Openbaar. Paragraaf Normen Relatie 4.1 Tracé en ligging van NEN 7244 serie. - Enexiskader tweezijdige ligging van

Transcriptie

1 KADER Datum/versie : /4 Blad : 1 van 10 TOEPASSINGSGEBIED: Enexis 1 DOELSTELLING Het eenduidig definiëren van kaders voor het ontwerp van nieuwe hoofdnetten t.b.v. Asset Engineers en werkvoorbereiders, engineers, medewerkers engineering. 2 TERMEN EN DEFINITIES Voor termen en definities wordt verwezen naar de in deze instructie vermelde normen en regelgeving en de Enexis-werkinstructie Gzz-0001.R definities en begrippen Gas. 3 RELATIE MET NORMEN Paragraaf Normen Relatie 4.1 Tracé en ligging van NEN 7244 serie Aanvulling Enexis de leiding NEN en NPR Bijzondere tracé s NEN 3650, NEN 3651, NEN 7244 Norm overgenomen serie en Technische voorschriften bij vergunningen voor kabels en leidingen langs/onder/boven spoorweg Een- of - Enexiskader tweezijdige ligging van de leiding 4. 2 Buismaterialen NEN 7244 serie, NEN-EN Aanvulling Enexis Afsluiters en afblazen in hogedrukhoofdleiding NEN 7244 serie Afwijking van norm en interpretatie van norm Afsluiters in lagedrukhoofdleidingen NEN 7244 serie Norm overgenomen Tabel 1:Relatie met normen De hiervoor vermelde normen etc., alsmede overige van toepassing zijnde normen en/of weten regelgeving, zijn onverminderd van toepassing voor aspecten m.b.t. ontwerp van hoofdnetten die in dit ontwerpkader niet aan bod komen. 4 SPECIFICATIE 4.1 Tracé en ligging van de leiding De ligging van de leiding moet voldoen aan NEN In deel 1 van deze norm staan in algemene zin de onderlinge afstanden van kabels en leidingen en de minimale afstanden tot gebouwen beschreven. In de delen 2 t/m 5 staan de materiaal specifieke afstanden vermeld.

2 Blad : 2 van 10 Met de volgende zaken dient bovendien rekening gehouden te worden: Leidingen dienen gelegd te worden in door de overheid aangewezen kabel- en leidingstroken. Indien dit niet mogelijk is, komen bij uitzondering de volgende opties in aanmerking conform onderstaande volgorde: - in parallelrichting onder open wegdek; - in particuliere grond; - onder gesloten wegdek of gestabiliseerde molgoten. Ligging onder bomen moet zoveel mogelijk worden voorkomen. Wanneer dit onmogelijk is, is bij ligging onder rijen bomen (trekvast) PE het te leggen materiaal. Leidingen moeten zo liggen dat een eventueel gaslek bovengronds te detecteren is. Ligging onder gesloten verharding moet daarom voorkomen worden. Als dit niet lukt moeten bij ligging onder gesloten verharding in alle gevallen aanvullende maatregelen voor gasdetectie getroffen worden. De bereikbaarheid van de leiding moet, zowel in verticale als in horizontale richting, voor veiligstellen en reparaties gewaarborgd zijn. Er mogen dus boven de gasleidingen geen kabel- of mantelbuispakketten worden aangebracht die de bereikbaarheid belemmeren. Leidingen worden bij voorkeur gelegd vóórdat de definitieve verharding of stabilisatielaag gelegd wordt. Leidingen worden gelegd met een minimale gronddekking. Voor lagedrukleidingen geldt hiervoor 80 cm en voor hogedrukleidingen 90 cm 1. In situaties waar niet aan de vereiste gronddekking op de gasvoerende leidingen kan worden voldaan moeten aanvullende maatregelen getroffen worden. Hierbij kan gedacht worden aan de toepassing van een mantelbuis. Indien leidingen niet in grond van overheden maar in particuliere grond gelegd moeten worden, dient een zakelijk recht gevestigd te worden zodat de toegankelijkheid voor onderhoud en reparatie gewaarborgd blijft. Hanteer in landbouwgronden (particuliere grond) een gronddekking van 120 cm voor zowel lagedruk- als hogedrukleidingen ter voorkoming van schade ten gevolge van diepploegen etc. Bij wegkruisingen moet een mantelbuis worden aangebracht in situaties waar zwaar verkeer (o.a. industrieterreinen) wordt verwacht of waar de wegbeheerder dit eist. Gasvoerende leidingen in een mantelbuis mogen geen verbindingen bevatten, met uitzondering van lasverbindingen Bijzondere tracés Er kunnen situaties voorkomen, waarbij van de standaarden moet worden afgeweken. In de fase van het bepalen van het leidingtracé komen deze situaties tevoorschijn en moet er in de ontwerpfase extra aandacht aan worden besteed. 1) Tracé bij waterstaatkundige werken als rivieren, kanalen, dijken en wegen In deze situatie moet rekening worden gehouden met eisen van de vergunningverlener. Verder moet het ontwerp voldoen aan NEN 3650 en NEN 3651 (zie ook figuur 1). Gevolg kan zijn dat er vooraf een sterkteberekening moet worden uitgevoerd. 2) Kruising van spoorwegen In deze situatie moet rekening gehouden met de voorschriften die de eigenaar hieraan stelt. In de ontwerpfase moet met de voorschriften genoemd in het boekje van Rail Infra Beheer, genaamd Ontwerpvoorschrift kabel en leidingen uitgave 2006, rekening worden gehouden. 1 Voor ruw biogasleidingen geldt een afwijkende diepteligging (zie: TA 1079 Aanvullende voorwaarden biogasleidingen )

3 Blad : 3 van 10 Figuur 1: Afweging sterkteberekening 3) Niet kunnen voldoen aan min. vereiste afstand tussen gasleiding en andere objecten Wanneer het niet mogelijk is aan de genoemde afstanden tot gebouwen te voldoen, dan moet in de ontwerpfase hier al rekening mee worden gehouden. Toe te passen constructieve maatregelen en afstanden tot andere objecten staan beschreven in NEN In geval van lagedrukhoofdleidingen die binnen 1 meter van de gevel van woningen komen te liggen, is PE het toe te passen materiaal.

4 Blad : 4 van 10 4) Extreme mechanische (grond) belasting Wanneer belastingen optreden, afwijkend van normale belasting (normaal gronddekking en geen zakkende grond), dan moet in de ontwerpfase hier al rekening mee worden gehouden. 5) Grondverontreiniging Wanneer in betreffend tracé sprake is van verontreinigde grond (b.v. koolwaterstoffen) dient in de ontwerpfase hier al rekening mee worden gehouden t.a.v. gebruikte materialen en uitvoering. De aanpassingen die in de vijf voornoemde situaties noodzakelijk zijn kunnen bestaan uit het toepassen van: een niet standaardbuismateriaalsoort (voor het betreffende deelnet), zie 4.2; een specifieke constructie; een buis met een andere wanddikte dan standaard gebruikt wordt, zie 4.2; een mantelbuis; toepassen van grondverbetering (saneren vervuilde grond) Een- of tweezijdige ligging van de leiding Over het algemeen zal de ligging van het hoofdnet sterk afhankelijk zijn van de inrichting van het gebied (ligging van de wegen, woonerven, type verharding). Er zijn een paar aandachtspunten waar rekening mee gehouden moet worden, zeker in de planfase, indien er nog onderhandeling cq. keuzevrijheid is met gemeente. Hierbij dient gestreefd te worden naar een voor Enexis zo gunstig mogelijk tracé (hierbij zijn de kosten doorslaggevend). De keuze voor een- of tweezijdige ligging is een economische afweging, maar uiteraard spelen veiligheidsaspecten, beheer van leidingen en mogelijkheden m.b.t. bovengronds gaslekzoeken etc. ook een rol. Bepalend zijn: - aanwezigheid van stabilisatielaag (boringen of duurder graven); - wegbreedte; - gemiddelde afstand tussen de te realiseren aansluitingen; - aantal woningen aan weerszijde van de weg Waar onvoldoende informatie beschikbaar is over wegbreedte en bebouwingsdichtheid moet altijd gestreefd worden naar twee vrij toegankelijke kabel- en leidingstroken (nog geen definitieve verharding of stabilisatielaag aanwezig) op het moment en plaats van aanleg van de hoofdleiding en aansluitleidingen. Bij eenzijdige ligging dient de hoofdleiding (bij voorkeur) geprojecteerd te worden aan de kant met de meeste woningen. Het handvat hiervoor staat in figuur 2 weergegeven. Hierin zitten naast de financiële aspecten ook de overige aspecten verdisconteerd.

5 Blad : 5 van 10 Figuur 2: Afwegingskader een- of tweezijdige ligging

6 4.2 Buismaterialen Blad : 6 van Standaard buismaterialen In onderstaande tabellen staan de standaard buismaterialen (met een X) weergegeven. Preferente drukken Deelnet Gebieden PE100RC 2 PE100RC SDR 11 SDR 17,6 8 bar - X mbar zakkend gebied - X mbar niet zakkend gebied - - X Slagvast PVC SDR 41 Niet preferente drukken Deelnet Gebieden PE100RC SDR 17,6 Slagvast PVC SDR 41 4 bar - X - 1 bar - X - 30 mbar zakkend gebied X 30 mbar niet zakkend gebied - X Standaard diameterrange: PE100RC : 63, 110, 160, 200, 250 en 315 mm Slagvast PVC : 63, 110, 160, 200, 250 en 315 mm Buismaterialen uitzonderingen hogedruk hoofdleidingen 1) Gelaste stalen buizen 3 met geëxtrudeerde PE-bekleding (geel) worden toegepast indien: bij een vervanging of uitbreiding op een bestaande stalen leidingen de te leggen lengte beperkt is (per project te bepalen afhankelijk van de netconfiguratie), rekening houdende met: het in stand houden van een goedwerkend KB-systeem; de kosten voor aanleg en beheer. NB. Standaard wordt er PE gelegd, maar bij bepaalde stukken (in een stalen ring) kan het gunstiger zijn om staal toe te passen. de vergunningverlener dit eist; er een extreme mechanische grondbelasting te verwachten is (zoals b.v. beschreven in 4.1.1) en PE niet voldoet. 2) Dikwandige gelaste stalen buizen met extra dikke geëxtrudeerde PE bekleding (zwart) worden toegepast indien: de vergunningverlener dit eist; een stalen leiding aangelegd dient te worden als mediumvoerende boorbuis (raketboring of horizontaal gestuurde boring). 3) Dikwandige gelaste stalen buizen met oppervlaktebehandeling (situatie specifiek) worden toegepast indien het een bovengrondse leiding betreft. 4) Bij (kans op) aanleg in vervuilde grond, afhankelijk van de vervuiling, PE100RCB 4 SDR 11 buizen of gelaste stalen buizen met geëxtrudeerde PE-bekleding (geel) buizen toepassen. 2 RC staat voor Resistance to Cracking ; verbeterde weerstand tegen langzame scheurgroei door bv. puntbelasting. 3 Diameterrange staal: DN50 (60,3mm), DN100 (114,3mm), DN150 (168,3mm), DN200 (219,1mm), DN250 (273,1mm), DN300 (323,9mm)

7 Blad : 7 van Buismaterialen uitzonderingen lagedruk hoofdleidingen 1) PE100RC SDR 17,6 of, indien dit niet mogelijk c.q. toegestaan is, gelaste stalen buizen met geëxtrudeerde PE-bekleding (geel), wordt toegepast: indien deze in de toekomst als hogedrukleiding wordt toegepast (hierbij gelden de kaders voor hogedrukhoofdleidingen); indien zwaar verkeer te verwachten valt op het leidingentracé. 2) Indien de kans op vervuiling van de grond met stoffen die slagvast PVC aantasten (b.v. koolwaterstoffen) aanwezig is, bijvoorbeeld in de omgeving van tankstations moeten, afhankelijk van de aard van de vervuiling, PE100RCB SDR17,6 buizen of gelaste stalen buizen met geëxtrudeerde PE-bekleding (geel) buizen gebruikt worden. 3) Dikwandige gelaste stalen buizen met extra dikke geëxtrudeerde PE-bekleding (zwart) worden toegepast indien: de vergunningverlener dit eist; een stalen leiding aangelegd dient te worden als mediumvoerende boorbuis (raketboring of horizontaal gestuurde boring). 4) Dikwandige gelaste stalen buizen met oppervlaktebehandeling (situatie specifiek) indien het een bovengrondse leiding betreft Horizontaal gestuurde boringen Voor horizontaal gestuurde boringen wordt standaard PE100RC als mediumvoerende buis toegepast. Afhankelijk van de omstandigheden kan PE100RCM 5 (in geval van verhoogde kans op krassen) worden gebruikt. In hogedrukhoofdleidingen moet SDR11 buizen worden toegepast. In lagedrukhoofdleidingen mogen SDR17,6 buizen worden gebruikt. Opmerking: Indien (bij uitzondering) een boring is in staal uitgevoerd dient te worden, moeten buizen worden toegepast zoals beschreven in en Kleurcoderingen Ter herkenning van de soorten leidingen moeten de te instaleren buizen, naast de vereiste opdrukken, voorzien zijn van een kleurcodering. De standaard kleurcodering is in onderstaande tabel weergegeven. Buismateriaal SDR-waarde Maximale Kleur bedrijfsdruk Slagvast PVC SDR mbar Geel PE100RC SDR 11 8 bar Oranje met zwarte strepen PE100RC SDR 17,6 4 bar Geel met zwarte strepen PE100RCM SDR 11 8 bar Oranje met groene strepen PE100RCM SDR 17,6 4 bar Geel met groene strepen PE100RCB SDR 11 8 bar Oranje met groene strepen PE100RCB SDR 17,6 4 bar Geel met groene strepen 4 De toevoeging B staat voor Barrière, waarbij de PE100RC buis is voorzien van een (voor de grondverontreiniging) afdichtende aluminium folie en een (tegen krassen) beschermende buitenmantel. 5 De toevoeging M (achter RC) staat voor Mantel, waarbij de PE100RC buis is voorzien van een (tegen krassen) beschermende buitenmantel..

8 Blad : 8 van Bescherming tegen corrosie De technische staat en levensduur van een stalen leiding is sterk afhankelijk van de mate waarin corrosie op kan treden. Een stalen net moet zodanig ontworpen worden dat er sprake is van een optimale bescherming tegen corrosie. Deze bescherming bestaat uit een passief en een actief deel. Passieve bescherming De passieve bescherming wordt gerealiseerd door een goede coating van het buismateriaal, de verbindingen en de appendages. De in het veld aan te brengen corrosiewerende bescherming is in instructies resp. communiqués vastgelegd. Actieve bescherming De actieve bescherming is nodig om plaatsen waar de coating beschadigd is te beschermen. Dit wordt gerealiseerd door middel van kathodische bescherming (KB). Alle hogedruk stalen leidingen dienen actief beschermd te worden. Voor lagedruk stalen hoofdnetten geldt dat het alleen gebeurt: bij kunstwerken; indien de vergunningverlener dit eist; als periodiek lekzoeken niet mogelijk is op betreffend leidingdeel. Als in stalen netten die kathodisch beschermd zijn een stuk PE-leiding wordt gelegd, moeten er maatregelen genomen worden (overbrugging van de KB) zodat de aanwezige stalen buis beschermd blijft. Voor een eventueel aan te leggen KB-systeem geldt dat deze dient te voldoen aan NEN-EN 12954: Kathodische bescherming van metalen constructie in de grond of in het water Algemene principes en toepassing van pijpleidingen. 4.3 Afsluiters en afblazen Alle afsluiters, tenzij anders vermeld, dienen bovengronds bedienbaar en op een permanent goed toegankelijke plaats te worden geprojecteerd. Hierbij kan, in de hogedrukleidingen, rekening gehouden worden met afblaasmogelijkheden. De afblazen dienen geplaatst te worden op een goed toegankelijke plaats, waar het afblazen van aardgas zonder gevaar mogelijk is Afsluiters en afblazen in hogedruk hoofdleidingen Criteria afsluiters: In de volgende gevallen moet een afsluiter worden geplaatst. Op een onderlinge afstand van maximaal 5 km. Voor en na spoorweg- en dijkkruisingen, brugleidingen en zinkers. Op het einde van de hogedrukhoofdleiding als er een reële inschatting gemaakt kan worden dat er uitbreiding zal plaatsvinden van de hogedrukhoofdleiding. De onderlinge afstand tussen de afsluiters dient dan minimaal 50 m te bedragen. Zie ook afbeeldingen 5. Waar dit volgens vergunningsvoorwaarden is vereist (aanvullende eisen Rijkswaterstaat ed.). Plaatsen van een afsluitergroep in een hogedrukhoofdleiding indien: de afgetakte hoofdleiding groter is dan DN 80; het aantal zakelijke verbruikers achter aftakking hoofdleiding meer dan vijf bedraagt; het aantal huishoudelijke verbruikers achter aftakking meer dan 50 is; het een aftakking voor een aansluitleiding betreft en indien dit gewenst is door de afnemer (voor rekening van afnemer, optie in offerte).

9 Blad : 9 van 10 In figuren 3 en 4 staat schematisch weergegeven op welke wijze de afsluitergroep moet worden uitgevoerd bij één- resp. tweezijdige voeding. Figuur 3: Eenzijdige voeding (aftakking = hoofdleiding) Bij het projecteren van de afsluitergroep dient, waar mogelijk, rekening te worden gehouden met het eventueel achteraf aanbrengen van een afblaasvoorziening (met name de ruimte en locatie veilige afblaas). > 100 m < 100 m Figuur 4: Tweezijdige voeding (aftakking=hoofdleiding) Criteria afblazen: Het drukloos maken van een leiding moet bij voorkeur met behulp van een bypass naar een ander net worden uitgevoerd. Wanneer dit niet mogelijk is, kan van een afblaasinrichting gebruik worden gemaakt. Het gasloos maken moet met een afblaasinrichting worden uitgevoerd. De voorzieningen voor de afblaasinrichting moeten eenvoudig vindbaar zijn. Een meet-/afblaasvoorziening wordt vóóraf aangebracht: indien het een leidingsectie betreft in een risicogebied (bebouwing langs de sectie hogedruk hoofdleiding). Er dienen dan twee meet-/afblaasvoorzieningen in de betreffende sectie geplaatst te worden, bij voorkeur bij de sectieafsluiter; op het einde van de hogedrukhoofdleiding. NB. Indien afblazen via een gasstation mogelijk is dan kan deze worden gezien als de afblaasvoorziening. In alle andere gevallen wordt de voorziening pas aangebracht indien deze i.v.m. werkzaamheden aan het net noodzakelijk is (als onderdeel van de betreffende werkzaamheden).

10 Blad : 10 van 10 De inbouw van afblazen op het einde van een hogedrukhoofdleiding staat hieronder schematisch weergegeven. De hogedrukhoofdleiding van PE kan op twee manieren eindigen. Onderstaande afbeeldingen zijn voorbeelden. Constructie indien op korte termijn (1 à 2 jaar) wel uitbreiding te verwachten is (schematische weergave). meetpunt/afblaas blindflens op afsluiter (geflensd) Figuur 5 > 50 m eter Constructie indien op korte termijn (1 à 2 jaar) geen uitbreiding te verwachten (schematische weergave). m eetpunt/afblaas Figuur 6 blindflens op voorlaskraag/overschuifflens Afsluiters in lagedruk hoofdleidingen In de lagedrukhoofdleidingen worden alleen afsluiters geplaatst: indien de vergunningsverlener dit eist (b.v. bij spoor- en waterwegen); voor en na gesloten overkappingen, spoorweg- en dijkkruisingen, brugleidingen en zinkers. 5 OPMERKINGEN Niet van toepassing. 6 BIJLAGEN Niet van toepassing.