GEZONDE GROEI. in de regio Arnhem-Nijmegen. 1 Gezonde groei in de regio Arnhem-Nijmegen

Transcriptie

1 GEZONDE GROEI in de regio Arnhem-Nijmegen 1 Gezonde groei in de regio Arnhem-Nijmegen

2 Rozendaal GEZONDE GROEI in de regio Arnhem-Nijmegen Rheden Arnhem Renkum Wageningen Hotspot Energy Food Valley Westervoort Duiven Zevenaa Overbetuwe Lingewaard Druten Beuningen Nijmegen Novio tech/hightech Mercator/health Nijmegen Green capital Wijchen Berg en Dal 2 Gezonde groei in de regio Arnhem-Nijmegen

3 Gezonde groei in de regio Arnhem-Nijmegen Nergens in Nederland komen economische kracht, stedelijke dynamiek en een fantastische leefomgeving zo vanzelfsprekend samen als in de regio Arnhem-Nijmegen. Hier werken bijna mensen, ontstaan kennis en innovatie in topinstituten en -bedrijven die de wereld over gaan, genieten honderdduizenden toeristen van het rivierlandschap en de Veluwe, feesten 1,5 miljoen mensen bij de Vierdaagse en werken provincie en gemeenten intensief samen aan een sterke regio die bijdraagt aan de economische groei van Nederland. Deze regio bestaat uit twee levendige steden en actieve grote en kleine gemeenten, en ligt strategisch tussen de Randstad en het Ruhrgebied. Er zijn veel bedrijven in logistiek, maakindustrie, zakelijke dienstverlening, rechtspraak en zorg. De regio bundelt veel hoogwaardige kennis in sterke clusters rond gezondheid, energie en chiptechnologie. De regio huisvest de Radboud Universiteit Nijmegen en het Radboudumc, Hogeschool Arnhem-Nijmegen, Artez hogeschool voor de kunsten, en ROC Nijmegen en Rijn-IJssel. De Wageningen University & Research en Food Valley liggen dichtbij, wat crossovers biedt naar voeding en gezondheid. De regio staat verder internationaal bekend om de vele evenementen zoals de vierdaagse, mode en design, het fietscongres Velo-city en Nijmegen als European Green Capital De regio Arnhem-Nijmegen werkt samen aan Gezonde Groei ; we benutten de diversiteit aan economische kansen om onze economie en leefomgeving toekomstbestendig te maken, in balans met natuur en milieu en met oog voor sociale samenhang. In die samenwerking is het Rijk meer dan welkom. 3 Gezonde groei in de regio Arnhem-Nijmegen

4 Stedelijke uitdagingen in een aantrekkelijke omgeving Nijmegen en Arnhem scoren enerzijds opvallend hoog op woonaantrekkelijkheid én anderzijds laag op de sociaaleconomische index 1. Deze kansrijke omgeving kent natuurlijk ook grootstedelijke problemen: In Arnhem en Nijmegen is veel werkloosheid 2, net als in de regio als geheel. Vooral aan de onderkant van de arbeidsmarkt staan veel mensen langs de kant. Het mobiliseren van onbenut potentieel is een grote maatschappelijke opgave. Het versterken van de economische slagkracht van onze regio gaat gepaard met banengroei, opleidingskansen en sociaal-maatschappelijke verbeteringen. Net als de rest van Nederland staan wij aan de lat voor de klimaatopgave, energietransitie, duurzaamheid, circulaire economie. Samen werken aan brede welvaart Samenwerking met de Rijksoverheid en Europa is voor ons heel belangrijk (zelfs essentieel), maar deze regio neemt ook zelf het initiatief. Daarom zijn we gestart met een eigen regiodeal waarin we kansen versterken door krachten te bundelen. Onze kansen voor innovatie, groei en werkgelegenheid liggen op terreinen waar we als regio al sterk in zijn. Samen investeren we in gezonde groei en brede welvaart voor iedereen. De stedelijke regio Arnhem-Nijmegen werkt aan: Versterking en profilering als vestigingslocatie voor nieuwe bedrijven (met als vlaggenschepen de topsectoren energy, health en high tech) We investeren in de economische potenties van de (top)sectoren Energy, Health & High tech. De hotspot Energy rond Arnhem en de Nijmeegse Novio Tech Campus met een sterk semiconductorcluster en Mercator Science Park (wetenschappelijke health & tech spinoffs) springen hier bovenuit. De nabijheid van Wageningen biedt kansrijke cross-overs tussen food & health. Onze regio heeft alle ingrediënten in huis: een positief ondernemersklimaat, een hoogopgeleide en relatief jonge, creatieve beroepsbevolking, hoogwaardige kennislocaties en een aantrekkelijk vestigingsklimaat. Structurele verbetering van het regionale vestigings- en leefklimaat De regio Arnhem-Nijmegen werkt in een lichte bestuurlijke samenwerkingsvorm met 18 gemeenten 3 aan de structurele verbetering van het vestigings- en leefklimaat voor inwoners en bedrijven in de regio. Zo is er een Regionaal Programma Werklocaties dat meer balans moet brengen in het regionale aanbod van bedrijventerreinen, kantoren en locaties voor detailhandel, een regionale Bereikbaarheidsagenda Mobiliteit, (sub) regionale woonagenda s die de woningverdeling en -planning regelen, de routekaart De Groene Kracht met regionale projecten op het gebied van energietransitie en een Europese aanbesteding voor de gezamenlijke inkoop van energie. Kansen voor de onderkant van de arbeidsmarkt Onze (sterk vertegenwoordigde) sectoren logistiek, toerisme en zorg bieden mogelijkheden voor inwoners aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Culturele samenwerking Culturele instellingen stemmen de programmering af voor een gevarieerd en aantrekkelijk aanbod in de regio. We volgen het advies van de raad voor cultuur (eind 2017) om te komen tot een regionale culturele infrastructuur. (1) Woonaantrekkelijkheid beide steden top 10, 32e en 29e plek sociaaleconomische index. Bron: atlas voor gemeenten 2018 (2) Werkloosheid: 10,4% Nijmegen, Arnhem 11,1% en 8,5% COROP Arnhem-Nijmegen, bron: CBS, PBL (3) Gemeenten die deel uitmaken van de Regio Arnhem Nijmegen: Arnhem, Berg en Dal, Beuningen, Doesburg, Druten, Duiven, Heumen, Lingewaard, Montferland, Mook en Middelaar, Nijmegen, Overbetuwe, Renkum, Rheden, Rozendaal, Westervoort, Wijchen en Zevenaar. 4 Gezonde groei in de regio Arnhem-Nijmegen

5 Impuls in de versterking ruimtelijk economische structuur (bestuursakkoord en investeringsagenda) Arnhem, Nijmegen en Provincie Gelderland hebben in 2016 een bestuursakkoord gesloten gericht op versnelling, op verduurzaming en op versterking. De drie overheden willen locaties en netwerken versterken die als aanjager voor kennisontwikkeling, (jong) talent en ondernemerszin fungeren. Ook versterken ze de plekken waar het goed toeven is. Dit is uitgewerkt in drie icoonprogramma s : 1) Ruimte voor werk, kennis en innovatie in Health en Energy 2) Slimme Duurzaamheid 3) Bruisende binnensteden aan de rivier. Het gaat om consistente, meerjarige investeringen. De scope is tien jaar; er zijn inmiddels drie edities van de investeringsagenda verschenen. De investeringsomvang tot nu toe is ruim 100 miljoen. De ambitie is om te groeien naar 500 miljoen. Maar het gaat niet alleen om geld. Steden en provincie bouwen met deze agenda aan partnerschappen onderling, met bedrijven, kennisinstellingen, regiogemeenten en het Rijk. The Economic Board Arnhem-Nijmegen zorgt voor verbinding en rugwind. Dit samenwerkingsverband van regionale overheden, kennisinstellingen en bedrijfsleven werkt aan profilering als vestigingslocatie en verbindt bedrijvigheid en innovaties in de topsectoren Food, Health en Energy (en cross-overs) door de nabijheid van Wageningen. 5 Gezonde groei in de regio Arnhem-Nijmegen

6 Uitnodiging aan het Rijk: werk met ons samen aan een brede regiodeal Regionale en lokale kennis worden versterkt door nationale kracht en aandacht. Dat blijkt elke keer weer uit analyses van succesvolle regio s. Daarom de uitnodiging aan het Rijk om aan onze brede regiodeal mee te doen. Vier voorstellen regiodeal Arnhem-Nijmegen We vragen het Rijk bij te dragen aan vier concrete ontwikkelingen: 1) De versterking van het semiconductorcluster Novio Tech Campus met onder meer een internationaal innovatiecentrum voor chiptechnologie (CITC). Onze regio biedt een unieke concentratie van cruciale spelers: als dit centrum niet in Nijmegen komt, komt het nergens in Nederland. 2) Nederland staat voor een ongekende klimaatopgave, energietransitie en materiaal transitie. Wij hebben in de regio projecten en partners waarin we laten zien dat we snel verschillende benodigde competenties bij elkaar kunnen brengen in een leeromgeving: Living Labs. Innovaties rond nieuwe energiesystemen bundelen we in een Living Lab New Energy. De regio onderscheidt zich al decennia met bedrijven, kennisinstellingen en praktijkinitiatieven gespecialiseerd in energietechniek. Bundelingen van de krachten in dit lab bij aan de sterke positie van Nederland op het snijvlak van energietransitie, economie en gezondheid. Met een Living Lab Transitions bouwen we de positie van Nijmegen als Green Capital 2018 uit tot een (inter)nationaal icoon. Veel Europese steden en regio s kampen met dezelfde problemen, uitdagingen en kansen als het gaat om de transformatie naar een duurzame en leefbare stad. 3) Het programma TopFit werkt aan innovatieve patiëntgerichte technologie om mensen langer gezond en onafhankelijk te houden. We werken niet alleen aan een gezonde regio maar ontwikkelen ook kennis en middelen die de gezondheid van mensen wereldwijd verbeteren. 4) Vooraanstaande partijen in energievoorziening en gezondheidszorg in de regio werken samen met kennisinstellingen aan een initiatief voor digitale Privacy & Security. Centraal staan oplossingen voor privacy en veiligheid van digitale infrastructuur, technologie voor veilige authenticatie en good governance. Onze ervaring kan bijdragen aan een multisectorale en interdepartementale aanpak voor deze landelijke opgave. Ook: gezamenlijke agenda We vragen het Rijk ook om een gezamenlijke agenda te maken voor de brede welvaart in onze regio. Een agenda die samenhang aanbrengt tussen de verschillende activiteiten, belangen en doelstellingen van regio en Rijk. Het gaat dan om onderwerpen waarover wij graag structureel in gesprek zijn met het Rijk en waarbij een nationale inzet bijdraagt aan de regionale opgaven, zoals: - bereikbaarheid (ICE verbinding, robuust hoofdwegennetwerk A15/A12/A50) - schonere binnenvaart - luchtkwaliteit - warmtenetten - Gaswet - socialiseren van het energiebeleid - regionale culturele infrastructuur - aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt (o.a. specifieke opleidingen, curriculum) en het aantrekken van kenniswerkers/ internationale studenten. 6 Gezonde groei in de regio Arnhem-Nijmegen

7 Uitvraag Regiodeals: onze vier voorstellen Wij doen vier voorstellen in het kader van de uitvraag van het Rijk voor Regiodeals. Voorstellen voor concrete impulsen van het Rijk in de regio Arnhem-Nijmegen die passen in onze eigen regiodeal Gezonde groei. Voorstellen waar we het Rijk voor nodig hebben, of omdat ze ver boven onze regio uitstijgen. Alleen al met de gevraagde impuls van 13 miljoen Rijksbudget in onze investeringsagenda, groeit deze door een grote privaat deel met bijna 90 miljoen (clusterontwikkeling semiconductors). Zie schema op volgende pagina > 7 Gezonde groei in de regio Arnhem-Nijmegen

8 Speerpunten regio Draagt bij aan Waarom bijdrage regiodeal Wat vragen we? 1. Versterking cluster semiconductors/ Novio Tech Campus 2. Living Labs: New Energy & Transitions Versterking nationale kennisinfrastructuur en internationale positie NL semiconductor industrie Verankering semiconductorindustrie aan regio en Nederland Toegang MKB tot topfaciliteiten en kennis Leven lang leren, opleidingen Innovatiekracht regio Energietransitie Schone mobiliteit/ lucht/gezondheid Ontwikkeling duurzame stedelijke omgeving Kwaliteit van leefomgeving Klimaatadaptatie Arbeidsmarkt, tekort aan vakmensen en Kansen voor mensen met technisch talent, maar afstand tot arbeidsmarkt Cruciale spelers zijn in Nijmegen gevestigd (NXP, Ampleon, Nexperia, BESI en MKB s als Sencio, Trymax, Boschman). Zij maken deel uit van het (inter)nationale cluster BC Semi NL. Unieke positie kennis van massaproductie chips. Als het niet in Nijmegen komt, komt het nergens in Nederland. Bovenregionale betekenis Onderscheidende technologiepositie MKB en cruciale spelers in Arnhem gevestigd: - Energie-infrastructuur en elektriciteitsvoorzieningen (Alliander, Tennet, DNVGL Energy, DEKRA) - Clean mobility (Allego, Hymove, Hyster Yale, Toyota materials handling, Clean Mobility Center) - Waterstof (Hygear, Hyet, Nedstack, Elestor, MTSA, Hymove) Relevante beroepsopleidingen en praktijkinitiatieven als Oost Nederland Energiek (met energie-installatiebranche, HAN en ROC) Bovenregionale opgaven Ervaring en kennis van Nijmegen European Capital 2018 nationaal en internationaal van bovenregionale waarde. Sterke behoefte aan kennis bij Europese stedelijke regio s. 13 mln Rijksbijdrage, waarvan 1.5 uit de bijdrage voor fotonica aan Brainport Totale investering is 87 mln, waarvan 61 mln privaat Vestigen regelluwe zones Op termijn medefinanciering 24/7 leer- en ontwikkel-omgeving Op termijn mede- financiering fonds launching customers Mee ontwikkelen nationale iconen met Europese uitstraling 3. TopFit Terugdringen zorgkosten Kwaliteit van leven, sociale tweedeling door gezondheidsverschillen Scholing zorgprofessionals, Leven lang leren Stimuleren zorginnovaties Unieke spelers van nationale betekenis in deze regio zijn al begonnen (universiteiten en kennisinstellingen in Oost- Nederland, zorginstellingen, verzekeraars, gemeenten, GGD s). Voorbeeld voor Nederland. Nationale samenhang regionale initiatieven nodig Regelgeving en financiering is nationaal geregeld (geen lokale invloed) Topfit als nationaal initiatief Nationale samenhang regionale initiatieven Op termijn financiering 4. Digital privacy & security initiative Veiligheid digitale maatschappelijke diensten Stabiliteit infrastructuur Economische potentie voor Nederland Topspelers gevestigd in regio Praktijkervaring met Parkinsonnet in regio (wereldwijde impact) Nationale impact Versnippering maatschappelijke uitdaging over meerdere ministeries remt ontwikkeling Nationale focus Ruimte en steun voor regionale projecten Nijmegen (VNG) voorbeeldproject digitale veiligheid open data en publieke diensten 8 Gezonde groei in de regio Arnhem-Nijmegen

9 De regiodeal Gezonde Groei is een samenwerking van Arnhem, Nijmegen en de provincie Gelderland. 9 Gezonde groei in de regio Arnhem-Nijmegen