Afkoppelen secundair water Anna s Ruigte Sciencepark

Transcriptie

1 Notitie Contactpersoon Mark de Kuster Datum 16 december 2015 Kenmerk N KMD-rrt-V03-NL Afkoppelen secundair water Anna s Ruigte Sciencepark Inleiding Het Sciencepark in Amsterdam maakt een transformatie door. In het eindbeeld vormt het gebied een synergie tussen werken, studeren, wonen en natuur. De natuur in het gebied heeft daarbij een dubbelfunctie, enerzijds het vergroten van de biodiversiteit en anderzijds het vergroten van leefbaarheid voor de gebruikers van het Sciencepark. Ten aanzien van de biodiversiteit is het doel om een optimaal leefklimaat te creëren voor amfibieën en de ringslang. Het gebied Anna s Ruigte is onderdeel van de natuurzone in het Sciencepark en heeft een belangrijke functie in het oppervlaktewatersysteem van het gebied. Momenteel wordt de engineering van het gebied uitgevoerd met als doel in april 2016 een start te maken met het definitief inrichten van het gebied. In bijlage 1 is de ligging van Anna s Ruigte binnen het Sciencepark weergegeven. In het Sciencepark zijn primaire en secundaire watergangen aanwezig (zie bijlage 2 voor de eindsituatie). De primaire watergangen zijn essentieel voor het transport van hemel- en kwelwater naar het gemaal en zodoende voor het drooghouden van het Sciencepark. De secundaire watergangen hebben als functie het voeden van de primaire watergangen en het verschaffen van waterberging. In Anna s Ruigte zijn beide typen watergangen aanwezig. De primaire watergang in Anna s Ruigte heeft een belangrijke verbindende functie. De inrichting van Anna s Ruigte versterkt het oppervlaktewatersysteem in het Sciencepark op de volgende wijzen: Verbreden primaire watergang Toegankelijk maken voor onderhoud van de oevers van de primaire watergang Graven en verbinden secundaire watergang aan noordzijde, waardoor een alternatieve afwateringsroute ontstaat Vergroten wateroppervlak met m 2 Afkoppelen secundair water Anna's Ruigte 1\6

2 Kenmerk N KMD-rrt-V03-NL In Anna s Ruigte komen gebruikerswaarde en ecologische waarde op een unieke wijze samen. Studenten van de Universiteit van Amsterdam gaan het beheer van het gebied gezamenlijk oppakken met Stadsdeel Amsterdam Oost om zodoende een zogenaamde permacultuurtuin te realiseren. In een permacultuurtuin wordt landbouw gepleegd door met de natuur mee te werken in plaats van tegen de natuur in. Door deze unieke aanpak wordt Anna s Ruigte ook door de universiteit ingezet voor onderwijs- en onderzoeksdoeleinden. In bijlage 3 is door Myrte Mijnders van de Universiteit van Amsterdam de toekomstige waarde van het gebied nader toegelicht. Om de diversiteit binnen Anna s Ruigte te versterken wordt de centraal gelegen secundaire watergang afgekoppeld van het primaire water. Het primaire water in Anna s Ruigte is namelijk stadswater en daarmee relatief nutriëntrijk. Door het afsluiten van de centrale watergang ontstaat een door regenwater gevoed systeem. De wens om de watergang af te sluiten is nader toegelicht in bijlage 3. Door het afsluiten van de watergang kan deze niet meetellen voor de watercompensatie in het Sciencepark. In deze notitie wordt het afkoppelen van de watergang nader besproken, zodat Waternet als bevoegde instantie een gedegen afweging kan maken ten aanzien van de vergunbaarheid. Ecologische waarde De ecologische structuur van Amsterdam heeft als doel om, door middel van het verbinden van habitat, migratie van de doelsoorten mogelijk te maken. In figuur 1 is het masterplan van het Sciencepark weergegeven. In het masterplan is de beoogde eindsituatie weergegeven. 2\6 Afkoppelen secundair water Anna's Ruigte

3 Kenmerk N KMD-rrt-V03-NL Figuur 1 Masterplan Sciencepark, waarbij met de rode pijlen de migratieroutes voor de doelsoorten zijn aangegeven In figuur 1 zijn door middel van rode peilen de beoogde migratieroutes voor de doelsoorten weergegeven. Het Masterplan Sciencepark geeft invulling aan de Structuurvisie Amsterdam 2040 en de Ecologische visie (juli 2012). In figuur 2 is de Beleidskaart ecologische structuur uit de Ecologische visie weergegeven. In figuur 3 is nader ingezoomd op het Sciencepark zodat de ruimtelijke verwevenheid van het Sciencepark met haar omgeving zichtbaar is. Afkoppelen secundair water Anna's Ruigte 3\6

4 Kenmerk N KMD-rrt-V03-NL Figuur 2 Beleidskaart ecologische structuur uit de Ecologische visie (2012) Figuur.3 Sciencepark en omgeving, zoals weergegeven op de Beleidskaart ecologische structuur. Donkergroen geeft de voorgestelde ecologische structuur uit de Ecologische visie weer. 4\6 Afkoppelen secundair water Anna's Ruigte

5 Kenmerk N KMD-rrt-V03-NL Anna s Ruigte is verweven met de Ecologische Structuur, ondanks dat het er strikt genomen geen onderdeel van uitmaakt. Het Masterplan Sciencepark benadert Anna s Ruigte als intergraal onderdeel van de ecologische structuur van het Sciencepark en daarmee als onderdeel van de Ecologische Structuur. Afsluiten centrale watergang In bijlage 4 is het schetsontwerp van Anna s Ruigte opgenomen. Het (donkerblauwe) primaire water heeft een streefpeil van NAP -5,50 meter en staat via duikers in verbinding met het watersysteem van de Watergraafsmeer. De (lichtblauwe) secundaire watergang is afgekoppeld van het primaire water. Deze watergang is maximaal 3 meter breed en maximaal 0,5 meter diep. In de huidige situatie is de secundaire watergang aan de oostzijde afgesloten van het primaire water via een dam en dientengevolge doodlopend. Deze dam blijft in stand. Aan de westzijde staat de secundaire watergang momenteel in open verbinding met het primaire water. De centrale watergang wordt in de toekomstige situatie afgesloten van het primaire water door middel van een te realiseren dam aan de westzijde. In de dam wordt een rond 125 mm buis aangebracht op NAP -5,20 meter. Het streefpeil in het Sciencepark bedraagt NAP -5,50 m, waardoor de buis enkel bij zeer hoog water in werking treedt. Op dit moment vormt de primaire watergang de enige verbinding tussen het oostelijke en het westelijke gedeelte van Anna s Ruigte. Door het aanleggen van een secundaire watergang aan de noordzijde van Anna s Ruigte, met een minimale breedte van 5,5 meter en een vaste waterbodem op NAP -6,50 m, wordt een tweede verbinding gerealiseerd. Het afsluiten van de (doodlopende) centrale watergang leidt daardoor niet tot een verzwakking van een watersysteem. Waterhoogte watergangen Waternet schrijft voor dat primaire watergangen een onderhoudsdiepte (aanlegdiepte) van 1,30 meter hebben. In samenspraak met Waternet is overeengekomen dat primaire watergangen in Sciencepark-oost worden aangelegd met een waterdiepte van 1,0 meter. Deze afwijking is noodzakelijk om het opbarstrisico te verkleinen. Het streefpeil in de primaire watergangen ligt op NAP -5,50 meter. De centrale watergang is afgekoppeld en heeft daardoor een flexibel peil. Aangezien er een sterke kwelstroming aanwezig is in het Sciencepark is de verwachting dat het waterpeil in de watergang niet ver uitzakt gedurende droge periodes en in de praktijk rond NAP -5,50 meter schommelt. Deze regulering wordt versterkt doordat Anna s Ruigte volledig wordt omzoomd door primair oppervlaktewater. Afkoppelen secundair water Anna's Ruigte 5\6

6 Kenmerk N KMD-rrt-V03-NL Watercompensatie Het Sciencepark is volop in ontwikkeling, waardoor watercompensatie door middel van het realiseren van oppervlaktewater benodigd is. Momenteel is voor circa m 2 oppervlaktewater aanwezig in Anna s Ruigte. In het eindbeeld is circa m 2 oppervlaktewater aanwezig, waarbij de afgesloten centrale watergang niet is meegenomen. Waternet heeft een watervergunning uitgegeven voor het Sciencepark waarbinnen de watercompensatie is geregeld. De centrale watergang heeft in het eindbeeld een oppervlakte van circa 600 m 2. Conclusie Anna s Ruigte wordt een zeer waardevol gebied binnen het Sciencepark. In het gebied komen recreatie, academisch onderwijs- en onderzoek, waterveiligheid en ecologie samen. Om de waarde van het gebied te optimaliseren wordt de centrale watergang afgesloten van het primaire water door middel van een dam. Om het ontwerp met de afgekoppelde secundaire watergang uit te kunnen voeren is het essentieel dat het afsluiten van de secundaire watergang vergund wordt door Waternet. 6\6 Afkoppelen secundair water Anna's Ruigte

7 Bijlage 1 Locatie Anna s Ruigte

8

9 Bijlage 2 Primaire- en secundaire watergangen in het Sciencepark

10 Primaire en secundaire watergangen in het Sciencepark Primaire en secundaire watergangen primaire watergang secundaire watergang : m _10062M.MXD

11 Bijlage 3 Onderbouwing ecologische waarde

12 ANNA S TUIN EN RUIGTE ONZE MISSIE Anna s tuin en ruigte wordt een plek waar de gemeenschap biodiversiteit stimuleert en actief kennis genereert en deelt over natuur en alternatieve vormen van landbouw. Anna s tuin en ruigte is gelegen in een uniek stukje poldernatuur van 1,5 hectare midden in Amsterdam Science Park. Anna s Ruigte is een plek waar natuur de ruimte krijgt en biodiversiteit gestimuleerd wordt. Anna s Tuin is een permacultuur die geïntegreerd wordt in dit polder landschap. KENNISCENTRUM Anna s tuin en ruigte wordt een kenniscentrum waar kennis over natuur en alternatieve vormen van landbouw met elkaar gedeeld wordt. Een plek waar kinderen, jongeren en volwassene kunnen leren over natuur en natuurwaarde door gebruik te maken van de natuurbibliotheek of deel te nemen aan informatiebijeenkomsten, lezingen, speurtochten en excursies. LIVING LAB In Anna s tuin en ruigte is ruimte voor een living lab waar wetenschappers, ondernemers, bewoners, studenten, scholieren en andere geïnteresseerde kennis generen over alternatieve vormen van landbouw, natuurinrichting en natuurbeheer. Deze living lab bestaat uit proefvelden, ecologische experimenten, onderwijsprojecten, excursies en informatievoorzieningen. ONTMOETINGSPLEK Tot slot wordt Anna s tuin en ruigte een ontmoetingsplek waar de community samen kan genieten van de natuur en tot rust kan komen. Op deze ontmoetingsplek kan de gemeenschap samen tuinieren, groente en fruit verbouwen, wandelen en vergaderen. ANNA S BIODIVERSITEIT & WATER In Anna's Tuin en Ruigte zijn zowel de bodem als het water voedselrijk. Hierdoor is het ecologisch potentieel laag en kan de biodiversiteit alleen gestimuleerd worden door een gradiënt in licht- en waterbeschikbaarheid aan te brengen in het gebied. Deze gradiënt kan gecreëerd worden door natuurvriendelijke oevers aan te leggen, een natuurlijker waterpeil te introduceren. Beide maatregelen resulteren in een grote variatie in de beschikbaarheid van licht waardoor er meer verschillende niches ontstaan waar verschillende flora en fauna zich kunnen vestigen. Op dit moment is in Anna s Tuin en Ruigte de secundaire watergang op een natuurlijke wijze geïsoleerd van de primaire watergang en wordt gedomineerd door regenwater. De verschillen tussen dit geïsoleerd stukje water en de primaire watergang zijn groot. Het water is helder en het waterpeil

13 fluctueert meer. Hierdoor is de biodiversiteit op de oevers hoger. Wij stellen voor om deze isolatie terug te laten in het ontwerp voor het gebied, door de secundaire watergang te isoleren. Dit wordt ondersteund door recent wetenschappelijk onderzoek. Anna s Tuin en Ruigte wil aan deze onderzoeken naar natuurvriendelijke oevers, natuurlijke waterpeil en afgesloten water bijdragen door Anna s tuin en ruigte op te nemen in het onderwijsprogramma aan de universiteit in de vorm van onderzoeksprojecten. PARTNERS Onze missie kunnen we niet realiseren zonder de samenwerking met verschillende partijen. Het gebied krijgen we in bruikleen van de gemeente Amsterdam. Café Polder gaat producten uit de permacultuur afnemen en verwerken in Anna s daghap. Het Wellant College (MBO groenschool) neemt het Anna s Tuin en Ruigte op in hun onderwijsprogramma over natuurlijk groenbeheer en willen het gehele beheer van het gebied op zich nemen. De permacultuur Anna s Tuin wordt onderdeel van een permacultuur keuzevak van de UvA en community projecten van Amsterdam University College. VRIENDEN VAN ANNA De stichting Vrienden van Anna is letterlijk en figuurlijk het middelpunt van Anna s Tuin en Ruigte. Deze stichting leidt het kenniscentrum en brengt de gemeenschap samen. De belangrijkste aanspreekpunten voor de gemeenschap zijn de Tuin en Ruigte coördinator. Deze coördinatoren zullen ervoor zorgen dat onderzoeken lopen, dat vrijwilligers weten welk tuinwerk willen doen. MEER INFORMATIE? GA NAAR ANNASTUIN.BLOGSPOT.NL

14 Bijlage 4 Ontwerp Anna s Ruigte

15