OPWARMER. VOORBEREIDING VOOR DE LEERKRACHT Stoelen in een kring zetten.

Transcriptie

1 OPWARMER Stoelen in een kring zetten. Door in dit actieve spel in te gaan op met wie of wat je verbonden kan zijn willen we in eerste instantie het thema eenzaamheid en verbondenheid bespreekbaar maken. Door op een speelse manier het thema aan te snijden verhoog je het gevoel van veiligheid en maak je het thema laagdrempelig. (meer informatie over veiligheid, zie bijsluiter: ruggensteun voor een gesprek ) Een ruim lokaal Voor ieder een stoel 40 minuten Je vormt met stoelen een kring. Er staat één persoon in het midden, voor deze persoon is er geen stoel voorzien. De vraag die de persoon in het midden moet beantwoorden is: Met wie of wat kan je verbonden zijn?. De persoon zegt iets waarmee hij/zij verbonden kan zijn, en vervolgens moeten alle personen die op een stoel zitten en die dit herkennen of ooit meegemaakt hebben van plaats verwisselen. Als je akkoord bent mag je niet blijven zitten. De bedoeling is dat de persoon die in het midden staat een stoel verovert, en dat er dus een nieuwe leerling in het midden van de cirkel komt te staan en het woord moet nemen. Voorbeelden: Ik ben verbonden met.. mijn lief, mijn gsm, Facebook, de wereld, mijn ouders... Het kan eventjes duren eer de jongeren in het spel zitten, maar eens ze het competitie-element voelen hebben we de ervaring dat dit vlot zou moeten verlopen. Het voordeel van deze spelvorm is dat de jongeren zaken aan het opsommen zijn zonder dat het formeel aanvoelt. Wanneer je het gevoel heeft dat alle zaken gezegd zijn, kan je het spel afronden. Vervolgens kan je samen met de klasgroep alle opgesomde zaken opschrijven op het bord, om zo terug wat overzicht te verkrijgen.

2 CHECK IT OUT WERKVORM 1 Hang de letters A, B en C in het groot op, in elk een verschillende hoek van het lokaal. Haal het Connected onderzoeksrapport af van de website van In Petto, ( De leerlingen de kans geven om een beeld te krijgen van hoe goed ze hun leeftijdsgenoten kunnen inschatten als het over eenzaamheid en verbondenheid gaat. Dit doen we aan de hand van het Connected onderzoeksrapport Het Connected onderzoeksrapport. Gratis te downloaden op (www. inpetto-jeugddienst.be/) en eventueel het magazine Connected. 40 minuten Lees een resultaat uit het onderzoeksrapport voor (zie onderzoeksrapport) en geef de leerlingen maximum drie mogelijke antwoordmogelijkheden (bijvoorbeeld: dit cijfer is correct, er zijn minder jongeren die dit zeggen, er zijn meer jongeren die dit zeggen ). Verbind elk antwoord met de letter A, B of C en laat ze zich verplaatsen naar de hoek die bij hun gekozen antwoord hoort. Het is een optie om na het stellen van de vraag, de leerlingen het antwoord ineens te laten bespreken. Laat ze uitleggen waarom ze juist dat antwoord gekozen hebben, of ze concrete ervaringen hebben om hun antwoord te staven. Geef ze bijvoorbeeld de uitdaging om anderen te overtuigen om van hoek te veranderen door goede argumenten te geven. Je kan hun antwoorden ook vergelijken met die van andere leeftijdgenoten, a.d.h.v. de cijfers uit het onderzoeksrapport. Je kan hen ook wijzen op de grote gelijkenissen of verschillen die er bestaan in hun klasgroep. Hoe meer verscheidenheid van antwoord, hoe interessanter de nabespreking van de stelling uiteraard zal zijn.

3 EEN KLAS OM VAN TE DROMEN WERKVORM 2 Nagaan hoe je als klasgroep er voor kan zorgen dat iedereen zich goed en connected voelt. Wat is noodzakelijk voor een ideale klassfeer? Pen en papier 45 minuten Stel de leerlingen de vraag: hoe ziet jouw ideale klas eruit? Welke eigenschappen zou die klasgroep hebben?. Laat ze ook de denkoefening doen: Stel dat jij zou kunnen beslissen, wat zou jij doen om er voor te zorgen dat iedereen zich goed voelt in de klas?. Dus concreet laat je ze zowel eigenschappen van een ideale klas/school, als concrete maatregelen om er voor de zorgen dat de klassfeer nog verbetert, opschrijven. Je kan ze daar alleen, per twee of in kleine groepjes een tiental minuten over laten nadenken. Daarna is het de bedoeling dat ze hun werk voorstellen aan hun klasgenoten. Vraag de leerlingen goed uit te leggen waarom ze de gekozen eigenschappen belangrijk vinden en vraag hen zeker ook hoever hun droomklas van hun huidige klas staat. Het kan zijn dat er grote verschillen zijn in visie. Het is bijvoorbeeld perfect mogelijk dat de ene leerling graag wil dat de klas wat stiller is en dat de andere liever een luidruchtige klas heeft. Je kan hen zeker op die verschillen wijzen en eventueel met hen op zoek gaan naar een manier om met die verschillen om te gaan. De belangrijkste eigenschappen kan je bundelen en in het klaslokaal ophangen. Bekijk ook de concrete maatregelen om de klassfeer te bevorderen en iedereen zich goed te laten voelen. Zijn hier gelijkenissen en verschillen in te vinden? Wat als iemand zich niet goed voelt in de klas, is dat enkel de verantwoordelijkheid van die persoon of kan de hele groep daar iets aan doen? Scheid samen de onmogelijke bedenkingen van de haalbare; eventueel kan je dit doen aan hand van een bordgesprek. Probeer een zo concreet mogelijke to do -lijst te verkrijgen en ga samen op zoek naar hoe je die lijst werkelijk kan uitvoeren. Eventueel kan je de lijst samenvatten in een paar puntjes en deze ophangen in de klas. Op deze manier blijft de oefening wat verder leven en kan je er samen met je leerlingen blijvend aan werken. Kleine veranderingen kunnen voor individuele leerlingen een groot verschil maken! Belangrijk: probeer zoveel mogelijk zonder oordeel te blijven. Zeg niet dat ze een slechte klas hebben, maar dat je drijfveer is ze alleen nóg beter te maken. Het is zeker niet de bedoeling om ze naar huis te laten gaan met het idee dat ze hun klas waardeloos is.

4 EEN BRUG TE VER? Kritisch leren nadenken over verbondenheid en vriendschap en de grenzen ervan. Casussen (zie bijsluiter p.11). 40 minuten WERKVORM 3 Lees een casus voor en laat de klas er hun mening over spuien. Sommige casussen bestaan uit verschillende stappen. Pols na elke stap naar hun visie. Het is interessant om de verschillende meningen in de schijnwerpers te zetten, zo ontstaat er een klasgesprek. Vragen die gesteld kunnen worden tijdens of na de opdracht: Vind je dat vrienden altijd loyaal moeten zijn, in welke omstandigheid dan ook? Waarom wel/niet? Zijn er uitzonderingen? Wat is het verschil tussen eerlijk zijn en klikken? Zou je ooit een vriend/vriendin verplichten om voor jou te liegen? In welke omstandigheden wel/niet? Heb je al eens een gelijkaardige situatie meegemaakt? Hoe heb je toen gereageerd? In welke situaties is het moeilijk om voor jezelf op te komen? Ken je het fenomeen groepsdruk?

5 ONCE IN A LIFETIME WERKVORM 4 Bewust leren nadenken over de impact van een eerste indruk en over de impressie die ze zelf nalaten. De verbondenheid van jongeren is tegenwoordig ook een online gegeven. Hoe zit het eigenlijk met eerste indrukken in die virtuele omgeving? Foto s (zie bijsluiter p.14). Pen en papier voor iedereen 40 minuten Verdeel de klas in kleine groepjes (3 à 4 leerlingen) en geef elke groep minstens 1 foto (meerdere foto s mag ook natuurlijk). Laat hun volgende denkoefening doen: Stel je voor dat je een vriendschapsverzoek krijgt op Facebook van de persoon op de foto en dat de foto zelf de profielfoto is, welke indruk laat die persoon dan na op jou? Geef ze de opdracht om alles op te schrijven waaraan ze denken als ze naar die persoon op de foto kijken. Richtvragen zijn: hobby s, karaktereigenschappen, studierichting, leeftijd, e.d. Geef ze een tiental minuten om samen zo veel mogelijk neer te pennen. Daarna kan je ze de resultaten laten voorstellen in grote groep. Volgende vragen kunnen interessant zijn om een gesprek op gang te krijgen: Zou je de persoon op jouw foto aanvaarden als vriend op Facebook? Waarom wel/niet? Hou je vaak rekening met een eerste indruk? Op welke manier? Kan die indruk nog veranderen? Heb je dat al meegemaakt? Is het slecht om een eerste indruk te hebben? Denk je zelf na over wat jouw profielfoto over jou zegt? Wat zegt die dan? Vind je dat belangrijk? Is de eerste indruk die je nalaat ook wie je echt bent? Hou je daar rekening mee voordat je over anderen oordeelt?

6 Google je leerlingen en lijst zoveel mogelijk van de informatie die je vindt op. Let wel: lijst op wil niet zeggen sla dit op. WERKVORM 5 VEILIGHEID OP JE INTERNETPROFIEL Ze mogen onderling overleggen en gaan dan op een bepaalde volgorde gaan staan. Daarna kan je enkele leerlingen bevragen. Je zal over je leerlingen allerhande foto s, feiten en uitspraken vinden. Beschrijf wat je vindt zo goed mogelijk schriftelijk, omschrijf zo gedetailleerd mogelijk wat je vindt. Verzamel de nodige informatie over internetprivacy, het beschermen van internetprofielen, ontgooglen, ect. om nadien op hun vragen te kunnen beantwoorden (korte informatie hierover vindt je alvast in de bijsluiter, p.16). Jongeren confronteren met het gevaar van internet en privacy en hen daarna de juiste handvaten te bieden om hun eigen privésfeer te bewaken. De omschrijvingen van wat je hebt gevonden nadat je de leerlingen opgezocht hebt op het internet. De nodige informatie over internetprivacy, het beschermen van internetprofielen, ontgooglen, enz. 50 minuten Zonder te vertellen dat je je leerlingen gegoogled hebt, vraag je ze om op een lange rij te gaan staan op volgorde van meest veilige internetgebruiker. Als de leerling dus over zichzelf denkt over mij valt er het minst te vinden, ik ben een veilige internetgebruiker gaat hij/zij aan de ene uiterste kant staan. De mensen die geloven dat ze helemaal niet veel maatregelen hebben getroffen met betrekking tot privacy gaan aan de andere kant staan. Waarom sta je daar? Wie is er bewust bezig met wat op het internet staat of gezet wordt? Welke maatregelen heb je dan juist getroffen? Na het gesprek vertel je dan dat je hen opgezocht hebt op het internet. Deel van enkele leerlingen mee wat je hebt gevonden. (Laat nooit gevonden foto s klassikaal zien, dit beïnvloedt de veiligheidsband tussen jou en de leerlingen!) Vertel hen oprecht waarom je deze oefening hebt gedaan, dat je geen misbruik zal maken van de gevonden gegevens maar dat je ze gewoon wil bewustmaken van het feit dat ze erg makkelijk te vinden zijn Wijs hen op het feit dat mensen met minder goede bedoelingen aan dezelfde gegevens en beelden kunnen geraken. Bovendien zoeken andere mensen (zoals toekomstige werkgevers) je vaak op om te zien wie je bent. Vinden de leerlingen het oké om zo over te komen op andere mensen? Nazorg: Toon hen hoe je pagina s kan ontgooglen. Raad hen aan zichzelf om de drie maanden eens op te zoeken op het internet. Wijs hen op het feit dat het beter is om op voorhand kritisch na te denken over wat je op het internet zet, dan er nadien de informatie er terug af te halen. Dan kan het al te laat zijn. Meer informatie hierover vindt je in de bijsluiter.

7 IN BALANS WERKVORM 6 Eenzaamheid bespreekbaar maken. Wanneer en waar voel je je eenzaam en hoe ga je daar mee om? Pen en papier. 45 minuten DEEL 1: vraag de jongeren om op hun blad 5 balansen op stellen. Naar dit voorbeeld: Eenzaam Op en top verbonden Boven elke balans schrijven ze volgende situaties: in de klas, bij je vrienden, tijdens je hobby, bij je familie en thuis. Geef ze de opdracht om individueel na te denken over waar ze zich op de balans, in die specifieke situatie meestal zouden plaatsen en laat ze een streepje zetten op de lijn. Dit moet niet per se besproken worden in grote groep, dat is namelijk redelijk confronterend. Ben je zelf al eens geconfronteerd geweest met eenzaamheid (zelf of iemand anders?) 68% van de jongeren geeft al wel eens eenzaam te zijn geweest. Wat denk je van dit resultaat? Had je dit verwacht? (Onderzoeksresultaten Connected, te raadplegen op ( 9% van de jongeren zegt dikwijls eenzaam te zijn. Had je dit verwacht? (Onderzoeksresultaat Connected ) Waarom zou je eenzaam kunnen zijn? Zijn jongeren die eenzaam zijn dan losers zonder vrienden? Mocht jij eenzaam zijn, zou je dat dan zeggen tegen anderen? Zou je hulp vragen? Als iemand anders tegen jou zou zeggen dat hij/ zij zich eenzaam voelt, wat zou je dan van die persoon denken? Kan je eenzaamheid uit de wereld helpen? Kan je als klas er voor zorgen dat niemand zich daarin eenzaam voelt? Hoe? Is dat de verantwoordelijkheid van de klas of van de persoon zelf? DEEL 2: deze opdracht kan alleen of in kleine groepjes uitgevoerd worden. (voor meer informatie over gespreksvormen: raadpleeg de bijsluiter) Stel hen de vragen: wat doe je als je je eenzaam voelt? Waar kan je dan terecht? en Wat doe je als iemand anders aangeeft eenzaam te zijn?. Laat ze hierover even brainstormen. Daarna kan je de resultaten overlopen in grote groep en deze nabespreken.

8 IK HEB ER DE PEST IN Nagaan hoe pestsituaties ontstaan en hoe er dan op een goede manier gereageerd kan worden door de verschillende partijen en de omstanders. Hoe ver staat deze ideale reactie van de reële reactie? Pen en papier 45 minuten Verdeel de klas in kleine groepjes van 3 à 4 personen. Elk groepje krijgt de opdracht een realistische pestsituatie te creëren. Dat wil zeggen: realistische omschrijvingen van de mensen die in deze situatie betrokken zouden zijn, concrete omschrijving van hoe de situatie is ontstaan en wat er is gebeurd. Hoe gedetailleerder hoe beter! Laat de helft van de groep een online pestsituatie bedenken en de andere helft een offline. Geef ze hier genoeg tijd voor. (10 à 15 minuten) Laat ze hun werk voorstellen voor de grote groep zonder veel nabespreking. Daarna geven ze hun blad met hun tekst door naar het groepje aan hun rechterzijde. Zo heeft elk groepje een nieuw blad. Laat ze nadenken over de ideale manier om de pestsituatie die ze voor hun hebben liggen tegen te gaan, te vermijden. Laat ze dit ook op het blad schrijven. WERKVORM 7 gereageerd worden. (Dus niet langer op ideale wijze zoals daarvoor) Daarna overloop je wat er op de bladen staat in grote groep en kan je nabespreken. Tonen de verschillende pestsituaties gelijkenissen of verschillen? Is het altijd eenduidig om aan te wijzen wie schuldig is? Waarom zou iemand pesten? Waarom zou iemand eruit gekozen worden om gepest te worden? Heb je het zelf al eens meegemaakt? Werd je zelf gepest of heb je het gezien? Als een groepje mensen één iemand pest, is dit dan verbondenheid? Wat is het verschil tussen de online en de offline situaties? Welke zie je het vaakst? Is er een groot verschil tussen de ideale reactie en de reële reactie? Wat is het verschil? Waarom? Zou je zelf helpen als je het zag? Eerder bij de offline of online versie? Waarom wel of niet? Mocht je zelf gepest worden zou je dan hulp vragen? Wat zou je doen als iemand die gepest wordt jouw hulp zou vragen? Laat ze het blad een laatste keer doorgeven naar rechts. Laat ze alles nog eens doornemen dat op het blad staat. Ze moeten nu op het blad schrijven hoe er in realiteit zou

9 I-ONLINE WERKVORM 8 Voor deze werkvorm is geen extra voorbereiding nodig Kritisch nadenken over verbondenheid en vriendschap op sociale media en het internet in het algemeen. Stellingen (zie bijsluiter p.18) 30 minuten Laat alle leerlingen rechtstaan op een rij, met het gezicht naar voren. Lees vervolgens een stelling voor. Als je akkoord bent met de stelling zet je een stap naar voren, als je niet akkoord bent zet je een stap naar achter. Bespreek elke stelling even en laat ze dan terug op hun startpositie staan. (Je kan dit eventueel ook al zittend doen met groene en rode kaartjes. Als ze akkoord zijn steken ze een groen kaartje in de lucht, anders een rood.) Geen nabespreking nodig. De stellingen worden best individueel besproken.