Gezondheid Een vierde themakrant. In voorgaande

Transcriptie

1 Uitgave SSH: 9 e jaargang, nr juni 2016 Seniorenkrant Thema Gezondheid De huisarts aan het woord Bewegen en voeding Zomerschool Seniorenactiviteiten Gezondheid en bewegen Pagina 2 Pagina 5 Pagina 6 Pagina 7 Pagina 10 Je bent zo oud als je je voelt Pagina 11 Bezoek onze site: Gezondheid Een vierde themakrant. In voorgaande jaren zijn reeds drie Seniorenkranten verschenen rond een eigen thema. In 2013 stond het thema WELZIJN centraal, in 2014 ZORG en in 2015 het thema WONEN. Met die themakranten hebben we u, behorend tot de doelgroep Senioren, willen informeren over een eigentijdse stand van zaken wanneer gekeken wordt naar het gekozen thema. Datzelfde willen we doen met deze seniorenkrant die geheel in het teken staat van het thema GEZONDHEID. Een thema waar ieder van u een eigen betekenis aan kan toekennen. Je gezond voelen, je gezond weten. niet onbelangrijk om het leven aan te kunnen en om van het leven op een eigen manier iets te maken. Gezondheid kan omschreven worden als: het optimaal welbevinden in lichamelijk, geestelijk en sociaal opzicht. Dat wil zeggen dat gezondheid iets persoonlijks is. Maar dat per soonlijke welbevinden is in hoge mate afhankelijk van de contacten die je in de levensfases voor de seniorenleeftijd hebt opgebouwd. Als persoon ben je een mensenmens. Wanneer je in een fase komt dat je niet meer direct kunt rekenen op mensen in de naaste omgeving, is het van belang dat je kunt rekenen op mensen die je toch in de gaten houden en proberen het leven zinvol te maken. In de moderne tijd wordt dat mantelzorg genoemd, waarbij je bent aangewezen op mantelzorgers. Wonend in Hilvarenbeek kunnen we zeggen dat die mantelzorg goed geregeld is. Het Steunpunt Mantelzorg is een actief en ondersteunend steunpunt. Maar zo zijn er nog meer organisaties die binnen de gemeentegrenzen, dus voor de senioren in alle kernen, ervoor zorgen dat de kwaliteit van leven geoptimaliseerd wordt. Wat te denken van het Rode Kruis, de beide afdelingen van de Zonnebloem, de beide KBO s, de Stichting Sportief bewegen 60+, het Platform Gehandicaptenbeleid, ContourdeTwern, Thebe de Clossenborch, Amarant, RIBW, de huisartsengroep in Hilvarenbeek, de wijkverpleegkundigen en niet in de laatste plaats de Gemeente Hilvarenbeek. Al deze organisaties geven gezicht en inhoud aan het brede overleg in de Seniorenraad Hilvarenbeek. Vanuit die krachtenbundeling is ook deze themakrant GEZONDHEID ingevuld. U vindt er informatie die u kan helpen bij een zoektocht om een impuls te geven aan het persoonlijk welbevinden. De gemeente licht een tipje van de beleidssluier op; datzelfde doet Rens Henquet namens de huisartsen. Anno 2016 is iedereen ervan overtuigd dat in beweging blijven, eigentijds en op een verantwoorde manier, een positieve bijdrage levert aan het welbevinden. Deelname aan die sporten beweegactiviteiten kost energie, maar levert ook nieuwe energie op. Daar kun je als persoon mee verder. Maar in de ontmoeting met de ander bouwt het ook sociaal contact verder op en uit. Omdat de zomermaanden vaak vakantiemaanden zijn voor kinderen en kleinkinderen, heeft de krachtenbundeling van de hierboven genoemde organisaties ook geleid tot een programma voor de dagen die vallen in de zomervakantie en met name de periode van 8 tot en met 27 augustus a.s. U vindt de hoofdlijnen voor dat programma op de binnenste pagina s (6 & 7). Voor de rest is de krant gevuld met teksten, foto s en advertenties die de ogen openen voor een breed palet aan activiteiten. Wij hopen dat de inhoud u zal bevallen. Dat het u zal aanzetten om een keuze te maken uit het brede aanbod. Dan zal die keuze ook een bijdrage leveren aan het optimaal welbevinden in lichamelijk, geestelijk en sociaal opzicht. Dan zal deze vierde themakrant zijn weg wel vinden. Wij wensen u graag veel leesgenoegen en zomerse maanden die u als individu en als mensenmens goed doen. Namens de Seniorenraad Hilvarenbeek Henk van der Loo, voorzitter

2 Drie keer in de week ga ik hardlopen met mijn loopmaatjes, echter op een dag kwam dat niet goed uit en ging ik alleen. Het was prachtig weer: zonnig met een koel windje. De paden waren modderig en om toch geen natte voeten te krijgen, moest ik op een geven moment uitwijken. Ik stapte op een stronk en daar ging ik: languit op de grond. Mijn enkel deed behoorlijk pijn en ook mijn knie voelde beurs. Geen telefoon bij me; alleen in het bos. Gelukkig kon ik, zij het met enige pijn, mijn weg vervolgen. Over vallen en opstaan Pagina 2 Vallen is erg onaangenaam voor alle mensen, maar echt een probleem voor ouderen. De gevolgen voor de ouderen zijn veel groter. Hoe vaak vallen mensen nu? We hebben geen exacte cijfers van valincidenten. Vrouwen vallen vaker dan mannen. De meeste ongevallen gebeuren in en om huis. Slechts 20% van de valincidenten zijn bekend bij de huisarts. Oorzaken van vallen Duizeligheid Te weinig bewegen Onveiligheid in en om het huis Spierkrachtvermindering Voetproblemen Slecht zien Veel medicijnen Gewrichtsproblemen Vergeetachtigheid Incontinentie Verkeerd gebruik loophulpmiddelen Verkeerde schoenen Depressiviteit Botontkalking Valangst Gevolgen van vallen De gevolgen van vallen zijn groot: door pijn, angst om te vallen en minder bewegen gaat de conditie van het bewegingsapparaat verder achteruit, met als gevolg dat je in een vicieuze cirkel terechtkomt en nog minder gaat bewegen. Hierdoor neemt het risico op vallen juist toe. Bekend is dat ouderen die thuis wonen veel meer bewegen dan ouderen die in een verzorgingshuis wonen. Dit is ook logisch. Woon je zelfstandig, dan moet je lopen: van de slaapkamer naar de kamer, naar de keuken en naar het toilet, je moet boodschappen doen, huishoudelijke activiteiten verrichten en eventueel ook het onderhoud doen van je woning en de tuin. Ben je een keer gevallen, dan neemt de kans om te vallen toe. Het sluipt er langzaam in, daardoor zullen de beperkingen langzaam toenemen. Die beperkingen gaan deel uitmaken van het dagelijkse leven en lijken dan te horen bij de leeftijd. Het is een negatieve spiraal waar niet alleen de ouderen in verzeild raken, maar ook (huis-)artsen hebben vaak te weinig oog voor vallen van ouderen. Het gevolg hiervan is dat ouderen steeds minder bewegen en in een isolement raken. Wat kun je er zelf aan doen? Er is niet één oplossing voor het verminderen van valincidenten, alle beetjes helpen. Dus blijven bewegen; als je dagelijks matig intensief beweegt, kom je al een heel eind in de richting. Als je voelt dat je het warm krijgt of een beetje zweterig wordt, dan is het goed, wandelen is daar een goed voorbeeld van. Loop samen met een maatje. Er zijn in Hilvarenbeek veel mogelijkheden om in groepsverband te bewegen. Dat stimuleert en is veiliger als je iets overkomt. Ook zorgen voor goede passende schoenen én zorgen dat je (zo) goed (als) mogelijk kunt zien. En mocht u gevallen zijn probeer dan snel de draad weer op te pakken, eventueel ondersteund door de fysiotherapeut. Verder kun je valincidenten melden aan de huisarts, zodat hij/zij mee kan denken over mogelijke oplossingen. Ik ben gelukkig weer in staat om mijn rondjes te lopen en daar ben ik heel blij mee. Ik heb geluk gehad. Volgende keer ga ik toch liever met mijn loopmaatjes, dat is gezellig en ook veiliger en als dat niet lukt dan neem ik in ieder geval mijn telefoon mee! Tekst Rens Henquet, huisarts en kaderarts ouderengeneeskunde

3 Pagina 3 Hilvarenbeek wil dementievriendelijk zijn Betrokkenheid en menselijkheid zijn sleutelwoorden Dementie komt steeds meer voor. In 2015 hadden ongeveer 228 Bekenaren deze ziekte. In 2030 zullen er naar schatting 416 geschat inwoners aan lijden. Het is belangrijk dat deze mensen én hun partners en mantelzorgers zo lang mogelijk mee kunnen blijven doen in de samenleving. Dat kan, als we mensen met dementie herkennen, erkennen en aanvaarden én wanneer we bereid zijn voorbij de vooroordelen en taboes te kijken. We willen dementievriendelijk zijn, daar komt het op neer. Uitdaging Om dat voor elkaar te krijgen, besteedt de gemeente aandacht aan positieve gezondheid. Een vrij nieuw begrip voor een vorm van gezondheid die ervoor zorgt dat mensen ook bij fysieke, emotionele en sociale uitdagingen hun eigen keuzes kunnen maken en hun eigen leven kunnen blijven leven. Dementie is zo n uitdaging. Genezing is nog niet mogelijk, maar dementerenden en hun omgeving kunnen in de verschillende fases van deze ziekte veel doen om het leven ermee zo aangenaam mogelijk te maken. De Vergeten Tuin Er gebeuren nu al heel mooie dingen in Hilvarenbeek, zoals het prachtige voorbeeld De Vergeten Tuin. Dit initiatief van Rens Henquet (huisarts en kaderarts ouderengeneeskunde) is gericht op voorlichting en ondersteuning voor ouderen met (beginnende) dementie en hun partner. De behoefte aan voorlichting en ondersteuning zal de komende jaren (verder) toenemen. Dementie is niet alleen zeer ingrijpend voor de patiënt, maar ook voor de Mensen met dementie erkennen en waarderen mantelzorger, die moet leren omgaan met de ziektegevolgen, het veranderende gedrag en de toenemende afhankelijkheid van de patiënt. Doet u mee? Een dementievriendelijk Hilvarenbeek biedt een uitgebreid en passend aanbod van individuele en sociale activiteiten. Als gemeente zijn we in gesprek met onze partners op het gebied van zorg en ondersteuning om te bezien hoe we dat samen voor elkaar kunnen krijgen. Eén ding weten we zeker: het zijn de betrokkenheid en menselijkheid van alle Bekenaren die ervoor zorgen dat alle inwoners zo lang mogelijk kunnen participeren. Laten we dus vooral de handen in één slaan waar het een dementievriendelijk Hilvarenbeek betreft. Doet u mee?

4 Pagina 4 Reserveer uw kaarten Online: Of aan de balie! The blue stars vr 11 november 2016 HET GROTE KERSTBAL DI 20 DECEMBER Noteer alvast in uw agenda: open dag in Elckerlyc op zondag 26 juni van uur

5 Bewegen en voeding Bewegen en voeding zijn sleutelwoorden voor een blijvende gezondheid. In deze bijdrage gaan we in op een zinvolle manier van bewegen. We staan stil bij het belangrijkste voedsel dat de natuur ons te bieden heeft. Het is gratis verkrijgbaar, het kost niets, alleen een beetje inspanning. Het gaat niet om groente of fruit of volkoren producten, het gaat om zuurstof. Bijna alle processen in ons lichaam verlopen onder invloed van zuurstof. Het belang wordt het best duidelijk bij het ontbreken ervan. Na enkele minuten zonder zuurstof lijden de hersenen onherstelbare schade, een paar zuurstofloze minuten erbij en we vertellen het niet meer na. Via de longblaasjes komt de uit de lucht opgenomen zuurstof in het bloed, verbindt zich met de ijzerhoudende deeltjes van de bloedlichaampjes en wordt zo naar de cellen getransporteerd. Hier maakt de zuurstof zich los van het bloed en gaat met andere stoffen een verbinding aan. Deze stoffen worden verbrand, waardoor een temperatuur van ongeveer 37 graden Celsius in het lichaam ontstaat. Zittend verbruikt de mens per minuut ongeveer 12 liter lucht, wandelend 16 tot 30 liter en bij joggen of een vergelijkbare activiteit 40 tot 50 liter. Een verbranding is pas optimaal als er voldoende zuurstof ter beschikking staat. Vergelijk onze stofwisseling maar met een houtkachel. We kunnen die wel volstoppen met hout, maar als er geen trek, niet voldoende zuurstof is, vindt een slechte verbranding plaats. Bij zo n onvolledige verbranding komen schadelijke stoffen vrij, o.a. het dodelijke koolmonoxide. Eenzelfde proces voltrekt zich bij de stofwisseling van de mens bij onvoldoende aanbod van zuurstof. Ook dan blijven er schadelijke stoffen achter die tot ernstige ziektes kunnen leiden. Een voorbeeld ziet men al bij iemand die zwaarlijvig is. Een zwaarlijvig iemand heeft meer lichaamscellen. Al deze (overbodige) cellen moeten ook van zuurstof voorzien worden. Wie te dik is, lijdt in feite voortdurend zuurstofgebrek. Meer cellen moeten het doen met dezelfde hoeveelheid zuurstof. Het zal duidelijk zijn dat we moeten streven naar een normaal lichaamsgewicht. Een gezond lichaamsgewicht garandeert een optimale zuurstofvoorziening van de cellen. Onderzoekers hebben gezocht naar een trainingsbelasting die een optimale invloed heeft op de stofwisseling. De inspanning mag niet te zwaar zijn omdat het lichaam dan een zuurstofschuld moet aangaan. Het effect is dan negatief. De inspanning moet extra zuurstof opleveren. Het ideale punt bleek te liggen bij een inspanning die zo zwaar is dat men lichtjes gaat zweten en dat men tijdens de inspanning nog zonder horten en stoten met een partner kan praten. Om optimaal gezond te zijn en te blijven vormt bewegen naast gezonde voeding een onmisbare factor. Regelmatig bewegen is goed voor lichaam en geest. De voorkeur gaat uit naar duursporten: joggen, wandelen, fietsen. Joggen kan op een bepaalde leeftijd te veel gevraagd zijn, hoewel de mens van nature een loopdier is. Terug naar de natuur luidt Pagina 5 het devies, maar dan wel te voet. Drie- of beter nog viermaal per week een half uur stevig wandelen, met of zonder rollator, of fietsen of een andere vergelijkbare bezigheid volstaat. Ideaal is driemaal per week een uur zuurstof tanken, gratis. En bij dit alles: leer om plezier te hebben in bewegen. Geef bewegen een vaste plaats in het leefpatroon. Wie vandaag de training overslaat, loopt morgen een dag achter. Bewegen levert een groot rendement: geestelijke frisheid, geen verkalking van de bloedvaten, het bloed stroomt beter, de longen houden hun elasticiteit, het hart blijft sterk, het zuurstoftransport wordt beter, de gewrichten behouden hun soepelheid, de spieren worden getraind. Kortom: bewegen brengt levenskwaliteit, we leven langer in plaats van langer ziek te zijn. Dat we een lans breken voor duursport wil niet zeggen dat andere sporten geen waarde voor de gezondheid zouden hebben. Elke tak van sport kan zijn bijdrage leveren. Duursporten leveren nu eenmaal het grootste rendement. Tekst Henk Mangnus

6 Zomerschool (voor reguliere activiteiten: zie het activiteitenoverzicht/ website/ nieuwsbrieven) Pagina 6 De komende maanden - juli en augustus - worden de vakantiemaanden genoemd. Een periode om tijd te nemen voor activiteiten die het leven een eigen glans geven. Voor de senioren geldt dat kinderen en kleinkinderen even uit beeld zijn. Je bent even op jezelf aangewezen. Daar heeft de basis gelegen om te besluiten een eigen programma op te stellen voor de periode van maandag 8 tot en met zaterdag 27 augustus, de bouwvakantie genoemd. Het zijn de weken dat heel veel mensen op vakantie gaan. De samenwerking tussen enkele organisaties, die deel uitmaken van het deelnemersoverleg van de Seniorenraad Hilvaren beek, heeft geleid tot een programma gespreid over deze drie weken. We hopen dat het programma u aanspreekt en zal aanzetten om er aan deel te nemen. Bij een groot aantal activiteiten kunt u gratis deelnemen en is aanmelding vooraf niet noodzakelijk. U bent daar van harte welkom! Voor enkele activiteiten is vooraanmelding gewenst. Bovendien hangt daar een prijskaartje aan. Voel u vrij! Weet dat u welkom bent en neem een bekende mee. Samen genieten is dubbel genieten! Datum-Tijd Soort activiteit Locatie(-s) Eigen bijdrage Maandag 8 augustus, uur Liederentafel Den Horst, Haghorst 1,50 (meezingen uit liederenboek) Dinsdag 9 augustus, uur Bingo De Clossenborch, Hilvarenbeek 1,50 per kaart (Voor de hele middag) Dinsdag 9 augustus, uur Dorpswandeling Plein 40-45, Hilvarenbeek Gratis Dinsdag 9 augustus, uur Jeu de Boules Banen op Veldhoven 2a, Hilvarenbeek Gratis Woensdag 10 augustus, Start uur Fietsen(tot uur) Petruskerk, Hilvarenbeek Gratis Donderdag 11 augustus, uur Jeu de Boules Sportpark Vossenhol, Biest-Houtakker Gratis Vrijdag 12 augustus, uur Sportief wandelen Molen De Doornboom, Hilvarenbeek Gratis Zaterdag 13 augustus, uur Lunchen & film kijken: CC Elckerlyc 7,50 the best exotic Marigold Hotel Tot 10 augustus reserveren aan de balie van Elckerlyc of telefonisch Maandag 15 augustus Fietstocht herdenking uur Hercules, Diessen Gratis Gorp & Roovert uur Petruskerk, Hilvarenbeek Maandag 15 augustus, 9.00 uur uur Biljarten CC Elckerlyc, Hilvarenbeek Gratis, vrije inloop Dinsdag 16 augustus, uur Biljarten Den Horst, Haghorst Gratis, vrije inloop Dinsdag 16 augustus, uur Museumbezoek Andreas Schotel, Schuttershof, Esbeek 2,= per persoon al dan niet met een wandeling van 3 of 10 kilometer. Dinsdag 16 augustus, uur Dorpswandeling Plein 40-45, Hilvarenbeek Gratis Dinsdag 16 augustus, uur Jeu de Boules Veldhoven 2a, Hilvarenbeek Gratis Woensdag 17 augustus, uur Biljarten Eenhoorn, Diessen Gratis Woensdag 17 augustus, uur Seniorenorkest Saxafoon - CC Elckerlyc, Hilvarenbeek 1,50 incl. een en fluitensemble Ensemblezaal kop koffie / thee Woensdag 17 augustus, uur Eetpunt, CC Elckerlyc, Hilvarenbeek 7,00 Samen aan Tafel Aanmelden vòòr 10 augustus bij José Lebbink: Woensdag 17 augustus, Vertrek uur Fietsen (tot uur) Petruskerk, Vrijthof, Hilvarenbeek Gratis Donderdag 18 augustus, Start uur Natuurwandeling met Toon Bruurs In den Bockenreyder, Esbeek Gratis Donderdag 18 augustus, uur Jeu de Boules Banen op Veldhoven 2a, Hilvarenbeek Gratis Vrijdag 19 augustus, uur Sportief wandelen Molen De Doornboom, Hilvarenbeek Gratis Zaterdag 20 augustus, uur Lunchen & Film kijken: CC Elckerlyc 7,50 De 100 -jarige man die uit Tot 17 augustus reserveren aan de balie het raam klom en verdween. van Elckerlyc of telefonisch Dinsdag 23 augustus, uur Seniorendiner Hotel Leuk, Hilvarenbeek 16,50 Aanmelden vòòr 17 augustus: Dinsdag 23 augustus, uur Bingo De Clossenborch, Hilvarenbeek 1,50 per kaart (Voor de hele middag) Dinsdag 23 augustus, uur Dorpswandeling Plein 40-45, Hilvarenbeek Gratis Woensdag 24 augustus, uur Breien Eenhoorn, Diessen 1,00 Woensdag 24 augustus, uur Natuurwandeling met Frans Schilders Parkeerterrein Hercules, Diessen Gratis Woensdag 24 augustus, Start uur Fietsen Petruskerk, Vrijthof, Hilvarenbeek Gratis Donderdag 25 augustus, uur Dansen in het orgelmuseum Museum dansant, Hilvarenbeek 10,- euro, incl. Aanmelden voor 20 augustus bij drank en hapjes Helmi van der Loo, of mail@helmivanderloo.nl Donderdag 25 augustus, uur Jeu de Boules Sportpark d n Alsie, Diessen Gratis Vrijdag 26 augustus, uur Sportief wandelen Molen De Doornboom, Hilvarenbeek Gratis Zaterdag 27 augustus, uur Lunchen & film kijken: CC Elckerlyc 7,50 La famille Bélier. Tot 24 augustus reserveren aan de balie van Elckerlyc of telefonisch

7 Overzicht seniorenactiviteiten periode juni t/m augustus 2016 (Voor aanvullende activiteiten: zie overzicht zomerschool) Soort activiteit Datum Tijd Locatie(-s) Contactpersoon (013) KBO: Hilvarenbeek/ Esbeek/ Biest-Houtakker (volg (bij wijzigingen) de actuele nieuwsbrieven) Fietsclub Velocitas Zomertijd, uur Vrijthof, bij de H. Kerk, Hilvarenbeek Paul Buiks, Wandelen Vrijdag, uur Molen de Doornboom, Hilvarenbeek Paul Buiks, Trimmen Dinsdagochtend, uur Groot Loo, Hilvarenbeek Paul Buiks, Zangkoor "Zang en Vriendschap" Maandagrepetitie, uur CC Elckerlyc, Hilvarenbeek Hans Wilmes, Dorpswandeling Dinsdagochtend, uur Plein 40 45, Hilvarenbeek Paul Buiks, Jeu de boules Dinsdagmiddag & Donderdagmiddag Veldhoven 2a, Hilvarenbeek Paul Buiks, uur Inloop Vrijdagmiddag, uur CC Elckerlyc, Hilvarenbeek Paul Buiks, Vrij biljarten Vrijdagmiddag, uur CC Elckerlyc, Hilvarenbeek Wijnand Bles, Handwerken Vrijdagmiddag, uur CC Elckerlyc, Hilvarenbeek Ineke van Riel, KBO: Hilvarenbeek/ Esbeek/ Biest-Houtakker (volg (bij wijzigingen) de actuele nieuwsbrieven) 3-gangen diner 21 juni, 29 juli Diverse locaties Cees van de Wiel, Digitaal spreekuur 1e maandag van de maand Bibliotheek, Hilvarenbeek Cees Weijers, ½ en hele dagtochten Zie de nieuwsbrieven Diverse bestemmingen Ineke van Riel, Fietspicknicktocht 29 juni, 27 juli & 31 augustus Diverse bestemmingen Paul Buiks, KBO afdeling: Diessen/ Baarschot/ Haghorst: Wekelijkse activiteiten. Fietsen Juni, juli & augustus: Hercules, Diessen Jac Linnemans Overige activiteiten zie nieuwsbrieven elke donderdag om uur. 4de donderdag van de maand 9.30 uur Rode Kruis afdeling: Hilvarenbeek. Contactpersoon: Marie-José Oerlemans, Pagina 7 Eetprojecten Iedere dinsdag, uur Hondsbosch, Esbeek Chris Way, Woensdag (oneven weken) Eenhoorn, Diessen Berdy Sevens, uur Laatste dinsdag van de maand Open Huis, Hilvarenbeek Riky Bles, uur Welfare Dinsdag, uur Hondsbosch, Esbeek Chris Way, Maandag, uur Het Gebint, Biest-Houtakker Corry de Rooij, Woensdag, uur Eenhoorn, Diessen Jeanne van Doormalen, Dinsdag, uur Open Huis, Hilvarenbeek Henny van Helvert, Huiskamerproject Iedere dinsdag, uur Eenhoorn, Diessen Toos Comperen, Zonnebloem afdeling: Diessen. Contactpersoon: Joke Verhoeven-Oomen Een verrassend leuke picknick! 29 juli Alle gasten van de Zonnebloem Joke Verhoeven -Oomen zijn welkom! Zonnebloem afd. Hilvarenbeek, Biest-Houtakker en Esbeek. Contactpersoon: J. Soetens Activiteit i.s.m. gilde 29 juni, uur Ingang Clossenborch, Hilvarenbeek 5,00 St. Sebastiaan Hilvarenbeek Biest-Houtakker: Kookpunt. Contactpersoon: Rina v. d. Heuvel Samen-eten project voor ouderen Elke 1e woensdag van de maand t Gebint, Biest-Houtakker Samenzijn, ontmoeten en uur dineren in een gezellige setting. In augustus is er geen Samen-eten project ContourdeTwern Hilvarenbeek. Contactpersoon: Tanja Pieters tanjapieters@contourdetwern.nl Zondagse Ontmoetingen 24 juli, uur Open Huis, Hilvarenbeek Vrijwillige eigen bijdrage Bikse Kamer Elke dinsdag en donderdag en vrijdag BG Clossenborch en de Uilenburg Eigen bijdrage van tot uur (alleen op vrijdag) 5,00 Diessense Kamer Elke maandag en vrijdag Eenhoorn, Diessen Eigen bijdrage van 10:00 tot 13:30 uur 5,00 Luisterend Oor Op aanvraag In overleg Tanja Pieters, SSB 60+ Voor informatie of aanmelden: Noor van Bragt of Rian Kraaijvanger Voor activiteiten van Stichting Sportief Bewegen 60+ verwijzen we u naar onze website: STEUNPUNT MANTELZORG GEMEENTE HILVARENBEEK (in augustus vakantie) Contactpersoon: M. Vingerhoets-Eyck Tel Doe eens wat anders Donderdag 7 juli, uur Hercules, Diessen Project i.s.m. Wij Wel en VGZ THEBE De Clossenborch Diverse activiteiten voor bewoners van de Clossenborch en mensen uit het dorp. Ontspanning (b.v. lingo, bingo, muziekoptreden bijwonen of bioscoop) Voor informatie en/of aanmelding: Voor deelname aan activiteiten wordt kan een eigen bijdrage Service (Bibliotheek, expositie, modeshow, ontmoeten gastouders oppaskinderen) Activiteitenbegeleiding gevraagd worden. Club (Spellenmiddag, gymnastiek, yoga, schilderen, handwerken) van de Clossenborch. De Vergeten tuin (voor mensen met dementie en hun mantelzorgers) Bijeenkomst 28 juni, uur CC Elckerlyc, Hilvarenbeek Contactpersonen: (gastpreker geriater) Corrie Aarts corrie_aarts@hotmail.com Tanja Pieters Rens Henquet via de praktijk

8 Pagina 8 Weet wat u doet bij pijn aan de ouder wordende voet! Een actief leven leiden en last van uw voeten? Dat is een combinatie die voor een actieve 50-plusser, niet samen gaat. U staat midden in het leven, u wilt genieten en vooruit! Voor uw onderdanen is dan een belangrijke taak weggelegd en als zij u ervan weerhouden uw activiteiten uit te voeren, dan kan een podotherapeut, de voetenspecialist bij uitstek, uitkomst bieden. De 50-plusser staat midden in het leven. Er wordt volop gewerkt en genoten. De kleinkinderen zijn vaker bij opa en oma. Er is meer tijd voor hobby s en sporten en men besteedt over het algemeen meer aandacht aan lichaam en geest. Op dit moment zijn er meer dan 5.6 miljoen 50-plussers, ofwel senioren, in Nederland. Je staat er niet dagelijks bij stil, maar dat zijn heel wat voeten die dagelijks de nodige kilometers afleggen. horen. Maar dat is vaak niet het geval. Meestal kunnen die kwaaltjes en pijntjes worden verholpen. Heeft u last van uw voeten, dan is het nu tijd om in actie te komen! De belangrijkste taak van de podotherapeut is het behandelen van directe voetklachten. Maar u kunt ook enkel-, knie-, heup- en rugklachten ontwikkelen als uw voeten niet goed functioneren. Echter voor u is ook een belangrijke taak weggelegd. Een goede voetverzorging begint immers bij uzelf! Op ziet u wat de podotherapeut voor u allemaal kan betekenen en u vindt hier ook algemene voetverzorgingstips. Maar het belangrijkste is vooral: Luister naar uw voeten! Tekst: Hein van Iersel, podotherapeut Een goede voetverzorging is dan van belang. Een voet bestaat uit heel wat botten, gewrichten, banden, spieren en pezen. Er kan dan ook wel eens wat mis gaan. Hoe vaak hoor je niet iemand zeggen: Ach, die kwaaltjes aan mijn voeten, het zal wel bij de leeftijd Tai Chi en Qi Gong Bewegen is goed voor ouderen. Tai Chi en Qi Gong zijn bewegingsoefeningen, maar het is meer dan alleen bewegen. In China weten ze dat al heel lang. Qi Gong betekent: het oefenen van de energie. Dat doe je door langzame bewegingen. Voor iedereen gemakkelijk te doen. Alle bewegingen zijn gericht op het openen en versterken van de inwendige energiekanalen, meridianen genoemd. Door de oefeningen wordt de bloed- en zuurstofdoorstroming in je lichaam bevorderd, en dat stimuleert dan weer de werking van je organen. Zo kunnen blokkades, die door spanningen en stress ontstaan zijn, weer worden opgeheven. Het gaat niet om spierkrachtoefeningen. Niet voor niets worden de oefeningen gezondheidsoefeningen genoemd. Door Tai chi en Qi Gong kun je leren de chi, d.i. energie, door je lichaam te laten stromen. Daardoor worden je organen gezonder en sterker. Zo zijn er oefeningen die je longen stimuleren of je nieren, je galblaas, je wervels enz. Door chi gong kunnen ziekten worden voorkomen, en het speelt een belangrijke rol in het ondersteunen van genezingsprocessen. Het zijn ook oefeningen voor innerlijke rust. Door de oefeningen kun je komen tot een juiste spanning: niet te weinig, dat geeft slapheid, futloosheid, maar ook niet te veel, dat geeft stijfheid en stress. De juiste spanning, de juiste houding, de juiste voorstelling, en de juiste ademhaling zijn erg belangrijk. Daar wordt veel aandacht aan gegeven in de lessen. Ook is het belangrijk de oefeningen met aandacht en concentratie te doen. Je krijgt meer besef van wat er in je lichaam gebeurt en daardoor kun je beter leren je energie te stimuleren en sturen. Zo versterk je je eigen capaciteiten, je zelfgenezende kracht en je immuunsysteem. Ook van de deelnemers hoor ik dat ze veel baat hebben bij de oefeningen. Qi gong oefeningen werken ook op een dieper niveau. Ze helpen dat je meer en meer jezelf gaat ontdekken, bv. Waar en hoe je spanning en stress ervaart, hoe je je zelf leert ontspannen, waardoor je meer rust en kracht gaat ervaren. Niet iedereen is even lenig of kan evenveel, daarom kijken we niet wat anderen goed of minder goed kunnen. We leren bij ons zelf te blijven, onze eigen mogelijkheden en grenzen te leren kennen en die verder uit te bouwen. Zo verdiep je je eigen oefen niveau en ontwikkel je je eigen mogelijkheden om ook je geestelijke gezondheid te bevorderen. Zo werken lichaam en geest goed samen. Kom een keer meedoen en ontdek het zelf. Meer informatie: Tekst: Ad Vester

9 Yoga, het spel van beweging en verstilling Zo luidt de titel van een van mijn vele yogaboeken. Een inspirerende en uitnodigende titel. Meer dan 25 jaar heb ik yogales gegeven op veel locaties in de omgeving. Kort na het overlijden van mijn man werd mij gevraagd of ik voor de KBO yoga wilde geven. Inmiddels doe ik het al enkele jaren. Met veel plezier. Pagina 9 Yoga kent veel vormen. Het meest bekend is de Hatha Yoga, maar ook binnen deze vorm zijn er veel verschillende stijlen. De invalshoek is het fysieke lichaam. Er is een eindeloze variatie aan yogahoudingen. Door bewuste, fysieke inzet kunnen lichaamsbewustzijn, tastgevoel en sensitiviteit tot ontwikkeling komen en door middel van ademhalingsoefeningen kan de ademkwaliteit verbeteren. Bewuste, respectvolle aandacht en het accepteren van eventuele beperkingen zijn hierbij essentieel. Zonder aandacht is een perfect uitgevoerde houding nog geen yoga. Een goede technische uitvoering is wel belangrijk. In de les kan gebruik gemaakt worden van ondersteunende hulpmiddelen zoals stoelen, kussentjes, bankjes, bolsters en blokken. Zeker voor ouderen zijn die hulpmiddelen zeer geschikt. Respectvolle aandacht en het accepteren van eventuele beperkingen kunnen op den duur grensverleggend werken. Het gaat om het vinden van de juiste balans tussen spanning en ontspanning, tussen ontvangen en loslaten en te leren voelen dat er zachtheid kan zijn in je kracht en kracht in je zachtheid. Te veel spanning kan tot verharding leiden en te veel ontspanning tot slapheid. Door ademoefeningen kan de ademkwaliteit verbeteren. Adem is de drager van pure levensenergie, in de yoga Prana genoemd. Bij een juiste balans tussen spanning en ontspanning en een goede adembeweging kan Prana moeiteloos door de energiekanalen stromen De les eindigt meestal met een liggende ontspanning. De gedane oefeningen kunnen dan dieper doorwerken terwijl de spanningsen vermoeidheidsresten worden afgevoerd. Yogabeoefening is zeer bevorderlijk voor een fysiek, mentaal en geestelijk welbevinden en is geschikt voor iedereen die daarvoor open staat. Openheid, aandacht, waarneming en acceptatie zijn sleutelbegrippen. Zo kan yoga een boeiende reis zijn waarbij veel te beleven valt, een reis die leidt tot meer zelfinzicht, een betere gezondheid en levensvreugde! NAMASTE Tekst Annemie Beukers Een nieuwe activiteit voor mensen die graag in de buitenlucht sporten. Bootcamp Bootcamp is een training waar iedereen, op elk niveau, aan mee kan doen! Tijdens een groepstraining van 1 uur wandel of loop je in een (lichte) looppas op je eigen tempo. Veelvuldig wordt het lopen onderbroken om verschillende spierversterkende oefeningen te doen. De oefeningen zijn zeer divers, waarbij we gebruik maken van elementen die we onderweg tegen komen: banken, hekjes, muurtjes, speeltuinen, heuvels en trappen (dus geen opdrachten met bijvoorbeeld boomstammen). Ook deze oefeningen worden aangeboden op je eigen niveau. Zoals in meerdere artikelen in deze krant wordt aangegeven is bewegen goed voor de gezondheid. Van belang is wel dat je je eigen grenzen niet overschrijdt. Daarom bootcampen we onder begeleiding van een deskundige docent, die speciaal is opgeleid om met de ouder wordende deelnemer te bewegen. Naast het sportief en actief bezig zijn, is het ook een gezellige activiteit, het uur vliegt om! Je bent heerlijk buiten en je gaat met een voldaan gevoel weer naar huis. Je bent van harte welkom om gratis een proefles mee te doen! Dus... Op zoek naar een nieuwe sportieve uitdaging? Meld je dan nu aan voor BOOTCAMP! Op maandagavond van tot uur in Diessen, verzamelpunt Hercules. Op donderdagavond van tot uur in Hilvarenbeek, verzamelpunt op de Vrijthof. Mail voor meer informatie of aanmelden naar: info@ssbhilvarenbeek.nl of neem contact op met Rian Kraaijvanger:

10 Pagina 10 Je bent zo oud als je je voelt - gelukkiger oud worden Met de ouderdom komen de gebreken, zo luidt het spreekwoord. We gebruiken deze uitspraak soms als excuus als we wat strammer worden, iets toch weer zijn vergeten of voor een ouderdomskwaal weer een doktersbezoek moeten afleggen. Toch zijn er ouderen die optimaal gebruik maken van de voordelen van een hogere leeftijd, zoals toegenomen levenservaring en vrije tijd. Succesvol ouder worden verloopt echter niet vanzelf. In deze bijdrage wil ik met u stilstaan bij manieren om geestelijk gelukkig oud te worden én te blijven. Ouder worden? Uit onderzoek in een representatieve groep Nederlanders boven 55 jaar met de Seniorenbarometer blijkt dat ouderen aan drie thema s denken bij ouder worden: minder drukte en stress, fysieke achteruitgang en meer tijd voor leuke dingen. Hoe ouder men is hoe meer men eenzaamheid, fysieke en geestelijke achteruitgang en een grotere afhankelijkheid koppelt aan het ouder worden. We weten allemaal dat dit waar en niet waar is, en we kennen allemaal voorbeelden van ouderen die juist weten te profiteren en te genieten van de voordelen van ouder worden Bij de voordelen van ouder worden horen wij vaak: je bent zo oud als je je voelt, geen verplichtingen meer en levenservaring en wijsheid. Ouderen die erin slagen deze positieve kanten van het ouder worden te benutten, hebben meer kans om gelukkig oud te worden en langer te leven. Gezond oud worden kan niet, gelukkig oud worden wel, is de uitdagende titel van een onderzoek van een Groningse professor in de ouderengeneeskunde. Je kunt ook ziek zijn of pijn hebben, en toch plezier hebben in het leven. Wat is daar voor nodig? Leren van tegenslagen Gelukkige oudere mensen hebben in hun leven niet minder tegenslagen gehad dan ouderen die zich ongelukkig voelen. Het verschil tussen gelukkige en ongelukkige ouderen zit hem gemiddeld genomen vooral in de wijze waarop men met tegenslagen is omgegaan ( bron: 10 tips om geestelijk en lichamelijk gezond oud te worden en te blijven, H. Buijssen). Ieder mens krijgt zijn portie en we kennen het gezegde ieder huisje heeft zijn kruisje. Iedere oudere krijgt te maken met ziekte en het verlies van dierbaren. De een meer dan de ander? Ik denk het niet. Ook hier weer geldt: hoe ga je ermee om? Soms is het leven ook verdrietig en moeilijk. Kijk of er voor u ook iets positiefs of leerzaams te ontdekken valt aan de negatieve of moeilijke momenten die u meemaakt. Het is de moeite waard om manieren te hebben om jezelf te versterken, zodat je het verdriet beter kunt incasseren. Denk daarom af en toe aan alles waarvoor u dankbaar of waar u trots op bent: dat kan zijn in het werk wat u doet, het vrijwilligerswerk waarmee u een bijdrage aan een vereniging biedt, of de zieke medemens die u voor een kopje koffie bezoekt. Geven maakt gelukkiger dan ontvangen. Ieder mens streeft naar geluk: er is veel onderzoek gedaan naar geluk. De psycholoog Martin Seligman is de grondlegger van de Positieve Psychologie. Hij deed onderzoek naar de vraag hoe wij ons geluk kunnen vergroten. Een van de meest sterke geluksbrengers is om iedere dag de positieve gebeurtenissen te herkennen. Dan is het wel belangrijk om te proberen positieve gebeurtenissen in uw leven te organiseren. Hoe kun je dat nu doen? Versterken van vitaliteit Een bekend gegeven is dat mensen die actief zijn en daarmee hun vitaliteit versterken, ook meer vermogen hebben om goed te reageren op tegenslagen. Ook mensen die regelmatig bewegen hebben meer energie, voelen zich beter en hebben daarom meer vertrouwen om te kunnen oplossen wat ze tegenkomen. We kennen allemaal de zinsnede: een gezonde geest in een gezond lichaam. Mensen die voldoende actief zijn, leven langer. Het beschermende effect van bewegen neemt toe naarmate we ouder worden. De psychologische gevolgen van bewegen zijn dat bewegen een positief effect heeft op stemming (humeur) en geheugen. Ook stressgevoelens kunnen door beweging verminderd worden, evenals slaapklachten. Een bijkomend voordeel van bewegen kan zijn dat het de mogelijkheid biedt om sociale contacten te onderhouden of nieuwe mensen te leren kennen. U ziet dat u met de voordelen van bewegen uzelf de kans geeft om positieve ervaringen op te doen, die vanuit de wetenschap van de psychologie helpen om beter met tegenslagen om te gaan en een gelukkiger leven te kunnen leiden. Gelukkiger ouder worden Er kunnen natuurlijk ook andere bezigheden zijn die u energie geven of waarvan u geniet. Genieten is persoonlijk: de een geniet van een wandelingetje rond de markt, de ander van een voetbalwedstrijd en een volgende van muziek. Probeer regelmatig iets te doen waarvan u geniet: samen met anderen of alleen. Mensen die activiteiten doen waarvan zij zelf genieten, krijgen daarvan positieve energie. Met deze energie legt u makkelijker contact met anderen: uit de psychologie weten we dat mensen die contacten met anderen onderhouden een bevestiging krijgen dat zij erbij horen, en daarmee hun gevoel van welbevinden versterken. Er zijn zelfs aanwijzingen dat contacten met anderen ervoor zorgen dat de productie van een stofje in onze hersenen wordt gestimuleerd, en ook dát zorgt voor een beter gevoel van welbevinden en geestelijke veerkrachtigheid. Daarmee kunnen we zelf iets doen aan gelukkiger oud worden. Begin met te doen waarvan u geniet, al is het nog zo klein. Tekst: Dick Freriks, Klinisch psycholoog-psychotherapeut Colofon Dit is een uitgave van Stichting Seniorenraad Hilvarenbeek (SSH). Gratis verspreiding (4 x p/jr.) huis-aanhuis in Hilvarenbeek en haar kernen (Diessen, Baarschot, Biest-Houtakker, Esbeek, Haghorst), Oost-West Middelbeers en Lage Mierde. Oplage: ex. SSH 2016 SSH beoogt haar deelnemers en eventuele andere organisaties in staat te stellen om periodiek met hun achterban te communiceren en/of alle inwoners in Hilvarenbeek te informeren. De redactie is echter niet verantwoordelijk voor de inhoud van artikelen voorzover deze niet van haar afkomstig zijn. Gegevens in deze uitgave zijn met de grootste zorg samengesteld. Voor zetfouten, onjuist- of onvolkomenheden kan SSH niet aansprakelijk worden gesteld. Overname artikelen (excl. foto s) is toegestaan, mits met bronvermelding. De redactie behoudt zich het recht voor een artikel wel of niet te plaatsen en/of te wijzigen. Redactie adres T.J. van Buuren, secr. SSH, Postadres: Dekanijstr. 2, 5081 BZ Hilvarenbeek. info@seniorenraadhilvarenbeek.nl

11 Gezondheid en Bewegen Gezond zijn - Gezond voelen - Gezond leven... Iedereen heeft daar zijn eigen gedachten en mening over die weer wordt gekleurd door de persoonlijke situatie. We gaan ervan uit dat u, lezer van deze seniorenkrant, behoort tot de doelgroep 60+. Daarom richten wij ons in dit verhaal dan ook tot u. Gezond zijn of gezond voelen is van veel dingen afhankelijk. Als we ouder worden verandert het lichaam: spieren gewrichten en botten worden ouder en zwakker. Dat geldt ook voor longen, hart, bloedvaten en andere organen. De conditie van ons lichaam vermindert en dat heeft gevolgen voor ons beweeggedrag. We gaan anders bewegen. Toch is regelmatig bewegen wél heel belangrijk. Het resultaat daarvan is dat de conditie verbetert. Door bewegen wordt de zuurstof opname vergroot. Er is een betere doorbloeding. Spieren worden sterker, hersenen kunnen beter functioneren en dat heeft positieve gevolgen voor het lichaam en dus het welbevinden van de mens. Klachten nemen af, de algemeen dagelijkse lichaamsvaardigheden (ADL) kunnen makkelijker en beter worden uitgevoerd, ziekteprocessen vertragen, het sociaal functioneren groeit. Kortom de kwaliteit van leven neemt toe. Vrijwel alle 65-jarigen hebben een of meer chronische aandoeningen. Het is duidelijk dat bij de ene mens een aandoening eerder en zwaarder toeslaat dan bij de andere. Ook zijn leefomstandigheden van lang niet iedereen gelijk. Leef je met een partner, of sta je er alleen voor. Met wie trek je op, heb je veel contacten en ben je actief in een vereniging... Alles hangt met elkaar samen en heeft grote invloed op het leven van alledag en op de gezondheid. Bewegen, ook met een aandoening, hoeft geen belemmering te zijn. Omdat blijkt dat ieder mens anders is en ieder proces anders verloopt is ook het plaatje met betrekking tot bewegen voor iedereen anders. Voor de een is de sportschool dé manier om lekker te bewegen, voor de ander is dat tuinieren, wandelen, fietsen of zwemmen. Een andere mogelijkheid is samen afwisselend sportief bewegen in de groep waar het hele lijf aan bod komt. Wát je doet is een kwestie van eigen voorkeur, maar dát je regelmatig moet bewegen is een must! Günther Spapens vertelt kort iets over trainen in de fitnessruimte/ sportschool en Helmi van der Loo iets over sportief bewegen in de groep. Fitness Bewegen voor ouderen: tot op late leeftijd kunt u vooruitgang boeken! In dit stukje belichten we het belang van krachttraining. Het belang van krachttraining, op eigen niveau, wordt vaak onderschat. Het voorkomt spierverlies, houdt uw lichaam sterk en zorgt ervoor dat u gezonder en fitter wordt. Daarnaast is het gewoon leuk om te doen. Ook in het leven van alledag merkt u dat u daadwerkelijk sterker wordt en meer kunt. Dit geeft enorm veel voldoening en energie. Iedereen verliest na zijn 30e jaar ieder jaar een beetje aan spiermassa % spierverlies tussen het 30e en 80e levensjaar is normaal. Doen we daar niets aan dan hebben velen op oudere leeftijd eerder zorg en begeleiding nodig. Krachttraining voor ouderen kan ervoor zorgen dat we geen spiermassa verliezen maar juist sterker en stabieler worden. Daardoor kunnen we langer voor onszelf zorgen zonder hulp van anderen. Ouderen en bewegen gaat prima samen en een maximumleeftijd om aan krachttraining te doen is er in principe niet. Bijna iedereen kan op zijn of haar eigen niveau vooruitgang boeken. Onderzoekers hebben dit met proefpersonen van ruim boven de 90 jaar laten zien. Een sprekend voorbeeld is het onderzoek van arts en onderzoeker Fiattore. De deelnemers aan zijn studie tien hoogbejaarde bewoners van een verzorgingshuis liet hij 3 maal per week aan krachttraining doen voor een periode van 8 weken. Het resultaat was verbluffend. De maximale kracht van de ouderen steeg in deze relatief korte periode met maar liefst 175%. Hierdoor konden zij sneller en makkelijker lopen en zonder ondersteuning uit een stoel omhoog komen. Kortom, een waterdicht bewijs dat mensen tot op hoge leeftijd aan kracht kunnen winnen met een directe verbetering van de kwaliteit van leven! Voor meer informatie over krachttraining kunt u contact opnemen Brinkpoint Preventie: Sportief bewegen in de groep Sport en bewegen voor ouderen in de groep richt zich op het bewegingsgedrag van iedere deelnemer. De beweegles moet een Pagina 11 uitdaging zijn voor iedereen om mee te doen ongeacht het individuele niveau. Dat vraagt van de docent grote deskundigheid. De oefeningen worden zodanig aangeboden (voor sommigen makkelijker of moeilijker) dat het voor iedere deelnemer leuk en haalbaar is. De grote afwisseling van het oefenen van vaardigheden (kracht, lenigheid, conditie), sport en spel onderdelen, alleen of samen met medespelers maakt van de groepsles een sociale activiteit waarin het elkaar ontmoeten en samenwerken een tweede uitgangspunt is. Een goede sfeer is dan ook belangrijk! Dit draagt bij aan een langer gezond leven, grotere zelfredzaamheid en dus betere kwaliteit van leven. RUST ROEST. Er moet worden ingezet op een actief leven!! Leefstijlverandering, waarvan regelmatig bewegen een belangrijk aspect is, leidt ook bij ouderen nog tot gezondheidswinst. Langdurig ingesleten gewoonten zijn echter moeilijk te veranderen maar als het resultaat is dat we fitter en gezonder worden is deze inspanning meer dan de moeite waard! Stichting Sportief Bewegen 60+ (SSB 60+) organiseert in 5 kernen beweeglessen. In deze krant treft u het overzicht van deze activiteiten. Bezoek ook onze website voor meer informatie seniorensporthilvarenbeek.nl Tekst Günther Spapens & Helmi van der Loo

12 Pagina 12 LACO VITAAL Het fitprogramma voor de actieve 65-plusser Specialist in bewegen en voeding Bewegen is goed voor jong en oud. Zeker als de jaren gaan tellen is het belangrijk om de ledematen soepel te houden. Laco Vitaal biedt verschillende activiteiten aan, speciaal voor de actieve 65-plusser. Helemaal afgestemd op uw tempo en mogelijkheden, en altijd onder deskundige begeleiding. Daardoor is Laco Vitaal hét fitprogramma voor uw vitaliteit. Brinkpoint Preventie training & fysiotherapie Lombartsstraat 22a 5087 KP Diessen Laco sportcentrum Hilvarenbeek J. F. Kennedylaan 1, 5081 GK Hilvarenbeek, Tel: (013) VITAAL de zomer door vitaler fitter sterke spieren sociale contacten leniger afvallen meer bewegen Onze coaches helpen u, uw doelstellingen te behalen * vraag naar de voorwaarden preventie centra Nu: 7 dagen gratis fitness Seniorenfit/Body Vitaal Een gezellige les met leeftijdsgenoten voor een blijvende vitaliteit Ook individuele fitness en andere groepslessen Afvallen? Gratis 4 weken persoonlijk voedingsadvies voor een optimaal én blijvend resultaat! Altijd fitness coaches tot uw beschikking voor persoonlijk advies Gratis gebruik sauna s en zwembad De ideale start voor een vitaler leven! Tilburg, Reeshof tel: Dongen tel: Hilvarenbeek tel: