INVENTARISATIE VAN 3 LOCATIES IN T WEEGJE IN 2017 DOOR DE WERKGROEP ZOETWATERBIOLOGIE VAN DE KNNV AFDELING GOUDA E.O.

Transcriptie

1 INVENTARISATIE VAN 3 LOCATIES IN T WEEGJE IN 2017 DOOR DE WERKGROEP ZOETWATERBIOLOGIE VAN DE KNNV AFDELING GOUDA E.O. Het natuur- en recreatiegebied t Weegje bestond oorspronkelijk uit weilanden. De grote plas is omstreeks 1825 ontstaan ten gevolge van veenafgraving voor de winning van turf. De verschillende percelen hebben er elk een eigen grondwaterpeil (slootmolentjes zorgen hiervoor). Op het kaartje zijn met cijfers de 3 locaties aangegeven waar wij het dierlijke waterleven hebben geïnventariseerd. Bij het op naam brengen van de diertjes is onder meer gebruik gemaakt van veldgidsen, zoekkaarten, loepen, een binoculair en de kennis van werkgroepleden. Een leuke vangst op 30 april betrof een heel klein snoekje (circa 2,5 cm lang) en op 28 mei waren we enthousiast over een bijzondere spin, de Waterspin, bekend vanwege de luchtvoorraden die deze onder water aanlegt: een duikerklok om in te wonen en te eten, eentje om in te vervellen, etc. Deze bijzondere spin hebben we dit jaar één keer gespot. Op 25 juni zagen we aardig wat vlokreeftvrouwtjes met een mannetje (stuk groter dan wijfje) op hun rug, de mannetjes wachtend op de vervelling van een vrouwtje om te kunnen paren; ze waren gevangen in locatie 1. In totaal zijn 26 weekdiersoorten gevonden: 5 soorten tweekleppigen en 21 soorten zoetwaterslakken. Eén van de door ons aangetroffen slakkensoorten, de Platte schijfhoren, is landelijk gezien vrij zeldzaam en staat als Kwetsbaar op de Rode lijst (de afname van het aantal wordt veroorzaakt door de teloorgang van geschikte biotopen). Het is dus verheugend, dat hij in locatie 3 van t Weegje blijkt voor te komen. Dit slakje is een bewoner van niet verontreinigd, zoet water met een rijke, gevarieerde onderwatervegetatie en leeft vooral in plassen en sloten met een veenbodem, met name in Utrecht en Zuid-Holland (sloten met zowel krabbenscheer als 1

2 kranswieren kunnen vele exemplaren van deze zoetwaterslak herbergen). Het is een kleine slakkensoort (hoogte 0,8 mm, breedte 6 mm) met een heel plat huisje. Platte schijfhoren (Anisus vorticulus). Foto: Dirk-Jan Saaltink. Datum: 30 april Tot de 21 door ons aangetroffen zoetwaterslaksoorten behoort onder meer de Ovale poelslak. De opname links toont een bealgd exemplaar. Fotograaf: Dirk-Jan Saaltink. De Waterschorpioen, een waterwants die direct tegen de oever aan op zeer geringe diepte leeft en met zijn sifon (adembuisje) in contact staat met de zuurstof van de buitenlucht, is door ons niet aangetroffen, dit in tegenstelling tot de drie voorgaande jaren, toen locaties gelegen in de Reeuwijkse Hout en de Goudse Hout (Heemtuin) zijn bemonsterd. De Gewone aasgarnaal hebben we in alle 3 locaties gevonden; hij wordt ook wel Brakwateraasgarnaal genoemd, omdat hij behalve in zoet vooral in brak water voorkomt. Hoewel in locatie 3 een keer een larve van een schrijvertje is gevangen, zijn merkwaardig genoeg ter plekke geen schrijvertjes op het wateroppervlak waargenomen. De Grote spinnende watertor en de Tuimelaar komen in t Weegje voor, maar een andere grote kever, de Gewone geelgerande waterroofkever, hebben we er niet kunnen ontdekken. Op 17 september waren we blij met de vangst van twee kleine modderkruipers, prachtige visjes, die zich overdag in modder en tussen waterplanten schuilhouden. Sinds januari 2017 wordt deze thans weer vrij algemene soort niet meer beschermd (behalve in Natura 2000-gebieden). Voor verdere details zij verwezen naar de uitgebreide tabel, waarin te zien is wat er zoal door ons op welke locatie en op welke datum is gevangen met een indicatie van het aantal aangetroffen individuen per soort of diergroep. 2

3 Locatie 1, een door vervening ontstane plas. Foto: Iemkje Tijsseling. 3

4 Locatie 2: een veel kleinere plas dan die van locatie 1. Foto: Iemkje Tijsseling. Locatie 3: een vrij brede sloot. Foto: Iemkje Tijsseling. 4

5 Een bijzondere vangst: een waterspin ( , locatie 3). Foto: Dirk-Jan Saaltink. Platte waterwants (buikzijde). Fotograaf: dhr G.A.M. (Gerard) Scholte ( ), een van beide oprichters van De soort is gespot in locatie 2 en 3. De volgende foto s geven een indruk van onze inventarisatiewerkzaamheden. 5

6 Foto: Ronald Ykema. Foto: Iemkje Tijsseling. 6

7 Foto: Iemkje Tijsseling Foto: Iemkje Tijsseling. 7

8 Foto: Iemkje Tijsseling. Foto: Iemkje Tijsseling. 8

9 Foto: Iemkje Tijsseling. Foto: Aart Pijl. 9

10 Foto: Iemkje Tijsseling. 10

11 Beide foto s : Iemkje Tijsseling. De tabel laat het resultaat zien van de inventarisatie van 3 in t Weegje gelegen locaties. Op het eind van de tabel wordt een aantal namen en termen nader uitgelegd. WAARGENOMEN IN 2017 MET INDICATIE VAN AANTALLEN Datum: 1 = 30 april; 2 = 28 mei; 3 = 25 juni; 4 = 23 juli; 5 = 20 aug.; 6 = 17 sept. Diersoort of diergroep Locatie 1 Locatie 2 Locatie 3 (I = 1 ind.; T = 2 t/m 10 ind.; = meer dan 10 ind.; - = niet Datum Datum Datum aangetroffen) Platworm I I I - T T T I Eiercocon van platworm I I - - Waterdraakje (Stylaria lacustris) I Zoetwaterborstelwormsoort(en) I - T I - - T T T - T I - - Vissenbloedzuiger T I I - - Achtogige bloedegel I - I - - I I Brede bloedzuiger I Bloedzuiger, soort niet bepaald I - I T I - - I I T T - I T Eiercocon v.e. bloedzuigersoort I Nimf van Caenis horaria I Nimf van Cloeon dipterum I Haftennimf, soort niet bepaald T T T - I T T T Grote roodoogjuffer (imago) I Lantaarntje (imago) - T T Larve van Houtpantserjuffer T Larve van Lantaarntje I - T I

12 Larve van Variabele waterjuffer I Jufferlarve, soort niet bepaald T I T T T T - - I - T - T Glassnijder (imago) I Paardenbijter (imago) I I Vroege glazenmaker (imago) I I Larve van Blauwe glazenmaker T - Larve van Viervlek I Springstaart T Bootsmannetje T T I I T I T I T T Dwergbootsmannetje I I - - Gestippelde duikerwants I Duikerwants, soort niet bepaald I I T - I Platte waterwants (Zwemwants) T I T T Nimf van Platte waterwants I Schaatsenrijder I - T - I - - T - Staafwants T I - - I Schietmot (imago) I Kokerjuffer (schietmotlarve) T - T T T T T - T T - T Kokerjuffer zonder kokertje I Eiercocon van een schietmot I Pluimmuglarve T - - T Vedermuglarve (Dansmuglarve) T - I I - - T T T I - - I - I Larvenhuidje v.e. vedermug I Vedermug, pas uit de pop I Larve van steekmug (Culex sp.) I Steekmuglarve, genus niet bep I I - - Steekmugpop (Culex sp.) I Steekmugpop, genus niet bep. - - I Larve van Gewone elzenvlieg I I - I Wapenvlieglarve I Grote spinnende watertor I - Tuimelaar I Acilius sulcatus (mannetje) I Waterroofkever met gele rand I Waterkever, soort niet bepaald I I - I I T T I - T - Larve van een schrijvertje I Larve van Acilius sulcatus I Waterkeverlarve, soort niet bep T T T Eenoogkreeftje - T - T T I Polyphemus pediculus I I I Leptodora kindtii I Holopedium gibberum T Watervlo, soort niet bepaald T Gewone aasgarnaal T T T T - T I - T T - - I Karperluis I - I - I Mosselkreeftje I Gewone zoetwaterpissebed T - I - - T T - - T T T T T T T Vlokreeftje T - T - T - - T - - T Waterspin I Roodgekleurde watermijt - T T - T I - I T - T Anders gekleurde watermijt - - T - I - T - - T T T Vorticella sp. (Klokdiertje) Hydra sp. (Zoetwaterpoliep) - - I - T - I

13 Kikkerlarve I T I I - Salamanderlarve T I - - Ringslang I Geelbuikschildpad, een exoot I Kleine modderkruiper T Snoekje I Slakkeneitjes Driehoeksmossel I T - I - - I Erwtenmossel I I T - I Gewone hoornschaal I T - - I T - - I Moerashoornschaal - - T I - T - - Zwanenmossel I Bronblaashoren I - - T I - - T T - T I - - T I T I Puntige blaashoren I I I - Grote diepslak I I T T I T I I T T - T T T I Eierpakketje van Grote diepslak I Kleine diepslak - I I I - - T - I - I T T - Jenkins waterhorentje I - - I Kapslak (Ovale kapslak) I Platte pluimdrager I I Vijverpluimdrager I - T T T I - T T I T I - - T I Gewone poelslak I Moeraspoelslak I I I Ovale poelslak I I T Posthorenslak I I I Riempje I - - I Draaikolkschijfhoren I I - - I T T I T - Gekielde schijfhoren I Gewone schijfhoren I Glanzende schijfhoren I - T Platte schijfhoren T T I T T Vlakke schijfhoren T T - I I T - Witte schijfhoren - I I Tractorwieltje I I - Nadere uitleg bij enige gebruikte namen en termen: genus = geslacht sp. = species = soort imago = volwassen insect nimf = onvolwassen stadium van een insect met een onvolledige metamorfose, bijv. een haftennimf Waterdraakje = zoetwaterborstelwormsoort Brede bloedzuiger: ook Zesogige clepsine en Platte clepsine genoemd Caenis horaria = Gewone slijkhaft (orde Haften of Eendagsvliegen) Cloeon dipterum = Gewone tweevleugel, eveneens een haftensoort Pluimmuggen: ook Spookmuggen genoemd (vanwege het doorzichtige lichaam) Schrijvertjes of Draaikevertjes (Gyrinidae): in Nederland van deze keverfamilie 11 gevestigde soorten, waaronder de algemene soorten Plasschrijvertje en Slootschrijvertje Acilius sulcatus = Gegroefde haarwaterroofkever Polyphemus pediculus = watervlosoort van de oeverzone met een opvallend groot oog Leptodora kindtii = Glaskreeftje, een grote, doorzichtige watervlosoort Holopedium gibberum = een watervlosoort Aart Pijl,