging in een aantal landen geen goed gedaan heeft. De christelijk-conservatieve krachten hebben vaak de overhand en hebben nu nog meer kruit gekregen om de homo- en bi-beweging te bestrijden. Veel Zuid- Amerikaanse en Oost-Europese zijn streng katholiek en de geestelijken hebben daar een grote invloed op de publieke opinie. Sommige mensen in die landen vinden dat niet goed, maar het is wel de onzichtbare hand die de maatschappij bepaald. Er is dus genoeg reden voor bezorgdheid. 3 Homoseksualiteit en biseksualiteit: overeenkomsten en verschillen Ton Heesters Wilfred Zegwaard VEEL heteroseksuelen scheren homoseksualiteit en biseksualiteit graag over één kam. Ook in de politiek of andere media wordt homoseksualiteit en biseksualiteit graag gelijkgeschakeld, ondanks dat er grote verschillen zijn tussen homoseksualiteit en biseksualiteit. Tevens moet opgemerkt worden dat de homogemeenschap en bigemeenschap nogal eens op gespannen voet met elkaar staan. Dit heeft vooral te maken met de gelijkberechtiging die zowel homoseksuelen als biseksuelen willen en dat veel homoseksuelen biseksuelen nog wel eens zien als homoseksuelen die geen goede coming-out hebben gehad. Verschillen bestaan er altijd. De in dit artikel genoemde verschillen zijn geenszins maatgevend, eerder indicatief. Het is wat de auteurs ervaren hebben gedurende hun vaak lange loopbaan als biseksueel of homoseksueel. Wat ze gedurende die tijd duidelijk is geworden dat er verschillen bestaan (zonder generaliserend te zijn). Dit hoeven geen verschillen te zijn die voldoen aan stereotypen. Stereotypen zijn meestal onwaarheden die in de loop der tijd de ronde zijn gaan doen bij heteroseksuelen, homoseksuelen én biseksuelen. Sommige stereotypen hebben ergens wel een basis, maar zijn in de loop der tijden opgeblazen tot waarheden waaraan homoseksuelen en biseksuelen aan moeten voldoen, anders zijn ze geen homoseksueel of biseksueel. Typische stereotypen zijn voor mannelijke homoseksuelen : wantrouwig vrouwelijk gedrag praten met een hoog stemmetje zitten voortdurend aan elkaar Voor homoseksuele vrouwen : zien eruit als een varken mannenhaters / slagerstypes feministes controleren graag alles Biseksuelen : neuken alles wat los en vast zit dragen een oorbel door het linkeroor en rechteroor ruilen hun partner in zonder blikken of blozen zijn een groot HIV-risico. Deze stereotypen zijn niet de basis voor dit artikel. Wat wel de basis is zijn de ervaringen van veel biseksuelen en homoseksuelen. Er zijn biseksuelen die zich langdurig in het IV

5 homo-circuit hebben begeven en later, toen ze voor zichzelf vaststelden dat ze ook gevoelens hadden voor het andere geslacht, zich biseksueel begonnen te noemen. Deze biseksuelen zijn vaak heel duidelijk in de verschillen tussen homoseksuelen en biseksuelen: die zijn er. Er zijn ook mensen die zich jarenlang biseksueel hebben genoemd en toch merken dat homoseksueel een term is die beter bij ze past. Ook deze mensen geven aan dat er verschillen zijn tussen biseksuelen en homoseksuelen, alhoewel deze overgang met minder frictie lijkt verlopen dan de overgang van homoseksualiteit naar biseksualiteit. 3.1 De overeenkomsten en verschillen tussen homoseksualiteit en biseksualiteit bij mannen Seksuele beleving ER is een verschil tussen de seksuele beleving tussen homomannen en bimannen. Veel homoseksuele mannen zijn tamelijk gericht op een schoonheidsideaal. Veel homomannen hebben een voorkeur voor een bepaalde lichaamsbouw, bepaalde uitstraling en een bepaald gezicht. Dit schoonheidsideaal is nogal eens aan mode onderhevig. Was in de jaren tachtig en begin jaren negentig een bepaalde uitstraling erg belangrijk, tegenwoordig is de lichaamsbouw van doorslaggevend belang. Veel homobladen spelen hierop in door gespierde lijven, met een fraai gezicht op de voorkant van hun blad te zetten. Opmerkelijk is dat mode een behoorlijke invloed heeft op het ideaaltype van homoseksuelen. Bij een aantal heteroseksuele mensen leeft nogal eens het gevoel dat homogemeenschap zeer trendgevoelig is en dat is niet helemaal onjuist, alleen de mate waarin dat gebeurt is niet helemaal correct. Bimannen lijken minder gericht te zijn op een schoonheidsideaal. Niet dat ze totaal ongevoelig zijn voor mannelijke of vrouwelijk schoon, maar er is duidelijk minder een ideaaltype bij bimannen aanwezig. Wat wel bij bimannen belangrijk schijnt te zijn, als het gaat om pure seks, is de lengte van de penis en of iemand een bril, baard of snor heeft. Maar dit schijnt ook in de heteroseksuele gemeenschap belangrijk te zijn. In hoeverre het ideaal aan mode onderhevig is niet zo makkelijk te bepalen. Wat wel zijn intrede bij de bimannen heeft gedaan is manier waarop contact gelegd wordt. Vroeger duurde het enkele maanden voordat er een seksueel contact tot stand kwam, maar tegenwoordig, zeker door de invloed van internet, is het contact er eerder en het is meer op seks gericht. Tenminste als mensen daarop uit zijn. Bij de getrouwde bimannen (man-man of manvrouw) lijkt dit echter helemaal geen rol te spelen, tenzij de partner van de man zijn biseksualiteit niet accepteert of het een slecht huwelijk is. Als er niet open over gesproken kan worden wil de biseksuele man nog wel eens zijn vertier buiten de deur gaan zoeken, net zoals een man of vrouw in een heteroseksuele relatie die niet gelukkig is met zijn partner. Een tweede punt wat verschillend lijkt te zijn is dat homoseksuele mannen in hun seksuele beleving enigszins meer gericht zijn op anale seks. Het is echter niet zo dat homoseksuele mannen alleen maar anale seks bedrijven, maar er lijkt een tendens te zijn dat ze er wel wat op gerichter zijn dan bimannen. Bimannen lijken wat meer gericht op masturberen, pijpen en seksuele spelletjes. Duidelijk moet gemaakt worden dat, ondanks wat veel heteroseksuele mannen en vrouwen denken, dat homoseksuele en biseksuele niet alleen anaal is. Soms kan een seksueel contact leidden tot anaal contact, maar in veel gevallen leidt het er niet toe en beperken de twee partners zich tot knuffelen, masturberen en eventueel pijpen. Het is echt niet zo dat als mannen maar één gaatje hebben dat die ook gebruikt gaat worden. Veel heteroseksuelen denken wel zo, maar er zijn vele manieren om seks te bedrijven, ook heteroseksuele seks Relatievorming - een heikel punt DE manier waarop relaties tot stand komen is bij biseksuele mannen en homoseksuele mannen nogal verschillend. Omdat er in de maatschappij nog steeds een sterke afwijzing is van de homorelatie opteren veel biseksuele mannen ervoor om een heteroseksuele relatie aan te gaan, tenminste als het gaat om seriële biseksuele mannen. Als er toch voor geopteerd wordt dat ze een relatie aangaan met een man, dan komt die relatie meestal op een heel andere manier tot stand dan onder homoseksuelen. Er kan zelfs beweerd worden dat het aangaan van relaties tussen homoseksuele mannen en biseksuele mannen daardoor nogal eens op de klippen loopt, omdat ze elkaar niet altijd begrijpen. Vaak gaan biseksuele mannen relaties aan met andere mannen op vrijwel identieke manier zoals ze dat met vrouwen doen. Ze vinden iemand leuk, gaan eropaf, en als het contact klikt, gaan er een avondje mee uit of nodigen iemand uit om te komen eten. In homowereld gaan dingen toch wat anders: er wordt veel meer versierd, en het contact komt doorgaans wat oppervlakkiger in eerste instantie tot stand. Uiteindelijk kan er een prettige relatie uit voortvloeien, maar de opmaat tot de relatie is vaak duidelijk anders. Ook zijn biseksuele relaties tussen mannen vaak anders van aard. Alles lijkt een meer heteroseksuele inslag te hebben. Homoseksuele relaties zijn regelmatig seksueler getint dan heteroseksuele relaties. Opmerkelijk is wel dat in veel homoseksuele relaties er meer openheid in de relatie is. Biseksuele mannen zijn meestal wat meer vastgelijmd in een relatie. Hun bewegingsruimte is kleiner, en dat heeft vaak te maken met dat partners van biseksuele mannen meer een oogje in het zeil houden omdat er potentieel een andere partner op loer zou kunnen liggen. Bij seriële biseksuele mannen liggen dingen vaak heel anders. Omdat ze behoefte hebben aan een relatie met beide geslachten is hun type relatie fundamenteel anders als bij V

6 homoseksuelen. Sommige seriële biseksuele mannen kiezen ervoor om een relatie met één persoon aan te gaan, maar blijven vaak moeite hebben met hun behoefte aan het andere geslacht. De manier echter om contact te maken met een potentiële partners is echter vrijwel identiek aan de manier waarop heteroseksuele partners dat doen. Er is wel een verschil met gangbare heterokoppels: wanneer een derde persoon in de relatie betrokken wordt. Er is geen duidelijke manier aan te geven hoe dit tot stand komt, want, zoals veel mensen zeggen die in een trio-relatie zitten, het is erg van het toeval afhankelijk. Meestal komt het contact casual tot stand, maar de manier waarop dat gebeurd is zeer verschillend. Eén trio-relatie kwam hun derde partner in de kroeg tegen, de andere via een vereniging, weer anderen kwamen ze op het werk tegen. Het was niet direct van eropaf stappen, maar meer een toevalligheid die zo liep. Homoseksuele mannen zijn zelden verwikkeld in triorelatie en kennen het verschijnsel eigenlijk niet. Vaak wordt beweerd dat dat het grote verschil is tussen homoseksuele mannen en biseksuele mannen, maar dat is absoluut niet waar. De meeste biseksuele mannen hebben alleen behoefte aan een één-op-één relatie en dat verandert niet. Het is alleen de manier waarop biseksuele mannen contact maken dat verschillend is van homoseksuele mannen. Daardoor ontstaan er nogal eens misverstanden en worden er vingers naar elkaar gewezen. Veel biseksuele mannen vind het daarom ook nog moeilijk om in de homowereld te vertoeven, omdat ze heel veel signalen niet opvangen en vice versa Verschillen tussen de homo-cultuur en bi-cultuur ER zijn zeer duidelijke verschillen tussen de homocultuur een en bi-cultuur. De verschillen zijn zelfs navrant te noemen. Het eerste duidelijke verschil is dat de homo-cultuur veel zichtbaarder is dan bi-cultuur. De homoseksuele mannen hebben toegang tot vele activiteiten voor homoseksuelen, bijvoorbeeld gay-sport, een uitgebreide uitgaanscultuur (gay-café s, gay-sauna s) en gezelligheidsverenigingen waar homoseksuelen zich bij kunnen aansluiten. Ook zijn er regelmatig gay-prides in verschillende Nederlandse steden waar homo s zich vrijwel ongelimiteerd mogen uiten. Vergeleken met de bi-wereld dan is het verschil duidelijk: biseksuelen hebben nauwelijks een eigen cultuur. Er zijn verschillende bi-ondersteuningsgroepen actief. Enkele daarvan organiseren feestjes, maar vaak blijft het beperkt tot een huisfeest of een avondje in een café. Er zijn ook enige gezelligheidsvereniging actief, maar die moeten zich meestal in allerlei bochten wringen om voldoende leden te krijgen. Wel draaien er op internet enige bi-sites waar mensen met elkaar kunnen chatten, informatie kunnen uitwisselen of berichtjes kunnen achterlaten, maar het is geen duidelijke uiting van hun seksualiteit, zoals dat in de homo-wereld duidelijk bestaat. Enige bi-café s zijn er wel in Nederland, maar alle hebben het probleem om voldoende mensen binnen te krijgen. Het tweede verschil is dat de homo-cultuur veel duidelijkere uitingsvormen heeft dan de bi-cultuur. Er is onder homoseksuelen een duidelijke code over hoe je je gedraagt, terwijl onder biseksuelen dat duidelijk achterwege blijft (de meeste zijn niet echt duidelijk in hun uiting). Flamboyante uitingen van homoseksualiteit mag openlijk, ook als een iets extremere vorm aanneemt (veel Nederlanders vinden het nog leuk ook). Het gebrek aan uitingsvormen draagt er toch wel toe bij dat biseksuelen voor de buitenwacht onzichtbaar blijven. Veel biseksuelen hebben nogal eens het gevoel dat ze de enige zijn in Nederland, omdat er geen duidelijke bi-cultuur te vinden is, ondanks dat er een aantal enthousiaste mensen druk mee in de weer zijn Verschillen tussen de homo-gemeenschap en bi-gemeenschap ER is een verschil tussen hoe de homo-gemeenschap en de bi-gemeenschap georganiseerd is. De homogemeenschap is duidelijk veel beter georganiseerd dan bi-gemeenschap. Ja, de bi-gemeenschap heeft een eigen belangenorganisatie (het Landelijk Netwerk Biseksualiteit), maar er zijn niet of nauwelijks bladen van enig belang die veel aandacht besteden aan biseksualiteit (zowel het Landelijk Netwerk Biseksualiteit en Vereniging Bi-kring de Samenkomst publiceren een blad, maar hebben allebei een zeer beperkte oplage, resp. 200 en 50). De homogemeenschap beschikt over verschillende goede bladen, zoals de Gay-krant, Gay & Night, Expreszo en anderen, met ook aanzienlijke oplages. Voor homoseksuelen bestaan verschillende organisaties die homo-belangen behartigen, zoals het COC en de Kringen. Zij bestaan al heel lang en hebben hard gevochten voor de rechten van homoseksuelen. Het lijkt soms wel dat de belangenbehartiging voor biseksuelen in Nederland nog van de grond moet komen. Mensen die de kar willen trekken zijn er wel, maar er moet op dat gebied zeer veel verbeterd worden. 3.2 De overeenkomsten en verschillen tussen homoseksualiteit en biseksualiteit bij vrouwen Seksuele beleving HET meest voor de hand liggende verschil tussen de seksuele beleving van een lesbische vrouw en een biseksuele vrouw is dat een lesbische in principe nooit seksueel contact heeft met mannen. In de lesbische wereld wordt seks met mannen verafschuwd. Wanneer een lesbische vrouw, althans iemand die zich jarenlang geïdenficeerd heeft als lesbisch, seksueel contact met een man aanknoopt dan bestaat er een groot risico dat die persoon uit de gemeenschap gestoten wordt. Toch blijkt uit onderzoek dat veel lesbische vrouwen vaak meerdere malen seksueel contact hebben met mannen. Cijfers spreken van 50 tot 60% van de lesbische vrouwen. VI

7 Toch is seks met mannen onbespreekbaar voor veel lesbische vrouwen, dit in tegenstelling tot de seksuele ervaringen van biseksuele vrouwen. Tussen het bedrijven van seks tussen lesbische vrouwen en aan de andere kant biseksuele vrouwen is er, ondanks het idee dat bij veel mannen leeft, enig verschil. Veel seksfilms geven wat dat betreft een zeer vertrokken beeld over hoe vrouwen de liefde met elkaar bedrijven. Bij sommige lesbische stellen is knuffelen en zachtjes vrijen belangrijk, maar anderen geven de voorkeur voor een meer seksuele omgang met elkaar waar de aandacht vooral uitgaat naar het klaarkomen. Bij biseksuele vrouwen wordt liefde en tederheid belangrijk gevonden (één biseksuele vrouw gaf zelfs de voorkeur voor een vrouw-vrouw-contact omdat het veel zachter is dan seksueel contact met een man: de huid van een vrouw was zachter). Ook zeggen zij dat de seks tussen biseksuele vrouwen op een iets heteroseksuelere manier verloopt. Veel lesbische vrouwen weigeren seksueel contact aan te gaan met biseksuele vrouwen. Dit heeft grofweg twee redenen. Biseksuele vrouwen worden, net zoals bij mannen, gezien als mensen die er niet vooruit durven komen dat ze eigenlijk lesbisch zijn. Omdat ze daarom (seksuele) contacten met mannen onderhouden wordt al gauw gedacht dat ze heulen met de vijand. Sommige lesbische vrouwen denken daar anders over, maar het wel een tendens in de lesbische wereld. De tweede reden is dat biseksuele vrouwen gezien worden als een bron van HIV. Potentieel kunnen ze seksueel contact met mannen onderhouden en dat maakt hun een AIDS-risico. Het is zelden gebeurd dat vrouwen HIV overbrengen naar vrouwen, maar dit vooroordeel blijft de ronde doen in de lesbische wereld Relatievorming revisited NET zoals bij biseksuele mannen zijn er verschillen tussen biseksuelen vrouwen. Er zijn veel biseksuele vrouwen die serieel zijn. Als zij verliefd worden (of het nu een man of een vrouw is) kiezen ze voor die partner en geen ander. Ze kunnen jarenlang, of zelfs hun leven lang, monogaam zijn. Er zijn ook biseksuele vrouwen die zowel een relatie willen hebben met een vrouw als een man. Het is vooral die groep die vanuit de lesbische gemeenschap met zeer groot wantrouwen wordt bekeken en als voorbeeld wordt gezien hoe biseksuele vrouwen zich gedragen. Het komt voor dat lesbische vrouwen relaties aanknopen met biseksuele vrouwen. Zelden gebeurt dat met een biseksuele vrouw die zich openlijk als biseksueel identificeert. Er zijn wel vrouwen die jarenlang een heteroseksuele relatie hebben gehad en dan ontdekken dat ze meer voor vrouwen voelen. Veel van deze vrouwen zouden zich biseksueel kunnen noemen, omdat veel toch in eerste instantie verliefd waren op hun heteroseksuele partner (uitgezonderd de gevallen waar de omgeving zeer negatief tegenover hun homoseksualiteit stond). Wanneer twee biseksuele vrouwen een relatie hebben wil het nog wel eens voorkomen dat ze allebei een relatie zoeken met een heteroseksuele man. Soms wordt dit als experiment gezien, een groot aantal zoekt toch een zeer serieus contact. Wanneer een lesbische vrouw een relatie heeft met een biseksuele vrouw zijn meestal uitstapjes uit den boze omdat de lesbische partner al snel het idee krijgt dat haar partner met de man ervandoor kan gaan. Lesbische vrouwen zijn vaak heel duidelijk in wat ze willen en wat niet. Wanneer er een man in het spel komt bij een lesbische vrouwen is het vaak pats-boem-uit. Biseksuele vrouwen kiezen doorgaans toch voor een heteroseksuele relatie. Dit is vooral het gevolg door druk uit de omgeving (b.v. familie, vrienden, collega s, etc). Lesbische vrouwen vinden dit vaak een onterechte keuze en voelen zich achtergesteld. Het feit is wel dat biseksuele vrouwen, net zoals mannen, vooroordelen ondervinden vanuit de heteroseksuele gemeenschap. Veel biseksuele vrouwen schrikken ook terug voor de druk die de lesbische gemeenschap uitoefent op biseksuele vrouwen om een keuze te maken. Vooral de rol die mannen spelen in deze wereld schrikt ze nogal eens af. Er wordt wel eens gezegd: de biseksuele vrouw is man zijn droom. Het lijkt alsof het seksueel contact met twee vrouwen het mooiste is wat een man kan overkomen. Veel biseksuele vrouwen kunnen inderdaad (seksuele) relaties aangaan met andere vrouwen, maar mannen vergissen zich vaak schromelijk in wat het betekent om een relatie erbij te hebben (dit geheel in tegenstelling tot lesbische vrouwen, die per definitie niet aan dit soort relaties zouden beginnen). Een relatie met twee vrouwen betekent: een mening, een persoon erbij en de vrouw, wanneer de man geen relatie heeft met de nieuwe partner, moet haar aandacht over beide partners verdelen. Dat is iets wat veel mannen zich niet realiseren en nogal eens leidt dat tot spanningen in de relatie Verschillen tussen de lesbische cultuur en biseksuele vrouwencultuur HÉT grote verschil tussen lesbische cultuur en de biseksuele vrouwencultuur is dat de lesbische cultuur als dominant gekarakteriseerd kan worden. Ten opzichte van andere groepen, b.v. de homocultuur, zijn lesbische vrouwen, zeker als ze onder elkaar zijn, zeer dominant in hun gedrag. Dit uit zich vooral in de richting naar mannen. Mannen zijn zelden aanwezig in een lesbische wereld, tenzij ze zeer vertrouwd met de lesbische cultuur en ook vertrouwd worden door de vrouwen zelf. Vaak gaan lesbische vrouwen wel met mannen om, maar vrijwel nooit leidt dit tot een vriendschappelijk contact. Lesbische vrouwen hebben een vrij strikte code op dat gebied: mannen zijn niet echt welkom. De lesbische cultuur is in tegenstelling tot de cultuur van biseksuele vrouwen veel strijdbaarder. Lesbische vrouwen komen voor hun rechten op, laten zich niet snel uit de weg slaan en hebben ook de afgelopen jaren in Nederland veel rechten verkregen. De biseksuele vrouwen cultuur is vaak VII

8 veel afwachtender. Lesbische vrouwen hebben vaak zoiets van zo doen we het, dit in tegenstelling tot biseksuele vrouwen. Dat is jammer omdat veel biseksuele vrouwen de nodige vooroordelen ondervinden binnen hun vrienden- en familiekring (en collega s). Het opkomen voor de rechten van biseksuele vrouwen (en mannen overigens) is geen overbodige luxe. Mannen spelen geen enkele rol van betekenis in de lesbische gemeenschap (dit in tegenstelling tot biseksuele vrouwen). Mannen wordt snel de mond gesnoerd, worden eruit gekeken en een gesprek is zelden of ooit mogelijk, behalve als dit iets betreft wat geregeld moet worden. Er loopt een zeer duidelijk scheiding tussen de lesbische gemeenschap, homoseksuele mannen en de biseksuele / heteroseksuele gemeenschap. De laatste jaren is dit enigszins aan het vervagen, maar in veel café s en groepen waar veel lesbiënnes komen is dit duidelijk te merken Verschillen tussen de lesbische gemeenschap en biseksuele vrouwengemeenschap DE gemeenschap voor biseksuele vrouwen is in tegenstelling tot die van de lesbische slecht georganiseerd. Er zijn enkele groepen actief die zich richten op biseksuele vrouwen, maar die zijn op de vingers van één hand te tellen. Er zijn ook gemengde groepen voor biseksuelen, maar veel vrouwen gaan daar niet naar toe omdat ze graag hun biseksuele met gelijkgestemde vrouwen willen bespreken. De lesbische gemeenschap is doorgaans uitstekend georganiseerd. Er zijn zijn tal van groepen actief, er worden volop activiteiten georganiseerd en er zijn, wel minder als bij homoseksuele mannen, verschillende café s waar lesbische vrouwen elkaar kunnen ontmoeten. Omdat de biseksuele gemeenschap voor vrouwen zo slecht is georganiseerd zijn veel biseksuele vrouwen genoodzaakt zich aan te sluiten bij een groep voor lesbische vrouwen. Dat vinden de meeste biseksuele vrouwen weinig aangenaam. Zoals één biseksuele vrouw het noemde : Er werd wel met je gesproken, maar er was geen contact.. Een andere biseksuele vrouw noemde het contact tussen de lesbische gemeenschap en biseksuele vrouwen : Ze kunnen elkaar niet uitstaan.. Dit geeft al aan hoe de verhouding is tussen lesbiënnes en biseksuele vrouwen. Er is dus nog veel werk aan de winkel voor groepen die zich specifiek op biseksuele vrouwen richten. Gelijkberechtiging van homoseksuelen en biseksuelen: een utopie? VIII

9 4 Zomerfeest 2003 Het zomerfeest van Vereniging Bi-kring de Samenkomst ging helaas niet door wegens omstandigheden. Er zijn plannen om toch een groots feest te organiseren volgend jaar. Hoe dit er precies uit gaat zien is nog niet helemaal bekend. De details zult u echter komende maanden gaan vernemen in het BiMagazine. Toch hebben we met de kringleden een fantastisch feest gehad! Tot de vroege uurtjes. Hieronder is een uitgebreid verslag van het feest met de kringleden. Wilt u ook een keer meedoen? Kom dan naar een HoLeBi-feest. Deze worden regelmatig gehouden bij één van de leden thuis. Kijk op de website voor meer informatie. Sylvana heeft voor ons een show weggegeven. Kijk en zoek de verschillen! DE TRANSFORMATIE VAN SYLVANA IX

10 De avond was bijzonder gezellig. Hiernaast zijn een aantal van onze leden te zien. Sylvana hebben we maar geretoucheerd want het werd toch wel erg pikant wat ze deed. We blijven tenslotte een nette vereniging. Dat mag wel eens gezegd worden. Praten en gezellig uitgaan is zogezegd onze CORE-BUSINESS. Sylvana begreep dat ook aan het einde van de avond en trok toch weer haar gewone kleren aan. Proost, Sylvana! 5 Modder Door: Rogier van Berkel VERANDERINGEN komen nooit vanzelf. Maar sommige veranderingen zijn niet goed te praten. Het kabinet gaat voor miljarden euro s bezuinigen. De gezondheidszorg, de minima, WAO ers en werklozen moeten bloeden voor een excessief gestegen overheidstekort. Ja., zeggen de economen, Het moet, anders betalen we later een hoge prijs.. Maar hangt aan ziekte een prijs? Of als er door mismanagement bij een groot telefoonbedrijf duizenden banen verdwijnen moet de werknemer zich in alle bochten wringen om opnieuw een baan te vinden? Moet een kwetsbare groep van psychiatrisch patiënten veroordeeld worden tot de bijstand zonder enig vooruitzicht op werk of andere activiteiten? Nederland verhardt. Dat mag wel geconstateerd worden. Het zou me ook niet verbazen dat er binnenkort een terroristische groep komt die genoeg heeft van de allesomvattende commercie. Zeg maar een nieuwe Rote Armee Fraktion van de 21e eeuw. Mensen die het niet meer pikken om eindeloos vernederd te worden. Laten we eerlijk zijn: wanneer je de televisie aanzet wordt je gebombardeerd met reclame. Op sommige zenders is dit ongeveer opgelopen tot de helft van de zendtijd. Sla een krant open en de advertenties vliegen je tegemoet. Een uurtje internetten? Ook daar wordt je bestookt met reclame. Als de bedrijven de kans krijgen adverteren ze zelfs tot in je slaapkamer. Is dit nu de Brave New World waar we op zitten te wachten? Hoe zit het met de houding ten opzichte van biseksualiteit die de regering heeft? Er is tot op heden niet veel over gezegd, maar een partij als het CDA is niet helemaal te vertrouwen als het gaat om gelijkberechtiging. Het homo-huwelijk is niet tot stand gekomen dankzij de medewerking van het CDA. Het zou best wel eens kunnen dat subsidies voor homo en biorganisaties geschrapt gaan worden of omlaag gaan. Vele bi-organisaties hebben al de grootste moeite om zich financieel het hoofd boven het water te houden, maar een verlaging van de subsidie of het volledig wegvallen zou wel eens de nekslag kunnen betekenen voor een aantal organisaties. De ambities zijn er wel, maar er ontbreekt vaak aan de financiële middelen. Misschien moeten bi-organisaties ook gaan commercialiseren. Helaas worden het dan vooral voor seksfeestjes, want daar is blijkbaar het grootste gedeelte van Nederland in geïnteresseerd. Een serieus alternatief, met serieuze gesprekken over wat biseksualiteit met je doet, daar is dan geen plaats meer voor. Het wordt neuken wat de klok slaat. Blijkbaar zijn mensen van het CDA daar ook alleen maar in geïnteresseerd. Biseksualiteit vaart niet wel bij commercialisering van de samenleving. Biseksualiteit is niet in, is geen trendsetter. Veel mensen zwijgen het liefst erover. Amerika is een commercieel land bij uitstek en daar moeten homoseksuele en biseksuele organisaties heftig strijden voor gelijke rechten. Gaan we in Nederland dezelfde kant uit? Ik mag het niet hopen. Veel biseksuelen hopen op een samenleving die hun meer accepteert dan tolereert. Geen problemen als je openlijk ervoor uitkomt op je werk, bij familie of vrienden. Ik ben nog wel eens bang dat dat na de opkomst van Pim Fortuyn een stuk lastiger aan het worden is. Een kabinet met het CDA erin dat vier jaar zit zal de zaak er ook niet beter op maken. X

11 6 Hetero, homo of bi? De seksuele voorkeur Door: Dr. Yves Ferroul Vertaling: Vereniging Bi-kring de Samenkomst NIEMAND IS VRIJ OM HOMOSEKSUEEL TE ZIJN OF HET NIET TE ZIJN: EEN MAN, EEN VROUW IS NIET VRIJER DAN HET JA OF NEE ZEGGEN TEGEN ZIJN NATUUR OF HET TOEGEVEN AAN ZIJN TENDENTIES OF REMMINGEN. (Fernandez) HET IS WAAR DAT EEN HOMOSEKSUEEL NIET ZIJN LOT HEEFT GEKOZEN, EN DAT DEZELFDE KRACHTEN DIE ERGENS ANDERS LEIDEN TOT HETEROSEKSUALITEIT HIER LEIDEN TOT EEN UITLEG VAN HET ONDERWERP, DAT SOMS DE VERRASSING TEN GOEDE KOMT EN ZONDER DAT ER IETS AAN WORDT ONTLEEND, MAAR DIE TOCH AAN DE ANDERE KANT ZOU KUNNEN ZIJN. 6.1 De normale menselijke seksualiteit is zeer gevarieerd BIJ de geboorte is het menselijk wezen, op alle gebieden, één van de meest naakte van alle zoogdieren, vooral om zijn seksualiteit. Deze construeren beetje bij beetje een familiare en sociale omgeving van het kind, adolescent en daarna de volwassene, die een leerperiode geeft en het kader waarin iemand kan functioneren. Iedereen integreert zijn manier in het levensproject zijn zintuiglijke, sensuele en emotionele ervaringen: zij permitteren hetgeen hij is en de keuze hetgeen hij in het vervolg wil zijn. Per slot van rekening, de volwassenen verwerven zich een grote variëteit aan gedragingen die onderdeel zijn van alleen de heteroseksualiteit of de homoseksualiteit, en en passant rapporteert een behoorlijk percentage dat ze tussen allebei zitten: dus een meerderheid van de mensen zijn biseksueel, maar in verschillende verhoudingen, de één meer homo en de andere meer hetero. 6.2 Een speling van de individuele vrijheid MAAR een aantal volwassenen reageren niet altijd op de tendentie van een minderheid: heteroseksuelen gedragen zich nooit als homoseksueel, zoals sommige homoseksuelen nooit een heteroseksuele ervaring hebben gehad. De anderen hebben het geprobeerd, maar hebben niets gevonden om het te blijven doen; anderen blijven hun gehele leven biseksueel, tegen de wil in van anderen. Seksualiteit kan het brandpunt worden van iemands leven, maar dat neemt niet weg dat een behoorlijk aantal individuen geen verbintenissen aangaan met andere personen. Er bestaan dus homoseksuelen en biseksuelen die volledig kuis leven (of zelfs niet aan masturbatie doen) en evenzo bestaan er kuise heteroseksuelen (b.v. religieuzen). Over het geheel genomen heeft iedereen een speciaal plaatsje voor het seksuele genot in zijn leven. Bij sommige genietingen nog meer dan de andere: Dit probleem is een onderdeel van een heel groot probleem: het vrije kiezen. De keuze om te leven in een bepaalde straat, de kleding die gedragen wordt, de voeding die gegeten wordt, etc. (Kinsey). Intelligent en een nette manier van het ontdramatiseren van de seksualiteit, tot de herleiding van één van de praktijken van het alledaagse leven. (Fernandez) Vanuit het medische standpunt gesproken zijn homoseksualiteit en biseksualiteit geen ziektes, maar elkaar aanvullende varianten, op hetzelfde niveau als heteroseksualiteit. Vanuit een filosofisch standpunt gesproken, waarvan het fundament is het verbod op het schadelijk zijn voor een ander, hebben de filosofen sinds de 18e eeuw afstand genomen van het veroordelen van homo- en biseksualiteit. XI

12 7 Biseksualiteit: een contemporaine paradox voor vrouwen Door: Paula C. Rodriguez Rust Vertaling: Vereniging Bi-kring de Samenkomst DE culturele constructie van lesbische en heteroseksuele vrouwen in de laat negentiende eeuwse Europese culturen creëerden de mogelijkheid van een biseksuele vrouw en het geloof dat biseksualiteit niet bestaat. Sociale wetenschappers hebben verschillende alternatieven voor de dichotome constructies van seksualiteit bedacht om conceptualisatie en daarmee empirisch onderzoek met betrekking tot biseksualiteit te faciliteren. Dit artikel bekijkt een aantal alternatieven en vat de huidige staat van onderzoek naar biseksualiteit samen, inclusief het onderzoek naar situationele homoseksualiteit (gedragsseksualiteit), recente nationale kansstudies betreffende seksueel gedrag en identiteiten in de Verenigde Staten, de betekenis van biseksuele zelf-identiteiten bij vrouwen, mannelijke afwijkingen in methoden voor het beoordelen van en theoretiseren over seksuele zelf-identiteiten, en vooroordelen over biseksuelen. Dit artikel eindigt met suggesties voor toekomstig sociaal-wetenschappelijk onderzoek van biseksualiteit. Omdat we het tweede millennium bijna gehad en hebben en het derde beginnen is biseksualiteit zowel vrijwel geheel voorstelbaar als geheel onvoorstelbaar in de Westerse wereld. Deze paradoxale positie is het resultaat van grotere sociale en culturele factoren die niet alleen de moderne biseksualiteit hebben beïnvloed als zowel de moderne seksualiteit in het algemeen. Het begrijpen van biseksualiteit is daarom een sleutel tot het begrijpen van de culturele en historische factoren die niet alleen biseksuele maar ook lesbische en heteroseksuele vrouwen beïnvloed hebben. In dit artikel beschrijf ik kort de historische factoren die de huidige biseksuele paradox veroorzaakt hebben, maar ik zal ook laten zien hoe huidige attitudes ten opzichte van biseksualiteit voortgekomen zijn van deze paradox. Dan zal ik sociale wetenschappers hun pogingen bekijken die biseksualiteit geprobeerd hebben te reconceptualiseren voor wetenschappelijk onderzoek en ik zal een overzicht geven van empirisch onderzoek gerelateerd aan biseksualiteit onder vrouwen, inclusief het onderzoek naar situationele homoseksualiteit, de prevalentie van biseksueel gedrag en identiteit in de Verenigde Staten, de betekenissen van biseksuele zelf-identiteiten en de manieren waarom vrouwen hun seksuele zelf-identiteiten gebruiken, raciale en etnische verschillen in patronen en betekenissen van biseksualiteit en bewijzen van vooroordelen tegen biseksuelen bij heteroseksuelen en bij lesbische vrouwen en homoseksuele mannen. 7.1 Historische paradoxen VOOR de ontwikkeling van de concepten van lesbische en heteroseksuele vrouw als verschillende typen mensen in de late negentiende eeuw werden vrouwen in Europese en afgeleide Europese culturen voornamelijk gedefinieerd door hun familiare verbintenissen met mannen en kinderen. Het huwelijk had meer een economische functie dan een emotionele functie, en van vrouwen werd verwacht dat ze hun diepste emotionele banden met andere vrouwen hadden. Ook al werden deze verbintenissen seksueel, vrouwen werden niet gezien als lesbisch vanwege hun gelijke sekse activiteiten of als biseksueel vanwege hun huwelijk met een man, maar als vrouw vanwege hun familiare relaties hebben mannen en kinderen. Dus de uitgesproken praktijk van biseksualiteit bestond naast de afwezigheid van het concept van een biseksueel individu. De laat negentiende eeuwse verschuiving naar het zien van mannen en vrouwen als geërotiseerde individuen produceerde niet alleen dat lesbische en heteroseksuele vrouwen, maar ook de mogelijkheid van het conceptualiseren van biseksualiteit als een combinatie van lebiënnisme en heteroseksualiteit. Als het nieuwe geëroticiseerde individu niet geclassificeerd was volgens het geslacht tot wie zij aangetrokken was, het idee dat ze aangetrokken kon worden beide geslachten was onnodig en nonsense. De paradox ligt in het feit dat dezelfde negentiende eeuwse ideeën betreffende de exclusiviteit van vrouw-zijn en man-zijn en het onontkoombare belang van geslacht het concept van geslachtelijk eroticisme produceerde en het geloof dat seksuele aantrekking alleen richting man en vrouw kon zijn. Als mannen en vrouwen tegenovergestelde geslachten zijn, dan moeten attracties naar mannen en vrouwen moeten dan ook tegenovergestelde attracties zijn. Als iemand aangetrokken wordt tot een man, hoe kan dan iemand gelijktijdig aangetrokken worden tot het andere geslacht? Ironisch gesproken, de constructie van lesbiënnisme en heteroseksualiteit trok de poten weg onder biseksualiteit. Vrouwen hebben in de negentiende eeuw toch enige vrijheid gehad van biseksuele expressie in een cultuur dat ze niet als lesbisch of heteroseksueel zag, laat staan biseksueel, het huidige geloof dat lesbiënnes en heteroseksuelen bestaan heeft geleid tot de mogelijkheid van conceptualisatie van biseksualiteit, en ook het produceren van een geloof dat biseksualiteit niet kan bestaan en het eroderen van de culturele ruimte die beschikbaar is voor biseksuele expressie. De factoren die de biseksuele paradox hebben gecreëerd zijn dezelfde die lesbiënnisme en heteroseksualiteit hebben gecreëerd. Het begrijpen van biseksualiteit bij vrouwen, daarom, heeft daarom het potentieel niet alleen licht te laten schijnen op de seksualiteit van biseksuele vrouwen, maar ook op de seksualiteit van lesbiënnes en heteroseksuele vrouwen. 7.2 Huidige culturele houdingen ten opzichte van biseksualiteit EEN van de grootste uitdagingen die biseksuele vrouwen hebben in de huidige Westerse cultuur is het geloof dat biseksualiteit niet bestaat. Vrouwen die zeggen dat ze biseksueel zijn worden vaak verteld dat zij hun ware XII

13 seksualiteit ontkennen, die of lesbisch of heteroseksueel is. Sommige jonge vrouwen die seksuele ervaringen met andere vrouwen zoeken worden gebrandmerkt als heteroseksuele vrouwen die experimenteren met andere vrouwen omdat lesbiënnisme chique is. Andere vrouwen, vooral vrouwen die deelnemen in lesbische gemeenschappen maar die zich identificeren als biseksueel, wordt verteld dat ze eigenlijk lesbisch zijn maar zich dat eigenlijk nog niet realiseren omdat ze hun coming-out nog niet goed doorlopen hebben. Als ze doorgaan met claimen dat ze biseksueel zijn worden ze vaak beschuldigd van dat ze eigenlijk lesbisch zijn maar opzettelijk het ontkennen om anderen hun vooroordelen te ontwijken of geen zin hebben om te vechten tegen heteroseksisme. Biseksualiteit wordt soms gezien als een vlucht of een manier om het beste van twee werelden te krijgen zonder zich te profileren met een bepaalde levensstijl of een bepaalde partner. Naast ongeloof, komen biseksuelen vaak veel stereotypen over hun seksualiteit tegen. Omdat attracties naar vrouwen en mannen cultureel geconstrueerd zijn als elkaars tegenpolen, wordt van biseksuelen gedacht dat ze interne conflicten, emotioneel of psychologisch onvolwassen, of gewoonweg onstabiel zijn. Biseksuelen worden ook gestereotypeerd als mensen die behoefte hebben aan zowel mannelijke als vrouwelijk partners, of nooit monogaam kunnen zijn omdat ze nooit bevredigd kunnen worden door één partner, en dus seksueel hyperactief. The culturele logica gaat als volgt: een heteroseksueel zijn partner moet van andere sekse zijn omdat hij of zij niet bevredigd kan worden door de gelijke sekse partner, en een lesbiënne of homoseksuele man zijn partner moet gelijke sekse seks hebben omdat ze niet bevredigd kan worden door een tegenovergestelde partner. Daarom: biseksuelen moeten gelijke sekse en andere sekse partners hebben om bevredigd te worden, respectievelijk de heteroseksuele kant en de lesbische / homo kant van hun seksualiteit. In werkelijkheid hebben weinig biseksuelen zowel vrouwelijke als mannelijke partners tegelijkertijd, en nog minder biseksuelen hebben het gevoel dat ze zowel vrouwelijke als mannelijke partners nodig hebben om zich biseksueel te voelen. Net als een individu die zowel blauwe ogen als bruine ogen leuk vindt hebben veel biseksuelen het gevoel dat hun biseksualiteit hun dwingt om seksueel actief te zijn met zowel vrouwen als mannen tegelijkertijd. 7.3 Reconceptualisatie van seksualiteit om ruimte te creëren voor biseksualiteit HOE zouden we biseksualiteit kunnen conceptualiseren? Sociale wetenschappers, wijzende op de dichotome concepties van seksualiteit die geleid hebben tot een onderschatting van biseksualiteit in de seksuologie, hebben verschillende modellen van seksualiteit voorgesteld. Zo is er het bekende alternatief van Alfred Kinsey en zijn collega s de 7 punts schaal, die van exclusief heteroseksualiteit, met graden van biseksualiteit, tot exclusief homoseksueel gaat. Andere theoretici hebben een meervoudige Kinsey-achtige schalen voorgesteld die seksuele attracties, seksuele gedragingen, seksuele identiteit en andere aspecten van seksualiteit voorstellen. De bekendste modificatie van de Kinsey schaal is de Klein Sexual Orientation Grid, waar mensen zichzelf drie keer kunnen schalen op ieder van de zeven dimensies van seksualiteit. De drie keer geven iemands verleden, heden en ideale identiteiten weer. Sommige theoretici verwerpen Kinsey-achtige modellen omdat zij volgens de lijnen van homoseksualiteit en heteroseksualiteit lopen. Een aantal hebben gesuggereerd dat de sterkte van iemand verlangens naar hetzelfde geslacht en het tegenovergestelde geslacht niet gelijk op hoeven te lopen en dat er andere schalen gebruikt moeten worden om iemands homo- en heteroseksualiteit te meten. Storms heeft op gelijke wijze continuüms gesuggereerd die gynoeroticisme en andro-eroticsime representeren, deze benadrukken het geslacht naar wie men zich aangetrokken voelt en niet zozeer de relatie (gelijke sekse, tegenovergestelde sekse) van dat geslacht van zijn eigen geslacht. De Sell Scale of Sexual Orientation beoordeelt homoseksualiteit, heteroseksualiteit (of androfilie, gynefilie) en biseksualiteit, erkennende dat biseksualiteit een seksualiteit die onafhankelijk is van homoseksualiteit en heteroseksualiteit in plaats van een beschrijving van wisselende combinaties van homoseksualiteit en heteroseksualiteit. Zinik, zich baserend op Freuds concept van inherente biseksualiteit, heeft een denken over biseksualiteit voorgesteld dat adaptief flexibel is in plaats van een seksualiteit met conflicterende homoseksuele en heteroseksuele verlangens. Coleman heeft gewezen op het feit dat al deze modellen seksuele oriëntatie definiëren in termen van de dichotome biologische sekse of geslacht, omdat ze seksualiteit definiëren in termen van attracties naar mannen (die veronderstelt mannelijk te zijn) en / of vrouwen (die veronderstelt vrouwelijk te zijn). Veel theoretici hebben de centrale rol van geslacht in twijfel getrokken, in het bijzonder het dichotoom geconstrueerde tegengestelde geslacht. Geslacht hoeft niet tegengesteld te zijn, of unidimensionaal, noch dichotoom en hoeft geen directe relatie te hebben met de biologische sekse, die in zichzelf niet noodzakerlijkerwijs dichotoom hoeft te zijn. Allereerst zijn vrouwen en mannen niet tegengestelden; de geslachten hebben veel menselijke trekken gemeen en naast elkaar bestaande attracties naar vrouwen en mannen zijn daarom niet meer inherent tegenstrijdig dan naast elkaar bestaande attracties naar blauwe en bruine ogen. Ten tweede vallen sommige mensen niet netjes in de cultureel geconstrueerde categorieën van vrouwelijkheid en mannelijkheid (b.v. travestieten, transgenders) noch biologische sekse (interseksuele individuen), en niet alle mannen zijn mannelijk en niet alle vrouwen zijn vrouwelijk, een seksueel classificatiesysteem gebaseerd op een simplistische dichotome onderscheiding tussen mannelijke mannen en vrouwelijke vrouwen is niet de werkelijkheid; hoe, bijvoorbeeld, noemen we een vrouw-naar-man transseksueel die aangetrokken wordt tot mannen voor en na een operatie? Hoe noemen we een mannelijke travestiet die zijn vrouwelijke seksuele XIII

14 partner gekleed als teddybeer? Hoe noemen we zijn vrouwelijke partner? Additioneel, biologische sekse en geslacht zijn niet de enige karakteristieken die belangrijk zijn voor seksualiteit. Eve Kosofsky Sedwick heeft beargumenteerd dat het verrassend is dat van de vele dimensies waarmee genitale activiteit van een persoon gedifferentieerd kan worden door de een of de ander... precies één, het geslacht van het object van keuze, ontstaan in het begin van de eeuw, en is gebleven, omdat de dimensie beschreven door de nu overbodige category van seksuele oriëntatie 1. Weinige heteroseksuelen worden aangetrokken tot alle leden van het andere geslacht; niet-geslachtelijke karakteristieken spelen een rol in het bepalen welke leden van het andere geslacht bij een gegeven heteroseksueel aantrekkelijk gevonden worden. Bij heteroseksuelen en homoseksuelen dat is: monoseksuelen biologische sekse en geslacht zijn contractbreukplegers, maar iedere monoseksueel kan ook niet onderhandelbare eisen hebben: intelligentie, spierballen, libido of hartstocht, bijvoorbeeld. Waarom zij biologische sekse en geslacht uitsluitend horen tot onze concepties van seksualiteit en de exclusie van andere belangrijke karakteristieken? Deze vraag is twee keer zo prangend als het gaat om biseksualiteit. Voor biseksuelen is geslacht geen contractbreuk; andere persoonlijk eigenschappen zijn kunnen belangrijker zijn. Maar: geconceptualiseerd binnen een geslachtsgebaseerd dichotoom seksueel classificatiesysteem als een combinatie van heteroseksualiteit en homoseksualiteit is biseksualiteit geconstrueerd in termen van één van karakteristieken die het niet definieert: geslacht. Sommigen hebben gesuggereerd de Kinsey schaal te vervangen of bij te werken met een schaal die graden van belang van geslacht representeert, met geslachts-exclusieve vormen van seksualiteit (heteroseksualiteit en homoseksualiteit) aan de ene kant van de schaal en biseksualiteit aan de andere kant van de schaal. 7.4 Sociaal-wetenschappelijk onderzoek naar biseksualiteit ONGELOOF in het bestaan van biseksualiteit heeft geleid tot een verwaarlozing van biseksualiteit in wetenschappelijk onderzoek. Onderzoekers zijn vaak biseksualiteit uit de weg gegaan, biseksuelen werden vaak over een kam gescheerd met lesbische en homoseksuele personen, of zijn gewoon buiten de studie gelaten. Veel onderzoekers hebben hun conceptualisaties van seksuele oriëntatie niet in twijfel getrokken of om werkelijk enige dimensies van hun subjecten hun seksualiteit gemeten, vertrouwende op subjecten hun gerapporteerde identiteit of omgeving waarin de subjecten geworven zijn om subjecten te classificeren in een seksuele oriëntatie categorie. Onderzoekers hebben erop gewezen, ook onderzoekers die de complexiteit van seksualiteit erkennen en multidimensionale modellen gebruiken om seksualiteit te beoordelen dat ze vaak het doel van die modellen niet halen omdat ze scores gebruiken om alleen maar hun subjecten te classificeren die in de heteroseksuele en lesbische / homoseksuele groepen vallen of de middenmoot buiten te sluiten. Het resultaat is een gebrek aan informatie over biseksuelen en een slechte kwaliteit informatie over lesbiënnes en homoseksuelen, onder wie er veel biseksuelen zijn. 7.5 Maar het is niet biseksualiteit ONDERZOEK naar seksualiteit, vooral gedurende zestiger tot tachtiger jaren, nam biseksualiteit mee onder het etiket situationele homoseksualiteit. Sommige studies bijvoorbeeld hebben familie-achtige relaties gedocumenteerd, soms met seksuele activiteit, die plaatsvinden onder vrouwelijke gevangenen. Vrouwelijke gevangenis cultuur onderscheidt lesbische en het gevangenisproduct ; het product is een vrouw die heteroseksueel was voordat ze de gevangenis in ging en betrokken raakte in seksuele activiteiten met een andere vrouw in de gevangenis. Het product zijn seksuele activiteit werd meestal uitgelegd als een reactie op een enkele sekse omgeving; dus, eigenlijk was ze heteroseksueel die situatie specifiek lesbisch gedrag aangaat, gebruikmakend van een vrouwelijke partner als een substituut voor de mannelijke partner waar ze eigenlijk de voorkeur aan geeft. Critici hebben beargumenteerd dat het alleen maar het dichotome geloof is dat er alleen maar twee essentiële seksualiteiten zijn dat de veronderstelling dat het product eigenlijk heteroseksueel zijn redelijk klinkt. Onderzoekers hebben gewezen op de reden dat deze vrouwen seks met andere vrouwen hebben in de gevangenis: de zoektocht voor familie-achtige relaties, een identiteit en zelfrespect, affectie en een connectie met anderen deze zijn hetzelfde als vrouwen die heteroseksuele activiteiten ontplooien buiten de gevangenis. Buiten de gevangenis, het feit dat vrouwen hun heteroseksuele activiteiten afgeleid zijn van hun verlangens, zijn ze inderdaad heteroseksueel; waarom zou het dan gebruikt moeten worden om een vrouw gelijke sekse activiteiten in de gevangenis te veroordelen? Evenzo, bij vrouwelijke prostituees wiens klanten mannen zijn, recreationele (onbetaalde) seks met vrouwelijke partner hebben voorgaande onderzoekers tot de reactie geprikkeld dat die ook situationele homoseksuelen zijn. Er is onderzoeker geweest die geconstateerd heeft dat de prevalentie van gelijke sekse activiteit onder prostituees hoger is dan onder niet-prostituees, en heeft beargumenteerd dat de asymmetrie in een prostituees werkzame leven misschien wel aanmoedigt om een lesbische relatie te hebben in hun privé-leven. Heteroseksuele getrouwde vrouwen en mannen die verlangen naar of betrokken zijn in eigen sekse activiteiten worden geconceptualiseerd door veel onderzoekers als getrouwde lesbiënnes en homoseksuele mannen, een etiket dat impliceert dat dat individu in werkelijkheid een lesbiënne of homoseksuele man is die door de sociale druk van heteroseksualiteit getrouwd is. Veel van deze studies zijn gepubliceerd in de tachtiger jaren, als reactie op 1. Zo staat het er echt, Vert. XIV

15 de groeide bekendheid van lesbiënnes en homoseksuele mannen en angsten dat AIDS verspreid zou worden naar de heteroseksuele gemeenschap door getrouwde homoseksuele mannen. Een zeer klein aantal onderzoekers erkenden dat zelfde sekse activiteit bij getrouwde vrouwen een vorm van biseksualiteit was; verschillende onderzoekers hebben vrouwen onderzocht die betrokken waren bij partnerruil bij heteroseksuele partners. 7.6 Hoe algemeen is biseksualiteit onder vrouwen? TIENTALLEN jaren waren de beste gegevens die beschikbaar waren over de prevalentie van verschillende vormen van seksueel gedrag in de Verenigde Staten de bevindingen van de Kinsey rapportage gepubliceerd in 1948 en 1953, de bron van de verkeerd opgevatte en zeer inaccurate statistiek 10 % van de populatie is homoseksueel. Echter in de late jaren van de tachtiger jaren zijn seksuologen en sociale wetenschapper erin geslaagd betrouwbare, representatieve gegevens te vergaren over het seksuele gedrag in de Verenigde Staten. Sinds 1988 heeft de General Social Survey (GSS) een aantal vragen over seksueel gedrag opgenomen, en de nationale steekproeven gericht op seksueel gedrag, inclusief de National Health and Social Life Survey (NHSLS) en de National AIDS Behavioral Survey (NABS), zijn uitgevoerd. Over het algemeen indiceren de resultaten van deze studies dat biseksueel gedrag meer voorkomt dan alleen gelijke sekse gedrag, zeker wanneer langere periodes in beschouwing worden genomen. Bijvoorbeeld vond de NHSLS dat sinds de puberteit 3,3% van alle vrouwen zowel vrouwelijke als mannelijke partners heeft gehad, in tegenstelling tot 0.2 % alleen maar vrouwelijke partners heeft gehad. Over het laatste jaar, 0,3% van alle vrouwen hadden zowel zowel vrouwelijke als mannelijke partners, en 1,0% had alleen maar vrouwelijke partners. GSS bevindingen indiceren dat 5,6% van de volwassenen zich biseksueel gedragen hebben sinds hun 18e jaar. Nationale onderzoeken hebben gevonden dat onder vrouwen biseksuele attracties veel algemener zijn dan exclusieve attracties naar vrouwen, dat vrouwen een grote kans hebben het gevoel hebben dat ze in staat zijn om attracties naar zowel vrouwen en mannen te hebben dan seksuele contacten met zowel vrouwen en mannen, en dat de biseksuele identiteit veel minder voorkomt dan biseksuele gevoelens van attractie en biseksueel gedrag. De NHSLS vond bijvoorbeeld dat 4,1% van de vrouwen rapporteerde dat ze enige vorm van attractie hadden naar zowel vrouwen als mannen, ongeveer tweederde van de vrouwen rapporteerde dat ze meer aangetrokken werden tot mannen dan vrouwen. Maar 0,3% rapporteerde alleen aangetrokken te worden tot vrouwen. Ter vergelijking: 3,9% van de mannen rapporteerde tot op zekere hoogte attractie tot vrouwen en mannen, en 2,4% van de mannen zei dat ze alleen maar aangetrokken werden tot mannen, een indicatie dat het overwicht van biseksueel over exclusief zelfde sekse aantrekking veel groter is bij vrouwen dan bij mannen. Maar 0,5% van de vrouwen en 0,8% van de mannen identificeerde zich als biseksueel, veel minder dan het percentage van elke geslacht die rapporteerde zich aangetrokken te voelen tot zowel vrouwen als mannen. 7.7 De betekenis van de biseksuele identiteit ALS wetenschappelijke modellen van biseksualiteit meervoudige onafhankelijke dimensies van seksualiteit weergeven, hoe destilleren individuen hun eigen multidimensionale en complex seksualiteiten tot seksuele identiteiten? Dit is een specifiek probleem voor biseksuele individuen, wiens gevoelens en ervaringen met zowel vrouwen als mannen de ontwikkeling van een enkele identiteit zeer complex maken in een cultureel milieu dat heteroseksualiteit en homoseksualiteit privileges biedt. Doen individuen die zich identificeren als biseksueel dit op basis van hun gedrag, hun gevoelens van attractie of door een andere component in hun seksualiteit? Voor de meeste vrouwen en mannen die zich identificeren als biseksueel geeft de biseksuele identiteit primair hun gevoelens van seksuele aantrekking of capaciteit om verliefd te worden op zowel vrouwen als mannen of allebei weer, onafhankelijk of deze gevoelens ooit tot uiting komen door seksueel gedrag en onafhankelijk van de relatieve sterkte van deze gevoelens naar vrouwen of mannen. Voor sommige zelf-geïdenficeerde biseksuelen is het potentieel om aangetrokken te worden tot zowel een man als een vrouw genoeg om een biseksuele identiteit aan te meten; voor anderen reflecteert de biseksuele identiteit niet alleen hun potentieel om aangetrokken te worden tot zowel vrouwen als mannen maar ook hun behoefte om te reageren op deze attracties door seksueel of romantisch aangetrokken te worden tot een vrouw of man of hun verwachting dat gedurende hun leven een monogame partner zowel een vrouw als man kan zijn. Tevens gelooft de meerderheid niet dat iemand evenredig of identiek aangetrokken moet worden tot zowel een vrouw als man om zich biseksueel te noemen; sommige biseksuelen omschrijven zichzelf als iemand die meer aangetrokken wordt tot het ene geslacht dan het andere geslacht, en vele omschrijven hun attracties naar vrouwen en mannen als verschillende van elkaar. Sommige vrouwen die zich als biseksueel omschreven schreven: [Mijn] attracties / ervaringen zijn niet fifty-fifty, maar de meeste van ons weten dat dat het stereotype is, Ik voel een grotere fysieke attractie naar mannen, maar een grotere spirituele / emotionele attractie naar vrouwen, en: Ik word seksueel aangetrokken tot zowel mannen als vrouwen. Mijn diepste romantische gevoelens hebben alleen plaatsgevonden bij mannen.. Deze individuen zien geen reden om zich in te passen als lesbisch, homoseksueel of heteroseksueel dat alleen hun gevoelens voor het ene geslacht weergeeft, daardoor ontkennende hun gevoelens voor het andere geslacht omdat deze gevoelens verschillend zijn of niet zo sterk. Sommige individuen gebruiken de biseksuele identiteit om hun seksuele gedrag weer te geven, dat is, het feit dat ze XV

16 zowel seksuele of romantische relaties met zowel vrouwen en mannen hebben, maar vele van deze individuen zeggen dat ze seks hebben met zowel vrouwen en mannen niet voldoende is om biseksueel te zijn. Ze leggen uit dat hun ervaringen met zowel vrouwen als mannen een uiting zijn of bewijs van hun biseksualiteit, maar dat ze ook biseksueel zouden zijn ook als ze geen seks hadden met zowel vrouwen als mannen. Verschillende respondenten zouden dat biseksualiteit verenigbaar is met monogamie; zij die rapporteerden dat ze seksuele ervaringen hadden met zowel vrouwen als mannen zeiden ook dat ze deze ervaringen achter elkaar hadden, meestal door langdurige monogame relaties. Zij beweerden dat zij niet stoppen met biseksueel te zijn wanneer ze monogaam betrokken werden met een vrouw of man, niet meer of minder dan een heteroseksueel stopt met heteroseksueel zijn gedurende perioden van celibatair zijn. Sommige individuen nemen een biseksuele identiteit aan om hun politieke ideeën weer te geven. Sommigen zien biseksualiteit bijvoorbeeld niet als als een combinatie van attracties naar vrouwen en mannen, maar een attractie naar mensen onafhankelijk van hun geslacht. Anderen zien hun biseksualiteit als een weigering mee te doen aan geslachtsdiscriminatie door te weigeren de helft van de bevolking uit te sluiten als potentiële seksuele of romantische partners op basis van hun geslacht. Enkelen zien biseksualiteit als een uitdaging verandering te krijgen in het dichotome denken over seksualiteit en geslacht, dat is: het gezichtspunt dat iemand of lesbisch / homo is of heteroseksueel en dat ieder individueel persoon inclusief zichzelf en iemands partners vrouw of man moeten zijn. 7.8 Vrouwen gebruiken hun seksuele identiteit anders dan mannen: bevindingen van inconsistenties gereconceptualiseerd ONDERZOEK naar vrouwen en mannen hun seksualiteiten suggereert dat vrouwen hun seksualiteit flexibeler is dat mannen hun seksualiteit, dat vrouwen hun seksualiteit meer varieert gedurende hun leven, en dat vrouwen meer kans hebben dan mannen om zich te identificeren op manieren die inconsistent is met hun seksuele gedragingen en gevoelens. Een hoog aantal van voorgaand en recent heteroseksueel gedrag is bijvoorbeeld gevonden bij lesbiënnes. Onderzoekers rapporteren dat 53% van de lesbiënnes een heteroseksueel contact hebben gehad sinds 1978, en een San Francisco Department of Public Health onderzoek (SFD- PH) heeft gevonden dat 25% van de lesbiënnes seks hebben gehad met een man de laatste drie jaar. Mijn eigen onderzoek heeft uitgewezen dat 90% van de lesbiënnes een romantische of seksuele relatie hebben gehad met een man in het verleden, 40% heeft serieuze heteroseksuele relaties gehad of huwelijk, en 43% hebben zich heteroseksueel gedragen sinds ze naar buiten gekomen zijn als lesbisch. Andere onderzoekers hebben gevonden dat de helft van de homoseksuele vrouwen vergeleken met eenderde van de homoseksuele mannen hun gevoelens beschreven als niet alleen homoseksueel. Ik heb eveneens gevonden dat tweederde van lesbische vrouwen zeiden dat 5% tot 50% van hun gevoelens van seksuele attractie richting mannen gericht waren. Onderzoekers hebben ook gevonden dat er een lagere intercorrelatie is tussen de dimensies van seksualiteit bij vrouwen dan bij mannen. Additionele bevindingen zijn dat naar verhouding zelfde sekse seksueel gedrag en zelfde sekse seksuele fantasie bij mannen ongeveer gelijk was (27% en 28%), maar bij vrouwen zeer verschillend waren (7% en 27%). Andere onderzoekers hebben gynoeroticisme en andro-eroticisme beoordeeld onder studenten, zij vonden dat vrouwen minder kans hadden dan mannen bovengemiddeld te scoren op beide schalen (23% vs. 30%), maar onder ambi-erotici kwam naar voren dat vrouwen een grotere diversiteit hadden in hun keuze van seksuele identiteiten, met 33,3% zich identificerend als biseksueel en 45,5% en 21,2%, respectievelijk, identificerend als heteroseksueel of homoseksueel. De grotere flexibiliteit en interne inconsistenties in vrouwen hun sexualiteiten worden door sociale wetenschappers meestal toegeschreven aan geslachtelijke socialisatie op verschillende manier. Eén verklaring is dat de Westerse cultuur vrouwen toestaat om emotioneel expressiever en intiemer te zijn dan mannen in hun relaties tussen andere vrouwen en met mannen. Daarom, onder vrouwen, kan seksuele intimiteit een exces zijn van sociaal geaccepteerd emotionele intimiteit; dit zou vrouwen meer vrijheid geven dan mannen om hun affectieve gevoelens voor hun eigen geslacht te exploreren en daarom bijdragen aan een grotere flexibiliteit van vrouwen hun seksualiteit. Het zou ook mogelijk maken dat vrouwen betrokken raken bij seksuele intimiteit zonder zich lesbisch te noemen Ik ben geen lesbiënne, ik ben alleen maar verliefd op mijn beste vriend die toevallig een vrouw is.. Bij mannen heeft zelfde sekse activiteit grotere en snellere consequenties omdat meer belang wordt gehecht aan een man zijn seksualiteit, vooral de rol van een actieve seksuele activiteit, en vooral een actieve heteroseksuele activiteit als onderdeel van de mannelijkheid, daarmee een steviger consistentie in mannen hun seksuele verlangens en identiteiten producerend. Tevens zou een grotere sociale repressie van vrouwen hun seksualiteit ertoe leiden dat vrouwen hun seksuele gevoelens afremmen door openlijk seksueel gedrag, daarmee leidend tot grotere discrepanties tussen seksuele gevoelens en seksuele gedragingen bij vrouwen dan bij mannen. Discrepanties bij seksuele gevoelens, gedragingen en identiteiten kunnen ook resulteren in hoe vrouwen hun seksuele identiteiten construeren. Vele theoretici beargumenteren dat mannen hun identiteiten direct baseren op bewijs van hun seksuele gevoelens en ervaringen, waarbij vrouwen hun identiteiten beïnvloed worden door een arsenaal aan sociale en politieke factoren. De situationele afhankelijkheid van een vrouw haar identiteit kan veroorzaakt worden door de socialisatie dat vrouwen leert hun identiteiten op te bouwen vanuit hun relaties met anderen en seks XVI

17 zoekt in de context van emotionele betrokkenheid, dat leidt tot een grotere variabiliteit in vrouwen hun identiteiten wanneer deze relaties veranderen. Bij seksuele minderheidsgroeperingen betekent de antipathie richting biseksualiteit en en politisering en deseksualisatie van de lesbische gemeenschap door de lesbische feministische beweging van de jaren zeventig voor veel vrouwen dat de keuze om zich te identificeren als een lesbiënne of een biseksueel iemands persoonlijke politiek minstens zoveel dan het iemands seksuele gevoelens en gedragingen reflecteert. Iemands identiteit kan daarom inconsistent zijn met iemands werkelijke seksuele ervaringen. Een alternatief voor deze verklaringen is dat het verschil tussen vrouwen en mannen niet ligt in de mate van flexibiliteit of interne inconsistentie in vrouwen of mannen hun identiteiten, maar in de definitie van consistentie of stabiliteit voor vrouwen en man en in de manier waarop vrouwen en mannen hun identiteit gebruiken. Als seksuele identiteit begrepen wordt als een reflectie van iemands zelf essentieel of anders dan wordt een individu wiens seksuele identiteit niet haar of zijn seksuele gedrag reflecteert, zoals getrouwde personen die zich identificeert als heteroseksueel maar ook bezig is met zelfde sekse seksuele activiteit, gezien als iemand met een ontbrekende psychologische integratie. Vaak wordt deze ontbrekende psychologische integratie toegeschreven aan een gebrek aan volwassenheid (zij of hij is er nog niet uit) of aan een psychologische wanhoop of pathologie (ontkenning resulterend van geïnternaliseerde homofobie). Maar het begrijpen van seksuele identiteit reflecteert mannen hun, meer dan vrouwen, manier van gebruik van seksuele identiteit. Als vrouwen minder kans hebben dan mannen om hun seksuele identiteit te zien als een unitaire reflectie iemand individuele essentie en meer kans hebben hun seksuele identiteit te zien als een reflectie hun romantische, sociale en politieke relaties met anderen en ook hun seksuele gevoelens en gedragingen, dan dat wat lijkt een inconsistentie van een masculine standpunt te zijn in feite een andere vorm van consistentie is. Met andere woorden: de zogenaamde grotere flexibiliteit en interne inconsistenties van vrouwen hun seksualiteit zijn niet een symptoom van slechtere psychologische integratie, grotere tolerantie betreffende ambiguïteit, of een vrouwen hun socialisaties, maar een symptoom van masculine definities van seksualiteit die opgedrongen zijn aan begripsvorming over vrouwen hun seksualiteiten. De methoden die meestal gebruikt worden om seksuele identiteiten te beoordelen reflecteren deze masculine afwijking. In de meeste onderzoeken worden respondenten gevraagd aan te geven welke seksuele identiteit ze hebben door een term (lesbisch, biseksueel, heteroseksueel) aan te geven van een lijst van mogelijkheden. Consistent met onderzoeksbevindingen dat vrouwen hun seksuele identiteiten gebruiken om meer gevarieerde aspecten van hun zelf weer te geven dan mannen doen, hebben onderzoekers gevonden dat vrouwen meer kans hebben dan mannen om verschillende identiteiten te gebruiken. Wanneer gevraagd wordt naar hun huidige seksuele identiteit en toegestaan wordt te kiezen alles wat van toepassing is van een lijst van 21 identiteit termen, kiezen vrouwen met biseksuele ervaringen of gevoelens gemiddeld 2,7 seksuele identiteit termen tegen 2,4 bij mannen. In eenzelfde studie kiezen, 27% van de vrouwen tegen 20% van de mannen, meer als vier of meer identiteit termen. Bij biseksuele vrouwen zegt 27% van de vrouwen een lesbische of homoseksuele identiteit te hebben, bij de biseksuele mannen is dat 13%. De gebruikelijke methode van ondervragen van respondenten is het kiezen welke van de volgende, die respondenten dwingen met verschillende seksuele identiteiten zich aan te passen aan een masculien raamwerk door te kiezen voor slecht één identiteit. Het is dan ook niet verrassend dat haar antwoorden op vragen betreffende ander aspecten van seksualiteit haar seksuele gevoelens en gedragingen, bijvoorbeeld inconsistent lijken met haar seksuele identiteit, niet omdat bij haar een identiteit dat haar attracties en ervaringen reflecteert ontbreekt, maar omdat, gedwongen om te kiezen, zij een identiteit kiest dat een deel van haarzelf weergeeft. Onderzoekers hebben laten zien hoe methoden van beoordelen van seksuele identiteit dat de manieren reflecteert waarop vrouwen hun seksuele identiteiten gebruiken drastisch de mate van inconsistentie gevonden bij vrouwen reduceert. Bij vrouwen bijvoorbeeld die ja zouden antwoorden bij de vraag Identificeer je je als een lesbiënne? Ja / Nee heeft 9% gerapporteerd dat hun gevoelens alleen maar naar vrouwen gingen, bij vrouwen die lesbisch kiezen als ze de keuze kregen tussen een lesbische en biseksuele identiteit, 20% zei dat ze alleen maar attracties hadden naar vrouwen, en bij vrouwen die zich identificeren als lesbisch en niet tegelijkertijd zich identificeren als biseksueel een populatie die geïndentificeerd kan worden alleen als respondenten toegestaan worden verschillende identiteiten te kiezen in plaats van één 75% rapporteerde alleen maar attracties te hebben richting naar vrouwen. Betreffende het gedrag, de drie verschillende methoden van beoordeling om seksuele identiteit van lesbische populaties rapporteerden respectievelijk 25%, 12% en 0% huidige heteroseksuele activiteit. Met andere woorden: methoden van beoordeling van seksuele identiteit dat vrouwen hun, in plaats van mannen hun, seksuele identiteit reflecteert reduceren het vinden van inconsistenties tussen vrouwen hun seksuele identiteiten en seksuele attracties van 91% tot 25% en inconsistenties van vrouwen hun seksuele identiteiten en seksuele gedragingen van 25% tot 0%. 7.9 Raciale en etnische verschillen ONDERZOEK naar raciale en etnische verschillen onder biseksuele vrouwen bestaat vrijwel niet. Het idee van een identiteit gebaseerd op iemand seksuele voorkeuren is een cultuur specifiek idee, en de ervaringen van vrouwen van verschillende culturele achtergronden waar dit idee buitenlands is zal noodzakelijk verschillend zijn van de ervaringen van Europees-Amerikaanse vrouwen, van wie, in deze periode van de geschiedenis, verwacht wordt identiteiten te ontwikkelen die gebaseerd zijn op hun per- XVII

18 soonlijke seksuele voorkeuren. Verschillende raciale en etnische culturen hebben ook verschillende constructies van seksualiteit, verschillende normen van seksueel gedrag, verschillende houdingen ten opzichte van vrouwen als autonome seksuele mensen, en verschillende tolerantie niveaus voor seksuele diversiteit, die allen de ervaringen van individuen in die culturen beïnvloeden. Culturen die een grote nadruk leggen op iemands familie en de verantwoordelijkheid die het individu heeft naar de familie tenderen naar een conceptualisatie van individuen in termen van hun familiare rollen, meer dan hun individuele behoeften; het nemen van een seksuele identiteit in zo n context betekent een verwerping van iemands familie en, mogelijk, een verwerping van iemand etnische cultuur en etnische identiteit. Voor een vrouw in een dergelijke cultuur, het aannemen van een lesbische of homoseksuele identiteit betekent het riskeren van verlies van ondersteuning van haar etnische gemeenschap; het aannemen van een biseksuele identiteit is tweemaal zo lastig. Aan de andere kant kunnen dezelfde sterke familiebanden die de ontwikkeling verbieden van individuele identiteiten kunnen ervoor zorgdragen dat een individu die overstapt niet verworpen wordt door de familie. Individuen van verschillende raciale en etnische culturele achtergronden komen verschillende moeilijkheden tegen en verschillende fronten die hun confronteren. Aan de ander kant vinden sommige gekleurde vrouwen dat de marginalisatie van hun raciale of etnische identiteiten in een maatschappij dat gedomineerd wordt door een Europees-Amerikaanse cultuur zeker wanneer ze biseksueel zijn dat ze geprepareerd worden voor marginalisatie van hun biseksualiteit. Zoals door biseksuele vrouwen van Aziatische en Europese afkomst gezegd is: multiraciaal, multicultureel te zijn heeft me altijd alert gemaakt op niet-bipolair denken. Ik ben altijd buiten mensen hun categorieën geweest, en dus was het niet zo moeilijk om te zeggen dat je bi was, na jaren van uitleggen van mijn raciale en culturele identiteit Vooroordelen tegen en discriminatie van biseksuelen DISCRIMINATIE van lesbiënnes en homoseksuelen is goed gedocumenteerd; veel minder is bekend over de ervaringen van biseksuelen. Robin Ochs heeft gezegd dat biseksuelen zowel homofobie en bifobie tegenkomen. Zij beweert dat: Wij niet alleen de helft van de kinderen in een echtscheidingsprocedure verliezen. Wanneer homofobie de kop op steekt, worden we niet alleen half ontslagen van onze baan... Wij worden ook gediscrimineerd omdat we homoseksueel zijn met andere woorden: vanwege homofobie of iets accurater: heteroseksisme. Robin Ochs beargumenteerde dat biseksuelen repressie ervaren, bifobie, of accurater: monoseksisme. Tot voorbeelden van monoseksisme horen het geloof dat biseksualiteit niet bestaan en de druk op biseksuelen zich te identificeren als heteroseksueel of lesbisch / homoseksueel. Vele boeken door en voor biseksuelen geven anekdotische bewijzen van deze ervaringen. Er is ook wat sociaalwetenschappelijke documentatie over vooroordelen tegen biseksuelen. Onderzoekers hebben gevonden dat de mate iemands biseksualiteit een factor is bij vooroordelen. Wanneer subjecten geconfronteerd werden met beschrijvingen van individuen met variërende graden van biseksualiteit, gaven de subjecten aan dat biseksuelen die beschreven werden dat meer als 50% homoseksueel boven alleen homoseksuelen ze minder prettig werden ervaren. Anderen hebben gevonden dat heteroseksuele studenten biseksuele mannen en vrouwen lager gewaardeerd werden dan lesbiënnes en homoseksuelen, en weer anderen hebben gevonden dat heteroseksuelen geloven dat biseksuelen meer kans hebben SOA s over te dragen dan heteroseksuelen, lesbiënnes en homoseksuelen. Sommige onderzoekers hebben de houding van lesbiënnes en homoseksuelen ten opzichte van biseksuelen gedocumenteerd. Bij lesbiënnes is de seksuele identiteit biseksualiteit een politieke misser. Anderen hebben de eerste beschrijvingen van antagonisme naar biseksualiteit in de lesbische en homoseksuele gemeenschap gedocumenteerd. Recent zijn er onderzoeken gedaan naar lesbische attitudes ten opzichte van biseksuele vrouwen en deze zijn geanalyseerd in een historische context. XVIII

19 8 Verenigingsnieuws 8.1 Vereniging Bi-kring de Samenkomst Komende maand worden er verschillende activiteiten georganiseerd door Vereniging Bi-kring de Samenkomst. De belangrijkste zijn : Datum en tijd Activiteit Telefoon contactpersoon contactpersoon 4 oktober 2003, 20.00u stipt Kringavond bikring@home.nl 1 november 2003, 20.00u stipt Kringavond bikring@home.nl 6 november 2003, vanaf HoBi-avond bikring@home.nl 21.00u Vereniging Bi-kring de Samenkomst is gestart met een WEBSHOP. Via deze webshop kunt u boeken bestellen die als thema biseksualiteit hebben. De komende maanden wordt de webshop verder uitgebreid. Mocht u op zoek zijn naar goede literatuur over biseksualiteit dan bent u geheel welkom op onze volledig vernieuwde site. U kunt direct naar de webshop gaan : Of kijk naar wat Vereniging Bi-kring de Samenkomst u nog meer te bieden heeft : Vereniging BiDO Vereniging BiDO organiseert elke maand een activiteit voor biseksuelen. Met een groep gaan we elke maand iets leuks doen! Hieronder volgt een overzicht van de komende activiteiten : Datum en tijd Activiteit Telefoon contactpersoon contactpersoon 4 oktober 2003 GoBi-feest wilfredzegwaard@planet.nl november 2003 (Stads-)wandeling wilfredzegwaard@planet.nl 6 november 2003, vanaf HoBi-avond bikring@home.nl 21.00u XIX

20 WILT U EEN SCHRIFTELIJKE KOPIE HEBBEN VAN HET BIMAGAZINE? STUUR DAN EEN NAAR DE WEBMASTER VAN VERENIGING BI-KRING DE SAMEN- KOMST. HIJ ZAL U VOLLEDIGE UITLEG GEVEN OVER HOE U UW KOPIE KUNT KRIJGEN. VOOR DONATEURS EN LEDEN IS HET BIMAGAZINE GRA- TIS. DONATEUR WORDEN? DAT KAN. NEEM CONTACT OP TON: TEL.NR , BIKRING@HOME.NL Links: Peter alias Sylvana. Rechts: Peter Sporen, voorzitter Vereniging Bi-kring de Samenkomst Vereniging Bi-kring de Samenkomst en Vereniging BiDO: altijd actief. BiMagazine c 2003 Vereniging Bi-kring de Samenkomst / Vereniging BiDO. Stuur uw reacties naar bikring@home.nl Typesetting: De Snor Typesetting: De Snor Gemaakt op 10 oktober 2003 om XX

De Bifobietest. Vereniging Bi-kring de Samenkomst. 13 december c T.H.

De Bifobietest. Vereniging Bi-kring de Samenkomst. 13 december c T.H. De Bifobietest Vereniging Bi-kring de Samenkomst 13 december 2003 c T.H. Á De Bifobie-test is een test waarbij gemeten wordt hoe u tegenover biseksualiteit staat. Het zijn 54 stellingen die stuk voor stuk

Nadere informatie

Biseksualiteit en theologie

Biseksualiteit en theologie Biseksualiteit en theologie Albert Lunde 15 december 2003 c T.H. Á Dit is een vertaling van een artikel van Albert Lunde, Bisexuality and Theology. De Vereniging Bi-kring de Samenkomst heeft dit artikel

Nadere informatie

Veel gestelde vragen / Biseksualiteit en biseksuelen

Veel gestelde vragen / Biseksualiteit en biseksuelen Veel gestelde vragen / Biseksualiteit en biseksuelen Maggi Rohde / Vereniging Bi-kring de Samenkomst 7 april 2004 c T.H. Dit document is afgeleid van de soc.bi FAQ van januari 1996 Inhoudsopgave 1 Wat

Nadere informatie

Werkblad Seksuele Diversiteit. KaartjesspeL voorkant

Werkblad Seksuele Diversiteit. KaartjesspeL voorkant KaartjesspeL voorkant Kaartjesspel achterkant Wat betekent LHBT? Ben je in de war als je bi bent? Hoe word je homo? Wat is coming out? Op welke leeftijd ontdek je dat je homo of lesbisch bent? Op welke

Nadere informatie

Waar gaan we het over hebben?

Waar gaan we het over hebben? Waar gaan we het over hebben? Onderwerp: Vandaag gaan we het hebben over homoseksualiteit en biseksualiteit. Homoseksualiteit heeft te maken met mensen die zich seksueel aangetrokken voelen tot iemand

Nadere informatie

De Vlaamse overheid b(r)ouwt een diverse werkvloer

De Vlaamse overheid b(r)ouwt een diverse werkvloer De Vlaamse overheid b(r)ouwt een diverse werkvloer Holebi s & transgenders als collega s DIENST DIVERSITEITSBELEID Resultaten online enquête Om de situaties van homo s, lesbiennes, biseksuelen (holebi

Nadere informatie

Hoofdstuk 23 Discriminatie

Hoofdstuk 23 Discriminatie Hoofdstuk 23 Discriminatie Samenvatting Van de zes voorgelegde vormen van discriminatie komt volgens Leidenaren discriminatie op basis van afkomst het meest voor en discriminatie op basis van sekse het

Nadere informatie

Theorieboek. Knuffel. Mensen zijn afhankelijk van elkaar, want de mens is een sociaal dier dat het liefst in

Theorieboek. Knuffel. Mensen zijn afhankelijk van elkaar, want de mens is een sociaal dier dat het liefst in 4c Relatie 1 Wat is een relatie? Wanneer je deze vraag aan een aantal verschillende mensen stelt dan zullen zij allen een antwoord geven. Want wat een relatie precies is, is voor ieder persoon verschillend.

Nadere informatie

Jeugd. Geloof Levensovertuiging

Jeugd. Geloof Levensovertuiging Jeugd Geloof Levensovertuiging - Wat voor kind was u? - Was u wat ze noemen een echte jongen, echte meid? - Ging u liever met meisjes om of met jongens, of was u liever alleen? - Had u op een bepaald moment

Nadere informatie

Kijken door een roze bril Gewoon homo zijn?

Kijken door een roze bril Gewoon homo zijn? Juul van Hoof Senior adviseur participatie en inclusie MOVISIE Symposium Roze Ouderenzorg Utrecht, 27 juni 2013 Kijken door een roze bril Gewoon homo zijn? 7/17/2013 Inhoud 1. Wat betekent LHBT? 2. Ontdekking

Nadere informatie

Seksuele gezondheid van holebi s

Seksuele gezondheid van holebi s Factsheet 2007-1 Seksuele gezondheid van holebi s Seksuele gezondheid in Nederland De Rutgers Nisso Groep heeft in 2006 een grootschalige bevolkingsstudie uitgevoerd naar seksuele gezondheid in Nederland

Nadere informatie

Op zoek naar de vrouw áchter de lesbo

Op zoek naar de vrouw áchter de lesbo LANG LEVE DE DI VER SI TEIT tekst Saskia Doorschodt fotografie Dorien Grötzinger Op zoek naar de vrouw áchter de lesbo Ik ben lesbisch. Velen van ons hebben dit wel eens hardop tegen iemand anders gezegd.

Nadere informatie

J=Joris K=Karin. K: Je schrijft dat je licht autistisch bent. Kun je hier iets meer over vertellen?

J=Joris K=Karin. K: Je schrijft dat je licht autistisch bent. Kun je hier iets meer over vertellen? J=Joris K=Karin K: Je schrijft dat je licht autistisch bent. Kun je hier iets meer over vertellen? J: Een diagnose die ik kreeg als kleuter. Wat ik zelf niet wist in de lagere school en het begin van het

Nadere informatie

Een onderzoek naar onveilige seks en coming out bij Nederlandse homojongens. Laurens Buijs Universiteit van Amsterdam. Schorer, Utrecht, december 2009

Een onderzoek naar onveilige seks en coming out bij Nederlandse homojongens. Laurens Buijs Universiteit van Amsterdam. Schorer, Utrecht, december 2009 Een onderzoek naar onveilige seks en coming out bij Nederlandse homojongens Laurens Buijs Universiteit van Amsterdam Schorer, Utrecht, december 2009 Seksuele activiteit neemt toe vlak voor, en vooral vlak

Nadere informatie

Grafiek 26.1a Het vóórkomen van verschillende vormen van discriminatie in Leiden volgens Leidenaren, in procenten 50% 18% 19% 17% 29%

Grafiek 26.1a Het vóórkomen van verschillende vormen van discriminatie in Leiden volgens Leidenaren, in procenten 50% 18% 19% 17% 29% 26 DISCRIMINATIE In dit hoofdstuk wordt ingegaan op het vóórkomen en melden van discriminatie in Leiden en de bekendheid van en het contact met het Bureau Discriminatiezaken. Daarnaast komt aan de orde

Nadere informatie

Het Groninger Stadspanel over LGBT. Meningen over bi- en homoseksualiteit en transgender in Groningen stad

Het Groninger Stadspanel over LGBT. Meningen over bi- en homoseksualiteit en transgender in Groningen stad Het Groninger Stadspanel over LGBT Meningen over bi- en homoseksualiteit en transgender in Groningen stad Onderzoek en Statistiek Groningen heeft als kernactiviteiten instrumentontwikkeling voor en uitvoering

Nadere informatie

Beschrijving resultaten onderzoek biseksualiteit AmsterdamPinkPanel Oktober 2014 Joris Blaauw

Beschrijving resultaten onderzoek biseksualiteit AmsterdamPinkPanel Oktober 2014 Joris Blaauw Beschrijving resultaten onderzoek biseksualiteit AmsterdamPinkPanel Oktober 2014 Joris Blaauw Dit document beschrijft kort de bevindingen uit het onderzoek over biseksualiteit van het AmsterdamPinkPanel.

Nadere informatie

3 achterhalen of er sprake is van cultuurverschillen ten aanzien van de antwoorden in de Klein grid

3 achterhalen of er sprake is van cultuurverschillen ten aanzien van de antwoorden in de Klein grid Presentatie cijfers onderzoek - Hoe bi ben jij? 1 onderdelen van de presentatie -het onderzoek Erwin Heyl -international perspective Ron Fox -de toekomst Leo Goetstouwers 2 achtergrond en doel onderzoek

Nadere informatie

Opvattingen van Amsterdammers over tolerantie jegens homoseksuelen

Opvattingen van Amsterdammers over tolerantie jegens homoseksuelen FACTSHEET Thema: Veiligheid, Opvattingen van Amsterdammers over tolerantie jegens homoseksuelen Publicatiedatum: oktober 2010 Bron: Bureau O+S Toelichting Ingevoegd rapport geeft goed weer hoe Amsterdammers

Nadere informatie

Veelgestelde vragen over homoseksualiteit

Veelgestelde vragen over homoseksualiteit Veelgestelde vragen over homoseksualiteit WAT BETEKENT LHBT? LHBT betekent lesbisch, homo, bi of transgender. Een meisje dat meestal op meisjes valt, noemen we lesbisch. Een jongen die meestal op jongens

Nadere informatie

Lesmethode Seksualiteit en Weerbaarheid. Module 1 What s Love

Lesmethode Seksualiteit en Weerbaarheid. Module 1 What s Love Lesmethode Seksualiteit en Weerbaarheid Module 1 What s Love 3.1 Seksualiteit en mijn brein Schrijf op: Genesis 1: 21-24. LES 3 Schrijf in eigen woorden op waarom de werking van plakband lijkt op seksualiteit:

Nadere informatie

Ds. Arjan van Groos ( ) Tekst: 1 Korinthiërs 7, 14 Middagdienst Dopen. Broeders en zusters,

Ds. Arjan van Groos ( ) Tekst: 1 Korinthiërs 7, 14 Middagdienst Dopen. Broeders en zusters, Ds. Arjan van Groos (1962-2014) Tekst: 1 Korinthiërs 7, 14 Middagdienst Dopen Broeders en zusters, 1. Zingen : Gezang 25 : 1 en 3 2. Gebed voor de opening van het Woord 3. Bediening van de Heilige Doop

Nadere informatie

TOOLKIT HOLEBI EN TRANSGENDER

TOOLKIT HOLEBI EN TRANSGENDER TOOLKIT HOLEBI EN TRANSGENDER ALS JE NIET OPEN KAN ZIJN OVER JE SEKSUELE ORIËNTATIE. Seksuele diversiteit mag dan wel officieel erkend zijn in onze maatschappij, hetero blijft toch in veel gevallen de

Nadere informatie

Seksuele diversiteit

Seksuele diversiteit Deel 3 Leerlingenmateriaal Seksuele diversiteit Leerlingenmateriaal: Kaartjes met vragen over seksueleen genderdiversiteit Informatieblad voor leerlingen: veelgestelde vragen van jongeren over homoseksualiteit

Nadere informatie

PAGINA BESTEMD VOOR DE INTERVIEWER. Interviewernummer : INTCODE. Module INTIMITEIT. (bij de vragenlijst volwassene lente 2002)

PAGINA BESTEMD VOOR DE INTERVIEWER. Interviewernummer : INTCODE. Module INTIMITEIT. (bij de vragenlijst volwassene lente 2002) PAGINA BESTEMD VOOR DE INTERVIEWER Interviewernummer : INTCODE WZARCH INDID Module INTIMITEIT (bij de vragenlijst volwassene lente 2002) Personen geboren vóór 1986. Betreft persoonnummer : P09PLINE (zie

Nadere informatie

Holebi. transgender. Je bent wie je bent!

Holebi. transgender. Je bent wie je bent! Holebi en transgender Je bent wie je bent! Alles over holebi en transgender Holebifoon Voor vragen over holebiseksualiteit. Je kan er ook discriminatie melden tel. 0800 99 533 www.holebifoon.be Çavaria

Nadere informatie

Holebi. transgender. Je bent wie je bent!

Holebi. transgender. Je bent wie je bent! Holebi en transgender Je bent wie je bent! Alles over holebi en transgender Holebifoon Voor vragen over holebiseksualiteit. Je kan er ook discriminatie melden tel. 0800 99 533 www.holebifoon.be Çavaria

Nadere informatie

Lessen en leerdoelen Kriebels in je buik

Lessen en leerdoelen Kriebels in je buik Lessen en leerdoelen Kriebels in je buik Groep 1 Les 1: Wie ben ik De leerlingen kennen hun eigen lichaam De leerlingen krijgen inzicht in de overeenkomsten en verschillen in lichaamskenmerken De leerlingen

Nadere informatie

Bi-krant december 2002. Vereniging Bi-kring de Samenkomst

Bi-krant december 2002. Vereniging Bi-kring de Samenkomst Bi-krant december 2002 Vereniging Bi-kring de Samenkomst 1 Vereniging Bi i kring de Samenkomst http://members.home.nl/bikring email:bikring@home.nl tel.nr.:013 4630043 We praten er samen over! In samenwerking

Nadere informatie

Biseksualiteit en onderzoek. Een categorie die zich niet zomaar in een hokje laat plaatsen

Biseksualiteit en onderzoek. Een categorie die zich niet zomaar in een hokje laat plaatsen Biseksualiteit en onderzoek Een categorie die zich niet zomaar in een hokje laat plaatsen Overzicht Waarom? Identiteit Gender Gezondheid 2 Waarom aandacht voor biseksualiteit? Categorische dogma s (verlichtingsdenken)

Nadere informatie

Waar gaan we het over hebben?

Waar gaan we het over hebben? Waar gaan we het over hebben? Onderwerp: In de eerste bijeenkomsten hebben we besproken dat er veel verandert in de puberteit. Je lichaam verandert en de omgang met je ouders en vrienden. Maar er gebeurt

Nadere informatie

Danny s Parade. Bronnenblad. Inhoud. Regie: Anneke de Lind van Wijngaarden Jaar: 2007 Duur: 15 minuten Website: www.allesovergay.

Danny s Parade. Bronnenblad. Inhoud. Regie: Anneke de Lind van Wijngaarden Jaar: 2007 Duur: 15 minuten Website: www.allesovergay. Danny s Parade Bronnenblad Regie: Anneke de Lind van Wijngaarden Jaar: 2007 Duur: 15 minuten Website: www.allesovergay.nl Inhoud - Wat is homoseksualiteit? blz. 3 - Wanneer is iemand homo of lesbisch?

Nadere informatie

Homoseksueel ouder worden Charles Picavet

Homoseksueel ouder worden Charles Picavet Homoseksueel ouder worden Charles Picavet Homoseksualiteit is in de Nederlandse samenleving steeds minder een probleem. Sinds de jaren 70 is er veel gewonnen op het terrein van gelijkberechtiging. Veel

Nadere informatie

hetero - bi - of homo/lesbisch. het maakt geen donder uit.

hetero - bi - of homo/lesbisch. het maakt geen donder uit. hetero - bi - of homo/lesbisch. het maakt geen donder uit. Bi, hetero en homojongeren in perspectief Inleiding Uit de kast is in het Nederlands het motto van de coming outday (COD) zoals die in 2009 voor

Nadere informatie

Is een klas een veilige omgeving?

Is een klas een veilige omgeving? Is een klas een veilige omgeving? De klas als een vreemde sociale structuur Binnen de discussie dat een school een sociaal veilige omgeving en klimaat voor leerlingen moet bieden, zouden we eerst de vraag

Nadere informatie

Inhoud. Mijn leven. de liefde en ik

Inhoud. Mijn leven. de liefde en ik Inhoud Inleiding...3 Hoofdstuk 1 Gevoelens... 4 Hoofdstuk 2 Ontmoeten... 6 Hoofdstuk 3 Verliefd... 8 Hoofdstuk 4 Date... 10 Hoofdstuk 5 Verkering... 12 Hoofdstuk 6 Intimiteit... 14 Hoofdstuk 7 Seks...

Nadere informatie

Werkstuk Levensbeschouwing Relaties

Werkstuk Levensbeschouwing Relaties Werkstuk Levensbeschouwing Relaties Werkstuk door een scholier 2503 woorden 3 maart 2008 6,6 10 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing 1 Wie versiert wie? De jongen het meisje? Andersom? Of kan het beide?

Nadere informatie

VOORTGEZET ONDERWIJS FIJN IN JE EIGEN LIJF

VOORTGEZET ONDERWIJS FIJN IN JE EIGEN LIJF VOORTGEZET ONDERWIJS FIJN IN JE EIGEN LIJF 1 Algemene informatie Beste docent, Voor u ligt de toolkit die RADAR voor u heeft ontworpen. Vanuit de resultaten van de Diverscity-meter is deze toolkit voor

Nadere informatie

RAPPORT OKTOBER Discriminatiemonitor. Midden-Drenthe TRENDBUREAU DRENTHE IS ONDERDEEL VAN CMO STAMM

RAPPORT OKTOBER Discriminatiemonitor. Midden-Drenthe TRENDBUREAU DRENTHE IS ONDERDEEL VAN CMO STAMM RAPPORT OKTOBER 2017 Discriminatiemonitor TRENDBUREAU DRENTHE IS ONDERDEEL VAN CMO STAMM Midden-Drenthe Colofon Titel Discriminatiemonitor Midden-Drenthe Datum Oktober 2017 Trendbureau Drenthe, onderdeel

Nadere informatie

Onzichtbare Ouderen. "Nee, ik ken geen homo's, alleen van tv"

Onzichtbare Ouderen. Nee, ik ken geen homo's, alleen van tv Onzichtbare Ouderen "Nee, ik ken geen homo's, alleen van tv" 2 Het Nationaal Ouderenfonds Wie zijn onzichtbare ouderen? Het Nationaal Ouderenfonds en Het Blauwe Fonds inventariseren sinds 2012 of woonzorginstellingen

Nadere informatie

Peer to peer interventie copyright Marieke Kroneman les 3 van 4 debat

Peer to peer interventie copyright Marieke Kroneman les 3 van 4 debat 3. Derde bijeenkomst over gender stereotype verwachtingen Gender stereotype verwachtingen zijn een belangrijke determinant voor een homonegatieve houding. KERNBOODSCHAP van deze les: je hoeft niet je houding

Nadere informatie

4 augustus Onderzoek: Pride Amsterdam en homo-acceptatie

4 augustus Onderzoek: Pride Amsterdam en homo-acceptatie 4 augustus 2017 Onderzoek: Pride Amsterdam en homo-acceptatie Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een

Nadere informatie

Zondag 7 juni - Van je familie moet je het hebben?

Zondag 7 juni - Van je familie moet je het hebben? Zondag 7 juni - Van je familie moet je het hebben? Bij Marcus3 : 20-35 Van je familie moet je het maar hebben. Zo kunnen we het evangelie van vandaag kort en bondig samenvatten. Jezus zorgt met zijn optreden

Nadere informatie

Seksuele gezondheid in Nederland 2017

Seksuele gezondheid in Nederland 2017 Seksuele gezondheid in Nederland 2017 Samenvatting Seksuele gezondheid in Nederland 2017 is een grootschalig representatief onderzoek naar de seksuele gezondheid van volwassenen van 18 tot 80 jaar in Nederland.

Nadere informatie

Danny s Parade. Bronnenblad. Regie: Anneke de Lind van Wijngaarden Jaar: 2007 Duur: 15 minuten Website:

Danny s Parade. Bronnenblad. Regie: Anneke de Lind van Wijngaarden Jaar: 2007 Duur: 15 minuten Website: Danny s Parade Bronnenblad Regie: Anneke de Lind van Wijngaarden Jaar: 2007 Duur: 15 minuten Website: www.allesovergay.nl Danny s Parade Bronnenblad Regie: Anneke de Lind van Wijngaarden Jaar: 2007 Duur:

Nadere informatie

Biseksueel in het (gemeente)beleid. Erwin Heyl Landelijk Netwerk Biseksualiteit met hulp van Èmiel Maliepaard Onderzoeker

Biseksueel in het (gemeente)beleid. Erwin Heyl Landelijk Netwerk Biseksualiteit met hulp van Èmiel Maliepaard Onderzoeker Biseksueel in het (gemeente)beleid Erwin Heyl Landelijk Netwerk Biseksualiteit met hulp van Èmiel Maliepaard Onderzoeker inhoud Het LNBi Definitie Onderzoek Oorzaken Aan de slag Wat wel en niet te doen

Nadere informatie

Bi-krant april 2002. Vereniging Bi-kring de Samenkomst

Bi-krant april 2002. Vereniging Bi-kring de Samenkomst Bi-krant april 2002 Vereniging Bi-kring de Samenkomst 1 Vereniging Bi i kring de Samenkomst http://members.home.nl/bikring email:bikring@home.nl tel.nr.:013 4630043 We praten er samen over! In samenwerking

Nadere informatie

Workshop Seksuele opvoeding een gave (op) gave

Workshop Seksuele opvoeding een gave (op) gave Workshop Seksuele opvoeding een gave (op) gave Seksuele opvoeding l 18-22 jaar oud Wat is de bagage die uw kind meegekregen moet hebben rond sekuele vorming als hij/zij volwassen is geworden? uw kind als

Nadere informatie

Niet Normaal. Hetero s zijn niet normaal, ze zijn gewoon met meer.

Niet Normaal. Hetero s zijn niet normaal, ze zijn gewoon met meer. LEIDRAAD VOOR BEGELEIDERS Niet Normaal Hetero s zijn niet normaal, ze zijn gewoon met meer. Het project Niet Normaal wil seksuele diversiteit bespreekbaar maken bij (Gentse) jongeren van 14 tot 18 jaar.

Nadere informatie

Scheldwoorden inventariseren, werkvorm, filmpje en gesprek en uitbeelden, filmpje en gesprek en werkvorm, stellingen, handvaardigheidswerk

Scheldwoorden inventariseren, werkvorm, filmpje en gesprek en uitbeelden, filmpje en gesprek en werkvorm, stellingen, handvaardigheidswerk Verliefd, en dan... Leeftijd: 12-16 Soort bijeenkomst: club, catechese Soort werkvorm: heel programma Thema: Liefde, Seksualiteit Tijdsduur: 1 uur 40 min. Scheldwoorden inventariseren, werkvorm, filmpje

Nadere informatie

SEXTING Bravenewbooks

SEXTING Bravenewbooks SEXTING Bravenewbooks 2014 1 Re Pristinus 2 SEXTING Tineke was het mooiste meisje van de klas. Ze lag op haar roze bed in een overwegend roze tienerkamer. Ze twijfelde. Tineke hinkte op twee gedachten.

Nadere informatie

Welkom. Met het invullen en terugsturen van deze vragenlijst geeft u ons toestemming uw data te gebruiken.

Welkom. Met het invullen en terugsturen van deze vragenlijst geeft u ons toestemming uw data te gebruiken. Welkom Geachte deelnemer, Hartelijk dank voor uw interesse in dit onderzoek! In samenwerking met COSBO (belangenorganisatie ouderen in Utrecht) en de adviescommissie LHBT-beleid gemeente Utrecht wordt

Nadere informatie

VOORTGEZET ONDERWIJS MEER DAN HET VOOROORDEEL

VOORTGEZET ONDERWIJS MEER DAN HET VOOROORDEEL VOORTGEZET ONDERWIJS MEER DAN HET VOOROORDEEL 1 Algemene informatie Beste docent, Voor u ligt de toolkit die RADAR voor u heeft ontworpen. Vanuit de resultaten van de Diverscity-meter is deze toolkit voor

Nadere informatie

Seks en relaties Woordenlijst

Seks en relaties Woordenlijst Seks en relaties Woordenlijst Inhoud Vriendschappen en relaties 3 Lichaamsdelen 4 Seksualiteit 6 Seks en masturbatie 8 Veilige seks en voorbehoedsmiddelen 10 Misbruik 12 2 Vriendschappen en relaties Vriendje

Nadere informatie

Holebi. Niets verkeerds mee!

Holebi. Niets verkeerds mee! Holebi Niets verkeerds mee! Alles over holebi Holebifoon tel. 0800 99 533 www.holebifoon.be Çavaria tel. 09 223 69 29 www.cavaria.be Wel Jong Niet Hetero www.weljongniethetero.be Merhaba www.merhaba.be

Nadere informatie

Er zijn 2 redenen om te hollaback-en : voor jezelf en voor de wereld..

Er zijn 2 redenen om te hollaback-en : voor jezelf en voor de wereld.. Hollaback! (= Roep terug) betekent : Reageren Tegen straatintimidatie, op jouw manier. Of je nu iemand vertelt wat je overkwam, je verhaal deelt online, het in kaart brengt via de Hollaback app, op het

Nadere informatie

inhoud Inhoudsopgave Literatuur Trefwoorden register

inhoud Inhoudsopgave Literatuur Trefwoorden register inhoud Inhoudsopgave 1. Liefde is 2. Gods plan met seksualiteit 3. Seksualiteit verbindt 4. Verschillen jongens en meiden 5. Schat op het spel 6. Je schat beschermen 7. Seks in je eentje 8. Geen slaaf

Nadere informatie

Doelenlijst Relationele Vorming in de Basisschool in combinatie met de IK-zinnen

Doelenlijst Relationele Vorming in de Basisschool in combinatie met de IK-zinnen Doelenlijst Relationele Vorming in de Basisschool in combinatie met de IK-zinnen RV 1 Kinderen hebben vertrouwen in zichzelf. RV1.1 RV1.2 RV1.3 RV1.4 Ontdekken dat iedereen uniek is. Ik heb door dat iedereen

Nadere informatie

Jongens & meisjes, snap jij het?

Jongens & meisjes, snap jij het? Les 2 Jongens & meisjes, snap jij het? We gaan het hebben over seksuele wensen en -grenzen. Wat de één normaal vindt om te doen, kan voor de ander verre van normaal zijn. Dat wordt ook bepaald door wat

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Een voorbeeld bladzijde uit module 1. Hoofdstuk 2. School periode: 6 tot en met 12 jaar.

Een voorbeeld bladzijde uit module 1. Hoofdstuk 2. School periode: 6 tot en met 12 jaar. Een voorbeeld bladzijde uit module 1. Hoofdstuk 2. School periode: 6 tot en met 12 jaar. De Peuter- en kleuterfase is waarschijnlijk de lastigste periode om je te herinneren. In ieder geval heb je goed

Nadere informatie

dinsdag 12 februari minuten lezen

dinsdag 12 februari minuten lezen We zeggen het maar even voor de zekerheid: printen is alleen toegestaan voor persoonlijk gebruik. Het is niet supersympathiek om dit artikel te verspreiden. Sterker nog: het is verboden. Gelukkig is het

Nadere informatie

Thema's per klas die aangeboden worden in de methode:

Thema's per klas die aangeboden worden in de methode: Thema's per klas die aangeboden worden in de methode: Groep 1-2 Hierbij zijn de kinderen bezig met specifieke lichaamskenmerken van zichzelf en van anderen. Ook gaan ze op zoek naar onderlinge overeenkomsten.

Nadere informatie

De bijen en... de bijen: een boekje voor beginners over homoseksualiteit en biseksualiteit

De bijen en... de bijen: een boekje voor beginners over homoseksualiteit en biseksualiteit De bijen en... de bijen: een boekje voor beginners over homoseksualiteit en biseksualiteit Heather Corinna 24 maart 2009 Etiketten : Gaydar acceptatie (c) T.H. 1 houdingen vooroordelen Bijbel biseksueel

Nadere informatie

Dit is een anonieme vragenlijst. Wees alstublieft heel eerlijk bij het beantwoorden. Dank U.

Dit is een anonieme vragenlijst. Wees alstublieft heel eerlijk bij het beantwoorden. Dank U. Nederlandse vertaling van de M-GRISMS-M Scale Dit is een anonieme vragenlijst. Wees alstublieft heel eerlijk bij het beantwoorden. Dank U. Plaats een vinkje links van het gekozen antwoord, tenzij de instructie

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Biseksualiteit: noch homoseksualiteit of heteroseksualiteit

Biseksualiteit: noch homoseksualiteit of heteroseksualiteit Biseksualiteit: noch homoseksualiteit of heteroseksualiteit ReligiousTolerance.org / Bi-Info Site / Vereniging Bi-kring de Samenkomst 3 januari 2006 c T.H. Uitspraken: Biseksueel zijn verdubbeld je kans

Nadere informatie

Ruimte voor God - thema 1: Eén ding is nodig! Preek over Lukas 10: Gemeente van Christus,

Ruimte voor God - thema 1: Eén ding is nodig! Preek over Lukas 10: Gemeente van Christus, Ruimte voor God - thema 1: Eén ding is nodig! Preek over Lukas 10:38-42 Gemeente van Christus, Het gaat vanmorgen over Jezus. Dat zal je waarschijnlijk ook niet verrassen. Maar als het gaat over Jezus,

Nadere informatie

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)

Nadere informatie

Werkstuk Engels Enquete Seksualiteit onder jongeren

Werkstuk Engels Enquete Seksualiteit onder jongeren Werkstuk Engels Enquete Seksualiteit onder jon Werkstuk door een scholier 1213 woorden 22 februari 2005 7,2 71 keer beoordeeld Vak Engels Seksualiteit onder Jon Hey, voor Nederlands moeten wij een enquête

Nadere informatie

Religieuze toewijzing, autochtone Nederlanders, 2015 (in procenten)

Religieuze toewijzing, autochtone Nederlanders, 2015 (in procenten) Tabel B2.1 Religieuze toewijzing, autochtone Nederlanders, 2015 (in procenten) autochtoon moslim 0,2 niet-gelovig 64,0 rooms-katholiek 16,9 protestants 18,0 ander geloof 0,9 Tabel B2.2 Aandeel dat zichzelf

Nadere informatie

Seks en relaties. Homosexualiteit

Seks en relaties. Homosexualiteit Seks en relaties Ik heb in mijn leven twee relaties gehad. En met vier mensen sex. Niet dat ik daar zo rouwig om ben, ik vind sex voornamelijk een gedoe, zeker als het met meerdere mensen is. Sex heeft

Nadere informatie

IK BEN EEN SCHELDWOORD

IK BEN EEN SCHELDWOORD IK BEN EEN SCHELDWOORD Roy Faber Ik ben een scheldwoord 1 ISBN: 978-94-91247-95-8 Copyright: Roy Faber Hoofdredactrice: Els Breedveld Opmaak omslag: Seb Wals www.latitudesolutions.co.uk Opmaak binnenwerk

Nadere informatie

Houding tov seksualiteit in WZC

Houding tov seksualiteit in WZC VRAGENLIJST Houding tov seksualiteit in WZC 1. Attitudevragenlijst Deze vragenlijst meet jouw attitude tov seksueel gedrag bij bewoners van het WZC. Vul ze eerlijk in, dan heb je het meeste aan het resultaat.

Nadere informatie

Aseksualiteit. ellen.vanhoudenhove@ugent.be

Aseksualiteit. ellen.vanhoudenhove@ugent.be ellen.vanhoudenhove@ugent.be Inhoud Wat is aseksualiteit? als seksuele oriëntatie? Kenmerken van aseksuele personen Identiteitsontwikkeling en coming-out Vooroordelen en moeilijkheden Hulpbehoefte Aseksuele

Nadere informatie

Kringmateriaal VEZ januari en februari 2019

Kringmateriaal VEZ januari en februari 2019 Kringmateriaal VEZ januari en februari 2019 Thema: Het belang van vriendschappen, gezonde relaties Kringavond: 9 januari 2019 Inleiding In januari en februari staan wij stil bij het thema de Naakte Waarheid,

Nadere informatie

VRAGEN INTERVIEWS. Onderwijs. Religie Kleding. Seksuele revolutie Voeding. Ontspanning & vrije tijd. Mobiliteit

VRAGEN INTERVIEWS. Onderwijs. Religie Kleding. Seksuele revolutie Voeding. Ontspanning & vrije tijd. Mobiliteit Dit is een selectie van jullie vragen. Het is een hele lijst geworden. Dit zijn richtvragen om jullie op weg te helpen. Je hoeft je er niet strikt aan te houden, je kan vragen weglaten of je kan ook iets

Nadere informatie

Doelen relationele vorming

Doelen relationele vorming Doelen relationele vorming RV 1 Kinderen hebben vertrouwen in zichzelf RV 1.1. Ontdekken dat ieder uniek is. RV 1.2. Zich bewust worden van hun eigen kwetsbaarheid en ermee kunnen omgaan. RV 1.3. Eigen

Nadere informatie

Homoseksuelen in Amsterdam

Homoseksuelen in Amsterdam Homoseksuelen in Amsterdam Projectnummer 9150 In opdracht van de Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling Marlon Nieuwenhuis drs. Marcel Janssen dr. Willem Bosveld Oudezijds Voorburgwal 300 Postbus 658 1012

Nadere informatie

Deel A: Filtervragen. Hoe oud bent u? jaar. als u 65 jaar of ouder bent, kunt u verder met vraag 2

Deel A: Filtervragen. Hoe oud bent u? jaar. als u 65 jaar of ouder bent, kunt u verder met vraag 2 Deel A: Filtervragen Deze vragenlijst is bedoeld voor roze 65+ volwassenen die regelmatig zorg nodig hebben. Met behulp van de vragen uit dit deel wordt allereerst vastgesteld of de vragenlijst van toepassing

Nadere informatie

Persoonlijk Plan Aandachtspunten omgangsvormen, verzorging, lichaamsbeleving, weerbaarheid relaties en seksualiteit

Persoonlijk Plan Aandachtspunten omgangsvormen, verzorging, lichaamsbeleving, weerbaarheid relaties en seksualiteit Persoonlijk Plan Aandachtspunten omgangsvormen, verzorging, lichaamsbeleving, weerbaarheid relaties en seksualiteit Het is belangrijk dat de begeleiding rond omgangsvormen, weerbaarheid en seksualiteit

Nadere informatie

Ouderavond lijf & relaties

Ouderavond lijf & relaties Ouderavond lijf & relaties Robert van der Gaag info@one2know.nl 0611003414 Voorstellen Ervaring Gezonde school, genotmiddelen, seksualiteit, voeding, bewegen, mondzorg en mediawijsheid Kinderen Wie heeft

Nadere informatie

Waar gaan we het over hebben?

Waar gaan we het over hebben? Waar gaan we het over hebben? Onderwerp: In de eerste twee bijeenkomsten over seksualiteit hebben we al besproken dat er veel verandert in de puberteit. Je lichaam verandert en de omgang met je ouders

Nadere informatie

3VRAAGT. 20 mei 2019 Auteur: Lotte Kamphuis SEKSUELE VOORLICHTING

3VRAAGT. 20 mei 2019 Auteur: Lotte Kamphuis SEKSUELE VOORLICHTING 3VRAAGT 20 mei 2019 Auteur: Lotte Kamphuis SEKSUELE VOORLICHTING Samenvatting Zwangerschap hier, soa daar. Seksuele voorlichting kan een stuk leuker vinden jongeren Een toets over de geslachtsorganen,

Nadere informatie

Belangenbehartiging, ontmoeting, hulp, advies en voorlichting voor LHBTI s in Midden Gelderland.

Belangenbehartiging, ontmoeting, hulp, advies en voorlichting voor LHBTI s in Midden Gelderland. Informatiepakket: Voorlichting seksuele diversiteit voor middelbare scholen Lid van federatie COC Nederland St. Catharinaplaats 10 6811 BS Arnhem Postbus 359 6800 AJ Arnhem Telefoon: 026 442 31 61 E mail:

Nadere informatie

Voorbij de M/V binariteit

Voorbij de M/V binariteit Handreiking Seksuele Diversiteit Bij seksuele diversiteit in relatie tot mannenemancipatie gaat het om mannen die zich inzetten voor gelijke rechten, vrijheid en veiligheid voor LHBT 1 personen, en daarnaast

Nadere informatie

HET SPIEGELGESPREK. Een veilige setting

HET SPIEGELGESPREK. Een veilige setting HET SPIEGELGESPREK Een spiegelgesprek tussen leerlingen en docenten is een mooie manier om inzicht te krijgen hoe veilig leerlingen de school ervaren op het gebied van seksuele diversiteit. Met tips als

Nadere informatie

Het culturele interview Nederlandse versie Hans Rohlof, Noa Loevy, Lineke Sassen & Stephanie Helmich

Het culturele interview Nederlandse versie Hans Rohlof, Noa Loevy, Lineke Sassen & Stephanie Helmich Het culturele interview Nederlandse versie Hans Rohlof, Noa Loevy, Lineke Sassen & Stephanie Helmich Samenvatting anamnese en ziekte geschiedenis Wordt uit het dossier ingevuld voorafgaand aan het gesprek.

Nadere informatie

Hoe vind ik mijn droombaan?

Hoe vind ik mijn droombaan? Hoe vind ik mijn droombaan? Denk eens aan een collega of vriend van je die in jou ogen een droombaan heeft. Hij is niet alleen goed in zijn werk, maar geniet er ook elke dag met volle teugen van. Anderen

Nadere informatie

In de les praten over relaties en seksualiteit. Hoe maak je het makkelijk en leuk!

In de les praten over relaties en seksualiteit. Hoe maak je het makkelijk en leuk! In de les praten over relaties en seksualiteit Hoe maak je het makkelijk en leuk! Hoe kunt u leerlingen ondersteunen en leert u hen verantwoorde keuzes te maken op het gebied van relaties en seksualiteit?

Nadere informatie

Ik ben verliefd. Benodigheden. Lesdoelen. Begrippen

Ik ben verliefd. Benodigheden. Lesdoelen. Begrippen Kriebels in je buik Ik ben verliefd 1 Ik ben verliefd Groep 4 50 min Begrippen Verliefd, lief, leuk, gevoelens, verkering, vriendschap, diversiteit, homoseksualiteit, homoseksueel, lesbisch, seksuele diversiteit

Nadere informatie

DE SEKSUELE LEVENSLOOP

DE SEKSUELE LEVENSLOOP DE SEKSEE EVENSOOP Aart Beekman Polikliniek Psychosomatische gynaecologie en Seksuologie Keuzevak seksuologie 2008-2009 Psycho-seksuele anamnese Invloed van de persoonlijke geschiedenis op seksuele betekenisgeving

Nadere informatie

Wervelende. Voorlichtingsshow

Wervelende. Voorlichtingsshow De Wervelende Voorlichtingsshow Introductieles/Omkadering 1. HINTS Doelstelling: Taal en termen kennen. Werkwijze: Om beurten krijgt men een woord in het oor gefluisterd door de begeleider De deelnemer

Nadere informatie

Aan het eind van het verslag is het de bedoeling dat er een overzichtelijk beeld is ontstaan over homoseksualiteit, vroeger en nu.

Aan het eind van het verslag is het de bedoeling dat er een overzichtelijk beeld is ontstaan over homoseksualiteit, vroeger en nu. Praktische-opdracht door een scholier 2199 woorden 23 april 2001 6,8 83 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding Dit verslag gaat over de normen en waarden van homoseksualiteit, die er ca. 1960 waren

Nadere informatie

Seksualiteit en voortplanting vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Seksualiteit en voortplanting vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 13 July 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/73617 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.

Nadere informatie

Zelfbeeld. Voortgezet onderwijs

Zelfbeeld. Voortgezet onderwijs Voortgezet onderwijs 2 Wereldwijd bestuderen wetenschappers hoe mensen over zichzelf nadenken. Dat gebeurt ook bij de Universiteit Leiden: daar doen wetenschappers bij het Brain & Development Onderzoekscentrum

Nadere informatie

Er is toch niemand die jou aardig vindt. SUKKEL.

Er is toch niemand die jou aardig vindt. SUKKEL. Liefde Ik laat je nooit in de steek. Ik zal je helpen. Jij bent mijn beste vriendin. Het mooiste wat ik heb, geef ik aan jou. Ik ben verliefd... Ik heb alles voor je over. IK HOU VAN JOU! Ik bid voor je.

Nadere informatie