5 West-Europese thuismarkt

Transcriptie

1 5 West-Europese thuismarkt Meerkeuzevragen 5.1 Een vrijhandelsgebied kenmerkt zich door a onderlinge invoertarieven, maar geen gemeenschappelijk invoertarief aan de buitengrenzen. b het ontbreken van onderlinge invoertarieven en een gemeenschappelijk invoertarief aan de buitengrenzen. c het ontbreken van zowel onderlinge invoertarieven als een gemeenschappelijk invoertarief aan de buitengrenzen. d zowel onderlinge invoertarieven als een gemeenschappelijk invoertarief aan de buitengrenzen. 5.2 Een douane-unie kenmerkt zich door a onderlinge invoertarieven, maar geen gemeenschappelijk invoertarief aan de buitengrenzen. b het ontbreken van onderlinge invoertarieven en een gemeenschappelijk invoertarief aan de buitengrenzen. c het ontbreken van zowel onderlinge invoertarieven als een gemeenschappelijk invoertarief aan de buitengrenzen. d zowel onderlinge invoertarieven als een gemeenschappelijk invoertarief aan de buitengrenzen. 5.3 Een Nederlandse sportartikelenhandelaar heeft de keus uit een Nederlandse voetbal van 40, een Franse voetbal van 35 en een Amerikaanse bal van 30. Voor buitenlandse voetballen hanteert Nederland een importtarief van 20%. Na het ontstaan van een douane-unie waarvan Nederland en Frankrijk wel deel uitmaken maar de VS niet, ontstaat a handelsschepping. b handelsverschuiving. c handelsvernietiging. d handelsschepping noch handelsverschuiving. 5.4 Een Nederlandse sportartikelenhandelaar heeft de keus uit een Nederlandse voetbal van 40, een Franse voetbal van 35 en een Amerikaanse bal van 30. Voor buitenlandse voetballen hanteert Nederland een importtarief van 40%. Na het ontstaan van een douane-unie waarvan Nederland en Frankrijk wel deel uitmaken maar de VS niet, ontstaat a handelsschepping. b handelsverschuiving. c handelsschepping noch handelsverschuiving. d handelsvernietiging. Opgaven hoofdstuk 5 1

2 5.5 Een Nederlandse textielhandelaar heeft de keus uit een Nederlandse trui van 40, een Franse trui van 35 en een Indonesische trui van 30. Voor buitenlandse truien hanteert Nederland een importtarief van 20%. Na het ontstaan van een douane-unie waarvan Nederland en Frankrijk wel deel uitmaken maar Indonesië niet, ontstaat voor de Nederlandse samenleving per verkochte trui een welvaartswinst van a 5 b 1 c 5 d Een gemeenschappelijke markt onderscheidt zich van een douane-unie doordat bij een gemeenschappelijke markt a de tarifaire belemmeringen tussen de deelnemende landen zijn afgeschaft. b vrij verkeer van productiefactoren geldt. c een gemeenschappelijke invoertarief aan de buitengrenzen is ingesteld. d de onderlinge invoertarieven tussen de deelnemende landen gelijk zijn. 5.7 Een economische unie onderscheidt zich van een gemeenschappelijke markt doordat bij een economische unie a de tarifaire belemmeringen tussen de deelnemende landen zijn afgeschaft. b de non-tarifaire belemmeringen tussen de deelnemende landen zijn afgeschaft. c een gemeenschappelijke invoertarief aan de buitengrenzen is ingesteld. d het economische beleid tussen de deelnemende landen wordt gecoördineerd. 5.8 De Verenigde Staten, Canada en Mexico vormen samen de NAFTA. De NAFTA is een voorbeeld van een a vrijhandelsgebied. b douane-unie. c gemeenschappelijke markt. d economische unie. 5.9 De Europese Unie bestaat in 2012 uit: a 15 landen. b 17 landen. c 25 landen. d 27 landen. Opgaven hoofdstuk 5 2

3 5.10 In de Europese Unie wordt het subsidiariteitsbeginsel gehuldigd. Dit beginsel houdt in dat a lokale aangelegenheden zonder grensoverschrijdende effecten lokaal worden geregeld. b lokale aangelegenheden met grensoverschrijdende effecten lokaal worden geregeld. c zo veel mogelijk aangelegenheden centraal worden geregeld. d de handelspolitiek aan nationale overheden wordt overgelaten, maar het wisselkoersbeleid een aangelegenheid van de Europese Unie is Welk onderdeel van het economisch verkeer tussen lidstaten van de Europese Unie is in de praktijk het meest geliberaliseerd? a Het goederenverkeer. b Het dienstenverkeer. c Het financiële verkeer. d Het personenverkeer Het beleid van de lidstaten van de EU is op sommige terreinen sterk geharmoniseerd en op andere terreinen niet of nauwelijks. Op welke van de volgende beleidsterreinen is de harmonisatie het minst ver voortgeschreden? a Landbouwbeleid. b Mededingingsbeleid. c Handelsbeleid. d Belastingbeleid De Europese Commissie is formeel het a besluitvormende orgaan van de EU en wordt gekozen door het Europees Parlement. b beleidsuitvoerende orgaan van de EU en wordt benoemd door de Raad van Ministers. c besluitvormende orgaan van de EU en wordt benoemd door de Raad van Ministers. d beleidsuitvoerende orgaan van de EU en wordt gekozen door het Europees Parlement De Europese Unie kan het best getypeerd worden als een a vrijhandelsgebied met elementen van een douane-unie. b douane-unie met elementen van een gemeenschappelijke markt. c gemeenschappelijke markt met elementen van een economische unie. d douane-unie met elementen van een vrijhandelsgebied. Opgaven hoofdstuk 5 3

4 5.15 Voor toetreding tot de Economische en Monetaire Unie moeten landen voldoen aan de zogenoemde convergentiecriteria. Tot deze criteria behoort niet de a hoogte van de overheidsschuld als percentage van het bruto binnenlands product. b hoogte van de belastingen als percentage van het bruto binnenlands product. c stabiliteit van de wisselkoers. d hoogte van de inflatie Een Nederlandse onderneming exporteert al jarenlang naar Groot- Brittannië. In 2012 besluit zij om niet langer te exporteren naar Groot- Brittannië, maar om een directe investering in dat land te plegen. Dit besluit kan zijn ingegeven door a de hoge importtarieven tussen Groot-Brittannië en Nederland. b de lage importtarieven tussen Groot-Brittannië en Nederland. c een langdurige appreciatie van het pond sterling ten opzichte van de euro. d een langdurige depreciatie van het pond sterling ten opzichte van de euro Een depreciatie van de euro ten opzichte van de dollar leidt overige omstandigheden gelijkblijvend tot: a een dalende export vanuit het eurogebied naar de VS. b een lagere inflatie in het eurogebied. c een betere concurrentiepositie van bedrijven in het eurogebied. d een toename van de import uit de Verenigde Staten in het eurogebied Volgens Geert Hofstede kenmerkt een feminiene cultuur zich door de nadruk op solidariteit en levenskwaliteit en een masculiene cultuur door een nadruk op concurrentie en prestaties. In welke Europese regio overheerst de feminiene cultuur? a Scandinavië. b Rijnlandregio. c Angelsaksische regio. d Zuid-Europa Een Nederlandse ondernemer die een zakenreis maakt naar een land met een cultuur van grote onzekerheidsvermijding, zal zich erop moeten instellen dat zijn handelspartner een behoefte heeft aan formele communicatie en gestandaardiseerde regels en procedures. In welke regio van Europa is de kans dat een Nederlandse ondernemer zo n handelspartner treft het grootst? a Scandinavië. b Rijnlandregio. c Angelsaksische regio. d Zuid-Europa. Opgaven hoofdstuk 5 4

5 5.20 Vrijheid, prestatiegerichtheid, rivaliteit en eigenbelang passen het best bij de cultuur van a Scandinavië. b de Rijnlandregio. c de Angelsaksische regio in Europa. d Zuid-Europa Het is niet waarschijnlijk dat een hoge werkloosheid leidt tot a een hoge inflatie. b een schevere inkomensverdeling. c hogere overheidsuitgaven. d een lagere economische groei De participatiegraad is een maatstaf voor de mate waarin het arbeidspotentieel van een economie wordt benut. De participatiegraad op de arbeidsmarkt is in Europa het hoogst in a Scandinavië. b de Rijnlandregio. c de Angelsaksische regio. d Zuid-Europa Een hoge inflatie in de eurozone leidt overige omstandigheden gelijkblijvend tot een a overschot op de lopende rekening van de betalingsbalans. b depreciatie van de euro. c grotere kapitaalinstroom. d betere concurrentiepositie Als de inflatie in Duitsland oploopt van 2% naar 2,5% terwijl de inflatie in het eurogebied daalt van 2% naar 1,5%, zal overige omstandigheden gelijkblijvend a de Europese Centrale Bank de rente in Duitsland verhogen. b de Europese Centrale Bank de rente in het eurogebied verhogen. c de concurrentiepositie van Duitsland verslechteren. d de koers van de euro dalen Het concurrentievermogen van de Europese regio wordt in toenemende mate bepaald door de a grondstoffenrijkdom. b hoogte van de binnenlandse besparingen. c beschikbaarheid van laaggeschoolde arbeid. d beschikbaarheid van hooggeschoolde arbeid Voorbeelden van hightechsectoren zijn a farmacie en auto-industrie. b voedingsmiddelenindustrie en vliegtuigbouw. c micro-elektronica en biotechnologie. d machinebouw en textielindustrie. Opgaven hoofdstuk 5 5

6 Opgaven 5.27 In Groot-Brittannië bestaat bij het publiek veel weerstand tegen de invoering van de euro. Bedrijven en sommige politici maken zich echter zorgen over het feit dat investeerders het land zouden kunnen mijden vanwege de euro. Investeerders zien het als een handicap dat productie in Groot-Brittannië en verkoop op het Europese vasteland gepaard blijft gaan met wisselkoersrisico. a b c Welke voor- en nadelen heeft toetreding tot de Europese muntunie voor Groot-Brittannië? Welke voorwaarden gelden er voor deelname aan de euro? Het Japanse Toyota produceert een aantal automodellen voor de Europese markt (onder andere de Avensis) in Groot-Brittannië. Waarom kan het feit dat Groot-Brittannië niet meedoet aan de euro een probleem worden voor Toyota? 5.28 Waarschuwing voor noodtoestand innovatie Europa komt in een ernstige situatie terecht als niet snel veel meer wordt geïnvesteerd in innovatie. Dat zei eurocommissaris Maire Geoghegan- Quinn van research woensdag bij de presentatie van een innovatieplan. Met dit plan werkt ze de innovatiedoelen uit de EU2020-agenda concreet uit. 'Als we uit de crisis komen en in de felle wereldwijde concurrentie terechtkomen, staan we voor een noodsituatie qua innovatie', zei Geoghegan-Quinn. 'Als we Europa niet omvormen tot een Innovatie Unie, dan verwelken onze economieën, terwijl ideeën en talenten verloren gaan.' Bron: Het Financieele Dagblad, 7 oktober 2010 a b c Wat houdt de EU-2020 strategie in? Waarom is de EU 2020 strategie volgens de Europese Unie noodzakelijk? Welke hervormingen zijn nodig om de gestelde doelen te bereiken? 5.29 Culturele verschillen in Europa blijven onveranderd groot Er is de afgelopen twintig jaar in wezen niet veel veranderd als gekeken wordt naar het palet aan normen en waarden in Europa. Een trend lijkt wel de individualisering te zijn, hoewel die niet ten koste lijkt te gaan van een verlies aan solidariteit of moreel verval. De Leuvense hoogleraar Jan Kerkhofs in de jaren zeventig initiatiefnemer van het onderzoek nuanceert die stelling. Een toenemende gehechtheid aan een individuele levenshouding hangt samen met de mate van welvaart. West-Europa is welvarender geworden, wat de trend verklaart. Opgaven hoofdstuk 5 6

7 In het minder welvarender zuiden en oosten van het continent ligt de nadruk meer op de solidariteit. En juist daar verwacht men meer van de voordelen van de Europese integratie. Een aantal overeenkomsten zijn opmerkelijk. De Europese burger hecht nog steeds sterk aan de geborgenheid van de familie, ondanks de individualisering en ondanks het feit dat het begrip familie of gezin in het Zweedse Uppsala anders begrepen wordt dan op Sicilië. Ook de religiositeit staat hoog in het vaandel; er is nauwelijks sprake van atheïsme, hoewel de kerkelijkheid sterk afneemt. De waarden van de middenklasse blijven in Europa dominant. Verschillen zijn er ook en blijven hardnekkig. Er is sprake van een blijvende invloed van de geschiedenis, aldus Kerkhofs. Er is een Latijns en Germanistisch gestempeld Europa, een katholiek en een protestants Europa. Zo tolereert men in Noordwest-Europa etnische minderheden meer dan in andere gebieden. En de werkethos lijkt in Noordwest-Europa juist lager dan in het zuiden of oosten. Ook de houding ten opzichte van de Europese integratie wordt gemeten. Slechts drie van de honderd Europeanen noemt Europa de geografische identiteit waarmee hij zich het meest identificeert. Mensen denken en voelen uiteindelijk lokaal, niet globaal, zo vat Kerkhof dat samen. Bron; Het Financieele Dagblad, 13 december 2001 (verkorte weergave) a b c Waarom neemt individualisering toe naarmate de welvaart toeneemt? Wat zijn de belangrijkste verschillen tussen katholiek (Zuid-) en protestants (Noordwest-)Europa volgens de cultuurdimensies van Hofstede? Welke gevolgen hebben de in het artikel geschetste ontwikkelingen voor het marketingbeleid op de gemeenschappelijke Europese markt? Vraagstukken V5.1 Europese Commissie wil dat Microsoft Windows niet langer levert met eigen websoftware Windows moet zonder browser verder Een computer zonder webbrowser, daar heb je weinig aan. Toch wil de Europese Commissie dat Microsoft, maker van Windows, zijn besturingssysteem in de toekomst zonder Internet Explorer levert. Eind vorige week kreeg Microsoft te horen dat de eerste stap in een procedure is gezet. De softwaremaker heeft nu acht weken de tijd om op de procedurestap te reageren. Eerder legde de Europese Commissie Microsoft al een boete van 899 miljoen euro op, ook vanwege misbruik van zijn monopoliepositie. De nieuwe beschuldiging is gebaseerd op een klacht van Opera, een softwarebedrijf uit Noorwegen met ongeveer 500 werknemers. Opera ontwikkelt browsers en ergert zich eraan dat veel internetters surfen met Opgaven hoofdstuk 5 7

8 Microsofts Internet Explorer, omdat die software nu eenmaal standaard te vinden is op elke computer met Windows. Microsofts besturingssysteem heeft een marktaandeel van ongeveer 95 procent en daarom domineert het bedrijf met Explorer ook de browsermarkt.,,dat schaadt de concurrentie tussen webbrowsers, ondermijnt innovatie en beperkt de keuzevrijheid van de consument, aldus de Europese Commissie. De Europese Commissie baseert zijn beschuldiging op een eerdere beslissing uit 2004 dat Windows Media Player los moet worden gemaakt van Windows. Microsoft moest toen een versie van zijn besturingssysteem leveren die geen -mediasoftware uit eigen huis bevatte. In de praktijk bleek er echter weinig vraag naar Windows N, een versie die geen cd s of mp3-tjes kon afspelen zonder extra software. Bron: NRC Handelsblad, 21 januari 2009 (verkorte weergave) a b c Wie maken deel uit van de Europese Commissie? Wat zijn de taken van de Europese Commissie? Waarom wil de Commissie dat Microsoft een uitgeklede versie van Windows zonder ingebouwde webbrowser op de markt brengt? Vindt u dat de consument hierbij gebaat is of niet? Het artikel gaat over het mededingingsbeleid in Europa. Op dit terrein is de economische unie vrijwel voltooid. d e Op welke andere beleidsterreinen is ook al sprake van een economische unie en op welke beleidsterreinen nog lang niet? De Europese Commissie heeft in het verleden geprobeerd meer macht naar zich toe te trekken ten koste van die van de Europese raad en de raad van ministers. Beschrijf een voor- en een nadeel van een machtsverschuiving in de richting van de Commissie. V5.2 In figuur 1 is de economische groei in Europa over de periode weergegeven. Opgaven hoofdstuk 5 8

9 Figuur 1 Economische groei in West-Europa (vijfjaarsgemiddelden in procenten; ) Bron: OECD Economic Outlook. Griekenland en Ierland profiteerden aanvankelijk sterk van de invoering van de euro. De terugval in de groei in de periode was zeer groot. a b Geef hiervoor een verklaring. Welk verband bestaat er tussen de economische groei enerzijds en inflatie en het saldo op de lopende rekening anderzijds? Motiveer het antwoord. In figuur 2 is het saldo op de lopende rekening in Europa over de periode weergegeven. Opgaven hoofdstuk 5 9

10 Figuur 2 Saldo op de lopende rekening van de betalingsbalans (% BBP) in West-Europa Bron: OECD Economic Outlook. We zien in figuur 2 een scherpe tweedeling tussen Zuid- en Noord-Europa. c d Geef hiervoor een verklaring. Waarom treft een internationale kredietcrisis vooral landen met een tekort op de lopende rekening hard? De EU heeft een macro-economische onevenwichtigheden procedure ontwikkeld om problemen in Europa vroegtijdig te signaleren. Macroeconomische onevenwichtigheden kunnen namelijk op den duur gepaard gaan met problemen op de begroting. e f Leg dit uit. Wat zou er in Zuid-Europa moeten gebeuren om de onevenwichtigheden op de lopende rekening te laten verdwijnen? V5.3 Nieuwe poging om mee te tellen in de wereld Aan woorden geen gebrek in het plan van de Europese Commissie voor de economische modernisering van Europa. Drie hoofdlijnen, vijf harde doelen, zeven 'vlaggeschipinitiatieven' en tientallen aanvalsplannen, kaders, road maps en agenda's. En dat onder het motto: laten we alsjeblieft de crisis niet verknallen. Opgaven hoofdstuk 5 10

11 De noodzaak om het roer om te gooien, wordt helder neergezet in de woensdag gepresenteerde EU2020-strategie. De financiële crisis heeft tien jaar economische en banengroei weggevaagd. Vrijwel iedere lidstaat kampt met grote begrotingstekorten die nog jaren een rem op het herstel zetten. Tegelijk heeft de crisis een aantal structurele zwakheden van de Europese welvaartsstaat blootgelegd: onze groei is lager dan in de VS en Japan, en we werken minder (minder mensen, minder uren). Doorgaan op de oude weg is volgens de Commissie kiezen voor een afbraak van de sociale stelsels, hoge werkloosheid en sociale onrust. Op het wereldtoneel zal een verzwakte EU naar de coulissen worden gemanoeuvreerd. Commissievoorzitter Barroso roept de lidstaten daarom op hun economisch model grondig te herzien. De groei moet slim (gebaseerd op kennis en innovatie), groen (duurzaam) en sociaal (hoge werkgelegenheid) zijn. Op die manier wordt de uitweg van de crisis de oprit naar een nieuwe economie. Met zijn EU2020-strategie begeeft Barroso zich op glad ijs. Nog vers in het geheugen ligt het debacle van de door zijn voorganger Prodi gelanceerde Lissabon-strategie uit Daarin beloofden de Europese regeringsleiders dat de EU in 2010 de sterkste economie ter wereld zou hebben. Die waarheid is verder weg dan ooit. De zwakte van de Lissabon-strategie was haar overdaad aan ambitieuze, onrealistische en vrijblijvende plannen. Behalve een scorebord met de vorderingen van de lidstaten, was er niets dat hen dwong tot het nakomen van de beloften. Het zwakke punt in de 2020-plannen is, wederom, de naleving ervan. Behalve jaarlijkse aanbevelingen en - voor de zondaars - een waarschuwing, heeft de Commissie geen middel om de lidstaten op het afgesproken pad te houden. Barroso hoopt dat de crisis de regeringsleiders heeft doordrongen van de noodzaak tot gezamenlijk optrekken. De verwevenheid van de economieën werd immers met één klap duidelijk. Ook Griekenland toont aan dat landen niet ongestoord hun gang kunnen gaan. De financiële problemen daar ondermijnen de koers van de euro in zestien landen. 'De economische werkelijkheid verandert sneller dan de politieke realiteit', concludeert Barroso. Hij spreekt daarom over het organiseren van 'politieke wil' om de EU2020-strategie tot een succes te maken. Als duwtje in de rug kan het EU-budget (130 miljard euro per jaar) op de strategie worden afgestemd. Geen stok maar een aardige wortel. Als ook dat niet helpt, houdt het op. 'Dan dwingt de geschiedenis het af, zij het een paar jaar te laat', aldus de medewerker. Bron: De Volkskrant, 5 maart 2010 a b c Wat is de kern van de EU2020-strategie? Waarom is EU 2020-strategie volgens Commissievoorzitter Barroso noodzakelijk? Het groei- of concurrentievermogen van een land of regio Europa hangt af van de arbeidsmarktparticipatie (in uren) en de arbeidsproductiviteit per Opgaven hoofdstuk 5 11

12 uur. Hoe scoort Europa op deze terreinen in vergelijking met de Verenigde Staten? d Welke strijdigheid bestaat er tussen de begrotingsnormen uit het Pact voor stabiliteit en groei en de EU2020 -strategie in tijden van economische crisis? Een belangrijke aanleiding voor de EU2020-strategie is de groeiende kloof in het inkomen per hoofd tussen de Verenigde Staten en Europa. Critici van de EU 2020-strategie stellen dat het belangrijker is om gelukkig (met een redelijk inkomen en veel vrije tijd) te zijn dan rijk (met een hoog inkomen, maar weinig vrije tijd). Europeanen vinden in hun opvatting nou eenmaal andere dingen belangrijk dan Amerikanen. e Wat vindt u van deze kritiek? Opgaven hoofdstuk 5 12