Voortgangsrapportage II. Werk in uitvoering

Transcriptie

1 Voortgangsrapportage II Werk in uitvoering Vertrouwenswerk Jeugdwet

2 1. Inleiding Op 1 december 2014 is een overeenkomst getekend tussen het Advies- en Klachtenbureau Jeugdzorg (AKJ) en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). In deze overeenkomst is vastgelegd dat het AKJ voor twee jaar als hoofdaannemer het onafhankelijke vertrouwenswerk uitvoert zoals dat is bepaald in de Jeugdwet en de bijbehorende Uitvoeringsbesluiten. Daarbij werkt het AKJ met een aantal Zorgbelangorganisaties 1 die als onderaannemers optreden in verschillende regio s. In essentie gaat het in vertrouwenswerk erom dat jeugdigen en ouders/verzorgers (waaronder ook pleegouders) individueel binnen de jeugdhulp bij gevoelens van onvrede of onmacht en bij vragen omtrent hun (rechts)positie terecht moeten kunnen bij een onafhankelijke vertrouwenspersoon: een gezicht dichtbij. In de overeenkomst tussen de VNG en het AKJ is vastgelegd dat het AKJ eind mei 2015, oktober 2015 en oktober 2016 via een tussentijds inhoudelijk en financieel verslag verantwoording aflegt aan de Landelijke Coördinatie. In mei 2015 is de eerste rapportage verschenen. Voor u ligt de oktoberrapportage van Deze rapportage is -anders dan de vorige rapportage- meer organisatorisch van opzet. Er wordt achtereenvolgens ingegaan op de uitvoering van de bepalingen in de overeenkomst met de VNG (paragraaf 2), de samenwerking met de Zorgbelangorganisaties (paragraaf 3) en de informatievergaring bij de gemeenten (paragraaf 4). Vervolgens leest u een financiële verantwoording op hoofdlijnen over de periode jan-sep 2015 (paragraaf 5). Tenslotte treft u een format aan op basis waarvan de kwantitatieve informatie aan de regiogemeenten verstrekt zal gaan worden (paragraaf 6). 1 Zorgbelang Groningen, Fryslan, Drenthe, Gelderland, Brabant en Klaverblad in Zeeland 2

3 2. Onafhankelijke vertrouwenspersonen in de jeugdhulp in de praktijk Het AKJ voert samen met zes Zorgbelangorganisaties het onafhankelijke vertrouwenswerk uit. Wij zorgen ervoor dat het vertrouwenswerk op alle locaties van zowel het AKJ als Zorgbelang langs dezelfde lijnen wordt uitgevoerd. In de schets van de praktijk hieronder is te lezen dat we met deze werkwijze voldoen aan het gestelde in artikel 4.3 en 4.4 van de overeenkomst tussen het AKJ en de VNG. Onze vertrouwenspersonen hebben contact met kinderen, jongeren en ouders die advies vragen of een klacht hebben over de jeugdhulp. Alle cliënten kunnen met hun vragen, problemen en klachten bellen naar een algemeen nummer voor Vertrouwenspersonen in de Jeugdhulp ( ). Deze landelijke toegang wordt bediend door de medewerkers van het AKJ. Vragen kunnen meteen worden beantwoord. Cliënten met een ondersteuningsvraag worden doorgeleid naar een vertrouwenspersoon in de regio waar ze vandaan komen. Contact met een vertrouwenspersoon kan tevens worden gelegd via de chat, de mail, social media of via een infoformulier op de website. De weg vinden in de jeugdhulp is soms ingewikkeld. Daarom proberen wij het voor iedereen zo eenvoudig mogelijk te houden. In alles wat wij doen staan de rechten van het kind centraal. Onze vertrouwenspersonen zijn zeer toegankelijk. De insteek is om onvrede op een zo laag mogelijk niveau bespreekbaar te maken en te zoeken naar oplossingen dicht bij de cliënt. Een officiële klachtenprocedure is niet de standaardroute, maar cliënten kunnen hier wel voor kiezen. Soms verblijven de kinderen en jongeren in een jeugdhulpinstelling, pleeggezin, gezinshuis, logeerhuis of zorgboerderij. Onze vertrouwenspersonen gaan regelmatig op bezoek in deze instellingen. Zo zijn zij zichtbaar en direct benaderbaar voor jongeren zodat zij hun vragen kunnen stellen of klachten direct kunnen uiten. Ook jeugdigen die ambulante behandeling ontvangen binnen de GGZ kunnen een beroep op ons doen. Dat geldt ook voor iedereen die vragen of klachten heeft over de gemeentelijke jeugd- en wijkteams, organisaties voor Jeugdbescherming, de Raad voor de Kinderbescherming en Veilig Thuis. Onze vertrouwenspersonen staan klaar om hen te informeren, adviseren en zo nodig ondersteuning te bieden. Wij geven antwoord op vragen. We bieden een luisterend oor en leggen uit hoe de jeugdhulpverlening werkt. Soms is dat al genoeg om onvrede te voorkomen of weg te nemen. Daarbij geven wij kinderen, jongeren, ouders en verzorgers informatie over hun rechten en mogelijkheden. Bij klachten over de jeugdhulp ondersteunen wij bij het verwoorden, indienen en bespreken ervan. Door onze rol zijn we in staat om verbeterpunten te signaleren. Die bespreken we met de betrokken instantie. Zo dragen we bij aan betere kwaliteit in de jeugdhulp. Het spreekt voor zich dat we werken met de Meldcode Kindermishandeling en Huiselijk geweld. 3

4 3. Samenwerking AKJ en Zorgbelangorganisaties Binnen de kaders van de onderaannemingsovereenkomsten die het AKJ met de Zorgbelangorganisaties heeft afgesloten, organiseren we in gezamenlijkheid verbetering van onze dienstverlening. De werkwijze, procedures, normen en registratie worden in nauwe afstemming met elkaar en onze klanten voortdurend tegen het licht gehouden. In september 2015 is een bijeenkomst geweest voor alle vertrouwenspersonen waarbij langs inhoudelijke thema s 2 de samenwerking is onderzocht. Dit heeft geleid tot een ontwikkel- en opleidingsprogramma voor alle vertrouwenspersonen. In alle regio s hebben medewerkers van het AKJ en de Zorgbelangorganisaties het zorglandschap in kaart gebracht. Met de verbreding van de doelgroep die onder de Jeugdwet valt is het zorglandschap uitgebreider dan onder de Wet op de Jeugdzorg. De traditionele jeugdhulpinstellingen zijn bekend met de functie vertrouwenspersoon en bij de toegang tot die instanties ondervinden we dat we welkom en van meerwaarde zijn. De toegang tot de nieuwe doelgroep jeugd-lvb levert ingewikkelder situaties op. Veelal hebben deze gespecialiseerde instellingen een interne vertrouwenspersoon in dienst voor de nietjeugdwetcliёnten. Vertrouwenspersonen ervaren met deze instellingen de ingewikkeldheid van de samenloop van cliёnten die onder de Wet Langdurige Zorg vallen en de Jeugdwet vallen. Bij een aantal instellingen wordt ervoor gekozen om (tegen meerkosten) alle jongeren onder de 18 jaar kennis te laten maken met de vertrouwenspersonen in de jeugdhulp. Dat lost mogelijke onduidelijkheid voor cliёnten op. Jongeren die ambulante GGZ-behandeling krijgen worden nog niet altijd bereikt door AKJ en Zorgbelang. In afstemming met de PVP (patiёntenvertrouwenspersonen in de GGZ) verstrekken we informatie aan deze doelgroep en worden afspraken gemaakt hoe deze doelgroep door de vertrouwenspersonen in de jeugdhulp gevonden kunnen worden en andersom. 2 De thema s waren: waarnemen & oordelen, ondersteuning in tuchtrechtzaken, privacy, signalering, de beginselen van groepsbezoek en grenzen van de ondersteuning. 4

5 4. Aanspreekpunt voor gemeenten In artikel 4.6 van de overeenkomst tussen AKJ en VNG is vastgelegd dat het AKJ dient te borgen dat het voor de gemeenten duidelijk is wie hun aanspreekpunt is bij het AKJ. Op dit punt is nog volop sprake van ontwikkeling. De rol van de onafhankelijke vertrouwenspersoon op grond van de jeugdwet is nog niet bij alle gemeenten voldoende bekend. Vertrouwenspersonen van zowel AKJ als Zorgbelang werken in regio s en proberen in die regio s zoveel mogelijk voorlichting te geven over vertrouwenwerk aan de jeugd- en wijkteams van de individuele gemeenten binnen die regio. Een thema dat hierbij vaak aan de orde komt is het onderscheid en de overlag tussen cliëntondersteuning en vertrouwenswerk en of vertrouwenswerk niet in het bredere sociale domein ingezet kan worden. De dynamische context van de nieuwe jeugdwet maakt dat het cruciaal is om zoveel mogelijk vraaggericht te acteren naar gemeenten, zonder dat dit ten koste gaat van de wettelijke onafhankelijke positie en rol die de vertrouwenspersonen vervullen. Om die reden is er een onderzoek gestart naar de behoeften van de gemeenten en met als belangrijkste doel: informatie verzamelen over de (toekomstige) wensen en verwachtingen van de gemeenten in het kader van onafhankelijk vertrouwenswerk met als bijzonder aandachtspunt het bijdragen aan de verbetering van de kwaliteit van jeugdhulp. De rapportage van het onderzoek wordt besproken begin 2016 in de vorm van vier regionale rondetafelgesprekken met gemeenten. 5

6 5. Financiële verantwoording De exploitatie van het vertrouwenswerk kan worden uitgevoerd binnen de bestaande financiering. De onderbesteding na afloop van het derde kwartaal is vooral toe te rekenen aan de omstandigheid dat pas in februari de werving van nieuwe vertrouwenspersonen is afgerond en er enige vacatureruimte is gelaten omdat tot september nog niet goed in te schatten was hoe omvangrijk de nieuwe LVB-doelgroep was en hoe de voorlichting aan alle lokale jeugd- en wijkteams georganiseerd kon worden. Dat wordt in het vierde kwartaal ingelopen door de extra inzet van vertrouwenspersonen. EXPLOITATIEOVERZICHT t/m Q Exploitatie t/m Q Begroting t/m Q Verschil exploitatie en begroting in Begroting 2015 INKOMSTEN Vergoedingen UITGAVEN Personeelskosten Huisvestingskosten Organisatiekosten Subtotaal Exploitatiesaldo

7 6. Format kwantitatieve rapportage aan regiogemeenten In het kort Tot medio oktober 2015 is ruim 5000 keer gevraagd om informatie en advies. Bijna 2000 keer is er gevraagd om ondersteuning in de vorm van gesprekken met direct betrokkenen. In totaal is er keer contact geweest met cliënten. Bij 3500 klachten hebben mensen gevraagd om ondersteuning. De meeste mensen hebben meer dan 1 klacht. Het AKJ rapporteert in januari 2016 over het jaar 2015 conform het bijgevoegde format en een trendrapportage zal ingaan op de bijzonderheden en opvallendheden van Vervolgens zal in 2016 twee maal per jaar op regionaal niveau gerapporteerd worden. Hieronder volgt het format dat ten tijde van het schrijven van deze rapportage wordt ontwikkeld. Verantwoording REGIOGEMEENTES Alle cijfers op VNG-regioniveau (42x) DEEL 1: INSTELLINGEN EN TOEGANG JEUGDHULP IN REGIO Tabel 1a. Aantal cliënten dat contact opgenomen heeft met het AKJ over een instelling voor jeugdhulp in de regio of over de toegang jeugdhulp in de regio instelling A instelling B instelling C instelling D instelling E Jeugdbescherming Veilig Thuis Toegang jeugdhulp** Jeugdigen Volwasse nen* * bijv. ouders, familie, hulpverleners, pleegouders ** Het gaat hier om alle toegang jeugdhulp (wijk- jeugdteams) samen in de regio. Totaal Tabel 1b. Top 3 onderwerpen waarover contact wordt opgenomen door jeugdigen over een instelling of de toegang jeugdhulp in de regio Vragen aantallen vragen, problemen en klachten 7

8 Problemen Klachten Tabel 1c. Top 3 onderwerpen waarover contact wordt opgenomen door volwassenen over een instelling of de toegang jeugdhulp in de regio Vragen Problemen Klachten aantallen vragen, problemen en klachten Tabel 1d. Aantal groepsbezoeken en voorlichtingen in instellingen en bij toegang jeugdhulp Groepsbezoeken Voorlichting aan jongeren Voorlichting aan medewerkers Voorlichting aan jongerenraad/clientenraad Tabel 1e. Aantal signaleringen op gebied van veiligheid cliënt en leefklimaat bij instellingen of toegang jeugdhulp in de regio Signalen instellingen (incl JB en VT) Signalen toegang jeugdhulp Verdere informatie over de werkwijze en resultaten per instelling kunt u vinden in de instellingsrapportages die worden geleverd aan de instellingen zelf. 8

9 DEEL 2: INWONERS UIT REGIO 1 Doelgroep: welke inwoners uit de regio helpen wij met informatie, advies en (klacht)ondersteuning? Tabel 1. Aantal unieke cliënten woonachtig in de regio met wie contact is geweest voor uitleg over de vertrouwensfunctie, aan wie een luisterend oor is geboden, informatie, advies en/of (klacht-) ondersteuning is gegeven. Jeugdige Ouder Familie Hulpverlener Pleegouder Onbekend/anders Totaal aantal cliënten Tabel 1a. Uitsplitsing ouders naar gezag Ouder met gezag Ouder zonder gezag Ouder onbekend gezag Tabel 1b. Geslacht cliënten Man Vrouw Tabel 1c. Leeftijd jeugdigen jeugdige 0-11 jeugdige Tabel 1d. Woonplaats* ** jeugdigen volwass enen** Woonplaats A Woonplaats B Woonplaats C Woonplaats D Woonplaats E * Jeugdigen die verblijven in een instelling worden in de plaats van de instelling ingeschreven; Indien een cliënt verhuist tijdens een ondersteuningstraject (bijv. door tijdelijk wonen in instelling) dan wordt de nieuwe woonplaats aangehouden. Dit heeft vooral bij jeugdigen effect op de scores in de jeugdigen categorieën. ** bijv. ouders, familie, hulpverleners, pleegouders 9

10 2 Vertrouwenswerk: met welke vragen, problemen en klachten ondersteunen wij de cliënten uit de regio? In de cijfers zijn alleen de volwassen cliënten woonachtig in de regio meegenomen. Door de vele verhuisbewegingen van jeugdigen zijn deze cijfers niet betrouwbaar te koppelen aan de regio. Tabel 2a. Type vragen volwassen cliënten in aantallen Wetgeving Werkwijze instelling Groepsregels Andere vragen Totaal aantal vragen totaal waarvan in ondersteuning Tabel 2b. Type problemen volwassen cliënten in aantallen Persoonlijke geschiedenis in hv Familie/thuis Vrienden/school/werk Seksualiteit/relaties Woonsituatie/groep/groepsgenoten Psychisch/welzijn Geloof/religie Lichamelijk/Psychisch geweld Zwangerschap Drugs/alcohol/gokken Andere problemen Totaal aantal problemen totaal waarvan in ondersteuning Tabel 2c. Type klachten volwassen cliënten in aantallen Bejegening Bereikbaarheid/ beschikbaarheid Gebrekkige informatie Onderzoek Hulpverleningsplan Beslissingen Uitvoering hulpverlening Inzage/afgifte Privacy Samenwerking tussen instellingen Klachtenprocedure totaal waarvan in ondersteuning 10

11 Beperkende/controlerende maatregelen Totaal aantal klachten Tabel 2d. Aantal contacten met volwassen cliënten uit regio Individuele kennismakingsgesprekken Contacten bij vragen, problemen en klachten 3 Resultaten: welke resultaten halen wij samen met de cliënt? In de cijfers zijn alleen de volwassen cliënten woonachtig in de regio meegenomen. Door de vele verhuisbewegingen van jeugdigen zijn deze cijfers niet betrouwbaar te koppelen aan de regio. Tabel 3a. Aantal vragen, problemen en klachten besproken in het contact met vertrouwenspersoon uitgesplitst naar de wijze van afhandeling. Afgerond in eerste contact* Afgebroken** Contact loopt nog Door naar (klacht-)ondersteuningstraject * direct aan telefoon, in persoonlijk gesprek of chat; evt. met een korte opvolging (bijv. uitzoekvraag) ** Mogelijkheden: cliënt is onbereikbaar, reageert niet meer of verschijnt niet op afspraak, cliënt wil of durft niet verder, cliënt verblijft niet meer in de instelling. Tabel 3b. Het aantal acties* dat ingezet is in een ondersteuningstraject 1 actie uitgezet meerder e acties uitgezet vragen problemen klachten Totaal *Mogelijke acties zijn bijvoorbeeld gesprek met medewerker, leidinggevende of directie, schriftelijke afdoening, bespreking klacht in klachtencommissie of bezwaar-/beroepprocedure. Tabel 3c. Het type acties dat ingezet is in een (klacht) ondersteuningstraject* afgezet tegen de uitkomst**. Klacht opgelost Klacht deels opgelost Klacht niet opgelost gesprek medewerker gesprek leidinggevende gespre k directi e/mt klachten commis sie bezw aar/ bero ep schrifteli jke afdoenin g overi ge activit eiten 11

12 Klacht loopt nog Klacht is ingetrokken Totaal *Op basis van het aantal klachten (1 klacht komt meerdere keren terug als er meerdere acties zijn ingezet). ** Ter beoordeling van de cliënt. Tabel 3d. Het aantal klachten van volwassen cliënten dat terecht komt bij een klachtencommissie afgezet tegen de uitkomst. Niet ontvankelijk Gegrond Deels gegrond, deels ongegrond Ongegrond Geen uitspraak Loopt nog Totaal 4. Hoe tevreden zijn onze cliënten over het vertrouwenswerk? Tabel 4. Gemiddeld rapportcijfer van de cliënt over het vertrouwenswerk (totaalcijfer, niet per instelling of regio) Jeugdigen Volwassenen 12