EUROPESE COMMISSIE DIRECTORAAT-GENERAAL GEZONDHEID EN CONSUMENTEN

Transcriptie

1 EUROPESE COMMISSIE DIRECTORAAT-GENERAAL GEZONDHEID EN CONSUMENTEN Directoraat F Voedsel- en Veterinair Bureau DG(SANCO) MR FINAL EINDVERSLAG VAN EEN AUDIT UITGEVOERD IN NEDERLAND VAN 16 TOT EN MET 26 SEPTEMBER 2014 TER BEOORDELING VAN DE CONTROLES OP DIERENWELZIJN BIJ HET SLACHTEN EN TIJDENS DE DAARMEE VERBAND HOUDENDE ACTIVITEITEN Slechts de tekst in de Engelse taal is authentiek

2 Samenvatting In dit verslag worden de resultaten beschreven van een audit van het Voedsel- en Veterinair Bureau in Nederland van 16 tot en met 26 september De doelstelling was het evalueren van de doeltreffendheid van maatregelen die ervoor zorgen dat bij het doden van dieren en de daarmee verband houdende activiteiten de dieren elke vermijdbare vorm van pijn, angst of lijden wordt bespaard, zoals vereist krachtens Verordening (EG) nr. 1099/2009. Voorts beoogde de audit goede praktijken te identificeren die door de bevoegde autoriteiten zijn erkend met betrekking tot Verordening (EG) nr. 1099/2009. Het verslag concludeert dat in het algemeen dieren bij het slachten vermijdbare pijn, angst of lijden wordt bespaard, en dat de exploitanten het dierenwelzijn waarborgen, hoewel hun documentatie - procedures en een register betreffende het dierenwelzijn - weliswaar nog steeds onvolledig is. Elektrische parameters voor waterbadbedwelmers voor pluimvee worden overeenkomstig de voorschriften van de verordening toegepast en het systeem voor de voorziening van getuigschriften van vakbekwaamheid biedt een goede verzekering van de vakbekwaamheid van de exploitanten wat betreft de op het getuigschrift vermelde activiteiten. De belangrijkste problemen inzake het dierenwelzijn betreffen ondoeltreffende controles op de bezettingsdichtheid in onderbrengvoorzieningen en onvoldoende controles in grote roodvleesslachthuizen van de elektrische parameters wanneer oude bedwelmingsapparatuur wordt gebruikt. De vertraging in de productie van gidsen voor goede praktijken voor kleine exploitanten van roodvleesslachthuizen is nadelig voor deze exploitanten bij het opstellen van standaardwerkwijzen die alle voorschriften van de verordening moeten omvatten. De gedocumenteerde procedures voor officiële controles zijn in het algemeen toereikend voor inspecties van alle voorschriften van de verordening, maar bieden de officiële dierenarts onvoldoende steun bij zijn taak om na te gaan of exploitanten en functionarissen voor het dierenwelzijn voldoen aan hun verplichtingen met betrekking tot het register en de procedures. Verwacht wordt dat de nieuwe elektronische middelen die voor officiële controles worden ontwikkeld en de voordelen die ze voor het toezicht opleveren, de uitvoering van deze controles op de lange termijn zullen verbeteren. Tekortkomingen in de huidige controles worden aangepakt door middel van jaarlijkse systeeminspecties die niet-naleving effectief opsporen en garanties aan de doeltreffendheid van het officiële controlesysteem toevoegen. Bovendien is het uitgebreide en geïntegreerde systeem voor controle en handhaving inzake de geschiktheid van de dieren bij aankomst in slachthuizen doeltreffend en is het systeem voor het monitoren van de welzijnsindicatoren in pluimveeslachthuizen in het algemeen geschikt voor het doel, maar kunnen vervolgonderzoeken worden verbeterd door beter gebruik te maken van gegevens. Het verslag doet een aantal aanbevelingen aan de Nederlandse autoriteiten om de vastgestelde tekortkomingen aan te pakken.

3 Inhoudsopgave 1 INLEIDING DOELSTELLINGEN RECHTSGRONDSLAG ACHTERGROND BEVINDINGEN EN CONCLUSIES KADER VOOR CONTROLES BETROKKEN BEVOEGDE AUTORITEITEN WETENSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING EN GIDSEN VOOR GOEDE PRAKTIJKEN VERSTREKKEN VAN GETUIGSCHRIFTEN VAN VAKBEKWAAMHEID NATIONALE REGELS PLANNING VAN OFFICIËLE CONTROLES OFFICIËLE CONTROLES MET BETREKKING TOT DE VERPLICHTINGEN VAN DE BEDRIJFSEXPLOITANT DODEN VAN DIEREN IN SLACHTHUIZEN HET DODEN VAN DIEREN BUITEN HET SLACHTHUIS MONITOREN VAN HET WELZIJN VAN VLEESKUIKENS IN HET SLACHTHUIS EN FOLLOW-UP GENOMEN MAATREGELEN BIJ NIET-NALEVING EVALUATIE EN BEOORDELING VAN OFFICIËLE CONTROLES ALGEMENE CONCLUSIES SLOTVERGADERING AANBEVELINGEN...16 BIJLAGE 1 - VERWIJZINGEN NAAR WETGEVING...18 BIJLAGE 2 - SPECIFIEKE WETTELIJKE VOORSCHRIFTEN...20 III

4 IN DIT VERSLAG GEBRUIKTE AFKORTINGEN EN BEGRIPPEN Afkorting BA BE CBA EU FDW IBDier NVWA OD SOP VVB Toelichting Bevoegde autoriteit Bedrijfsexploitant Centrale bevoegde autoriteit Europese Unie Functionaris voor het dierenwelzijn Interventiebureau Dier Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit Officiële dierenarts Standaardwerkwijzen Voedsel- en Veterinair Bureau

5 1 INLEIDING De audit vond van 16 tot en met 27 september 2014 plaats in Nederland en maakte deel uit van het geplande auditprogramma van het Voedsel- en Veterinair Bureau (VVB). Op 16 september 2014 vond de openingsvergadering met de Nederlandse bevoegde autoriteiten (BA's) plaats. Tijdens deze vergadering bevestigde het inspectieteam de doelstellingen van en het programma voor de audit. Het inspectieteam bestond uit twee inspecteurs van het VVB en een nationaal deskundige uit Ierland. Het team werd tijdens de gehele audit bijgestaan door vertegenwoordigers van het ministerie van Economische Zaken en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) die binnen het toepassingsgebied van deze audit de bevoegde autoriteiten zijn. 2 DOELSTELLINGEN De audit was hoofdzakelijk bedoeld om de doeltreffendheid van officiële controles van bedrijfsexploitanten te evalueren om ervoor te zorgen dat bij het doden van dieren en de daarmee verband houdende activiteiten de dieren elke vermijdbare vorm van pijn, angst of lijden wordt bespaard, met name: de door officiële controles gegeven waarborgen inzake de naleving door de bedrijfsexploitanten van de toepasselijke voorschriften van Verordening (EG) nr. 1099/2009 en het niveau van naleving door de bedrijfsexploitanten; de vraag of de officiële controles op het dierenwelzijn bij het doden, uitgevoerd overeenkomstig Verordening (EG) nr. 882/2004, geschikt zijn voor de doeltreffende uitvoering van Verordening (EG) nr. 1099/2009; en de naleving door de lidstaat en bevoegde autoriteiten van specifieke voorschriften van Verordening (EG) nr. 1099/2009, zoals gidsen voor goede praktijken, wetenschappelijke ondersteuning en getuigschriften van vakbekwaamheid en de doeltreffendheid van de uitvoering van deze voorschriften. Naast het voornaamste doel, en aangezien de officiële controles in slachthuizen bijdragen aan controles op het dierenwelzijn op landbouwbedrijven en tijdens het vervoer, is bij de audit ook beoordeeld of: indicaties van slechte welzijnsomstandigheden van kippen die voor de productie van vlees worden gehouden, in het slachthuis worden aangetroffen en vervolgens, zoals vereist krachtens artikel 3 en bijlage III van Richtlijn 2007/43/EG, worden gemeld en aangepakt; en alleen dieren die voor vervoer geschikt zijn naar slachthuizen worden gestuurd, zoals vereist krachtens artikel 3 en hoofdstuk I van bijlage I van Verordening (EG) nr. 1/2005, en of dit wordt ondersteund door de toepassing van de procedures in bijlage III, afdeling I, hoofdstuk VI, van Verordening (EG) nr. 853/2004, ter facilitering van noodslachting van dieren op landbouwbedrijven en het verzenden van de karkassen naar het slachthuis. Voorts beoogde de audit goede praktijken te identificeren die door de bevoegde autoriteiten zijn erkend met betrekking tot Verordening (EG) nr. 1099/

6 Ten behoeve van deze doelstellingen werden de volgende plaatsen bezocht: Vergaderingen met de bevoegde autoriteiten Opmerkingen Bevoegde autoriteit Centraal 2 Openings- en slotvergaderingen Overige 2 Kantoor van Slagers Vak Opleiding in Houten en het kantoor van IBDier in Zwolle Slachthuizen 8 Twee pluimveeslachthuizen en zes roodvleesslachthuizen 3 RECHTSGRONDSLAG De audit werd uitgevoerd in het kader van de algemene bepalingen van de EU-wetgeving, met name artikel 45 van Verordening (EG) nr. 882/2004 van het Europees Parlement en de Raad inzake officiële controles op de naleving van de wetgeving inzake diervoeders en levensmiddelen en de voorschriften inzake diergezondheid en dierenwelzijn. De EU-rechtshandelingen waarnaar in dit verslag wordt verwezen zijn te vinden in bijlage 1 en verwijzen, waar van toepassing, naar de laatst gewijzigde versie. 4 ACHTERGROND Verordening (EG) nr. 1099/2009 (hierna de verordening ) is vanaf 1 januari 2013 in alle EUlidstaten van toepassing en dient tot intrekking van de vorige EU-wetgeving Richtlijn 93/119/EG van de Raad die vanaf 1995 in alle lidstaten van toepassing was. In deze verordening zijn regels neergelegd voor het doden van dieren die gefokt of gehouden worden voor de productie van levensmiddelen, wol, huiden, pelzen of andere producten, alsmede voor het doden van dieren met het oog op ruiming en voor daarmee verband houdende activiteiten. De verordening vereist een sterker systeem van toezicht op de activiteiten van de bedrijfsexploitant (BE) dan eerder het geval was, in het bijzonder met betrekking tot de indeling, bouw en apparatuur van slachthuizen, het behandelen en fixeren van dieren en het bedwelmen en slachten. Een functionaris voor het dierenwelzijn (FDW) dient toezicht op de activiteiten uit te oefenen en rechtstreeks aan de BE te rapporteren. De producenten en/of kleinhandelaren van fixatie- en bedwelmingsapparatuur dienen voor alle verkochte apparatuur instructies inzake het gebruik en onderhoud te verstrekken. BA's dienen ervoor te zorgen dat passende opleidingen die tot getuigschriften van vakbekwaamheid leiden, beschikbaar zijn voor het desbetreffende slachthuispersoneel en dat gidsen voor goede praktijken beschikbaar zijn voor operatoren. 5 BEVINDINGEN EN CONCLUSIES Bijlage 2 van dit verslag biedt gegevens over de specifieke wetgeving die relevant is voor elke van de onderstaande afdelingen. 2

7 5.1 KADER VOOR CONTROLES 1. De centrale bevoegde autoriteit (CBA) heeft aangegeven dat sinds de datum waarop Verordening (EG) nr. 1099/2009 op 1 januari 2013 van toepassing werd, de handhaving ervan in Nederland mogelijk was als gevolg van de publicatie van verschillende wetgevingshandelingen voor de vaststelling van algemene, gedetailleerde en technische voorschriften voor de uitvoering van de verordening Betrokken bevoegde autoriteiten 2. De organisatie van de BA is beschreven in het landprofiel dat kan worden geraadpleegd op: 3. De divisies van de NVWA die verantwoordelijkheid hebben voor het dierenwelzijn, zijn Veterinair & import en Landbouw & natuur. 4. Met betrekking tot de aanwijzing van BA's heeft de CBA de getuigschriften van vakbekwaamheid voor alle activiteiten van slachthuizen die in artikel 7, lid 2, van de verordening worden vermeld, aan een externe instantie overgedragen. De CBA heeft aangegeven dat er geen instantie is die verantwoordelijkheid heeft voor de getuigschriften van vakbekwaamheid voor pelsdierbedrijven, aangezien volgens de nationale wetgeving alle pelsdierbedrijven vóór 2024 moeten sluiten, en alle pelsdierbedrijven een getuigschrift hebben dat gelijkwaardig is aan het getuigschrift van vakbekwaamheid (zie ook punt 57). 5. Met betrekking tot coördinatie tussen en binnen BA's melden de OD's de inbreuken aan het Interventiebureau Dier (IBDier). Dit bureau kan waarschuwingsbrieven versturen, boetes opleggen en OD's die in andere gebieden werken, verzoeken verder onderzoek (bv. inspecties op landbouwbedrijven) te verrichten Wetenschappelijke ondersteuning en gidsen voor goede praktijken 6. Een onafhankelijk wetenschappelijk ondersteuningsorgaan is aangesteld om de CBA en BE's de nodige deskundigheid verschaffen op de gebieden vermeld in artikel 20 van de verordening. Dit orgaan is actief betrokken bij activiteiten, waaronder onderzoek ten behoeve van nieuwe slachtmethoden, de productie van richtsnoeren voor het doden van pelsdieren (zie ook afdeling ) en de evaluatie van gidsen voor goede praktijken. 7. De CBA heeft aangegeven dat zij bij de totstandbrenging van drie gidsen voor goede praktijken die door organisaties van BE's worden opgesteld, is geraadpleegd. Gidsen voor goede praktijken worden gedurende één jaar alvorens ze door de CBA wordt gevalideerd, op de proef gesteld. 8. Een gids voor goede praktijken voor pluimvee is onlangs verspreid. Een gids voor goede praktijken voor kleine roodvleesslachthuizen is bijna gereed voor gebruik en een andere gids voor middelgrote slachthuizen is in ontwikkeling. BE's van kleine en middelgrote roodvleesslachthuizen die tijdens de audit bijeenkwamen, gaven aan dat zij hun standaardwerkwijzen (SOP's) op deze gidsen voor goede praktijken baseren. Deze gidsen zijn opgesteld in overleg met vertegenwoordigers van niet-gouvernementele organisaties en BA's, zoals vereist krachtens artikel 13 van de verordening. 3

8 5.1.3 Verstrekken van getuigschriften van vakbekwaamheid 9. De CBA heeft aan een afzonderlijke instantie de organisatie gedelegeerd van de opleidingscursussen en afsluitende examens voor het verstrekken van het getuigschrift van vakbekwaamheid voor de activiteiten zoals vermeld in artikel 7, lid 2, van de verordening, zoals beoogd in artikel 21 van de verordening. 10. Opleidingscursussen zijn verdeeld in modules (pluimvee, roodvlees, FDW) en bestaan uit een theoretische sessie en een praktische evaluatie. Getuigschriften van vakbekwaamheid werden verstrekt aan deelnemers die voor de praktische evaluatie zijn geslaagd. 11. Bij de aanvraag voor een opleidingscursus worden de aanvragers in kennis gesteld van de voorschriften als bedoeld in artikel 21, lid 5, van de verordening, op grond waarvan zij slachthuisactiviteiten tijdelijk kunnen uitoefenen. 12. De getuigschriften van vakbekwaamheid gaven aan voor welke categorieën van dieren en voor welke in artikel 7, lid 2 of lid 3, van de verordening vermelde activiteiten, het getuigschrift geldig is. Het type apparatuur werd echter niet genoemd, hoewel artikel 21, lid 3, van de verordening dit wel vereist. 13. De getuigschriften van vakbekwaamheid kunnen door middel van een vereenvoudigde procedure, als bedoeld in artikel 29, lid 2, van de verordening, na een opfriscursus worden verstrekt aan personen die relevante beroepservaring van ten minste drie jaar kunnen aantonen Nationale regels 14. Nadere regels voor het slachten van dieren als voorgeschreven door religieuze riten zijn in de nationale wetgeving vastgesteld. In deze regels is bepaald dat: de minimale parameters vermeld in bijlage I van de verordening moeten worden gerespecteerd wanneer dieren vóór het slachten worden bedwelmd in het kader van religieuze riten; de BE in een standaardformulier moet meedelen dat zijn/haar inrichting zal slachten zonder bedwelming in het kader van religieuze riten; de personen die slachten zonder bedwelming daartoe door religieuze gemeenschappen moeten worden gemachtigd; instructies moeten worden uitgevaardigd betreffende de slachtprocedures, het minimale aantal betrokken personen en het beëindigen van het doden indien de voorwaarden niet in acht worden genomen; de minimale fixatietijden na het doorsnijden van de nek zonder bedwelming voor runderen 45 seconden is en voor schapen en geiten 30 seconden is. 15. Meer specifieke voorschriften met betrekking tot religieuze slachting zijn overeengekomen in 2012 in een convenant ondertekend door het ministerie van Economische zaken en de 4

9 religieuze organisaties (bv. messen en hun gebruik, permanent toezicht door de NVWA, bewustzijnsindicatoren). Dit convenant is nog niet in de nationale wetgeving omgezet. Conclusies over een kader voor controles 16. De gids voor goede praktijken voor de pluimveesector biedt een nuttige leidraad voor BE's om hun procedures en controles te ontwikkelen. Hoewel de roodvleessector deze ondersteuning mist, is er werk aan de gang om deze kloof te dichten. 17. Het systeem dat is geïmplementeerd voor het verstrekken van getuigschriften van vakbekwaamheid, voldoet aan de voorschriften van de verordening. De praktische beoordeling van de exploitanten geeft een goede verzekering van hun bevoegdheid. Getuigschriften zijn niet volledig als de bedwelmingsmethoden waarop die persoon is getoetst, niet in het getuigschrift van vakbekwaamheid worden vermeld. 5.2 PLANNING VAN OFFICIËLE CONTROLES 18. De CBA heeft twee grote risico's voor het dierenwelzijn vastgesteld - elektrische bedwelming van vogels in een waterbad en adequate displays in elektrische bedwelmingsapparatuur voor hoefdieren in kleine slachthuizen - en gerichte programma's voor controles daarop ingevoerd. 19. Sinds de uitvoering van de verordening staan pluimveeslachthuizen onder speciaal toezicht. De meeste pluimveeslachthuizen zijn een tot drie keer per jaar bezocht met meetinstrumenten om de naleving van de voorschriften van bijlage I van de verordening (zie ook punt 42) te controleren. 20. De CBA is momenteel bezig het controleplan voor slachthuizen te wijzigen. Naar aanleiding van zorgen over traceerbaarheid en meldingen van tekortkomingen in kleine en middelgrote slachthuizen in september 2013 heeft zij haar controles in kleine tot middelgrote roodvleesslachthuizen verscherpt in het kader van een algemeen verbeteringsprogramma van de NVWA dat in de tweede helft van januari 2014 van start is gegaan. De CBA heeft belangrijke kwesties voor verbetering vastgesteld: 1) resultaten van controles die niet op een nuttige wijze voor analyse werden verzameld, 2) ontoereikende checklists, 3) tijdsbeperkingen, 4) onvoldoende beheer van officiële dierenartsen (OD's), 5) onvoldoende uniformiteit en 6) handhaving. 21. Dit programma beoogt vóór eind 2014 alle kleine en middelgrote roodvleesslachthuizen en in 2015 alle pluimveeslachthuizen daarbij te betrekken. Een meer gedetailleerde controleprocedure op basis van vergelijkbare criteria zal de grote roodvleesslachthuizen behandelen. 22. In het kader van het verbeteringsprogramma houdt de risicogebaseerde evaluatie voor de controles op het dierenwelzijn in slachthuizen rekening met een aantal risicofactoren, zoals het dierenwelzijn bij aankomst en tijdens het bedwelmen en doden, reinigings- en hygiënische praktijken, als vereist krachtens artikel 3 van Verordening (EG) nr. 882/2004. De risicogebaseerde matrix bepaalt de frequentie van de controles op het dierenwelzijn op basis van de voorschriften van de verordening. 5

10 23. De CBA ontwikkelt checklists voor de controles in het kader van het verbeteringsprogramma. De OD vult de controlelijsten elektronisch in op een smartphone en de resultaten kunnen in real time worden bekeken en in een nieuwe database worden opgeslagen. Uniformiteitsteams staan inspecteurs en OD's bij in de nieuwe manier van werken. 24. Het controleplan voor 2014 omvat ook dierenwelzijnsgerelateerde audits ( systeeminspecties ) van slachthuizen voor hoefdieren en pluimvee. Deze moeten in alle slachthuizen eenmaal per jaar worden uitgevoerd. Voorheen werden systeeminspecties in 10% van de roodvleesslachthuizen (beoogd wordt om tegen het einde van het jaar 50% te bereiken) en 90% van de pluimveeslachthuizen uitgevoerd. De CBA heeft aangegeven dat deze inspecties tijdrovend zijn omdat zij ze ook gebruikt om de OD's te trainen op het gebied van officiële controles met betrekking tot de voorschriften van de verordening. Conclusies over de planning van officiële controles 25. De frequentie van periodieke officiële controles in slachthuizen is gebaseerd op een risicobeoordeling die dierenwelzijnsaspecten in aanmerking neemt. De real time digitale registratie en de nieuwe databank stemmen overeen met de doelstellingen van het verbeteringsprogramma van officiële controles. 26. De vaststelling van risicogebieden voor het dierenwelzijn en de uitvoering van gerichte controles hebben de BA een goed overzicht van deze gebieden gegeven. De jaarlijkse systeeminspecties zijn een goed hulpmiddel om de naleving van alle voorschriften van de verordening te controleren en tegelijkertijd de OD's in hun eigen werkomgeving te trainen. 5.3 OFFICIËLE CONTROLES MET BETREKKING TOT DE VERPLICHTINGEN VAN DE BEDRIJFSEXPLOITANT 27. De CBA heeft haar gedocumenteerde procedures voor de periodieke controles en systeeminspecties bijgewerkt om de voorschriften van de verordening in aanmerking te nemen. De instructies voor OD's inzake dierenwelzijnscontroles in pluimvee- en roodvleesslachthuizen omvatten de voorschriften van de verordening met toelichtingen. Met betrekking tot de taken van de FDW geven de instructies geen nadere aanwijzingen over wat en hoe er gecontroleerd moet worden (bv. welke monitoringgegevens of welke activiteiten). 28. In een slachthuis dat niet in het verbeteringsprogramma was opgenomen, gebruikte de OD een oudere versie van de papieren checklist omdat hij van mening was dat die vollediger was. De CBA heeft aangegeven dat de nieuwe checklists samen met de instructies moeten worden gebruikt. De OD's hebben specifieke checklists voor het slachten zonder bedwelming ter beschikking. 29. De voorschriften zijn in de instructies van de CBA beschreven, maar een aantal nietnalevingen van de verordening waren niet door de OD's aan het licht gebracht (zie ook de punten 36, 38, 43 en 46). 30. De digitale checklist die voor het verbeteringsprogramma wordt gebruikt, omvat verschillende modules met meerkeuzevragen en uitbreidbare menu's. Vergeleken met de 6

11 papieren checklists vergemakkelijkt deze interactieve lijst de besluitvorming van de gebruiker. 31. Alle bezochte slachthuizen hadden aangewezen FDW's die over getuigschriften van vakbekwaamheid beschikten. Niet alle door het auditteam bezochte FDW's hadden een getuigschrift van vakbekwaamheid voor alle activiteiten waarvoor zij verantwoordelijk waren, hoewel artikel 17, lid 4, van de verordening dit wel vereist. In alle bezochte inrichtingen hebben de FDW's de doeltreffendheid van de bedwelmingsapparatuur en de afwezigheid van tekenen van leven gecontroleerd. In de meeste van de bezochte bedrijven werden deze of andere activiteiten echter niet geregistreerd, hoewel artikel 17, lid 5, van de verordening dit wel vereist. 32. Alle bezochte slachthuizen hadden SOP's ontwikkeld, zoals vereist in artikel 6 van de verordening. In grote slachthuizen waren de SOP's in het algemeen volledig. In kleine of middelgrote slachthuizen waren de SOP's zeer algemeen, zonder vermelding van wie verantwoordelijkheid had voor bepaalde taken, modus operandi, meetbare criteria, alsmede de monitoring- en registratieprocedures, bv. in een slachthuis waar de runderen ondersteboven worden gefixeerd, was dit proces zeer slecht in de SOP beschreven; in een slachthuis dat een penetrerend penschiettoestel gebruikt, gaf de SOP geen correcte beschrijving van de controles die uitgevoerd worden om voor een doeltreffende bedwelming te zorgen Doden van dieren in slachthuizen Indeling, bouw, uitrusting en goedkeuring van slachthuizen 33. Instructies van de producenten zijn aan het publiek beschikbaar gesteld, zoals vereist krachtens artikel 8 van de verordening. Met betrekking tot nieuwe apparatuur heeft de CBA verklaard dat de OD in het slachthuis de handleiding op naleving van de voorschriften van artikel 8 van de verordening moet controleren en, indien nodig, de BE kan verzoeken om een complete handleiding. De vertegenwoordiger van de CBA heeft ook aangegeven enkele van de producenten in Nederland te hebben ontmoet om de handleidingen te bespreken. 34. In een van de pluimveeslachthuizen bevatte de handleiding van de waterbadbedwelmer niet alle voorschriften van artikel 8 van de verordening. Na het bezoek van het VVB verstrekte de producent op verzoek van de BE een bijgewerkte handleiding. 35. Het auditteam heeft de goedkeuring van een nieuw slachthuis dat na 1 januari 2013 is uitgevoerd, beoordeeld. In het kader van de eerste inspectie heeft de OD, alvorens een tijdelijke goedkeuring te verstrekken, de voorschriften van artikel 14, lid 2, van de verordening op passende wijze geëvalueerd, bv. het maximumaantal dieren per uur voor elke slachtlijn aangegeven door de BE, geschiktheid van de fixatieapparatuur en bedwelmingsmethoden en de aanwezigheid, voor elk hok, van een aanduiding van de maximumcapaciteit, datum en tijd van aankomst en het aantal dieren. De OD kwam tot de conclusie dat de mechanische fixatieapparatuur voor het slachten zonder bedwelming niet geschikt was voor kleine geiten en besloot dat het slachten zonder bedwelming van deze categorie van dieren niet was toegestaan. 7

12 36. Met betrekking tot de maximale capaciteit voor elke onderbrengvoorziening: De instructies van de CBA citeren artikel 15, lid 1, en de punten 1.6 en 2.1 van bijlage III, van de verordening - houdende dat elk dier over voldoende ruimte moet beschikken om op te kunnen staan, te gaan liggen en, met uitzondering van afzonderlijk gehouden vee, rond te draaien en een drinkwatervoorziening te bereiken - en artikel 14, lid 2, onder c), van de verordening betreffende de maximale capaciteit van elke onderbrengvoorziening, bepaald door de exploitant. Een vertegenwoordiger van de CBA heeft verduidelijkt dat richtsnoeren op nationaal niveau om te bepalen of aan deze voorschriften wordt voldaan, verwezen naar de bezettingsdichtheid die in Verordening (EG) nr. 1/2005 is vastgesteld. Voor het in punt 34 genoemde slachthuis gaf een vertegenwoordiger van de CBA aan dat de maximale capaciteit die door de BE werd verschaft en door de OD was goedgekeurd, minder ruimte per dier verschafte dan was bedoeld in Verordening (EG) nr. 1/2005 en niet verenigbaar zou zijn met het voorschrift van de verordening dat elk dier ruimte moet hebben om op te kunnen staan, te gaan liggen en rond te draaien. In één bezocht slachthuis zaten er minder dieren in het hok dan de maximale capaciteit als bepaald door de BE en goedgekeurd door de OD, maar sommige van deze dieren konden niet gaan liggen of de drinkwatervoorziening bereiken. 37. De twee pluimveeslachthuizen waren structureel conform met de verordening. De indelingen stelden de exploitanten in staat de vogels de waterbadbedwelmer te zien ingaan; en in beide slachthuizen waren al kalmeringsvoorzieningen voor vogels aan de aanhaaklijn geïnstalleerd. 38. Met betrekking tot de zes door het auditteam bezochte roodvleesslachthuizen: Hun structuur voldeed in het algemeen aan de voorschriften van de verordening. In één runderslachthuis waren de drinkvoorzieningen niet toereikend en in een ander slachthuis waren er problemen met het onderhoud in de onderbrengvoorzieningen. Elk hok had een zichtbaar bord, maar de datum en het tijdstip van aankomst van de dieren in de hokken waren in het algemeen niet vermeld, hoewel dit in punt 2.3 van bijlage III van de verordening wel wordt vereist en ook in de instructies van de CBA werd genoemd. In het algemeen werd dit niet tijdens de periodieke controles door de OD's vastgesteld, maar werd het in één slachthuis wel tijdens de systeeminspectie geconstateerd. Maatregelen om dieren die niet binnen twaalf uur na aankomst zijn geslacht, van strooisel of gelijksoortig materiaal en voer te voorzien waren aanwezig, waaronder in één slachthuis verwarmde betonvloeren in de varkenshokken die de overnachtende dieren comfort bieden en voor doeltreffende afvoer zorgen. 8

13 Behandeling van dieren en fixatieactiviteiten in slachthuizen 39. In de twee bezochte pluimveeslachthuizen werd de behandeling uitgevoerd zonder onnodige pijn en lijden bij de dieren te veroorzaken. De CBA heeft enkele problemen geconstateerd, zoals het klapperen met de vleugels en het uitbrengen van geluiden op bepaalde punten van de slachtlijn, voornamelijk in de bocht van 180 graden van de aanhaaklijn, in bepaalde fasen van de band en op het punt wanneer de kooien werden geleegd. De BE van een van deze slachthuizen had dit probleem op de scherpe bochten van de aanhaaklijn ook opgemerkt, en was met de OD aan het samenwerken om een passende oplossing te vinden. 40. De behandeling van dieren in de bezochte roodvleesslachthuizen was voldoende, met uitzondering van twee van de slachthuizen waar de operatoren te veel gebruikmaakten van de elektrische prikstok om de dieren in de fixatieboxen te brengen. Deze niet-naleving werd onlangs in een van de slachthuizen tijdens de systeeminspectie geconstateerd. 41. De fixatieactiviteiten voor runderen en schapen waren voldoende, behalve in één slachthuis waar het slachten van schapen zonder bedwelming werd uitgevoerd (zie ook punt 46) Bedwelmingsmethoden en controles op bedwelming 42. De twee pluimveeslachthuizen waren onderworpen aan gerichte controles op waterbadbedwelming door de CBA. Zij zijn verscheidene keren bezocht met meetinstrumenten zoals oscilloscopen en namaakkippen om, in samenwerking met de BE's, de naleving van de voorschriften van bijlage I van de verordening te controleren. In deze slachthuizen: werd, nadat de vogels door een waterbadbedwelmer waren gegaan, het verbloeden in één slachthuis handmatig en in een ander slachthuis automatisch uitgevoerd. Beide halsslagaders werden doorgesneden, zoals vereist krachtens punt 3.2 van bijlage II van de verordening. kregen de vogels geen schokken vóór de bedwelming. Beide pluimveeslachthuizen gebruikten een hogere stroomsterkte voor het waterbad dan de minimale stroomsterkte zoals vereist in bijlage I van de verordening. Na het bedwelmen werden geen tekenen van bewustzijn geconstateerd. 43. In drie grote roodvleesslachthuizen werd bedwelming vóór het slachten uitgevoerd. In deze slachthuizen: werden controles van de doeltreffendheid van de bedwelming uitgevoerd. gaven de SOP's een correcte beschrijving van de te evalueren tekenen van bewustzijn; waren monitoringregistraties van de doeltreffendheid van de bedwelming aanwezig, zoals vereist krachtens artikel 9, lid 1, van de verordening; was het bedwelmen van dieren doeltreffend. Minimale elektrische parameters voor varkens werden toegepast zoals vereist door de verordening. Bij een klein aantal varkens herstelde zich echter de ritmische ademhaling in verband met ontoereikende verbloeding; 9

14 Wanneer dieren afzonderlijk worden bedwelmd, vereist bijlage C, afdeling II, 3 (A) 2(c), van Richtlijn 93/119/EG dat de elektrische bedwelmer wordt aangesloten op een voorziening die de spanning en stroom bij belasting aanduidt. De CBA heeft bij onderzoek in 41 slachthuizen inbreuken geconstateerd en als gevolg daarvan acties in werking gesteld, zoals de mededeling aan alle slachthuizen over juridische verplichtingen betreffende elektrische bedwelming, extra controles en handhaving in kleine- en middelgrote slachthuizen. Bij een van de bezochte grote slachthuizen voldeden verscheidene elektrische bedwelmers echter niet aan deze vereiste. De BE noch de OD had deze niet-naleving geconstateerd. 44. In alle slachthuizen was back-upbedwelmingsapparatuur onmiddellijk ter plaatse beschikbaar, zoals vereist krachtens artikel 9, lid 2, van de verordening Slachten zonder bedwelming 45. De instructies van de CBA bevatten een onderdeel dat aan slachten zonder bedwelming is gewijd, waarin verwijzingen naar de verordening en toelichtingen worden verstrekt. Daarnaast zijn zeer volledige checklists beschikbaar voor het ontwerp, de bouw, het onderhoud en het gebruik van fixatievoorzieningen voor herkauwers die zonder bedwelming worden geslacht. 46. In drie kleine / middelgrote roodvleesslachthuizen werd vóór het slachten geen bedwelming uitgevoerd. Controles op tekenen van bewustzijn of gevoeligheid voordat de dieren uit de fixatie worden losgemaakt om te worden geslacht, werden wel uitgevoerd, maar de SOP's gaven hier geen correcte beschrijving van en specificeerden niet welke maatregelen genomen moeten worden indien een dier tekenen van leven vertoont, hetgeen niet in overeenstemming met artikel 6, lid 2, onder c), van de verordening is. 47. In de twee slachthuizen die slachten zonder bedwelming uitvoeren, werden schapen mechanisch gefixeerd, als vereist in artikel 15, lid 2, van de verordening. In een van deze slachthuizen waren de individuele V-vormige mechanische fixaties ontoereikend om de kleinere dieren te fixeren, en was ook handmatige fixatie nodig, wat in strijd is met de voorschriften van dit artikel. Dit werd reeds tijdens de systeeminspectie geconstateerd. Conclusies over officiële controles met betrekking tot de verplichtingen van de bedrijfsexploitant 48. Gedocumenteerde procedures zorgen ervoor dat de OD's tijdens hun controles op alle aspecten van de verordening controleren, maar het gebrek aan details over welke taken van de BE's/FDW de OD's moeten moet controleren en hoe, leidt ertoe dat ze slecht worden gecontroleerd en de SOP te algemeen blijft. De OD's hebben problemen bij het correct bepalen van de capaciteiten van de onderbrengvoorzieningen, waardoor sommige inrichtingen die onvoldoende ruimte bieden erkend worden, en in sommige erkende slachthuizen de onderbrengingsvoorzieningen overvol zijn. De lopende werkzaamheden van de CBA en belanghebbenden in de roodvleessector met betrekking tot het voltooien van SOP's voor het dierenwelzijn en met betrekking tot de registratie van de controles, zullen het voor de OD's gemakkelijker maken om tekortkomingen op te sporen en naleving te garanderen. 10

15 49. De aanwezigheid en acties van FDW's dragen bij tot het garanderen van dierenwelzijn. Het feit dat niet alle FDW's een getuigschrift van vakbekwaamheid hebben voor alle taken die zij begeleiden en dat ze geen adequate registers bijhouden, maakt het moeilijk voor de BE om naleving aan te tonen en voor de BA om hun activiteiten te controleren. 50. Slachthuisactiviteiten voldoen grotendeels aan het voorschrift van de verordening dat er moet worden gezorgd dat de dieren elke vermijdbare vorm van pijn, angst of lijden wordt bespaard. In het bijzonder worden elektrische parameters van waterbadbedwelmers correct door BE's toegepast en door de BA gehandhaafd. De geïntensiveerde inspanningen van de BA hebben in kleinere slachthuizen gezorgd voor naleving met betrekking tot de vereiste dat alle elektrische apparaten op visuele toestellen moeten worden aangesloten, maar deze zelfde vereiste werd in grote slachthuizen over het hoofd gezien. 51. De systeemaudits dragen bij aan de doeltreffendheid van de officiële controles, omdat ze niet-nalevingen opsporen die tijdens de controles door OD's over het hoofd worden gezien, met name met betrekking tot de maximale capaciteiten voor elk hok en de mechanische fixatie van dieren die zonder bedwelming worden geslacht Het doden van dieren buiten het slachthuis 52. Nationale wetgeving bepaalt welke productiedieren door hun bewaarders mogen worden gedood en welke bedwelmingsmethode moet worden gebruikt. De CBA heeft instructies aan medewerkers uitgevaardigd betreffende het doden van dieren buiten het slachthuis, waaronder het doden van onproductieve dieren, die zijn aangepast om rekening te houden met de voorschriften van de verordening. 53. Met betrekking tot twee aanbevelingen van auditverslag : tracht de CBA een adequate methode te vinden die aanvaardbaar is voor en gebruikt wordt door de landbouwbedrijven voor het doden van pluimvee met een levend gewicht van meer dan 5 kg, en zijn verdere bijeenkomsten met deze belanghebbenden gepland; wordt nu mechanische bedwelming door middel van een penschiettoestel (6 mm) toegepast bij het doden op landbouwbedrijven van varkens, schapen en geiten in noodsituaties Noodslachting buiten het slachthuis 54. De CBA heeft gedetailleerde instructies uitgegeven voor medewerkers van de NVWA, waaronder beslisbomen om te besluiten of het dier kan worden vervoerd of dat noodslachting op het landbouwbedrijf moet plaatsvinden. 55. In alle bezochte slachthuizen werden de dieren tijdens de antemortemkeuringen gecontroleerd op geschiktheid voor vervoer. Het dierenwelzijn bij aankomst werd gecontroleerd door de BE's en beoordeeld door de OD's. 11

16 56. Tijdens het bezoek aan een varkensslachthuis constateerde het controleteam dat: de BE zeer goede SOP's met betrekking tot geschiktheid voor vervoer had ontwikkeld. In het geval dat niet-geschikte dieren in het slachthuis aankomen, zal de BE de vervoerder en/of het landbouwbedrijf waarschuwen en de karkassen naar categorie 3 of minder verlagen; wanneer de OD oordeelt dat de dieren niet vervoerd mogen worden, een verslag van niet-naleving wordt uitgebracht en schriftelijk en digitaal melding aan IBDier wordt gedaan; in het geval van een bepaalde niet-naleving, IBDier een waarschuwing uitvaardigt aan de houder, de vervoerder en de bestuurder. De gegevensbank kan op herhaaldelijke overtreders worden gecontroleerd en indien verdere actie of onderzoek nodig is, kunnen de desbetreffende afdelingen van de NVWA op het niveau van het landbouwbedrijf, vervoer of slachthuis optreden (zie ook punten 66 en 69) Het doden van pelsdieren 57. De CBA heeft aangegeven dat Nederland ongeveer 150 nertsbedrijven telt, dat dit aantal meerdere jaren stabiel is gebleven omdat nieuwe goedkeuringen niet zijn toegestaan en dat naar verwachting in 2024 alle pelsdierbedrijven gesloten zullen zijn. 58. Alle pelsdierbedrijven hebben vóór 2013 een cursus bijgewoond, die de CBA heeft erkend als gelijkwaardig aan het getuigschrift van vakbekwaamheid als bedoeld in artikel 21, lid 7, van de verordening. 59. De CBA heeft geen systeem ingesteld voor de bedrijfsexploitanten van pelsdierbedrijven om de BA vooraf in kennis te stellen van wanneer dieren zullen worden gedood, hoewel dit krachtens artikel 7, lid 3, van de verordening wel wordt vereist. Sommige bedrijven stelden de BA's uit eigen beweging op de hoogte wanneer het doden van pelsdieren zou worden uitgevoerd. 60. Onderzoek van wetenschappelijke ondersteuning heeft protocollen/richtsnoeren voor het doden van pelsdieren opgeleverd die de voorschriften van de verordening weerspiegelen. Conclusie over het doden van dieren buiten het slachthuis 61. De richtsnoeren en de beschikbare wetgeving faciliteren een hoog niveau van bewustzijn inzake het doden van zieke of gewonde dieren op het landbouwbedrijf. 62. Er bestaat een doeltreffend systeem om te waarborgen dat alleen geschikte dieren naar slachthuizen worden vervoerd. Het is gebaseerd op controles bij aankomst, handhaving en een gecentraliseerde databank die het vaststellen van herhaaldelijke overtreders mogelijk maakt. 63. Welzijn van pelsdieren op het tijdstip van doden wordt gegarandeerd door middel van training en advies. Door het gebrek aan een formeel systeem voor pelsdierbedrijven 12

17 waarmee ze van tevoren kunnen meedelen dat dieren zullen worden gedood, kan de BA echter niet aanwezig zijn om te bevestigen dat het dierenwelzijn wordt gerespecteerd. 5.4 MONITOREN VAN HET WELZIJN VAN VLEESKUIKENS IN HET SLACHTHUIS EN FOLLOW-UP 64. De documenten die de vogels naar het slachthuis vergezellen, bevatten een veld voor het gecumuleerde dagelijkse sterftecijfer. Het dagelijkse sterftecijfer wordt niet in deze documenten opgenomen, alleen de som van de eerste zeven dagen wordt geregistreerd, hoewel dit in punt 1.1 van bijlage III van Richtlijn 2007/43/EG wel wordt vereist. 65. De CBA heeft een systeem ingesteld voor het monitoren van welzijnsindicatoren in slachthuizen, zoals vereist krachtens punt 2 van bijlage III van Richtlijn 2007/43/EG. Welzijnsindicatoren omvatten: voetzooldermatitis, brandhakken, borstblaren, vogels afgewezen op grond van postmortemkeuring en het gecumuleerde dagelijkse sterftecijfer. De evaluatie van voetzooldermatitis voor het triggersysteem kan worden uitgevoerd met behulp van een van twee methoden: visueel (50 voetzolen na het eerste derde deel van de partij en nogmaals 50 voetzolen na het tweede derde deel van de partij) - of digitaal (ten minste 70% van de hele partij). 66. Wanneer de triggerniveaus worden overschreden, informeert de OD de BE en IBDier, als bedoeld in punt 3 van bijlage III van Richtlijn 2007/43/EG. IBDier zal op zijn beurt contact opnemen met de houder die: op de hoogte wordt gebracht van de bevindingen; wordt verzocht om passende corrigerende maatregelen te nemen; wordt gewaarschuwd dat eventueel een controle op het dierenwelzijn op het landbouwbedrijf kan worden uitgevoerd; wordt gewaarschuwd dat indien de inbreuken worden herhaald, verdere maatregelen genomen zullen worden. 67. Boetes worden ingedeeld naar gelang van de ernst van de inbreuk. Boetes voor niet-naleving van de voorschriften van Richtlijn 2007/43/EG variëren van tot EUR. 68. De CBA registreert ook de scores van voetzooldermatitis voor elk slachthuis met een bezettingsdichtheid van meer dan 39 kg/m² voor de berekening van de jaarlijkse gemiddelde score. Wanneer het jaarlijkse gemiddelde hoger is dan de aanvaardbare grenswaarde dan wordt de maximaal toegelaten bezettingsdichtheid voor het volgende jaar verlaagd tot een maximum van 39 kg/m². 69. Het auditteam merkte op dat wanneer triggers de grenswaarden hadden overschreden, de gevallen ook werden gemeld. In een geval waarin het landbouwbedrijf van oorsprong zich in een andere lidstaat bevond, heeft IBDier de informatiebrief echter niet aan de BA van oorsprong verzonden. Het auditteam werd verteld dit het gevolg was van prioritering van taken na inkrimping van het personeelsbestand tegen het midden van

18 Conclusies bij het monitoren van het welzijn van vleeskuikens in het slachthuis 70. De CBA heeft een goed systeem ingesteld voor het monitoren van de welzijnsindicatoren in pluimveeslachthuizen door middel van een triggersysteem, voornamelijk gebaseerd op het monitoren van voetzooldermatitis, dat wanneer en waar nodig handhavingsmaatregelen in gang zet. Zonder de dagelijkse sterftecijfers heeft dit systeem echter geen nuttig instrument om te beoordelen of, en in welk stadium van het leven van de vogels, er problemen waren met het dierenwelzijn op het landbouwbedrijf, en of de corrigerende maatregelen die de houder heeft voorgesteld geschikt zijn. 5.5 GENOMEN MAATREGELEN BIJ NIET-NALEVING 71. IBDier heeft informatie, via een digitale centrale gegevensbank, over de schriftelijke adviezen die de OD's aan de BE's hebben uitgevaardigd wanneer niet-nalevingen zijn geconstateerd. IBDier beoordeelt de ontvangen informatie voor verdere actie, bv. om een schriftelijke waarschuwing aan de BE uit te vaardigen, of het dossier aan de NVWA-eenheid voor bestuurlijke maatregelen (hoofdzakelijk boetes) of aan de juridische medewerkers (voornamelijk voor vervolging) over te dragen. Indien nader onderzoek nodig is, wordt het dossier verwezen naar de operationele teams van de divisie Landbouw & Natuur. Indien de dieren afkomstig zijn uit een ander land wordt een brief aan de desbetreffende BA gestuurd. 72. Gedetailleerde richtsnoeren zijn beschikbaar om OD's te helpen besluiten te nemen inzake verdachte inbreuken op het dierenwelzijn, waaronder de uit te voeren controles, de verzameling van bewijsmateriaal en melding aan IBDier. 73. In 2011, 2012 en 2013 waren er ongeveer 200 gevallen per jaar van geregistreerde nietnalevingen met betrekking tot geschiktheid voor vervoer die door OD's in slachthuizen werden gemeld. Tot en met september 2014 zijn 60 gevallen afgehandeld. 74. Met betrekking tot inbreuken op de verordening heeft IBDier 32 gevallen in 2013 en 13 gevallen tot en met september 2014 afgehandeld. In 90 % van de gevallen werd artikel 3, lid 1, van de verordening aangeduid, in combinatie met artikel 3, lid 2 of lid 3, en de artikelen 5 en 15 van de verordening. In 2013 werd één inbreuk op Richtlijn 93/119/EG gemeld. 75. Het verzamelen van bewijsmateriaal en registreren van gebeurtenissen was in het algemeen goed in de verslagen van OD's met betrekking tot niet-nalevingen. De OD's in slachthuizen verzoeken de BE's om hun activiteiten te wijzigen als bedoeld in artikel 22 van de verordening, bv.: Eén OD constateerde ongeschikte fixatiesystemen en onvolledige controles van verlies van bewustzijn vóór het aanhaken van te slachten geiten zoals voorgeschreven door religieuze riten. Hij heeft een administratieve waarschuwing van EUR aan de BE uitgevaardigd, die betaald zou moeten worden indien de overtreding van artikel 5, lid 2, van de verordening werd herhaald. 14

19 Een andere OD constateerde dat dieren in een overvol hok moesten overnachten, waarbij niet alle dieren ruimte hadden om te gaan liggen en toegang hadden tot drinkwater. Hij heeft een administratieve waarschuwing afgegeven indien de overtreding werd herhaald. De OD heeft de BE ook gewaarschuwd dat eventueel andere maatregelen genomen zouden worden, zoals verhoging van de frequentie van controles of schorsing van de erkenning. 76. Het auditteam heeft opgemerkt dat sommige tijdens de systeeminspectie vastgestelde nietnalevingen onvoldoende door de OD's werden opgevolgd of gehandhaafd, bv. in een van de roodvleesslachthuizen gaven de borden voor de hokken nog steeds niet de datum en tijd van aankomst van dieren aan (zie ook punt 35); de OD had aangegeven dat een bij de systeeminspectie opgespoorde tekortkoming (V-vormige mechanische fixaties die ontoereikend zijn om kleinere schapen te fixeren, zie ook punt 46) was gecorrigeerd, maar dit was niet het geval. Conclusies over genomen maatregelen bij niet-naleving 77. In het algemeen is het aanwezige systeem doeltreffend om naleving door de BE te verzekeren. De centrale gegevensbank voor handhaving biedt een goed overzicht van de maatregelen die zijn genomen om niet-nalevingen aan te pakken. Het feit dat OD's de bij de systeeminspectie geconstateerde tekortkomingen niet altijd opvolgen, vermindert de waarde van de inspecties om de doeltreffendheid van de officiële controles te waarborgen. 5.6 EVALUATIE EN BEOORDELING VAN OFFICIËLE CONTROLES 78. Met het oog op verbetering van haar controlesysteem, heeft de CBA reeds belangrijke kwesties vastgesteld die invloed op de evaluatie en beoordeling van officiële controles hebben gehad, zoals de resultaten van controles die niet op een nuttige wijze zijn verzameld om ze te kunnen analyseren, en de ontoereikende checklists (zie ook punt 19). 79. De resultaten van controles die OD's in kleine slachthuizen hebben uitgevoerd wanneer deze niet in het verbeteringsprogramma waren opgenomen, werden in de database ingevoerd en maandelijks of driemaandelijks door de CBA voor beoordeling ontvangen. 80. De resultaten van controles in het kader van het verbeteringsprogramma worden in real time digitaal in de nieuwe real time databank ingevoerd. De in deze databank geregistreerde verslagen bieden een betere kwaliteit en een grotere hoeveelheid van informatie die de CBA kan beoordelen en evalueren. 81. Vanaf 2014 beoordeelt de CBA de resultaten van de systeeminspecties in het kader van de voorschriften van de verordening (de jaarlijkse systeeminspecties in alle slachthuizen). Conclusies over de evaluatie en beoordeling van officiële controles 82. Een proces dat in werking is voor het verkrijgen van een overzicht van het dierenwelzijn in het land, is gebaseerd op de herziening en beoordeling van individuele controles op 15

20 verschillende niveaus, zodat de CBA de prestaties van OD's kan beoordelen en de controles op het dierenwelzijn bij het slachten kan verbeteren. Systeeminspecties met betrekking tot de voorschriften van de verordening zijn een efficiënt instrument om de uitvoering van de instructies en de opsporing van niet-nalevingen op basisniveau te controleren. 6 ALGEMENE CONCLUSIES Hoewel dieren bij het slachten vermijdbare pijn, angst of lijden wordt bespaard en exploitanten het dierenwelzijn waarborgen, is hun documentatie - procedures en een register betreffende het dierenwelzijn - nog steeds onvolledig. Elektrische parameters voor waterbadbedwelmers voor pluimvee worden overeenkomstig de voorschriften van de verordening toegepast en het systeem voor de voorziening van getuigschriften van vakbekwaamheid biedt een goede verzekering van de vakbekwaamheid van de exploitanten wat betreft de op het getuigschrift vermelde activiteiten. De belangrijkste problemen inzake het dierenwelzijn betreffen ondoeltreffende controles op de bezettingsdichtheid in onderbrengvoorzieningen en onvoldoende controles in grote roodvleesslachthuizen van de elektrische parameters wanneer oude bedwelmingsapparatuur wordt gebruikt. De vertraging in de productie van gidsen voor goede praktijken voor kleine exploitanten van roodvleesslachthuizen is nadelig voor deze exploitanten bij het opstellen van standaardwerkwijzen die alle voorschriften van de verordening moeten omvatten. Gedocumenteerde procedures voor officiële controles zijn in het algemeen toereikend voor inspecties van alle voorschriften van de verordening, maar bieden de officiële dierenarts onvoldoende steun bij zijn/haar taak om na te gaan of exploitanten en functionarissen voor het dierenwelzijn voldoen aan hun verplichtingen met betrekking tot het register en de procedures. Verwacht wordt dat de nieuwe elektronische middelen die voor officiële controles worden ontwikkeld en de voordelen die ze voor het toezicht opleveren, de uitvoering van deze controles op de lange termijn zullen verbeteren. Tekortkomingen in de huidige controles worden aangepakt door middel van jaarlijkse systeeminspecties die niet-naleving effectief opsporen en garanties aan de doeltreffendheid van het officiële controlesysteem toevoegen. 7 SLOTVERGADERING Een slotvergadering vond plaats op 26 september 2014 met vertegenwoordigers van de bevoegde autoriteiten, waarin de belangrijkste bevindingen en voorlopige conclusies van de audit door het auditteam werden gepresenteerd. De CBA gaf aan dat zij het streven naar verbetering van het systeem voortzet en verstrekte enkele verduidelijkingen die in de desbetreffende afdelingen van dit verslag zijn opgenomen. 8 AANBEVELINGEN De bevoegde autoriteiten wordt verzocht om binnen 25 werkdagen na ontvangst van het verslag een actieplan te verstrekken met nadere gegevens over de getroffen en voorgenomen maatregelen, met 16