Gemeente Emmen 1 november Gebiedsontwikkelingsplan Vaarverbinding Erica - Ter Apel

Transcriptie

1 Gemeente Emmen 1 Gebiedsontwikkelingsplan Vaarverbinding Erica - Ter Apel

2 Aangepast Ontwerp Structuurvisie Erica - Ter Apel Inhoudsopgave Voorwoord 1. Introductie 1.1 Korte schets van Emmen 1.2 Afstemming met ander beleid 2 Ontbrekende schakel 3. Plangebied en ruimtelijke kwaliteiten en karakteristieken 3.1 Plangebied gebiedsontwikkelingsplan 3.2 Ruimtelijke kenmerken en kwaliteiten 4. Ambities en Kaders 4.1 Ambities 4.2 Kaders Gebiedsontwikkeling 5. Private en publieke kansen 5.1 Analyse plangebied 5.2 Kansrijke plekken in beeld 5.3 Stappenplan bij initiatieven 5.4 Publieke ontwikkelkaart 6. Sturen op realisatie 7. Uitvoeringsprogramma 2

3 Aangepast Ontwerp Structuurvisie Erica - Ter Apel Voorwoord Voor u ligt een aangepaste ontweip structuurvisie Vaarverbinding Erica-Ter Apel (Gebiedsontwikkelingsplan). Deze visie is opnieuw in procedure gebracht en ter inzage gelegd. Van 25 januari tot en met 8 maart 2011 heeft een ontweip structuurvisie Vaarverbinding Erica-Ter Apel ter inzage gelegen. Voor, tijdens en na deze officiële ter inzage legging is binnen de gemeente Emmen veel gesproken over de veranderde mondiale economische situatie en de demografische ontwikkelingen in delen van Nederland en de voortekenen en gevolgen daarvan voor de gemeente Emmen. Het gemeentebestuur heeft over deze onderwerpen ook veel gesprekken met partners buiten het gemeentehuis gehad. De gesprekken en onderzoeken hebben geleid tot het opstellen en wijzigen van een aantal beleidsstukken die hierop ingaan. Voorbeelden hiervan zijn de "Beleidsnotitie gevolgen Demografische Ontwikkelingen", het opstellen van de Woonvisie, het opstarten van een actualisatie van de "Strategienota"en een aankondiging van een actualisatie van de Structuurvisie 2020 "Veelzijdigheid Troef'. De ingediende zienswijzen hebben bij het herzien van het concept-ontweip ook een belangrijke rol gespeeld. In het licht van de gevoerde en nog lopende discussies is ook het ontweip structuurvisie Vaarverbinding Erica - Ter Apel (gebiedsontwikkelingsplan) opnieuw besproken. Dit heeft geleid tot bijstelling van de structuurvisie en gezien de aard van de aanpassingen het opnieuw opstarten van de procedure. Tevens is hierin meegenomen de reactie op de ingediende zienswijzen, die vorig jaar zijn ingediend. Het resultaat van deze bijstelling ligt voor. De ontweip structuurvisie (gebiedsontwikkelingsplan) kent twee bijlagen, die met het plan een geheel vormen te weten: 1. Ontwikkelingskansen langs de vaarverbinding Erica - Ter Apel: concept analyse ruimtelijke en landschappelijke kwaliteiten en ontwikkelingsmogelijkheden opgesteld door H.H.v.B. Adviesburo voor tuinen landschapsinrichting (september 2009). 2. Ontwikkelingskansen langs de Vaarroute Erica - Ter Apel, opgesteld door bureau Middelkoop (juli 2012); 3

4 Aangepast Ontweip Structuurvisie Erica - Ter Apel 2. Introductie 1.2 Korte schets van Emmen Met bijna ha is Emmen één van de grootste gemeenten van Nederland. Binnen de gemeente is een veelheid aan landschappen aanwezig. Zandgronden met bos, essen en esdoipen, veenkoloniaal landschap met linten, beekdalen en natuurgebieden zijn allemaal binnen de gemeente aan te treffen. Emmen is niet zonder reden in 2004 uitgeroepen tot beste vrijetijdsgemeente van ons land. Deze fraaie landschappen worden afgewisseld door doipen, stedelijk gebied, bedrijventerreinen en glastuinbouw. Bijna de helft van de gemeentegrens is direct ook de landsgrens met Duitsland. Van oorsprong bestond de grens uit een ondoordringbaar veengebied, het Bourtanger Moor. Deels is dit veen nog steeds ongecultiveerd (het Bargerveen). Anderzijds ontstaan er steeds meer verbindingen, die ook nieuwe kansen met zich meebrengen en grenzen laten vervagen. De groei van Emmen tot de huidige omvang hangt sterk samen met de naoorlogse industrialisatie. Emmen huisvest een omvangrijke industrieconcentratie en andere bedrijvigheid, onder andere op het grootste bedrijventerrein van Noord- Nederland, de Werkas Emmen. Het ondernemersklimaat in Emmen wordt zeer goed gewaardeerd. De gemeente telt inwoners ( ) en is de grootste gemeente van Drenthe. Sinds 2002 is sprake van een stagnatie in de groei van inwoners. In 2010 laten de cijfers zien dat zelfs een daling van inwoneraantallen heeft plaatsgevonden. De prognose is dat het aantal inwoners van Emmen de komende jaren zal blijven dalen. Tegelijkertijd is de bevolkingsopbouw van de gemeente sterk aan het veranderen. Emmen ontgroent en vergrijst. Ontwikkelingen die vooral hun weerslag hebben op het oostelijk gedeelte van de gemeente. Bij de ontwikkeling van Emmen is sinds de jaren '50 van de vorige eeuw gekozen voor het concept van de open en groene stad. Dit concept sloot goed aan op de doelgroep: voormalige veenarbeiders die in de industrie werkzaam waren. De kern van Emmen heeft zich vanaf die tijd snel ontwikkeld. In hoog tempo werden grootschalige woonwijken als Emmermeer, Angelslo en Emmerhout gebouwd. Het uitgangspunt van een met groen dooraderde structuur was en is de rode draad voor de verdere ontwikkeling van Emmen. Met de bouw van Bargeres, de Rietlanden, Pare Sandur en Delftlanden is hierop voortgeborduurd. Op deze wijze heeft Emmen zich in een lobbenstructuur en open groene kern ontwikkeld. Met alle voorzieningen in de gemeente vormt Emmen het centrum van een verzorgingsregio met ruim inwoners. Deze mensen komen in Emmen om te wonen, te werken, te winkelen, te recreëren, verzorgd te worden of te studeren. Emmen is het centrum dat in een ruimtelijk-hiërarchische structuur wordt aangevuld door een aantal hoofdkernen en kleine kernen. In het veengebied ten oosten en zuiden van de kern Emmen ligt een aantal relatief jonge doipen en ten noorden en westen een aantal historische zanddorpen. Het tussenliggende buitengebied kent een overwegend agrarische en groeiende toeristisch-recreatieve functie. De provincie en de gemeente hebben jaren van voorbereidingen gehad voor het realiseren van een vaarverbinding in de veenkoloniën. Uiteindelijk is vanuit de Agenda van de Veenkoloniën de opdracht gekomen om de aanleg van een 4

5 Aangepast Ontweip Structuurvisie Erica - Ter Apel vaarverbinding te verwezenlijken. Dit is tevens vertaald in de Structuurvisie 2020 "Veelzijdigheid Troef' van de gemeente als een strategisch project. Voor u ligt de ontweip structuurvisie Vaarverbinding Erica-Ter Apel (Gebiedsontwikkelingsplan). 1.2 Afstemming met ander beleid De structuurvisie vaarverbinding Erica - Ter Apel staat niet los van alle andere plannen die door Rijk, Provincie en Gemeente vastgesteld zijn danwel opgesteld worden. De structuurvisie bevat een ruimtelijk kader dat op basis van de visie uit de Structuurvisie 2020 "Veelzijdigheid Troef' is opgesteld. 5

6 Aangepast Ontwerp Structuurvisie Erica - Ter Apel 2. Ontbrekende schakel In het bestaande vaametwerk was de vaarroute Erica - Ter Apel tot 2013 een ontbrekende schakel in het (inter)nationale recreatievaarnetwerk. Binnen de Agenda voor de Veenkoloniën is het projectenplan 'herstel vaarverbinding Erica-Ter Apeľ opgesteld. De fysieke verbinding is uitgewerkt door de provincie en wordt aangelegd. In 2010 is de eerste fase gereed gekomen en geopend. Dit is het gedeelte van Ter Apel tot aan het Veenpark. Bij de start van het vaarseizoen 2013 wordt de gehele vaarverbinding Erica - Ter Apel geopend. Door de realisatie van de vaarverbinding ontstaat een vaarrecreatieve verbinding van Í formaat. De vaarroute zal in de Public Relation en Marketing aangeduid worden met De VeenVaart, een kanaal met een verhaal. Komend vanuit v. Hoogeveen over de Hoogeveense Vaart of over het f Stieltjeskanaal vanuit ui Coevorden heeft de recreant allereerst de mogelijkheid tot aanleg in Nieuw Amsterdam. De gemeente Coevorden houdt 'S in haar structuurvisie rekening i met de vaarverbinding door het centrum van Coevorden beter r bereikbaar en aantrekkelijk te maken voor de recreatieve vaart. De Hoogeveense Vaart wordt vervolgd tot de Bladderswijk, waar de recent verbrede Oosterwijk wordt gepasseerd. Via het Bedrijvenpark A37 loopt de route naar het Oosterbos en wordt aangetakt op het Scholtenskanaal. Dit onderdeel heeft de werktitel Hondsrugkanaal. Via de randen van het Landgoed Scholtenszathe wordt met het Veenparkkanaal het hoogveengebied Berkenrode doorsneden. Na het Veenpark takt de vaarverbinding in Barger Compascuum aan op het Oosterdiep. Door het lint en Emmer Compascuum wordt nabij Ter Apel de grens met de provincie Groningen bereikt. Vlak voor Ter Apel is de entree naar het Haren-Rütenbrock-K anaal; dé verbinding met het vaametwerk aan Duitse zijde van de grens. De ontwikkeling van de vaarverbinding is daarmee niet alleen gericht op de realisatie van een verbinding tussen Erica en Ter Apel. De noord-zuid en oost-west verbindingen in het landelijk gebied worden aangetrokken en versterkt. Ook is de vaarverbinding de ruggengraat voor nieuwe ontwikkelingen binnen de Gemeente Emmen, die het gebied meer moeten profileren, de herkenbaarheid vergroten en tegelijkertijd meer onderscheidenheid en ruimtelijke kwaliteit tot gevolg hebben. Voor bestaande dorpen, voorzieningen en/of attracties biedt het kansen tot uitbouw, ook biedt de route kansen voor nieuwe impulsen in de dorpen en het buitengebied. De vaarverbinding is het snoer waaraan diverse parels worden geregen. De parels spelen in op de cultuurhistorische en landschapskwaliteiten van de desbetreffende locatie. Zo V - '». 6

7 Aangepast Ontweip Structuurvisie Erica - Ter Apel wordt het lint nabij het Oosterdiep (tussen Barger-Compascuum en Emmer- Compascuum) versterkt middels het toevoegen van functies. Daarnaast worden initiatieven die aansluiten bij de vaarverbinding gestimuleerd. Hierbij kan gedacht worden aan fietsenverhuur, bed and breakfast, natuurontwikkeling, horeca, verblijfsrecreatie of andersoortige vrijetijdsactiviteiten. Andere parels langs het snoer zijn een jachthaven, passantenhavens en aanlegplekken in de verschillende doipen. 7

8 Aangepast Ontwerp Structuurvisie Erica - Ter Apel 3. Plangebied en ruimtelijke kwaliteiten en karakteristieken 3.1 Plangebied gebiedsontwikkelingsplan Het gebied waarbinnen de vaarverbinding wordt gerealiseerd en het plangebied van het gebiedsontwikkelingsplan heeft een ruimtelijke kwaliteitsslag en een sociaaleconomische impuls nodig. De realisatie van de vaarverbinding Erica - Ter Apel kan als vliegwiel dienen om gebiedsontwikkeling tot stand te brengen. De partners, die gezamenlijk hebben gezorgd dat deze vaarverbinding daadwerkelijk gerealiseerd wordt, hebben als randvoorwaarde opgenomen dat mogelijkheden voor gebiedsontwikkeling geboden worden. Het is aan private initiatiefnemers om met initiatieven te komen en samen met de gemeente ruimtelijke kwaliteitsverbetering en de sociaal-economische vooruitgang te bewerkstelligen. Om het gebiedsontwikkelingsplan hanteerbaar te maken is van belang om aan te geven op welk gebied het plan van toepassing is. Tegelijkertijd is het vreemd om aan een gebiedsontwikkeling harde grenzen toe te kennen. Dit levert een spanning op. Tegelijkertijd zal het creëren en realiseren van nieuwe ontwikkelingen gekoppeld aan en rondom de vaarverbinding zijn weerslag hebben op een groter gebied. Het positieve effect van een initiatief op de omgeving is een belangrijke voorwaarde voor het gemeentebestuur om in gesprek te gaan over en uiteindelijk medewerking te verlenen aan een initiatief. De groene cirkel (zie onderstaand figuur) symboliseert een zone rondom de vaarverbinding waar economische initiatieven mogelijk worden gemaakt, waarbij relaties worden gezocht met (ruimtelijke) ontwikkelingen die buiten de directe invloedsfeer liggen van de vaarverbinding. Van belang zijn bijvoorbeeld de kansen die er liggen vanwege de kwaliteitsverbetering van de Runde en door de recreatieftoeristische voorzieningen en toeristische bedrijvigheid te combineren met de vaarverbinding. Onderscheidende exclusieve woningbouw aan de vaarverbinding Economische (recreatieve en toeristische) initiatieven mogelijk in een zone rondom de vaarverbinding. De rode stip symboliseert de vaarverbinding zelf en het direct daaraan grenzende grondgebied. Voor ontwikkelingen met betrekking tot woningbouw geldt de rode stip als plangebied, mits voldaan wordt aan de kaders (zie paragraaf 4.2 ). 8

9 Aangepast Ontweip Structuurvisie Erica - Ter Apel 3.2 Ruimtelijke kenmerken en kwaliteiten Varen van Nieuw-Amsterdam naar Ter Apel is een reis door de unieke historie van het veenlandschap. Op korte afstand van elkaar liggen verschillende typen ontginningen van het veen. Het landschap waar doorheen wordt gevaren is dan ook een gelaagd landschap waarbij elementen uit de verschillende tijdperken zichtbaar zijn. Hierdoor passeert de toervaarder, maar ook fietsers en andere bezoekers van het gebied, een gevarieerd landschap. Ieder stadium heeň namelijk zijn eigen landschappelijke, cultuurhistorische en ruimtelijke kwaliteiten die het uitgangspunt vormen voor behoud en ruimtelijke ontwikkeling. Deze kwaliteiten zijn verder uitgewerkt in "ontwikkelingskansen langs de vaarverbinding Erica - Ter Apel: concept analyse ruimtelijke en landschappelijke kwaliteiten en ontwildcelingsmogelijkheden" (bijlage 1). Het gebied biedt de mogelijkheden voor ontwikkelingen van natuur, landschap, recreatie en onderscheidende, exclusieve woomnilieus. De vaarverbinding zorgt niet alleen voor het zichtbaar worden van de landschappelijke gelaagdheid, zij maakt het ook mogelijk om die gelaagdheid te beleven. De ruimtelijke en landschappelijke kwaliteitenkaart komt voort uit landschapsonderzoek binnen de gemeente Emmen, de Ruimtelijke Waardenkaart en de Veenatlas. De kaart vormt mede de basis voor het onderzoeken van de ontwildcelingsmogelijlcheden binnen het plangebied, zowel voor de overheden en semi-publieke partijen als voor de ontwildíelingsmogelijkheden van de private initiatiefnemers. In bijlage 1 is aangegeven dat de publieke overheden een andere rol hebben in de gebiedsontwikkeling dan de private partijen/initiatiefnemers. De focus ligt meer op het investeren in de ruimtelijke kwaliteit van het landschap en water en het creëren van de kaders voor de verdere ontwikkeling van de economie (toerisme, recreatie en zorg) en de ontwikkeling van onderscheidende milieus. Ten aanzien van de ontwikkelingen I initiatieven is er sprake van andere afwegingen, waarbij het behouden en versterken van de kwaliteit vraagt ook om investeringen van initiatiefnemers. De onderstaande ruimtelijke en landschappelijke kaart laat zien welke elementen als waardevol worden getypeerd. 9

10 Aangepast Ontwerp Structuurvisie Erica - Ter Apel Legenda ruimtelijke en landschappelijke kwaliteiten kaart Steīlrand van de Hondrug: gaal Steīlrand van de Hondrug; gehavend ú, van de Runde Gevarieerd landschap van de kleinschalige ontginningen ļ\ İC3 Robuuste ruimtes langs de vaarverbinding Ruim zicht vanaf vaarroute op het grootschalige landschap Her en der zich! cp hel achterliggende landschap Monumentale Kanaal en laanbeplanting ; i. t: Natuurgebieden Kleinschalig landschap van het blofcsysteem zonder wijken Relatieve beslotenheid door linten aan beide zijden kanaal ĩ 10

11 Aangepast Ontweip Structuurvisie Erica - Ter Apel 4. Ambities en Kaders 4.1 Ambities De ontwerp structuurvisie Vaarverbinding Erica - Ter Apel vloeit voort uit de Structuurvisie 2020 "Veelzijdigheid Troef' waarin een gebiedsontwikkelingsplan voor de vaarverbinding als strategisch project is opgenomen. Dit is nog steeds het geval, maar grote mondiale en regionale veranderingen hebben de uitgangssituatie bij de start van het opstellen van het gebiedsontwikkelingsplan in 2008 fundamenteel veranderd. Hierbij moet gedacht worden aan de mondiale economische crisis en de demografische veranderingen. Ondanks deze fundamentele veranderingen die vragen om een andere benadering van ontwikkelingen zijn de ambities voor een gebiedsontwikkelingsplan overeind gebleven. De ambities luiden:» Versterken van recreatieve verbindingen; «Versterken van identiteit en imago;» Versterken van de werkgelegenheid en voorzieningen;» Verhogen van de ruimtelijke kwaliteit en beleving van het gebied. Dit gebiedsontwikkelingsplan schetst het ruimtelijke ontwikkelkader waarbinnen (onmogelijkheden en kansen voor initiatieven f ontwikkelingen geschetst zijn. 4.2 Kaders Gebiedsontwikkeling Het gebiedsontwikkelingsplan heeft als primair doel het op gang brengen van ontwikkelingen in het gebied, die met de fysieke realisatie van een vaarverbinding, leidt tot publieke, maar vooral private initiatieven die de ruimtelijke kwaliteit verbeteren en een sociaal-economische vooruitgang in de regio tot gevolg hebben. Het gemeentebestuur heeft bewust een pakket van ruime kaders geformuleerd, waarbinnen economische en ruimtelijke ontwikkelingen mogelijk zijn. Bij gebiedsontwikkeling rondom de vaarverbinding wordt gewerkt op basis van uitnodigingsplanologie. Dat wil zeggen dat de gemeente initiatiefnemers uitnodigt om, uitgaande van gelijkwaardigheid, in gesprek te gaan om te komen tot ontwikkelingen waar beide partijen, vanuit hun specifieke standpunten, tevreden over zijn en die maatschappelijk worden gedragen. Het zoeken naar combinaties van (bestaande) functies wordt daarbij gestimuleerd. De kaders luiden: Water ontmoet land «Gebiedsontwikkeling is de kern. De vaarverbinding ligt er. Ontwikkelingen aan en rondom de vaarverbinding moeten nu gaan zorgen voor reuring in het veenkoloniale gebied en daaromheen. De vaarverbinding staat daarbij niet op zichzelf, maar voimt een onderdeel van een opnieuw aan verandering onderhevig landschap met op elke plek zijn eigen ruimtelijke kwaliteiten en karaktistieken. Bijvoorbeeld de Runde, gelegen tussen de Ruiten Aa en Bargerveen is daarbij een belangrijk element. Er zijn meerdere combinaties van functies en elementen in het landschap te maken. «Het gebiedsontwikkelingsplan biedt ruimte voor ontwikkelingen die een economische spin-off tot gevolg hebben, bijvoorbeeld horeca, verhuur van kano's en fietsen, rondvaarten, e.d. Hierbij wordt gedacht aan bestaande of nieuw te creëren overstappunten waar water en land elkaar ontmoeten, versterken en ontmoetingen uitwisselen. Overstappunten zijn plekken waar zowel water- als landtoeristen elkaar logischerwijs tegenkomen. 11

12 Aangepast Ontweip Structuurvisie Erica - Ter Apel Kernen mee in de vaart der... * De kernen gelegen langs de vaarverbinding worden uitgenodigd om rekenschap te geven aan de ligging aan de vaarverbinding. Dit betreft de kernen Erica, NieuwAmsterdam/Veenoord, Klazienaveen, Barger-Compascuum, EmmerCompascuum. De manier waarop hier invulling aan wordt gegeven is een aangelegenheid van de kernen zelf en zal zijn weerslag moeten krijgen in de verschillende dorpsprogramma's. De Gemeente heeft hierbij een faciliterende rol. De werkwijze en systematiek van Emmen Revisited kunnen hierbij een belangrijke rol vervullen. Wonen in aanvullend exclusief woonmilieu «Het gebiedsontwikkelingsplan stimuleert het creëren van een bijzonder woonmilieu gerelateerd aan water en gelegen aan de vaarverbinding. Onder bijzonder woonmilieu wordt verstaan: Woonbebouwing die zich manifesteert door een architectonische, eigentijdse vertaling van de bebonwings- en landschapskenmerken van de omgeving en die onderscheidend is ten opzichte van het bestaande aanbod in de gemeente Emmen. Extra aandacht moet zijn voor een duurzame energievoorziening. In de Structuurvisie 2020 worden voorbeelden genoemd, te weten lintwonen en/of waterwonen. Het gebiedsontwikkelingsplan maakt, afhankelijk van de desbetreffende locatie, exclusieve woningbouwplannen van 1 tot en met 5 woningen mogelijk. In de bijlage "Ontwikkelingskansen langs de vaarverbinding Erica - Ter Apel" (bijlage 2) zijn op de kansenkaart plekken voor ontwikkelingen gevisualiseerd; «Voor een woningbouw initiatief van 6 of meer woningen geldt dat nadere eisen worden gesteld door de gemeente. Een initiatief van 6 of meer woningen wordt gewogen op onderscheidend vermogen, kwaliteit en passendheid binnen de ruimtelijke visie en het (vigerende) beleid van Emmen. Als blijkt dat een initiatief het evenwicht verstoord en/of niet duurzaam is dan is dat voor de gemeente een belangrijk argument om gesprekken over een initiatief te beëindigen en dus geen medewerking te verlenen aan het initiatief; «Dit gebiedsontwikkelingsplan maakt het mogelijk om verwaarloosde opstallen aan de vaarverbinding te slopen en met ruime planologische mogelijkheden terug te bouwen. Herbestemmen is een middel om een ontwikkeling te stimuleren en/of mogelijk te maken. De bebouwings- en landschapskenmerken in de opgenomen linten en het landschap blijven daarbij van kracht; «Woningbouw mag geen verstoring van de lokale, gemeentelijke en/of regionale woningmarkt tot gevolg hebben. Het gemeentebestuur hecht hier gezien de economische situatie en de spanning op de woningmarkt zwaarwegende waarde aan. Jachthaven * Het gemeentebestuur ziet binnen het grondgebied van de gemeente Emmen ruimte voor realisatie van een jachthaven aan de vaarverbinding. Een jachthaven biedt gelegenheid voor de toervaart om aan te leggen voor (een) overnachting(en) en gebruik te maken van toeristische voorzieningen en (watergerelateerde) bedrijvigheid. 12

13 Aangepast Ontweip Structuurvisie Erica - Ter Apel 5. Kansen voor gebiedsontwikkeling 5.1 Analyse plangebied De ruimtelijke kenmerken en kwaliteiten zijn uitgangspunten voor initiatieven en ontwikkelingen rondom en aan de vaarverbinding. Om een goed beeld te krijgen van hoe het plangebied eruit ziet is een analyse van het bestaande gebied gemaakt. Om dit goed inzichtelijk te maken is een ontwikkelkaart voor de vaarverbinding gemaakt. In bijlage 2 "Ontwikkelingskansen langs de vaarverbinding Erica - Ter Apel" is deze analyse verder uitgewerkt. Dit kaartbeeld vormt de basis voor het tot stand komen van de kansenkaart (die in de volgende paragraaf wordt toegelicht). De ontwikkelkaart is tot stand gekomen door het vertalen van vigerende ruimtelijke kaders, de karakteristieken van het landschap, de aanwezige infrastructuur en de mogelijkheden om de relatie te leggen met de vaarverbinding. In de analyse is de vaarverbinding en het omliggende gebied onder de loep genomen en zijn locaties die eraan gelegen zijn getoetst op de ontwildcelmogelijkneden. In totaal zijn er 15 locaties nader benoemd. In de catalogus van "Ontwikkelingskansen langs de vaarverbinding Erica - Ter Apel" 1 (bijlage 2) zijn de 15 locaties als voorbeelden opgenomen en is aangegeven welke spelregels voor de ontwikkeling van de locatie gelden en welke functies kunnen worden gerealiseerd. Ontwikkelkaart vaarverbinding Erica Ter Apel ; 14 I V '3 n: 1 «f E ï f i 12 Bestaand Kanaal Nieuw Kanaal utditeweo Zware weg N'-l mirrnmm: Landschapsgerelateerd lint i:,.;ü;:':' Lint binnen kern niimiiiiiiii Dorpsgerel.tteerd lint 1 Zīįtenaa' Open plek Dit geeft globaal aan waar ontwikkelingen mogelijk zijn. 13

14 Aangepast Ontweip Structuurvisie Erica - Ter Apel 5.2 Kansrijke plekken in beeld De ontwikkelingskaart, de ruimtelijke kenmerken en kwaliteiten en de visie die het gemeentebestuur heeft met dit gebiedsontwikkelingsplan hebben geleid tot de onderstaande "kansenkaart" en daaraan gekoppeld de catalogus. De kansenkaart laat typologieën zien. Per typologie worden ontwikkelingen mogelijk gemaakt binnen gestelde kaders en de voor dat specifieke linttype geldende spelregels. De specifieke spelregels en generieke kaders (paragraaf 4.2) vormen het speelveld waarbinnen een initiatief I ontwikkeling vorm gegeven kan worden. De kaders gelden voor alle op de kansenkaart aangeduide typologieën. De spelregels gelden niet enkel gelden voor de uitgewerkte locaties in de catalogus van bijlage 2, maar ook voor alle andere plekken langs het lint waar dezelfde typologiekleur is opgenomen. Voor de rode en groene typologieën gelden binnen de vlakken steeds dezelfde spelregels ten aanzien van de stedenbouwkundige inpassing, programmamogelijkheden en de omvang hiervan. De opgenomen blauwe plekken zijn bijzondere plekken binnen het plangebied waarbinnen ruimere ruimtelijke mogelijkheden zijn. Deze plekken bieden de initiatiefnemers veel mogelij kheden om creatief om te gaan met een initiatief/ ontwikkeling. De oranje locaties zijn ontwikkelingen die in andere vigerende beleidsstukken reeds zijn genoemd en die via die wegen mogelijk zijn gemaakt. Bij initiatieven I ontwikkelingen zijn de relaties tussen ruimtelijke kenmerken I kwaliteiten, het plangebied en de vaarverbinding van belang. Bij sommige initiatieven I ontwikkelingen kan direct een relatie worden gelegd met de vaarverbinding, door middel van het realiseren van een verbinding tussen twee bestaande waterpartijen, een zogeheten doorbraak, of direct te bouwen aan de vaarverbinding. Echter op veel plekken heeft een nieuwe ontwikkeling slechts indirecte relatie met de vaarverbinding. De (zware) weg tussen de vaarverbinding en een specifieke locatie en bijvoorbeeld de beperkte omvang van een mogelijke ontwikkeling maken een doorbraak niet haalbaar. Dat wil niet zeggen dat dit geen interessante plekken zijn. Ook die plekken kunnen kwaliteiten toevoegen aan de vaarverbinding en dus het gebied, bijvoorbeeld doordat het bestaande lint met kwaliteit wordt aangevuld of een verrommeld perceel wordt opgeknapt. 14

15 Aangepast Ontweip Structuurvisie Erica - Ter Apel Kansenkaart : l ) Ē E 12 Bestaand Kanaal Nieuw Kan aal Unto nt wikkeling binnen kern LintonUvikkelinq buiten kern Bijzondere plek 1 i Bestaande oniwikkelmogeiijheden Wa terg e relateerde F? kernonrwikkelmg 15

16 Aangepast Ontwerp Structuurvisie Erica - Ter Apel Op de kansenkaart worden vijf typologieën onderscheiden waarvoor verschillende spelregels voor gebiedsontwikkeling gelden. Deze typologieën worden hieronder weergegeven en de spelregels beschreven. Typologie Lintontwikkeling binnen kern Lintontwikkeling buiten kern Ontwikkeling bijzondere plekken Bestaande ontwikkelingsmogelijkheden Watergerelateerde lintontwikkeling Spelregels Op de kaart is de verbinding in en enkele gevallen om de kernen rood gekleurd. Daar zijn kleinschalige initiatieven mogelijk als inpassing binnen de bestaande lintbebouwing. In de open linten kan waar dat op de kansenkaart wordt aangegeven herontwikkeld worden binnen de historische structuur. In de linten wordt onderscheid gemaakt tussen de burgerzijde en de landzijde. Aan de burgerzijde, waar kleinschalige woonbebouwing staat, is op plekken incidenteel een opvulling van linten mogelijk. Aan de landzijde, met meer grootschalige agrarische bebouwingsclusters, is het mogelijk binnen de bestaande clusters tot herontwikkeling te komen. Ook kunnen drie clusters worden toegevoegd/herontwikkeld op de in de kansenkaart opgenomen locaties. Op clusters kan een nieuw programma worden gerealiseerd. In schaal en vorm moet de bebouwing aansluiten bij de oorspronkelijke schaal van het landschap en agrarische bebouwing. Bij de ontwikkeling wordt rekening gehouden met vigerend beleid en (milieu)wet- en regelgeving. Er zijn verschillende plekken langs de vaarverbinding die uitnodigen tot een eigen invulling die is toegesneden op de kwaliteit en eigenschappen van de locatie. Voor deze plekken gelden geen locatiespecifieke spelregels, maar deze komen in gezamenlijkheid tussen initiatiefnemer en gemeente tot stand. Het opstellen van een kwaliteitstoets bij de uitwerking van de ontwikkeling is noodzakelijk. Op de kansenkaart zijn oranje locaties opgenomen. Dit zijn ontwikkelingen die reeds in andere vigerende beleidsstukken zijn opgenomen en via die weg mogelijk worden gemaakt. In de centra van de kernen is het wenselijk/denkbaar om meer watergerelateerde ontwikkelingen op gang te brengen. Het kan daarbij gaan om grootschalige ontwikkelingen die deels ook bestaan uit (kern of centrum) voorzieningen. Aan dergelijke ontwikkelingen zal via de dorpsprogramma's invulling gegeven moeten worden. 16

17 Aangepast Ontweip Structuurvisie Erica - Ter Apel 5.3 Stappenplan bij initiatieven Hieronder staat een schema met de stappen die initiatieven zullen doorlopen voordat ze een ruimtelijk plan worden, die de reguliere planologische procedures kunnen doorlopen. Gedurende het doorlopen van deze stappen kunnen beide partijen besluiten de behandeling van een initiatief te beëindigen. Dit omdat geen van beide partijen tijdens dit proces bindende afspraken en toezeggingen kan/zal doen. Stappenplan voor private initiatieven BB Stap 4 ptap5ļ Toetsen van initiatief aan de spelregels van de Ontwikkelkaart.kansenkaart en voorbeelden door de initiatiefnemer Indien passend binnen het plan volgende stap Het bespreken van het initiatief met de gemeente op basis van ontwikkelkaart, kansenkaart en voorbeelden Indien positief gesprek dan uitwerken van initiatief op ontwerp, programma en haalbaarheid Het uitwerken van ontwerp, opstellen programma en het onderzoeken van de haalbaarheid van het initiatief Het voorbereiden van een ontwerp en/of voorstel op hoofdlijnen voor een principebesluit Presentatie van het voorstel binnen de gemeente Het uitwerken van het plan naar een voorstel aan het college van B&W Principebesluit over het initiatief door het college van B&W Ontwikkelkaart en kansenkaart spelregels geldende typologieën locaties, voorbeelden en referenties in de catalogus bijlage 1. Project- of accountmanager gemeente en stedenbouwkundige Afstemmen van onderdelen met het gemeentelijk uitvoeringsteam en benodigde afdeling In afstemming met de Projectmanager Start van het reguliere planologisch juridische proces dooide gemeente en de initiatiefnemer om de realisatie van het initiatief mogelijk te maken. De behandeling van initiatieven/ontwikkelingen vindt plaats binnen het Uitvoeringsteam Vaarverbinding Erica - Ter Apel in nauwe samenwerking de afdeling Vergunningen, Toezicht en Handhaving. Bij de behandeling van initiatieven is het uitgangspunt dat de gemeente een faciliterende rol heeft en dat per initiatief maatwerk geleverd wordt. 17

18 Aangepast Ontweip Structuurvisie Erica - Ter Apel 5.4 Publieke ontwikkelkaart In de publieke ontwikkelkaart staan de plannen en initiatieven weergegeven waar de publieke overheden voor aan de lat staan. Deze ontwikkelingen moeten de voorwaarden scheppen voor een kwalitatieve ontwikkeling van het gebied. Bijlage 1 bij dit gebiedsontwikkelingsplan laat een analyse van het gebied zien, waaruit voortvloeit dat dit locaties zijn waarmee de gemeente de gebiedsontwikkeling rondom de vaarverbinding kan versterken en randvoorwaarden schept voor initiatieven. Legenda ontwikkelingskaart L*. Te ontwikkelen informatiebord cultuurhistorisch knooppunt; aanlegmogelijkheden aanwezig Te ontwikkelen aanlegplaats met informatteljord op cultuurhistorisch knooppunt Te ontwikkelen multifunctioneel, aan de vaarverbinding gerelateerd knooppunt Te ontwikkelen 'groen Wauw" knooppunt Aansluiten op c.q. ontwikkelen van landschappelijke, recreatieve verbindingen en/of routes Te ontwikkelen woonmilieu ín relatie met de vaarverbinding Te herstellen cultuur īstorische monumentale kanaal en laanbeplanting Te behouden c.q. versterken oude cultuurhistorische ontginningsrand Te ontwikketen nieuwe īnvuling cultuurhistorische 'plaats' Te ontwikketen nieuw groen blauw gebied met laagblijvende beplanting Deze plannen en projecten zijn opgenomen en verder uitgewerkt in het uitvoeringsprogramma. Deze agenda wordt eens in de twee jaar bijgesteld zodat de actuele projecten, initiatieven en investeringen hierin zijn opgenomen. 18

19 Aangepast Ontwerp Structuurvisie Erica - Ter Apel 6. Sturen op realisatie In de visie worden de ontwikkelingskansen langs de vaarverbinding aangegeven en daarnaast wordt weergegeven wat de gemeente, provincie en andere partijen investeren om de kansen te vergroten. De visie vormt het kader om initiatieven f ontwikkelingen te faciliteren en, indien passend, mogelijk te maken op basis van maatwerk per specifiek locatie. De kaders zijn raim en flexibel gesteld, zodat zoveel mogelijk initiatieven kans van slagen hebben en sociaal-economische impulsen tot stand worden gebracht. De kaders maken het ook mogelijk om ongewenste ontwikkelingen tegen te gaan. Het gebiedsontwikkelingsplan heeft een faciliterend en ontwikkelingsgericht karakter. Dat heeft zich vertaald in spelregels per typologie en algemene voor het plangebied geldende kaders. Hierbinnen is veel mogelijk. De Gemeente (en eventueel provincie en andere partijen) denken pro-actief en positief mee in het proces om te komen tot kwaliteit in de ruimtelijke ontwikkeling binnen het plangebied. Overkoepelende opgaven 01 p s o f5? 8 CT3 c P n r. Çļ n P 3 P p CS? 3 d Bovenstaande figuur laat zien dat de publieke overheden voornamelijk investeren in natuur, landschap, en meedeelt in faciliteiten voor toerisme en recreatie. Voor initiatiefnemers is de overheid een gesprekspartner die faciliteert om te komen tot ruimtelijke ontwikkelingen. De kaarten in dit gebiedsontwikkelingsplan maken dat duidelijk, te weten een kaart waar vooral de publieke investeringen en initiatieven op staan weergegeven en de kansenkaart bestemd voor externe partijen die aan de slag willen in het plangebied met initiatieven voor recreatie, werken en wonen. De gemeente wil met het gebiedsontwikkelingsplan ruimtelijke ontwikkelingen in het gebied stimuleren en hiermee positieve en kwalitatieve ontwikkelingen tot stand brengen. Om tot realisatie van initiatieven te komen en om hierbinnen ook de gewenste kwaliteit te realiseren wordt door de gemeente meegewerkt aan plannen indien ze binnen de spelregels en kaders van het gebiedsontwikkelingsplan vallen. De gemeente werkt met een projectmanager Vaarverbinding Erica - Ter Apel en accountmanager Economie die aanspreekpunt zijn voor initiatiefnemers. Daarnaast is er een uitvoeringsteam dat ondersteunt. Het uitvoeringsteam kan ook betrokken worden bij initiatieven I ontwikkelingen als het gaat om het ontwerp, het programma en de inhoud van initiatieven. 19