wo-bachelor Liberal Arts and Sciences Tilburg University 15 juni 2016 Bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs

Transcriptie

1 wo-bachelor Liberal Arts and Sciences Tilburg University 15 juni 2016 Bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs Advies

2 1 Werkwijze van de commissie Opbouw advies 5 2 Beschrijving van de opleiding Algemeen Profiel van de opleiding 6 3 Beoordeling Standaard A: Beoogde eindkwalificaties Standaard B: Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma Standaard C: Vormgeving en didactisch concept Standaard D: Instroom Standaard E: Kwaliteit personeel Standaard F: Kwantiteit personeel Standaard G: Materiële voorzieningen Standaard H: Gerealiseerd niveau 16 Eindoordeel 17 Overzicht oordelen 19 Bijlage 1: Agenda van het locatiebezoek 20 Bijlage 2: Bestudeerde documenten 21 page 2

3 1 Werkwijze van de commissie Op 1 maart 2016 heeft Tilburg University bij de NVAO een aanvraag ingediend voor de toekenning van het Bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs aan de opleiding wo-bachelor Liberal Arts and Sciences, die bestuurlijk valt onder de School of Humanities van Tilburg University. De aanvraag beoogt het verkrijgen van de toestemming van de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen voor het toepassen van selectie en een verhoogd wettelijk collegegeld. De NVAO heeft een commissie van deskundigen benoemd met de vraag een advies over deze aanvraag uit te brengen. De samenstelling van de commissie was als volgt: Voorzitter: prof. dr. T. Sminia, oud-rector magnificus Vrije Universiteit Amsterdam, emeritus hoogleraar Histologie en Immunologie, Vrije Universiteit Amsterdam en eerder betrokken bij de beoordeling van experimenten met selectie en toekenning van Sirius-subsidies in het kader van het excellentieprogramma Hoger Onderwijs. Leden: drs. W.M.E. Teune-Kasbergen, oud-bestuurder Fontys Hogescholen, lid Raad van Toezicht Hogeschool Zeeland; prof. dr. J.F.M.J. van Hout, emeritus hoogleraar Onderwijskunde, Universiteit van Amsterdam en eerder directeur IOWO, Nijmegen. E.R.M. Verhoef MCM, oud-bestuurder Haagse Hogeschool en zelfstandig adviseur in het hoger onderwijs; L.V.R. van Doremalen BSc, student Master Experimental Physics, Universiteit Utrecht. De commissie werd terzijde gestaan door dr. Th. de Bruijn, beleidsmedewerker NVAO, als procescoördinator. Drs. W. Vercouteren RC was extern secretaris. Tilburg University heeft op 1 maart 2016 het aanvraagdossier bij de NVAO ingediend. De opleiding heeft laten weten het Bijzonder kenmerk aan te vragen primair met het oogmerk de studenten bij toelating te kunnen selecteren. De opleiding heeft daarentegen vooralsnog niet de bedoeling het collegegeld te verhogen maar houdt de mogelijkheid dat later te doen wel open. In het geval van deze verhoging streeft de opleiding ernaar studenten beurzen te kunnen bieden. De hier voor het Bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs voorgedragen opleiding Liberal Arts and Sciences bestaat al enige jaren. Met het oog op de verdere ontwikkeling van de opleiding heeft het College van Bestuur van Tilburg University recentelijk besloten de opleiding met ingang van september 2016 op te nemen in een nieuw te vormen University College Tilburg. Dit heeft als voornaamste doel de bestaande kenmerken van de opleiding verder te versterken en de herkenbaarheid en zichtbaarheid van de opleiding te vergroten, opdat de toestroom van studenten zal groeien tot maximaal ongeveer 200 studenten per jaar. De universiteit beoogt daarbij wel uitdrukkelijk het huidige kleinschalig en intensief karakter van de opleiding te behouden. Om deze verandering mogelijk te maken heeft het College van Bestuur van Tilburg University aanvullende middelen ter beschikking gesteld. Deze middelen zijn bedoeld voor het onderwijs, de personele bezetting en de materiële voorzieningen. page 3

4 De opleiding biedt heden de majors Business and Management, Humanities: European History and Culture, Law in Europe en Social Sciences aan. De opleiding biedt vanaf september 2016 daarnaast de major Cognitive Neuroscience aan waardoor de sciencecomponent sterker zal worden aangebracht, een bijdrage wordt geleverd aan de kleinschaligheid en ook wordt bijgedragen aan het doel van een brede opleiding die aansluit bij de belangstelling en talenten van de studenten. De leden van de commissie hebben voorafgaande aan het locatiebezoek hun voorlopige bevindingen en vragen per uitgewisseld. Een deel van deze vragen zijn vooraf aan de opleiding gesteld. De opleiding heeft daar tijdig een antwoord op gegeven. De overige vragen zijn verzameld en als leidraad gebruikt bij de gesprekken tijdens het locatiebezoek. Op 19 mei 2016 heeft de commissie een locatiebezoek bij de opleiding afgelegd (zie bijlage 1 voor de agenda daarvan). Tijdens dit bezoek heeft de commissie de voorbereide vragen aan de vertegenwoordigers van de opleiding gesteld en is zij in verschillende gesprekken van nadere informatie voorzien. Bij het locatiebezoek was commissielid Van Hout door ziekte afwezig. Hij heeft wel deelgenomen aan de voorbereiding van het bezoek en aan de becommentariëring van het conceptrapport. Aan het einde van het locatiebezoek heeft de commissie in een besloten zitting de standaarden van het beoordelingskader Bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs besproken, heeft elk van de standaarden beoordeeld en is tot een beoordeling van de aanvraag gekomen. De voorzitter heeft aan het einde van het bezoek de voorlopige conclusies aan het opleidingsmanagement meegedeeld. Het schriftelijk materiaal van de opleiding liet voor de commissie nog betrekkelijk veel vragen onbeantwoord. De gesprekken tijdens het locatiebezoek zijn door de commissie als een welkome verheldering en aanvulling van de verschillende aspecten van de opleiding ervaren. Alhoewel de opleiding al sinds 2008 bestaat, is in deze sprake van een toetsing van de voornemens die de opleiding op het gebied van kleinschalig en intensief onderwijs heeft ofwel een zogenoemde plantoetsing. Om toch ook recht te doen aan de geschiedenis van de opleiding, heeft de commissie de opleiding gevraagd aan te geven welke ontwikkelingen zich de laatste zeven jaren hebben voorgedaan en aan te geven in welke mate zij kritisch heeft gereflecteerd op de realisatie van de beoogde doelen en op basis van die reflectie verbeteringen heeft doorgevoerd. De bevindingen, overwegingen en beoordelingen van de standaarden en van de aanvraag als geheel zijn door de secretaris in een conceptadvies vervat. Dit concept is aan de leden van de commissie voorgelegd. De leden hebben daarop hun commentaar gegeven. Na verwerking daarvan in de tekst is een definitief advies opgesteld en op 15 juni 2016 aan de NVAO aangeboden. De instelling is op 15 juni 2016 gevraagd de feitelijke correctheid van het rapport te verifiëren. Daarop zijn aanpassingen in het rapport gedaan. Het rapport is vastgesteld op 21 juni page 4

5 1.1 Opbouw advies Het advies vangt aan met een korte beschrijving van de opleiding. Daarna volgen voor elk van de standaarden de bevindingen, overwegingen en beoordeling van de commissie. Aan het einde hiervan is een samenvattend advies opgenomen. page 5

6 2 Beschrijving van de opleiding 2.1 Algemeen Instelling: Opleiding: Niveau Oriëntatie Graad Variant: Afstudeerrichtingen: Locatie: Studieomvang: Onderdeel Croho: Tilburg University Liberal Arts and Sciences Bachelor Wetenschappelijk onderwijs Bachelor of Arts/Bachelor of Science Voltijd Business and Management Humanities: European History and Culture Law in Europe Social Sciences Cognitive Neuroscience (vanaf 1 september 2016) Tilburg 180 EC Sectoroverstijgend 2.2 Profiel van de opleiding De voor het Bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs voorgedragen opleiding wo-bachelor Liberal Arts and Sciences is een opleiding die bestuurlijk valt onder de School of Humanities van Tilburg University. In haar eigen woorden, stelt Tilburg University zich tot doel een actieve bijdrage aan de samenleving te bieden en deze te verbeteren voor de burgers. Als gevolg van deze missie streeft de instelling naar een maatschappelijke inbedding van het onderwijs en onderzoek dat binnen haar muren wordt aangeboden en wordt uitgevoerd. De missie die kernachtig kan worden samengevat als Understanding Society, is gebaseerd op christelijke en humanistische tradities en omvat elementen als duurzaamheid en diversiteit. Tilburg University telt bijna studenten en kent vijf faculteiten ofwel schools. Dat zijn Tilburg School of Economics and Management, Tilburg Law School, Tilburg School of Social and Behavioral Sciences, Tilburg School of Humanities en Tilburg School of Catholic Theology. Voor het aanbieden van postacademisch onderwijs heeft de universiteit een samenwerkingsverband met de Technische Universiteit Eindhoven in de vorm van de TIAS School for Business and Society. page 6

7 3 Beoordeling Van toepassing is paragraaf 7.3, geheten Bijzonder kenmerk kleinschalig en intensief onderwijs van het Beoordelingskader accreditatiestelsel hoger onderwijs (stcrt. 2012, nr. 4962). Instellingsbesturen kunnen voor opleidingen met kleinschalig, intensief en residentieel onderwijs (hierna te noemen: kleinschalig en intensief) dan wel voor zodanige programma s binnen opleidingen onder bepaalde voorwaarden studenten selecteren en kunnen in combinatie daarmee een hoger collegegeld vragen dan het wettelijk collegegeld voor reguliere opleidingen. De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap moet hiervoor toestemming geven. De NVAO adviseert de minister over de toestemming op grond van de artikelen 6.7, 6.7a, 6.7b en 6.7c van de WHW. De beoordeling is gericht op acht standaarden, die een specifieke uitwerking vormen van de standaarden van het reguliere accreditatiekader. Deze standaarden zijn: A: Beoogde eindkwalificaties; B: Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma; C: Vormgeving en didactisch concept; D: Instroom; E: Kwaliteit personeel; F: Kwantiteit personeel; G: Materiële voorzieningen; H: Gerealiseerd niveau. De beoordeling betreft een toestemmingstoets die zich richt op de plannen en ambities van de opleiding zoals deze in de aanvraag en aanvullende documenten zijn weergegeven en tijdens het locatiebezoek aan de opleiding zijn toegelicht. Na verkregen toestemming volgt een toetsing aan de praktijk van de gerealiseerde resultaten. Standaard H: Gerealiseerd niveau is daarom vanuit het perspectief van de ambities meegenomen in de beoordeling. Over elk van de standaarden geeft de commissie een gemotiveerd oordeel onvoldoende of voldoende. Vervolgens geeft de commissie over de aanvraag als geheel een gemotiveerd eindoordeel onvoldoende of voldoende. 3.1 Standaard A: Beoogde eindkwalificaties De beoogde eindkwalificaties zijn niet alleen gericht op het bereiken van een hoog niveau in de wetenschappelijke discipline en/of beroepspraktijk, maar ook op verbreding: het opleiden van sociaalvaardige en initiatiefrijke academici en/of beroepsbeoefenaren met een brede belangstelling voor maatschappelijke ontwikkelingen en problemen in een multi- en/of interdisciplinaire context. Bevindingen De doelstelling van de opleiding is studenten breed en academisch diepgaand op te leiden. Als nadere invulling daarvan beoogt de opleiding de studenten interdisciplinaire kennis en inzichten aan te bieden en hen te leren elementen van verschillende disciplines te integreren, hen te leren zich te ontwikkelen tot onafhankelijk en kritisch denkende professionals of onderzoekers, hun sociale en communicatieve vaardigheden uit te breiden en hen te leren in een internationale omgeving op te treden en te functioneren. De combinatie daarvan leidt tot afgestudeerden die in een internationale en maatschappelijke page 7

8 context vraagstukken vanuit verschillende perspectieven kunnen benaderen en deze tot een synthese kunnen brengen. De opleiding stelt zich tot doel de studenten toe te rusten met kennis en inzicht over culturele, historische, filosofische, wiskundige, psychologische, sociologische, juridische en economische onderwerpen. De studenten worden in de breedte en academisch verdiepend opgeleid maar volgen daarnaast een disciplinair verdiepende major. Deze majors bevinden zich achtereenvolgens op het gebied van economie en management, Europees recht, geesteswetenschappen en dan met name Europese geschiedenis en cultuur en sociale wetenschappen. Met ingang van september 2016 zal de opleiding ook de major Cognitive Neuroscience aanbieden. Naast de major volgen de studenten ook een minor die verbredend of verdiepend werkt en de studenten de gelegenheid geeft hun opleiding naar hun eigen voorkeur vorm te geven. Om de doelstellingen te concretiseren heeft de opleiding de eindkwalificaties opgesteld waaraan de studenten aan het einde van de opleiding moeten voldoen. De eindkwalificaties zijn aan de ene kant voor de opleiding als geheel geformuleerd en aan de andere kant ook aanvullend en specifiek voor de afzonderlijke majors. Overwegingen In de doelstellingen van de opleiding zijn naar het oordeel van de commissie de gewenste verbreding en academische verdieping van de studenten opgenomen. De commissie heeft in de doelstellingen voldoende verbreding gezien op het gebied van academische en kritische vorming, sociale en communicatieve vaardigheden en optreden in internationale situaties. Als gevolg daarvan besteedt de opleiding naar de mening van de commissie ook voldoende aandacht aan de maatschappelijke verbreding. De disciplinaire verdieping ziet de commissie in de majors. De studenten worden opgeleid in de verschillende aspecten van de disciplines waaraan deze majors gewijd zijn. De commissie heeft vastgesteld dat elk van de majors op de verdieping van deze disciplines gericht zijn en dat de studenten van uiteenlopende kanten van de betreffende vakgebieden kennis nemen waardoor zij daarin de benodigde diepgang bereiken. De commissie vindt in de bewoordingen van de eindkwalificaties, die de opleiding zowel voor de generieke delen van de opleiding als voor elk van de majors heeft opgesteld, nog onvoldoende duidelijk het gedachtengoed dat aan de doelstellingen ten grondslag ligt, weerspiegeld en bepleit daarom dit in deze bewoordingen duidelijker naar voren te halen. Conclusie De commissie beoordeelt deze standaard als voldoende. 3.2 Standaard B: Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma De inhoud van het programma zorgt in een onlosmakelijke samenhang met relevante extracurriculaire activiteiten voor het niveau en de verbreding zoals geformuleerd in de beoogde eindkwalificaties. Bevindingen Het curriculum van de opleiding bestaat uit een eerste jaar dat voor alle studenten gelijk is en een tweede en derde jaar dat per major en minor onderscheidend is. Aan het einde van het gemeenschappelijke eerste jaar kiezen studenten voor de major van hun voorkeur. page 8

9 De opleiding heeft een overzicht beschikbaar gesteld waarin de vakken zijn vergeleken met de bij standaard A genoemde doelstellingen, die getuigen van de verbreding en van de academische verdieping van de opleiding. Alle vakken zijn speciaal voor deze opleiding ontwikkeld. Ze zijn maar beperkt toegankelijk voor studenten uit andere opleidingen. De opleiding heeft de vakken van de verschillende jaren uitgeschreven in termen van leerdoelen en inhoud. De vakken van het eerste jaar zijn gewijd aan uiteenlopende aspecten van de wetenschap en de verschillende disciplines die daar deel van uitmaken en ook aan de maatschappelijke kanten die daaraan verbonden zijn. De majors zijn uitgeschreven in vakken die een beeld geven van de aspecten van het betreffende vakgebied dat bestudeerd wordt. In de vakken worden onderwerpen interdisciplinair, dat wil zeggen mede vanuit de verschillende bij het onderwerp betrokken disciplines behandeld. Ook worden maatschappelijke ontwikkelingen besproken en wordt de brug geslagen naar de maatschappelijke kanten van vraagstukken. Binnen de opleiding worden op een aantal niveaus extra-curriculaire activiteiten ontplooid. Deze zijn de volgende. Binnen de vakken worden extra-curriculaire activiteiten georganiseerd, zoals excursies en gastcolleges. Deze activiteiten zijn verbonden met het curriculaire deel van de vakken en zijn in een aantal van de vakken verplicht. Het opleidingsmanagement stimuleert de docenten om extra-curriculaire activiteiten in hun vak op te nemen. De opleiding kent een extra-curriculair programma, dat wordt georganiseerd door de studievereniging Extra Muros. Om en nabij 80 % van de studenten van de opleiding (200 van in totaal 260 studenten) zijn lid van de vereniging. De vertegenwoordigers van de studievereniging zitten eens per zes weken aan tafel met het opleidingsmanagement om daarover te spreken. De opleiding ondersteunt deze activiteiten organisatorisch en in financiële zin, dat laatste op grond van de voorstellen die de studievereniging doet. In de voorstellen dient een educatieve component aanwezig te zijn. Het opleidingsmanagement, docenten en studenten van de studievereniging voeren in gezamenlijkheid extra-curriculaire activiteiten uit, zoals workshops, discussies en seminars, culturele activiteiten als bezoeken aan films en theater, een dag met lezingen gericht op de tijd na het afstuderen, studiereizen en aanvullende cursussen voor eerstejaars studenten. De studenten ontplooien zelfstandig en in groepsverband extra-curriculaire activiteiten en nemen deel aan honoursprogramma s. De opleiding hanteert een systeem van schriftelijke en mondelinge evaluaties, die zij onder studenten uitzet. De studenten hebben desgevraagd tegen de commissie gezegd dat onder meer de inhoud van de vakken in het verleden op grond van de uitkomsten van deze evaluaties behoorlijk aangepast is. Overwegingen Mede op grond van het overzicht met de relaties tussen de doelstellingen en de vakken stelt de commissie vast dat de beoogde verbreding en academische verdieping van de opleiding in voldoende mate in het curriculum weerspiegeld zijn. De beschrijvingen van de vakken zijn in dat opzicht ook een bewijs daarvoor. Ook de maatschappelijke verbreding heeft de commissie in het curriculum gezien. De commissie is te spreken over de extra-curriculaire activiteiten in de opleiding en de mate waarin deze met het onderwijs zijn verbonden. Het opleidingsmanagement, de docenten en page 9

10 de studenten zijn daar intensief bij betrokken. Op verschillende niveaus worden deze activiteiten uitgevoerd. Zo vinden ze plaats als extra-curriculaire activiteiten binnen de vakken in het curriculum. Daarnaast worden ze georganiseerd door de studievereniging waar een groot deel van de studenten lid van is. Deze activiteiten dienen een relatie te hebben met het onderwijs. Het opleidingsmanagement, de docenten en de studenten werken samen in de uitvoering van extra-curriculaire activiteiten, die ook met het onderwijs verband houden. Ook vinden talrijke studenten hun weg naar door henzelf georganiseerde activiteiten waaronder ook honoursprogramma s. Conclusie De commissie beoordeelt deze standaard als voldoende. 3.3 Standaard C: Vormgeving en didactisch concept Het opleidingsconcept is gericht op de vorming van een academic of professional community. Kernbegrippen zijn kleinschalig en intensief georganiseerd onderwijs, leidend tot een hoog aantal contacturen, een nauwe betrokkenheid tussen studenten en docenten en tussen studenten onderling en gemeenschappelijke relevante extra-curriculaire activiteiten. Bevindingen Het aantal studenten dat jaarlijks in de opleiding instroomt, bedraagt momenteel 80 tot 90 studenten. In het eerste jaar volgen deze studenten gezamenlijk de vakken. Dat kan in de hoorcolleges leiden tot grote groepen. Wel volgen de studenten in kleinere groepen van 15 tot 20 studenten werkcolleges. In het tweede en derde jaar van de opleiding zijn de groepen kleiner met tussen 15 en 20 studenten, omdat de studenten dan over de majors verdeeld zijn. De opleiding beoogt te groeien tot een instroom van ongeveer 200 studenten per jaar. Mede door de aanvullende financiële middelen die Tilburg University beschikbaar heeft gesteld, is wel het uitdrukkelijke streven van de opleiding de kleinschaligheid te behouden. De opleiding heeft tegenover de commissie aangegeven deze middelen te zullen gebruiken om de groepen in het eerste jaar kleiner te maken. Voorafgaand aan een vak en na afloop daarvan worden de werkvormen besproken tussen de docenten en de educational manager, opdat deze goed aansluiten op de leerstof. Een voornaam principe in de didactiek die de opleiding hanteert, is het zogenoemde team teaching. De colleges worden steeds gegeven door twee docenten met een verschillende disciplinaire achtergrond. Deze docenten belichten de verschillende aspecten van de onderwerpen die aan de orde komen en geven daarop hun visie, die ook van elkaar kan verschillen. Mede daardoor worden de studenten gestimuleerd hun eigen mening te vormen en deze ook te geven. De opleiding bevordert in het algemeen in de colleges de actieve participatie van de studenten. Het onderwijs in de opleiding heeft een sterk interactief stempel, zo heeft de commissie van zowel de docenten als de studenten vernomen. De interactie speelt zich af tussen de docenten en de studenten en tussen de studenten onderling. De studenten treden actief op tijdens de colleges en dragen zo aan de interactie bij. De opleiding besteedt veel aandacht aan de feedback aan de studenten. De feedback wordt door de docenten gegeven, onder meer op de opdrachten die de studenten maken. De opleiding heeft onderzoek gedaan naar deze feedback en de intensiteit daarvan vastgesteld. page 10

11 Het aantal formele contacturen is 13,4 per week in het eerste jaar. In het tweede en derde jaar is dat aantal uren minder. De uren van de zojuist omschreven, intensieve feedback komen daar nog bij. De community van studenten en docenten krijgt ook vorm in een behoorlijk groot aantal extra-curriculaire activiteiten die in interactie tussen studenten en docenten worden opgezet en worden uitgevoerd. De begeleiding van de studenten is primair in handen van de academic advisor. Deze maakt deel uit van het opleidingsmanagement en brengt informatie over de studievoortgang van de studenten in de wekelijkse vergaderingen in. Daarnaast kunnen de studenten rekenen op de begeleiding door hun docenten. Desgevraagd hebben de studenten de commissie laten weten de benaderbaarheid van de docenten als goed te beoordelen en ook tevreden te zijn over de begeleiding. Het initiatief van deze begeleiding, zo zeiden zij, komt van de kant van de docenten en de academic advisor. Ouderejaars studenten begeleiden eerstejaars in de vorm van een door de studievereniging in samenwerking met de opleiding opgezet mentorsysteem. Het opleidingsmanagement komt elke week bijeen om over het verloop en de inhoud van de opleiding te spreken. Bij deze vergaderingen zijn aanwezig de dean, de educational manager, de program directors, de policy advisor, de academic advisor, de recruiter, de admissions officer en de opleidingssecretaresse. De program directors zijn ieder verantwoordelijk voor één van de majors, zijn afkomstig uit de faculteiten waar de expertise voor de major zich bevindt en zorgen voor de verbinding met deze faculteiten. Het opleidingsmanagement stelt zich ook tot doel de interdisciplinaire inhoud van de opleiding te bewaken. Overwegingen De commissie heeft gezien dat in de opleiding sprake is van een community van studenten en docenten. Deze community blijkt onder meer uit de grote mate van interactie tussen de docenten en studenten en tussen de studenten onderling in de colleges, de werkgroepen en daarbuiten, in de extra-curriculaire activiteiten. In de colleges is de interactie tussen de docenten en studenten en tussen de studenten onderling intensief, zo heeft de commissie vastgesteld. Van verschillende zijden heeft de commissie gehoord dat de studenten zeer actief optreden in de colleges waardoor een hechte relatie onderling en met de docenten wordt bereikt. Ook de feedback door de docenten op het werk van de studenten is sterk ontwikkeld. Buiten de colleges, in onder meer de extra-curriculaire activiteiten, is de interactie eveneens intensief. De groepen studenten in het eerste jaar zijn tamelijk groot. De commissie heeft er wel vertrouwen in dat de opleiding deze groepsgrootte in de afzienbare toekomst zal verkleinen. Dat vertrouwen is gebaseerd op de uitdrukkelijke toezegging van de opleiding de extra financiële middelen die Tilburg University aan de opleiding ter beschikking zal stellen, mede te bestemmen voor de verkleining van de groepen in het eerste jaar. De commissie is met name te spreken over het didactische principe van team teaching, omdat de studenten daardoor direct kennis kunnen nemen van uiteenlopende opvattingen die er bij de docenten op het vakgebied over onderwerpen bestaan. Deze onderwijsvorm stimuleert de meningsvorming bij de studenten. page 11

12 Het aantal contacturen in de opleiding is niet meer dan bij vergelijkbare opleidingen. De commissie heeft wel gezien dat zaken als individuele feedback aan deze uren nog toegevoegd moeten worden. Mede daarom bepleit de commissie alle activiteiten in het onderwijs nauwkeurig te registreren, opdat ook in het geval van groei van de opleiding inzicht zal ontstaan in de werkelijke inspanningen en contacturen. De begeleiding van de studenten is met name gericht op de studievoortgang, het voorkomen van studieachterstand, de invulling van de minorruimte, de begeleiding bij de masterkeuze en het oplossen van mogelijke problemen. De commissie beveelt aan deze te verbreden naar begeleiding in ruimere zin, bijvoorbeeld in de vorm van een tutoraat, bestemd voor alle studenten en gericht op hun ontwikkeling en ontplooiing. De commissie is van mening dat zulks hoort bij de interactie tussen studenten en docenten die van een intensieve opleiding verwacht mag worden. De commissie acht de wijze waarop het opleidingsmanagement zicht houdt op de opleiding naar behoren. Dat komt tot uiting in de zeer frequente vergaderingen waarin de meest betrokken personen, zoals de program directors aanwezig zijn. Als gevolg van het laatste is volgens de commissie ook de afstemming met de faculteiten over de majors gewaarborgd. Conclusie De commissie beoordeelt deze standaard als voldoende. 3.4 Standaard D: Instroom De opleiding hanteert een adequate selectieprocedure gericht op de instroom van gemotiveerde en academisch en/of professioneel getalenteerde studenten. Bevindingen De opleiding streeft ernaar sterk gemotiveerde en getalenteerde studenten aan te trekken die bereid en in staat zijn dit veeleisende curriculum en de bijbehorende extra-curriculaire activiteiten zonder grote problemen te doorlopen. Om de instroom van de hier bedoelde studenten te bewerkstelligen heeft de opleiding een toelatingsprocedure opgezet. Naast de wettelijke toelatingseisen in de vorm van een vwodiploma of een buitenlands equivalent daarvan toetst de opleiding de motivatie, de talenten en de Engelse taalvaardigheid van de aspirant-studenten. Dat gebeurt in de vorm van een in te leveren motivatiebrief en een essay en een af te leggen toets voor het Engels. Daarnaast wordt met iedere student een intakegesprek gevoerd in persoon of via skype. De opleiding heeft een lijst van criteria opgesteld aan de hand waarvan zij bepaalt of de student toegelaten kan worden. In het onderzoek dat de opleiding heeft gedaan naar de effectiviteit van de toelatingsprocedure is gebleken dat niet zozeer de afzonderlijke criteria maar wel de combinatie ervan een voorspellende waarde heeft voor het slagen van studenten in de opleiding. De opleiding stelt de criteria bij op grond van de ervaringen die ermee worden opgedaan. De toelatingsprocedure wordt uitgevoerd door de academic advisor, de educational manager, de dean en een aantal van de kerndocenten. Er is een ruime groep binnen de opleiding bij betrokken. page 12

13 Naast de motivatie en het talent van de studenten let de opleiding bij de toelating op de diversiteit van de studenten in termen van nationaliteit en sociaal-economische achtergrond. Het streven is 50 % studenten uit het buitenland aan te trekken en ook studenten uit groepen en landen die in sociaal-economisch opzicht minder bevoorrecht zijn. De opleiding acht deze diversiteit bevorderlijk voor het leerproces en de meningsvorming van de studenten. De opleiding beoogt in dat verband ook een systeem van studiebeurzen op te zetten. In de afgelopen jaren zijn ongeveer 70 % tot 75 % van de gegadigden toegelaten. Omdat de opleiding studenten niet kan weigeren, komen ook studenten de opleiding binnen die een negatief advies voor toelating hebben gekregen. De opleiding ziet dat liever niet, omdat deze studenten volgens haar een ongunstig effect op de opleiding als geheel hebben. Zij dragen ook niet bij aan een optimaal rendement. Eén van de voornaamste redenen voor de aanvraag voor het Bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs is de mogelijkheid te hebben deze studenten niet toe te laten. Overwegingen De commissie beschouwt de toelatingsprocedure van de opleiding als gericht en doeltreffend. Deze procedure bevordert in de ogen van de commissie het toelaten van gemotiveerde en getalenteerde studenten die juist voor deze opleiding geschikt zijn. De commissie is positief gestemd over het onderzoek dat de opleiding naar de effectiviteit van deze procedure heeft gedaan en over de voortdurende aandacht die deze heeft. De commissie heeft waargenomen dat de uitvoering van de toelatingsprocedure in handen is van meerdere bij de opleiding betrokken kerndocenten en mede om die reden stevig is ingebed. De commissie is te spreken over het door de opleiding gevoerde beleid inzake diversiteit en ziet daarin een bijdrage aan de brede vorming van de studenten. De commissie beveelt de opleiding aan de eigen toelatingsprocedure en de resultaten daarvan te vergelijken met die van vergelijkbare opleidingen van andere instellingen, opdat de opleiding daarvan kan leren en haar eigen procedure kan verbeteren. Conclusie De commissie beoordeelt deze standaard als voldoende. 3.5 Standaard E: Kwaliteit personeel De docenten zijn van een goede inhoudelijke kwaliteit en voelen zich betrokken bij het bijzondere karakter van de opleiding. Bevindingen De commissie stelt vast dat er grote belangstelling is onder docenten om onderwijs te geven in de opleiding. De goede en gemotiveerde studenten en de werkvorm team teaching spreken hen aan. De opleiding kan zelf kiezen wie zij als docent wil aantrekken. De opleiding hanteert daarom een systeem van selectie van docenten. Elementen die de opleiding daarbij betrekt, zijn een breed, interdisciplinair profiel, brede belangstelling, goede onderwijsevaluaties en de bereidheid om deel uit te maken van de community van page 13

14 studenten en docenten binnen de opleiding. Met ieder van de aspirant-docenten wordt ook een intakegesprek gevoerd. Het komt voor dat docenten worden afgewezen. De program directors die instaan voor de majors van de opleiding, spelen een belangrijke rol in het leggen van de verbinding met de faculteiten waar de expertise voor de majors zich bevindt. Deze program directors die tot die faculteiten behoren, hebben zicht op de kwaliteiten en expertise van docenten in hun faculteit en kunnen daarom de beste docenten voor deze opleiding selecteren. Overigens worden ook docenten van buiten de faculteiten aangetrokken. De opleiding moedigt de docenten aan hun basiskwalificatie of seniorkwalificatie onderwijs (BKO, SKO) te behalen. De opleiding volgt hierin overigens het beleid van de universiteit. De opleiding biedt beginnende docenten in voorkomende gevallen aanvullende scholing. De onder standaard B genoemde schriftelijke en mondelinge evaluaties spelen ook een belangrijke rol in het op peil houden van de kwaliteit van de inzet van docenten. Als een docent ongunstige resultaten boekt, dan volgt een gesprek met hem of haar. Blijvend negatieve resultaten zullen tot vertrek uit de opleiding leiden. Overwegingen De commissie acht het selectiebeleid voor de docenten grondig en effectief. De eisen die de opleiding aan de aspirant-docenten stelt en de wijze waarop deze eisen worden getoetst, leiden volgens de commissie tot een selectie van docenten die bij deze opleiding passen, zowel in termen van vaardigheid in het onderwijs geven als in termen van aansluiting bij het karakter van de opleiding. De inbreng van de program directors bij het proces van werving en selectie is volgens de commissie bevorderlijk voor de kwaliteit van de aan te trekken docenten. De commissie beveelt aan bij de groei van de opleiding een evenwichtige samenstelling van ervaren hoogleraren en universitaire hoofddocenten en jongere docenten na te streven. Voor de jongere docenten zal dan adequate begeleiding gewenst zijn. Ook pleit de commissie voor betrokkenheid van buitenlandse docenten, dit ook gezien het grote aantal buitenlandse studenten dat wordt beoogd. De wijze waarop de opleiding op de prestaties van de docenten toeziet, is in de ogen van de commissie naar behoren. De commissie is bij het locatiebezoek in de gelegenheid geweest met een aantal docenten te spreken en heeft bij hen de betrokkenheid bij en het enthousiasme voor deze opleiding aangetroffen. Conclusie De commissie beoordeelt deze standaard als voldoende. 3.6 Standaard F: Kwantiteit personeel Er is voldoende personeel om kleinschalig en intensief onderwijs te kunnen verzorgen en individueel contact tussen docenten en studenten vorm te kunnen geven. page 14

15 Bevindingen De organisatie van de opleiding omvat het opleidingsmanagement, bestaande uit de dean, de educational manager en vijf program directors. Daarnaast zijn ongeveer 20 kerndocenten betrokken, die frequent en in meerdere vakken college geven. Daarenboven beschikt de opleiding over vaste docenten die één vak geven. Tot slot treden gastdocenten op die minder vaak college geven. Het opleidingsmanagement komt wekelijks bijeen. De docenten vergaderen tweemaal per jaar. De opleiding heeft in het eerste jaar een student-docentratio van iets meer dan 19 : 1. In het tweede en het derde jaar is deze ratio ongeveer 9 : 1. Volgens de opleiding doen deze cijfers geen recht aan de werkelijkheid. Zo zijn een aantal kleinschalige studieactiviteiten, zoals seminars, practica, werkgroepen en individuele feedback niet meegenomen. Ook team teaching met twee docenten voor de groep is niet in deze cijfers verdisconteerd. Zoals gezegd, zullen de aanvullende financiële middelen van de universiteit ook aan het kleiner maken van de groepen in het eerste jaar worden besteed. Overwegingen De commissie heeft op grond van haar eigen waarnemingen geen reden om te twijfelen aan de kwantitatieve inzet van docenten. De commissie is de mening toegedaan dat voldoende docenten bij de opleiding betrokken zijn om het kleinschalig en intensief karakter van het onderwijs te waarborgen. De student-docentratio met name in het eerste jaar weerspiegelt deze mening evenwel minder, mede als gevolg van de omstandigheid dat een aantal onderwijsactiviteiten daarin niet zijn betrokken. De commissie beveelt daarom aan deze ratio nauwkeuriger te berekenen. Ook het businessplan dat de inzet van de extra financiële middelen beschrijft, dient in termen van kwantitatieve effecten beter uitgewerkt te worden. Conclusie De commissie beoordeelt deze standaard als voldoende. 3.7 Standaard G: Materiële voorzieningen De opleiding beschikt over een eigen infrastructuur met voorzieningen voor kleinschalig en intensief onderwijs en gemeenschappelijke extra-curriculaire activiteiten. Bevindingen Het beleid van de opleiding is deze op de campus van Tilburg University te vestigen, te midden van de andere opleidingen en de opleiding een integraal deel van de universiteit te laten zijn. De opleiding kan zo gebruik maken van de voorzieningen van de universiteit en de docenten die daar hun werkruimte hebben, zijn bereikbaar en kunnen gemakkelijk naar de opleiding toe komen. Dat is ook gunstig voor de interactie met de studenten. De commissie heeft tijdens het locatiebezoek een rondleiding gehad en heeft de specifieke ruimtes voor de opleiding gezien. Veel van de activiteiten van de studenten vinden plaats in de speciaal voor de opleiding ingerichte common room. Daarnaast beschikt de opleiding over goed geoutilleerde collegezalen en praktijkruimtes. page 15

16 De studenten zijn samen gehuisvest in een gebouw niet ver van de campus van Tilburg University. De commissie heeft een film gezien van deze huisvesting en een uiteenzetting gekregen van één van de studenten over de faciliteiten daar. Overwegingen De commissie heeft de huisvesting en de faciliteiten van de opleiding gezien en is van oordeel dat deze bevorderlijk zijn voor het kleinschalig en intensief onderwijs van deze opleiding en voor de vorming van een community. Dat geldt voor de collegezalen, de praktijkruimten en de common room. Ook heeft de commissie waargenomen dat er ruimschoots mogelijkheden zijn voor het organiseren van extra-curriculaire activiteiten. Op grond van de aangereikte informatie is de commissie ervan overtuigd dat de huisvesting van de studenten in lijn is met het kleinschalig en intensief karakter van het onderwijs en bevorderlijk is voor de community-vorming onder de studenten. Conclusie De commissie beoordeelt deze standaard als voldoende. 3.8 Standaard H: Gerealiseerd niveau De inhoud en het niveau van de eindwerkstukken zijn in lijn met het niveau en de verbreding zoals geformuleerd in de beoogde eindkwalificaties. Afgestudeerden worden toegelaten tot prestigieuze vervolgopleidingen en/of functies. De rendementen zijn substantieel hoger dan bij relevante andere opleidingen. Bevindingen De afstudeerscripties van de opleiding weerspiegelen de breedte daarvan en de aandacht voor de maatschappelijke aspecten van wetenschappelijke vraagstukken. De commissie heeft de lijst van onderwerpen kunnen bestuderen. Volgens de gegevens van de opleiding is het gemiddelde cijfer van de afstudeerscripties van deze opleiding met 7,6 substantieel hoger dan het gemiddelde van de faculteiten dat 7,2 is. Omdat de examinatoren van de opleiding ook aan de faculteiten verbonden zijn en ook daar scripties beoordelen, kan van een significant verschil gesproken worden. Tussen 40 % en 50 % van de studenten van de opleiding studeert af met een judicium (met genoegen of cum laude). De studenten stromen door naar een veelheid van masteropleidingen in Nederland en het buitenland. Daaronder zijn gerenommeerde instellingen. Ongeveer 9 % van de studenten vervolgt zijn of haar studie aan een research master. Het rendement van de opleiding over de afgelopen jaren is gemiddeld 51 % na drie jaar en gemiddeld 74 % na vier jaar. De redenen dat studenten de opleiding niet na drie jaar afronden, zijn dat ze hun studie verlengen door aan honoursprogramma s deel te nemen, intensief extra-curriculaire activiteiten te ondernemen en een langer studieprogramma in het buitenland te volgen. Overwegingen page 16

17 De commissie merkt op dat deze standaard met name in de praktijktoets getoetst zal moeten worden. De studenten van de opleiding bereiken naar het oordeel van de commissie aan het einde van hun studie een hoog niveau, zoals uit de scripties kan worden afgeleid. De cijfers die voor de scripties worden gegeven, getuigen daarvan. Uit deze scripties blijkt ook de maatschappelijke verbreding die de opleiding beoogt. Ook heeft de commissie vastgesteld dat de studenten voor masteropleidingen van gerenommeerde instellingen in aanmerking komen. De commissie bepleit de vervolgopleidingen van de studenten goed te monitoren. Ten aanzien van het rendement van de opleiding brengt de commissie als aandachtspunt naar voren dat de opleiding een keuze zal moeten maken om te streven naar een studieduur van drie jaar of van vier jaar. De vergelijking van het rendement met andere opleidingen Liberal Arts and Sciences in Nederland zal in de praktijktoets gemaakt worden en de opleiding doet er volgens de commissie goed aan zich dat te realiseren. Conclusie De commissie beoordeelt deze standaard als voldoende. Eindoordeel In algemene zin beveelt de commissie aan de procedures in de opleiding duidelijker vast te leggen en te formaliseren, daarbij overigens vermijdend dat het persoonlijke, interactieve karakter van de opleiding aangetast wordt. Deze formalisering is te meer geboden bij de verdere groei van de opleiding. In de doelstellingen van de opleiding zijn naar het oordeel van de commissie de gewenste verbreding en academische verdieping opgenomen. In de doelstellingen van de majors is de disciplinaire verdieping naar behoren verwoord. Wel zouden de eindkwalificaties het gedachtengoed achter de doelstellingen duidelijker moeten verwoorden. De in de nabije toekomst aanvullend aan te bieden major Cognitive Neuroscience zal in de ogen van de commissie een bijdrage leveren aan de kleinschaligheid van de opleiding en ook bijdragen aan het doel van een brede opleiding die aansluit bij de belangstelling en talenten van de studenten. De beoogde verbreding en academische verdieping van de opleiding zijn in het curriculum weerspiegeld. De commissie is positief over de extra-curriculaire activiteiten in de opleiding en de mate waarin deze met het onderwijs zijn verbonden. De commissie heeft gezien dat sprake is van een community van studenten en docenten en dat de interactie tussen docenten en studenten en tussen studenten onderling in de colleges en in de extra-curriculaire activiteiten intensief is. De commissie vertrouwt erop dat de opleiding de grote groepen in het eerste jaar in de afzienbare toekomst zal verkleinen. De commissie is positief over het didactische principe van team teaching, omdat studenten daardoor direct kennis kunnen nemen van uiteenlopende opvattingen van de docenten en de vorming van hun eigen mening wordt bevorderd. page 17

18 De toelatingsprocedure van de opleiding is bevorderlijk voor het toelaten van gemotiveerde en getalenteerde studenten. Ook is deze toelatingsprocedure stevig ingebed, doordat meerdere docenten daarin participeren. De commissie is te spreken over het beleid van de opleiding inzake diversiteit van nationaliteit en sociaal-economische achtergrond, omdat zulks de brede vorming van de studenten vergroot. De commissie acht het selectiebeleid voor docenten grondig en effectief. De eisen die de opleiding aan de aspirant-docenten stelt zijn relevant en ze worden goed toegepast. Ook ziet de opleiding naar behoren toe op de prestaties van de docenten. Het aantal in te zetten docenten is voldoende om het kleinschalig en intensief karakter van het onderwijs te waarborgen. De huisvesting en materiële voorzieningen van de opleiding maken het kleinschalig en intensief onderwijs mogelijk. Het gerealiseerde niveau van de opleiding zal in de praktijktoets getoetst moeten worden. De commissie acht het minder geschikt de praktijktoets al bij de komende visitatie te laten plaatsvinden, omdat er dan nog niet veel zicht zal zijn op de resultaten in het nieuwe programma. Een termijn van zes jaar heeft dan de voorkeur. Wel kan nu gezegd worden dat de studenten een hoog niveau bereiken, zoals blijkt uit de scripties en de masteropleidingen die de afgestudeerden volgen. In de scripties is ook de maatschappelijke verbreding te zien. Ten aanzien van het rendement merkt de commissie op dat de opleiding zich moet realiseren op dit punt met de andere opleidingen vergeleken te zullen worden. In dit rapport is een aantal aanbevelingen gedaan. Deze zijn hieronder samengebracht. De procedures in de opleiding duidelijker vastleggen en formaliseren. De tekstuele bewoording van de eindkwalificaties duidelijker op de doelstellingen doen aansluiten. Alle activiteiten in het onderwijs nauwkeurig registreren, opdat ook in het geval van groei van de opleiding inzicht zal ontstaan in de werkelijke inspanningen en contacturen De begeleiding van studenten verbreden en richten op de ontwikkeling van studenten. De toelatingsprocedure en de effecten daarvan vergelijken met die van vergelijkbare opleidingen van andere instellingen. Evenwichtige samenstelling van het docententeam met ervaren docenten en jongere docenten en docenten uit het buitenland nastreven. De jongere docenten begeleiden. De student-docentratio nauwkeuriger berekenen en in het businessplan voor de inzet van extra financiële middelen de kwantitatieve effecten beter in beeld brengen. De vervolgopleidingen die de afgestudeerden van de opleiding volgen, monitoren. De commissie adviseert de NVAO het Bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs toe te kennen aan de opleiding wo-bachelor Liberal Arts and Sciences van de School of Humanities van Tilburg University. Op grond van de conclusies van de huidige toestemmingstoets beveelt de commissie aan dat de opleiding binnen zes jaar een praktijktoets van het gerealiseerde niveau ondergaat. Advies opgesteld op 15 juni page 18

19 Prof. dr. T. Sminia (voorzitter) Drs. W. Vercouteren RC (secretaris) Overzicht oordelen Standaard A: Beoogde eindkwalificaties Standaard B: Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma Standaard C: Vormgeving en didactisch concept Standaard D: Instroom Standaard E: Kwaliteit personeel Standaard F: Kwantiteit personeel Standaard G: Materiële voorzieningen Standaard H: Gerealiseerd niveau Eindoordeel Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende page 19

20 Bijlage 1: Agenda van het locatiebezoek De commissie heeft een bezoek gebracht aan de opleiding op 19 mei 2016 in Tilburg uur uur Ontvangst en vooroverleg commissie (besloten) uur uur Vertegenwoordigers instellingsbestuur en onderwijsinstituut Dr. H.C.D.G. de Regt (vice-decaan onderwijs Tilburg School of Humanities), prof. dr. A. van Lenning (dean University College Tilburg), drs. P.A.M. Heck (educational manager University College Tilburg), dr. G. van der Laan (program director major Business and Management) uur uur Lunch uur uur Docenten prof. dr. A.J.A. Bijsterveld, prof. dr. A.L. Smeulers, dr. J.J. Stekelenburg, dr. P.M. Paiement, dr. D.J.M.S. Janssens, dr. G. Leenknegt, dr. A.A.C.J. van Oijen uur uur Studenten R.A. Rohe (tweedejaars student, major Social Sciences), P. Börsting (tweedejaars student, major Social Sciences), R.J. Krabbendam (vierdejaars student, major Humanities: European History and Culture), P.P. Belder (derdejaars student, major Business and Management), K.J. Grattan (derdejaars student, major Law in Europe), N.J. Nuhn BSc (alumnus, major Social Sciences) uur uur Presentatie huisvesting studenten en rondleiding Dr. E.E.A. Dreezens, S. Dodds (eerstejaars student) uur uur Overleg commissie (besloten) uur uur Beknopte terugkoppeling eerste bevindingen van de commissie aan het management van de opleiding page 20

21 Bijlage 2: Bestudeerde documenten Informatiedossier opleiding/instelling Aanvraag Bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs voor Bachelor Liberal Arts and Sciences, Tilburg University Onderwijsaanbod Bachelor Liberal Arts and Sciences Eindtermen/Attainment levels Cursusomschrijvingen (eerste jaar, majors, curriculaire activiteiten Extra Muros) Rendementen Onderwerpen Bachelor theses Overzicht uitstroom naar masteropleidingen (en banen) alumni Antwoorden op door de commissie voor het locatiebezoek gestelde vragen page 21