Evaluatie van een IPCC-klimaatrapport. Analyse van conclusies over de mogelijke regionale gevolgen van klimaatverandering Maarten Hajer

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Evaluatie van een IPCC-klimaatrapport. Analyse van conclusies over de mogelijke regionale gevolgen van klimaatverandering Maarten Hajer"

Filip ten Hart
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Evaluatie van een IPCC-klimaatrapport Analyse van conclusies over de mogelijke regionale gevolgen van klimaatverandering Maarten Hajer

2 Aanleiding 2 Januari 2010 Publieke onrust over fouten in IPCC-rapport Tweede Kamer Geloofwaardigheid van IPCC is in het geding Motie van Samsom c.s. Vraag PBL om update klimaatwetenschap en implicaties van fouten Minister VROM Beperk onderzoek tot regionale hoofdstukken en iets over Himalaya Februari 2010 start onderzoek PBL

3 Werkwijze 3

4 Afbakening onderzoeksgebied 4 Media rapporteerden over fouten uit wereldregiohoofdstukken van Werkgroep II (gevolgen, adaptatie en kwetsbaarheid klimaatverandering) Onderzoek beperkt zich tot 8 regiohoofdstukken in rapport Werkgroep II plus doorwerking in de samenvatting van het Synthese-rapport van IPCC Rapporten Werkgroep I en Werkgroep III niet bekeken

5 5

6 De wereldregio s 6 1. Afrika 2. Azië 3. Australië en Nieuw-Zeeland 4. Europa 5. Latijns-Amerika 6. Noord-Amerika 7. Poolgebieden 8. Kleine-eilandstaten

7 7

8 Proces: Openheid, peer-review, toezicht 8 Openheid: meldpunt voor mogelijke fouten op PBLwebsite 40 reacties waarvan 3 direct relevant voor onze analyse Hoor en wederhoor met betrokken IPCC-auteurs Interne en externe peer-review Onafhankelijk toezicht door KNAW

9 PBL methode: fouten en aanmerkingen (1) 9 Fouten: verbeteringen voor Vierde Klimaatrapport 1. Onnauwkeurige uitspraak 1a) onnauwkeurigheid die gecorrigeerd kan worden door een erratum 1b) onnauwkeurigheid die een nieuwe beoordeling ( assessment) vergt 2. Onnauwkeurige literatuurverwijzing Presconference, 5-Jul-2010

10 PBL methode: fouten en aanmerkingen (2) 10 Aanmerkingen: lessen voor het volgende rapport 1. Onvoldoende onderbouwde toeschrijving van een effect aan klimaatverandering 2. Onvoldoende gegronde generalisatie 3. Onvoldoende transparante expertbeoordeling 4. Inconsistentie tussen uitspraken 5. Ontraceerbare literatuurverwijzing 6. Onnodig gebruik maken van grijze literatuur 7. Uitspraak niet beschikbaar voor review Presconference, 5-Jul-2010

11 IPCC: het wezen van een assessment 11 IPCC doet geen eigen onderzoek IPCC werkt met geselecteerde wetenschappers die tezamen een overzicht dienen te hebben over een bepaald thema / kennisveld Kern: het aanleveren van de best denkbare kennis, ten behoeve van een goede politiek-bestuurlijke afweging Wetenschap kent eigen vraagstellingen; soms is er veel bekend over beleidsrelevante vragen, soms minder Wegen van de wetenschappelijke literatuur is kwestie van expert judgement

12 Bevindingen 12

13 Bevindingen (1) samenvattende conclusies over mogelijke regionale gevolgen van klimaatverandering onderzocht: Geen significante fouten Op 3 conclusies punten van kritiek In achterliggende hoofdstukken van Werkgroep II: 1 nieuwe fout (naast Himalaya en NL zeespiegel); 3 punten van kritiek

14 Bevindingen (2) 14 Gevonden fouten in achtergrondrapport hebben geen invloed op samenvattende conclusies Algemene boodschap over gevolgen en kwetsbaarheid blijft recht overeind: Er zijn bewezen waarnemingen regionale gevolgen Aanzienlijke risico s als temperatuur verder stijgt

15 Bevindingen (3) 15 IPCC Werkgroep 2 hanteerde risico-gerichte benadering De samenvattende conclusies zijn vooral een selectie van voorbeelden van negatieve gevolgen Voorbeeld: Mogelijke positieve invloed klimaatverandering op kansen bosbouw Noord-Azië haalt samenvatting niet

16 16 FOUTEN EN KRITIEKPUNTEN IN DETAIL BEKEKEN

17 Fouten nader bekeken - samenvatting 17 Kleine fout in samenvatting ( Syntheserapport ) Er staat: miljoen mensen met watertekort in 2020 in Afrika; Had moeten zijn: miljoen De facto incorrect, maar is bij gegeven onzekerheden zonder consequenties

18 Fouten nader bekeken - hoofdstukken 18 In hoofdstukken: Himalaya gletsjer-fout (Annex B) Nederlandse zeespiegel-fout (Annex C) Afname productiviteit visvangst door extreme wind en turbulentie zeewater met 50 60% De 50 60% slaat op de mogelijke afname van de extreme wind en de turbulentie van zeewater, niet op de visvangst. Effecten op visvangst beperkt.

19 Kritiekpunten samenvatting voor beleidsmakers ( Syntheserapport ) Mogelijke afname opbrengsten regen-afhankelijke landbouw met 50% in 2020 in sommige Afrikaanse landen Expert judgement slecht onderbouwd 2. Mogelijke afname van de beschikbaarheid van zoet water in grote delen van Azië Generalisatie: herkomst stelling niet goed te traceren 3. Mogelijke afname van de productiviteit in de veestapel in Latijns-Amerika Generalisatie: alleen onderbouwd voor rundvee in enkele landen

20 Kritiekpunten hoofdstukken en Technische Samenvatting (Werkgroep II rapport) (1) Verwachte toename bosbranden in Noord-Azië Geen goede literatuurreferentie; conclusie niet af te leiden uit hoofdstuk 2. Verwachte toename van hittedoden per jaar in 2050 in Australië Attributie : komt maar voor een deel door klimaatverandering Perspresentatie, 5 juli 2010

21 Kritiekpunten hoofdstukken en Technische Samenvatting (Werkgroep II rapport) (2) Gezondheidseffecten in Europa per saldo negatief: meer nadelige dan positieve effecten Expert judgement niet duidelijk: waarom valt balans negatief uit? 4. Tot 40% van de bossen in de Amazone zouden zeer sterk kunnen reageren op zelfs een geringe daling van de neerslag Gebaseerd op een peer-reviewed rapport van WWF/IUCN report van 2000 over bosbranden. In wezen ondersteund door diverse peer-reviewed wetenschappelijke tijdschriftartikelen Perspresentatie, 5 juli 2010

22 Aanbevelingen 22

23 Aanbevelingen voor vijfde IPCC-rapport Maak onderbouwing conclusies transparanter Geef volledig spectrum van regionale gevolgen weer Investeer meer in de kwaliteitscontrole Investeer meer in kennisopbouw

24 1. Maak onderbouwing conclusies transparanter 24 Duidelijk uitleggen hoe men tot de samenvattende conclusies komt uit onderliggend materiaal Oppassen met generalisaties Effecten klimaatverandering onderscheiden van andere effecten (bevolkingsgroei, welvaart, landgebruik)

25 2. Geef volledig spectrum van regionale gevolgen weer (1) 25 Vierde Assessment IPCC had focus op waarschijnlijke negatieve gevolgen Deze risicogerichte benadering is op zich goed te verdedigen Politiek wil attent worden gemaakt op mogelijke bedreigingen en ontregelingen Samenleving prima in staat op positieve veranderingen te reageren, maar beleidsreactie is vaak vereist bij negatieve gevolgen Positieve en negatieve gevolgen kan je niet optellen

26 2. Geef volledig spectrum van regionale gevolgen weer (2) 26 Maar kan nu beter op twee manieren worden aangevuld: 1. Geef ook rol van andere factoren dan klimaat aan, alsmede eventuele positieve effecten 2. Geef ook worst case risico s aan kleine of onbekende kansen, grote gevolgen Dit leidt tot een gebalanceerder overzicht van de regionale gevolgen voor water, voedsel, gezondheid, kustgebieden en ecosystemen

27 3. Investeer meer in de kwaliteitscontrole 27 Grondiger review voorafgaand aan publicatie Betaalde assistenten voor kwaliteitscontrole Actievere rol regeringen in review Na publicatie meldpunt voor (vermeende) fouten

28 4. Investeer meer in kennisopbouw 28 Investeringen in kennisopbouw, waarnemingen, modellen verstandig: Kennis over gevolgen klimaatverandering onevenwichtig verdeeld over de wereld

29 Meer informatie:

Vergelijkbare documenten

Commotie in klimaat en de evaluatie van een IPCC rapport. Leo Meyer

Commotie in klimaat en de evaluatie van een IPCC rapport Leo Meyer Klimaatverandering: van wetenschap naar Samenleving, NVBM, 19 November 2010, Wageningen 2 Evaluatie van een IPCC klimaatrapport een analyse