GT juni Overzicht graafschade gas in 2012

Transcriptie

1 25 juni 2013 Overzicht graafschade gas in 2012

2 25 juni 2013 Overzicht graafschade gas in Kiwa N.V. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever, alsmede van de opdrachtgever. Colofon Kiwa Technology B.V. Wilmersdorf 50 Postbus AC Apeldoorn Tel Fax Titel Overzicht graafschade gas in 2012 Projectnummer Projectmanager C. Pulles Opdrachtgever Netbeheer Nederland Kwaliteitsborger(s) C. Pulles Auteur(s) H.A. Ophoff Dit rapport is tot stand gekomen in opdracht van Netbeheer Nederland. Het is beschikbaar voor Netbeheer Nederland, de bij Netbeheer Nederland aangesloten netbeheerders en de aan deze netbeheerders verbonden bedrijven.

3 Voorwoord In het kader van onderdeel 1.3 Analyseren en rapporteren van graafschade van het Kenniscentrum Gasnetbeheer is er een inventarisatie gedaan naar de storingen door graafschade, zoals gemeld via Nestor. Dit rapport is de vijfde rapportage van deze aard en handelt over het jaar Met deze rapportage wordt beoogd een beter inzicht te geven in de oorzaken van schade door derden en daarmee een bijdrage te leveren aan het voorkomen en reduceren ervan. Kiwa N.V

4 Samenvatting In het kader van onderdeel Analyse en rapportage van graafschade van het Kenniscentrum Gasnetbeheer is er een inventarisatie gedaan van de storingen door graafschade, zoals gemeld in Nestor Gas in Storingen door graafschade betreffen in 2012 alleen de deelsystemen aansluitleidingen en hoofdleidingen. Het gaat dan om (32% van het totale aantal storingen aan aansluitleidingen), respectievelijk storingen (26% van het totale aantal storingen aan hoofdleidingen). Het totale aantal storingen door graafschade in 2012 bedraagt Dit is 12% van alle storingen (van alle netonderdelen). Het gemiddelde aantal storingen aan hoofdleidingen door graafschade per kilometer hoofdleiding is 0,011 km -1 jr -1 (1 op 93 jaar/km). De storingskans door graafschade aan een aansluitleiding bedraagt per aansluiting 0,0006 jr -1 ofwel 1 op jaar. Het gemiddelde aantal storingen aan hoofdleidingen plus aansluitleidingen door graafschade per kilometer hoofdleiding is 0,047 km -1 jr -1 (1 op 21 jaar/km). De storingskans door graafwerk van 8 bar leidingen is aanzienlijk lager dan de storingskans van de lagere druk leidingen 1 (een factor 2 à 4). Dit geconstateerde verschijnsel is onafhankelijk van de toegepaste materialen. Bij een aanzienlijk deel van de storingen door graafschade blijkt geen KLIC-melding te zijn geweest. Bij een ander deel van de storingen is het onbekend of er een KLICmelding is gedaan. Samen is dit 34% van de storingen door graafschade. Dit is een verbetering ten opzichte van voorgaande jaren. Het lijkt echter dat hier nog steeds ruimte is voor verdere verbetering. Het aantal storingen door graafschade waarbij een KLIC-melding gedaan is stijgt. Dit lijkt echter vooral een neveneffect van het grotere aantal KLIC-meldingen op zich. Er is geen opvallende relatie zichtbaar tussen de diameter van een leiding en de storingskans door graafwerk. De vorig jaar geconstateerde trend dat de storingskans bij lage druk PE hoofdleidingen hoger ligt dan bij lage druk Slagvast PVC leidingen heeft zich niet voortgezet. De storingskans voor lage druk PE is nu weer lager dan die voor lage druk Slagvast PVC. De storingskans voor Nodulair Gietijzer in de lage druk netten vertoont een dalende trend over de afgelopen vier jaar. In de afgelopen vijf jaar zijn het aantal storingen door graafschade aan blaasgatzadels bijna verdubbeld tot 15% van het totaal aantal storingen door graafschade aan hoofdleidingen in Het is opvallend dat percentueel gezien alleen het aantal storingen aan deze deelcomponent toeneemt ten koste van storingen aan de deelcomponent buis. De stijging kan het gevolg zijn van een toename van het aantal blaasgatzadels, een gevolg van veroudering van de zadels of een gevolg van betere registratie van storingen. Zowel in de lage druk als de hoge druk netten is staal het leidingmateriaal dat per km het minste aantal storingen door graafwerk heeft (0,004 km -1 jr -1 ofwel 1 op 245 jaar per km). Dit betreft zowel storingen met het effect gaslucht/lekkage als beschadiging aan de buis. De registratie van de gegevens toont in 2012 een stijging van het aantal gevallen van graafschade ten opzichte van Deze stijging heeft betrekking op graafschades aan aansluitleidingen. Het absolute aantal storingen door graafschade aan aansluitleidingen is het hoogst in vijf jaar en ongeveer drie keer zo groot als het 1 de lagedruk leidingen (30 mbar, 100 mbar) als ook de overige hogedruk leidingen (1 bar en 4 bar). Kiwa N.V

5 aantal graafschades aan hoofdleidingen. Wellicht dat deze trend gekeerd kan worden door meer voorlichting te geven aan de gravers en/of door meer informatie te geven over de ligging van aansluitleidingen. Gezien de aantallen graafschades in de afgelopen jaren en het percentage graafschades ten opzichte van het totaal aantal storingen is er echter geen stijgende trend te zien. Uit het ontbreken van een dalende trend kan wel geconcludeerd worden dat de acties gericht op het terugdringen van het aantal graafschades nog weinig effect hebben. Om een vergelijk te kunnen maken zijn in onderstaande tabellen de belangrijkste gegevens weergegeven. Aantal storingen door graafschade Aansluitleiding Hoofdleiding Aansluit- en hoofdleiding Tabel 1 Aantal storingen door graafschade Aandeel graafschade ten opzichte van alle storingen per deelsysteem Aansluitleiding 37% 35% 32% 33% 32% Hoofdleiding 32% 26% 25% 25% 26% Aansluit- en hoofdleiding 36% 33% 30% 30% 30% Tabel 2 Aandeel graafschade ten opzichte van alle storingen per deelsysteem Storingskans Aansluitleiding 1 op 1722 jr 1 op 1674 jr 1 op 1855 jr 1 op 1719 jr 1 op 1591 jr Hoofdleiding 1 op 83 jr/km 1 op 77 jr/km 1 op 89 jr/km 1 op 88 jr/km 1 op 93 jr/km Aansluit- en hoofdleiding 1 op 22 jr/km 1 op 22 jr/km 1 op 24 jr/km 1 op 22 jr/km 1 op 21 jr/km Tabel 3 Storingskans graafschade Kiwa N.V

6 Inhoud Voorwoord 1 Samenvatting 2 Inhoud 4 1 Inleiding Kenniscentrum Gasnetbeheer onderdeel Analyse en rapportage van graafschade Doel van dit rapport Leeswijzer 6 2 Gegevens Bronbeschrijving Verhouding graafschade tot andere storingsoorzaken Meldingen van graafschade Graafschades als functie van materiaal en diameter of druk Graafschade per materiaal genormeerd op aanwezige lengte en aantallen Door graafschade beschadigde componenten 18 3 Analyse en conclusies Feitelijke vaststellingen Afgeleide conclusies 21 Kiwa N.V

7 1 Inleiding 1.1 Kenniscentrum Gasnetbeheer onderdeel Analyse en rapportage van graafschade In de hedendaagse praktijk doen zich vele situaties voor waarbij de veiligheid en efficiëntie van de gasdistributie, door toedoen van partijen buiten de gasdistributiesector, aangetast wordt. Enkele voorbeelden: - Gasdistributieleidingen liggen nagenoeg geheel in grond die geen eigendom is van de netbeheerder. Vaak wordt deze grond beheerd door gemeente of provincie. Ook andere ondergrondse infrastructuren (drinkwater, riolering, communicatie, etc.) maken gebruik van dezelfde grond. Daarnaast wordt de grond gebruikt voor bovengrondse infrastructuren (wegen, spoor, waterwegen, etc.). In een dichtbevolkt land als het onze betekent dit dat de ruimte, die beschikbaar is voor de individuele infrastructuur, beperkt is. Het gevolg hiervan is, dat tijdens de aanleg van nieuwe infrastructuur de al aanwezige infrastructuur door graafwerkzaamheden kan worden beschadigd (Third Party Damage). - Ook kan het gebeuren dat nieuwe infrastructuur boven de gasleidingen wordt aangebracht. Het werken aan de gasleiding (bijvoorbeeld het lokaliseren van een gaslek) wordt daardoor bemoeilijkt. In het geval van lekkage van de gasleiding leidt dit tot onacceptabele verlenging van de reparatietijd en - in directe samenhang daarmee - tot een langere periode van onveiligheid. - Bovendien kan het voorkomen dat de wegbeheerder de open bestrating wil vervangen door een dichte bestrating. Dit conflicteert met het belang van het netwerkbedrijf, dat voor zijn lekbewaking is aangewezen op bovengronds lekzoeken. Wel staan de netbeheerders alleen onder strikte voorwaarden toe dat leidingen onder gesloten verharding komen te liggen. Voor het beheersbaar houden van de openbare ruimte worden door gemeente en provincie aan de verschillende netbeheerders vergunningen of toelatingen verleend. Tijdens het proces van de vergunningverlening wordt het belang van de gasnetbeheerder niet altijd in voldoende mate meegewogen. De registratie van graafschade is onder andere nodig om inzicht te verkrijgen in de werkzaamheid van de Wet op de informatie uitwisseling ondergrondse netten (Grondroerdersregeling). Nederland-breed wordt hier invulling aan gegeven door het Kabels- en Leidingen Overleg (KLO). De behartiging van de belangen van de gasdistributiesector in dezen wordt vanuit Netbeheer Nederland verzorgd. Beoogd resultaat van het Kenniscentrum Gasnetbeheer Onderdeel 1.3 Analyse en rapportage van graafschade: - Inzicht in de hoeveelheid en aard van de schades die door derden aan de Nederlandse gasdistributie worden toegebracht. 1.2 Doel van dit rapport Dit rapport is opgesteld in het kader van het Kenniscentrum Gasnetbeheer, het onderdeel Analyse en rapportage van graafschade, en is de in de projectomschrijving genoemde rapportage. De rapportage is gebaseerd op de beschikbare Nestor Gas gegevens. Dit rapport geeft inzicht in het relatieve belang van factoren die spelen rondom de storingen door graafschade. Het kan worden gebruikt om beleid inzake het voorkomen van storingen door graafschade nader te onderbouwen. Het is de bedoeling dat deze analyse jaarlijks wordt aangeboden, zodat trends en andere correlaties duidelijker worden. Kiwa N.V

8 1.3 Leeswijzer Het resterende deel van dit rapport bestaat uit twee delen: Hoofdstuk 2 bevat diverse overzichten en doorsneden van de storingsgegevens in de vorm van tabellen en figuren, met een beperkte aanduiding van de meest memorabele feiten. Hoofdstuk 3 geeft een opsomming van de kentallen die uit de analyse naar voren komen en de conclusies die daaruit worden getrokken. Kiwa N.V

9 2 Gegevens 2.1 Bronbeschrijving Voor de analyse is gebruik gemaakt van de gegevens van Storingregistratie Gas 2012, zoals geleverd door de werkgroep Nestor Gas. De gegevens zijn in ongewijzigde vorm in Excel-draaitabellen gesommeerd. Hierbij zijn incidenteel foutieve registraties en inconsistenties geconstateerd. Omdat deze geen invloed hebben op het algemene patroon en de te trekken conclusies is hier niet voor gecorrigeerd. 30 mbar en 1 bar en 100 mbar 4 bar 8 bar Onbekend Totaal PE Hard PVC Slagvast PVC Staal Grijs gietijzer Nodulair gietijzer Asbest-cement Overig* Onbekend Totaal * Het materiaal Overig bestaat uit gerelined Gietijzer en koper Tabel 4: Lengte hoofdleidingen in km uitgesplitst naar materiaal en drukklasse. Bron: rapport methaanemissie gasdistributie over Het aantal aansluitleidingen is kleiner dan het aantal aansluitingen. Er is namelijk een aanzienlijk aantal aansluitingen dat de aansluitleiding geheel of gedeeltelijk gemeenschappelijk heeft. Dit komt voor bij hoogbouw (gemeenschappelijke stijgleiding) maar ook bij rijtjeswoningen (zgn. doorrijging of twee-op-één ). Het aantal aansluitingen bedroeg in 2012 volgens de Codata-gegevens Verhouding graafschade tot andere storingsoorzaken In tabel 5, tabel 6 en tabel 7 (en de bijbehorende figuur 1, figuur 2 en figuur 3) zijn het aantal storingen door graafschade en andere oorzaken weergegeven. In tabel 5 zijn de storingen aan alle deelsystemen meegeteld. Het blijkt dat graafschade in 2012 alleen is optreden bij de deelsystemen aansluitleiding en hoofdleiding. De onderverdeling naar storingsoorzaak voor die deelsystemen is daarom afzonderlijk weergegeven, in tabel 6 voor aansluitleidingen en in tabel 7 voor hoofdleidingen. Bij beide deelsystemen is in vrijwel alle drukklassen graafwerk de grootste of één van de grootste storingsoorzaken. Bij hoofdleidingen heeft ook de storingsoorzaak corrosie/veroudering een groot aandeel. De oorzaak Anders, toelichten bij opm. is een restcategorie. Deze hoort alleen te worden gebruikt als de oorzaak niet aan één van de andere categorieën kan worden toegeschreven. De oorzaak (blank) betekent dat Nestor onvolledig is ingevuld. Kiwa N.V

10 Totaal (blank) 8 bar 4 bar 1 bar 100 mbar 30 mbar Aanlegfout (in het verleden) % Anders, toelichten bij opm % Bediening % Bevriezing % Corrosie / veroudering % Graafwerk % Inwendig defect % Klant % Montagefout (nu) % Onbekend, ondanks onderzoek % Productfout % Puntbelasting % Slijtage / veroudering % Vandalisme / diefstal % Vervuiling % Werking van de bodem % (blank) % Totaal % Tabel 5 Aantal storingen van alle netonderdelen uitgesplitst naar oorzaak en drukklasse In bovenstaand overzicht zijn alle storingen aan alle netonderdelen weergegeven. De oorzaak graafwerk is beperkt tot hoofd- en aansluitleidingen. 30% van alle storingen aan de deelsystemen hoofd- en aansluitleidingen betreft graafschade Aanlegfout (in het verleden) Anders, toelichten bij opm. Bediening Bevriezing Corrosie / veroudering Graafwerk Inwendig defect Klant Montagefout (nu) Onbekend, ondanks onderzoek Productfout Puntbelasting Slijtage / veroudering Vandalisme / diefstal Vervuiling Werking van de bodem (blank) Figuur 1 Aantal storingen van alle netonderdelen uitgesplitst naar oorzaak Kiwa N.V

11 Totaal (blank) 8 bar 4 bar 1 bar 100 mbar 30 mbar Aanlegfout (in het verleden) % Anders, toelichten bij opm % Bediening % Corrosie / veroudering % Graafwerk % Montagefout (nu) % Onbekend, ondanks onderzoek % Productfout % Puntbelasting % Vandalisme / diefstal % Werking van de bodem % (blank) 2 2 0% Totaal % Tabel 6 Aantal storingen aansluitleiding uitgesplitst naar oorzaak en drukklasse Aanlegfout (in het verleden) Anders, toelichten bij opm. Bediening Corrosie / veroudering Graafwerk Montagefout (nu) Onbekend, ondanks onderzoek Productfout Puntbelasting Vandalisme / diefstal Werking van de bodem (blank) Figuur 2 Aantal storingen aansluitleiding uitgesplitst naar oorzaak Kiwa N.V

12 Totaal 8bar 4 bar 1 bar 100 mbar 30 mbar Aanlegfout (in het verleden) % Anders, toelichten bij opm % Bediening % Corrosie / veroudering % Graafwerk % Montagefout (nu) % Onbekend, ondanks onderzoek % Productfout % Puntbelasting % Vandalisme / diefstal % Werking van de bodem % Totaal % Tabel 7 Aantal storingen hoofdleiding uitgesplitst naar oorzaak en drukklasse Aanlegfout (in het verleden) Anders, toelichten bij opm. Bediening Corrosie / veroudering Graafwerk Montagefout (nu) Onbekend, ondanks onderzoek Productfout Puntbelasting Vandalisme / diefstal Werking van de bodem 1334 Figuur 3 Aantal storingen hoofdleiding uitgesplitst naar oorzaak 2.3 Meldingen van graafschade In tabel 8 is weergegeven via welk kanaal de storingsmeldingen voor graafschade binnenkomen. In tabel 9 en tabel 10 is een verdere uitsplitsing tussen aansluitleiding en hoofdleiding gemaakt. Een klasse II lek is meestal niet te herleiden naar een graafschade en wordt daarom niet vermeld in de onderstaande tabel als meldingsbron. Het grootste deel van de meldingen (71%) is afkomstig van derden. Vorig jaar was dit percentage 68%. Ook klanten melden een belangrijk deel (28%) van de storingen door graafschade. Vorig jaar was dit percentage 31%. Deze verhoudingen wijken niet significant af bij het beschouwen van de afzonderlijke drukklassen, of bij het beschouwen van de aansluitleidingen en hoofdleidingen afzonderlijk. Kiwa N.V

13 Totaal (blank) 8 bar 4 bar 1 bar 100 mbar 30 mbar Totaal (blank) 8 bar 4 bar 1 bar 100 mbar 30 mbar Anders, toelichten bij opm % Door de klant % Door derden % N.a.v. gaslekzoeken klasse I % Totaal % Tabel 8 Totaal aantal storingen door graafschade uitgesplitst naar meldingsbron en drukklasse Anders, toelichten bij opm. Door de klant Door derden N.a.v. gaslekzoeken klasse I 4121 Figuur 4 Totaal aantal storingen door graafschade uitgesplitst naar meldingsbron Anders, toelichten bij opm % Door de klant % Door derden % N.a.v. gaslekzoeken klasse I % Totaal % Tabel 9 Aantal storingen door graafschade aansluitleiding uitgesplitst naar meldingsbron en drukklasse Kiwa N.V

14 Totaal 8 bar 4 bar 1 bar 100 mbar 30 mbar Anders, toelichten bij opm. Door de klant Door derden N.a.v. gaslekzoeken klasse I 3104 Figuur 5 Aantal storingen door graafschade aansluitleiding uitgesplitst naar meldingsbron en drukklasse Anders, toelichten bij opm % Door de klant % Door derden % N.a.v. gaslekzoeken klasse I % Totaal % Tabel 10 Aantal storingen door graafschade hoofdleiding uitgesplitst naar meldingsbron en drukklasse Kiwa N.V

15 Anders, toelichten bij opm. Door de klant Door derden N.a.v. gaslekzoeken klasse I 1017 Figuur 6 Aantal storingen door graafschade hoofdleiding uitgesplitst naar meldingsbron Een ander relevant gegeven is of er bij de storing door graafschade een KLICmelding is geweest. De resultaten van de analyse van deze gegeven is in tabel 11 weergegeven. Gasdruk / inlaatdruk Ja Nee n.v.t. Onbekend (blank) Totaal Aansluitleiding 30 mbar mbar bar bar bar (blank) 1 1 Totaal Hoofdleiding 30 mbar mbar bar bar bar Totaal Tabel 11 Aantal storingen door graafschade opgesplitst naar vermelding m.b.t. KLIC-melding (Ja /nee/n.v.t./onbekend) en naar deelsysteem en drukklasse Kiwa N.V

16 Aansluitleiding Hoofdleiding Ja Nee Niet van toepassing Onbekend 921 Figuur 7 Aantal storingen door graafschade opgesplitst naar deelsysteem en KLIC-melding Uit figuur 7 blijken storingen door graafschade bij hoofdleidingen vaker voorafgegaan te zijn door een KLIC-melding (69%), dan de storingen bij aansluitleidingen (59%). In 2011 waren deze percentages 66% resp. 52%. Opvallend is het toch nog hoge percentage storingen waaraan geen KLIC-melding is voorafgegaan en ook het aanzienlijke percentage (18%) waarbij het onbekend is of er een melding is gedaan. In 2010 lag dit percentage nog op 20%. 2.4 Graafschades als functie van materiaal en diameter of druk In tabel 12 en tabel 13 is het aantal storingen weergegeven uitgesplitst naar materiaal en diameter van de aansluitleiding, respectievelijk hoofdleiding. Informatie over de diameterverdeling van de leidingen, in combinatie met het materiaal, wordt niet centraal geregistreerd. Daarom is het niet mogelijk om de invloed van de leidingdiameter of de kans op beschadiging door graafwerk eenduidig vast te stellen. Uitgaande van een aannemelijk geachte verdeling van de diameters in het Nederlandse net lijkt de diameter geen extreem grote invloed te hebben op de kans op graafschade. De analyse wordt verder nog bemoeilijkt doordat er in Nestor twee systemen voor het indelen van de diameters van hoofdleidingen worden gebruikt. Sommige bedrijven gebruiken een indeling in termen van een beperkt aantal aanduidingen van nominale diameters (ND...), andere volgen een indeling op basis van de buitendiameter (in mm) die een continue schaal vormt. De schaal wordt dan opgedeeld in een klein aantal diameterranges. Bij aansluitleidingen is er onduidelijkheid gecreëerd doordat er aan de diameter in mm een aanduiding in inches (duimen) is toegevoegd, die niet bij alle bedrijven dezelfde is. In de tabellen zijn noodzakelijkerwijs beide systemen naast elkaar weergegeven. Kiwa N.V

17 Totaal > 50 (2") >= 50 (1 1/2") 32 t/m 40 (1" t/m 1 1/2") 32 t/m 40 (1" t/m 1 1/4") <= 25 (3/4") Totaal > ND 400 (400) ND 250 (250) t/m ND400 (400) ND 125 (125) t/m ND200 (200) ND 65 (75) t/m ND100 (110) <= ND 50 (63) <= 65 Anders, toelichten bij opm Hard PVC Koper Nodulair gietijzer PE PeKo Slagvast PVC Staal Totaal Tabel 12. Aantal storingen door graafschade aansluitleiding uitgesplitst naar materiaal en diameter AC Anders, toelichten bij opm Grijs gietijzer Hard PVC Nodulair gietijzer PE Slagvast PVC Staal Totaal Tabel 13 Aantal storingen door graafschade hoofdleiding uitgesplitst naar materiaal en diameter Kiwa N.V

18 2.5 Graafschade per materiaal genormeerd op aanwezige lengte en aantallen In figuur 8, Figuur 9 en tabel 14 is het aantal storingen door graafschade aan hoofdleidingen weergegeven per kilometer hoofdleiding voor de verschillende in het net aanwezige materialen. 0,02 0,018 0,016 0,014 0,012 0,01 0,008 0,006 Totaal 2008 Totaal 2009 Totaal 2010 Totaal 2011 Totaal ,004 0,002 0 AC Grijs gietijzer Hard PVC Nodulair gietijzer PE Slagvast PVC Staal Figuur 8 Aantal storingen door graafschade per kilometer hoofdleiding uitgesplitst naar materiaal (zie tekst) 0,02 0,018 0,016 0,014 0,012 0,01 0,008 0,006 LD 2008 LD 2009 LD 2010 LD 2011 LD ,004 0,002 0 AC Grijs gietijzer Hard PVC Nodulair gietijzer PE Slagvast PVC Staal Figuur 9 Aantal storingen door graafschade per kilometer hoofdleiding 30 en 100 mbar uitgesplitst naar materiaal Kiwa N.V

19 Totaal 2008 Totaal 2009 Totaal 2010 Totaal 2011 Totaal bar 1 bar en 4 bar 30 mbar en 100 mbar AC 0, ,012 0,012 0,016 0,013 0,013 Grijs gietijzer 0,009 0,009-0,009 0,013 0,011 0,013 0,011 Hard PVC 0, ,017 0,016 0,016 0,017 0,019 Nodulair gietijzer 0,005 0,000 0,000 0,003 0,006 0,006 0,009 0,007 PE 0,011 0,004 0,008 0,009 0,011 0,009 0,010 0,013 Slagvast PVC 0, ,012 0,012 0,013 0,014 0,014 Staal 0,008 0,006 0,002 0,004 0,004 0,004 0,006 0,004 Totaal 0,012 0,005 0,003 0,011 0,011 0,011 0,012 0,013 Tabel 14 Aantal storingen door graafschade aan hoofdleiding per kilometer uitgesplitst naar materiaal en druk Uit de gegevens van paragraaf 2.1 en 2.2 is af te leiden dat de storingskans op een graafschade aan een aansluitleiding 0,0006 jr -1 is (1 storing op de 1591 jaar). De totale storingskans door graafschade aan een hoofdleiding of aansluitleiding bedraagt 0,047 km -1 jr -1 (1 storing per jaar per 21 km hoofdleiding). Als vuistregel blijkt dat de verhouding van de storingskans van hoofdleidingen door graafschade lage druk (30 mbar/100mbar), middendruk (1 bar/4 bar) en hoge druk (8 bar) ongeveer 4:2:1 is. De relatieve kans op beschadiging door graafschade (storingen per kilometer) is nagenoeg gelijk gebleven ten opzichte van het afgelopen jaar. In Figuur 10 en Tabel 15 wordt het aantal storingen aan aansluitleidingen door graafschade weergegeven Totaal 2012 Totaal 2011 Totaal 2010 Totaal 2009 Totaal Hard PVC Koper Nodulair gietijzer PE PeKo Slagvast PVC Staal Figuur 10 Aantal storingen door graafschade aan aansluitleidingen uitgesplitst naar materiaal Uit de netgegevens blijkt dat er geen aansluitleidingen van Nodulair gietijzer bestaan. Ook in 2012 zijn er wel graafschades aan aansluitleidingen van dit materiaal gemeld. Kiwa N.V

20 Totaal 2008 Totaal 2009 Totaal 2010 Totaal 2011 Totaal 2012 (blank) 8 bar 1 bar en 4 bar 30 mbar en 100 mbar % 2008 % 2009 % 2010 % 2011 % 2012 Anders, toelichten bij opm Hard PVC Koper Nodulair gietijzer PE PeKo Slagvast PVC Staal Totaal Tabel 15 Aantal storingen door graafschade aan aansluitleidingen uitgesplitst naar materiaal en druk. 2.6 Door graafschade beschadigde componenten In tabel 16 en tabel 17 (en figuur 11 en figuur 12) is het aantal storingen weergegeven uitgesplitst naar deelcomponent van de aansluitleiding respectievelijk hoofdleiding. Zoals verwacht mag worden betreft het merendeel van de storingen aan hoofdleidingen de component buis en bij aansluitleiding de buis buiten de gevel. Opvallend is dat de aftakking/aansluitzadel van de aansluitleiding slechts in weinig (7%) gevallen wordt beschadigd, hoewel dit toch als een betrekkelijk kwetsbaar uitsteeksel kan worden gezien. Daarnaast is het aantal storingen aan de deelcomponent blaasgatzadel opvallend. In de afgelopen vijf jaar zijn het aantal storingen aan deze deelcomponent bijna verdubbeld. Het aandeel van deze component in het totaal aantal storingen (15%) blijft echter beperkt. Aftakking/aansluitzadel 313 7% 212 5% 216 6% 206 5% 203 5% Anders, toelichten bij opm. 22 0% 24 1% 16 0% 16 0% 36 1% Buis binnen de gevel 80 2% 114 3% 137 4% 158 4% 144 4% Buis buiten de gevel % % % % % Grondafsluiter 4 0% 5 0% 6 0% 5 0% 8 0% Overgangskoppeling 58 1% 69 2% 44 1% 61 1% 87 2% Verbinding binnen de gevel 2 0% 9 0% 12 0% 11 0% 10 0% Verbinding buiten de gevel 203 5% 177 4% 153 4% 134 3% 127 3% Totaal % % % % % Tabel 16 Aantal storingen door graafschade aansluitleiding uitgesplitst naar deelcomponent Kiwa N.V

21 % 2008 % 2009 % 2010 % 2011 % Aftakking/aansluitzadel Anders, toelichten bij opm. Buis binnen de gevel Buis buiten de gevel Grondafsluiter Overgangskoppeling Verbinding binnen de gevel Verbinding buiten de gevel 3796 Figuur 11 Aantal storingen door graafschade aansluitleiding uitgesplitst naar deelcomponent in 2012 Anders, toelichten bij 34 3% 28 2% 24 2% 40 3% 48 3% opm. Blaasgatzadel % % % 138 9% 127 8% Buis % % % % % Grondafsluiter 12 1% 11 1% 11 1% 2 0% 11 1% Sifon 28 2% 29 2% 36 3% 31 2% 27 2% Verbinding % % % % 142 9% Totaal % % % % % Tabel 17 Aantal storingen door graafschade hoofdleiding uitgesplitst naar deelcomponent Kiwa N.V

22 Anders, toelichten bij opm. Blaasgatzadel Buis Grondafsluiter Sifon Verbinding 929 Figuur 12 Aantal storingen door graafschade hoofdleiding uitgesplitst naar deelcomponent in Kiwa N.V

23 3 Analyse en conclusies 3.1 Feitelijke vaststellingen - Storingen door graafschade betreffen in 2012 alleen de deelsystemen aansluitleidingen en hoofdleidingen. Het gaat dan om (32% van het totale aantal storingen aan aansluitleidingen), respectievelijk storingen (26% van het totale aantal storingen aan hoofdleidingen). - Het aantal storingen door graafschade in 2012 bedraagt Dit is 12% van het totale aantal storingen van alle netonderdelen. - Vrijwel alle storingen door graafschade worden gemeld door derden (71%) of door de klant (28%). Een graafschade aan de aansluitleiding wordt vaker door de klant gemeld dan een graafschade aan de hoofdleiding. Bij graafschades aan hoofdleidingen is dit andersom. Er is geen duidelijke relatie met de drukklasse. - Storingen aan aansluitleidingen door graafschade blijken minder vaak voorafgegaan te zijn door een KLIC-melding (59%), dan de storingen bij hoofdleidingen (69%). Opvallend is het toch nog hoge percentage storingen waaraan geen KLIC-melding is voorafgegaan en ook het aanzienlijke percentage (18% en 17% respectievelijk) waarbij het onbekend is of er een melding is gedaan. 1 - Het gemiddelde aantal storingen aan hoofdleidingen door graafschade per kilometer hoofdleiding is 0,011 km -1 jr -1 (1 op 93 jaar/km). - De storingskans door graafschade aan een aansluitleiding bedraagt per aansluiting 0,0006 jr -1 ofwel 1 op jaar. - Het gemiddelde aantal storingen aan hoofdleidingen plus aansluitleidingen door graafschade per kilometer hoofdleiding is 0,047 km -1 jr -1 (1 op 21 jaar/km). - Het merendeel van de storingen door graafschade betreft de component buis (85% bij aansluitleidingen, 70% bij hoofdleidingen). Andere deelcomponenten van de leiding, in het bijzonder aftakkingen, koppelingen en afsluiters, spelen bij de storingen slechts een geringe rol. - In de afgelopen vijf jaar zijn het aantal storingen door graafschade aan blaasgatzadels bij hoofdleidingen bijna verdubbeld tot 15% van het totaal aantal storingen aan hoofdleidingen door graafschade. 3.2 Afgeleide conclusies De verschillen tussen de afgelopen jaren zijn gering. De afgeleide conclusies voor 2012 zijn dan ook gelijk aan die van voorgaande jaren vanaf De storingkans door graafwerk van 8 bar leidingen is aanzienlijk lager dan de storingskans van de lagere 2 druk leidingen. Dit is niet alleen een gevolg van het toegepaste leidingmateriaal. Beide toegepaste materiaalsoorten (PE en staal) hebben in de 8 bar netten een kleinere kans op graafschade dan in de lagedruk netten. Een mogelijke verklaring is dat de hogedruk tracés meer in het buitengebied liggen, met minder graafwerkzaamheden, dan de lagedruk tracés. Een andere mogelijke verklaring is dat verbindingen in lagedruk tracés veelal niet trekvast zijn uitgevoerd. Er is geen opvallende relatie zichtbaar tussen de diameter van een leiding en de storingskans door graafwerk. Omdat er geen nationaal overzicht is van leidinglengte per diameter is deze constatering niet erg hard en niet nader te kwantificeren. De afgelopen jaren is de storingskans bij lagedruk PE leidingen ongeveer gelijk of zelfs hoger dan de storingskans bij lagedruk slagvast PVC leidingen. Dit is opvallend 1 Voor de categorieën Nee, n.v.t. en Onbekend is niet vast te stellen of een KLIC-melding noodzakelijk was. Een melding hoeft niet te worden gedaan bij handmatig graven en is alleen verplicht bij mechanische grondbewerkingen. 2 Bedoeld zijn de categorieën 1 bar/4 bar en de 30 mbar/100 mbar leidingen Kiwa N.V

24 omdat een aanzienlijk, maar helaas onbekend, gedeelte van de lagedruk PE systemen trekvast zijn uitgevoerd. De trekvastheid zou de bestandheid tegen graafschade moeten vergroten, omdat de leidingen minder snel uit de koppelingen getrokken zouden moeten worden. Een verklaring is tot op heden niet gevonden. Opvallend is de daling van de storingskans voor Grijs Gietijzer in 2012 ten opzichte van de voorgaande jaren. Een zelfde daling is te zien bij leidingen van Nodulair Gietijzer. Een mogelijke verklaring kan de vervanging van het gietijzer in de Nederlandse netten zijn. In de afgelopen vijf jaar zijn het aantal storingen door graafschade aan blaasgatzadels bijna verdubbeld tot 15% van het totaal aantal storingen door graafschade aan hoofdleidingen in Het is opvallend dat percentueel gezien alleen het aantal storingen aan deze deelcomponent toeneemt ten koste van storingen aan de deelcomponent buis. De stijging kan het gevolg zijn van een toename van het aantal blaasgatzadels, een gevolg van veroudering van de zadels of een gevolg van betere registratie van storingen. Zowel in de lage druk als de hoge druk netten is staal het leidingmateriaal dat per km het minste aantal storingen door graafwerk heeft (0,004 km -1 jr -1 ofwel 1 op 245 jaar per km). Dit betreft zowel storingen met het effect gaslucht/lekkage als beschadiging aan de buis. Bij een aanzienlijk deel van de storingen door graafschade blijkt geen KLIC-melding te zijn gedaan. Bij een ander deel van de storingen is het onbekend of er een KLICmelding is gedaan. Samen is dit 34% van de storingen door graafschade. Dit is een verbetering ten opzichte van vorig jaar en het jaar ervoor toen de percentages respectievelijk 41% en 45% waren. Hoewel het doen van een KLIC-melding uiteraard niet garandeert dat er geen leiding wordt beschadigd, wordt hier nog steeds een verbetering geboekt. Het aantal storingen door graafschade waarbij een KLICmelding gedaan is stijgt. Dit lijkt echter vooral een neveneffect van het grotere aantal KLIC-meldingen op zich. De registratie van de gegevens toont in 2012 een stijging van het aantal gevallen van graafschade ten opzichte van De stijging van het aantal graafschades vindt plaats bij de aansluitleidingen. Het absolute aantal storingen door graafschade aan aansluitleidingen is het hoogst in vijf jaar en ongeveer drie keer zo groot als het aantal graafschades aan hoofdleidingen. Wellicht dat deze trend gekeerd kan worden door meer voorlichting te geven aan de gravers en/of door meer informatie te geven over de ligging van aansluitleidingen. Het aantal graafschades aan hoofdleidingen is in 2012 afgenomen. Als percentage van het totaal aantal storingen is het percentage graafschades ongeveer gelijk aan Gezien de aantallen in de afgelopen jaren is er echter geen stijgende trend te zien. De huidige economische crisis die zich o.a. vertaalt in een afname van het aantal graafwerkzaamheden zou teruggevonden kunnen worden in een eventuele afname van het aantal graafschades aan hoofdleidingen. Deze hypothese wordt echter niet door de registratie bevestigd. Uit het ontbreken van een dalende trend kan wel geconcludeerd worden dat de acties gericht op het terugdringen van het aantal graafschades nog weinig effect hebben. Om een vergelijking te kunnen maken zijn in onderstaande tabel de belangrijkste gegevens weergegeven. Kiwa N.V

25 Aantal storingen door graafschade Aansluitleiding Hoofdleiding Aansluit- en hoofdleiding Tabel 18 Aantal storingen door graafschade Aandeel graafschade ten opzichte van alle storingen per deelsysteem Aansluitleiding 37% 35% 32% 33% 32% Hoofdleiding 32% 26% 25% 25% 26% Aansluit- en hoofdleiding 36% 33% 30% 30% 30% Tabel 19 Aandeel graafschade ten opzichte van alle storingen per deelsysteem Storingskans Aansluitleiding 1 op jr 1 op jr 1 op jr 1 op jr 1 op jr Hoofdleiding 1 op 83 jr/km 1 op 77 jr/km 1 op 89 jr/km 1 op 88 jr/km 1 op 93 jr/km Aansluit- en hoofdleiding Tabel 20 Storingskans graafschade 1 op 22 jr/km 1 op 22 jr/km 1 op 24 jr/km 1 op 22 jr/km 1 op 21 jr/km Kiwa N.V